Dyskryminacja, mobbing i molestowanie seksualne w pracy

Transkrypt

1 Dyskryminacja, mobbing i molestowanie seksualne w pracy ewidencja spraw o odszkodowania w sądach pracy w 2013 roku w ujęciu retrospektywnym MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI DEPARTAMENT STRATEGII I DEREGULACJI WYDZIAŁ STATYSTYCZNEJ INFORMACJI ZARZĄDCZEJ Opracowanie: Karolina Orowiecka pod kierownictwem Justyny Kowalczyk Naczelnika Wydziału Statystycznej Informacji Zarządczej

2 SPIS TREŚCI: Objaśnienia...str. 3 Dyskryminacja, mobbing i molestowanie seksualne w pracy- ewidencja spraw o odszkodowania w sądach pracy w 2013 roku w ujęciu retrospektywnym do lat wcześniejszych ( )....str. 4 Tabela 1. Ewidencja spraw w sądach pierwszej instancji o odszkodowania i zadośćuczynienia w związku z wybranymi formami dyskryminacji w latach str. 7 Mapa 1. Wpływ spraw o odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu w sądach rejonowych w 2013 roku...str. 12 Mapa 2. Wpływ spraw o zadośćuczynienie i o odszkodowanie w w sądach rejonowych w 2013 roku. str. 13 Tabela 2. Prawomocnie zasądzone odszkodowania i zadośćuczynienia w sprawach z zakresu prawa pracy w pierwszej instancji w sądach rejonowych oraz okręgowych w latach str. 14 Tabela 2. Prawomocnie zasądzone odszkodowania i zadośćuczynienia w sprawach z zakresu prawa pracy w drugiej instancji w sądach okręgowych oraz apelacyjnych w latach str. 16 Tabela 3. Ewidencja spraw w sądach powszechnych, w tym spraw z zakresu prawa pracy w latach str S t r o n a

3 OBJAŚNIENIA Znaki i skróty użyte w opracowaniu kreska / - / - zjawisko nie występuje kropka / / - brak informacji znak / x / - wypełnienie pozycji ze względu na układ tablicy jest niemożliwe lub niecelowe w tym - oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy ogólnej z tego podaje się wszystkie składniki sumy ogólnej Artykuły kodeksu pracy dotyczące różnych form dyskryminacji w zatrudnieniu art k.p. - dyskryminacja w zatrudnieniu Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna. art. 18 3d k.p. - o odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. - o odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy Art. 18 3a. Dyskryminowaniem ze względu na płeć jest także każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy (molestowanie seksualne). art k.p. - zadośćuczynienie w Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. art k.p. - zadośćuczynienie w Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. art k.p. - zadośćuczynienie w Pracownik, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. 3 S t r o n a

4 Dyskryminacja, mobbing i molestowanie seksualne w pracy - ewidencja spraw o odszkodowania w sądach pracy w 2013 roku w ujęciu retrospektywnym do lat wcześniejszych ( ) Warszawa, dnia 18 czerwca 2014 r. Wpływ spraw w sądach powszechnych z zakresu prawa pracy w ostatnim pięcioleciu ulegał wahaniom. Po spadku w roku 2010 i 2011 nastąpił wzrost wpływu spraw do sądów pracy w latach 2012 i Wpływ spraw z zakresu prawa pracy w sądach powszechnych w latach W roku 2013 wpływ spraw dotyczących różnych form dyskryminacji w zatrudnieniu stanowił mniej niż 1% wszystkich spraw, które wpłynęły do sądów pracy. Do sądów powszechnych pierwszej instancji w roku 2013 wpłynęło o odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, dyskryminacją w zatrudnieniu i o odszkodowanie i zadośćuczynienie w łącznie 849 spraw, jednak do załatwienia sądy pracy miały łącznie ze sprawami pozostałymi z okresów poprzednich spraw. Sądy pracy załatwiły 824 sprawy, co stanowi niespełna połowę spraw do załatwienia (48,3%). Analizując sposób rozstrzygnięcia spraw istotne jest, że 33,7% spraw załatwionych to oddalenia (278 spraw), umorzenia to 22,8% (188 spraw), natomiast załatwienia poprzez uwzględnienie wniosku/pozwu w całości lub w części stanowią 13 % wszystkich spraw załatwionych (107 spraw). Sposoby załatwienia spraw dotyczących różnych form dyskryminacji w zatrudnieniu w pierwszej instancji w 2013 roku inne załatwienie 26,1% uwzględniono w całości lub w części 13% zwrócono 4,4% umorzono 22,8% oddalono 33,7% 4 S t r o n a

5 W badanym pięcioleciu do sądów pracy pierwszej instancji wpłynęło łącznie spraw dotyczących różnych form dyskryminacji w zatrudnieniu. Z tego 26,5% wpłynęło w roku Sprawy o odszkodowanie z tytułu naruszania zasad równego traktowania w zatrudnieniu stanowią w roku 2011 to 51,6% (654 sprawy), w tym większość wniesionych z powództwa - 65% spraw. W latach 2012 i 2013 odnotowujemy spadek wpływu spraw związanych z dyskryminacją w zatrudnieniu. W roku 2013 w stosunku do roku 2011 jest to zmniejszenie wpływu o 33%. Wpływ spraw dotyczących różnych form dyskryminacji w zatrudnieniu sądach rejonowych i okręgowych pierwszej instancji w latach Najszerszy wolumen spraw z zakresu różnych form dyskryminacji w zatrudnieniu rozpatrywanych przez sądy pracy w 2013 roku stanowią sprawy o odszkodowanie z tytułu naruszania zasad równego traktowania w zatrudnieniu klasyfikowane na podstawie artykułu 18 3d kodeksu pracy 52,1% wpływu spraw. W roku 2013 wpłynęło 442 spraw o odszkodowanie z tytułu naruszania zasady równego traktowania w zatrudnieniu, w tym z powództwa 60,8% spraw. Należy jednak podkreślić, ze sądy pracy miały do załatwienia 771 spraw. Załatwiono jedynie 50% spraw, w tym 16,9% spraw poprzez uwzględnienie wniosku/pozwu w całości lub w części, 31,6% spraw oddalono, 22,2% spraw umorzono. Sprawy o odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy stypizowane na podstawie art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. stanowią 0,8% wpływu omawianego katalogu spraw. 41% spraw z zakresu dyskryminacji w zatrudnieniu to sprawy o odszkodowanie i zadośćuczynienie w art k.p. Natomiast 6,1% spraw to sprawy związane dyskryminacją w zatrudnieniu bezpośrednią lub pośrednią, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Wpływ spraw z zakresu różnych form dyskryminacji w zatrudnieniu w 2013 roku 348 spraw; 41% 52 sprawy; 6,1% 5 spraw; 0,8% 442 sprawy; 52,1% O odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu O odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy zadoścuczynienie w W dalszej części opracowania są dostępne w wersji tabelarycznej szczegółowe informacje z przedmiotowego zakresu, w tym wizualizacja na mapach i informacja o wskaźniku trwania postępowania obliczonym według metodologii CEPEJ. 5 S t r o n a

6 Tabele i mapy 6 S t r o n a

7 TAB. 1. EWIDENCJA SPRAW W SĄDACH PIERWSZEJ INSTANCJI O ODSZKODOWANIA I ZADOŚĆUCZYNIENIA W ZWIĄZKU Z WYBRANYMI FORMAMI DYSKRYMINACJI W ROKU 2009 Wyszczególnienie O odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18 3d k.p.) dotyczy: O odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy - art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. zadoścuczynienie w art k.p. art k.p. art k.p. y Sprawy do załatwienia Załatwiono uwzględniono w całości lub w części SĄDY REJONOWE w tym oddalono zwrócono odrzucono umorzono Pozostało na okres następny Wskaźnik czasu trwania postepowania (według metodologii CEPEJ*) W DNIACH C y y y art k.p SĄDY OKRĘGOWE O odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18 3d k.p.) dotyczy: O odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy - art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. zadoścuczynienie w art k.p. art k.p. art k.p. y y y y art k.p * Wskaźnik czasu trwania postępowania (według metodologii CEPEJ) (w dniach) - jest odniesieniem liczby spraw pozostających do załatwienia na następny okres statystyczny do przeciętnego załatwienia spraw w danym okresie statystycznym lub okresie działania jednostki sprawozdawczej - (365 dni - rok, 182,5 - półrocze) 7 S t r o n a

8 TAB. 1. EWIDENCJA SPRAW W SĄDACH PIERWSZEJ INSTANCJI O ODSZKODOWANIA I ZADOŚĆUCZYNIENIA W ZWIĄZKU Z WYBRANYMI FORMAMI DYSKRYMINACJI W ROKU 2010 w tym Wyszczególnienie O odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18 3d k.p.) dotyczy: O odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy - art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. zadoścuczynienie w art k.p. art k.p. art k.p. y Sprawy do załatwienia Załatwiono uwzględniono w całości lub w części SĄDY REJONOWE oddalono zwrócono odrzucono umorzono Pozostał o na okres następn y Wskaźnik czasu trwania postepowania (według metodologii CEPEJ*) W DNIACH y y y art k.p SĄDY OKRĘGOWE O odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18 3d k.p.) dotyczy: O odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy - art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. zadoścuczynienie w związku z mobbingiem art k.p. art k.p. art k.p. y y y y art k.p * Wskaźnik czasu trwania postępowania (według metodologii CEPEJ) (w dniach) - jest odniesieniem liczby spraw pozostających do załatwienia na następny okres statystyczny do przeciętnego załatwienia spraw w danym okresie statystycznym lub okresie działania jednostki sprawozdawczej - (365 dni - rok, 182,5 - półrocze) 8 S t r o n a

9 TAB. 1. EWIDENCJA SPRAW W SĄDACH PIERWSZEJ INSTANCJI O ODSZKODOWANIA I ZADOŚĆUCZYNIENIA W ZWIĄZKU Z WYBRANYMI FORMAMI DYSKRYMINACJI W ROKU 2011 Wyszczególnienie O odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18 3d k.p.) dotyczy: O odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy - art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. zadoścuczynienie w art k.p. art k.p. art k.p. y Sprawy do załatwienia Załatwiono uwzględniono w całości lub w części SĄDY REJONOWE w tym oddalono zwrócono odrzucono umorzono Pozostało na okres następny Wskaźnik czasu trwania postepowania (według metodologii CEPEJ*) W DNIACH y C C y y art k.p SĄDY OKRĘGOWE O odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18 3d k.p.) dotyczy: O odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy - art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. zadoścuczynienie w art k.p. art k.p. y C y C C y art k.p. y art k.p * Wskaźnik czasu trwania postępowania (według metodologii CEPEJ) (w dniach) - jest odniesieniem liczby spraw pozostających do załatwienia na następny okres statystyczny do przeciętnego załatwienia spraw w danym okresie statystycznym lub okresie działania jednostki sprawozdawczej - (365 dni - rok, 182,5 - półrocze) 9 S t r o n a

10 TAB. 1. EWIDENCJA SPRAW W SĄDACH PIERWSZEJ INSTANCJI O ODSZKODOWANIA I ZADOŚĆUCZYNIENIA W ZWIĄZKU Z WYBRANYMI FORMAMI DYSKRYMINACJI W ROKU 2012 Wyszczególnienie Sprawy do załatwienia Załatwiono uwzględniono w całości lub w części w tym oddalono zwrócono odrzucono umorzono Pozostał o na okres następny Wskaźnik czasu trwania postepowani a (według metodologii CEPEJ*) W DNIACH O odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18 3d k.p.) dotyczy: O odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy - art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. zadoścuczynienie w art k.p. art k.p. art k.p. y SĄDY REJONOWE y C C y y art k.p SĄDY OKRĘGOWE O odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18 3d k.p.) dotyczy: O odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy - art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. zadoścuczynienie w art k.p. art k.p. art k.p. - art k.p. y y C C y y * Wskaźnik czasu trwania postępowania (według metodologii CEPEJ) (w dniach) - jest odniesieniem liczby spraw pozostających do załatwienia na następny okres statystyczny do przeciętnego załatwienia spraw w danym okresie statystycznym lub okresie działania jednostki sprawozdawczej - (365 dni - rok, 182,5 - półrocze) 10 S t r o n a

11 TAB. 1. EWIDENCJA SPRAW W SĄDACH PIERWSZEJ INSTANCJI O ODSZKODOWANIA I ZADOŚĆUCZYNIENIA W ZWIĄZKU Z WYBRANYMI FORMAMI DYSKRYMINACJI W ROKU 2013 Wyszczególnienie O odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18 3d k.p.) dotyczy: O odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy - art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. zadoścuczynienie w art k.p. art k.p. art k.p. y Sprawy do załatwienia Załatwiono uwzględniono w całości lub w części SĄDY REJONOWE w tym oddalono zwrócono odrzucono umorzono Pozostało na okres następny Wskaźnik czasu trwania postepowania (według metodologii CEPEJ*) W DNIACH y C C y y art k.p SĄDY OKRĘGOWE O odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18 3d k.p.) dotyczy: O odszkodowanie w związku z molestowaniem seksualnym, jako jedną z form dyskryminacji w miejscu pracy - art. 18 3a 6 w zw. z art. 18 3d k.p. zadoścuczynienie w art k.p. art k.p. y C 1 1 C y C C y y art k.p art k.p * Wskaźnik czasu trwania postępowania (według metodologii CEPEJ) (w dniach) - jest odniesieniem liczby spraw pozostających do załatwienia na następny okres statystyczny do przeciętnego załatwienia spraw w danym okresie statystycznym lub okresie działania jednostki sprawozdawczej - (365 dni - rok, 182,5 - półrocze) 11 S t r o n a

12 Mapa S t r o n a

13 Mapa S t r o n a

14 TAB. 2. PRAWOMOCNIE ZASĄDZONE ODSZKODOWANIA I ZADOŚĆUCZYNIENIA W SPRAWACH Z ZAKRESU PRAWA PRACY W PIERWSZEJ INSTANCJI W SĄDACH REJONOWYCH W LATACH S t r o n a

15 TAB. 2 PRAWOMOCNIE ZASĄDZONE ODSZKODOWANIA I ZADOŚĆUCZYNIENIA W SPRAWACH Z ZAKRESU PRAWA PRACY W PIERWSZEJ INSTANCJI W SĄDACH OKRĘGOWYCH W LATACH O odszkodowanie w dotyczy art kp Wyszczególnienie spraw 2009 Liczba osób, którym zasądzono odszkodowania zadośćuczynienia Łączna wysokość zasądzonych odszkodowań (zł) Łączna wysokość zadośćuczynienia (zł) S t r o n a

16 TAB. 2 PRAWOMOCNIE ZASĄDZONE ODSZKODOWANIA I ZADOŚĆUCZYNIENIA W SPRAWACH Z ZAKRESU PRAWA PRACY W DRUGIEJ INSTANCJI W SĄDACH OKRĘGOWYCH W LATACH Wyszczególnienie Liczba Łączna wysokość Łączna wysokość osób, którym zasądzono zasądzonych zadośćuczynienia spraw odszkodowania zadośćuczynienia odszkodowań (zł) (zł) S t r o n a

17 TAB. 2. PRAWOMOCNIE ZASĄDZONE ODSZKODOWANIA I ZADOŚĆUCZYNIENIA W SPRAWACH Z ZAKRESU PRAWA PRACY W DRUGIEJ INSTANCJI W SĄDACH APELACYJNYCH W LATACH Wyszczególnienie spraw 2009 Liczba osób, którym zasądzono odszkodowania zadośćuczynienia Łączna wysokość zasądzonych odszkodowań (zł) Łączna wysokość zadośćuczynienia (zł) S t r o n a

18 TAB. 3. EWIDENCJA SPRAW W SĄDACH POWSZECHNYCH, W TYM SPRAW Z ZAKRESU PRAWA PRACY Wyszczególnienie Wpływ Załatwienie Pozostałość Wpływ Załatwienie Pozostałość Wpływ Załatwienie Pozostałość Wpływ Załatwienie Pozostałość Wpływ Załatwienie Pozostałość OGÓŁEM w tym SPRAWY KARNE a) sądy: rejonowe okręgowe apelacyjne SPRAWY CYWILNE sądy: rejonowe c) okręgowe b) apelacyjne b) SPRAWY RODZINNE sądy: rejonowe okręgowe d) SPRAWY Z ZAKRESU PRAWA PRACY sądy: rejonowe okręgowe apelacyjne SPRAWY Z ZAKRESU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH sądy: rejonowe okręgowe apelacyjne SPRAWY GOSPODARCZE sądy: rejonowe okręgowe apelacyjne Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów Sąd Wspólnotowych Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych *) Sprawy z repertoriów: w sądach rejonowych K, C, RC, P, U, GC; w sądach okręgowych - K, C, P, U, GC po odjęciu ponownych wpisów spraw. a) w sądach rejonowych łącznie ze sprawami wykroczeniowymi; b) zawierają informacje o sprawach rodzinnych; c) zawierają dane z zakresu Elektronicznego Postępowania Upominawczego EPU; d) wykazane są tylko sprawy o rozwód i separację 18 S t r o n a