KLASYFIKACJA METOD BADAWCZYCH STOSOWANYCH W OCENIE ODDZIAŁYWANIA ZAPACHOWEGO OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH
|
|
- Iwona Kubicka
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 odory, odoranty, olfaktometria, oczyszczalnie ścieków komunalnych Radosław BARCZAK, Andrzej KULIG * KLASYFIKACJA METOD BADAWCZYCH STOSOWANYCH W OCENIE ODDZIAŁYWANIA ZAPACHOWEGO OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH W artykule przedstawiono przegląd i klasyfikację metod badawczych, stosowanych w ocenie oddziaływania zapachowego oczyszczalni ścieków komunalnych: dynamiczną olfaktometrię niebezpośrednią, olfaktometrię terenową, japoński test trójkątowy, skalowanie intensywności zapachu, chromatografię, klasyczną chemię analityczną, metody czujnikowe, inspekcje terenowe, ankietyzację, modelowanie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, odpędzenie całkowite składników lotnych. Zostały przedstawione metody analityczne, gdzie mierzone są stężenia poszczególnych związków chemicznych (odorantów), sensoryczne, gdzie czujnikiem jest nos ludzki (pomiary odorów) oraz sensoryczno-instrumentalne, gdzie próbuje się symulować ludzki narząd węchu za pomocą zespołu czujników. W opisywanych metodach badawczych wykorzystywane mogą być pomiary wykonywane w źródle - pomiary unosu, emisji odorów lub odorantów oraz w pewnej odległości od źródła - pomiary imisji. Uzyskanie wyników imisji związków chemicznych lub stężeń zapachowych jest możliwe dzięki metodom bezpośrednim oraz niebezpośrednim. Metody bezpośrednie polegają na wykonaniu pomiarów stężeń związków chemicznych lub stężeń zapachowych w danej odległości od źródła zapachu. W metodach niebezpośrednich wykorzystuje się m.in. dane emisyjne, pochodzące ze źródła zapachu, jako dane wyjściowe do modeli rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza. 1. KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA METOD BADAWCZYCH STOSOWANYCH W OCENIE ODDZIAŁYWANIA ZAPACHOWEGO OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH 1.1. KATEGORIE METOD BADAWCZYCH Na terenie Polski znajduje się ponad 2000 oczyszczalni ścieków komunalnych o przepływie dobowym ścieków powyżej 100 m 3 /dobę [7]. Instalacje te bardzo często * Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Środowiska, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska, ul. Nowowiejska 20, Warszawa.
2 66 R. BARCZAK, A. KULIG znajdują się w bliskim sąsiedztwie miejsc bytowania ludzi, co powoduje stale zwiększającą się liczbę skarg na ich uciążliwość zapachową. Obiekty będące elementami ciągu technologicznego są na ogół różnymi typami źródeł odorantów (m.in. źródła punktowe, powierzchniowe, niezorganizowane, okresowe). W ocenie oddziaływania zapachowego oczyszczalni ścieków komunalnych stosowane są różne metody badawcze. Należy rozróżnić trzy podstawowe kategorie metod [6, 14]: Analityczne, gdzie mierzone są stężenia poszczególnych związków chemicznych przy zastosowaniu różnych metod chemii analitycznej, np. kolorymetria, chromatografia. Wykonywane są pomiary odorantów; Sensoryczne, gdzie czujnikiem jest nos ludzki i mierzone może być np. stężenie zapachowe, jakość hedoniczna zapachu, częstotliwość występowania. Nos ludzki wykorzystywany jest np. w olfaktometrii dynamicznej, badaniach terenowych, skalowaniu intensywności zapachu. Wykonywane są pomiary odorów; Sensoryczno-instrumentalne, gdzie próbuje się symulować nos ludzki za pomocą zespołu czujników, np. elektroniczny nos. Wykonywane są zarówno pomiary odorantów, jak i odorów METODY CHEMII ANALITYCZNEJ Chemia analityczna umożliwia identyfikację i ilościowe określenie związków chemicznych odorantów, występujących w obiektach uciążliwych zapachowo oraz w ich okolicy. Zaletami tych technik są: obiektywność, powtarzalność i dokładność [11]. Identyfikacja i ilościowe określenie poszczególnych odorantów nie przekłada się bezpośrednio na wywoływane wrażenie węchowe [9]. W ocenie oddziaływania zapachowego oczyszczalni ścieków komunalnych często wybierane są poszczególne związki jako substancje wskaźnikowe, np. NH 3, indol czy H 2 S [5] CHROMATOGRAFIA Chromatografia gazowa (GC) może być stosowana do określenia jakościowego i ilościowego składników mieszaniny gazów, np. ze źródeł emisji zapachu, w celu określenia stężenia tzw. substancji wiodącej w mieszaninie, która może wywoływać określoną reakcję na zapach lub uciążliwość dla otoczenia [15]. Analiza GC, w połączeniu ze spektrometrią mas (GC/MS), umożliwia identyfikację licznych substancji, które stanowią mieszaninę odorantów [21]. W otoczeniu obiektów, takich jak oczyszczalnie ścieków, gdzie występuje bardzo wiele związków, GC umożliwia oznaczanie dużej ilości związków jednorazowo [4].
3 Klasyfikacja metod badawczych stosowanych w ocenie oddziaływania zapachowego KLASYCZNE METODY CHEMII ANALITYCZNEJ W analizie jakościowej i ilościowej związków odorowych stosowane są również metody klasycznej chemii analitycznej. Najbardziej popularne są metody aspiracyjne, w których badane zanieczyszczenie wyodrębnia się w czasie przepuszczania powietrza przez filtr selektywny. Analiza ogranicza się do pojedynczych związków chemicznych DYNAMICZNA OLFAKTOMETRIA NIEBEZPOŚREDNIA W 1999 roku została ustanowiona norma europejska Air quality - Determination of odour concentration by dynamic olfactometry, która po niewielkich zmianach obowiązuje obecnie w większości krajów europejskich, w tym w Polsce [13]. Procedura pomiaru stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej zgodnie z normą PN-EN 13725:2007 Jakość powietrza - Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej została opisana przez Kośmider [8] OLFAKTOMETRIA TERENOWA Oznaczanie małych (poniżej 10 ou E /m 3 ) i szybkozmiennych wartości stężenia zapachowego w przygruntowej warstwie powietrza nie może być wykonywane zgodnie z normą PN-EN 13725:2007. Oznaczenia takie, czyli terenowe pomiary zapachowej jakości powietrza, mogą być wykonywane np. metodą dynamicznych rozcieńczeń do progu wyczuwalności, wykonywanych in situ z użyciem olfaktometrów terenowych [2] ROZCIEŃCZENIA STATYCZNE, JAPOŃSKI TEST TRÓJKĄTOWY Techniki rozcieńczeń statycznych znalazły zastosowanie m.in. w japońskim teście trójkątowym, który jest jedną z metod oceny różnic. Panelowi, składającemu się przynajmniej z 6 osób, prezentowane są trzy jednakowo wyglądające worki z powietrzem. Zadaniem panelu jest wskazanie, który z worków jest zanieczyszczony analizowanym wonnym gazem, wprowadzonym do worka za pomocą strzykawki. Metoda ta jest zalecana przez japońskie Ministerstwo Środowiska [18] SKALOWANIE INTENSYWNOŚCI ZAPACHU Skalowania intensywności zapachu należą do metod terenowych pomiarów zapachowej jakości powietrza. Metody te polegają na ocenie natężenia określonych cech jakościowych przy użyciu w różny sposób definiowanych skal, takich jak skale werbalne, liczbowe, graficzne lub skale wzorców [9].
4 68 R. BARCZAK, A. KULIG 1.7. ANKIETYZACJA Celem ankiety jest określenie w jak najbardziej wiarygodny sposób związku między zanieczyszczeniami odorowymi a uciążliwością zapachową. Podczas zastosowania badań ankietowych (ankiet) określany jest stopień uciążliwości zapachowej na wybranym obszarze [16]. Do głównych podejść metodycznych, wykorzystujących ankietyzację, zaliczyć należy: regularne ankietowanie pojedynczych przypadkowych osób na badanym obszarze (ankiety ustne), regularne powtarzające się ankietowanie zespołu wyłonionego z mieszkańców badanego obszaru (ankiety pisemne), badania ankietowe przeprowadzane w formie telefonicznej oraz analiza skarg ludności [10]. Analiza wyników badań ankietowych umożliwia określenie rodzaju/charakteru emitowanego zapachu, terytorialnego zasięgu jego oddziaływania oraz wpływu odorów na jakość życia ludności zamieszkującej tereny przyległe do źródła emisji [17] INSPEKCJE TERENOWE Oznaczenia małych i szybkozmiennych wartości stężeń zapachowych w przygruntowej warstwie powietrza mogą być wykonane metodą pośrednią, na podstawie sensorycznych ocen intensywności zapachu in situ, bez pobierania próbek (metoda ekstrapolacyjna) [9]. Dzięki prostocie metody każdy człowiek o standardowo dla populacji czułym węchu może brać udział w badaniach [19]. W pomiarach terenowych zespół oceniający może ustalić maksymalną odległość od źródła, dla której zapach jest wyczuwalny [12] ODPĘDZENIE CAŁKOWITE SKŁADNIKÓW LOTNYCH W przypadkach, kiedy odoranty emitowane są ze źródła cieczowego, można zmierzyć ilość substancji zapachowych OEC (Odorants Emission Capacity). OEC jest całkowitą ilością odorantów, wyrażoną w ou/m 3 cieczy, która może być wyemitowana z 1 metra sześciennego cieczy w warunkach standardowych [3]. Wielkość ta może być również przedstawiana jako ilość pojedynczych odorantów, np. siarkowodoru (H 2 S Emission Capacity) i wyrażana, np. w mg/m 3, jako całkowita ilość H 2 S, która może być wyemitowana z 1 metra sześciennego cieczy w warunkach standardowych METODY CZUJNIKOWE Istotnym kierunkiem rozwoju metod pomiarowych jest rozwój urządzeń typu elektronicznego nosa. Urządzenia takie po właściwej kalibracji umożliwiają klasy-
5 Klasyfikacja metod badawczych stosowanych w ocenie oddziaływania zapachowego 69 fikację zapachów i pomiar ich intensywności, umożliwiając eliminację ocen olfaktometrycznych na rzecz pomiarów instrumentalnych [1, 15]. Ze względu na wysokie progi detekcji metody czujnikowe nadają się lepiej do oceny zapachowej jakości powietrza unoszonego/emitowanego niż powietrza w warunkach imisyjnych [20] MODELOWANIE ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ Stężenia zapachowe lub stężenia odorantów w punktach receptorowych mogą być oszacowane z zastosowaniem odpowiednich matematycznych modeli dyspersji zanieczyszczeń w atmosferze [11]. Modelowanie jest narzędziem stosowanym do szacowania, a nie do dokładnego odzwierciedlenia rzeczywistej sytuacji, intensywności, częstotliwości oraz kierunku rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Dane nt. unosu/emisji odorów/odorantów mogą służyć do szacowania imisji. W przypadku znajomości rozkładu stężeń odoru lub odorantu w określonych warunkach meteorologicznych, możliwe jest określenie wartości emisji tych zanieczyszczeń dla emitorów o zdefiniowanych parametrach (m.in. dotyczących położenia i charakterystyki terenu), przy wykorzystaniu rozwiązania w modelu receptorowym tzw. odwrotnego zadania transportu. 2. KLASYFIKACJA METOD BADAWCZYCH STOSOWANYCH W OCENIE ODDZIAŁYWANIA ZAPACHOWEGO OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KOMUNALANYCH Na podstawie przeglądu literaturowego zebrano informację o metodach badawczych wykorzystywanych w ocenie oddziaływania zapachowego oczyszczalni ścieków komunalnych. Próba ich sklasyfikowania została przedstawiona na rysunku 1, gdzie pola szare przedstawiają możliwe miejsca pomiarów odorantów lub odorów. Szare strzałki przedstawiają kierunek migracji odorów, począwszy od źródła zapachu. Linią przerywaną zaznaczono zbiór metod badawczych, w których wykorzystuje się pomiary odorów, linią przerywaną i kropkowaną zbiór metod wykorzystujących pomiary odorantów, pole obwiedzione linią przerywaną i linią przerywaną kropkowaną oznacza metody wykorzystujące zarówno pomiary odorantów, jak i odorów. Okręgi przedstawiają metody modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Strzałki z czarnym grotem ukazują prognozowanie imisji w oparciu o dane wejściowe do modelu stanowiące wyniki pomiarów odorów lub odorantów w obiekcie badań, natomiast strzałki z białym grotem prognozowanie unosu/emisji zanieczyszczeń z wykorzystaniem danych imisyjnych oraz rozwiązania tzw. odwrotnego zadania transportu.
6 70 R. BARCZAK, A. KULIG 3. WNIOSKI W praktyce dobór metod badawczych stosowanych w ocenie oddziaływania zapachowego oczyszczalni ścieków komunalnych często jest uzależniony od celu badań, którym może być np. modernizacja technologii lub rozwiązywanie problemów społecznych (ograniczanie skarg). Wybór metody zależy również od możliwości technicznych (np. dostęp aparatury), czasowych i finansowych. Stosowanie różnych metod badawczych stwarza możliwość szerokiej interpretacji wyników badań, co w połączeniu z brakiem przepisów prawnych i standardów zapachowej jakości powietrza powoduje problemy z oceną zapachowej jakości powietrza. Rys. 1 Klasyfikacja metod badawczych stosowanych w ocenie oddziaływania zapachowego oczyszczalni ścieków komunalnych LITERATURA [1] BOURGGEOIS W., STUETZ R.M., Use of a chemical sensor array for detecting pollutants in domestic wastewater, Water Research, 2002, Vol. 36, No. 18, [2] BRANDT R.C., ELLIOTT H.A., ADVIENTO-BORBE M.A.A., WHEELER E.F., KLEINMAN P.J.A., BEEGLE D.B., Field olfactometry assessment of dairy manure land application methods, American Society of Agricultural and Biological Engineers Annual International Meeting, 2008, 6744.
7 Klasyfikacja metod badawczych stosowanych w ocenie oddziaływania zapachowego 71 [3] FRECHEN F., KöSTER W., Odour emission capacity of wastewaters Standardization of measurement method and application, Water Science and Technology, 1998, Vol. 38, No. 3, [4] GODAYOL A., ALONSO M., BESALU E., SANCHEZ J.M., ANTICO E., Odour-causing organic compounds in wastewater treatment plants: Evaluation of headspace solid-phase microextraction as a concentration technique, Journal of Chromatography A, 2011, Vol. 1218, No. 30, [5] GOSTELOW P., PARSONS S.A., Hydrogen sulphide measurement, [w:] Odours in Wastewater Treatment. Measurement, Modeling and Control, pod red. R.M. Stuetz, F. Frechen, IWA Publishing, Aliance House, London 2001, [6] GOSTELOW P., PARSONS S.A., STUETZ R.M., Odour measurements for sewage treatment works, Water Research, 2001, Vol. 35, No. 3, [7] GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY, Ochrona środowiska 2011,Warszawa [8] KOŚMIDER J., Pomiary stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej zgodnie z PN- EN 13725:2007, Wodociągi - Kanalizacja, 2007, Vol. 10, No [9] KOŚMIDER J., MAZUR-CHRZANOWSKA B., WYSZYŃSKI B., Odory, PWN, Warszawa [10] KULIG A., SINICYN G., CZYŻKOWSKI B., LELICIŃSKA-SERAFIN K., HEIDRICH Z., PODEDWORNA J., Identification and survey of the sources of potential olfactory impact in municipal management in Poland, [w:] Chemistry for Agriculture, pod red. H. Góreckiego, Z. Dobrzańskiego, J. Hoffmana, J. Zwoździaka, Czech-Pol Trade, Czech Republic, 2008, [11] LATOS M., KARAGEORGOS P., KALOGERAKIS N., LAZARIDIS M., Dispersion of odorous gaseous compounds emitted from wastewater treatment plants, Water, Air, and Soil Pollution, 2011, Vol. 215, No. 1-4, [12] NICOLAS J., CRAFFE F., ROMAIN A.C., Estimation of odor emission rate from landfill areas using the sniffing team method, Waste Management, 2006, Vol. 26, No. 11, [13] POLSKI KOMITET NORMALIZACYJNY, PN-EN 13725:2007 Jakość powietrza Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej, Warszawa2007. [14] SCHULZ T.J., VAN HARREVELD A.P., International moves towards standardisation of odour measurement using olfactometry, Water Science and Technology, 1996, Vol. 34, No. 3-4, [15] SOBCZUK H., GUZ Ł., WASĄG H., Czujniki tlenkowe w pomiarach zapachowych powietrza, Chemik Nauka-Technika-Rynek, 2009, Vol. 11, [16] SÓWKA I., Metody identyfikacji odorotwórczych gazów emitowanych z obiektów przemysłowych, Prace Naukowe Instytutu Inżynierii Ochrony Środowiska Politechniki Wrocławskiej, Seria: Monografie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław [17] SÓWKA I., ZWOŹDZIAK J., NYCH A., SZKLARCZYK M., SKRĘTOWICZ M., ZWOŹDZIAK P., Ocena uciążliwości zapachowej wybranego źródła przemysłowego na podstawie badań ankietowych, Chemik Nauka-Technika-Rynek, 2009, Vol. 11, [18] UENO H., AMANO S., MERECKA B., KOŚMIDER J., Difference in the odor concentrations measured by the triangle odor bag method and dynamic olfactometry,water Science and Technology, 2009, Vol. 59, No. 7, [19] VAN LANGENHOVE H., VAN BROECK G., Applicability of sniffing team observations: Experience of field measurements, Water Science and Technology, 2001, Vol. 44, No. 9, [20] WITHERSPOON J.R., BARNES J.L., Comparison of methods used to measure odour at wastewater treatment plant fencelines, VDI Environmental Odour Management Conference - Cologne, 2004 Germany, [21] ZARRA T., NADDEO V., BELGIORNO V., REISER M., KRANERT M., Odour monitoring of small wastewater treatment plant located in sensitive environment, Water Science and Technology 2008, Vol. 58, No. 1,
8 72 R. BARCZAK, A. KULIG CLASSIFICATION OF RESEARCH METHODS USED IN THE ODOUR IMPACT ASSESSMENT OF THE MUNICIPAL SEWAGE TREATMENT PLANT The article presents an overview and classification of research methods used in the odour impact assessment of the municipal sewage treatment plant. Analytical methods are presented, where the concentrations are measured with different chemical compounds (odorants), sensory, where the sensor is the human nose (odour measurements) and sensory-instrumental, where it is tried to simulate the human olfactory organ by means of the sensors. In the described research methods measurements can be used in the source and at some distance from the source.
Politechnika Szczecińska, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej, Instytut Inżynierii Chemicznej i Procesów Ochrony Środowiska, Al.
SENSORYCZNE METODY OZNACZANIA Joanna Kośmider, EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Beata Krajewska-Merecka Politechnika Szczecińska, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej, Instytut Inżynierii Chemicznej
Bardziej szczegółowoZAPACHOWA UCIĄŻLIWOŚĆ EMITORÓW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA. PROGNOZOWANIE ZASIĘGU I METODY WERYFIKACJI PROGNOZ. Joanna Kośmider
ZAPACHOWA UCIĄŻLIWOŚĆ EMITORÓW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA. PROGNOZOWANIE ZASIĘGU I METODY WERYFIKACJI PROGNOZ Joanna Kośmider Politechnika Szczecińska, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoZastosowanie krajowych i europejskich rozwiązań w ocenie jakości zapachowej powietrza na obszarach w pobliżu obiektów gospodarowania odpadami
MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Set The Environment Protection Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom
Bardziej szczegółowoZintegrowane systemy zarządzania zapachową jakością powietrza
Zintegrowane systemy zarządzania zapachową jakością powietrza Dr hab. inż. Izabela Sówka, prof. PWr II Konferencja Naukowo-Techniczna: Technologie informatyczne w ochronie i kształtowaniu środowiska 14
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MODELU REFERENCYJNEGO ORAZ TECHNIK GEOSTATYSTYCZNYCH DO MODELOWANIA ROZPRZESTRZENIANIA ODORÓW
ZASTOSOWANIE MODELU REFERENCYJNEGO ORAZ TECHNIK GEOSTATYSTYCZNYCH DO MODELOWANIA ROZPRZESTRZENIANIA ODORÓW Izabela SÓWKA, Maria SKRĘTOWICZ, JERZY ZWOŹDZIAK, PIOTR SOBCZYŃSKI Wydział Inżynierii Środowiska,
Bardziej szczegółowoProceedings of ECOpole Vol. 5, No
Proceedings of ECOpole Vol. 5, No. 1 2011 Izabela SÓWKA 1 OKREŚLENIE ZAPACHOWEGO ODDZIAŁYWANIA WYBRANEGO ZAKŁADU PRZETWÓRSTWA ROLNO-SPOŻYWCZEGO PRZY ZASTOSOWANIU OLFAKTOMETRII DYNAMICZNEJ ORAZ METOD OBLICZENIOWYCH
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE BIOFILTRACJI W OCZYSZCZANIU ODOROTWÓRCZYCH GAZÓW EMITOWANYCH Z WYBRANEJ OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW
Izabela SÓWKA, Urszula KITA, Alicja NYCH, Paweł ZWOŹDZIAK, Piotr SOBCZYŃSKI * dezodoryzacja metody biologiczne stężenie zapachowe ZASTOSOWANIE BIOFILTRACJI W OCZYSZCZANIU ODOROTWÓRCZYCH GAZÓW EMITOWANYCH
Bardziej szczegółowoWykorzystanie wybranych narzędzi informatycznych w analizie sensorycznej oddziaływania zapachowego oczyszczalni ścieków
Wykorzystanie wybranych narzędzi informatycznych w analizie sensorycznej oddziaływania zapachowego oczyszczalni ścieków Dominik Rogalski Mirosław Szyłak Szydłowski Odory Analiza sensoryczna Olfaktometria
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WARSZAWSKA. Wydział Inżynierii Środowiska ROZPRAWA DOKTORSKA. mgr inż. Radosław Barczak
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Inżynierii Środowiska ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Radosław Barczak Analiza porównawcza olfaktometrii terenowej z innymi metodami badawczymi w ocenie oddziaływania zapachowego
Bardziej szczegółowoDZIEŃ PIERWSZY 19 KWIECIEŃ 2016 DAY ONE- APRIL 19, 2016. SESJA 1 SESSION 1 Legalizacja Odorów, Standardy Odorowe,
PROGRAM KONFERENCJI CONFERENCE PROGRAM DZIEŃ PIERWSZY 19 KWIECIEŃ 2016 DAY ONE- APRIL 19, 2016 Rejestracja Uczestników, Bufet Kawowy 8:00-9:15 Registration, Coffee Break Otwarcie Konferencji 9:15-9:30
Bardziej szczegółowoODORYMETRIA. Joanna Kośmider. Ćwiczenia laboratoryjne i obliczenia. Część I ĆWICZENIA LABORATORYJNE. Ćwiczenie 1 POMIARY EMISJI ODORANTÓW
Joanna Kośmider ODORYMETRIA Ćwiczenia laboratoryjne i obliczenia Część I ĆWICZENIA LABORATORYJNE Ćwiczenie POMIARY EMISJI ODORANTÓW Ćwiczenie PROGNOZOWANIE ZASIĘGU ZAPACHOWEJ UCIĄŻLIWOŚCI EMITORÓW Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoSeminarium RTP 26398
Seminarium Wersja z dnia 7 lutego 2008 r. Ograniczanie uciążliwości odorowych w Polsce RTP 26398 organizowane we współpracy z Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Szczecinie Miejsce: Hotel Amber
Bardziej szczegółowoOCENA UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ Z PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO
OCENA UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ Z PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO Izabela SÓWKA, Maria SKRĘTOWICZ, Mirosław SZKLARCZYK, Jerzy ZWOŹDZIAK Zakład Ekologistyki, Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska, Politechnika Wrocławska,
Bardziej szczegółowoIDENTYFIKACJA ŹRÓDEŁ ZŁOWONNYCH-ZNACZENIE MODELOWANIA W OCENIE UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ
IDENTYFIKACJA ŹRÓDEŁ ZŁOWONNYCH-ZNACZENIE MODELOWANIA W OCENIE UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ PROF. JERZY ZWOŹDZIAK Wyzwania jakie stawia życie, nie powinny ( ) paraliżować. One pomogą ( ) odkryć ( ). [Bernice
Bardziej szczegółowoAUTOREFERAT PRACY DOKTORSKIEJ
WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD EKOLOGISTYKI I ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ŚRODOWISKOWYM AUTOREFERAT PRACY DOKTORSKIEJ Określenie czynników determinujących wielkość emisji odorów ze źródeł powierzchniowych
Bardziej szczegółowoNARZĘDZIA MODELOWE W OCENIE ZASIĘGU ZAPACHOWEGO ODDZIAŁYWANIA OBIEKTÓW GOSPODARKI KOMUNALNEJ (OGK)
stężenie zapachowe, emisja zapachu, oddziaływanie zapachowe, modelowanie, odory Tomasz KIEŁBASA*, Piotr SOBCZYŃSKI**, Maria SKRĘTOWICZ **, Izabela SÓWKA** NARZĘDZIA MODELOWE W OCENIE ZASIĘGU ZAPACHOWEGO
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA ZMIENNOŚCI EMISJI ODORÓW Z OSADNIKÓW WSTĘPNYCH I JEJ WPŁYW NA ZASIĘG ODDZIAŁYWANIA ZAPACHOWEGO OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH
Piotr SOBCZYŃSKI, Izabela SÓWKA, Yaroslav BEZYK* odory, osadniki wstępne, uciążliwość zapachowa CHARAKTERYSTYKA ZMIENNOŚCI EMISJI ODORÓW Z OSADNIKÓW WSTĘPNYCH I JEJ WPŁYW NA ZASIĘG ODDZIAŁYWANIA ZAPACHOWEGO
Bardziej szczegółowoBadania uciążliwości zapachowej powietrza zanieczyszczonego związkami siarki metodą odorymetryczną i chromatograficzną
NAFTA-GAZ, ROK LXXIII, Nr 12 / 2017 DOI: 10.18668/NG.2017.12.07 Szymon Lisman, Anna Huszał Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Badania uciążliwości zapachowej powietrza zanieczyszczonego
Bardziej szczegółowoDziałania KT nr 280 ds. Jakości Powietrza w zakresie ochrony środowiska
Działania KT nr 280 ds. Jakości Powietrza w zakresie ochrony środowiska Prof. Zygfryd Witkiewicz Wojskowa Akademia Techniczna VII ogólnopolska Konferencja Normalizacja w szkole 16 marca 2018 r. Strona
Bardziej szczegółowoAPPLICATION OF QUESTIONNAIRE STUDIES TO AIR ODOUR ANNOYANCE ASSESSMENT
ZASTOSOWANIE BADAŃ ANKIETOWYCH DO OCENY ZAPACHOWEJ JAKOŚCI POWIETRZA APPLICATION OF QUESTIONNAIRE STUDIES TO AIR ODOUR ANNOYANCE ASSESSMENT Izabela Sówka, Alicja Nych, Jerzy Zwoździak, Mirosław Szklarczyk
Bardziej szczegółowoNAFTA-GAZ, ROK LXXIV, Nr 11 / 2018
NAFTA-GAZ, ROK LXXIV, Nr 11 / 2018 DOI: 10.18668/NG.2018.11.08 Szymon Lisman, Anna Huszał Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Analiza możliwości zastosowania zmodyfikowanego prototypu przystawki
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2016/2017 Kod: GIS ZS-s Punkty ECTS: 3. Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: Zagospodarowanie surowców i odpadów
Nazwa modułu: Monitoring powietrza i wody Rok akademicki: 2016/2017 Kod: GIS-2-205-ZS-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: Zagospodarowanie surowców
Bardziej szczegółowoSposoby interpretacji wyników modelowania dyspersji odorantów w powietrzu atmosferycznym
OCHRONA ŚRODOWISKA Vol. 40 2018 Nr 3 Małgorzata Friedrich, Aleksandra Antoniewicz Sposoby interpretacji wyników modelowania dyspersji odorantów w powietrzu atmosferycznym Prognozowanie stanu zanieczyszczenia
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIE OCHRONY ŚRODOWISKA (studia I stopnia) Mogilniki oraz problemy związane z ich likwidacją prof. dr hab. inż.
Pestycydy i problemy związane z ich produkcja i stosowaniem - problemy i zagrożenia związane z występowaniem pozostałości pestycydów w środowisku; Mogilniki oraz problemy związane z ich likwidacją - problem
Bardziej szczegółowoMonitoring jakości powietrza w Polsce w zakresie substancji złowonnych
Monitoring jakości powietrza w Polsce w zakresie substancji złowonnych Dr hab. inż. Izabela Sówka, prof. PWr I Konferencja Naukowo Techniczna: Technologie informatyczne w ochronie i kształtowaniu środowiska,
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy
SPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy Autor Andrzej Uzarczyk 1. Nadzór nad wyposażeniem pomiarowo-badawczym... 11 1.1. Kontrola metrologiczna wyposażenia pomiarowego...
Bardziej szczegółowoKontrola i zapewnienie jakości wyników
Kontrola i zapewnienie jakości wyników Kontrola i zapewnienie jakości wyników QA : Quality Assurance QC : Quality Control Dobór systemu zapewnienia jakości wyników dla danego zadania fit for purpose Kontrola
Bardziej szczegółowoWYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH
Scientific Bulletin of Che lm Section of Technical Sciences No. 1/2008 WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH WE WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWEJ TECHNICE POMIAROWEJ MAREK MAGDZIAK Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji, Politechnika
Bardziej szczegółowoefekty kształcenia grupa zajęć** K7_K03 K7_W05 K7_U02 K7_W05 A Z K7_K02 K7_W05 K7_U02 A Z K7_U03 K7_U04 K7_W01
WYDZIAŁ: KIERUNEK: poziom kształcenia: profil: forma studiów: PLAN STUDIÓW Wydział Chemiczny Zielone Technologie i Monitoring / Green Technologies and Monitoring II stopnia ogólnoakademicki stacjonarne
Bardziej szczegółowoWarunki i wymogi niezbędne do prawidłowego funkcjonowania Laboratorium Badań Olfaktometrycznych
MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Set The Environment Protection Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom
Bardziej szczegółowoODORYMETRIA PRZYKŁADY OBLICZEŃ
POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA Pracownia Zapachowej Jakości Powietrza Joanna Kośmider ODORYMETRIA PRZYKŁADY OBLICZEŃ (wersja po erracie 2007) Szczecin 2001 Przykład 1 Związek A ma próg wyczuwalności c th = 0,001
Bardziej szczegółowoMetodologiczne aspekty badania substancji odorowych w otoczeniu oczyszczalni ścieków
MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Set The Environment Protection Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom
Bardziej szczegółowoANALIZA POWIETRZA WEWNĄTRZ SAMOCHODU POD KĄTEM ZANIECZYSZCZEŃ ZAPACHOWYCH I ORGANICZNYCH
ANALIZA POWIETRZA WEWNĄTRZ SAMOCHODU POD KĄTEM ZANIECZYSZCZEŃ ZAPACHOWYCH I ORGANICZNYCH Izabela SÓWKA 1, Anna JANICKA 2, Maria SKRĘTOWICZ 1, Urszula KITA 1, Maciej ZAWIŚLAK 2 1 Wydział Inżynierii Środowiska,
Bardziej szczegółowoPomiary stęŝenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej zgodnie z PN-EN 13725:2007
Pomiary stęŝenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej zgodnie z PN-EN 13725:2007 Joanna Kośmider Politechnika Szczecińska, Instytut InŜynierii Chemicznej i Procesów Ochrony Środowiska Al. Piastów
Bardziej szczegółowoPlan studiów specjalności Analityka środowiskowa 2017/2018
Wykład Liczba punktów Egzamin (kol.) Razem godzin Konwersatorium Seminarium Ćwiczenia Laboratorium Ćwiczenia terenowe Plan studiów specjalności Analityka środowiskowa 2017/2018 Godziny zajęć w tym Lp.
Bardziej szczegółowoOkreślenie zapachowego oddziaływania wybranej oczyszczalni ścieków na tereny objęte opracowaniem planu zagospodarowania przestrzennego
MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Set The Environment Protection Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom
Bardziej szczegółowoData wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Opis przedmiotu
Sylabus przedmiotu: Specjalność: Wybrane metody analityczne Inżynieria bioproduktów Data wydruku: 3.01.016 Dla rocznika: 015/016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie i inżynieria produkcji Inżynieryjno-Ekonomiczny
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 21 listopada 2018 r. Nazwa i adres AB 1134
Bardziej szczegółowoRozporządzenie określa:
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1 z dnia... 2004 r w sprawie standardów zapachowej jakości powietrza i metod oceny zapachowej jakości powietrza Na podstawie art. 86 ust. 3, ust. 4 i ust. 5 ustawy z
Bardziej szczegółowoStr 1/7 SPRAWOZDANIE. z pracy badawczej pt.:
Str 1/7 SPRAWOZDANIE z pracy badawczej pt.: Badanie stężeń zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego z instalacji BIOFILTR w podoczyszczalni ścieków zlokalizowanej w Zakładach Uniq Lisner Spółka z o.o.
Bardziej szczegółowoANALITYKA PRZEMYSŁOWA I ŚRODOWISKOWA
Zakład ad Chemii Analitycznej Laboratorium Analiz Śladowych Politechniki Krakowskiej Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej ANALITYKA PRZEMYSŁOWA I ŚRODOWISKOWA Laboratorium Analiz Śladowych IIIp..
Bardziej szczegółowoWERYFIKACJA PROGNOZY ZAPACHOWEJ UCIĄśLIWOŚCI. Przykład fermy trzody chlewnej
WERYFIKACJA PROGNOZY ZAPACHOWEJ UCIĄśLIWOŚCI. Przykład fermy trzody chlewnej MAŁGORZATA FRIEDRICH, JOANNA KOŚMIDER Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie (do 31 grudnia 2008 - Politechnika
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Załącznik nr 1 do procedury nr W_PR_1 Nazwa przedmiotu: Ochrona powietrza II Air protection II Kierunek: inżynieria środowiska Kod przedmiotu: Rodzaj przedmiotu: Obieralny, moduł 5.5 Rodzaj zajęć: wykład,
Bardziej szczegółowoExposure assessment of mercury emissions
Monitoring and Analityka Zanieczyszczen Srodowiska Substance Flow of Mercury in Europe Prof. dr hab. inz. Jozef PACYNA M.Sc. Kyrre SUNDSETH Perform a litterature review on natural and anthropogenic emission
Bardziej szczegółowoGLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland
GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland INSTITUTE OF TECHNOLOGY AND LIVE SCIENCES POZNAŃ BRANCH Department of Environmental Management in Livestock Buildings and
Bardziej szczegółowoPLANY I PROGRAMY STUDIÓW
WYDZIAŁ MECHANICZNY PLANY I PROGRAMY STUDIÓW STUDY PLANS AND PROGRAMS KIERUNEK STUDIÓW FIELD OF STUDY - INŻYNIERIA ŚRODOWISKA - ENVIRONMENTAL ENGINEERING Studia stacjonarne drugiego stopnia - wg specjalności
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE NIEPEWNOŚCI POMIARU METODAMI SYMULACYJNYMI
WYZNACZANIE NIEPEWNOŚCI POMIARU METODAMI SYMULACYJNYMI Stefan WÓJTOWICZ, Katarzyna BIERNAT ZAKŁAD METROLOGII I BADAŃ NIENISZCZĄCYCH INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI ul. Pożaryskiego 8, 04-703 Warszawa tel. (0)
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 4 i 5 OCENA EKOTOKSYCZNOŚCI TEORIA Chemia zanieczyszczeń środowiska
Bardziej szczegółowoBadanie zależności zapachowej jakości powietrza od zawartości zanieczyszczeń siarkowych z użyciem przystawki odorymetrycznej INiG PIB
NAFTA-GAZ, ROK LXXII, Nr 7 / 2016 DOI: 10.18668/NG.2016.07.07 Szymon Lisman, Anna Huszał Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Badanie zależności zapachowej jakości powietrza od zawartości
Bardziej szczegółowoNormalizacja olfaktometrii dynamicznej. Podstawowe pojęcia i jednostki miar. Joanna Kośmider, Beata Krajewska. Wprowadzenie
Joanna Kośmider, Beata Krajewska Normalizacja olfaktometrii dynamicznej. Podstawowe pojęcia i jednostki miar Wprowadzenie Jednym z niekorzystnych skutków działalności człowieka jest występowanie niepoŝądanego
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 753
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 753 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 13 Data wydania: 28 września 2017 r. Nazwa i adres EMIPRO SP.
Bardziej szczegółowowykład ćwiczenia laboratorium projekt inne
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Techniki Ochrony Atmosfery Nazwa modułu w języku angielskim Air Protection Technology Obowiązuje od roku akademickiego 2016/2017 A. USYTUOWANIE MODUŁU
Bardziej szczegółowoMONITORING OF THE AIR DEODORIZATION EFFICIENCY WITH SEMICONDUCTOR GAS SENSORS
MONITOROWANIE SKUTECZNOŚCI DEZODORYZACJI POWIETRZA PÓŁPRZEWODNIKOWYMI CZUJNIKAMI GAZU MONITORING OF THE AIR DEODORIZATION EFFICIENCY WITH SEMICONDUCTOR GAS SENSORS Łukasz Guz, Henryk Sobczuk, Henryk Wasąg
Bardziej szczegółowoEMISJA SIARKOWODORU JAKO WSKAŹNIK UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW
Piotr SOBCZYŃSKI, Izabela SÓWKA, Alicja NYCH* oczyszczalnia ścieków, siarkowodór, odory EMISJA SIARKOWODORU JAKO WSKAŹNIK UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW Oczyszczalnie ścieków jako obiekty
Bardziej szczegółowoPomiary zanieczyszczeń odorowych wieloczujnikowym urządzeniem z tlenkowymi czujnikami gazu
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 13. Rok 2011 ISSN 1506-218X 1531-1542 Pomiary zanieczyszczeń odorowych wieloczujnikowym urządzeniem z tlenkowymi
Bardziej szczegółowo1. Analiza i ocena rozprawy
Prof. dr hab. inż. Marian Mazur Akademia Górniczo- Hutnicza im. St. Staszica Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska Katedra Kształtowania i Ochrony Środowiska 30-059 Kraków, al. Mickiewicza
Bardziej szczegółowoBADANIA PODATNOŚCI ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU CUKIERNICZEGO NA OCZYSZCZANIE METODĄ OSADU CZYNNEGO
oczyszczanie, ścieki przemysłowe, przemysł cukierniczy Katarzyna RUCKA, Piotr BALBIERZ, Michał MAŃCZAK** BADANIA PODATNOŚCI ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU CUKIERNICZEGO NA OCZYSZCZANIE METODĄ OSADU CZYNNEGO Przedstawiono
Bardziej szczegółowoDostosowanie prototypu przystawki odorymetrycznej sprzężonej z chromatografem gazowym do badania zapachowej jakości gazów
NAFTA-GAZ, ROK LXXI, Nr 3 / 2015 Szymon Lisman, Anna Huszał Dostosowanie prototypu przystawki odorymetrycznej sprzężonej z chromatografem gazowym do badania zapachowej jakości gazów W artykule omówiono
Bardziej szczegółowoCO TO JEST CHEMIA ANALITYCZNA?
CO TO JEST CHEMIA ANALITYCZNA? AUTOR DEFINICJI Prof. Ch. N. REILLEY University of North Carolina, Chapel HILL, NC, USA Division of Analytical Chemistry American Chemical Society (ACS) Division of Analytical
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 6 Data wydania: 5 sierpnia 2014 r. Nazwa i adres AB 1134 PRZEDSIĘBIORSTWO
Bardziej szczegółowoSpis publikacji. dr Henryk Wasąg telefon:
Spis publikacji dr Henryk Wasąg h.wasag@wis.pol.lublin.pl telefon: +48 81 538 4751 1992 Pawłowski L., Wasąg H. - "Chemia sanitarna - ćwiczenia laboratoryjne". Wydawnictwa Uczelniane Politechniki Lubelskiej,
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM. Procedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Szacowanie niepewności oznaczania / pomiaru zawartości... metodą... Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoR E C E N Z J A. rozprawy doktorskiej Pana mgr. inż. Piotra Sobczyńskiego pt.:
dr hab. inż. Jacek Piekarski, prof. PK Wydział Inżynierii Lądowej, Środowiska i Geodezji Politechnika Koszalińska R E C E N Z J A rozprawy doktorskiej Pana mgr. inż. Piotra Sobczyńskiego pt.: Określenie
Bardziej szczegółowoZmniejszenie uciążliwości zapachowych oczyszczalni ścieków w Tychowie
MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Set The Environment Protection Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 18 Data wydania: 1 sierpnia 2018 r. Nazwa i adres GRUPA INTERLIS
Bardziej szczegółowoWyniki operacji kalibracji są często wyrażane w postaci współczynnika kalibracji (calibration factor) lub też krzywej kalibracji.
Substancja odniesienia (Reference material - RM) Materiał lub substancja której jedna lub więcej charakterystycznych wartości są wystarczająco homogeniczne i ustalone żeby można je było wykorzystać do
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. Tadeusz Filipek, dr Monika Skowrońska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
prof. dr hab. Tadeusz Filipek, dr Monika Skowrońska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie 1 Prognozowany wzrost: produkcji zbóż, światowej populacji ludności, zużycia nawozów i areałów rolniczych [adapted
Bardziej szczegółowoWymagania prawno - normatywne dotyczące pomiarów na potrzeby PRTR
Wymagania prawno - normatywne dotyczące pomiarów na potrzeby PRTR Eugeniusz Głowacki G Warszawa 16 maj 2011 r. Definicja rejestru PRTR PRTR jest rejestrem zanieczyszczeń wyemitowanych do powietrza, wód
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIV BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Zaborek 8-12 październik 2012r.
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIV BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Zaborek 8-12 październik 2012r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1111
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1111 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 14 września 2018 r. Nazwa i adres PRZEDSIĘBIORSTWO
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 27 28 września 2012r.
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 27 28 września 2012r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych
Bardziej szczegółowoTeoria do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Teoria do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie wstępne Monitoring - wstęp MONITORING ŚRODOWISKA Gdańsk, 2010 MONITORING ŚRODOWISKA
Bardziej szczegółowosystem monitoringu zanieczyszczeń gazowych i pyłów w powietrzu atmosferycznym, z zastosowaniem zminiaturyzowanych stacji pomiarowych
system monitoringu zanieczyszczeń gazowych i pyłów w powietrzu atmosferycznym, z zastosowaniem zminiaturyzowanych stacji pomiarowych Pomiary stężeń zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w poszczególnych
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIX BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 9-10 października 2014r.
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIX BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 9-10 października 2014r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych
Bardziej szczegółowoJęzyk obcy (2) JZL100400BK. Zarządzanie środowiskiem (3) ISS202006
Program studiów rozpoczynających się od roku akademickiego 2/ SIATKA ZAJĘĆ: Studia stacjonarne II-go stopnia (S2M), kierunek Inżynieria Środowiska Specjalność: Klimatyzacja Ogrzewnictwo i Instalacje Sanitarne
Bardziej szczegółowoTeoria błędów. Wszystkie wartości wielkości fizycznych obarczone są pewnym błędem.
Teoria błędów Wskutek niedoskonałości przyrządów, jak również niedoskonałości organów zmysłów wszystkie pomiary są dokonywane z określonym stopniem dokładności. Nie otrzymujemy prawidłowych wartości mierzonej
Bardziej szczegółowoWYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 (Pobieranie próbek) Metoda badawcza
WYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 () L.p. Badany obiekt 1 Gazy odlotowe E) 2 Gazy odlotowe E) 3 Gazy odlotowe E) 4 Gazy odlotowe E) 5 Gazy odlotowe E) 6 Gazy odlotowe E) Oznaczany składnik lub parametr pyłu
Bardziej szczegółowoLaboratorium Utylizacji Odpadów (Laboratorium Badawcze Biologiczno Chemiczne)
Laboratorium Utylizacji Odpadów (Laboratorium Badawcze Biologiczno Chemiczne) mgr inż. Maria Sadowska mgr Katarzyna Furmanek mgr inż. Marcin Młodawski Laboratorium prowadzi prace badawcze w zakresie: Utylizacji
Bardziej szczegółowoODORYMETRIA. Joanna Kośmider. Ćwiczenia laboratoryjne i obliczenia. Część I ĆWICZENIA LABORATORYJNE. Ćwiczenie 1 POMIARY EMISJI ODORANTÓW
Joanna Kośmider ODORYMETRIA Ćwiczenia laboratoryjne i obliczenia Część I ĆWICZENIA LABORATORYJNE Ćwiczenie 1 POMIARY EMISJI ODORANTÓW Ćwiczenie 2 PROGNOZOWANIE ZASIĘGU ZAPACHOWEJ UCIĄŻLIWOŚCI EMITORÓW
Bardziej szczegółowoKonferencja KOKSOWNICTWO 2015 Optymalizacja nakładów na ograniczanie emisji przy wykorzystaniu programu COPDIMO
Konferencja KOKSOWNICTWO 2015 Optymalizacja nakładów na ograniczanie emisji przy wykorzystaniu programu COPDIMO Jolanta Telenga Kopyczyńska, Aleksander Sobolewski ZADANIA OPERATORA INSTALACJI W ZAKRESIE
Bardziej szczegółowoStosowane metody wykrywania nieszczelności w sieciach gazowych
Stosowane metody wykrywania nieszczelności w sieciach gazowych Andrzej Osiadacz, Łukasz Kotyński Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej Międzyzdroje,
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Modelowanie i ocena hałasu w środowisku Rok akademicki: 2016/2017 Kod: DIS-2-322-SI-n Punkty ECTS: 2 Wydział: Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność:
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii I stopnień ogólnoakademicki niestacjonarne
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Techniki Ochrony Atmosfery Nazwa modułu w języku angielskim Air Protection
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE ROZPRZESTRZENIANIA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO Z PROJEKTOWANEJ KOMPOSTOWNI OSADÓW ŚCIEKOWYCH
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI ZESZYTY NAUKOWE NR 155 Nr 35 INŻYNIERIA ŚRODOWISKA 2014 URSZULA KOŁODZIEJCZYK *, MAGDALENA CZARNA **, ZBIGNIEW TARKA ** MODELOWANIE ROZPRZESTRZENIANIA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA
Bardziej szczegółowoKALIBRACJA. ważny etap procedury analitycznej. Dr hab. inż. Piotr KONIECZKA
KALIBRAJA ważny etap procedury analitycznej 1 Dr hab. inż. Piotr KONIEZKA Katedra hemii Analitycznej Wydział hemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12 8-233 GDAŃK e-mail: piotr.konieczka@pg.gda.pl
Bardziej szczegółowoWYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 (emisja, imisja)
L.p. 1 2 3 4 5 Badany obiekt Oznaczany składnik lub parametr Stężenie tlenków azotu (NO x ) WYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 (emisja, imisja) badawcza Sposób wykonania (nr instrukcji operacyjnej, nr normy
Bardziej szczegółowoS P R A W O Z D A N I E
S P R A W O Z D A N I E Z REALIZACJI XLI BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 14 15 kwietnia 2015 r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1069
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1069 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 17 lipca 2018 r. AB 1069 Nazwa i adres ARCELORMITTAL
Bardziej szczegółowoWitamy URBAN - EXPOSURE
Seminarium Demonstracyjne, Katowice,14 Listopada 2005 r. Witamy URBAN - EXPOSURE Janina Fudała Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych (IETU) Agenda Powitanie Wprowadzenie do Urban - Exposure Zadania
Bardziej szczegółowoProcedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Stron 7 Załączniki Nr 1 Nr Nr 3 Stron Symbol procedury PN//xyz Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoOCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH O DUŻEJ ZAWARTOŚCI OLEJÓW NA ZŁOŻU BIOLOGICZNYM
ścieki przemysłowe, złoże biologiczne Katarzyna RUCKA, Małgorzata BALBIERZ* OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH O DUŻEJ ZAWARTOŚCI OLEJÓW NA ZŁOŻU BIOLOGICZNYM Przedstawiono wyniki laboratoryjnych badań
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXVII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa września 2013r.
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXVII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 26-27 września 2013r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych
Bardziej szczegółowo5. REEMISJA ZWIĄZKÓW RTĘCI W CZASIE UNIESZKODLIWIANIA OSADÓW ŚCIEKOWYCH
1. Prognozowanie procesów migracji zanieczyszczeń zawartych w odciekach wyeksploatowanych składowisk odpadów komunalnych : Kompleksowe zarządzanie gospodarką odpadami Kazimierz Szymański, Robert Sidełko,
Bardziej szczegółowoChemia kryminalistyczna
Chemia kryminalistyczna Wykład 2 Metody fizykochemiczne 21.10.2014 Pytania i pomiary wykrycie obecności substancji wykazanie braku substancji identyfikacja substancji określenie stężenia substancji określenie
Bardziej szczegółowoJakość danych pomiarowych. Michalina Bielawska, Michał Sarafin Szkoła Letnia Gdańsk
Jakość danych pomiarowych Michalina Bielawska, Michał Sarafin Szkoła Letnia 22.09.2011 Gdańsk Weryfikacja wyników pomiarowych Celem weryfikacji wyników jest potwierdzenie poprawności wyników pomiarów.
Bardziej szczegółowoINSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W SZCZECINIE www.wios.szczecin.pl SYSTEM OCENY JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W SZCZECINIE www.wios.szczecin.pl SYSTEM OCENY JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM Międzyzdroje, XR-PRM V5 6-7 october września 2004 2007 r. PROCES DOSTOSOWYWANIA
Bardziej szczegółowoMetodyczne aspekty pomiaru lotnych zanieczyszczeń powietrza za pomocą urządzenia wieloczujnikowego
Łukasz Guz Metodyczne aspekty pomiaru lotnych zanieczyszczeń powietrza za pomocą urządzenia wieloczujnikowego Streszczenie W publikacji przedstawiony jest sposób pomiaru stężenia zapachowego 1-butanolu
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 19 Data wydania: 14 grudnia 2018 r. Nazwa i adres GRUPA INTERLIS
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO SCOPE OF ACCREDITATION FOR TESTING LABORATORY Nr/No AB 967
PCA ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO SCOPE OF ACCREDITATION FOR TESTING LABORATORY Nr/No AB 967 Zakres akredytacji Nr AB 967 Scope of accreditation No AB 967 wydany przez / issued by POLSKIE
Bardziej szczegółowoWYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 (emisja, imisja)
L.p. 1 2 3 4 Badany obiekt Oznaczany składnik lub parametr Stężenie tlenków azotu (NO x ) WYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 (emisja, imisja) badawcza Sposób wykonania (nr instrukcji operacyjnej, nr normy
Bardziej szczegółowo