RACJONALNE ZARZĄDZANIE BUDŻETEM DOMOWYM
|
|
- Aneta Lipińska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W OLSZTYNIE RACJONALNE ZARZĄDZANIE BUDŻETEM DOMOWYM Olsztyn, 2014 r.
2 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie Jadwiga Weisbrod Racjonalne zarządzanie budżetem domowym Olsztyn, 2014 r.
3 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn, tel./fax (89) , , sekretariat@w-modr.pl, W-MODR Oddział w Olecku ul. Kolejowa 31, Olecko tel. (87) , , fax (87) olecko.sekretariat@w-modr.pl Dyrektor W-MODR mgr inż. Marek Bojarski Zastępca Dyrektora W-MODR inż. Antoni Parfinowicz Zastępca Dyrektora W-MODR mgr inż. Zdzisław Kamiński Druk: Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn tel./fax , redakcja@w-modr.pl, Nakład: 100 egz. Wydanie I
4 racjonalne zarządzanie budżetem domowym Pieniądze wprawdzie szczęścia nie dają, ale mogą znacznie ułatwić życie! Sprawne zarządzanie budżetem domowym aby w portfelu zostawało więcej pieniędzy, trzeba nauczyć się racjonalnego gospodarowania budżetem domowym i zacząć kontrolować finanse. obowiązek zarządzania własnymi pieniędzmi i podejmowania finansowych decyzji powinien należeć do każdego z nas. Wiele osób nie radzi sobie z planowaniem finansów osobistych, a liczba comiesięcznych rachunków i opłat może przyprawić o zawrót głowy. gdy do tego wszystkiego dodamy jeszcze nieprzewidziane wydatki, zapanowanie nad domowym budżetem może okazać się nie lada wyzwaniem. trzeba nauczyć się systematycznego planowania i zarządzania własnymi finansami. Przemyślane układanie domowego budżetu początkowo może wydawać się żmudne i niepotrzebne, ale pomoże nam ustrzec się przed popadnięciem w finansowe tarapaty, a nawet zaoszczędzić przysłowiowych parę groszy. najtrudniejsza sytuacja jest wówczas, kiedy rodzinie brakuje pieniędzy na podstawowe potrzeby. czasem jest to przejściowe (utrata pracy, choroba, kradzież). Jeśli natomiast brak jest długotrwały, trzeba głęboko przemyśleć budżet domowy, zaplanować podwyższenie dochodów oraz zmniejszenie wydatków. zmiany w zarządzaniu domowymi finansami warto zacząć od podsumowania, na co wydajemy pieniądze. dzięki temu dowiemy się, jakie mamy wydatki stałe, a które można w razie potrzeby możemy ograniczyć lub całkowicie zlikwidować. Dlaczego nie radzimy sobie z finansami? q dlaczego nie wystarcza mi pieniędzy? q gdzie podziewają się moje pieniądze? q dlaczego ulegam pokusom i wydaję zbyt wiele, a potem tego żałuję? q dlaczego nie udaje mi się oszczędzać? q dlaczego nie radzę sobie z zarządzaniem moimi sprawami finansowymi? Jeśli czasem (lub często) zadajesz sobie takie pytania - przeczytaj ten poradnik! 4 W-modr w olsztynie 2014 r.
5 Racjonalne zarządzanie budżetem domowym Jak efektywnie zaplanować domowy budżet? Racjonalne zarządzanie domowymi finansami wymaga wprowadzenia sformalizowanego planu przychodów i wydatków. Dla gospodarstwa domowego oznacza to sporządzenie budżetu na konkretny okres, najczęściej trzech miesięcy, czasami pół roku, rzadziej na cały rok z góry. Tylko budżet daje możliwość dogłębnej analizy domowego portfela, a tym samym pomaga wprowadzić do niego porządek i zapewnić oszczędności. Sporządzenie, a następnie konsekwentna realizacja planu przyniosą wymierne korzyści zarówno osobom zmuszonym trudną sytuacją życiową do zrewidowania wydatków, jak i tym, którym wiedzie się całkiem nieźle. Zasady konstruowania budżetu domowego Pełną kontrolę nad finansami domu może zapewnić tylko rzetelnie prowadzony budżet. Aby dobrze go skonstruować - należy przede wszystkim znać podstawowe zasady jego budowy, a następnie przebrnąć przez żmudny proces tworzenia i realizacji. Planując finanse domowe nie warto iść na skróty i robić coś intuicyjnie. Dobrze skonstruowany budżet opiera się na pięciu zasadach: q jedności i zupełności - wszystkie przychody i wydatki każdego domownika oraz domu jako całości powinny być ujęte w budżecie - jedynym planie finansowym gospodarstwa domowego; q szczegółowości - nie wystarczy podać ogólnikowych kwot dochodów i wydatków - muszą one być jak najbardziej precyzyjne; q gospodarności - w budżecie należy w miarę możliwości uwzględnić rezerwę oraz starać się nie przeszacowywać wysokości przychodów; q uprzedniości - podstawę planu finansów stanowi analiza dochodów i wydatków domu w poprzednich okresach budżetowych; q wiarygodności. Powyższe zasady warto traktować jako swoiste drogowskazy w całym procesie sporządzania i realizowania budżetu. Sporządzanie planu to ściśle określony proces składający się z pięciu faz: q zebrania wszystkich przychodów i wydatków z poprzedniego okresu; q analizy dotychczasowych przychodów i wydatków; q konstrukcji właściwego budżetu; q oceny jakości budżetu po zakończeniu danego okresu; q korekt i przesunięć. W-MODR w Olsztynie 2014 r. 5
6 Racjonalne zarządzanie budżetem domowym W pracach nad budżetem powinni uczestniczyć wszyscy domownicy, bo tylko w ten sposób każdy z nich może wziąć odpowiedzialność za plan finansów rodziny. Na pierwszy plan wysuwa się pełne panowanie nad domowymi finansami, bo budżet to świetny sposób, by nie wydawać więcej niż się zarabia. Zracjonalizowane rachunki dają z kolei szansę, aby uzyskane w ten sposób dodatkowe środki przeznaczyć na planowe oszczędzanie, co w przyszłości przyniesie kolejne korzyści. Poza tym, nie wolno zapominać, że budżet doskonale sprawdza się w chwilach trudnych dzięki wcześniej zaplanowanej i utworzonej rezerwie - na niespodziewane wydatki lub po prostu na czarną godzinę. Nie należy zresztą patrzeć na budżet domowy jedynie z punktu widzenia korzyści finansowych, ponieważ wnosi on wiele również do niematerialnej sfery życia rodziny. Przede wszystkim niesie korzyści psychologiczne, ponieważ dobrze zorganizowane finanse dają domownikom jakże ważną dla każdego stabilność i poczucie bezpieczeństwa, dzieciom zaś pozwoli uświadomić sobie wartość pieniądza, co będzie miało znaczenie w ich dorosłym życiu. Nie do przecenienia jest również znaczenie budżetu dla jedności rodziny. Jeżeli tylko stanowi on efekt konsensusu wszystkich domowników, potrafi zjednoczyć ich w dążeniu do wspólnie obranych celów (np. oszczędzaniu na wspólny wyjazd wakacyjny). Może im to dać motywację do dyscypliny, sumienności i konsekwencji w życiu codziennym, wzmacniając jednocześnie fundamenty wspólnego życia. Jeden plan finansów wszystkich domowników Zarządzając domowymi finansami, w pierwszej kolejności warto przyswoić sobie zasadę jedności. Oznacza ona, że dochody i wydatki wszystkich domowników, jak również domu jako takiego powinny być ujęte tylko w jednym dokumencie - budżecie. Innymi słowy, finanse żadnego z członków rodziny nie mogą znaleźć się poza budżetem, a jednocześnie nigdy nie wolno dopuścić do sytuacji pojawienia się jakichś specjalnych bądź nadzwyczajnych planów finansowych obok budżetu. Ma być on jedyną podstawą domowego portfela. Nie są to bynajmniej postulaty oderwane od rzeczywistości, przeciwnie - przynoszą wymierne korzyści, wprowadzając w domowe finanse elementarny porządek. Przede wszystkim przestrzeganie tej zasady zapewnia przejrzystość i rzetelność budżetu, również przez wyeliminowanie potrzeby analizowania wszelkiego rodzaju niby-budżetów bądź rachunków pozabudżetowych. Dzięki temu łatwo się zorientować, czy w skali całego gospodarstwa domowego budżet jest rzeczywiście zrównoważony, poza tym pozwala wyeliminować zjawisko pozornych oszczędności, no i oczywiście jasno uwidacznia ogólną kwotę przychodów i wydatków. Tylko tak sporządzony budżet daje szansę oceny potrzeby i pilności poszczególnych wydatków oraz dokonanie na tej podstawie racjonalnych wyborów. Planując oszczędności, nie można tworzyć dla nich osobnego planu, lecz po prostu względnić nadwyżkę w budżecie. Identyczna zasada dotyczy kosztów. Z tego samego powodu nie kon- 6 W-MODR w Olsztynie 2014 r.
7 racjonalne zarządzanie budżetem domowym struuje się budżetów równoległych, sporządzanych dla różnych sytuacji, np. dla mniejszych niż spodziewane przychodów bądź większych wydatków. Wystąpienie nadwyżki lub niedoboru można (i należy) przewidzieć w momencie tworzenia właściwego budżetu. Wprowadzanie dodatkowych planów nie tylko nie jest konieczne, ale wręcz zaciemnia obraz domowych finansów, zwłaszcza że zasady ostrożności, rzetelności i realności pozwalają skonstruować budżet, w którym możliwość wystąpienia takiej nadwyżki lub niedoboru będzie znikoma. Budżet domowy to budżet wszystkich domowników Przychody i wydatki każdego domownika należy traktować na równi z przychodami i wydatkami pozostałych. niedopuszczalna jest sytuacja, w której w budżecie uwzględnia się dochody danego członka rodziny przy jednoczesnym pominięciu wydatków na jego potrzeby. naturalnie liczy się dobro całego gospodarstwa domowego, co wiąże się z koniecznością kompromisów. Wielokrotnie zdarza się, że koszty stałe rodziny są na tyle duże, że nie wystarcza już środków na wydatki indywidualne. również temu służy sporządzanie planu finansów. nikt z domowników nie powinien uważać się za pokrzywdzonego przy konstruowaniu budżetu - należy tak obliczyć wydatki, by uwzględnić indywidualne potrzeby każdego z domowników, nie zapominając o głównym celu, jakim jest osiągnięcie finansowej równowagi. budżet domowy to nie budżet pani lub pana domu, ale wszystkich członków rodziny. oznacza to również, że wszyscy oni powinni mieć równy udział w jego tworzeniu. najlepiej wspólnie omówić zasadność poniesienia wydatków, zastanowić się, na co rodzina może sobie pozwolić, a z czego powinna zrezygnować. tylko w ten sposób da się skonstruować budżet najlepiej odpowiadający potrzebom gospodarstwa i tylko w ten sposób domownicy mają szansę poczuć, że stanowi on efekt ich własnych decyzji i przemyśleń. narzucony odgórnie plan nie zachęca do realizacji - w przeciwieństwie do sytuacji, gdy wszyscy członkowie rodziny czują odpowiedzialność za jego konstrukcję oraz wykonanie. Wszystkie bez wyjątku przychody i wydatki Przygotowanie budżetu to proces składający się z kilku etapów. na każdym z nich trzeba pamiętać o uwzględnianiu absolutnie wszystkich przychodów i wydatków, zgodnie z zasadą zu- W-modr w olsztynie 2014 r. 7
8 Racjonalne zarządzanie budżetem domowym pełności i szczegółowości. Każdy budżet, w tym domowy, to nie tylko proste zestawienie liczb. Z jednej strony ma pomóc efektywnie wykorzystywać przychody poprzez odpowiednie rozdzielanie ich na poszczególne kategorie wydatków, z drugiej zaś pokazać możliwości finansowe gospodarstwa, a co za tym idzie, zmotywować w odpowiednim momencie do zwiększenia bądź zmniejszenia poszczególnych przychodów lub wydatków. Z tego względu sam budżet nie może być jedynie zbiorem kwot globalnych, ale powinien zostać jak najbardziej precyzyjnie skonstruowany po obu stronach. W praktyce oznacza to, że zarówno samo ustalenie poniesionych w poprzednim okresie, jak i planowanych na przyszłość przychodów i wydatków musi być jak najdokładniejsze. Chodzi nie tylko o to, by ustalić ogólną wysokość tych kwot, ale by dysponować na tyle dokładnymi sumami cząstkowymi celem poddania ich szczegółowej analizie. Nie znając wysokości poszczególnych wydatków, nie da się powiedzieć, czy nie były one przypadkiem za duże, a bez tego trudno zaprojektować właściwy budżet na przyszłe okresy. Podsumowując, w budżecie należy uwzględnić wszystkie dochody oraz wydatki - najlepiej zrobić to wspólnie, całą rodziną. W tym miejscu może rzecz jasna dojść do pewnych nieporozumień, zwłaszcza w przypadku gospodarstw wieloosobowych. Każdy spór trzeba jednak załagodzić i znaleźć wspólne rozwiązanie. Domowa burza mózgów i wysłuchanie każdej ze stron tylko ułatwi sporządzenie budżetu i pozwoli ująć w nim wszystkie niezbędne elementy. Z pieniędzmi trzeba ostrożnie Naturalną rzeczą jest, że w procesie konstruowania budżetu nie da się przewidzieć ogółu wydatków, zwłaszcza tych niespodziewanych. Dlatego trzeba uwzględnić w nim specjalną kwotę na ten cel - rezerwę. Podobnie wygląda strona przychodowa budżetu domowego, która pozornie nie budzi wątpliwości, ale i tu można napotkać przeszkodę w postaci nieosiągnięcia zakładanego przychodu, np. z powodu braku obiecanej premii. Tab. 1. Przychody domu można podzielić na pewne i niepewne. Przychody pewne Przychody niepewne z umów o pracę z umów zleceń z umów dzieło z tytułu najmu wynajmowanego lokalu zyski z odsetek od lokat bankowych zyski z tytułu posiadania bezpiecznych papierów wartościowych (obligacji) zyski z polis ubezpieczeniowych z nadgodzin zyski z akcji zyski z udziałów w funduszach powierniczych darowizny spadki 8 W-MODR w Olsztynie 2014 r.
9 Racjonalne zarządzanie budżetem domowym Podstawową zasadą przy konstruowaniu budżetu powinna być zasada ostrożności. Oznacza ona, że najlepiej z góry założyć rezerwę (najlepiej oscylującą wokół 10%) na niespodziewane wydatki, a po stronie przychodów uwzględnić środki, które gospodarstwo domowe z dużym prawdopodobieństwem otrzyma. Z przychodami niepewnymi trzeba postępować ostrożnie. Zbyt optymistyczne ich założenie po stronie przychodów może sprawić, że z powodu braku zakładanych wpływów budżet nie będzie przystawał do rzeczywistości - stanie się fikcyjny. Dobrze skonstruowany budżet domowy po stronie przychodów nie powinien zawierać więcej niż 40% tego typu wpływów. Każde nadprogramowe przychody (w tym pozostałe przychody niepewne) można przeznaczyć na bieżące wydatki w danym lub przyszłym okresie bądź zamienić na oszczędności. Budowa budżetu Tab. 2. Po przeprowadzeniu analizy wszystkich przychodów i wydatków, znając już podstawowe zasady opracowywania budżetu, można przystąpić do jego budowania. Schemat konstrukcji budżetu może wyglądać następująco: Budżet domowy na okres I-XII 2014r. Styczeń Luty Grudzień Razem: styczeń-grudzień 2014 r. Przychody razem: Wydatki razem: Saldo = przychody - wydatki Rozdysponowanie środków Stan środków = saldo rozdysponowanie + środki z okresu poprzedniego Zasada budowy planu jest prosta i przejrzysta. W pierwszej kolejności należy wpisać wszystkie przychody, jakie osiąga gospodarstwo domowe, następnie wszystkie koszty. Różnica powstająca po odjęciu wydatków od przychodów to saldo. W-MODR w Olsztynie 2014 r. 9
10 Racjonalne zarządzanie budżetem domowym Tab. 3. Rodzaje salda przychody > koszty przychody = koszty przychody < koszty saldo + nadwyżka saldo O równowaga saldo - deficyt q nadwyżka - przychody wyższe niż koszty - najbardziej pożądana sytuacja, w której można utworzyć rezerwę na inne nieprzewidziane wydatki, q równowaga - przychody są równe kosztom; są dwa typy takiego budżetu: pierwszy zakładający rezerwę na ewentualne zdarzenia losowe oraz drugi - bez założonej rezerwy, q deficyt - przychody niższe niż koszty - stałe występowanie deficytu grozi wpadnięciem spiralę kredytowo-zadłużeniową. Jak z tego wynika bardzo ważna przy konstruowaniu budżetu jest zasada gospodarności, oznaczająca, że wydatki muszą być mniejsze lub w najgorszym wypadku równać się przychodom, czyli rodzina nie powinna wydawać więcej niż zarabia. Zasada ta pozwala zachować równowagę w budżecie domowy, a co za tym idzie stabilność i płynność, które są celem osób sporządzających budżet. Ocena jakości budżetu po zakończonym okresie budżetowym Tab. 4. W trakcie okresu budżetowego na bieżąco należy wpisywać przychody i ponoszone wydatki, a po jego zakończeniu dokonać jego oceny, korzystając np. z rozszerzonego arkusza wynikowego budżetu: Budżet domowy na okres: styczeń 2014 r. Przychody razem: Wydatki razem: Saldo Rozdysponowanie środków Stan środków styczeń kolejny miesiąc plan wykonanie odchylenie plan wykonanie odchlenie 10 W-MODR w Olsztynie 2014 r.
11 Racjonalne zarządzanie budżetem domowym Odchylenia = wykonanie - plan Tab. 5. Rodzaje odchyleń budżetowych Rodzaj odchylenia Przychody Wydatki + większe przychody, dobrze większe wydatki, źle 0 bez zmian bez zmian saldo + nadwyżka mniejsze przychody, źle mniejsze wydatki, dobrze Ocena odchylenia zależy od tego, czy wystąpiło ono po stronie przychodów czy wydatków. Najbardziej pożądane są dwie sytuacje występujące jednocześnie: odchylenia na plus dotyczącego przychodów oraz odchylenia na minus w odniesieniu do kosztów. Oznacza to, że budżet dobrze sporządzono i przynosi wymierne korzyści. Wygenerowaną nadwyżkę będzie można uruchomić w razie wystąpienia wzrostu ważnych nieprzewidzianych wydatków. W trakcie wykonywania budżetu widać, że wydatki podlegają zdecydowanie większym zmianom. Pokazuje to, że po dokonaniu wnikliwej analizy potrzebnej do konstrukcji prawidłowo funkcjonującego budżetu i uwzględnieniu pewnych kwot na zdarzenie losowe, należy założyć pewien margines bezpieczeństwa, który ułatwi wykonanie planu finansowego zgodnie z założeniami. Korekty i przesunięcia Jeśli w trakcie wykonywania budżetu pojawią się istotne odchylenia w przychodach i wydatkach, należy natychmiast dokonać korekty planu zwiększając przychody bądź zmniejszając koszty. Jeśli odchylenia nie są duże, wystarczą niewielkie korekty planu. W przypadku istotnych zmian dotyczących zmniejszenia kosztów musimy wejść na teren trudnej sztuki podejmowania decyzji przemyślanych i rozważnych. Dokładnie im się jeszcze raz przyjrzeć i poprawnie uwzględnić w kolejnym planie domowych finansów. Korzyści z budżetu domowego Budżet powinien być jedynym planem domowych finansów, obejmujących ich całość. Jego sporządzenie i konsekwentna realizacja przynosi wymierne korzyści zarówno osobom w trudnej sytuacji finansowej, jak i tym, którym powodzi się nieźle. Konstrukcja i realizacja budżetu przynosi głównie korzyści finansowe: q niezadłużanie się - wydawanie kwoty równej przychodom budżetu q tworzenie rezerwy - na niespodziewane wydatki lub na czarną godzinę q oszczędzanie - niewydane pieniądze przeznaczane są np. na lokatę bankową. W-MODR w Olsztynie 2014 r. 11
12 Racjonalne zarządzanie budżetem domowym Są też i korzyści niefinansowe, do których zaliczamy: q korzyści psychologiczne - zapewnienie bezpieczeństwa sobie i bliskim q inne korzyści - nauka organizacji pracy, sumienności, dyscypliny, odpowiedzialności. W praktyce budżet domowy wykorzystuje się do oszczędzania. Z reguły na jego stworzenie decydujemy się, gdy zaczyna nam brakować pieniędzy. Jeśli założony cel będzie konsekwentnie realizowany, na pewno niebawem odczujemy korzyści, zarówno finansowe jak i niefinansowe. Aby budżet spełniał swoje cele, nie wystarczy go opracować. Potrzebna jest także jego konsekwentna realizacja. Ścisłe przestrzeganie zapisów - kwot, jakie należy wydać, by jak najmniej odchyleń było w budżecie - wymaga wypracowania kilku nawyków. Wymaga przede wszystkim nawyku samokontroli, czyli unikania zakupów pod wpływem impulsu, czy dany wydatek jest rzeczywiście niezbędny. Jeśli nie, to z punktu widzenia realizacji celu budżetu, korzystna będzie rezygnacja z niego. Na początku będzie to trudne, ale możliwe do osiągnięcia. Wydatki Nie panujemy nad finansami, kiedy nie wiemy, na co rzeczywiście je przeznaczamy. Najpierw poznaj wydatki swojej rodziny i zadaj sobie kilka pytań: ile rodzina wydaje na potrzeby podstawowe (w tym żywność, lekarstwa, środki czystości), ile na inne zakupy (odzież, kosmetyki, zabawki, słodycze, kino i inne przyjemności), a ile na rachunki i raty. Wydatki domowe mogą być stałe, tj. powtarzalne, co pewien okres czasu, najczęściej co miesiąc: q czynsz, q rachunki domowe (prąd, gaz, ogrzewanie, wywóz śmieci, telefon), q raty kredytów, q składki ubezpieczeniowe, q opłaty związane ze szkołą i nauką, q koszty przejazdu (bilety na środki transportu, paliwo). Są też w każdej rodzinie wydatki okazjonalne: q naprawy i remonty, q zakupy wyposażenia (meble, urządzenia domowe, samochód), q zakupy odzieży, q wydatki związane z uroczystościami i świętami, q wakacje i ferie, q koszty choroby i dochodzenia do zdrowia. 12 W-MODR w Olsztynie 2014 r.
13 racjonalne zarządzanie budżetem domowym najczęstszymi jednak wydatkami są codzienne zakupy: q żywności, q środków czystości, q naszych drobnych przyjemności i przyzwyczajeń (słodycze, papierosy, gazety). bywają także wydatki niechciane : q kary i mandaty, q grzywny i odszkodowania (np. koszt remontu mieszkania sąsiada, którego zalaliśmy wodą nie posiadając odpowiedniego ubezpieczenia), q straty finansowe i koszty błędów (np. podwyższona stawka ubezpieczeniowa za wypadek z naszej winy) q koszty za nieuregulowane w terminie płatności (odsetki). Rady: q spisuj co miesiąc swoje stałe wydatki; q notuj wydatki okazjonalne (np., że remont mieszkania kosztował 3 tys. 5 lat temu, będziesz mieć lepsze rozeznanie trzeba przewidzieć środków na podobny; q Jeśli palisz papierosy, podsumuj ile na to wydajesz miesięcznie - zdziwisz się ile cię to kosztuje! Pohamuj się! drobne wydatki pochłaniają każdego dnia zbyt wiele pieniędzy. uświadom sobie, do jakich sum urasta to przez miesiąc, rok, całe życie. Pohamuj drobne zachcianki i nałogi w imię większej finansowej niezależności. Zadłużenie któż z nas nie zna sytuacji, kiedy brakuje do pierwszego? najpierw przyjemności, potem obowiązkowe rachunki i okazuje się, że znowu na coś brakuje! W takim momencie większość z nas sięga po koła ratunkowe : odraczanie terminów spłat niektórych rachunków, kredyty, pożyczki od rodziny i przyjaciół, w ostateczności spieniężenie czegoś wartościowego. stałe braki w rodzinnym budżecie powinny nas zaalarmować! zamiast sięgać po kolejny kredyt i zakupy na raty, może lepiej pomyśleć, jak przeorganizować sposób kontroli i wydawania pieniędzy. W-modr w olsztynie 2014 r. 13
14 racjonalne zarządzanie budżetem domowym Pożyczka to świetny sposób, żeby załatać dziurę w budżecie w tej chwili, jednak zarówno spłatę kwoty jak i koszty samej pożyczki trzeba będzie w przyszłości zmieścić w napiętym planie wydatków. W takiej sytuacji bez kontroli budżetu się nie obejdzie. zacznij jak najszybciej! q Jeśli już jesteś zadłużony przyjrzyj się swojemu budżetowi - określ dokładnie dochody i wydatki z poszczególnych grup; q zdecyduj, które wydatki koniecznie muszą pozostać w twoim budżecie; q zaplanuj spłaty tak, żeby nie wpadać w następne zobowiązania; q oszczędzaj choćby minimalne kwoty - to da ci poczucie, ze spłacając i zaciskając pasa budujesz jednocześnie rezerwę i swoją siłę finansową w przyszłości. Źródła oszczędności w rodzinie Mądre zakupy q Planuj zakupy; q zrób listę tego, co chcesz kupić. zdecyduj, ile chcesz za to zapłacić i nie bierz więcej pieniędzy; q dziel zakupy na podstawowe i dodatkowe, za które zapłacisz, jeśli zmieścisz się w ustalonej kwocie; q odkładaj pieniądze na określony cel i planuj z wyprzedzeniem większe zakupy; q kupuj duże opakowania - jednak miej świadomość - ile danego towaru zużywasz w określonym czasie; q Poluj na wyprzedaże mając świadomość, że kupujesz to, co jest potrzebne, a czego sklep chce się pozbyć; q kupuj rzeczy dobrej jakości i bardziej zaawansowane technologicznie (np. żarówki energooszczędne). Usługi bardzo często korzystając z jakichś usług stale, nie kontrolujemy zmieniającej się jakości tych usług i zmiany kosztów ich prowadzenia. a konkurencja jest ogromna i stale rośnie możliwość korzystania z usług alternatywnych o lepszych parametrach jakości i ceny. rozważ różne rozwiązania. Z prawem za pan brat - Nieznajomość prawa szkodzi? Przekraczanie prawa może wpędzić cię w koszty kar, mandatów i grzywien. interesuj się, jakie prawo cię obejmuje i reguluje zasady, do których musisz się stosować. korzystaj z porad 14 W-modr w olsztynie 2014 r.
15 Racjonalne zarządzanie budżetem domowym zanim dokonasz jakiegoś kroku prawnego. Unikaj niepewności w kwestii swojej odpowiedzialności prawnej. Prawo jest po to, by chronić Twoje interesy. Wykorzystuj prawo na swoją korzyść. Żelazne zasady konsumenta Oszczędzanie Najskuteczniejszą metodą oszczędzania pieniędzy jest odłożenie z tego, co zarobimy, określonej kwoty (najlepiej 10% dochodów) ZANIM wypełnimy wszystkie nasze zobowiązania finansowe. Zapewnij dzieciom wychowanie finansowe Wychowuj swoje dziecko na świadomego konsumenta i planistę finansowego. Zrób listę tego, co o pieniądzach i zarządzaniu nimi powinno wiedzieć Twoje dziecko. Zastanów się, jak tego nauczyć. Pokazuj dziecku, że oszczędzasz pieniądze. Dopinguj je, by z każdego kieszonkowego niewielką kwotę wrzucało do skarbonki. Niech to będą np. pieniądze na konkretny zakup. Możesz założyć specjalne konto (lub subkonto). Zamiast konta możesz samodzielnie utworzyć domowy bank pomnażający kieszonkowe dziecka. Uwaga - bądź wypłacalnym bankiem!!! Gospodarstwo domowe i planowanie q Zastanów się, po co prowadzisz własne gospodarstwo domowe. Jakie potrzeby ma ono zaspokajać? Czy nie robisz pewnych rzeczy, nie finansujesz pewnych spraw w swoim gospodarstwie z rozpędu, bez namysłu? Czemu naprawdę ma to służyć? q Zatrzymaj się na chwilę i co najmniej raz do roku podsumuj stan swojego gospodarstwa domowego: czy wiedzie Ci się lepiej, niż przed rokiem? Co chcesz osiągnąć za rok? q Planuj ile musisz wydać pieniędzy na bieżąco i kiedy wypadają terminy płatności rzadszych niż miesięczne; q Planuj wydatki, które czekają Cię w przyszłości, aby być przygotowanym finansowo na podołanie im w odpowiednim czasie; q Oszczędzaj pieniądze na wydatki, których nie możesz precyzyjnie przewidzieć, ale mogą się zdarzyć; q Planuj dochody - w długim okresie czasu dbaj, aby wykonywać skuteczne działania na rzecz poprawy sytuacji finansowej swojej rodziny. Znaczenie harmonii Budżet ma pomóc zapewnić równowagę domowych finansów, co należy rozumieć jako zachowanie odpowiednich relacji pomiędzy ogólną kwotą dochodów i wydatków. Chodzi o równowagę pojmowaną nie tylko jako równość pomiędzy stroną dochodową a wydatkową, ale również W-MODR w Olsztynie 2014 r. 15
16 racjonalne zarządzanie budżetem domowym jako płynność (zdolność do regulowania zobowiązań gospodarstwa domowego, czyli do zapłaty bieżących wydatków bądź spłaty zadłużenia). z tego względu duże znaczenie ma kontrola całości, a tym samym opracowanie jednego dokumentu, którym będzie właśnie budżet gospodarstwa domowego. dobrze skonstruowany budżet nie musi mieć wysokich dochodów, bo ich poziom nie jest tu istotny. chodzi raczej o sposób rozdysponowania środków, czyli po prostu wydawania pieniędzy. Wszystko może się udać, jeżeli zdecydujemy się na skrupulatnie planowanie. Postępując w ten sposób, nie karajmy się, odmawiając sobie wszelkiej przyjemności, ale nagradzajmy się drobnymi nagrodami za naszą chęć i upór, dzięki którym skutki kryzysu będą jak najmniej odczuwalne. największą nagrodą natomiast będzie to, że w okresie rozkwitu gospodarczego, który z czasem nadejdzie, planowanie będziemy mieli już we krwi, dzięki czemu żaden kolejny kryzys nie będzie nam straszny. 16 W-modr w olsztynie 2014 r.
17 Racjonalne zarządzanie budżetem domowym Literatura 1. K.Deptuła, Budżet domowy, czyli co musisz wiedzieć o oszczędzaniu, Bielsko-Biała Jak skutecznie poradzić sobie z finansami? 3. W-MODR w Olsztynie 2014 r. 17
18 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn tel , , sekretariat@w-modr.pl
W kilku słowach. 1. Jak efektywnie zaplanować domowy budżet?
1. Jak efektywnie zaplanować domowy budżet? Pieniądze wprawdzie szczęścia nie dają, ale mogą znacznie ułatwić życie, dlatego jestem pewien, że każdy z nas nie raz zastanawiał się, czemu niektórzy ludzie
Bardziej szczegółowoOd juniora do seniora Program Edukacji Ekonomicznej
Od juniora do seniora Program Edukacji Ekonomicznej Roman Pomianowski Program realizowany jest przy wsparciu Czym jest edukacja ekonomiczna (EE) Znaczenie umiejętności odraczania nagrody Dziecko klientem
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Temat spotkania: Matematyka finansowa dla liderów Temat wykładu: Matematyka finansowa wokół nas Prowadzący: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 14 października 2014 r. Matematyka finansowa dla liderów Po
Bardziej szczegółowoKIESZONKOWE I CO DALEJ?
Aby Twoje dziecko mogło nauczyć się pewnych zasad i nawyków finansowych, to musi mieć na czym się uczyć. Czyli dostawać regularne i stałe kieszonkowe. Wtedy konieczna jest odpowiedź na 2 pytania: Ile dawać?
Bardziej szczegółowoPOMOC W REALIZACJI CELÓW FINANSOWYCH
POMOC W REALIZACJI CELÓW FINANSOWYCH Szczegółową instrukcję znajdziesz tu: http://marciniwuc.com/ Miesiąc:. (np. Styczeń 2015) Punkt 1: Wyznacz Twoje 20 minut z finansami. Moje 20 minut na finanse to:
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Finanse dla sprytnych dr Piotr Stobiecki Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 25 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Plan wykładu I. Kapitał istota, pochodzenie
Bardziej szczegółowoPunkt 2: Stwórz listę Twoich celów finansowych na kolejne 12 miesięcy
Miesiąc:. Punkt 1: Wyznacz Twoje 20 minut z finansami Moje 20 minut na finanse to: (np. Pn-Pt od 7:00 do 7:20, So-Ni od 8:00 do 8:20) Poniedziałki:.. Wtorki:... Środy:. Czwartki: Piątki:. Soboty:.. Niedziele:...
Bardziej szczegółowoOBJAŚNIENIA WARTOŚCI PRZYJĘTYCH W WIELOLETNIEJ PROGNOZIE FINANSOWEJ GMINY STRZYŻEWICE NA LATA OBEJMUJĄCEJ KWOTĘ DŁUGU NA LATA
OBJAŚNIENIA WARTOŚCI PRZYJĘTYCH W WIELOLETNIEJ PROGNOZIE FINANSOWEJ GMINY STRZYŻEWICE NA LATA 2014-2017 OBEJMUJĄCEJ KWOTĘ DŁUGU NA LATA 2014-2025 WPROWADZENIE Obowiązek opracowania Wieloletniej Prognozy
Bardziej szczegółowoW dużym uproszczeniu amortyzację pokazuje poniższy wykres.
1. Czym jest amortyzacja Nabywając nieruchomość, liczymy się z tym, że w miarę jej używania będzie się ona starzała. Okres całkowitej trwałości nieruchomości jest stosunkowo duży. Dla budownictwa z tzw.
Bardziej szczegółowoPlanowanie finansów osobistych
Planowanie finansów osobistych Osoby, które planują znaczne wydatki w perspektywie najbliższych kilku czy kilkunastu lat, osoby pragnące zabezpieczyć się na przyszłość, a także wszyscy, którzy dysponują
Bardziej szczegółowoMetody nauczania: Burza mózgów, opis, dyskusja, ćwiczenie, prezentacja animacja (pokaz).
Temat: Budżet domowy Czas zajęć: 2 godz. Cele ogólne: Adekwatne do wieku dzieci wspomaganie i budowanie przedsiębiorczej postawy, w tym szczególnie: otwartości na otaczający świat oraz rozbudzanie ciekawości
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji na godzinę wychowawczą.
Scenariusz lekcji na godzinę wychowawczą. I. Temat: Planujemy swoje finanse. II. Cele lekcji Cel główny: Kształtowanie umiejętności układania budżetu. Cele szczegółowe: - wzbogacenie wiedzy ekonomicznej
Bardziej szczegółowoBUDŻET RODZINNY - miesięczny
BUDŻET RODZINNY - miesięczny Dzięki temu kalkulatorowi zaplanujesz i będziesz kontrolowała / kontrolował swój rodzinny budżet. Arkusz zawiera formuły i jest zablokowany. Jesli chcesz, aby działał poprawnie
Bardziej szczegółowoSKĄD MAMY PIENIĄDZE I NA CO JE WYDAJEMY?
SKĄD MAMY PIENIĄDZE I NA CO JE WYDAJEMY? Broszura informacyjna Urzędu Miasta i Gminy Wschowa Marzec 2006 WSTĘP Szanowni Państwo Już drugi raz przekazujemy na Państwa ręce publikację pt.: Skąd mamy pieniądze
Bardziej szczegółowoZAKŁADOWY PLAN KONT DLA BUDŻETU
Załącznik Nr 7 do Zarządzenia Nr 0050.143.2012 Burmistrza Stąporkowa z dnia 16 sierpnia 2012 r. ZAKŁADOWY PLAN KONT DLA BUDŻETU I. WYKAZ KONT SYNTETYCZNYCH 1. Konta bilansowe 133 - Rachunek budżetu 134
Bardziej szczegółowoWyznaczanie kierunku. Krzysztof Markowski
Wyznaczanie kierunku Krzysztof Markowski Umiejętność kierowania sobą 1. Zdolność wyznaczania kierunku działań Wyznaczanie kierunku działań (1) a) Świadomość własnej misji b) Wyznaczenie sobie celów Wyznaczanie
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Temat wykładu: Miniekonomia kieszonkowa Szkoła Główna Handlowa 21 listopada 2017 r. Prowadzący: dr Ewa Cichowicz Kultura i świadomość ekonomiczna Kultura ekonomiczna -
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Miniekonomia kieszonkowa. Aleksandra Grobelna EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY. Ekonomia
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Miniekonomia kieszonkowa Aleksandra Grobelna Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 2 grudnia 2013 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Ekonomia
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty Matematyka finansowa dla liderów Albert Tomaszewski Grupy 1-2 Zadanie 1.
Grupy 1-2 Zadanie 1. Sprawdźcie ofertę dowolnych 5 banków i wybierzcie najlepszą ofertę oszczędnościową (lokatę lub konto oszczędnościowe). Obliczcie, jaki zwrot przyniesie założenie jednej takiej lokaty
Bardziej szczegółowoA. INFORMACJA O PRZEBIEGU WYKONANIA BUDŻETU GMINY POLICE ZA I PÓŁROCZE 2018 ROKU I. CZĘŚĆ OPISOWA WPROWADZENIE. Niniejsza informacja obejmuje:
A. INFORMACJA O PRZEBIEGU WYKONANIA BUDŻETU GMINY POLICE ZA I PÓŁROCZE 2018 ROKU I. CZĘŚĆ OPISOWA. 1.1. WPROWADZENIE. Niniejsza informacja obejmuje: 1) wykonanie dochodów budżetowych: - według działów,
Bardziej szczegółowoNOWATORSKI PROJEKT OSZCZĘDZANIA I ZARABIANIA. na codziennych zakupach w oparciu o familo.com. Skorzystaj z wyjątkowego źródła dochodu!
NOWATORSKI PROJEKT OSZCZĘDZANIA I ZARABIANIA na codziennych zakupach w oparciu o familo.com Skorzystaj z wyjątkowego źródła dochodu! Karty rabatowo - lojalnościowe Zakupy w Internecie TRENDY XXI WIEKU
Bardziej szczegółowoNa co Polacy wydają pieniądze?
047/04 Na co Polacy wydają pieniądze? Warszawa, czerwiec 2004 r. Przeciętne miesięczne wydatki gospodarstwa domowego w Polsce wynoszą 1694 zł, a w przeliczeniu na osobę 568 zł. Najwięcej w gospodarstwach
Bardziej szczegółowo2. Konstruowanie budżetu domowego
1. Uczeń: 2. Konstruowanie budżetu domowego a. 1. Cele lekcji i. a) Umiejętności analizuje strukturę dochodów i wydatków rodziny, ustala źródła potencjalnych oszczędności w budżecie domowym, ocenia zdolność
Bardziej szczegółowoBUDŻET DOMOWY. Czyli co warto wiedzieć o planowaniu
BUDŻET DOMOWY Czyli co warto wiedzieć o planowaniu Jak posługiwać się budżetem? Pełną kontrolę nad finansami domu może zapewnić tylko rzetelnie prowadzony budżet. Podstawowe zasady sporządzania budżetu
Bardziej szczegółowoZAKŁADOWY PLAN KONT. Zakładowy plan kont budżetu Gminy Frombork obejmuje następujące konta:
ZAKŁADOWY PLAN KONT Załącznik nr 4 do Zarządzenia nr 5/206 Burmistrza Miasta i Gminy Frombork z dnia 07206 r Zakładowy plan kont ) Dla budżetu Gminy Frombork prowadzi księgi rachunkowe na podstawie zakładowego
Bardziej szczegółowoBadanie Moje ING Zwyczaje finansowe Polaków
Badanie Moje ING Zwyczaje finansowe Polaków Wybrane wyniki badania zrealizowanego przez GfK Polonia na zlecenie ING Banku Śląskiego Warszawa 17 października 2016 Tło projektu Cele projektu ING Bank Śląski
Bardziej szczegółowoOrganizacja czasu 1
Organizacja czasu 1 Organizacja czasu Czyli jak optymalnie wykorzystać czas. Michał Mielniczuk 2 Do dzieła!!! W tym poradniku, podam Ci kilka sposobów na to jak optymalnie organizować zadania, by zyskać
Bardziej szczegółowoEDUKACJA FINANSOWA /WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI/ PARTNERSTWO KONSUMPCJA BIZNES
EDUKACJA FINANSOWA /WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI/ PARTNERSTWO KONSUMPCJA BIZNES NASZE ŻYCIE NIE MAMY WPŁYWU NA TO, JAK SIĘ RODZIMY I JAK UMIERAMY (ZAZWYCZAJ) Dobry mąż, dobry ojciec, ale zły elektryk NASZE ŻYCIE
Bardziej szczegółowoOBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ NA LATA
OBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ NA LATA 2015-2024 Zmiana Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Puck opracowana została na okres roku 2015 oraz kolejne 9 lat. Natomiast prognozę kwoty długu
Bardziej szczegółowoPrzewodnik Ekonomiczne inspiracje III moduł Bezpiecznie jak w banku
Przewodnik Ekonomiczne inspiracje III moduł Bezpiecznie jak w banku ĆWICZENIE ZAKRES TEMATYCZNY POTRZEBNE MATERIAŁY CZAS MATERIAŁ ROZSZERZJĄCY OSZCZĘDZANIE WAŻNA SPRAWA Potrafię oszczędzać Potrafię oszczędzać
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Bank zaufanie na całe życie Czy warto powierzać pieniądze bankom? nna Chmielewska Miasto Bełchatów 24 listopada 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Uniwersytet Dziecięcy,
Bardziej szczegółowoSkąd mamy pieniądze i na co je wydajemy
BUKOWNO 2010 PRZEJRZYSTA POLSKA Skąd mamy pieniądze i na co je wydajemy INFORMATOR BUDŻETOWY O DOCHODACH I WYDATKACH GMINY BUKOWNO W LATACH 2008-2010 1 Działalność gminy, w tym oczywiście finanse jest
Bardziej szczegółowoFinanse publiczne. Budżet państwa
Finanse publiczne Budżet państwa Wieloletni Plan Finansowy Państwa Wieloletni Plan Finansowy Państwa stanowi podstawę do przygotowania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy. WPFP jest sporządzany
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do WPF-u I. Część tabelaryczna WPF-u (załącznik Nr 1).
Objaśnienia do WPF-u I. Część tabelaryczna WPF-u (załącznik Nr 1). Dla określenia aktualnych wartości planów finansowych po zmianach w okresie od miesiąca lipca do miesiąca października 2013 roku wykorzystano
Bardziej szczegółowoI. ZARZĄDZANIE BUDŻETEM
I. ZARZĄDZANIE BUDŻETEM 1 wiem czym jest pieniądz (także wirtualny) i skąd się bierze, bank, bankomat, karta płatnicza 1 2 rozumiem istotę wymiany ekonomicznej 1 3 znam podstawowe funkcje pieniądza (zarabianie,
Bardziej szczegółowoliczbę osób zamieszkującą na terenie naszej gminy i odprowadzających podatek PIT. W zakresie pozostałych dochodów bieżących zaplanowano również
OBJAŚNIENIA przyjętych wartości przy opracowaniu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Strzyżewice na lata 2012 2018, tj. okres na który zostały zaciągnięte zobowiązania. WSTĘP Dokument pod nazwą Wieloletnia
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Finanse dla sprytnych Dlaczego inteligencja finansowa popłaca? Łukasz Szewczyk Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 4 kwietnia 2016 Pieniądz to nie wszystko ale wszystko
Bardziej szczegółowoObjaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Pruszcz Gdański
Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Pruszcz Gdański Wieloletnia prognoza finansowa sporządzana jest w celu przeprowadzenia oceny sytuacji finansowej jednostki samorządu
Bardziej szczegółowoOSZCZĘDNOŚCI I ZAKUPY W LUTYM WARSZAWA, MARZEC 2000
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-58 - 95, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoBUDŻET GMINY NASIELSK NA PRZESTRZENI LAT
BUDŻET GMINY NASIELSK NA PRZESTRZENI LAT W wielu środowiskach lokalnych panuje przekonanie, że budżet gminny to wielka tajemnica, rządki cyferek i liczb, o których pojęcie mają tylko finansiści, a które
Bardziej szczegółowoFinanse publiczne. Budżet państwa
Finanse publiczne Budżet państwa Wieloletni Plan Finansowy Państwa Wieloletni Plan Finansowy Państwa stanowi podstawę do przygotowania projektu ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy. WPFP jest sporządzany
Bardziej szczegółowoSKĄD MAMY PIENIĄDZE I NA CO JE WYDAJEMY???
SKĄD MAMY PIENIĄDZE I NA CO JE WYDAJEMY??? Działalność Powiatu, w tym oczywiście finanse są jawne. Mówi o tym art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i ustawa o dostępie do informacji publicznej.
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Województwa Podkarpackiego na lata
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XX/349/16 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 29 lutego 2016r. Objaśnienia do wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Województwa Podkarpackiego na lata
Bardziej szczegółowoObjaśnienia wartości przyjętych w wieloletniej prognozie finansowej na lata 2012-2020 Powiatu Ostródzkiego.
Objaśnienia wartości przyjętych w wieloletniej prognozie finansowej na lata 2012-2020 Powiatu Ostródzkiego. Wieloletnią prognozę finansową przyjęto na lata 2012-2020, natomiast prognozę spłaty długu przyjęto
Bardziej szczegółowoFINANSE. Zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych. Mechanizm wymiany i podziału wartości materialnych.
Prawo finansowe FINANSE Zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych. Mechanizm wymiany i podziału wartości materialnych. Metoda podziału Produktu Krajowego Brutto za
Bardziej szczegółowoOpis przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Kościan na lata 2011-2014
Załącznik Nr 3 do uchwały Nr III/8/2010 Rady Gminy Kościan z dnia 28.12. 2010 r. Opis przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Kościan na lata 2011-2014 1. Założenia wstępne Wieloletnia
Bardziej szczegółowoOtwieramy firmę żeby więcej zarabiać
Otwieramy firmę żeby więcej zarabiać Mężczyzna, w wieku do 40 lat, wykształcony, chcący osiągać wyższe zarobki i być niezależny taki portret startującego polskiego przedsiębiorcy można nakreślić analizując
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Temat spotkania: Finanse dla sprytnych Dlaczego inteligencja finansowa popłaca? Prowadzący: dr Anna Miarecka Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie 28 maj
Bardziej szczegółowoOBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ GMINY STRZYŻEWICE NA LATA 2013-2018.
OBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ GMINY STRZYŻEWICE NA LATA 2013-2018. Obowiązek opracowania Wieloletniej Prognozy Finansowej w skrócie WPF wynika z art. 230 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009
Bardziej szczegółowoWYBRANE ELEMENTY SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH. Karolina Bondarowska
WYBRANE ELEMENTY SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH Karolina Bondarowska PODSTAWOWE SPRAWOZDANIA FINANSOWE 1. Bilans wartościowe odpowiednio uszeregowane zestawienie majątku (aktywów) jednostki gospodarczej ze źródłami
Bardziej szczegółowoZYSK BRUTTO, KOSZTY I ZYSK NETTO
ZYSK BRUTTO, KOSZTY I ZYSK NETTO MARŻA BRUTTO Marża i narzut dotyczą tego ile właściciel sklepu zarabia na sprzedaży 1 sztuki pojedynczej pozycji. Marża brutto i zysk brutto odnoszą się do tego ile zarabia
Bardziej szczegółowo1. Zmiana budżetu Powiatu Pabianickiego na 2012 rok.
OBJAŚNIENIA do załącznika nr 1 Wieloletniej Prognozy Finansowej dla Powiatu Pabianickiego Podstawa przygotowania prognozy: 1. Zmiana budżetu Powiatu Pabianickiego na 2012 rok. 2. Przyjęcie wartości zgodnych
Bardziej szczegółowoOszczędzanie długoterminowe - opinie, postawy i oczekiwania polskiego społeczeństwa
Oszczędzanie długoterminowe - opinie, postawy i oczekiwania polskiego społeczeństwa 25 listopada 201 TNS Polska dla Związku Banków Polskich Informacje o badaniu Cel badania Odpowiedź na pytanie, jakie
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XXII/174/2012 RADY GMINY BRZEŹNICA. z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Brzeźnica na lata
UCHWAŁA NR XXII/174/2012 RADY GMINY BRZEŹNICA z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Brzeźnica na lata 2013-2022. Na podstawieart. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca
Bardziej szczegółowo1 Chciwy, zachłanny czy zagubiony?
1 Chciwy, zachłanny czy zagubiony? Prezentacja z wyników badania przeprowadzonego dla Prof. dr hab. Dominika Maison Uniwersytet Warszawski Warszawa, 7 listopada 2018 Zachłanność chcący mieć lub doznawać
Bardziej szczegółowoKatedra Polityki Pieniężnej i Rynków Finansowych. Izabela Zmudzińska. Postawy Polaków. wobec systematycznego i długoterminowego oszczędzania
Katedra Polityki Pieniężnej i Rynków Finansowych Izabela Zmudzińska Postawy Polaków wobec systematycznego i długoterminowego oszczędzania Warszawa, czerwiec 2016 1. Istota oszczędzania Oszczędzanie - zdolność
Bardziej szczegółowoSkąd mamy pieniądze i na co je wydajemy? Zasada rozliczalności
Skąd mamy pieniądze i na co je wydajemy? Zasada rozliczalności Zasada rozliczalności Działalność samorządu jest mierzalna i rejestrowana. W szczególności w zakresie finansów, określona jest odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Województwa Podkarpackiego na lata
Załącznik Nr 1b do Uchwały Nr XXX/539/16 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 29 grudnia 2016r. Objaśnienia do wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Województwa Podkarpackiego na
Bardziej szczegółowoO OSZ MATERIA Y DLA NAUCZYCIELI. Gimnazju m. konto bankowe?
O OSZ MATERIA Y DLA NAUCZYCIELI Gimnazju m konto bankowe? ZAJĘCIA 2: Czy warto mieć konto bankowe? Grupa wiekowa: gimnazjum Czas zajęć: 1,5 godziny Wprowadzenie Obecnie posiadanie konta bankowego jest
Bardziej szczegółowoBIULETYN#1 [Domowy budżet]
BIULETYN#1 [Domowy budżet] BIULETYN #1 [Domowy Budżet] Praktyczne sposoby na wyjście z zadłużenia i metody jak negocjować spłatę swoich zobowiązań z bankami możesz znaleźć w CAŁKOWICIE BEZPŁATNYM poradniku,
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE NR 16/2012 WÓJTA GMINY SIEMIATYCZE. z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie zakładowego planu kont dla budżetu Gminy i Urzędu Gminy
ZARZĄDZENIE NR 16/2012 WÓJTA GMINY SIEMIATYCZE z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie zakładowego planu kont dla budżetu Gminy i Urzędu Gminy Na podstawie art. 10 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 29 września 1994r.
Bardziej szczegółowoINFORMATOR URZĘDU MIEJSKIEGO w BRZESKU. Budżet Gminy Brzesko STAN BUDŻETU NA CZERWIEC 2006.
INFORMATOR URZĘDU MIEJSKIEGO w BRZESKU Budżet Gminy Brzesko 2006 STAN BUDŻETU NA CZERWIEC 2006. Budżet Gminy jest dokumentem, który zawiera finansowy i rzeczowy plan działania Gminy w danym roku. Po jednej
Bardziej szczegółowoWzór na rozwój. Karty pracy. Kurs internetowy. Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności. Moduł 3. Data rozpoczęcia kursu
2 slajd Cele modułu 3 Kurs internetowy Wzór na rozwój Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności Poznasz przykładowy przebieg działań w projekcie edukacyjnym zrealizowanym w ramach projektu Wzór
Bardziej szczegółowoPrzewidywane wykonanie planu % z tego: Rzeczowy majątek trwały oraz 1. wartości niematerialne i prawne
Lp. Roczny Plan Finansowy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi na 2018 rok Wyszczególnienie Przewidywane wykonanie planu 2017 Plan 2018 1 2 3 4 5 w tys. zł % [4/3] I. Stan
Bardziej szczegółowoPolacy o instytucjach i produktach finansowych Raport z badania ilościowego THINKTANK
Polacy o instytucjach i produktach finansowych Raport z badania ilościowego THINKTANK 2015 Spis treści I. II. III. IV. V. Główne wnioski z badania Cele i metodologia badania Ocena i zaufanie do instytucji
Bardziej szczegółowoPostawy Polaków wobec oszczędzania i wydawania pieniędzy
TNS grudzień 2013 K.079/13 Informacja o badaniu TNS Polska przeprowadził badanie postaw Polaków wobec oszczędzania. Respondentów poproszono o ustosunkowanie się do kilkunastu stwierdzeń dotyczących różnych
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 225/2013 Wójta Gminy Gołuchów z dnia 12 lutego 2013 roku
Zarządzenie Nr 225/2013 Wójta Gminy Gołuchów z dnia 12 lutego 2013 roku w sprawie zasad przyznawania i rozliczania dotacji podmiotowej i celowej z budżetu Gminy Gołuchów dla samorządowych instytucji kultury
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XIV/76/11 RADY GMINY ŁOMŻA. z dnia 30 grudnia 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Łomża na lata
UCHWAŁA NR XIV/76/11 RADY GMINY ŁOMŻA z dnia 30 grudnia 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Łomża na lata 2012-2016 Na podstawie art. 226, art. 227, art. 228, art. 230 ust.
Bardziej szczegółowoAspekty prawne inwestowania nadwyżek operacyjnych. i budżetowych przez Jednostki Samorządu Terytorialnego.
Aspekty prawne inwestowania nadwyżek operacyjnych i budżetowych przez Jednostki Samorządu Terytorialnego. Tło legislacyjne dla rozważań nad sposobami efektywnego lokowania nadwyżek środków pieniężnych
Bardziej szczegółowoWieloletni Plan Finansowy Państwa. Projekt Ustawy budżetowej. Ustawa budżetowa
Budżet Państwa Wieloletni Plan Finansowy Państwa Projekt Ustawy budżetowej Ustawa budżetowa Wieloletni Plan Finansowy Państwa 1. Brak definicji legalnej Wieloletniego Planu Finansowego 2. Wieloletni Plan
Bardziej szczegółowoObjaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Powiatu Siemiatyckiego na lata
Załącznik nr 3 do Uchwały Rady Powiatu nr XI/98/15 z dnia 28 grudnia 2015 roku Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Powiatu Siemiatyckiego na lata 2016-2019 Uwagi ogólne
Bardziej szczegółowoKomunikacja międzyludzka
Jak rozmawiać z dziećmi o pieniądzach Kielce 14 marca 2012 Komunikacja międzyludzka Termin komunikacja pochodzi z łaciny od słowa communicatio i oznacza łączność, wymianę, rozmowę. Komunikacja interpersonalna
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XXXVII/198/2005 Rady Powiatu Grodziskiego z dnia 28 grudnia 2005r. w sprawie: uchwalenia budżetu Powiatu Grodziskiego na 2006 rok
Uchwała Rady Powiatu Grodziskiego w sprawie: uchwalenia budżetu Powiatu Grodziskiego na 2006 rok Na podstawie art. 12 pkt 5, 8 lit. d, 9 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst
Bardziej szczegółowoBilans. majątku przedsiębiorstwa
Bilans Bilans jest podstawowym sprawozdaniem finansowym firmy, przedstawiającym jej sytuację na określony dzień, najczęściej na koniec roku. Zawiera on informacje o poszczególnych składnikach majątku przedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowo{{{ Sytuacja finansowa Gminy Góra w latach
{{{ Sytuacja finansowa Gminy Góra w latach 2007-2014 Sytuacja ekonomiczna Gminy Góra w latach 2007-2014. Stan na dzień 31 grudnia Wyszczególnienie 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 DOCHODY 41 256
Bardziej szczegółowow sprawie: uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Obrzycko na lata
. Uchwała Nr XIII/69/11 Rady Gminy Obrzycko z dnia 15 grudnia 2011r. w sprawie: uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Obrzycko na lata 2012-2016. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy dnia
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 2 do Uchwały Nr VII/41/15 Rady Gminy Pęcław z dnia 29 września 2015 r. OBJAŚNIENIA
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr VII/41/15 Rady Gminy Pęcław z dnia 29 września 2015 r. OBJAŚNIENIA Wieloletnia prognoza finansowa (zwana dalej WPF) zgodnie z art. 227 ust.1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009
Bardziej szczegółowoJak skutecznie poradzić sobie z finansami?...
Jak skutecznie poradzić sobie z finansami?... Dlaczego nie radzimy sobie z finansami? Dlaczego nie wystarcza mi pieniędzy? Gdzie podziewają się moje pieniądze? Dlaczego ulegam pokusom i wydaję zbyt wiele
Bardziej szczegółowoWychowawca klasy: Opiekunowie grupy: Maciej Dziwisz Magdalena Kosiorska Jadwiga Greszta
Wychowawca klasy: Maciej Dziwisz Opiekunowie grupy: Magdalena Kosiorska Jadwiga Greszta luty maj 2013r. zainteresowanie przedmiotem, ukazanie powiązania matematyki i fizyki z innymi naukami i dziedzinami
Bardziej szczegółowoProtokół Nr 5/11 z posiedzenia Komisji Rewizyjnej Rady Miejskiej w Polkowicach w dniu 19 i 23 maja 2011 r.
Rada Miejska w Polkowicach Komisja Rewizyjna Polkowice, dnia 23 maja 2011 r. Protokół Nr 5/11 z posiedzenia Komisji Rewizyjnej Rady Miejskiej w Polkowicach w dniu 19 i 23 maja 2011 r. Posiedzenie odbyło
Bardziej szczegółowoWskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2008-2010
MINISTERSTWO FINANSÓW Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2008-2010 Warszawa 2011 r. SPIS TREŚCI I. Wstęp II. III. Opis wskaźników Wskaźniki dla gmin miejskich
Bardziej szczegółowoObjaśnienia przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Lubiszyn na lata
Objaśnienia przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Lubiszyn na lata 2015-2024 1. Założenia wstępne Wieloletnia Prognoza Finansowa (WPF) Gminy przygotowana została na lata 2015 2024.
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Problemy ekonomiczne
Uniwersytet Szczeciński 6 maja 2015 r. Problemy ekonomiczne Ekonomia w domu Przemysław Pluskota EKONOMIA jest jedną z dziedzin nauk społecznych zajmującą się badaniem prawidłowości i działaniem mechanizmów
Bardziej szczegółowoUchwała Nr X/5/17 Zarządu Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko z dnia 26 kwietnia 2017 r.
Uchwała Nr X/5/17 Zarządu Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego Czyste Środowisko z dnia 26 kwietnia 2017 r. w sprawie: przyjęcia sprawozdania rocznego z wykonania budżetu Związku Gmin Regionu Ostródzko-Iławskiego
Bardziej szczegółowoOBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ DLA GMINY WIELGIE NA LATA
OBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ DLA GMINY WIELGIE NA LATA 2015-2025 Wieloletnia prognoza finansowa (zwana dalej WPF) zgodnie z art.227 ust.1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach
Bardziej szczegółowoObjaśnienia wartości przyjętych w wieloletniej prognozie finansowej Województwa Małopolskiego na lata
Objaśnienia wartości przyjętych w wieloletniej prognozie finansowej Województwa Małopolskiego na lata 2013-2028 Uwagi ogólne: Do obliczeń wielkości przyjętych w wieloletniej prognozie finansowej Województwa
Bardziej szczegółowo3 największe błędy inwestorów, które uniemożliwiają osiągnięcie sukcesu na giełdzie
3 największe błędy inwestorów, które uniemożliwiają osiągnięcie sukcesu na giełdzie Autor: Robert Kajzer Spis treści Wstęp... 3 Panuj nad własnymi emocjami... 4 Jak jednak nauczyć się panowania nad emocjami?...
Bardziej szczegółowoOBJAŚNIENIA PRZYJĘTYCH WARTOŚCI DO UCHWAŁY NR XV/108/2012
OBJAŚNIENIA PRZYJĘTYCH WARTOŚCI DO UCHWAŁY NR XV/108/2012 Rady Gminy w Jasienicy Rosielnej z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie wieloletniej prognozy finansowej Gminy Jasienica Rosielna na lata 2012-2025
Bardziej szczegółowoCo należy wiedzieć o spreadzie walutowym i różnicach kursowych?
Co należy wiedzieć o spreadzie walutowym i różnicach kursowych?, czyli na co zwrócić szczególną uwagę przy doborze kredytu. Autor: Przemysław Mudel p.mudel@niezaleznydoradca.pl Copyright 2007 Przemysław
Bardziej szczegółowoBurmistrz Miasta Gorlice SPRAWOZDANIA FINANSOWE MIASTA GORLICE ZA 2015 ROK GORLICE, 23 CZERWCA 2016
Burmistrz Miasta Gorlice SPRAWOZDANIA FINANSOWE MIASTA GORLICE ZA 2015 ROK GORLICE, 23 CZERWCA 2016 1 BILANS Z WYKONANIA BUDŻETU JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO AKTYWA 3.892 tys. zł ŚRODKI PIENIĘŻNE
Bardziej szczegółowoRodzina 500 plus. Korzystanie z programu. Wyniki badania CBOS
Korzystanie z programu Rodzina 500 plus Wyniki badania CBOS Badanie przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo (CAPI) w dniach od 21 września do 12 października 2016 roku z rodzicami/opiekunami
Bardziej szczegółowoOsobista Ankieta dla potrzeb planowania finansowego w związku z przystąpieniem do Umowy ubezpieczenia na życie NOVIS Wealth Insuring
Osobista Ankieta dla potrzeb planowania finansowego w związku z przystąpieniem do Umowy ubezpieczenia na życie NOVIS Wealth Insuring Szanowna Państwo, Poniższa Ankieta jest przedstawiana do wypełnienia
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Jak rozmawiać z dziećmi o pieniądzach Marzena Lebowska Politechnika Gdańska 15 marzec 2018 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Jak rozmawiać
Bardziej szczegółowoPieniądz w gospodarstwie domowym. Pieniądze ma się po to, aby ich nie mieć Tadeusz Kotarbiński
Pieniądz w gospodarstwie domowym Pieniądze ma się po to, aby ich nie mieć Tadeusz Kotarbiński Od wieków pieniądz w życiu każdego człowieka spełnia rolę ekonomicznego środka wymiany. Jego wykorzystanie
Bardziej szczegółowoZakładowy Plan Kont Budżetu Gminy
Załącznik nr 2 do Zarządzenia nr... Zakładowy Plan Kont Budżetu Gminy Wykaz kont syntetycznych Konta bilansowe 133 Rachunek budżetu 134 Kredyty bankowe 137 Rachunki środków funduszy pomocowych 138 Rachunek
Bardziej szczegółowoObliczenia, Kalkulacje...
Obliczenia, Kalkulacje... 1 Bilans O D P I E R W S Z E G O E T A T U D O W Ł A S N E J F I R M Y To podstawowy dokument przedstawiający majątek przedsiębiorstwa. Bilans to zestawienie dwóch list, które
Bardziej szczegółowoObjaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Miejskiej Kamienna Góra na lata
Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Miejskiej Kamienna Góra na lata 2015-2020 Zgodnie z art. 227 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych wieloletnia
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 2 ZASADY FUNKCJONOWANIA KONT BILANSOWYCH
ZASADY FUNKCJONOWANIA KONT BILANSOWYCH Załącznik Nr 2 133 Rachunek budżetu Konto 133 służy do ewidencji operacji pieniężnych dokonywanych na bankowych rachunkach budżetu państwa oraz budżetów gmin, powiatów
Bardziej szczegółowoOpracował: Wydział Budżetu Miasta Urzędu Miasta Katowice na podstawie sprawozdań budżetowych i opisowych pod kierunkiem Skarbnika Miasta.
PREZYDENT MIASTA KATOWICE INFORMACJA Z WYKONANIA BUDŻETU MIASTA KATOWICE ZA 3 KWARTAŁY 2014 ROKU Katowice, listopad 2014 r. INFORMACJA Z WYKONANIA BUDŻETU MIASTA KATOWICE ZA 3 KWARTAŁY 2014 ROKU Zatwierdzam:
Bardziej szczegółowoWYDATKI KONTROLOWANE: RAPORT RAPORT. przygotowany przez P.R.E.S.C.O. GROUP SA
RAPORT przygotowany przez P.R.E.S.C.O. GROUP SA Lipiec 2014 1 Spis treści Wprowadzenie... 3 Dług chcę, czy muszę?... 4 Mam dług mam problem?... 5 Długi do remontu... 6 Z długiem w świat... 7 Dzieci ważniejsze
Bardziej szczegółowo