Metodologiczno-techniczne wskazówki dotyczące pisania prac licencjackich na kierunku pedagogika
|
|
- Wacław Rybak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Metodologiczno-techniczne wskazówki dotyczące pisania prac licencjackich na kierunku pedagogika Proponowana literatura: 1. S. Palka, Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna, Gdańsk W. Zaczyński, Praca badawcza nauczyciela, Warszawa T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa K. Konarzewski, Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, Warszawa M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badan pedagogicznych, Warszawa J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badan społecznych, Katowice Metodologiczne wskazówki pisania pracy licencjackiej Badania pedagogiczne Badania pedagogiczne można traktować jako jeden z możliwych sposobów naukowego poznawania tego wycinka rzeczywistości społecznej, który stanowi przedmiot zainteresowań pedagogiki jako nauki. Zdaniem S. Palki wychowanie, kształcenie i samokształcenie człowieka w ciągu całego życia jako elementy dziedziny poznania pedagogicznego mogą być w pełni opisywane, wyjaśniane, rozumiane, interpretowane, weryfikowane i projektowane tylko wówczas, gdy badane są nie tylko w wymiarze faktów, zjawisk i procesów mających miejsce tu i teraz. Ponadto autor zauważa, że do pełnego poznania potrzebne jest uwzględnienie kontekstu czasowo-przestrzennego, dlatego też powinno to skłaniać do wiązania badań diagnostycznych, wyjaśniających, badań istotnościowych (hermeneutyczno-fenomenologicznych) z badaniami historycznymi i porównawczymi. Z punktu widzenia badań naukowych ważne i szeroko omawiane w literaturze przedmiotu są zagadnienia związane z empirycznymi badaniami ilościowymi i empirycznymi badaniami jakościowymi. W literaturze pedagogicznej badania te traktowane są dość często jako opozycyjne czy wręcz wzajemnie wykluczające się. Wspomina o tym S. Palka, mówiąc że badaniom empirycznym ilościowym nadaje się piętno scjentyzmu, rzekomo 1
2 pozbawiającego je użyteczności naukowej, badaniom humanistycznym nie przypisuje się mocy teorio twórczej. To zróżnicowanie nie jest bez znaczenia dla badań pedagogicznych. Pedagogiczna wiedza teoretyczna dotyczy bowiem relacji między światami i w obrębie światów; rozróżnienie to ( ) daje świadectwo pewnej odrębności metodologicznej w poznawaniu światów, między innymi świata obiektów fizycznych i świata ducha. Warunkuje to i uzasadnia podejście badawcze ilościowe, bądź jakościowe. Wielość i różnorodność badań pedagogicznych sprawia, że można je skategoryzować według celów, wśród których wymienia się: badania opisowe (deskrypcyjne), diagnostyczne, wyjaśniające, eksperymentalne. Z racji, że pedagogika jako nauka, nie jest nauką wyłącznie teoretyczną, lecz także praktyczną, ważny wydaje się podział badań oparty na tej cesze, która wyraża się w formie podejmowanych do rozwiązywania problemów badawczych. Opierając się na układzie problemów badawczych, tworzących kontinuum na osi: teoretyczność - praktyczność, S. Palka, wyróżnia: badania metateoretyczne, metametodologiczne - związane z namysłem nad pedagogiką, nad jej terminologią i prawidłowościami, nad sposobami budowania systemu teoretycznej wiedzy pedagogicznej( ), badania teoretyczne służące teoretycznej wiedzy pedagogicznej, obejmującej dziedzinę wychowania, kształcenia i samokształcenia człowieka w ciągu całego życia( ), badania teoretyczno-praktyczne realizowane zarówno w celu budowania systemu teoretycznej wiedzy pedagogicznej, jak i w celu rozwiązywania problemów bieżącej praktyki wychowania, kształcenia i samokształcenia człowieka( ), badania ściśle praktyczne, służące rozwiązywaniu problemów bieżącej praktyki w celu jej ulepszenia zarówno w aspekcie działań innowacyjnych, jak i w aspekcie przeciwdziałań i profilaktyki w zakresie zjawisk negatywnych wychowawczo i dydaktycznie. Co może być uznane za przedmiot badań pedagogicznych? Odpowiedź na to pytanie jest niełatwa ponieważ rzeczywistość, która jest przedmiotem zainteresowania pedagoga, jest niezmiernie złożona i wielorako uwarunkowana. W literaturze za przedmiot badań pedagogicznych uważana jest określona działalność społeczna ludzi, która jest związana z intencjonalnym kształtowaniem osobowości człowieka wraz z materialnym i 2
3 pozamaterialnym jego kontekstem. A także przedmiotem badan pedagogicznych są różnego rodzaju zależności zachodzące między rozmaitymi zmiennymi, które wywierają określony wpływ na rozwój osobowości człowieka, wiążą się ze świadomym i zamierzonym kształtowaniem jego postawy, przekonań oraz zagadnienia dotyczące nauczania i uczenia się, czyli związane z opanowaniem wiadomości, umiejętności i nawyków. Przedmiotem badań pedagogicznych jest przede wszystkim świadoma działalność pedagogiczna, jak również badanie procesów nauczania i wychowania. Cele badawcze Podstawowym warunkiem podejmowania wszelkich badań, w tym pedagogicznych, jest określenie w sposób możliwie precyzyjny celu planowanych przedsięwzięć badawczych. Zasadniczym celem poznania naukowego, zdaniem T. Pilcha, jest zdobycie wiedzy ścisłej, pełnej, ogólnej, prostej, o zwartości informacji, a celem badań jest punkt, do którego dążymy, rezultat, który chcemy osiągnąć. To poznanie umożliwiające skuteczne działanie. Ponadto, poprawnie sformułowany cel badań powinien legitymować się konkretnością, jasnością i realnością. Realność celu polega na wytyczeniu takich zamierzeń, które leżą w granicach możliwości badającego. Dlatego więc, przy projektowaniu badań i ustalanie celów należy być realistą liczącym się ze splotem konkretnych warunków działania, możliwościami czasowymi, technicznymi, organizacyjnymi i stopniem własnego przygotowania. Według Tadeusza Pilcha i Teresy Bauman można wyróżnić pewne rodzaje celów badań, są to: CELE EKSPLORACYJNE : Dążenie do rozpoznania podstawowych faktów, zbiorowości i kwestii. Tworzenie ogólnych intelektualnych obrazów badanych warunków. Formułowanie i koncentrowanie się na problemach przyszłych badań. Generowanie nowych idei, przypuszczeń i hipotez. Określanie wykonalności prowadzonych badań. Rozwijanie technik pomiaru i opisu przyszłych danych. CELE OPISOWE : Wytwarzanie szczegółowych, bardzo dokładnych opisów. Odnoszenie nowych danych do znanych uprzednio. Tworzenie zbioru kategorii i klasyfikacji typów. Przejrzysta kolejność stopni, czy stadiów badania. Dokumentowanie procesów, czy mechanizmów przyczynowych. Opisywanie podstaw kontekstu sytuacyjnego badań. 3
4 CELE WYJAŚNIAJĄCE : Testowanie przesłanek i założeń teorii. Wypracowywanie i wzbogacanie wyjaśnień teoretycznych. Poszerzanie teorii nowych kwestii i problemów. Wspieranie albo odrzucanie wyjaśnień poszczególnych przesłanek. Wiązanie kwestii i tematów z ogólnymi zasadami. Określanie, które z kilku wyjaśnień jest najlepsze Problemy i hipotezy badawcze Dla realizacji określonego celu badań konieczne jest określenie problemów badawczych. Ich formułowanie powinno uwzględniać związek z przedmiotem badań i wyznaczonym celem. Ponadto określić należy tyle problemów, ile jest konieczne do wyczerpania tematu badań. W. Zaczyński uważa, że właściwie sformułowane problemy powinny być: jasne - tak sformułowane, aby możliwe było ich jednoznaczne rozumienie ( ), wyraźne - takie, które mają oznaczone granice, pozwalające odróżnić jeden problem od innego ( ), realne - dostępne, możliwe do rozwiązania przy posiadanym zasobie metod, środków i procedur badania naukowego. W literaturze przedmiotu spotykane jest rozumienie problemu badawczego jako pytania, czy zbioru pytań, na które odpowiedź można uzyskać w toku poszukiwań i badań. Sformułowanie problemu badawczego traktować można jako pierwszy etap badań naukowych. Jest on elementem wyjściowym szeroko pojmowanej metody naukowej. Dalszy ciąg działań składający się na badania służy jedynie rozwiązywaniu problemu, zatem problem uznać można za klamrę spinającą badania i składnikiem strukturalnym nadającym im sens i wartość poznawczą. Tadeusz Pilch i Teresa Bauman powołują się na J. Sztumskiego, który bierze za kryterium przedmiot, zakres i rolę, jaką pełnią problemy, wyróżniając problemy: 4
5 a) teoretyczne i praktyczne, b) ogólne i szczegółowe, c) podstawowe i cząstkowe. Pilch i Bauman przedstawiają problem badawczy jako ważny zabieg, który polega na precyzyjnym rozbiciu tematu na pytania, problemy, stanowi podstawę tworzenia hipotez oraz wymaga dość długiego namysłu i wiedzy. Aby dobrze sformułować problem należy spełnić przedstawione warunki: 1. Sformułowane problemy muszą wyczerpywać zakres naszej niewiedzy, zawarty w temacie badań. 2. Konieczność zawarcia w problemach wszystkich generalnych zależności między zmiennymi. 3. Rozstrzygalność empiryczna i wartość praktyczna problemu badawczego.. Przy zastosowaniu kryterium sposobu odpowiadania i liczbę odpowiedzi wyróżnić można następujące rodzaje pytań: pytania do rozstrzygnięcia ( pytania rozstrzygnięcia) pytania do uzupełnienia ( pytania dopełnienia). Pytania do rozstrzygnięcia są to takie pytania, które domagają się wyboru jednej z danych wypowiedzi wykluczających się. Pytania tego rodzaju składają się z partykuły pytającej czy oraz z całego oznajmującego, objętego tą partykułą. Wszelkie inne pytania to znaczy takie, w których żąda się nie wyboru jednej z danych pod rozwagę odpowiedzi (w najprostszym przypadku wyboru między odpowiedzią potwierdzającą a zaprzeczającą), lecz sformułowania odpowiedzi przez osobę, do której się z pytaniem zwracamy, nazywane są pytaniami uzupełnieniami. Pytania takie rozpoczynają się od przysłówków lub zaimków pytajnych, np.: dlaczego, kto, co, kiedy, gdzie, jak, w jaki sposób. Problem główny zazwyczaj wymaga określania problemów szczegółowych. Termin problem szczegółowy oznacza tylko szczegółowość relacji do problemu głównego; owe problemy szczegółowe mogą mieć dużą dozę ogólności poznawczej. Problemy szczegółowe stanowią swoisty drogowskaz badawczy, który wyznacza kierunki postępowania badawczego. Problemy szczegółowe w dużej mierze decydują więc o postępowaniu badawczym, dają 5
6 podstawę dla typologii zmiennych zależnych i niezależnych, wpływają na dobór metod i narzędzi badawczych. Skuteczne przeprowadzenie badań naukowych wymaga, oprócz sformułowania problemów badawczych, także wysunięcia hipotez roboczych. Hipotezy stanowią stwierdzenia, co do których istnieje prawdopodobieństwo, że są trafną odpowiedzią na sformułowany wcześniej problem. K. Konarzewski uważa, że bez hipotezy nie ma badania naukowego, badanie bowiem miałoby się składać z trzech koniecznych kroków: wykrycie i sformułowanie problemu, wysunięcie hipotetycznego rozwiązania problemu sprawdzenie hipotezy. W literaturze metodologicznej spotyka się różnorodne definicje określające hipotezę. Jest ona postrzegana jak czynnik celowego i ukierunkowanego działania, drogowskaz naukowego poszukiwani. Hipoteza badawcza, to także twierdzenie, co do którego istnieje pewne prawdopodobieństwo, że stanowić ono będzie prawidłowe rozwiązanie postawionego problemu. Hipotezy robocze traktować należy jako oczekiwany przez badacza wynik pracy badawczej oraz jako czynnik celowego i ukierunkowanego działania stanowiący drogowskaz naukowego poszukiwania. Aby hipoteza spełniała powyższe wymogi, powinna: dać się zweryfikować, wyrażać związek tylko miedzy dającymi się zbadać faktami, zdarzeniami, ludźmi (zmiennymi), być przypuszczeniem wysoce prawdopodobnym, mającym swe uzasadnienie w dotychczasowym dorobku naukowym, być wnioskiem z dotychczasowych obserwacji i doświadczeń badacza, być jednoznacznie i dostatecznie szczegółowo sformułowana. Zgodnie z wskazanymi wyżej uwarunkowaniami hipoteza nie może być traktowana jako domysł lub przypuszczenie badacza. Zdaniem K. Konarzewskiego, właściwie sformułowana hipoteza powinna mieć uzasadnienie w teorii i powinna być traktowana jako wniosek logiczny z teorii, który odnosi się do dającego się zaobserwować stanu rzeczy. Gdy nie ma teorii, nie ma i hipotezy. Rolą zaś hipotezy nie jest bynajmniej ukierunkowanie procesu myślenia, lecz umożliwienie weryfikacji teorii.. Dzięki hipotezom roboczym można 6
7 skonkretyzować problemy badawcze. Wyróżnia się dwa rodzaje hipotez w zależności od stopnia ich ogólności: hipotezy proste - wyprowadzone z uogólnień prostych informacji, hipotezy złożone - zakładające istnienie powiązań między zdarzeniami lub nawet skomplikowanych łańcuchów przyczyn i skutków. Z definicji wynikają funkcje, jakie właściwie postawione hipotezy powinny spełniać: funkcję planowania i ukierunkowania wyników badawczych jako czynnika celowego i ukierunkowanego działania. Wskazuje ona to, co ma być przedmiotem badania, jej elementem wyboru czynników spośród całego ich bogactwa, funkcję poznawczą najważniejszą funkcję, która jest elementem inwencji twórczej i składnikiem postępu naukowego. Zmienne i wskaźniki badań Aby móc zweryfikować hipotezy i osiągnąć zamierzony cel badawczy, należy określić zmienne, które traktować można jako próbę uszczegółowienia problemów badawczych, jakie zamierza się rozwiązać w trakcie badań oraz hipotez roboczych, jakie pragnie się potwierdzić lub odrzucić. Zgodnie ze stanowiskiem W. Zaczyńskiego zamieszczenie w koncepcji badań wykazu zmiennych badanych i listy wskaźników daje możliwość do podejmowania przez badacza optymalnych decyzji związanych zarówno z wyborem metod i technik badania, jak i określonych środków. Zdaniem M. Łobockiego zmienne są to przyczyny, elementy strukturalne lub skutki danego zjawiska. W badaniach naukowych szczególnie ważny jest podział zmiennych dokonywany w aspekcie zachodzących między nimi zależności i związków przyczynowych. Biorąc pod uwagę to kryterium wyróżnić można zmienne niezależne i zmienne zależne. Zmienne zależne to zmienne obserwowalne losowe. Zmienne niezależne to zmienne obserwowalne ustalone. Pierwsze odnoszą się do jawnego zachowania się obiektu. Drugie - do oddziaływań lub warunków, które wybiera lub tworzy badacz. 7
8 Metody, techniki i narzędzia badawcze Właściwy dobór metod badawczych uwarunkowany jest typem badań, celów poznawczych czy badanych zjawisk i ludzi. W literaturze przedmiotu spotkać się można z dość swobodnym sposobem klasyfikacji metod. W badaniu naukowym dokonywany być powinien świadomy wybór metod za względu na: przedmiot (treść) badań, czyli z uwzględnieniem możliwości zastosowania danego sposobu do badania określonej koncepcji rzeczywistości; cel planowanych badań, zasób posiadanych środków. Proces badawczy jest świadomą, celową i zamierzoną czynnością dlatego też metoda określana jest jako system założeń i reguł pozwalających na takie uporządkowanie praktycznej lub teoretycznej działalności, aby można było osiągnąć cel, do jakiego się świadomie zmierza. Metodą badań nazywany jest także powtarzalny i skuteczny sposób rozwiązywania określonego problemu badawczego. W komentarzu do tej definicji należy dodać, że powtarzalny sposób, to taki którym można posłużyć się w wielu badaniach. Natomiast skuteczność metod to nic innego jak uprawnienie do postępowania w danym toku badawczym. Dobra metoda badawcza musi spełniać dwa podstawowe warunki: warunek ważności i warunek pewności. Warunek ważności spełniony jest wówczas gdy pozwala zbadać te fakty, o które badaczowi chodzi. Warunek pewności spełniony jest wówczas, jeśli stosowana do badań tej samej sfery rzeczywistości przez różnych badaczy przynosi rezultaty identyczne bądź zbliżone w granicach dopuszczalnej różnicy. W uproszczeniu można powiedzieć, że warunek ważności wymaga, by metoda pozwalała zbadać to, co należy, a w nakazie pewności chodzi o to by czyniła to w sposób zobiektywizowany. K. Konarzewski dobór metod gromadzenia danych uzależnił od kontekstu, w jakim dokonuje się gromadzenie danych oraz od kanału informacyjnego, którym dane są przekazywane. Tabela. Metody zbierania danych do badań. Kanał obserwowanie Kanał- słuchanie lub Kontekst zachowań i ich wytwory czytanie relacji Sytuacje codzienne Obserwacja Zbieranie archiwaliów Sytuacje niecodzienne Testowanie Wywiad, ankieta, skala Źródło: K. Konarzewski, Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, Warszawa 2000, s
9 W literaturze pedagogicznej termin metoda czasami bywa używany zamiennie z terminem technika. Dla wyeliminowania ewentualnych nieporozumień w tym zakresie J. Szczepański proponował stosowanie tych słów w następujących znaczeniach: nazwy metoda używamy dla oznaczenia kompleksów dyrektyw i reguł opartych na założeniach ontologicznych, wskazujących pewne sposoby postępowania badawczego ( ). Lecz w ramach tak określonych metod możemy stosować technicznie różnie sposoby badania( ) Dlatego mówić o technikach badawczych, będziemy mieli na myśli zespół czynności związanych z różnymi sposobami przygotowania i przeprowadzania badan. Zdaniem Pilcha techniki badań sprowadzić można do czynności praktycznych, które regulowane są starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów. Mówiąc o technice badań można mieć również na myśli pewien zespół środków i czynności wykonywanych zgodnie z określonymi regułami, w wyniku których uzyskuje się dane niezbędne do dalszych poczynań badawczych. W powyższej definicja zwraca uwagę wymóg określonej dyrektywy dla stosowanych środków i czynności. Wybrana metoda i technika badawcza determinuje wybór narzędzi badawczych. W. Zaczyński narzędziami badawczymi nazywa wszystkie materialne środki pomocnicze do badania naukowego. Narzędzie badawcze określane jest także, jako sposób technicznego gromadzenia danych z badań. Dla badań pedagogicznych T. Pilch proponuje następujące rodzaje metod, technik i narzędzi badawczych. Tabela. Metody, techniki i narzędzia badawcze. Metody Techniki Narzędzia - monografia pedagogiczna -eksperyment pedagogiczny -sondaż diagnostyczny -metoda indywidualnych przypadków - obserwowanie - przeprowadzanie wywiadu - ankietowanie -badanie dokumentów - analizowanie treści - techniki projekcyjne - kwestionariusz wywiadu - kwestionariusz ankiety - test socjometryczny - arkusz - skala ocen - dziennik Źródło: T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa
10 Metody i techniki badawcze w pedagogice można jeszcze podzielić następująco: Wg M. Łobockiego 1) obserwacja ( różne rodzaje), w tym obserwacja zaprogramowana i obserwacja swobodna, 2) eksperyment pedagogiczny 3) testy osiągnięć szkolnych 4) metoda socjometryczna 5) metoda sondażu diagnostycznego 6) analiza dokumentów 7) skala ocen 8) metoda indywidualnych przypadków 9) metoda monograficzna Wg T. Pilcha i T. Bauman 1) eksperyment pedagogiczny, 2) monografia pedagogiczna 3) metoda indywidualnych przypadków 4) sondaż badań pedagogicznych z zastosowaniem następujących technik: obserwacja, wywiad, ankieta, badanie dokumentów, techniki projekcyjne Sondaż diagnostyczny jest sposobem gromadzenia wiedzy o dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości, nasileniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk i wszelkich innych zjawisk instytucjonalnie nie zlokalizowanych posiadające znaczenie wychowawcze- w oparciu o dobrana grupę reprezentująca określoną populację. Dzięki zastosowaniu techniki ankiety można w krótkim czasie zebrać dużą ilość informacji dotyczących opinii badanych. Ankiety nie powinno stosować się u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W tym okresie szczególną rolę odgrywa wywiad i rozmowa. Studium indywidualnych przypadków sprowadza się on do biografii ludzkich. Metoda ta polega na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostki ludzkie z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku w celu podjęcia działań terapeutycznych. W metodzie indywidualnych przypadków wykorzystuje się najczęściej technikę wywiadu, uzupełnianego przez obserwację i analizę dokumentów osobistych. Monografia pedagogiczna najczęściej określana jest jako oznaczenie badań placówek wychowawczo-oświatowych lub zjawisk edukacyjnych instytucjonalnie zlokalizowanych. W 10
11 szerszym znaczeniu monografia jest nie tylko opisem instytucji, ale także opisem zdarzeń i procesów, odznaczających się jednorodnością tematyczną, terytorialna lub instytucjonalną. Metoda monograficzna może być realizowana z zastosowaniem wielu technik. Najczęściej posługuje się badaniem dokumentacji, często wprowadza się element obserwacji uczestniczącej, ankiety lub wywiadu. Eksperyment pedagogiczny jest metoda naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości, polegającą na wywołaniu lub tylko zmienieniu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem. Eksperyment jest szczególnym przypadkiem obserwacji, jednakże bardzo złożonym. Celem eksperymentu jest wykrycie związków przyczynowo-skutkowych między zmienna niezależną a zmienna zależną. Eksperyment pedagogiczny może dostarczyć wychowawcy wiedzy o skuteczności poszczególnych działań, o stopniu efektywności podejmowanych inicjatyw wychowawczych czy dydaktycznych, wartości nowych metod nauczania. Techniki badawcze wg T. Pilcha obserwacja, wywiad, ankieta, badanie dokumentów, analiza treści, techniki projekcyjne. Ankieta jest to technika gromadzenia informacji polegająca na wypełnieniu najczęściej samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub częściej bez obecności ankietera. Ankiety z reguły przybieraja postać drukowanego formularza, na którym umieszczone SA pytania i wolne miejsca na wpisywanie odpowiedzi lub też gotowymi odpowiedziami, z których badany wybiera te, które uważa za prawdziwe. Pytania zawsze musza być jedno problemowe, konkretne ścisłe. Składają się z pytań otwartych ( całkowita swoboda wypowiedzi) i zamkniętych ( zaopatrzone w kafeterię, czyli zestaw wszystkich możliwych odpowiedzi). Kafeterię można podzielić na: Zamkniętą ograniczony zestaw odpowiedzi, poza który ankietowany nie może wyjść, Półotwartą zestaw możliwych odpowiedzi, zawierający punkt oznaczony inne, pozwalający na odpowiedź, która nie była objęta w zestawie możliwych odpowiedzi, Koniunktywną pozwala na wybranie kilku możliwych odpowiedzi, dając potem możność obliczania częstotliwości wyboru poszczególnych odpowiedzi. Wywiad służy do poznania faktów, opinii i postaw danej zbiorowości. Poprawność przeprowadzenia wywiadu zależy od wielu czynników. Jednym z najważniejszych elementów są przygotowane dyspozycje ( najczęściej kwestionariusz). Ważne jest również sposób 11
12 zadawania pytań. Unika się zadawania pytań w sposób mechaniczny, nagłej zmiany tempa, zaskakiwania pytaniami najmniej oczekiwanymi przez badanych. Ze względu na prowadzenie wywiadu można wyróżnić: Wywiad jawny badany jest poinformowany o celach, charakterze i przedmiocie wywiadu, Wywiad ukryty badany nie jest informowany o roli ankietera, o celach i przedmiocie rozmowy, Wywiad jawny nieformalny badany orientując się o fakcie prowadzenia z nim wywiadu nie jest poinformowany o właściwym jego przedmiocie Wywiad indywidualny i zbiorowy. Obserwacja jest uważana za najbardziej wszechstronną technikę gromadzenia danych. Jest czynnością badawczą polegającą na zbieraniu danych drogą spostrzeżeń. Można wyróżnić: Obserwacje otwartą- daje ona wiedze o przedmiocie zainteresowania lub pracy, pozwalając na sprawniejsze działanie w określonej dziedzinie, Obserwację systematyczną bezpośrednią lub pośrednią oparta jest ona na planowanym gromadzeniu informacji przez określony czas w celu poznania lub wykrycia istniejących zależności miedzy zjawiskami, rodzajami i kierunkami procesów zachodzących w zbiorowościach społecznych Obserwacja uczestnicząca ( jawna lub ukryta) występuje wówczas jeśli badający staje się uczestnikiem badanej zbiorowości i jest przez nią akceptowany. Obserwacja uczestnicząca jawna jest wtedy, gdy badana grupa jest poinformowana o roli badającego, natomiast ukryta występuje wtedy, gdy badana grupa nie jest świadoma roli nowego członka. Badanie dokumentów jest technika badawczą służącą do gromadzenia wstępnych, opisowych, także ilościowych informacji o badanej instytucji czy zjawisku. Jest także techniką poznania jednostek i opinii wyrażonych w dokumentach. Można wyróżnić dwa rodzaje dokumentów: Dokumenty kronikarskie materiały statystyczne, obrazujące określone sytuacje, dokumentujące fakty i działania Dokumenty opiniodawcze wszystkie osobiste materiały, powstałe bez udziału badacza np. listy, pamiętniki, wypracowania. 12
13 Techniczne wskazówki dotyczące pisania pracy licencjackiej/dyplomowej Struktura pracy: strona tytułowa karta dyplomowa oświadczenie autora pracy spis treści wstęp część główna pracy ( min. 3 rozdziały) zakończenie/podsumowanie wykaz literatury załączniki ( jeżeli wystąpią w pracy) Numeracja rozdziałów i podrozdziałów: Spis treści z wpisanymi numerami stron poszczególnych rozdziałów, podrozdziałów, itd. Wstęp ( zawiera krótkie uzasadnienie wyboru tematu pracy, cel i zakres pracy, krótki opis każdej części pracy) 1. ( rozdział 1) (podrozdział 1-go rzędu) (podrozdział drugiego rzędu) 2. (rozdział 2) (podrozdział 1-go rzędu) 2.2. itd.. Zakończenie/podsumowanie Literatura Załączniki Forma redakcyjna pracy: Tekst pracy powinien być wydrukowany czcionką Times New Roman, wielkość czcionki podstawowej: 12 pkt. Odstęp między wierszami 1,5 wiersza; Marginesy: górny, dolny, prawy: 2,5 cm; na oprawę: 3,5 cm. Akapity: górny suwak na 1,25 Wyrównanie: justowanie Oznaczenie rozdziałów liczbami arabskimi np. 1, 2, 3 13
14 Zapis tytułów rozdziałów : czcionka Times New Roman, 14 pkt. ( na zakończeniu tytułu rozdziału lub podrozdziału nie stawiamy kropki) Stosowanie przypisów W pracy, zwłaszcza w rozdziałach dotyczących przeglądu piśmiennictwa, wykorzystuje się publikacje naukowe, w tym: Wydawnictwa zwarte ( książki) podręczniki, monografie, słowniki, wydawnictwa encyklopedyczne, poradniki, wydawnictwa informacyjne; Wydawnictwa ciągłe (artykuły) naukowe, publicystyczne, informacyjne; Źródła encyklopedyczne książki elektroniczne ( ebook), strony WWW. Wszystkie pozycje wskazane w przypisach w poszczególnych rozdziałach powinny być zapisane w Wykazie literatury i na odwrót, pozycje zapisane w wykazie literatury powinny być zacytowane w treści pracy. Monografie, podręczniki i inne wydawnictwa zwarte: Każdy przypis powinien zawierać: Inicjały imienia i nazwisko(a) autora (ów), tytuł książki, wydawnictwo, miejsce i rok wydania, strona (strony). Np. U. Beck, A. Giddens, S. Lash, Modernizacja refleksyjna, PWN, Warszawa 2009, s. 53. Lub R. Dahrendorf, O pojęciu szans życiowych, [w:] Socjologia. Lektury, red. P. Sztompka, M. Kucia, Znak, Kraków 2006, s Czasopisma : Przypis dotyczący cytowań z czasopism powinien zamierać: Inicjały imienia i nazwisko autora, tytuł artykułu, nazwę czasopisma, numer, miejsce i rok wydania, stronę. Np. J. Meyer-Stamer, Konkurencyjność systemowa, Gospodarka Narodowa 1996, nr 3, s lub D. Kołodziejska, Kształtowanie poczucia odpowiedzialności, Edukacja i Dialog 2001, nr 2. Artykuły ze stron internetowych. Korzystając z elektronicznych źródeł należy podać wystarczająca liczbę danych pozwalających na zidentyfikowanie i zlokalizowanie publikacji elektronicznej. 14
15 Np. T. Wawak, Kryzys pracy. pracy. Wykaz literatury W wykazie literatury zawieramy dane bibliograficzne wszystkich publikacji cytowanych w tekście pracy. Porządkuje się je alfabetycznie według nazwisk autorów. Jeżeli w wykazie jest kilka prac tego samego autora porządkuje się według roku wydania. Każda pozycja w wykazie literatury powinien zawierać: Nazwisko(a) autora (ów) i inicjały imienia, tytuł książki, wydawnictwo, miejsce i rok wydania. Np. Domański H., Struktura społeczna, PWN, Warszawa lub Worek B., Kształcenie przez całe życie w polskiej edukacji; system, perspektywa czy płynna rzeczywistość, [w:] Społeczne skutki zmiany oświatowej w Polsce, red. M. Niezgoda, Wyd. Znak, Kraków lub Sztompka P., Dziesięć dylematów XXI wieku, Wprost 2003, nr 1. Opis tabel i wykresów Tabele występujące w tekście należy numerować oraz nadawać im tytuł. Nazwę umieszcza się nad tabelą, natomiast pod nią podać należy jej źródło, np. Tabela 4. Nazwa tabeli.. Źródło: opracowanie własne na podstawie Lub np. IBE, Raport o stanie edukacji 2010, Warszawa 2010, s (Podając źródło należy zastosować czcionkę 11pkt, interlinia 1.) 15
16 Wykorzystywane w pracy wykresy podpisuje się na dole, numerując je i opatrując w źródło, np. Pole wykresu Wykres 2. Nazwa wykresu. Źródło: opracowanie własne. lub np. IBE, Raport o stanie edukacji 2010, Warszawa 2010, s ( czcionka 11, interlinia 1) Informacje szczegółowe 1. Zawartość każdego rozdziała lub podrozdziału powinna odpowiadać jego tytułowi. 2. Kolejność rozdziałów i podrozdziałów powinna być logiczna i uporządkowana. 3. Pierwsze rozdziały stanowią swoisty przegląd piśmiennictwa związanego z tematem pracy. Stanowić one mają teoretyczną podbudowę realizowanej pracy licencjackiej. Dyplomanci powinni zapoznać się z materiałem bibliograficznym niezbędnym do napisania pracy. 4. Zawartość pozostałych rozdziałów pracy uzależniona jest od jej tematyki i przyjętej formy realizacji. W tej części pracy dyplomant winien wykazać się samodzielnością. 5. Wstęp pracy stanowi wprowadzenie do tematu, nakreśla tło teoretyczne, omawia zakres rozważań podjętych w pracy i je uzasadnia. 6. Zamieszczanie skanów w pracy jest dopuszczalne pod warunkiem powoływania się na ich źródło oraz zachowania odpowiedniego poziomu estetycznego. Opracowała: Anna Pogorzelska/dr 16
III Metodologia badań pedagogicznych Przedmiot badań. Cel Badań. Problem badawczy
III Metodologia badań pedagogicznych Przedmiot badań Według Zbigniewa Skornego przedmiot badań to: określony zbiór zjawisk, przedmiotów lub osób. Badanie psychologiczne i pedagogiczne dotyczą wybranej
Bardziej szczegółowoMETODOLOGIA BADAŃ WŁASNYCH
METODOLOGIA BADAŃ WŁASNYCH Punktem wyjścia w całym procesie badawczym jest sprecyzowanie problemu badawczego oraz wyznaczenie celów analizy. Będą one miały wpływ na tok postępowania w dalszych fazach tego
Bardziej szczegółowoWymagania stawiane pracom dyplomowym realizowanym na kierunku Socjologia
Wymagania stawiane pracom dyplomowym realizowanym na kierunku Socjologia Podstawowa przesłanka wskazująca na konieczność zróżnicowania obu typów prac wynika ze stawianego celu odmiennych umiejętności w
Bardziej szczegółowoMETODY I TECHNIKI BADAŃ SPOŁECZNYCH
METODY I TECHNIKI BADAŃ SPOŁECZNYCH Schemat poznania naukowego TEORIE dedukcja PRZEWIDYWANIA Świat konstrukcji teoret Świat faktów empirycznych Budowanie teorii Sprawdzanie FAKTY FAKTY ETAPY PROCESU BADAWCZEGO
Bardziej szczegółowoProces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 14 grudnia 2014 Metodologia i metoda badawcza Metodologia Zadania metodologii Metodologia nauka
Bardziej szczegółowoProces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 23 października 2016 Metodologia i metoda naukowa 1 Metodologia Metodologia nauka o metodach nauki
Bardziej szczegółowoZasady i wskazówki pisania prac dyplomowych
Zasady i wskazówki pisania prac dyplomowych 1. Informacje ogólne Prawo autorskie Student przygotowujący pracę dyplomową (licencjacką/magisterską) powinien zapoznać się z przepisami wynikającymi z "Ustawy
Bardziej szczegółowoSTANDARDY PRZYGOTOWANIA PRACY DYPLOMOWEJ W WSHE
STANDARDY PRZYGOTOWANIA PRACY DYPLOMOWEJ W WSHE Temat pracy Problemowe ujęcie tematu pracy Nowatorski charakter Oryginalność ujęcia tematu Powiązanie tematu pracy z problematyką stażu, praktyk, realnym
Bardziej szczegółowoProces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 28 października 2014 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Kryteria przyczynowości
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Metodologia badań pedagogicznych. 2. KIERUNEK: Pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: I 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III/5
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Metodologia badań pedagogicznych 2. KIERUNEK: Pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: I 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III/5 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 4 6. LICZBA GODZIN: 45 7. TYP
Bardziej szczegółowoCELEM NAPISANIA PRACY MAGISTERSKIEJ JEST WYKAZANIE, ŻE STUDENT: 1. POTRAFI POSŁUGIWAĆ SIĘ NABYTĄ WIEDZĄ 2.ROZSZERZYŁ SWOJĄ WIEDZĘ O OPISYWANYM W
CELEM NAPISANIA PRACY MAGISTERSKIEJ JEST WYKAZANIE, ŻE STUDENT: 1. POTRAFI POSŁUGIWAĆ SIĘ NABYTĄ WIEDZĄ 2.ROZSZERZYŁ SWOJĄ WIEDZĘ O OPISYWANYM W PRACY ZAGADNIENIU 3.DOSTRZEGA PRAWIDŁOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
Bardziej szczegółowoBadania eksploracyjne Badania opisowe Badania wyjaśniające (przyczynowe)
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Demografia Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 4 listopada 2008 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Badania eksploracyjne
Bardziej szczegółowoUniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY I ARTYSTYCZNY Instytut Edukacji Muzycznej
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY I ARTYSTYCZNY Instytut Edukacji Muzycznej Struktura pisemnej pracy licencjackiej / magisterskiej 1. STRONA TYTUŁOWA
Bardziej szczegółowoZarządzenie Dziekana Wydziału Nauk Politycznych Nr 1/2006/2007 z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie standaryzacji prac dyplomowych
Pułtusk, 2006.12.14. Zarządzenie Dziekana Wydziału Nauk Politycznych Nr 1/2006/2007 z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie standaryzacji prac dyplomowych I. W kwestii standaryzacji pracy licencjackiej zarządzam,
Bardziej szczegółowoDoskonalenie działalności marketingowej PRACA PROJEKTOWA I JEJ KONCEPCJA
Doskonalenie działalności marketingowej PRACA PROJEKTOWA I JEJ KONCEPCJA Praca projektowa Praca projektowa ma być rozwiązaniem problemu (marketingowego) Wykonanie prezentacji Odbiór i ocena Identyfikacja
Bardziej szczegółowoTeoretyczne podstawy wychowania
Teoretyczne podstawy wychowania 1. Wychowanie człowieka na tle różnych epok 2. Przedmiotowy wymiar wychowania 3. Podstawowe kategorie procesu wychowania 4. Proces wychowania i jego istota 5. Determinanty
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY DLA KIERUNKU PEDAGOGIKA STUDIA II STOPNIA. Rok akademicki 2018/2019
ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY DLA KIERUNKU PEDAGOGIKA STUDIA II STOPNIA Rok akademicki 2018/2019 OGÓLNE 1. Dziedziny wychowania (moralne, estetyczne, techniczne). 2. Koncepcje pedagogiki porównawczej
Bardziej szczegółowoA/ Prace w zakresie nauk biomedycznych
Uwaga! Do prac licencjackich można mieć wgląd tylko na podstawie pisemnej zgody promotora. Wymagane jest podanie konkretnego tytułu pracy. Udostępniamy prace do wglądu tylko z ostatniego roku akademickiego.
Bardziej szczegółowoORIENTACJE, METODY, PROCEDURY i TECHNIKI BADAWCZE
ORIENTACJE, METODY, PROCEDURY i TECHNIKI BADAWCZE. ORIENTACJA ORIENTACJA = zespół załoŝeń określający sposób ujmowania świata (ontologia) i sposoby jego poznawania (epistemologia) ORIENTACJA TEORETYCZNA:
Bardziej szczegółowoGdańska Szkoła Wyższa Wydział Administracji Kierunek Administracja, studia II stopnia
Wymagania dotyczące pracy magisterskiej Gdańska Szkoła Wyższa Wydział Administracji Kierunek Administracja, studia II stopnia Wprowadzenie: Praca magisterska, pisana pod kierunkiem opiekuna naukowego powinna
Bardziej szczegółowoCELEM NAPISANIA PRACY MAGISTERSKIEJ JEST WYKAZANIE, ŻE STUDENT: 1. POTRAFI POSŁUGIWAĆ SIĘ NABYTĄ WIEDZĄ 2. UMIE STOSOWAĆ METODY PRACY NAUKOWEJ 6
CELEM NAPISANIA PRACY MAGISTERSKIEJ JEST WYKAZANIE, ŻE STUDENT: 1. POTRAFI POSŁUGIWAĆ SIĘ NABYTĄ WIEDZĄ 2.ROZSZERZYŁ SWOJĄ WIEDZĘ O OPISYWANYM W PRACY ZAGADNIENIU 3.DOSTRZEGA PRAWIDŁOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
Bardziej szczegółowoWymogi dotyczące przygotowania prac licencjackich i magisterskich UKŁAD PRACY
Radom, 13.10.2014 Wymogi dotyczące przygotowania prac licencjackich i magisterskich UKŁAD PRACY 1. Układ pracy powinien być logiczny i poprawny pod względem metodologicznym oraz odpowiadać wymaganiom stawianym
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta studia I stopnia ogólnoakademicki licencjat I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia
Bardziej szczegółowoZASADY PISANIA PRAC DYPLOMOWYCH LICENCJACKICH
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu Instytut Ekonomiczny ZASADY PISANIA PRAC DYPLOMOWYCH LICENCJACKICH 1. Założenia ogólne Napisanie pozytywnie ocenionej pracy licencjackiej jest jednym z podstawowych
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia
Załącznik do uchwały nr 218 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 18 grudnia 2013 r Nazwa kierunku studiów: Psychologia Obszar kształcenia: Obszar nauk społecznych Poziom kształceni: jednolite studia
Bardziej szczegółowoMatryca efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Socjologia Studia pierwszego stopnia
Załącznik nr 4 do Uchwały nr 1647 Senatu Uniwersytetu w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2014 r. Matryca efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Socjologia Studia pierwszego stopnia Efekty
Bardziej szczegółowoUniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Nauk Społecznych. Efekty kształcenia
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Załącznik nr 74 do uchwały nr Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 29 maja 2012 r. Efekty kształcenia dla: nazwa kierunku poziom kształcenia profil kształcenia
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA nr 124/2009 Rady Wydziału Gospodarki Regionalnej i Turystyki UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU z dnia 27 marca 2009 r.
UCHWAŁA nr 124/2009 Rady Wydziału Gospodarki Regionalnej i Turystyki UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU z dnia 27 marca 2009 r. w sprawie zatwierdzenia standardów pracy dyplomowej magisterskiej i
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia
Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Administracja Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: dr Tomasz Kopczyński Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia Tryb studiów: Stacjonarne
Bardziej szczegółowoMetodologia badań psychologicznych
Metodologia badań psychologicznych Lucyna Golińska SPOŁECZNA AKADEMIA NAUK Psychologia jako nauka empiryczna Wprowadzenie pojęć Wykład 5 Cele badań naukowych 1. Opis- (funkcja deskryptywna) procedura definiowania
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
Dz.U. z 2013 poz. 1273 Brzmienie od 31 października 2013 Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku
Bardziej szczegółowoWYMOGI STAWIANE PRACOM DYPLOMOWYM
WYDZIAŁ FINANSÓW UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO W KRAKOWIE WYMOGI STAWIANE PRACOM DYPLOMOWYM (tekst zatwierdzony na posiedzeniu Rady Wydziału Finansów dnia 16 listopada 2009 r.) I. Wymogi regulaminowe 1. Praca
Bardziej szczegółowoSymbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10
Załącznik do uchwały nr 73 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 30 stycznia 2013 r. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa kierunku studiów: Administracja 1. Odniesień efektów kierunkowych do
Bardziej szczegółowoWymogi stawiane pracom dyplomowym na Wydziale Biznesu, Finansów i Administracji
Wymogi stawiane pracom dyplomowym na Wydziale Biznesu, Finansów i Administracji 1. Wymogi regulaminowe dla prac licencjackich i magisterskich Praca dyplomowa (licencjacka lub magisterska): jest pracą wykonywaną
Bardziej szczegółowoKierunek Zarządzanie II stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych
Kierunek Zarządzanie II stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych Objaśnienie oznaczeń: Z efekty kierunkowe dla Zarządzania W wiedza
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) modułu/przedmiotu...pedagogika... (Nazwa kierunku studiów)
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu...pedagogika... (Nazwa kierunku studiów) Studia pierwszego stopnia/profil ogólnoakademicki Przedmiot: Wprowadzenie do metodologii badań Kod przedmiotu: Przedmiot w języku
Bardziej szczegółowoMETODOLOGIA BADAŃ przypomnienie kluczowych zagadnień dot. metodologii konstrukcja planu pracy do ustalonych
METODOLOGIA BADAŃ przypomnienie kluczowych zagadnień dot. metodologii konstrukcja planu pracy do ustalonych tematów zadanie: opracowanie własnego projektu badawczego przygotowanie konspektu pracy (max
Bardziej szczegółowoInstytut Prawa i Administracji Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży
Instytut Prawa i Administracji Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży Wymogi, dotyczące prac licencjackich i magisterskich Założenia wstępne: 1. Praca licencjacka powinna być
Bardziej szczegółowo2/17/2015 ELEMENTY SOCJOLOGII PODRĘCZNIKI STARE WYDANIE PODRĘCZNIKA. Anthony Giddens Socjologia, PWN, Warszawa, 2012
ELEMENTY SOCJOLOGII dr Agnieszka Kacprzak PODRĘCZNIKI Anthony Giddens Socjologia, PWN, Warszawa, 2012 PODRĘCZNIKI UZPEŁNIAJĄCE: Piotr Sztompka Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków, 2003 Krystyna
Bardziej szczegółowoZASADY PISANIA PRACY DYPLOMOWEJ W KJ TSW
Załącznik do Zarządzenia Rektora KJ-TSW z dnia 12 września 2017 r. ZASADY PISANIA PRACY DYPLOMOWEJ W KJ TSW Zalecenia mają charakter ogólny. Kwestie szczegółowe specyficzne dla każdej pracy należy konsultować
Bardziej szczegółowoSTANDARDY PISANIA PRACY LICENCJACKIEJ W INSTYTUCIE POLITOLOGII W PAŃSTWOWEJ WYśSZEJ SZKOLE ZAWODOWEJ W KONINIE
STANDARDY PISANIA PRACY LICENCJACKIEJ W INSTYTUCIE POLITOLOGII W PAŃSTWOWEJ WYśSZEJ SZKOLE ZAWODOWEJ W KONINIE 1. Ogólne zasady postępowania w związku z praca licencjacką oraz egzaminem dyplomowym określają
Bardziej szczegółowoANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Szanowny Studencie, ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA bardzo prosimy o anonimową ocenę osiągnięcia kierunkowych efektów kształcenia w trakcie Twoich studiów. Twój głos pozwoli
Bardziej szczegółowoMetody badawcze. Metodologia Podstawowe rodzaje metod badawczych
Metody badawcze Metodologia Podstawowe rodzaje metod badawczych Metoda badawcza Metoda badawcza to sposób postępowania (poznania naukowego). planowych i celowych sposobach postępowania badawczego. Muszą
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKA EKONOMICZNA
STATYSTYKA EKONOMICZNA Analiza statystyczna w ocenie działalności przedsiębiorstwa Opracowano na podstawie : E. Nowak, Metody statystyczne w analizie działalności przedsiębiorstwa, PWN, Warszawa 2001 Dr
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z wiedzy o społeczeństwie. Cele oceniania na lekcjach wos. i umiejętności wynikających z programu nauczania.
Przedmiotowy system oceniania z wiedzy o społeczeństwie. Cele oceniania na lekcjach wos. 1. Ustalenie stopnia opanowania przez ucznia wiadomości i umiejętności wynikających z programu nauczania. 2. Uzyskanie
Bardziej szczegółowoWIEDZA NAUKOWA WIEDZA POTOCZNA
WIEDZA POTOCZNA WIEDZA NAUKOWA (socjalizacja itd.) wiedza zindywidualizowana, subiektywna, różna, zależna od doświadczeń życiowych. Jednolita, systematyczna. Sądy należące do tzw. korpusu wiedzy w danym
Bardziej szczegółowoWymogi formalne dotyczące prac licencjackich i magisterskich. sformułowanie wniosków wynikających z przeprowadzonych badań.
Wymogi formalne dotyczące prac licencjackich i magisterskich Praca powinna zawierać: określenie problemu badawczego, zdefiniowanie celu pracy, charakterystykę przedmiotu badań i opis narzędzi analitycznych
Bardziej szczegółowoZasady pisania pracy dyplomowej / magisterskiej
Zasady pisania pracy dyplomowej / magisterskiej Objętość i struktura pracy Nie ma oficjalnych ustaleń co do liczby rozdziałów. Przyjmujemy, że praca dyplomowa powinna się składać z trzech rozdziałów (magisterska
Bardziej szczegółowoStandardy pracy licencjackiej
Standardy pracy licencjackiej Praca licencjacka jest pracą dyplomową studenta studiów pierwszego stopnia, korespondującą z sylwetką absolwenta określoną w standardach nauczania i programach studiów na
Bardziej szczegółowoPielęgniarstwo. Nauki społeczne
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające/wymagania wstępne: Nazwa modułu / przedmiotu (przedmiot lub grupa przedmiotów) Osoby prowadzące:
Bardziej szczegółowoMIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE
Efekty kształcenia dla kierunku MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE - studia drugiego stopnia - profil ogólnoakademicki Forma Studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Gospodarki Międzynarodowej Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoZagadnienia do egzaminu dyplomowego dla studentów kierunku Pedagogika PWSZ w Chełmie. Zakres pedagogiki ogólnej:
Zagadnienia do egzaminu dyplomowego dla studentów kierunku Pedagogika PWSZ w Chełmie. Zakres pedagogiki ogólnej: 1. Opisz rys historyczny pedagogiki. 2. Porównaj pojęcie wychowania w różnych teoriach pedagogicznych.
Bardziej szczegółowoETAPY PROCESU BADAWCZEGO. wg Babińskiego
ETAPY PROCESU BADAWCZEGO wg Babińskiego NA ZACHĘTĘ Ludowe porzekadło mówi: CIEKAKAWOŚĆ TO PIERWSZY STOPIEŃ DO PIEKŁA. ale BEZ CIEKAWOŚCI I CHĘCI POZNANIA NIE MA Nauki Badań Rozwoju I jeszcze kilku ciekawych
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia
Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Administracja Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: dr Tomasz Kopczyński Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia Tryb studiów: Niestacjonarne
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki KARTA PRZEDMIOTU. Część A
Przedmiot: Seminarium dyplomowe Wykładowca odpowiedzialny za przedmiot: Cele zajęć z przedmiotu: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku Instytut Nauk Ekonomicznych i Informatyki KARTA PRZEDMIOTU Wykładowcy
Bardziej szczegółowomgr Małgorzata Pawlik
mgr Małgorzata Pawlik to projekt systemowych rozwiązań w środowisku szkolnym, uzupełniających wychowanie i ukierunkowanych na: wspomaganie ucznia w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu
Bardziej szczegółowoPisanie pracy dyplomowej. Seminarium licencjackie dr hab. Paweł Polak
Pisanie pracy dyplomowej Seminarium licencjackie dr hab. Paweł Polak Plan zajęć Etapy pisania pracy Formułowanie problemu badawczego Logiczna konstrukcja pracy Strategie poszukiwania wprowadzenie System
Bardziej szczegółowoWymogi edytorskie pracy licencjackiej/magisterskiej na Wydziale Pedagogicznym Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu
pracy licencjackiej/magisterskiej na Wydziale Pedagogicznym Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu I. Układ pracy dyplomowej Wymogi edytorskie 1. Strona tytułowa 2. Oświadczenie 3. Spis treści
Bardziej szczegółowoWYMOGI STAWIANE PRACOM MAGISTERSKIM
1. Wymogi ogólne Załącznik 2 do uchwały nr 54/2017 Rady Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego z dnia 26 września 2017 r. WYMOGI STAWIANE PRACOM MAGISTERSKIM Praca magisterska jest pracą: 2. Cele
Bardziej szczegółowoI PODZIAŁ TREŚCI. 3. Studium przypadku*
Załącznik do Uchwały Rady Wydziału z dn. 29.10.2017r. w sprawie określenia standardów pisania pracy dyplomowej w formie studium przypadku na studiach II stopnia na kierunku pielęgniarstwo STANDARDY PISANIA
Bardziej szczegółowoTeoria polityki społecznej
Teoria polityki społecznej Polityka społeczna między myślą i działaniem Wykład 1 dr hab. Ryszard Szarfenberg http://rszarf.ips.uw.edu.pl/tps/dzienne/ Rok akademicki 2018-2019 Podział zadań między wykład
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z wiedzy o społeczeństwie w szkole podstawowej i gimnazjum
Wymagania edukacyjne z wiedzy o społeczeństwie w szkole podstawowej i gimnazjum Cele oceniania na lekcjach wos. 1. Ustalenie stopnia opanowania przez ucznia wiadomości i umiejętności wynikających z programu
Bardziej szczegółowoPedagogika współczesna
Pedagogika współczesna Sebastian Bakuła Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Struktura wykładu Wprowadzenie Pedagogika jako nauka: przedmiot, metody
Bardziej szczegółowoMIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Objaśnienie oznaczeń: S1A obszar
Bardziej szczegółowoZasady zapisu pracy dyplomowej
Załącznik do Zasad dyplomowania studentów AH Zasady zapisu pracy dyplomowej 1. Praca ma formę wydruku komputerowego na papierze formatu A4. 2. Strona tytułowa - wg załączonego wzoru. 3. Tekst: wielkość
Bardziej szczegółowoEtapy modelowania ekonometrycznego
Etapy modelowania ekonometrycznego jest podstawowym narzędziem badawczym, jakim posługuje się ekonometria. Stanowi on matematyczno-statystyczną formę zapisu prawidłowości statystycznej w zakresie rozkładu,
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE
CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA (POZIOM 6) PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Objaśnienie oznaczeń: P6S kod składnika opisu kwalifikacji
Bardziej szczegółowoautorstwie przedłożonej pracy dyplomowej i opatrzonej własnoręcznym podpisem dyplomanta.
ZASADY ORAZ WSKAZÓWKI PISANIA I REDAGOWANIA PRAC MAGISTERSKICH I LICENCJACKICH OBOWIĄZUJĄCE W INSTYTUCIE POLITOLOGII UMK 1. PODSTAWA PRAWNA: a) Zasady dotyczące prac dyplomowych złożenia prac i egzaminów
Bardziej szczegółowoMetodologia badań społecznych Kod przedmiotu
Metodologia badań społecznych - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Metodologia badań społecznych Kod przedmiotu 14.9-WP-PSP-MBS-W_pNadGen6WRNJ Wydział Kierunek Wydział Pedagogiki, Psychologii
Bardziej szczegółowoWYMOGI DOTYCZĄCE PRAC DYPLOMOWYCH MAGISTERSKICH NA KIERUNKU PSYCHOLOGIA w Niepaństwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Białymstoku
WYMOGI DOTYCZĄCE PRAC DYPLOMOWYCH MAGISTERSKICH NA KIERUNKU PSYCHOLOGIA w Niepaństwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Białymstoku Przygotowanie pracy dyplomowej magisterskiej stanowi złożone zadanie,
Bardziej szczegółowoWIEDZA T1P_W06. K_W01 ma podstawową wiedzę o zarządzaniu jako nauce, jej miejscu w systemie nauk i relacjach do innych nauk;
SYMBOL Efekty kształcenia dla kierunku studiów: inżynieria zarządzania; Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia na kierunku inżynieria zarządzania, absolwent: Odniesienie do obszarowych efektów kształcenia
Bardziej szczegółowoProgram Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej Gimnazjalistów na lata 2016/2017
Program Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej Gimnazjalistów na lata 2016/2017 Olimpiada Historyczna Gimnazjalistów ma charakter zawodów indywidualnych realizowanych zgodnie z regulaminem i terminarzem
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2010/2011
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta przedmiotu Instytut Pedagogiczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 010/011 Kierunek studiów: Pedagogika Profil: Ogólnoakademicki
Bardziej szczegółowoCzy, jak i właściwie dlaczego można badać opinię publiczną?
Czy, jak i właściwie dlaczego można badać opinię publiczną? Instytut Socjologii UO// Kształtowanie i badanie opinii publicznej // lato 2013/14 dr Magdalena Piejko Jak badać opinię publiczną? Co to jest
Bardziej szczegółowoZ ZAGADNIEŃ METODOLOGII BADAŃ PEDAGOGICZNYCH
Z ZAGADNIEŃ METODOLOGII BADAŃ PEDAGOGICZNYCH WYKŁAD 2 dr Marta Herzberg Instytut Nauk Społecznych WSG Plan wykładu 1. Przedmiot i cele badań naukowych 2. Metody, techniki i narzędzia badawcze 3. Formułowanie
Bardziej szczegółowoMetodologia badań naukowych
Metodologia badań naukowych Cele zajęć: Nabycie umiejętności określania problemu badawczego i planowania badania Przyswojenie umiejętności z zakresu przygotowania i przeprowadzenia badania empirycznego
Bardziej szczegółowoEwa Szadzińska "Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna. Z serii szkice, rozprawy, studia", Stanisław Palka, Gdańsk 2006 : [recenzja]
Ewa Szadzińska "Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna. Z serii szkice, rozprawy, studia", Stanisław Palka, Gdańsk 2006 : [recenzja] Nauczyciel i Szkoła 1-2 (30-31), 255-258 2006 Ewa Szadzińska Recenzja
Bardziej szczegółowoJak przygotować pracę pisemną?
Jak przygotować pracę pisemną? 1. Uwagi wstępne 2. Tytuł pracy 3. Struktura pracy 4. Przypisy 5. Bibliografia 6. Wykresy i tabele 7. Szukanie materiałów 8. Wymagania techniczne 1. Uwagi wstępne Praca naukowa
Bardziej szczegółowoUniwersytet Kazimierza Wielkiego Katedra Germanistyki
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Katedra Germanistyki Załącznik nr 4 do Zasad przygotowania prac dyplomowych i przeprowadzania egzaminów dyplomowych na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego
Bardziej szczegółowoKryteria oceny pracy doktoranta przez opiekuna naukowego
Kryteria oceny pracy doktoranta przez opiekuna naukowego Poniższe kryteria są wymienione także na formularzach Sprawozdania doktoranta i sporządzanej na jego podstawie Opinii opiekuna naukowego doktoranta
Bardziej szczegółowoFunkcje i charakter pracy magisterskiej/dyplomowej
Prof. dr hab. Jan W. Wiktor Katedra Marketingu Funkcje i charakter pracy magisterskiej/dyplomowej 1. Praca dyplomowa kończy proces kształcenia w Uczelni. Jej obrona (i pozytywny wynik egzaminu dyplomowego)
Bardziej szczegółowoSTANDARDY PRACY DYPLOMOWEJ na Wydziale Ekonomicznym
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim Wydział Ekonomiczny STANDARDY PRACY DYPLOMOWEJ na Wydziale Ekonomicznym GORZÓW WIELKOPOLSKI, 2014 1 1. ZAKRES MERYTORYCZNY
Bardziej szczegółowoZASADY PISANIA PRACY LICENCJACKIEJ NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO
Instytut Ochrony Zdrowia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej W Suwałkach ZASADY PISANIA PRACY LICENCJACKIEJ NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO 1. Praca licencjacka może mieć charakter: studium przypadku - człowiek
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014 WydziałPsychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów:
Bardziej szczegółowoWYMOGI STAWIANE PRACOM DYPLOMOWYM
Wydział Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie WYMOGI STAWIANE PRACOM DYPLOMOWYM (tekst zatwierdzony na posiedzeniu Rady Wydziału Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych
Bardziej szczegółowoZASADY BUDOWANIA KWESTIONARIUSZA ANKIETY. Małgorzata Kromka Instytut Socjologii Uniwersytet Wrocławski
ZASADY BUDOWANIA KWESTIONARIUSZA ANKIETY Małgorzata Kromka Instytut Socjologii Uniwersytet Wrocławski KOLEJNOŚC PYTAŃ W KWESTIONARIUSZU Pytania powinny być ułożone w bloki tematyczne logiczną całość; Nie
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 11
SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 11 1. CHARAKTERYSTYCZNE CECHY NAUKI... 13 1.1. Pojęcie nauki...13 1.2. Zasady poznawania naukowego...15 1.3. Cele nauki...15 1.4. Funkcje nauki...16 1.5. Zadania nauki...17
Bardziej szczegółowoPraca licencjacka. Seminarium dyplomowe Zarządzanie przedsiębiorstwem dr Kalina Grzesiuk
Praca licencjacka Seminarium dyplomowe Zarządzanie przedsiębiorstwem dr Kalina Grzesiuk 1.Wymagania formalne 1. struktura pracy zawiera: stronę tytułową, spis treści, Wstęp, rozdziały merytoryczne (teoretyczne
Bardziej szczegółowoModelowanie jako sposób opisu rzeczywistości. Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych Politechnika Łódzka
Modelowanie jako sposób opisu rzeczywistości Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych Politechnika Łódzka 2015 Wprowadzenie: Modelowanie i symulacja PROBLEM: Podstawowy problem z opisem otaczającej
Bardziej szczegółowoKierunek Zarządzanie I stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych
Kierunek Zarządzanie I stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych Objaśnienie oznaczeń: Z efekty kierunkowe W wiedza U umiejętności
Bardziej szczegółowoPRZYGOTOWANIE PRACY DYPLOMOWEJ
1/7 I. PRACA INŻYNIERSKA Praca dyplomowa jest widocznym i trwałym świadectwem nabytej wiedzy i szczególnych umiejętności. Zatem warto dołożyć wszelkich starań i pracę przygotować jak najlepiej, tak aby
Bardziej szczegółowoSeminarium licencjackie I - opis przedmiotu
licencjackie I - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu licencjackie I Kod przedmiotu 09.0-WH-FRSP-SML1-S-S14_gen30CRX Wydział Kierunek Wydział Humanistyczny Filologia / Filologia rosyjska
Bardziej szczegółowoZałącznik 2 do uchwały nr 42/2015 Rady Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego z dnia 17 września 2015 r.
Załącznik 2 do uchwały nr 42/2015 Rady Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego z dnia 17 września 2015 r. WYMOGI STAWIANE PRACOM MAGISTERSKIM 1. Wymogi ogólne Praca magisterska jest pracą: wykonywaną
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS. Moduł (typ) przedmiotów:
Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil kształcenia: Ogólnoakademicki Stopień studiów: II Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Hotelarstwo i Gastronomia, Obsługa
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA PRZYGOTOWANIA I ZŁOŻENIA PRACY DYPLOMOWEJ
Wydział Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego INSTRUKCJA PRZYGOTOWANIA I ZŁOŻENIA PRACY DYPLOMOWEJ Część I. Zasady przygotowania pracy dyplomowej założenia ogólne Załącznik Nr 1 do Uchwały nr 4/01/2014 Rady
Bardziej szczegółowoSTANDARDY PRACY LICENCJACKIEJ NA KIERUNKU ZARZĄDZANIE W PAŃSTWOWEJ SZKOLE WYŻSZEJ IM. PAPIEŻA JANA PAWŁA II W BIAŁEJ PODLASKIEJ
STANDARDY PRACY LICENCJACKIEJ NA KIERUNKU ZARZĄDZANIE W PAŃSTWOWEJ SZKOLE WYŻSZEJ IM. PAPIEŻA JANA PAWŁA II W BIAŁEJ PODLASKIEJ CEL PRACY 1.Celem pracy powinno być dążenie do poznania istoty określonego
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ EKONOMICZNY
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ EKONOMICZNY Imię Nazwisko Kierunek studiów: (EKONOMIA lub MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE) Numer albumu: (wpisz nr albumu) TYTUŁ PRACY DYPLOMOWEJ (LICENCJACKIEJ LUB MAGISTERSKIEJ)
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa
Prof. dr hab. Edward Nowak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Rachunku Kosztów, Rachunkowości Zarządczej i Controllingu Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 7 ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 7 W KLASACH IV VI
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO W KLASACH IV VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 7 ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 7 IM. GEN. WŁADYSŁAWA SIKORSKIEGO W CHEŁMIE CHEŁM 2013 Opracował zespół
Bardziej szczegółowoUniwersytet Kazimierza Wielkiego Wydział Humanistyczny Katedra Germanistyki
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Wydział Humanistyczny Katedra Germanistyki Zasady przygotowania prac dyplomowych i przeprowadzania egzaminów dyplomowych w Katedrze Germanistyki opracowane na podstawie
Bardziej szczegółowo