Budowanie sieci powiązań kooperacyjnych

Transkrypt

1 Budowanie sieci powiązań kooperacyjnych Konferencja Konin 2 grudnia 2014r. Sieci powiązań kooperacyjnych na przykładzie wybranego klastra z terenu Wielkopolski Stowarzyszenie Klaster Kotlarski Stowarzyszenie Klaster Kotlarski ul. Kaliska 65; Pleszew; tel NIP: ; REGON: KRS: ; BZ WBK O/Pleszew Michał Kuberka 1

2 Skąd jesteśmy? UNIA EUROPEJSKA POLSKA WIELKOPOLSKA POWIAT PLESZEWSKI Powiat Pleszewski: Powierzchnia ogółem 712 km kw. 2,4% udziału w powierzchni woj. Wielkopolskiego Mieszkańcy ,9% udziału w ilości mieszkańców wielkopolski 2

3 Branża kotlarska jest branżą tradycyjną, ale jest także branżą stosującą nowoczesne technologie i innowacyjne rozwiązania w produkcie, Klaster Kotlarski jest klastrem lokalnym, ale o znaczeniu ponadregionalnym, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych klastrów w Polsce i stanowi wizytówkę regionu Wielkopolska Specyfiką Klastra Kotlarskiego jest skupianie wyłącznie MSP i znajduje się w ścisłej czołówce w kraju pod względem koncentracji przedsiębiorstw. O powiecie pleszewskim mówi się, że jest zagłębiem kotlarskim, że istnieje tu jeden z najsilniejszych klastrów w Wielkopolsce pracuje tu ponad 100 firm branży kotlarskiej, Produkt regionalny pod nazwą Kocioł Pleszewski jest znany w całym kraju. Branża kotlarska stała się nie tylko gospodarczą wizytówką Powiatu Pleszewskiego, ale także największym w powiecie pracodawcą. A wszystko dzięki ambitnym przedsiębiorcom z wizją i pomysłami, zdolnym konstruktorom i inżynierom, oraz wysokokwalifikowanej kadrze produkcyjnej 3

4 Poziomy działania: Poziom I Ogólny branżowy KLASTER KOTLARSKI Firmy kotlarskie i współpracujące 65 firm Poziom II Grupa pilotażowa Innowacyjny Kocioł Pleszewski 30 firm Poziom III Grupa pilotażowa Zaawansowane Technologie 10 firm Identyfikacja najlepszych praktyk stosowanych w Klastrze Kotlarskim Powołanie grup celowych w ramach klastra zajmujących się wypracowaniem wspólnej oferty i wprowadzaniem innowacji Klaster kotlarski powołał w ramach swojej struktury grupy celowe (pilotażowe), które mają za zadanie wypracowanie wspólnej oferty oraz poszukiwanie i wprowadzanie innowacji w klastrze.. Powołanie grup celowych pozwoliło ukierunkować działania klastra mające kluczowe znaczenie dla jego rozwoju Bencharking klastrów w Polsce Deloitte Business Consulting S. A. 2010r. 4

5 Grupa branżowa Klastra Kotlarskiego: Liczy 50 firm produkujących kotły grzewcze centralnego ogrzewania i osprzęt sterowniczy do tych kotłów, zatrudniała łącznie w 2004 roku 783 osoby, Uzyskała wartość sprzedaży łącznie w 2004 ponad 67,8 mln. zł, Grupa pilotażowa: Innowacyjny Kocioł Pleszewski Liczy 30 firm produkujących kotły grzewcze centralnego ogrzewania i osprzęt sterowniczy do tych kotłów, Potencjał gospodarczy grupy pilotażowej Innowacyjny Kocioł Pleszewski - 30 firm 2004r. 2007r. Zatrudnienie: 481 osób 591 osób Sprzedaż: 41 mln PLN 75 mln PLN Struktura sprzedaży kraj: 78% 74% (Wyniki badań Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w Gdańsku) 5

6 Grupa pilotażowa: ZaawansowaneTechnologie Liczy 10 firm liderów produkujących kotły grzewcze centralnego ogrzewania i osprzęt sterowniczy do tych kotłów, Potencjał gospodarczy grupy pilotażowej Zaawansowane Technologie 2008r. Zatrudnienie: 270 osób Sprzedaż: 67 mln PLN Struktura sprzedaży kraj: 75% (Wyniki badań własnych 2009r.) Część I Krótka historia Pleszewskiego Klastra Kotlarskiego 6

7 Krótka historia (1): 2003r. 1. Uczestnictwo w programie RIS 2. Udział w programie pilotażowym UM woj. Wielkopolskiego Wsparcie produktów regionalnych 3. Uczestnictwo w pracach nad strategią rozwoju eksportu woj. Wielkopolskiego. 4. Uczestnictwo w programie pilotażowym MG Tworzenie konsorcjów eksportowych Praktyczna realizacja uspołecznienia procesu projektowania rozwoju obszarów, Pierwsze spotkanie z firmami dającego się zauważyć skupiska firm produkujących wyrób o charakterze produktu regionalnego, Zasygnalizowanie istnienia skupiska firm i jego potencjału, Powołanie grup roboczych firm, początek pracy w grupie, pierwsze przymiarki do oddziaływania na rozwój grupy, Krótka historia (2): 2004r. Przygotowanie do ewentualnego aplikowania o środki UE, nauka pozyskiwania wspomagania finansowania zewnętrznego dla własnych projektów rozwoju (nieudany start w pierwszym konkursie ZPORR), Ograniczone działania z własnego kapitału składkowego. 7

8 Krótka historia (3): 2005r. realizacja projektu: Zbudowanie i wzmocnienie innowacyjnej sieci współpracy MSP w ramach klastra kotlarskiego w ramach ZPORR działanie 2.6 inicjatywa 2.5 Tworzenie sieci współpracy na poziomie lokalnym i sektorowym, w tym klastry oraz lokalne forum współpracy z udziałem samorządów. pozyskanie wspomagania finansowego dla własnego programu projektu rozwoju, początek realizacji własnego logicznego pakietu działań. Krótka historia (4): 2006r. realizacja projektu: Uruchomienie usług transferu technologii i kojarzenia partnerów do współpracy z MSP w ramach klastra kotlarskiego w ramach ZPORR działanie 2.6 inicjatywa inicjatywa 2.3 Uruchomienie usług transferu technologii, kojarzenia partnerów do współpracy w istniejących ośrodkach wspierania innowacji. pozyskanie kolejnego wspomagania finansowego dla rozwijającego się programu rozwoju, kontynuacja realizacji własnego logicznego pakietu działań, zachęta do podjęcie własnych wspólnych działań przygotowawczych dla potencjalnego przyszłego aplikowania o środki zewnętrzne. 8

9 Krótka historia (5): 2007r. realizacja projektu: Wsparcie rozwoju Pleszewskiego Klastra Kotlarskiego poprzez zwiększenie jego potencjału innowacyjnego w ramach projektu pilotażowego PARP do POIG Wsparcie na rozwój klastra numer indent. KLA/06 Projekt finansowany z budżetu krajowego realizacja zaawansowanych działań doradczych, kontynuacja realizacji własnego logicznego pakietu działań, uzyskanie pierwszego wspomagania zewnętrznego dla działań inwestycyjnych. Krótka historia (6): 2008r. Ograniczone działania własne klastra kotlarskiego, Przygotowanie do ewentualnego aplikowania do programu PO IG 5.1, Spowolnienie działań, Działania indywidualne firm członków klastra kotlarskiego w tym WRPO 1.1; WRPO 1.2; PO IG 6.1.; bon na innowacje. 9

10 Krótka historia (7): 2009r. Powołanie grupy pilotażowej Zaawansowane Technologie Ustalenie nowego programu działania Uruchomienie procedury prowadzącej do rejestracji Stowarzyszenia Klaster Kotlarski Przygotowanie do aplikowania do programu WRPO działanie 1.6 Przygotowanie do ewentualnego aplikowania do programu PO IG 5.1 Gotowość do partnerstwa w realizacji projektu Budowa Wielkopolskiego Systemu Innowacji Udział w spotkaniach i warsztatach tematycznych, Wykonanie analiz, Udział w konsultacyjnych spotkaniach środowiskowych Nadzieja na owocną współpracę w realizacji idei Centrum Zaawansowanych Technologii docelowego i strategicznego partnera Klastra Kotlarskiego Krótka historia (8): 2010r. Rejestracja Stowarzyszenia Klaster Kotlarski w KRS, Praca z grupą pilotażową Zaawansowane Technologie, Ustalenie nowego programu działania w związku z odsunięciem realizacji projektu Centrum Zaawansowanych Technologii dla subregionu kalisko ostrowsko pleszewskiego, Współpraca z Urzędem Marszałkowskim woj. Wielkopolskiego: Organizacja spotkań i warsztatów tematycznych, Projekt Regionalne sieci innowacji i promocja innowacji w regionie (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Działanie 8.2. Transfer wiedzy, Poddziałanie Regionalne Strategie Innowacji). Spotkanie 1 "Uruchomienie procesu internacjonalizacji firm klastra poprzez podjęcie działań proeksportowych wektorem rozwoju sieci współpracy", Spotkanie 2 Eko-innowacje ważnym obszarem w procesie rozwoju inicjatyw klastrowych rekomendacje dla przyszłości. Realizacja zadań własnych z kapitału składkowego, Przygotowania do ewentualnego aplikowania do programu WRPO działanie

11 Krótka historia (9): 2011r. Praca z grupą pilotażową Zaawansowane Technologie, Współpraca z Urzędem Marszałkowskim woj. Wielkopolskiego: Wygranie konkursu Wielkopolskie Klastry na rzecz Innowacyjności Projekt Regionalne sieci innowacji i promocja innowacji w regionie (Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Działanie 8.2. Transfer wiedzy, Poddziałanie Regionalne Strategie Innowacji), który jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Organizacja spotkań i warsztatów tematycznych Spotkanie 1 Dobra praktyka z zakresie certyfikacji kotłów wodnych, Spotkanie 2 Jak wspólnie organizować sprzedaż innowacyjnego produktu, Spotkanie 3 Innowacyjny produkt marketing produktu, Spotkanie 4 Prawne aspekty rękojmi i gwarancji w kontekście wspólnego produktu, Spotkanie 5 Wielkopolskie Klastry na rzecz Innowacyjności, akceptacja działań grupy roboczej ekspertów - rekomendacje dla przyszłości, Spotkanie 6 Transfer innowacyjnych rozwiązań konstrukcyjnych do praktyki przemysłowej na przykładzie kotłów z podajnikiem podsuwowym i retortowym, Spotkanie 7 Transfer innowacyjnych rozwiązań w zakresie design przemysłowego z zachowaniem technologiczności warsztatowej, Wykonanie ekspertyz, Ekspertyza 1 Możliwości wdrożenia innowacyjnych rozwiązań konstrukcyjnych do kotłów z podajnikiem podsuwowym i retortowym, Ekspertyza 2 Analiza technologiczności designu dla kotłów z podajnikiem podsuwowym i retortowym. Realizacja zadań własnych z kapitału składkowego, Krótka historia (9): r. Uruchomienie, w ramach grupy pilotażowej ZAAWANSOWANE TECHNOLOGIE, wspólnego partnerskiego projektu pt. Opracowanie wspólnego, innowacyjnego produktu rynkowego dla firm Klastra Kotlarskiego otwarciem dla funkcjonowania zaawansowanych procesów w klastrze, w którym w sposób spójny i logiczny wykorzystywane będą działania zrealizowane w konkursie Wielkopolskie Klastry na rzecz Innowacyjności i działania własne grupy firm Klastra Kotlarskiego. Zawarcie umowy KONSORCJUM pod nazwą: ZAAWANSOWANE TECHNOLOGIE - ZAAWANSOWANE PROCESY W KLASTRZE dla realizacji partnerskiej umowy w ramach której zostanie opracowana dokumentacja konstrukcyjna kotłów, wykonane modele, oraz przeprowadzony proces ich badań i certyfikacji. Zadaniem bezpośrednim i celem głównym jest opracowanie nowego, wspólnego dla grupy firm, innowacyjnego kotła z podajnikiem retortowym i posuwowym. Praca z KONSORCJUM nad realizacją projektu w ramach własnego kapitału składowego, Zakończenie realizacji zadania badawczo-rozwojowego objętego umową KONSORCJUM i przekazanie konsorcjantom dokumentacji na wspólny dla grupy firm, nowy, innowacyjny KOCIOŁ GRZEWCZY z automatycznym zasypem paliwa KlasterDuoRt-45 i KlasterDuoPd- 45 pierwszy w Polsce kocioł spełniający wymogi nowej europejskiej normy PN-EN-303-5:

12 Część II Kamienie milowe działań innowacyjnych Klastra Kotlarskiego Kamienie milowe działań innowacyjnych klastra kotlarskiego (1): Znak towarowy świadectwo ochronne UP RP nr (zgłoszenie 2005; uzyskanie 2008) Wczesne zgłoszenie i promocja znaku, Uzgodnienie zasad znakowania wyrobów, Uzyskanie ochrony. 12

13 Kamienie milowe działań innowacyjnych klastra kotlarskiego (2; 3): Zgłoszenie patentowe UP RP nr P Sposób i kocioł do kontrolowanego spalania paliw Ochrona innowacyjnych rozwiązań kotła wspólnego dla 30 producentów, Uzyskanie docelowej możliwości zestawiania dużych partii jednorodnych wyrobów, Uzyskanie konstrukcji mogącej skutecznie konkurować na rynkach europejskich. Zgłoszenie wzoru przemysłowy UP RP nr Wp Obudowa urządzenia grzewczego Pierwszy profesjonalny proces opracowania wzornictwa dla wyrobu klastera kotlarskiego, Zabezpieczenie praw ochronnych. Kamienie milowe działań innowacyjnych klastra kotlarskiego (4): Biblioteka dobrych praktyk 6 zeszytów: Nr 1 Konstrukcja Nr 2 Wzornictwo Nr 3 Certyfikacja Nr 4 Technologia Nr 5 Logistyka Nr 6 Zarządzanie 13

14 Kamienie milowe działań innowacyjnych klastra kotlarskiego (5): Wizyty studyjne: Austria: 1. Klaster poszanowania energii Linz; 2. Firmy produkujące kotły benchmarking sektorowy w praktyce Polska: 1. Politechnika Poznańska 2. PolitechnikaŚląska Gliwice: Katedra Aparatury Chemicznej i Procesowej; Instytut TechnikiCieplnej 3. Akademia Rolnicza Poznań 4. Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Zabrze 5. Instytut Logistyki i Magazynowania Poznań 6. Centralne Laboratorium UDT Poznań 7. Poznański Park Naukowo-Technologiczny UAM Poznań Bezpośrednie spotkanie nauki z praktyką, Seminaria naukowo-przemysłowe, Wskazywanie możliwości partnerstwa. Kamienie milowe działań innowacyjnych klastra kotlarskiego (6): Nowy wspólny innowacyjny produkt: Kocioł RetKlaster 25 PREMIUM realizacja pracy naukowo-badawczo-rozwojowej (n+b+r) w pełnym cyklu, Stworzenie sytuacji do uruchomienia procesów kooperacyjnych i specjalizacyjnych w grupie klastrowej, ekspozycja na MTP INSTALACJE 2008, nominacja do Złotego Medalu targów, wyróżnienie top 10 lider innowacji w Wielkopolsce edycja

15 Kamienie milowe działań innowacyjnych klastra kotlarskiego (6): Zawarcie umów licencyjnych związanych z nowym wyrobem: RetKlaster 25 PREMIUM, z 30 firmami - uwzględniających ochronę własności intelektualnej, w tym prawa autorskie. Nowy produkt znakowany jest chronionym w UP RP znakiem towarowym Kamienie milowe działań innowacyjnych klastera kotlarskiego (7; 8): Utworzenie depozytu aparaturowego Utworzenie zalążka przyszłego Centrum Badań i Rozwoju Klastera Kotlarskiego Nauka premedytacyjnego podejścia do realizacji procesów innowacyjnych w MSP Przygotowanie firm klastra do partnerstwa z zapleczem n+b+r Wspólna promocja i marketing Udział w targach INSTALACJE 2004 nieliczne stoiska rozproszone Udział w targach INSTALACJE 2006 wspólne stoisko wspólne logo Udział w targach INSTALACJE 2008 wspólne stoisko eksponujące wspólny wyrób oznakowany chronionym znakiem towarowym Pokazanie uzyskanych zmian w czasie wspólnych działań Wzmocnienie pozycji firm klastra na rynku 15

16 Identyfikacja najlepszych praktyk stosowanych w Klastrze Kotlarskim Wytypowanie reprezentantów na targi Klaster Kotlarski przygotowując się do wyjazdu na targi wybiera reprezentantów sposród firm należących do klastra. Reprezentanci, oprócz możliwości prezentacji własnych produktów, promują nie tylko wspólne produkty klastra, ale także innych członków klastra swoich konkurentów rynkowych. Każdorazowy wybór innych przedstawicieli firm na reprezentantów klastra wzmacnia kooperacje między członkami i sprzyja integracji..owocuje lepsza współpracą i większą otwartością na wspólne działania. Bencharking klastrów w Polsce Deloitte Business Consulting S. A. 2010r. Kamienie milowe działań innowacyjnych klastera kotlarskiego (9): Opracowanie konstrukcji, wykonanie modeli, przeprowadzenie badań eksploatacyjnych i procesu certyfikacji przez UDT CERT na zgodność z nową normą UE PN-EN-303-5:2012. Realizacja zadania badawczo-rozwojowego objętego umową KONSORCJUM i przekazanie konsorcjantom dokumentacji na wspólny dla grupy firm, nowy, innowacyjny KOCIOŁ GRZEWCZY z automatycznym zasypem paliwa KlasterDuoRt-45 i KlasterDuoPd-45 pierwszy w Polsce kocioł spełniający w całości wymogi nowej europejskiej normy PN-EN-303-5:

17 Kamienie milowe działań innowacyjnych klastera kotlarskiego (9): Kamienie milowe działań innowacyjnych klastera kotlarskiego (9): 17

18 Kamienie milowe działań innowacyjnych klastera kotlarskiego (9): Podsumowanie (1): Można zauważyć różnice miedzy firmami uczestniczącymi aktywnie w inicjatywie Klaster Kotlarski w stosunku do średniej dla wszystkich badanych firm. Firmy uczestniczące aktywnie w inicjatywie Klaster Kotlarski wykazywały się lepszymi wynikami działalności, m.in. częściej notowały wzrost przychodów ze sprzedaży, wzrost liczby zatrudnionych pracowników, wprowadzanie nowych produktów, zakup prac badawczorozwojowych czy wchodzenie na nowe rynki. Wśród firm, które uczestniczyły w działaniach inicjatywy aż 87 proc. firm jest zdania, że wpłynęło to korzystnie na rozwój ich firmy. (Wyniki badań Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w Gdańsku) 18

19 Elementy trwałości: Zdobyta wiedza Otworzone kontakty w tym z n+b+r Oddziaływanie przykładów zrealizowanych działań, wzmocnienie kreacyjnych postaw firm członków klastra Uruchomienie procesu sieciowania Podsumowanie (2): Potencjał gospodarczy branży kotlarskiej jest znaczący w skali regionu, Zrealizowane działania wobec firm Klastra Kotlarskiego uruchomiły proces konsolidacji i skłonność do wspólnego działania w sieci, Branża kotlarska Klaster Kotlarski posiada potencjał innowacyjny i jest zainteresowany rozwojem w oparciu współpracę z zapleczem naukowym i badawczo-rozwojowym, 19

20 Co cenią MSP: wspólną promocję, ale ze skłonnością na promocję własnych aktualnie wyrobów, wspólne spotkania, ale ze skłonnością do dowiedzenia się niż do poinformowania, niezbędny jest niezależny nie uwikłany moderator, otwieranie kontaktów zewnętrznych MSP potrzebują przygotowanych partnerstw, ale mają skłonność do indywidualnego wykorzystania, wspólna aparatura badawcza, to otwarcie możliwości i ogromna szansa na obniżenie kosztów; tu jest zgoda na wspólnotę; ale występują małe umiejętności do praktycznego korzystania, szczególnym beneficjentem są mikro i małe firmy klastra wyrównywanie szans, otwieranie perspektyw. Podsumowanie (3): zaszczepiliśmy niepokój, pokazaliśmy możliwości, wykonaliśmy profesjonalne praktyczne przykładowe realizacje, zainteresowaliśmy grupy możliwymi do realizacji działaniami, niezbędny jest czas na okrzepnięcie i dokonanie wyboru, utrwalenie się nawyku i przekonanie się, że dotychczasowe formuły funkcjonowania firm się wyczerpują, przygotowania grupy do akceptacji pewnych rozwiązań w przyszłości i pokonania barier mentalnych, Nadal mamy do czynienia z nieumiejętnością funkcjonowania bez wsparcia publicznego: brak nawyku; zbyt szybkie wygaśnięcie wspomagania zewnętrznego, potrzeba większego i praktycznego zaangażowania samorządów wszystkich szczebli. Na dziś samorządy mają swoje życie, priorytety i interesy. Nie ma pionowego systemu samorządowego dla gospodarki, niezbędne jest wsparcie pomostowe dla inicjatyw klastrowych umożliwiające wzmocnienie instytucjonalne, ukierunkowane na systematyczną realizację celów i aktywne bieżące funkcjonowanie. 20

21 Zagrożenia: Nadal nie osiągnięto masy krytycznej potrzebnej do wyzwolenia dalszych procesów rozwojowych, Nadal zbyt niski poziom zaufania i gotowości do współpracy w środowiskach klastrowych, Nadal staramy się zwiększyć ilość klastrów, a nie wzmocnić potencjał istniejących, Spowolnienie działań animacyjnych może oznaczać utratę dotychczasowego dorobku, istotnego dla rozwoju klastrów oraz utratę szans na możliwe pogłębienie procesu rozwoju klastrów, Ubieganie się o dofinansowanie projektów nowego otwarcia dla klastrów wymaga także silnego finansowo zaplecza (zabezpieczenie projektów, finansowa zdolność operacyjna). Konkluzja: Oddzielnie ale razem Koopetycja rywalizacja połączona ze współpracą, współrywalizacja 21

22 Dziękuję za uwagę Zapraszam do współpracy Michał Kuberka Mob