Metodyczne aspekty pomiaru lotnych zanieczyszczeń powietrza za pomocą urządzenia wieloczujnikowego
|
|
- Błażej Nowicki
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Łukasz Guz Metodyczne aspekty pomiaru lotnych zanieczyszczeń powietrza za pomocą urządzenia wieloczujnikowego Streszczenie W publikacji przedstawiony jest sposób pomiaru stężenia zapachowego 1-butanolu za pomocą techniki instrumentalnej. Porównane zostały dwie metody badawcze: olfaktometria dynamiczna jako jedynie obecnie zalecana do określania stężenia zapachowego oraz matryca wieloczujnikowa, będąca podstawą systemów występujących pod nazwą elektronicznego nosa. Wyselekcjonowany zespół osób oceniających szacował stężenia zapachowe 1-butanolu za pomocą olfaktometru dynamicznym TO7 Ecoma wykorzystując technikę tak-nie. Próbki gazowe poddane zostały ponadto analizie za pomocą matrycy wieloczujnikowej, zbudowanej z 8 rezystancyjnych czujników gazu TGS Figaro: 26-B, 26-C, 2611-C, D, 2611-E, 262-C, 262-B, 26-D. W wyniku przeprowadzonych badań udało się uzyskać funkcję umożliwiającą analizę stężenia zapachowego za pomocą wieloczujnikowej matrycy w zakresie do 13 tys. ou E /m 3. Wyniki pomiarów matrycy czujnikowej wykazują wyższa powtarzalność niż subiektywna technika olfaktometryczna, ponadto możliwy jest pomiar próbki gazowej poniżej progu wyczuwalności węchowej. Wyniki badań pokazują przydatność zastosowania nieselektywnych matryc czujnikowych do szacowania stężenia zapachowego i sygnalizowania uciążliwości zapachowej. Wstęp Pomiary porównawcze wykonane zostały dla 1-butanolu, który jest substancją odniesienia w olfaktometrii dynamicznej. Służy do selekcji zespołu oceniającego według kryteriów normy PN-EN-13725:27. Celem prowadzonych badań jest udowodnienie, że możliwe jest powiązanie informacji o stężeniu zapachowym gazów ze wskazaniami matrycy wieloczujnikowej. Obecnie najczęściej wykorzystywane są dwie techniki do kontroli stanu zanieczyszczenia powietrza: olfaktometria dynamiczna i chromatografia gazowa. Olfaktometria dynamiczna daje prawdziwą informację jak zanieczyszczenie gazowe odbierane jest przez ludzi, ale opiera się na subiektywnej ocenie zespołu oceniającego. Chromatografia gazowa umożliwia dokładna analizę jakościową i ilościową, natomiast nie
2 daje informacji o charakterze zapachu. Często śladowe ilości lotnych związków całkowicie zmieniają charakter zapachu. W takich przypadkach, gdy identyfikacja i ilościowe oznaczenie odorantów jest niemożliwe przy zastosowaniu tradycyjnej chromatografii gazowej, stosowana jest technika skojarzona: wielowymiarowej chromatografii gazowej, spektrometrii masowej i olfaktometrii. Sprzężenie GC-MS-O stosowana było do analizy próbek gazów emitowanych z fermy świń, drobiu oraz przetwórstwa mlecznego (Koziel i in., 26; Zhang i in., 2). Zaletą tej metody jest możliwość zwiększenia separacji lotnych związków organicznych i jednoczesnej identyfikacji zapachów (stężenia, intensywności oraz jakości hedonicznej). Innym podejściem do analizy zapachów jest wykorzystywanie systemów elektronicznego nosa. Urządzenia tego typu składają się od kilku do kilkudziesięciu nieselektywnych czujników. Kombinacja sygnałów z poszczególnych czujników charakteryzuję dane zanieczyszczenie gazowe (Pearce T.C, 23; Gardner, J. W, 1993). Najczęściej w badaniach wykorzystywano do kilkunastu czujników, czasami 2-32 (J.V. Hatfield i in., 1994; K.C. Persaud, 1992; A.M. Pisanelli i in. 1994) oraz 324 (I. Lundström i in., 1991). Zastosowanie kilkuset lub kilku tysięcy czujników stwarza techniczne trudności wykonania i późniejszej analizy, znacznie podwyższało by koszty pomiarów. Jedynie miniaturyzacja i zintegrowanie wielu elementów czułych na jednym układzie scalonym może stworzyć możliwości zastosowania większej ilości czujników. Z uwagi zastosowanie nieselektywnych czujników, trudna jest identyfikacja poszczególnych składników zanieczyszczenia. W przypadku gdy powietrze zanieczyszczone jest jednym związkiem chemicznym lub mieszaniną związków w stałych określonych proporcjach możliwe jest skalibrowanie urządzenia do określania stężenia masowego związków i ich stężenia zapachowego. Gdy powietrze zanieczyszczone jest związkami w nieznanych proporcjach, możliwe jest jedynie wskazywanie stanu powietrza, który świadczy o uciążliwości zapachowej i badanie częstości występowania tego zjawiska, jak również zasięgu w różnych warunkach pogodowych. Osiągnąć to można poprzez rozmieszczenie kilku urządzeń zdalnie rejestrujących stan jakości powietrza wg określonej siatki wokół uciążliwych emitorów zanieczyszczeń gazowych. Urządzenia wieloczujnikowe wykorzystywane są do badań jakości artykułów spożywczych. Ustabilizowane i powtarzalne warunki laboratoryjne umożliwiają z dużą dokładnością określać jakość produktów. Matryce czujnikowe służą miedzy innymi do klasyfikacji określonych produktów ze względu na ich zapach (Ampuero i in., 23; Peris i in., 29; Schaller i in., 1998a, 1998b). Wiele publikacji dotyczy badań nie tylko nad zastosowaniem elektronicznego nosa do klasyfikacji, ale również badań nad geograficznym
3 pochodzeniem, stadium dojrzewania czy trwałości (Contarini i in., 21; Jou i in., 1998; Pillonel i in., 23a; Pillonel i in., 23b; Schaller i in., 1998a, 1998b; Trihaas i in., 25; Benedetti i in., 25). Duże nadzieje budzi możliwość wykorzystania urządzeń mobilnych do badań jakości powietrza w terenie wokół uciążliwych źródeł emisji. Dzięki temu można na bieżąco określać zapachową uciążliwość powietrza i informować o konieczności zastosowania środków minimalizujących negatywne oddziaływanie na środowisko. Wieloczujnikowe analizatory gazów (elektroniczne nosy) stosowano m.in. w przypadku źródeł przemysłowych, komunalnych i rolniczych do monitoringu specyficznych zanieczyszczeń. Systemy wieloczujnikowe stosowane były do pomiaru zanieczyszczeń ze spalarni odpadów (Haas i in., 28), gazów złowonnych ze składowiska odpadów komunalnych (Micone i in., 26), kompostowni (Sironi i in., 27), oczyszczalni ścieków (Bourgeois i in., 22). Układy wieloczujnikowe znalazły również zastosowanie w pomiarach odorotwórczych gazów emitowanych z obiektów hodowlanych (Sohn i in, 28). Pomiary z zastosowaniem systemów wieloczujnikowych charakteryzują się niższym kosztem aparatury i wykonywania analiz w porównaniu z chromatografią i olfaktometrią. Jednocześnie możliwości wieloczujnikowego systemu sztucznego nosa są stosunkowo najsłabiej rozpoznane. Dlatego w wielu jednostkach naukowych prowadzone są badania nad zastosowaniem tych urządzeń i uzupełnieniem lub zastąpieniem tradycyjnych metod pomiarowych. Do badań instrumentalnych stosowane są czujniki optyczne, termiczne, elektrochemiczne czy grawimetryczne (D. James, 25). W pomiarach środowiskowych, żywotność, trwałość, odporność na agresywne zanieczyszczenie, stabilność odczytów zastosowanych czujników ma istotne znaczenie. Spośród obecnie dostępnych czujników gazu dobrymi parametrami charakteryzują się rezystancyjne czujniki gazu. Niektóre badania wykazują możliwość ich zastosowania w ciągłych pomiarach przez 1 rok i dłużej. W takich sytuacjach wymagane jest uwzględnienie dryftu sygnału w czasie (A.C. Romain, 2). Profile zapachowe z matrycy czujnikowej są wielowymiarowe i musza być analizowane za pomocą systemów rozpoznawania wzorca jak np. analiza głównych składowych PCA (Principal Component Analysis), PLS (Partial Least Squares), PDA (Funcional Discriminant Analysis) czy sztuczne sieci neuronowe ANN (Artifficial Neural Network). ANN według niektórych autorów są efektywniejsze do klasyfikacji i predykcji złożonych nieliniowych zbiorów danych niż wielowymiarowe metody analizy (Brezmes i in., 1997; Gardner i in., 1993; Paliwal i in., 23; Ping i in., 1996; Schaller i in.1998a, 1998b; Ushada i in., 26; Winquist i in., 1993).
4 Materiały i metody Próbki gazowe z 1-butanolem sporządzono w sposób statyczny. Sporządzono 11 próbek w zakresie od 3,6 do 294,3mg/m 3. Wykorzystano roztwór 1-butanolu CZDA POCH o nr kat Do torby tedlarowej 2dm 3 wypełnionej czystym powietrzem dozowano wyznaczoną ilości roztworu za pomocą strzykawki chromatograficznej (μl lub μl). Czyste powietrze (użyte również do badań olfaktometrycznych) poddane zostało filtracji za pomocą węgla aktywnego i osuszone za pomocą żelu krzemionkowego. Stężenie 1-butanolu w próbce gazowej kontrolowane było chromatograficznie Badane stężenia 1-butanolu zostały poddane analizie za pomocą wieloczujnikowej matrycy z ośmioma rezystancyjnymi czujnikami TGS typu MOS firmy Figaro, wykonanego we własnym zakresie w ramach pracy doktorskiej (Rys.1). Czujniki znajdują się w komorze zlokalizowanej na przednim panelu analizatora. Specyfikacja użytych czujników przedstawiona jest w tab.1. Dodatkowo w komorze zamieszczone są czujniki temperatury i wilgotności względnej, zapewniające pomiar warunków środowiskowych i późniejszą korekcję wyników. Przetwornik analogowo-cyfrowy (24bit ADuC847 Analog Devices) mierzy spadek napięcia na czujnikach, pracujących w układzie dzielnika napięcia. Wzmocnienie sygnału uzyskano za pomocą wzmacniacza instrumentalnego AD623. Przepływ próbki powietrza w wielkości 5ml/min zapewniony jest przez wbudowaną atestowaną mikro-pompkę membranową do poboru prób gazowych Fuergut FM11. Rys. 1 Widok matrycy czujnikowej (źródło własne)
5 Tab. 1 Czujniki TGS firmy Figaro Engineering zastosowane w matrycy czujnikowej (opracowanie na podstawie materiałów technicznych TGS Figaro) Nr Typ Opis 1. TGS26-B Ogólne zanieczyszczenia powietrza 2. TGS26-C Propan, LGP5 3. TGS2611-C Metan 4. TGS2612-D Propan i izobutan 5. TGS2611-E Metan (czujnik z filtrem węglowym) 6. TGS262-C Alkohol etylowy 7. TGS262-B Gazy toksyczne (NH 3, H 2 S, C 2 H 5 OH, C 6 H 5 CH 3 ) 8. TGS26-D Propan i butan (czujnik z filtrem węglowym) T DS18B2 Temperatura Rh HIH-4 Wilgotności względna W wyznaczaniu wartości progu wyczuwalności węchowej 1-butanolu wziął udział czteroosobowy zespół osób oceniających, wyselekcjonowany za pomocą normy PN-EN :27 Jakość powietrza- Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej. Ich zadaniem było wskazanie momentu wyczucia zapachu 1-butanolu w próbkach prezentowanych za pomocą olfaktometru dynamicznego TO7. Wybrana została metoda pomiarowa Tak-Nie. Stężenia od wartości 183,9 mg/m 3 i powyżej wymagały krotnej predylucji w we wstępnej pompie strumieniowej olfaktometru. Do analizy wielowymiarowych wyników z matrycy rezystancyjnych czujników gazu wykorzystano metodę PCA. Do przeprowadzenia analizy posłużono się programem STATISTICA 9. Analiza PCA ma za zadanie zmniejszenie wymiarowości zbioru danych. W wyniku analizy powstają nowe nieskorelowane ze sobą zmienne. Drugą funkcją analizy jest wyszukanie zależności w zbiorze danych, niemożliwych do dostrzeżenia w wielowymiarowym zbiorze (W.J. Krzanowski, 2). Wyniki Poniższe wykresy (rys.2) przedstawiają zależności rezystancji każdego z zastosowanych czujników od stężenia 1-butanolu. Czujnik o nr 2611-E wykazuję słabą reakcje, gdyż nie jest czuły na opary alkoholi. Według karty katalogowej czujnik nie reaguje na etanol i izobutanu. 1-butanol, podobnie jak izobutanol jest jednym z izomerów butanolu. Rezystancja pozostałych czujników maleje wraz ze wzrostem stężenia 1-butanolu w gazowej próbce. Wyznaczone zostały logarytmiczne linie trendu, których współczynnik R 2 wynosi średnio,82.
6 Rezystancja [kω] Rezystancja [kω] Rezystancja [kω] Rezystancja [kω] Rezystancja [kω] Rezystancja [kω] 26-B 2611-E y = -4,149ln(x) + 27,372 R² =, y =,1586ln(x) + 31,99 R² =, Stężenie 1-butanolu [mg/m³] B 26-C y = -8,853ln(x) + 67,984 R² =,838 2 y = -2,47ln(x) + 12,473 R² =, D 2611-C y = -4,385ln(x) + 35,484 R² =, y = -4,45ln(x) + 33,196 R² =,
7 Rezystancja [kω] Rezystancja [kω] 2612-D 262-C y = -7,76ln(x) + 55,959 R² =, y = -4,647ln(x) + 32,421 R² =, Rys. 2 Rezystancja czujników gazu TGS Figaro w zależności od stężenia 1-butanolu Wykres polarny (Rys.3) przedstawia rezystancję względną R w poszczególnych czujników miernika w zależności od stężenia n-butanolu w badanej próbce. Wartości rezystancji poszczególnych czujników R zostały podzielone przez wartości rezystancji danego czujnika w atmosferze czystego powietrza R p. gdzie: R w rezystancja względna czujnika [ - ], R rezystancja czujnika w atmosferze badanego gazu [kω], R p rezystancja czujnika w atmosferze czystego powietrza [kω]. Wyznaczenie rezystancji względnej ma na celu zminimalizowanie wpływu zmiany właściwości czujników w skutek procesu stężenia lub zatruwania gazami agresywnymi. 262-C 26-B 1,2 1, 262-B 3,68 mg/m³ 18,4 mg/m³ 36,8 mg/m³ 55,2 mg/m³ 73,6 mg/m³ 2612-D,1 26-C 1,3 mg/m³ 128,7 mg/m³ 147,1 mg/m³ 183,9 mg/m³ 2611-E 26-D 22,7 mg/m³ 294,3 mg/m³ 2611-C Rys. 3 Wykres rezystancji względnej poszczególnych stężeń n-butanolu
8 Wyniki rezystancji względnej poddane zostały analizie PCA. Wyznaczone zostały nowe nieskorelowane zmienne, których kolejne wartości własne zawarte jest w tab. 2. Dwie pierwsze czynniki wnoszą aż 99,5% informacji o analizowanym zbiorze danych. Nawet przy uwzględnieniu tylko pierwszego czynnika, utracone zostanie jedynie 3,1% informacji o zmienności danych. Tab. 2 Wartości własne Nr wartości Wartość % ogółu Skumulow. Skumul. 1, ,9592, ,959 2,7292 2,5477, ,561 3,1227,42868, ,9348 4,175,61, ,9959 5,5,187, ,9977 6,5,159, ,9993 7,2,56, ,9999 8,,11,286277, Rys. 4 przedstawia wyniki analizy PCA dla 1-butanolu, na którym wyraźnie można dostrzec przestrzenne uporządkowanie wyników pomiarów. Jeśli wziąć pod uwagę jedynie jeden czynnik (oś odciętych), zachowana jest proporcjonalność czynnika 1 od stężenia. Dlatego do dalszej analizy brany jest czynnik 1 z analizy głównych składowych. Próbki gazowe o stężeniach 3,6 i 18,4mg/m 3 wykonane były z roztworu 1-butanolu wstępnie rozcieńczonego wodą demineralizowaną (demineralizator Integral 5 Millipore). Za pomocą matrycy czujnikowej i analizy PCA możliwe jest wykrycie nawet niewielkich zmian w metodzie przygotowania próbek, co nie możliwe było przy zastosowaniu olfaktometru dynamicznego.
9 PC1 (96,9%),2 Rzut przypadków na płaszczyznę czynników ( 1 x 2) Przypadki o sumie kwadratów cosinusów >=, Czynn. 2: 2,55%,1, -,1 18,4 3,68 294,3 128,7 147,1 22,7 1,3 73,6 183,9 55,2 -,2 36,8 -,3-1,6-1,4-1,2-1, -,8 -,6 -,4 -,2,,2,4,6,8 1, Czynn. 1: 96,96% Aktywn. Rys. 4 Wykres analizy PCA dla 1-butanolu (etykiety punktów wskazują na stężenia próbki gazowej w mg/m 3 ) Korelację czynnika 1 ze stężeniem próbki gazowej przedstawia rys. 5. Wyznaczona została linia trendy w wysokim współczynnikiem R 2 =, ,5 -,5 y =,383ln(x) - 1,6242 R² =, , Stężenie [mg/m 3 ] Rys. 5 Wykres zależności czynnika pierwszego (96,9%) od stężenia 1-butanolu Rys. 6 przedstawia stężenie zapachowe poszczególnych stężeń 1-butanolu. Wyniki otrzymane w wyniki pomiarów na olfaktometrze dynamicznym. Pomiary olfaktometryczne cechuję wysokie odchylenie standardowe wyników, spowodowane subiektywnością zespołu oceniającego. O wyniku decyduję m.in. brak koncentracji, zmęczenie, nastrój, wpływ tła
10 Stężenie zapachowe c od [ou E /m 3 ] Stężenie zapachowe c od [ou E /m 3 ] zapachowego w laboratorium itd.. Zaobserwowano dokładniejsze dopasowanie linii trendu w zakresie niższych stężeń. Stężenie zapachowe badanych próbek gazowych mieściło się w granicach od 57 do 13 ou E /m 3. y = 83,675e,258x R² =, Stężenie [mg/m 3 ] Rys. 6 Wykres zależności stężenia zapachowego w ou E /m 3 1-butanolu od stężenia w mg/m 3 Rys. 7 przedstawia wykres zależności stężenia zapachowego od czynnika pierwszego (96,9%) analizy PCA. Wyznaczona została linia trendu o równaniu: gdzie: c od stężenie zapachowe [ou E /m 3 ], PC1 jest wartością czynnika pierwszego otrzymanego z analizy PCA. Równanie opisujące tą krzywą pozwala na określenie przewidywanego stężenia zapachowego za pomocą techniki instrumentalnej. Badania kontrolne potwierdziły dokładność wyznaczonych charakterystyk. Stężenie zapachowe określone za pomocą matrycy czujnikowej mieściło się w 95% przedziale ufności wyników olfaktometrycznych. -1,5-1, -,5,,5 1, PC1 (96,9%) Rys. 7 Wykres zależności progu wyczuwalności zapachowej od czynnika PC1 analizy PCA
11 Wnioski W wyniku przeprowadzonych badań udało się uzyskać funkcję umożliwiającą analizę stężenia zapachowego 1-butanolu za pomocą wieloczujnikowej matrycy w zakresie do 13 tys. ou E /m 3. Wyniki pomiarów za pomocą matrycy czujnikowej wykazują wyższa powtarzalność niż subiektywna technika olfaktometryczna, ponadto możliwy jest pomiar próbki gazowej poniżej progu wyczuwalności węchowej. Badania pokazują przydatność zastosowania nieselektywnych matryc czujnikowych czujników do szacowania stężenia zapachowego i sygnalizowania uciążliwości zapachowej. Literatura 1. Ampuero, S., &Bosset, J. O. (23). The electronic nose applied to dairy products: A review. Sensor and Actuators, B, 94, Bourgeois W., Stuetz R.M.: Use of a chemical sensor array for detecting pollutants in domestic wastewater, Water Research 36, , Gardner, J. W., & Bartlett, P. N. (1993). A brief history of electronic nose. Sensor and Actuators, B, 18, Haas T., Schulze -Lammers P., Diekmann B., Horner G., Boeker P.: A method for online measurement of odour with a chemosensor system, Sensors and Actuators B 132, , Hatfield J.V., Naves P., Hicks P.J., Persaud K., Travers P., Sens. Act. B 1994, 18-19, Haugen J.K., Kvaal K., Electronic Nose and Artificial Neural Network, Meat Science, Vol. 49, 1998, James D.,. Scott S.M, Ali Z., O Hare W.T., Microchim. Acta 25, 149, Krzanowski W. J.: Principles of Multivariate Analysis: A User's Perspective. Oxford University Press, Koziel J.A., Cai L.S., Wright D.W., Hoff S.J.: Solid-phase microextraction as a novel air sampling technology for improved, GC-olfactometry-based assessment of livestock odors, J. Chromatograph. Sci. 44, , 26.. Lundström I., Erlandsson R., Frykman U., Hedoborg E., Spetz A., Sungren H., Nature 1991, 352, Micone P.G., Guy C.: Odour quantification by a sensor array: An application to landfill gas odours from two different municipal waste treatment Works, Sensors and Actuators B 12, , Pearce T.C., Schiffman S.S., Nagle H.T., Gardner J.W., Handbook of machine olfaction, Wiley- VchVerlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim, Peris, M., Escuder-Gilabert, L. (29). A 21st century technique for food control: Electronic noses. AnalyticaChimicaActa, 638, Persaud K.C., Trends Analyt. 1992, 11,
12 15. Pillonel, L., Albrecht, B., Badertscher, R., Chamba, J. F., Bütikofer, U., Tabacchi, R., et al. (23a). Analytical methods for the determination of the geographic origin of Emmental cheese. Parameters of proteolysis and reology. Journal of Food Science, 15, Pillonel, L., Ampuero, S., Tabacchi, R., &Bosset, J. O. (23b). Analytical methods for the determination of the geographic origin of Emmental cheese: Volatile compounds by GC/MS-FID and electronic nose. European Food Research and Technology, 216, Ping, W., & Jun, X. (1996). A novel recognition method for electronic nose using artificial neural network and fuzzy recognition. Sensor and Actuators, B, 37, Pisanelli A.M., Qutob A.A., Travers P., Szyszko S., Persaud K.C, Life Chem. Rep. 1994, 11, Romain A.C., Nicolas J.. Long term stability of metal oxide-based gas sensors for e-nose environmental applications: An overview. Sensors and Actuators B 146 (2) Schaller, E., Bosset, J. O., & Escher, F. (1998a). Electronic noses and their application to food. LWT Food Science and Technology, 31, Schaller, E., Bosset, J. O., & Escher, F. (1998b). Practical experience with electronic nose systems for monitoring the quality of dairy products. Chimia, 53, Sironi S., Capelli L., Centola P., Rosso R.D.: Continuous monitoring of odours from a composting plant using electronic noses, Waste Management 27, , Sironi S., Capelli L., Céntola P., Rosso R.D., Pierucci S.: Odour impact assessment by means of dynamic olfactometry, dispersion modelling and social participation. Atmospheric Environment, 44, 3, , Sohn J.H.; Smith R.; Yoong E.; Leis J.; Galvin G., Quantification of Odours from Piggery Effluent Ponds using an Electronic Nose and an Artificial Neural Network, Biosystems Engineering 86 (4), 23, Swingler K., Applying Neural Networks: A Practical Guide. Academic Press, London Trihaas, J., & Nielsen, P. (25). Electronic nose technology in quality assessment: monitoring the ripening process of Danish blue cheese. Journal Food Science, 7, Ushada, M., &Murase, H. (26). Identification of a moss growth system using an artificial neural network model. Biosystems Engineering, 94, Winquist, F., Hornsten, E. G., Sundgren, H., &Lundstrom, I. (1993). Performance of an electronic nose for quality estimation of ground meat. Measurement Science and Technology, 4, Zhang S., Cai L., Koziel J.A., Hoff S.J, Schmidt D.R., Clanton Ch.J., Jacobson L.D., Parker D.B., Heber A.J.: Field air sampling and simultaneous chemical and sensory analysis of livestock odorants with sorbent tubes and GC MS/olfactometry, Sensors and Actuators B: Chemical, Volume 146, Issue 2, 29, , PN-EN-13725:27 Jakość powietrza -- Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej
Pomiary zanieczyszczeń odorowych wieloczujnikowym urządzeniem z tlenkowymi czujnikami gazu
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 13. Rok 2011 ISSN 1506-218X 1531-1542 Pomiary zanieczyszczeń odorowych wieloczujnikowym urządzeniem z tlenkowymi
Bardziej szczegółowoPolitechnika Szczecińska, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej, Instytut Inżynierii Chemicznej i Procesów Ochrony Środowiska, Al.
SENSORYCZNE METODY OZNACZANIA Joanna Kośmider, EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Beata Krajewska-Merecka Politechnika Szczecińska, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej, Instytut Inżynierii Chemicznej
Bardziej szczegółowoMONITORING OF THE AIR DEODORIZATION EFFICIENCY WITH SEMICONDUCTOR GAS SENSORS
MONITOROWANIE SKUTECZNOŚCI DEZODORYZACJI POWIETRZA PÓŁPRZEWODNIKOWYMI CZUJNIKAMI GAZU MONITORING OF THE AIR DEODORIZATION EFFICIENCY WITH SEMICONDUCTOR GAS SENSORS Łukasz Guz, Henryk Sobczuk, Henryk Wasąg
Bardziej szczegółowoZAPACHOWA UCIĄŻLIWOŚĆ EMITORÓW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA. PROGNOZOWANIE ZASIĘGU I METODY WERYFIKACJI PROGNOZ. Joanna Kośmider
ZAPACHOWA UCIĄŻLIWOŚĆ EMITORÓW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA. PROGNOZOWANIE ZASIĘGU I METODY WERYFIKACJI PROGNOZ Joanna Kośmider Politechnika Szczecińska, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZAKŁÓCEŃ PROCESU OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW W BIOREAKTORZE PORCJOWYM Z WYKORZYSTANIEM E-NOSA
Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2014.8(1)019 2014;8(1) Łukasz GUZ 1, Grzegorz ŁAGÓD 1, Katarzyna JAROMIN-GLEŃ 2 i Henryk SOBCZUK 1 WYKRYWANIE ZAKŁÓCEŃ PROCESU OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW W BIOREAKTORZE
Bardziej szczegółowoBadania uciążliwości zapachowej powietrza zanieczyszczonego związkami siarki metodą odorymetryczną i chromatograficzną
NAFTA-GAZ, ROK LXXIII, Nr 12 / 2017 DOI: 10.18668/NG.2017.12.07 Szymon Lisman, Anna Huszał Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Badania uciążliwości zapachowej powietrza zanieczyszczonego
Bardziej szczegółowoKLASYFIKACJA METOD BADAWCZYCH STOSOWANYCH W OCENIE ODDZIAŁYWANIA ZAPACHOWEGO OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH
odory, odoranty, olfaktometria, oczyszczalnie ścieków komunalnych Radosław BARCZAK, Andrzej KULIG * KLASYFIKACJA METOD BADAWCZYCH STOSOWANYCH W OCENIE ODDZIAŁYWANIA ZAPACHOWEGO OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH
Bardziej szczegółowoZastosowanie krajowych i europejskich rozwiązań w ocenie jakości zapachowej powietrza na obszarach w pobliżu obiektów gospodarowania odpadami
MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Set The Environment Protection Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom
Bardziej szczegółowoMonitorowanie i Diagnostyka w Systemach Sterowania na studiach II stopnia specjalności: Systemy Sterowania i Podejmowania Decyzji
Monitorowanie i Diagnostyka w Systemach Sterowania na studiach II stopnia specjalności: Systemy Sterowania i Podejmowania Decyzji Analiza składników podstawowych - wprowadzenie (Principal Components Analysis
Bardziej szczegółowoODORYMETRIA PRZYKŁADY OBLICZEŃ
POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA Pracownia Zapachowej Jakości Powietrza Joanna Kośmider ODORYMETRIA PRZYKŁADY OBLICZEŃ (wersja po erracie 2007) Szczecin 2001 Przykład 1 Związek A ma próg wyczuwalności c th = 0,001
Bardziej szczegółowoWalidacja metod wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania GMO. Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB
Walidacja metod wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania GMO Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Walidacja Walidacja jest potwierdzeniem przez zbadanie i przedstawienie
Bardziej szczegółowoODORYMETRIA. Joanna Kośmider. Ćwiczenia laboratoryjne i obliczenia. Część I ĆWICZENIA LABORATORYJNE. Ćwiczenie 1 POMIARY EMISJI ODORANTÓW
Joanna Kośmider ODORYMETRIA Ćwiczenia laboratoryjne i obliczenia Część I ĆWICZENIA LABORATORYJNE Ćwiczenie POMIARY EMISJI ODORANTÓW Ćwiczenie PROGNOZOWANIE ZASIĘGU ZAPACHOWEJ UCIĄŻLIWOŚCI EMITORÓW Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoChemometria w chromatografii
Plan prezentacji Chemometria w chromatografii Definicja Historia Wielowymiarowe metody analizy danych - zastosowanie Anna Kaczmarek Katedra Zarządzania Jakością Żywności UP w Poznaniu ak@up.poznan.pl Definicja
Bardziej szczegółowoWykorzystanie wybranych narzędzi informatycznych w analizie sensorycznej oddziaływania zapachowego oczyszczalni ścieków
Wykorzystanie wybranych narzędzi informatycznych w analizie sensorycznej oddziaływania zapachowego oczyszczalni ścieków Dominik Rogalski Mirosław Szyłak Szydłowski Odory Analiza sensoryczna Olfaktometria
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 21 listopada 2018 r. Nazwa i adres AB 1134
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1111
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1111 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 14 września 2018 r. Nazwa i adres PRZEDSIĘBIORSTWO
Bardziej szczegółowoefekty kształcenia grupa zajęć** K7_K03 K7_W05 K7_U02 K7_W05 A Z K7_K02 K7_W05 K7_U02 A Z K7_U03 K7_U04 K7_W01
WYDZIAŁ: KIERUNEK: poziom kształcenia: profil: forma studiów: PLAN STUDIÓW Wydział Chemiczny Zielone Technologie i Monitoring / Green Technologies and Monitoring II stopnia ogólnoakademicki stacjonarne
Bardziej szczegółowo1. Analiza i ocena rozprawy
Prof. dr hab. inż. Marian Mazur Akademia Górniczo- Hutnicza im. St. Staszica Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska Katedra Kształtowania i Ochrony Środowiska 30-059 Kraków, al. Mickiewicza
Bardziej szczegółowoIlościowa analiza mieszaniny alkoholi techniką GC/FID
Ilościowa analiza mieszaniny alkoholi techniką GC/FID WPROWADZENIE Pojęcie chromatografii obejmuje grupę metod separacji substancji, w których występują diw siły: siła powodująca ruch cząsteczek w określonym
Bardziej szczegółowoDziałania KT nr 280 ds. Jakości Powietrza w zakresie ochrony środowiska
Działania KT nr 280 ds. Jakości Powietrza w zakresie ochrony środowiska Prof. Zygfryd Witkiewicz Wojskowa Akademia Techniczna VII ogólnopolska Konferencja Normalizacja w szkole 16 marca 2018 r. Strona
Bardziej szczegółowoANALIZA POWIETRZA WEWNĄTRZ SAMOCHODU POD KĄTEM ZANIECZYSZCZEŃ ZAPACHOWYCH I ORGANICZNYCH
ANALIZA POWIETRZA WEWNĄTRZ SAMOCHODU POD KĄTEM ZANIECZYSZCZEŃ ZAPACHOWYCH I ORGANICZNYCH Izabela SÓWKA 1, Anna JANICKA 2, Maria SKRĘTOWICZ 1, Urszula KITA 1, Maciej ZAWIŚLAK 2 1 Wydział Inżynierii Środowiska,
Bardziej szczegółowoOdpowiedzi na pytania w postępowaniu ofertowym dot.:
ZAPYTANIE OFERTOWE DLA PROJEKTU Rozbudowa Centrum Badawczo Rozwojowego Synthos S.A. w zakresie innowacyjnych produktów chemicznych. POIR.02.01.00-00-0127/15-00 Oświęcim, dnia 24.03.2017 L.dz. 48/TZ/BM/2017
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy
SPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy Autor Andrzej Uzarczyk 1. Nadzór nad wyposażeniem pomiarowo-badawczym... 11 1.1. Kontrola metrologiczna wyposażenia pomiarowego...
Bardziej szczegółowoANALITYKA PRZEMYSŁOWA I ŚRODOWISKOWA
Zakład ad Chemii Analitycznej Laboratorium Analiz Śladowych Politechniki Krakowskiej Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej ANALITYKA PRZEMYSŁOWA I ŚRODOWISKOWA Laboratorium Analiz Śladowych IIIp..
Bardziej szczegółowoIDENTYFIKACJA ŹRÓDEŁ ZŁOWONNYCH-ZNACZENIE MODELOWANIA W OCENIE UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ
IDENTYFIKACJA ŹRÓDEŁ ZŁOWONNYCH-ZNACZENIE MODELOWANIA W OCENIE UCIĄŻLIWOŚCI ZAPACHOWEJ PROF. JERZY ZWOŹDZIAK Wyzwania jakie stawia życie, nie powinny ( ) paraliżować. One pomogą ( ) odkryć ( ). [Bernice
Bardziej szczegółowoWalidacja metod analitycznych Raport z walidacji
Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji Małgorzata Jakubowska Katedra Chemii Analitycznej WIMiC AGH Walidacja metod analitycznych (według ISO) to proces ustalania parametrów charakteryzujących
Bardziej szczegółowoBadanie zależności zapachowej jakości powietrza od zawartości zanieczyszczeń siarkowych z użyciem przystawki odorymetrycznej INiG PIB
NAFTA-GAZ, ROK LXXII, Nr 7 / 2016 DOI: 10.18668/NG.2016.07.07 Szymon Lisman, Anna Huszał Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Badanie zależności zapachowej jakości powietrza od zawartości
Bardziej szczegółowoCENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. SPRZĘT DO OKREŚLANIA PARAMETRÓW FIZYKOCHEMICZNYCH POWIETRZA KOPALNIANEGO
SPRZĘT DO OKREŚLANIA PARAMETRÓW FIZYKOCHEMICZNYCH POWIETRZA KOPALNIANEGO 1. SPRZĘT DO OKREŚLANIA SKŁADU CHEMICZNEGO POWIETRZA KOPALNIANEGO WYKRYWACZ GAZÓW WG - 2M WYKRYWACZ GAZÓW WG - 2M Wykrywacze rurkowe
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 753
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 753 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 13 Data wydania: 28 września 2017 r. Nazwa i adres EMIPRO SP.
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIE OCHRONY ŚRODOWISKA (studia I stopnia) Mogilniki oraz problemy związane z ich likwidacją prof. dr hab. inż.
Pestycydy i problemy związane z ich produkcja i stosowaniem - problemy i zagrożenia związane z występowaniem pozostałości pestycydów w środowisku; Mogilniki oraz problemy związane z ich likwidacją - problem
Bardziej szczegółowoJakościowa i ilościowa analiza mieszaniny alkoholi techniką chromatografii gazowej
Jakościowa i ilościowa analiza mieszaniny alkoholi techniką chromatografii gazowej WPROWADZENIE Pojęcie chromatografii obejmuje grupę metod separacji substancji, w których występują diw siły: siła powodująca
Bardziej szczegółowoKontrola i zapewnienie jakości wyników
Kontrola i zapewnienie jakości wyników Kontrola i zapewnienie jakości wyników QA : Quality Assurance QC : Quality Control Dobór systemu zapewnienia jakości wyników dla danego zadania fit for purpose Kontrola
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1426
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1426 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7 Data wydania: 15 kwietnia 2016 Nazwa i adres: OTTO ENGINEERING
Bardziej szczegółowoMETODY CHEMOMETRYCZNE W IDENTYFIKACJI ŹRÓDEŁ POCHODZENIA
METODY CHEMOMETRYCZNE W IDENTYFIKACJI ŹRÓDEŁ POCHODZENIA AMFETAMINY Waldemar S. Krawczyk Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Komendy Głównej Policji, Warszawa (praca obroniona na Wydziale Chemii Uniwersytetu
Bardziej szczegółowopętla nastrzykowa gaz nośny
METODA POPRAWY PRECYZJI ANALIZ CHROMATOGRAFICZNYCH GAZÓW ZIEMNYCH POPRZEZ KONTROLOWANY SPOSÓB WPROWADZANIA PRÓBKI NA ANALIZATOR W WARUNKACH BAROSTATYCZNYCH Pracownia Pomiarów Fizykochemicznych (PFC), Centralne
Bardziej szczegółowoWYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 (Pobieranie próbek) Metoda badawcza
WYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 () L.p. Badany obiekt 1 Gazy odlotowe E) 2 Gazy odlotowe E) 3 Gazy odlotowe E) 4 Gazy odlotowe E) 5 Gazy odlotowe E) 6 Gazy odlotowe E) Oznaczany składnik lub parametr pyłu
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM. Procedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Szacowanie niepewności oznaczania / pomiaru zawartości... metodą... Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoAnaliza GC alkoholi C 1 C 5. Ćwiczenie polega na oznaczeniu składu mieszaniny ciekłych związków, w skład
Analiza GC alkoholi C 1 C 5 Ćwiczenie polega na oznaczeniu składu mieszaniny ciekłych związków, w skład której mogą wchodzić, następujące alkohole (w nawiasie podano nazwy zwyczajowe): Metanol - CH 3 OH,
Bardziej szczegółowoJAK WYZNACZYĆ PARAMETRY WALIDACYJNE W METODACH INSTRUMENTALNYCH
JAK WYZNACZYĆ PARAMETRY WALIDACYJNE W METODACH INSTRUMENTALNYCH dr inż. Agnieszka Wiśniewska EKOLAB Sp. z o.o. agnieszka.wisniewska@ekolab.pl DZIAŁALNOŚĆ EKOLAB SP. Z O.O. Akredytowane laboratorium badawcze
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 6 Data wydania: 5 sierpnia 2014 r. Nazwa i adres AB 1134 PRZEDSIĘBIORSTWO
Bardziej szczegółowoStr 1/7 SPRAWOZDANIE. z pracy badawczej pt.:
Str 1/7 SPRAWOZDANIE z pracy badawczej pt.: Badanie stężeń zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego z instalacji BIOFILTR w podoczyszczalni ścieków zlokalizowanej w Zakładach Uniq Lisner Spółka z o.o.
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA TECHNICZNA ZESTAWU DO ANALIZY TERMOGRAWIMETRYCZNEJ TG-FITR-GCMS ZAŁĄCZNIK NR 1 DO ZAPYTANIA OFERTOWEGO
SPECYFIKACJA TECHNICZNA ZESTAWU DO ANALIZY TERMOGRAWIMETRYCZNEJ TG-FITR-GCMS ZAŁĄCZNIK NR 1 DO ZAPYTANIA OFERTOWEGO NR 113/TZ/IM/2013 Zestaw ma umożliwiać analizę termiczną próbki w symultanicznym układzie
Bardziej szczegółowoAKADEMIA GÓRNICZO HUTNICZA Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Katedra Elektroniki
AKADEMIA GÓRNICZO HUTNICZA Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Katedra Elektroniki Laboratorium Techniki Sensorowej Ćwiczenie nr 4 Półprzewodnikowe czujniki gazów OPIS STANOWISKA
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 Oznaczanie benzoesanu denatonium w skażonym alkoholu etylowym metodą wysokosprawnej
Bardziej szczegółowoWymagania dotyczące badania czynników chemicznych w środowisku pracy w normach europejskich. dr Marek Dobecki - IMP Łódź
Wymagania dotyczące badania czynników chemicznych w środowisku pracy w normach europejskich dr Marek Dobecki - IMP Łódź 1 DOSTĘPNE NORMY EUROPEJSKIE: BADANIA POWIETRZA NA STANOWISKACH PRACY PN-EN 689:2002
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MODELU REFERENCYJNEGO ORAZ TECHNIK GEOSTATYSTYCZNYCH DO MODELOWANIA ROZPRZESTRZENIANIA ODORÓW
ZASTOSOWANIE MODELU REFERENCYJNEGO ORAZ TECHNIK GEOSTATYSTYCZNYCH DO MODELOWANIA ROZPRZESTRZENIANIA ODORÓW Izabela SÓWKA, Maria SKRĘTOWICZ, JERZY ZWOŹDZIAK, PIOTR SOBCZYŃSKI Wydział Inżynierii Środowiska,
Bardziej szczegółowoDZIEŃ PIERWSZY 19 KWIECIEŃ 2016 DAY ONE- APRIL 19, 2016. SESJA 1 SESSION 1 Legalizacja Odorów, Standardy Odorowe,
PROGRAM KONFERENCJI CONFERENCE PROGRAM DZIEŃ PIERWSZY 19 KWIECIEŃ 2016 DAY ONE- APRIL 19, 2016 Rejestracja Uczestników, Bufet Kawowy 8:00-9:15 Registration, Coffee Break Otwarcie Konferencji 9:15-9:30
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1069
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1069 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 17 lipca 2018 r. AB 1069 Nazwa i adres ARCELORMITTAL
Bardziej szczegółowoNAFTA-GAZ, ROK LXXIV, Nr 11 / 2018
NAFTA-GAZ, ROK LXXIV, Nr 11 / 2018 DOI: 10.18668/NG.2018.11.08 Szymon Lisman, Anna Huszał Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Analiza możliwości zastosowania zmodyfikowanego prototypu przystawki
Bardziej szczegółowoCENTRUM CZYSTYCH TECHNOLOGII WĘGLOWYCH CLEAN COAL TECHNOLOGY CENTRE. ... nowe możliwości. ... new opportunities
CENTRUM CZYSTYCH TECHNOLOGII WĘGLOWYCH CLEAN COAL TECHNOLOGY CENTRE... nowe możliwości... new opportunities GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA fluidalnym przy ciśnieniu maksymalnym 5 MPa, z zastosowaniem różnych
Bardziej szczegółowosystem monitoringu zanieczyszczeń gazowych i pyłów w powietrzu atmosferycznym, z zastosowaniem zminiaturyzowanych stacji pomiarowych
system monitoringu zanieczyszczeń gazowych i pyłów w powietrzu atmosferycznym, z zastosowaniem zminiaturyzowanych stacji pomiarowych Pomiary stężeń zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w poszczególnych
Bardziej szczegółowoProcedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Stron 7 Załączniki Nr 1 Nr Nr 3 Stron Symbol procedury PN//xyz Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoCHROMATOGRAFIA CHROMATOGRAFIA GAZOWA
CHROMATOGRAFIA CHROMATOGRAFIA GAZOWA CHROMATOGRAFIA GAZOWA Chromatografia jest fizycznym sposobem rozdzielania gdzie rozdzielane składniki rozłożone są między dwiema fazami, Z których: jedna jest nieruchoma
Bardziej szczegółowoANEKS 5 Ocena poprawności analiz próbek wody
ANEKS 5 Ocena poprawności analiz próbek wody Bilans jonów Zasady ogólne Kontroli jakości danych dokonuje się wykonując bilans jonów. Bilans jonów jest podstawowym testem poprawności wyników analiz chemicznych
Bardziej szczegółowo4-Metylopent-3-en-2-on
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2007, nr4(54), s. 79 84 mgr inż. ANNA JEŻEWSKA Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 4-Metylopent-3-en-2-on
Bardziej szczegółowoCzujniki PID Czujniki DrägerSensors
Czujniki PID Czujniki DrägerSensors Czujniki PID są idealnym wyborem do detekcji niskich stężeń lotnych związków organicznych Detektory fotojonizacyjne (PID) służą do pomiarów grup substancji niebezpiecznych
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA HTC-VR, HTC-VVR-RH, HTC-VVR-T, HTCVVVR, HTC-VR-P, HTC-VVR-RH-P
SPECYFIKACJA HTC-VR, HTC-VVR-RH, HTC-VVR-T, HTCVVVR, HTC-VR-P, HTC-VVR-RH-P Naścienny przetwornik CO2 z ustawianym progiem przekaźnikowym oraz pomiarem temperatury i wilgotności powietrza 2016-02-22 HOTCOLD
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 18 Data wydania: 1 sierpnia 2018 r. Nazwa i adres GRUPA INTERLIS
Bardziej szczegółowoCzujniki katalityczne Dräger Cat Ex-Sensor Czujniki DrägerSensors
Czujniki katalityczne Dräger Cat Ex-Sensor Czujniki DrägerSensors Wysoka jakość i niski koszt eksploatacji: technologia DrägerSensor CatEx PR sprawia, że nasze czujniki są odporne na działanie trucizn
Bardziej szczegółowoAna n l a i l za z a i ns n tru r men e t n al a n l a
Analiza instrumentalna rok akademicki 2014/2015 wykład: prof. dr hab. Ewa Bulska prof. dr hab. Agata Michalska Maksymiuk pracownia: dr Marcin Wojciechowski Slide 1 Analiza_Instrumentalna: 2014/2015 Analiza
Bardziej szczegółowoKLASYFIKACJA. Słownik języka polskiego
KLASYFIKACJA KLASYFIKACJA Słownik języka polskiego Klasyfikacja systematyczny podział przedmiotów lub zjawisk na klasy, działy, poddziały, wykonywany według określonej zasady Klasyfikacja polega na przyporządkowaniu
Bardziej szczegółowoAnalizator H2S/SO2 w procesie Clausa
Analizator H2S/SO2 w procesie Clausa Analizator TGA 942 produkowany przez naszą partnerską firmę PIER Enterprises GmbH z Niemiec. Aparat jest oparty na oryginalnej konstrukcji firmy Brimstone. Przedstawiony
Bardziej szczegółowoLaboratorium Utylizacji Odpadów (Laboratorium Badawcze Biologiczno Chemiczne)
Laboratorium Utylizacji Odpadów (Laboratorium Badawcze Biologiczno Chemiczne) mgr inż. Maria Sadowska mgr Katarzyna Furmanek mgr inż. Marcin Młodawski Laboratorium prowadzi prace badawcze w zakresie: Utylizacji
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA HTC-VR, HTC-VVR-RH, HTC-VVR-T, HTC-VVVR, HTC-VR-P, HTC-VVR-RH-P
SPECYFIKACJA HTC-VR, HTC-VVR-RH, HTC-VVR-T, HTC-VVVR, HTC-VR-P, HTC-VVR-RH-P Naścienny przetwornik CO2 z ustawianym progiem przekaźnikowym oraz pomiarem temperatury i wilgotności powietrza 2016-02-22 HOTCOLD
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 16 Data wydania: 16 listopada 2017 r. Nazwa i adres GRUPA INTERLIS
Bardziej szczegółowoKarta charakterystyki online TOCOR700 SPECYFICZNE DLA KLIENTÓW SYSTEMY ANALIZY
Karta charakterystyki online A B C D E F H I J K L M N O P Q R S T Informacje do zamówienia Typ Nr artykułu Na zapytanie Dokładne specyfikacje urządzenia i parametry produktu mogą się różnić i zależą od
Bardziej szczegółowoWyniki operacji kalibracji są często wyrażane w postaci współczynnika kalibracji (calibration factor) lub też krzywej kalibracji.
Substancja odniesienia (Reference material - RM) Materiał lub substancja której jedna lub więcej charakterystycznych wartości są wystarczająco homogeniczne i ustalone żeby można je było wykorzystać do
Bardziej szczegółowoWymiar: Forma: Semestr: 30 h wykład VII 30 h laboratoria VII
Pomiary przemysłowe Wymiar: Forma: Semestr: 30 h wykład VII 30 h laboratoria VII Efekty kształcenia: Ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę z zakresu metod pomiarów wielkości fizycznych w przemyśle. Zna
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 994
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 994 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 13 stycznia 2016 r. Nazwa i adres: PROFTECH
Bardziej szczegółowoW polskim prawodawstwie i obowiązujących normach nie istnieją jasno sprecyzowane wymagania dotyczące pomiarów źródeł oświetlenia typu LED.
Pomiary natężenia oświetlenia LED za pomocą luksomierzy serii Sonel LXP W polskim prawodawstwie i obowiązujących normach nie istnieją jasno sprecyzowane wymagania dotyczące pomiarów źródeł oświetlenia
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1144
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1144 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 6 Data wydania: 3 grudnia 2013 r. Nazwa i adres AB 1144 EKOLOGIS
Bardziej szczegółowoWoltamperometryczne oznaczenie paracetamolu w lekach i ściekach
Analit 6 (2018) 45 52 Strona czasopisma: http://analit.agh.edu.pl/ Woltamperometryczne oznaczenie lekach i ściekach Voltammetric determination of paracetamol in drugs and sewage Martyna Warszewska, Władysław
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 1 CHROMATOGRAFIA GAZOWA WPROWADZENIE DO TECHNIKI ORAZ ANALIZA JAKOŚCIOWA
Bardziej szczegółowoKreacja aromatów. Techniki przygotowania próbek. Identyfikacja składników. Wybór składników. Kreacja aromatu
Kreacja aromatów Techniki przygotowania próbek Identyfikacja składników Wybór składników Kreacja aromatu Techniki przygotowania próbek Ekstrakcja do fazy ciekłej Ekstrakcja do fazy stałej Desorpcja termiczna
Bardziej szczegółowoBadanie emisji lotnych związków organicznych z pianki poliuretanowej otwartokomórkowej OuadFoam 500 do Aprobaty Technicznej
00-611 Warszawa, ul. Filtrowa 1, tel. 22 8250471, fax. 22 8255286 Badanie emisji lotnych związków organicznych z pianki poliuretanowej otwartokomórkowej OuadFoam 500 do Aprobaty Technicznej Nr pracy: 02404/1
Bardziej szczegółowoAparatura pomiarowa do badań środowiska pracy
Aparatura pomiarowa do badań środowiska pracy miernik mikroklimatu BABUC/A pomiary mikroklimatu miernik drgań mechanicznych typ 4447 pomiary drgań luksomierz L-100 pomiary oświetlenia miernik MULTIGAS
Bardziej szczegółowoWYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 (Pobieranie próbek) Metoda badawcza
L.p. Badany obiekt 1 Gazy odlotowe 2 Gazy odlotowe 3 Gazy odlotowe 4 Gazy odlotowe 5 Gazy odlotowe Oznaczany składnik lub parametr pyłu do stężenia pyłu pyłu do stężenia pyłu do oznaczenia stężenia pyłu
Bardziej szczegółowoOZNACZENIE JAKOŚCIOWE I ILOŚCIOWE w HPLC
OZNACZENIE JAKOŚCIOWE I ILOŚCIOWE w HPLC prof. Marian Kamiński Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska CEL Celem rozdzielania mieszaniny substancji na poszczególne składniki, bądź rozdzielenia tylko wybranych
Bardziej szczegółowoRównoważny poziom dźwięku A Maksymalny poziom dźwięku A Szczytowy poziom dźwięku C
1. Środowisko hałas 2. Środowisko hałas 3. Środowisko komunalne hałas PN-N-01307:1994 PN-ISO 9612:2011 z wyłączeniem pkt. 10 i pkt. 11 PN-N-01307:1994 PN-ISO 9612:2011 z wyłączeniem pkt. 10 i pkt. 11 PN-87/B-02151/02
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE BIOFILTRACJI W OCZYSZCZANIU ODOROTWÓRCZYCH GAZÓW EMITOWANYCH Z WYBRANEJ OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW
Izabela SÓWKA, Urszula KITA, Alicja NYCH, Paweł ZWOŹDZIAK, Piotr SOBCZYŃSKI * dezodoryzacja metody biologiczne stężenie zapachowe ZASTOSOWANIE BIOFILTRACJI W OCZYSZCZANIU ODOROTWÓRCZYCH GAZÓW EMITOWANYCH
Bardziej szczegółowoFormularz opisu kursu (sylabus przedmiotu) na rok akademicki 2011/2010
Formularz opisu kursu (sylabus przedmiotu) na rok akademicki 2011/2010 Opis ogólny kursu: 1. Pełna nazwa przedmiotu: Metody Chromatografii... 2. Nazwa jednostki prowadzącej: Wydział Inżynierii i Technologii
Bardziej szczegółowoOFERTA POMIARY CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH NA STANOWISKACH PRACY ANALIZA WÓD I ŚCIEKÓW
NA WYKONYWANIE BADAŃ OFERTA POMIARY CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH NA STANOWISKACH PRACY ANALIZA WÓD I ŚCIEKÓW EMISJI IMISJI Osoby do kontaktu: mgr Agnieszka Miśko tel. (091) 317-41-05 tel. kom. 519-501-625 agnieszka.misko@grupaazoty.com
Bardziej szczegółowoJakościowe i ilościowe oznaczanie alkoholi techniką chromatografii gazowej
Jakościowe i ilościowe oznaczanie alkoholi techniką chromatografii gazowej Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. 1. Wstęp teoretyczny Zagadnienie rozdzielania
Bardziej szczegółowoWYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 (emisja, imisja)
L.p. 1 2 3 4 5 Badany obiekt Oznaczany składnik lub parametr Stężenie tlenków azotu (NO x ) WYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 (emisja, imisja) badawcza Sposób wykonania (nr instrukcji operacyjnej, nr normy
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 161
PCA Zakres akredytacji Nr AB 161 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 161 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 18 Data wydania: 27 marca 2018
Bardziej szczegółowo1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH
1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 975
PCA ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 975 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10, Data wydania: 27 lipca 2015 r. Nazwa i adres ENVI-CHEM
Bardziej szczegółowoCEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z zastosowaniem diod i wzmacniacza operacyjnego
WFiIS LABORATORIUM Z ELEKTRONIKI Imię i nazwisko: 1.. TEMAT: ROK GRUPA ZESPÓŁ NR ĆWICZENIA Data wykonania: Data oddania: Zwrot do poprawy: Data oddania: Data zliczenia: OCENA CEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 13 Data wydania: 1 czerwca 2015 r. Nazwa i adres AB 896 Kod
Bardziej szczegółowotesto analizator spalin do zastosowań przemysłowych
testo 350 - analizator spalin do zastosowań przemysłowych Opis produktu Koncepcja analizatora spalin testo 350 opiera się na niezawodnym i solidnym rozwiązaniu, doskonale sprawdzającym się w warunkach
Bardziej szczegółowoFenol, o-, m- i p-krezol metoda oznaczania
mgr MAŁGORZATA POŚNIAK Centralny Instytut Ochrony Pracy Fenol, o-, m- i p-krezol metoda oznaczania Numery CAS: 108-95-2, 95-48-7, 108-39-4, 106-44-5 Fenol, o- i p-krezol są to bezbarwne, krystaliczne ciała
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z pomiarów emisji nr 135a/10 (zbiornik na olej opałowy lekki o pojemności 60 m 3 )
EKOLOGIS PO-02/06 z 19.01.2010 Strona 1/7 ŚRODOWISKOWYCH S.C. Siedziba: Laboratorium: Kontakt: ul. S. Wysłoucha 62 52-433 Wrocław ul. M.Skłodowskiej-Curie 55/61 Wrocław 50-369 Budynek Instytutu Elektrotechniki
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: UKŁADY ELEKTRONICZNE 2 (TS1C500 030) Tranzystor w układzie wzmacniacza
Bardziej szczegółowoR E C E N Z J A. rozprawy doktorskiej Pana mgr. inż. Piotra Sobczyńskiego pt.:
dr hab. inż. Jacek Piekarski, prof. PK Wydział Inżynierii Lądowej, Środowiska i Geodezji Politechnika Koszalińska R E C E N Z J A rozprawy doktorskiej Pana mgr. inż. Piotra Sobczyńskiego pt.: Określenie
Bardziej szczegółowoCzujniki na podczerwień Dräger Czujniki DrägerSensors
Czujniki na podczerwień Dräger Czujniki DrägerSensors Czujniki na podczerwień Dräger zapewniają najlepszą jakość pomiarów i nie są czułe na działanie trucizn. Długi okres eksploatacji czujników oznacza
Bardziej szczegółowoStosowane metody wykrywania nieszczelności w sieciach gazowych
Stosowane metody wykrywania nieszczelności w sieciach gazowych Andrzej Osiadacz, Łukasz Kotyński Zakład Systemów Ciepłowniczych i Gazowniczych Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej Międzyzdroje,
Bardziej szczegółowoTemat: Stacjonarny analizator gazu saturacyjnego MSMR-4 do pomiaru ciągłego
Temat: Stacjonarny analizator gazu saturacyjnego MSMR-4 do pomiaru ciągłego Jak zrobić dobry gaz saturacyjny? Podstawowym procesem chemicznym zachodzącym w piecu wapiennym jest tzw. wypalanie, tj. rozkład
Bardziej szczegółowoProceedings of ECOpole Vol. 5, No
Proceedings of ECOpole Vol. 5, No. 1 2011 Izabela SÓWKA 1 OKREŚLENIE ZAPACHOWEGO ODDZIAŁYWANIA WYBRANEGO ZAKŁADU PRZETWÓRSTWA ROLNO-SPOŻYWCZEGO PRZY ZASTOSOWANIU OLFAKTOMETRII DYNAMICZNEJ ORAZ METOD OBLICZENIOWYCH
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO SCOPE OF ACCREDITATION FOR TESTING LABORATORY Nr/No AB 967
PCA ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO SCOPE OF ACCREDITATION FOR TESTING LABORATORY Nr/No AB 967 Zakres akredytacji Nr AB 967 Scope of accreditation No AB 967 wydany przez / issued by POLSKIE
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1228
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1228 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 4 października 2017 r. AB 1228 Nazwa i adres
Bardziej szczegółowo