BANK SPÓŁDZIELCZY W WODZISŁAWIU ŚLĄSKIM POLITYKA INFORMACYJNA

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały nr 37 Zarządu Banku Spółdzielczego w Wodzisławiu Śląskim z dnia BANK SPÓŁDZIELCZY W WODZISŁAWIU ŚLĄSKIM POLITYKA INFORMACYJNA Informacje z zakresu adekwatności kapitałowej oraz pozostałych obszarów podlegających ogłaszaniu w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim według stanu na dzień r 1

2 I. Informacje ogólne 1. Bank Spółdzielczy w Wodzisławiu Śląskim zwany dalej Bankiem, z siedzibą w Wodzisławiu Śląskim ul. L. Mendego 26 przedstawia informacje o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczące adekwatności kapitałowej wg stanu na dzień roku zwane dalej dniem sprawozdawczym. 2.W 2015 roku Bank prowadził działalność w ramach struktury organizacyjnej : Centrala w Wodzisławiu Śląskim Wodzisław Śląski ul. L. Mendego 26 Filia w Rydułtowach Rydułtowy ul. Ofiar Terroru 27 Punkt Kasowy w Radlinie Radlin ul. Mariacka 30 Punkt Kasowy w Radlinie Radlin ul. Korfantego 3 Punkt Kasowy w Pszowie Pszów ul. Traugutta 25 Punkt Kasowy na Wilchwach Wodzisław Śląski oś 1 Maja 27 Punkt Kasowy w Wodzisławiu Śląskim Wodzisław Śląski ul. Głowackiego 4 Punkt Kasowy w Wodzisławiu Śląskim Wodzisław Śląski oś XXX lecia 62a Działalność operacyjna prowadzona była również za pośrednictwem bankowości internetowej. 3.Według stanu na dzień roku Bank nie posiadał udziałów w podmiotach zależnych nie objętych konsolidacją. 4.Bank jest bankiem z polskim kapitałem i o polskim charakterze, w miarę uniwersalnym, dla którego największą wartością jest klient. Bank stwarza warunki dobrej obsługi klientów i pełnego rozwoju zawodowego pracowników. Realizując przyjętą misję, za strategiczny cel swojego działania przyjął umacnianie podstaw ekonomicznych działalności w celu dalszego zwiększania bezpieczeństwa powierzonych mu wkładów i lokat oraz minimalizowania ryzyka w zarządzaniu, dalsze unowocześnienie i usprawnienie prowadzonej działalności. Bank jest samodzielną i samofinansująca się jednostką organizacyjną posiadającą osobowość prawną działającą na podstawie : 1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (wraz z później wydanymi standardami technicznymi) zwane dalej Rozporządzeniem CRR, 2. Ustawa Prawo Bankowe z dnia 29 sierpnia 1997r. z późn. zmian., 3. Ustawa Prawo spółdzielcze z dnia 16 września 1982r. z późn. zmian., 4. Ustawa o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających z dnia 07 grudnia 2000r. z późn. zmian., 5. Ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym z dnia r. z późn. zmian., 6. Uchwały i Rekomendacje nadzorcze Komisji Nadzoru Finansowego, 7. Statut Banku Spółdzielczego w Wodzisławiu Śląskim II. Cele, strategie i opis procesów zarządzania poszczególnymi ryzykami 1.W procesie zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim uczestniczą organy statutowe Banku, wyznaczone komórki organizacyjne oraz pracownicy. Zarządzanie ryzykiem jest zorganizowane w sposób umożliwiający zapobieganie konfliktom interesów pomiędzy pracownikami, czy też komórkami organizacyjnymi Banku. Komórki organizacyjne uczestniczą w procesie zarządzania ryzykiem zgodnie z zasadami określonymi w regulacjach wewnętrznych dotyczących zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka oraz z Regulaminem organizacyjnym Banku. Do podstawowych ryzyk, które podlegają szczególnemu nadzorowi zalicza się : 2

3 1. ryzyko kredytowe 2. ryzyko koncentracji dużych zaangażowań 3. ryzyko operacyjne w tym IT 4. ryzyko koncentracji kapitałowej 5. ryzyko walutowe 6. ryzyko płynności 7. ryzyko stopy procentowej 8. ryzyko braku zgodności Opis procesów raportowania i pomiaru ryzyka zawierają Instrukcje zarządzania poszczególnymi ww. ryzykami stanowiącymi załączniki do niniejszej Informacji. Opis przepływu informacji na temat ryzyka kierowanych do organu zarządzającego zawiera Instrukcja sporządzania informacji zarządczej. Oświadczenie Zarządu na temat adekwatności ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem w Banku zawiera opublikowana na stronie internetowej Banku Polityka ładu korporacyjnego. W stosunku do ryzyk objętych szczególnym nadzorem opracowane zostały metody ich pomiaru oraz opracowany system raportowania. Zarządzanie ryzykiem w Banku odbywa się zgodnie ze Strategią zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim przyjętej przez Zarząd i zatwierdzonej przez Radę Nadzorczą Banku. Strategia jest zgodna z założeniami Programu postępowania naprawczego na 2015 rok. W ramach Założeń do planu ekonomiczno-finansowego w Banku funkcjonują polityki w zakresie zarządzania następującymi rodzajami ryzyka: 1) Polityka kredytowa 2) Polityka zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych 3) Polityka zarządzania ryzykiem ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie 4) Polityka płynności 5) Polityka zarządzania ryzykiem operacyjnym 6) Polityka zarządzania ryzykiem braku zgodności 7) Polityka zarządzania ryzykiem stopy procentowej 8) Polityki zarządzania ryzykiem outsourcingu 9) Polityka kapitałowa 10) Polityka zarządzania ryzykiem inwestycyjnym 11) Polityka zarządzania ryzykiem walutowym Które stanowią Załączniki do niniejszej Informacji. Strategia zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka zawiera cele definiujące apetyt na ryzyko Banku, rozumiany jako maksymalny, akceptowalny poziom ryzyka jaki Bank może ponosić. Cele definiujące apetyt na ryzyko mają charakter wskaźników ilościowych, w tym limitów wewnętrznych, a także założeń dotyczących zasad zarządzania ryzykiem o charakterze jakościowym. Profil ryzyka Banku determinowany jest przez wskaźniki określające akceptowalny poziom ryzyka. W poniższej tabeli przedstawiono akceptowalny poziom apetytu na podstawowe ryzyka, określony przez pryzmat maksymalnej alokacji funduszy własnych. 3

4 Tabela : Akceptowalny poziom ryzyka Lp. NAZWA RYZYKA ISTOTNE ( T/N) MIARA AKCEPTOWALNEGO APETYTU NA RYZYKO 1 Ryzyko kredytowe T Maksymalna alokacja funduszy własnych na ryzyko 2 Ryzyko limitu koncentracji dużych zaangażowań 3 Ryzyko koncentracji kapitałowej 4 Ryzyko operacyjne w tym IT T T T Maksymalna alokacja funduszy własnych na ryzyko Maksymalna alokacja funduszy własnych na ryzyko Maksymalna alokacja funduszy własnych na ryzyko 5 Ryzyko walutowe T Maksymalna alokacja funduszy własnych na ryzyko 6 Ryzyko płynności T Maksymalna alokacja funduszy własnych na ryzyko 7 Ryzyko stopy procentowej T Maksymalna alokacja funduszy własnych na ryzyko 8 Ryzyko koncentracji T Maksymalna alokacja funduszy własnych na ryzyko 9 Pozostałe ryzyka T Maksymalna alokacja funduszy własnych na ryzyko LIMIT WIELKOŚĆ RYZYKA NA % 43,02% 1% 0% 1% 0% 12% 6,88% 2% 0% 2% 0,05% 1% 0% 1% 0% 2% 0% RAZEM 87% 49,95% Opis procesów raportowania i pomiaru ryzyka zawierają poszczególne Instrukcje zarządzania ryzykami,. Przepływ informacji dotyczącej ryzyka kierowanej do Zarządu oraz Rady Nadzorczej w Banku jest sformalizowany i objęty Instrukcją sporządzania informacji zarządczej w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim zatwierdzoną przez Zarząd, definiującą częstotliwość, zakres, odbiorców i terminy sporządzania raportów i sprawozdań dotyczących ryzyka. Systemem informacji zarządczej są objęte wszystkie rodzaje ryzyka uznawane przez Bank za istotne. Zakres i częstotliwość raportowania są dostosowane do skali narażenia na ryzyko, a także zmienności ryzyka, zapewniając możliwość podejmowania decyzji oraz odpowiedniej reakcji w przypadku zmiany ekspozycji na ryzyko. Bank zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniu CRR dokonuje ujawnienia informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących profilu ryzyka Banku, funduszy własnych, wymogów kapitałowych, polityki w zakresie wynagrodzeń oraz innych informacji według stanu na dzień r. Bank informuje, że niniejszy dokument nie obejmuje całego zakresu ujawnianych informacji, określonych w Części Ósmej Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 CRR. Ujawnienia informacji w innych dokumentach przez Bank wynika z art. 434 ust.2 CRR, dokumenty te są dostępne w Monitorze Spółdzielczym, na stronie internetowej Banku Informacje nie zawarte w niniejszym dokumencie, a objęte obowiązkiem ujawnienia zostały zawarte w następujących dokumentach: 1) Informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego za rok 2015, 2) Sprawozdanie z działalności Zarządu Banku Spółdzielczego w Wodzisławiu Śląskim za rok Oświadczenie Zarządu na temat adekwatności ustaleń dotyczących zarządzania ryzykiem w Banku, dające pewność, że stosowane systemy zarządzania ryzykiem są odpowiednie z punktu widzenia profilu i strategii Banku opublikowane jest na stronie internetowej Banku w załączniku nr 1. Organem zarządzającym w Banku jest Zarząd Banku, powołany przez Radę Nadzorczą. W roku 2015 Zarząd działał w trzyosobowym składzie. W skład Zarządu wchodzą: 4

5 1. Prezes Zarządu 2. Wiceprezes do spraw finansowo-księgowych 3. Wiceprezes zarządu do spraw handlowych W roku 2015 Członkowie Zarządu oraz członkowie Rady Nadzorczej nie pełnili funkcji w Zarządach i Radach Nadzorczych innych podmiotów. Skład osobowy Rady Nadzorczej w trakcie 2015 roku nie uległ zmianie. W związku z wymogami art.435 ust.2 Rozporządzenia CRR, Bank informuje, że: 1. Zgodnie z aktualnym schematem organizacyjnym Banku członkowie Zarządu pełnią po jednym stanowisku dyrektorskim. Przez stanowisko dyrektorskie należy rozumieć stanowisko zajmowane w organie Banku (odpowiednio w Radzie Nadzorczej lub Zarządzie) lub organach innych podmiotów, 2. Członkowie Zarządu powoływani są przez Radę Nadzorczą Banku na wniosek Prezesa Zarządu, zgodnie z przepisami prawa i Statutem Banku. Prezesa Zarządu powołuje Rada Nadzorcza za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego, 3. Członków Rady Nadzorczej powołuje Zebranie Przedstawicieli, zgodnie z zapisami Statutu i przepisami prawa, 4. W Banku obowiązują procedury dokonywania ocen odpowiedniości Członków Zarządu Banku oraz Członków Rady Nadzorczej, biorąc pod uwagę oceny wstępnej kwalifikacji, doświadczenia i reputacji kandydata. Oceny następczej kwalifikacji, doświadczenia i reputacji Członków Zarządu dokonuje Rada Nadzorcza. Oceny Członków Rady Nadzorczej dokonuje Zebranie Przedstawicieli. 5. W Banku nie został powołany oddzielny komitet ds. ryzyka. Podział odpowiedzialności, obowiązków oraz szczegółowy ich zakres zawiera Statut, Regulamin organizacyjny Banku oraz zakresy czynności poszczególnych pracowników zaangażowanych w proces zarządzania ryzykami. III. Opis struktury organizacyjnej W procesie zarządzania ryzykiem w Banku uczestniczą następujące organy, jednostki i komórki organizacyjne: 1. Rada Nadzorcza, 2. Zarząd Banku, 3. Zespół SAiR 4. Stanowisko audytu wewnętrznego 5. Pozostali pracownicy Banku. Do podstawowych zadań poszczególnych podmiotów systemu zarządzania ryzykiem należy: 1. Rada Nadzorcza dokonuje okresowej oceny realizacji przez Zarząd założeń Strategii w odniesieniu do zasad zarządzania ryzykiem w Banku oraz alokacji kapitału na pokrycie istotnych rodzajów ryzyka w Banku. W tym celu Zarząd Banku okresowo przedkłada Radzie Nadzorczej syntetyczną informację na temat skali i rodzajów ryzyka, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwa jego występowania, skutków i metod zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka. Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad kontrolą systemu zarządzania ryzykiem oraz ocenia jej adekwatność i skuteczność. Rada Banku zatwierdza w planie ekonomicznofinansowym ogólny poziom (profil) ryzyka Banku (apetyt na ryzyko). 2. Zarząd Banku odpowiada za opracowanie i wdrożenie Strategii zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, w tym za zorganizowanie, wdrożenie i funkcjonowanie systemu zarządzania ryzykiem oraz, jeśli to konieczne dokonania weryfikacji w celu usprawnienia tego systemu. 3. Zespół SAiR inicjuje i koordynuje działania w zakresie identyfikacji, pomiaru, limitowania, monitorowania i raportowania ryzyka. Monitoruje realizację wyznaczonych celów i zadań strategicznych, procesów tworzenia zysku oraz 5

6 przedstawia i monitoruje pozycję Banku w zakresie bezpieczeństwa finansowego i operacyjnego. Podstawowe zadania Zespołu to gromadzenie, przetwarzanie, pomiar i raportowanie odpowiednim organom, komórkom Banku, informacji dotyczących podejmowanego przez Bank ryzyka oraz opracowywanie projektów regulacji wewnętrznych w zakresie zarządzania ryzykami oraz szacowania wewnętrznych wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka 4. Stanowisko audyt wewnętrznego ma za zadanie kontrolę i ocenę sprawności działania systemu zarządzania ryzykiem oraz dokonywanie regularnych przeglądów prawidłowości przestrzegania zasad zarządzania ryzykiem, obowiązujących w Banku. Audyt dostarcza obiektywnej oceny adekwatności i skuteczności funkcjonującego systemu zarządzania oraz zgodności przeprowadzanych operacji bankowych z wewnętrznymi regulacjami Banku. 5. Pozostali pracownicy Banku mają obowiązek przestrzegania zasad zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, obowiązujących w Banku w formie wewnętrznych regulacji i zaleceń, uczestnictwa w postępowaniu wyjaśniającym przyczyny wystąpienia zdarzeń generujących ryzyko oraz raportowania tych zdarzeń. Na proces zarządzania ryzykiem bankowym składają się następujące czynności: 1. identyfikacja ryzyka polegająca na określeniu źródeł ryzyka, zarówno aktualnych, jak i potencjalnych, które wynikają z bieżącej i planowanej działalności Banku, 2. pomiar ryzyka, 3. zarządzanie ryzykiem polegające na podejmowaniu decyzji dotyczących akceptowanego poziomu ryzyka, planowaniu działań, wydawaniu rekomendacji i zaleceń, tworzeniu procedur i narzędzi wspomagających, 4. monitorowanie polegające na stałym nadzorowaniu poziomu ryzyka w oparciu o przyjęte metody pomiaru ryzyka, 5. raportowanie obejmujące cykliczne informowanie Kierownictwa o skali narażenia na ryzyko i podjętych działaniach. IV. Fundusze własne / uznany kapitał Uznany kapitał stanowi źródło finansowania działalności Banku i jest gwarancją jego rozwoju. Bank posiada uznany kapitał odpowiadający wymogom nadzorczym oraz dostosowany do rozmiaru prowadzonej działalności tj. na poziomie zapewniającym stabilną sytuację ekonomiczną. Fundusze własne Banku obliczone na dzień roku składały się z kapitału podstawowego Tier I oraz Tier II i wynosiły tys. złotych. Poniższe zestawienie przedstawia poziom poszczególnych pozycji funduszy własnych Banku według stanu na dzień roku, zgodnie z Rozporządzeniem UE nr 575/2013 i Dyrektywą 2013/36/UE. Tabela : Struktura funduszy własnych na dzień r Rodzaj funduszu stan na r. Kapitał Tier I bez pomniejszeń ,45 W tym Fundusz udziałowy ,00 Pomniejszenia kapitału Tier I ,38 Kapitał Tier I po korektach ,07 Kapitał Tier II bez pomniejszeń Pomniejszenia Kapitału Tier II Kapitał Tier II po korektach Razem fundusze własne (suma kapitału Tier I i Tier II z uwzględnieniem korekt) ,07 Łączny wskaźnik kapitałowy 16,03 6

7 Do uznanego kapitału zaliczono: 1. Kapitał TIER I, w tym kapitał podstawowy TIER I (CET I) oraz kapitał dodatkowy TIER I (AT I na dzień r. nie występował w Banku), 2. Kapitał TIER II (na dzień r. nie występował w Banku). Kapitał podstawowy TIER I obejmuje: 1) wpłacony fundusz udziałowy, który stanowi w Banku prawo nabyte i jest amortyzowany zgodnie z pismem KNF z dnia 3 grudnia 2013 r. znak: DBS/DBS_W5/7177/16/52/2013. Do czasu ukazania się znowelizowanych przepisów dotyczących ustawy Prawo spółdzielcze i statutu Banku, Bank wykazuje opłacony fundusz udziałowy w rachunku funduszy własnych, w ramach korekt okresu przejściowego, według następujących zasad: a) podstawę obliczeń stanowiła kwota udziałów opłaconych przez udziałowców Banku według stanu na 31 grudnia 2011 r., b) kwota ta pomniejszona została o wszelkie wypłaty i wyksięgowania udziałów, które były wpłacone do 31 grudnia 2011 r., c) każdego roku, począwszy od początku 2014r., kwota jest amortyzowana odpowiednio: 20% w 2014 r., po 10% od 2015 r. do 2021 r, oraz jednorazowo 10% w dniu r., co jest zgodne z pismem KNF z dnia 3 grudnia 2013 r. znak: DBS/DBS_W5/7177/16/52/2013, d) Bank do pomniejszania w/w składnika kapitałów stosuje amortyzację roczną, na dzień r fundusz udziałowy po amortyzacji wyniósł ,45 zł, 2) kapitał rezerwowy odpowiednio fundusz zasobowy a) na dzień r. kapitał zasobowy wyniósł , 20 zł b) na dzień r kapitał z aktualizacji wyceny po amortyzacji ,20 zł Pomniejszenia kapitału podstawowego TIER I: 1. wartości niematerialne i prawne w wartości bilansowej, które na dzień sprawozdawczy wyniosły ,54 zł, 2. inne korekty w okresie przejściowym w kapitale podstawowym TIER I, w skład których wchodzi amortyzacja funduszu z aktualizacji wyceny. Bank do pomniejszania w/w składnika kapitałów stosuje amortyzację jednorazową. Na dzień r. korekta wyniosła ,29 zł. Szczegółowe pozycje kapitału zawiera załącznik nr 2 do niniejszej informacji opracowany na podstawie załącznika nr 6 do Rozporządzenia 1423/2013 Parlamentu Europejskiego z dnia 20 grudnia 2013r. W 2015 r. Bank nie dokonywał sekurytyzacji aktywów. V. Opis metody wyliczania wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka Metody wyliczania ekspozycji na ryzyko oraz wymogów kapitałowych minimalnych i wewnętrznych zawiera Instrukcja oceny adekwatności kapitałowej w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim zatwierdzona Uchwałą Zarządu i Uchwałą Rady Nadzorczej oraz Bank wyznacza wymóg kapitałowy łączny oraz w podziale na : 1. ryzyko kredytowe 2. ryzyko koncentracji dużych zaangażowań 3. ryzyko operacyjne w tym IT 4. ryzyko koncentracji kapitałowej 5. ryzyko walutowe Minimalne wymogi kapitałowe na ryzyka obliczone na podstawie Rozporządzenia UE w Banku obejmują: 1. łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego - obliczany metodą standardową 2. wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka rynkowego, rozumianego jako ryzyko walutowe 7

8 3. wymóg kapitałowy z tytułu przekroczenia limitu koncentracji dużych zaangażowań ; 4. łączny wymóg kapitałowy z tytułu przekroczenia progu koncentracji kapitałowej 5. łączny wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego - obliczany metodą bazowego wskaźnika. VI. Adekwatność kapitałowa. Kalkulacja wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego w podziale na klasy ekspozycji Bank Spółdzielczy w Wodzisławiu Śląskim dostosowuje wielkość uznanego kapitału do poziomu i rodzaju ryzyka, na jakie jest narażony oraz do charakteru, skali i złożoności prowadzonej działalności. W tym celu w Banku opracowano i wdrożono proces oceny adekwatności kapitału wewnętrznego, tzw. ICAAP. Tabela : Kwoty stanowiące 8% ekspozycji ważonej ryzykiem dla każdej z kategorii ekspozycji. Lp. Wyszczególnienie Stan na dzień r. 1 Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych 0 2 Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych 0 3 Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego 29, 42 4 Ekspozycje wobec instytucji ,25 5 Ekspozycje wobec przedsiębiorstw ,88 6 Ekspozycje detaliczne ,00 7 Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach ,88 8 Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania ,48 9 Ekspozycje kapitałowe ,36 10 Inne ekspozycje ,32 RAZEM ,58 Tabela : Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego obliczony metodą wskaźnika bazowego Wyszczególnienie ŚREDNIA Przychody , , , ,01 Odsetki należne i pobrane opłaty , , ,73 Należności z tytułu prowizji i opłat Przychody z akcji i innych papierów wartościowych o stałej /zmiennej stopie dochodu , , , , , ,00 Przychody operacyjne , , ,63 Koszty , , , ,83 Odsetki do zapłaty i podobne opłaty , , ,60 Koszty z tytułu prowizji i opłat , , ,86 Zysk netto lub strata netto z operacji finansowych , ,25 WYNIK , , , ,94 WYMÓG KAPITAŁOWY ,59 8

9 Poniższe zestawienie przedstawia poziom minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka: Lp. Wyszczególnienie Kwota 1 ryzyko kredytowe ,58 2 ryzyko rynkowe (walutowe) 3 przekroczenie limitu dużych ekspozycji 4 przekroczenie progu koncentracji zaangażowań w podmioty spoza sektora finansowego 5 ryzyko operacyjne ,59 RAZEM ,17 Poniższe zestawienie przedstawia poziom wewnętrznych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka. Wyszczególnienie Kwota ryzyko płynności ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej ryzyko koncentracji zaangażowań ryzyko kapitałowe RAZEM Współczynnik kapitałowy na dzień rok 16,03 % VII. Ryzyko kredytowe Ryzyko kredytowe związane jest z możliwością wystąpienia strat finansowych spowodowanych nie wywiązywaniem się kontrahenta Banku ze zobowiązań wynikających z warunków umowy. Z uwagi na możliwość poniesienia przez Bank relatywnie dużych strat, ryzyko kredytowe istotnie wpływa na działalność Banku. Celem strategicznym zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku, jest zwiększenie bezpieczeństwa działalności kredytowej, poprzez zapewnienie właściwej jakości oceny ryzyka kredytowego i efektywności podejmowania decyzji kredytowych, jak również skutecznego procesu monitorowania zaangażowania kredytowego wobec pojedynczego klienta oraz całego portfela kredytowego Banku. W celu zapewnienia odpowiedniej do profilu ryzyka Banku jakości aktywów kredytowych, Bank zarządza: ryzykiem kredytowym, ryzykiem koncentracji zaangażowań, ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzykiem kredytowym ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie, ryzykiem rezydualnym oraz stosuje określone techniki redukcji ryzyka kredytowego i politykę zabezpieczeń. Zarządzanie ryzykiem kredytowym Proces zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku obejmuje: 1. identyfikację czynników ryzyka kredytowego, 2. ocenę oraz ustalenie dopuszczalnych norm ryzyka kredytowego (limity), 3. monitorowanie, pomiar i raportowanie ryzyka, 4. wdrażanie technik redukcji ryzyka, 5. zarządzanie ryzykiem rezydualnym, 6. wyliczenie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, 7. kontrolę zarządzania ryzykiem kredytowym. 9

10 Bank zarządza ryzykiem kredytowym zarówno w odniesieniu do pojedynczej transakcji jak i do całego portfela kredytowego. Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do łącznego zaangażowania kredytowego, Bank prowadzi poprzez: 1. dywersyfikację oraz monitorowanie i raportowanie ryzyka kredytowego z tytułu koncentracji, 2. monitorowanie i raportowanie jakości portfela (badanie szkodowości kredytów w poszczególnych segmentach klientów, branżach, itp.), 3. monitorowanie i raportowanie adekwatności dokonywanych odpisów i wielkości tworzonych rezerw na należności zagrożone, 4. analizę migracji ekspozycji pomiędzy poszczególnymi kategoriami ryzyka, 5. monitorowanie ekspozycji zagrożonych, ich struktury, czynników ryzyka, 6. monitorowanie kredytów udzielanych podmiotom i osobom, o których mowa w art. 79 ustawy Prawo bankowe, 7. realizację przedsięwzięć organizacyjno-kadrowych, polegających w szczególności na: a) organizacji bezpiecznych systemów podejmowania decyzji kredytowych, b) prawidłowym przepływie informacji, c) odpowiednim doborze i szkoleniu kadr, d) nadzorze nad działalnością kredytową. Zarządzanie ryzykiem kredytowym pojedynczej transakcji / kredytobiorcy Bank prowadzi poprzez: 1. stosowanie oceny zdolności kredytowej, dostosowanej do profilu ryzyka kredytobiorcy, 2. bieżący monitoring kredytowy wszystkich ekspozycji, 3. przegląd ekspozycji kredytowych i tworzenie rezerw celowych, 4. windykację i nadzór nad kredytami zagrożonymi, 5. kontrolę procesu kredytowego w odniesieniu do transakcji zawartych z danym kredytobiorcą. Według stanu na dzień sprawozdawczy Bank stosował definicje należności : przeterminowanych, zagrożonych oraz metody ustalania korekt wartości i rezerw w oparciu o zapisy Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji ekspozycji kredytowych oraz tworzenia rezerw na ryzyko kredytowe. Bank dokonuje klasyfikacji ekspozycji kredytowych do odpowiednich kategorii ryzyka, stosując dwa kryteria: kryterium terminowości terminowość spłaty kapitału lub odsetek, kryterium ekonomiczne badanie sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika (kredytobiorcy, poręczyciela). Przeglądów oraz klasyfikacji ekspozycji kredytowych Bank dokonuje zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków z dnia r. (Dz. U. z 2015 poz. 2066). Bank tworzy rezerwy celowe na ryzyko związane z działalnością Banku w odniesieniu do ekspozycji kredytowych zaklasyfikowanych do: 1. kategorii "normalne" w zakresie ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych, 2. kategorii "pod obserwacją", 3. grupy "zagrożone" w tym do kategorii "poniżej standardu", "wątpliwe" lub stracone. Wysokość tworzonych rezerw związana jest bezpośrednio z kategorią ryzyka, do której została zaklasyfikowana ekspozycja oraz z jakością przyjętych zabezpieczeń prawnych ekspozycji. Na pokrycie ryzyka związanego z działalnością kredytową, Bank dokonuje odpisów na 10

11 rezerwy celowe, tworzone w ścisłej korelacji z rozpoznanym ryzykiem tj. na pokrycie straty związanej z określonymi należnościami lub ich grupami w oparciu o ocenę możliwości jej wystąpienia. Zarządzanie ryzykiem koncentracji zaangażowań. Bank zarządza ryzykiem koncentracji zaangażowań zarówno na poziomie jednostkowym, jak i całego portfela aktywów. W odniesieniu do portfela kredytowego Bank stosuje i monitoruje limity zaangażowania, w szczególności w odniesieniu do grupy klientów, produktów, branż, regionów, zabezpieczeń. W przypadku wykorzystania limitu na poziomie ustalonym przez Bank, podejmowane są działania w celu ograniczenia poziomu koncentracji zaangażowań. Wybór instrumentów zarządzania ryzykiem koncentracji zaangażowań, mających na celu dywersyfikację tego ryzyka, uzależniony jest od zidentyfikowanego poziomu ryzyka kredytowego, przy zachowaniu zasady proporcjonalności względem profilu ryzyka Banku. Zasady klasyfikacji ryzyk koncentracji zaangażowań pod względem istotności, Bank ustala w oparciu o procedurę szacowania i oceny adekwatności poziomu kapitału wewnętrznego. W 2015 r. w Banku nie wystąpiła konieczność utworzenia dodatkowego wymogu kapitałowego z tytułu przekroczenia limitu koncentracji zaangażowań. VIII. Ryzyko kredytowe informacje ilościowe Bank w swoich analizach nie uwzględnia ryzyka geograficznego, ponieważ Bank funkcjonuje na terenie jednego obszaru geograficznego, określonego w Statucie Banku, zatwierdzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Ekspozycje kredytowe według wyceny bilansowej (po korektach rachunkowych) na dzień sprawozdawczy, bez uwzględnienia skutków ograniczania ryzyka kredytowego oraz średnią kwotę ekspozycji w okresie od roku do roku w podziale na kategorie przedstawia poniższe zestawienie. Tabela : Średnia kwota ekspozycji w podziale na kategorie Lp. Wyszczególnienie Stan na dzień r. w zł Stan na dzień r. w zł Średnia kwota w okresie od r. do r. 1 Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych 2 Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych 3 Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego 4 Ekspozycje wobec instytucji Ekspozycje wobec przedsiębiorstw Ekspozycje detaliczne Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 8 Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania 9. Ekspozycje kapitałowe Inne ekspozycje RAZEM Struktura zaangażowania Banku wobec poszczególnych sektorów w rozbiciu na kategorie klasyfikacji ekspozycji. Strukturę zaangażowania Banku wobec sektora finansowego według typu kontrahenta według stanu na dzień sprawozdawczy przedstawia poniższa tabela. 11

12 Tabela: Zaangażowanie brutto Banku w sektor finansowy na dzień r Lp. Typ kontrahenta Wartość w tys. zł Banki Należności normalne + pod obserwacją Należności zagrożone Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego Należności normalne + pod obserwacją Należności zagrożone Pomocnicze instytucje finansowe Należności normalne + pod obserwacją Należności zagrożone Instytucje ubezpieczeniowe Należności normalne + pod obserwacją Należności zagrożone 0 0 Razem zaangażowanie w sektorze finansowym 0 Strukturę zaangażowania Banku wg wartości brutto wobec sektora niefinansowego z uwzględnieniem typu kontrahenta według stanu na dzień sprawozdawczy przedstawia poniższa tabela. Tabela: Zaangażowanie brutto Banku w sektor niefinansowy na dzień r Lp. Typ kontrahenta Wartość w tys. zł Przedsiębiorstwa i spółki prywatne oraz spółdzielnie Należności normalne + pod obserwacją Należności zagrożone Przedsiębiorcy indywidualni Należności normalne + pod obserwacją Należności zagrożone Osoby prywatne Należności normalne + pod obserwacją Należności zagrożone Rolnicy indywidualni Należności normalne + pod obserwacją Należności zagrożone Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych Należności normalne + pod obserwacją Należności zagrożone Razem zaangażowanie w sektorze niefinansowym Strukturę zaangażowania Banku wg wartości brutto wobec sektora budżetowego według stanu na dzień sprawozdawczy przedstawia poniższa tabela. Tabela: Zaangażowanie brutto Banku w sektor budżetowy na dzień r Lp. Wyszczególnienie Wartość w tys. zł Należności normalne + pod obserwacją Należności zagrożone 2 Razem zaangażowanie w sektorze budżetowym 2 12

13 Tabela : Strukturę zaangażowania Banku wg wartości nominalnej w poszczególnych branżach sektor Nazwa branży Wartość w tys. zł A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo B Górnictwo i wydobywanie 200 C Przetwórstwo przemysłowe E Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz 150 rekultywacja F Budownictwo G Handel hurtowy i detaliczny, naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle H Transport i gospodarka magazynowa I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi J Informacja i komunikacja 34 K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna N Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca O Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 0 P Edukacja 338 Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 0 R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją S Pozostała działalność usługowa 425 Strukturę ekspozycji kapitałowych według okresów zapadalności w podziale na istotne klasy należności w wartości nominalnej według stanu na dzień sprawozdawczy przedstawia poniższa tabela: Tabela : Strukturę ekspozycji kapitałowych według okresów zapadalności w podziale na istotne klasy należności w wartości nominalnej Terminy zapadalności Ekspozycje wobec sektora niefinansowego Ekspozycje wobec sektora finansowego a vista dni m-cy m-cy m-cy lat lat lat lat powyżej 20 lat RAZEM W związku z ograniczoną możliwością systemu operacyjnego powyższe zestawienie uwzględnia ekspozycje Banku w podziale na sektor niefinansowy i sektor finansowy 13

14 Struktura należności z rozpoznaną utratą wartości oraz kwota utworzonych rezerw celowych : Kredyty poniżej standardu Kredyty wątpliwe Kredyty stracone Wartość kredytów Wysokość utworzonych rezerw celowych Zmiana stanu wartości rezerw na należności bilansowe w okresie od dnia do dnia roku ( w tys. zł ) przedstawia poniższa tabela : Stan na początek okresu Stan na koniec okresu Na należności normalne i pod obserwacją Na należności poniżej standardu Na należności wątpliwe Na należności stracone RAZEM Zarządzanie ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych. Celem zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych jest zapewnienie bezpiecznej działalności Banku, poprzez stałe monitorowanie portfela detalicznych zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych jest zapewnienie bezpiecznej działalności Banku, poprzez stałe monitorowanie portfela detalicznych ekspozycji kredytowych, ze szczególnym uwzględnieniem procedur zapewniających spełnienie wymogów przepisów wewnętrznych Banku i przepisów prawa powszechnego. Monitorowanie ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych ma na celu przewidywanie możliwości wystąpienia straty i jej aktywne ograniczanie, jak również wczesną identyfikację zagrożeń i podjęcie stosownych działań naprawczych. Monitoring detalicznych ekspozycji kredytowych w Banku dotyczy pojedynczych ekspozycji i kredytobiorców, grup kredytobiorców oraz całego portfela kredytowego. Bank prowadzi stały monitoring tych ekspozycji oraz dokonuje ich okresowych i doraźnych przeglądów. Istotnym elementem ograniczania ryzyka kredytowego z tytułu detalicznych ekspozycji kredytowych jest - prawidłowo przeprowadzona ocena zdolności kredytowej, - wiarygodność wszystkich osób zobowiązanych do spłaty detalicznej ekspozycji kredytowej. W analizie zdolności kredytowej Bank może ograniczyć się do badania stabilności, wielkości i możliwości kontroli źródła spłaty detalicznej ekspozycji kredytowej w sytuacji, gdy źródłem spłaty tej ekspozycji są przychody z tytułu zbycia lub spieniężenia aktywów finansowych. Komórką organizacyjną odpowiedzialną za monitorowanie portfela detalicznych ekspozycji kredytowych w Banku jest Zespół SAiR. Monitorując ryzyko kredytowe na jakie narażony jest Bank w związku z zaangażowaniem w detaliczne ekspozycje kredytowe, Zespół SAiR przeprowadza dla Zarządu Banku miesięczne, a dla Rady Nadzorczej kwartalne - analizy w celu weryfikacji tego poziomu. Dodatkowo Stanowisko audytu wewnętrznego sporządza dla Zarządu Banku w okresach półrocznych Sprawozdanie z oceny realizacji przyjętej Polityki zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim (Polityka DEK). Zarządzanie ryzykiem kredytowym ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie. W celu ograniczenia ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie Bank dokonuje jego pomiaru i oceny, analizując: a) poziom zaangażowania Banku w ekspozycje kredytowe, 14

15 b) jakość portfela kredytowego w grupie tych ekspozycji, c) wartość ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie w sytuacji zagrożonej, d) wartość i jakość indywidualnie istotnych ekspozycji kredytowych, e) wahania cen na rynku nieruchomości, prognozy kształtowania się rynkowych cen nieruchomości oraz ich wpływ na ryzyko kredytowe, f) wpływ wahań stóp procentowych na zdolność kredytową klienta ubiegającego się o kredyt i jakość portfela ekspozycji kredytowych, g) bieżącą ocenę wartości nieruchomości, w tym: rodzaj nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie, rodzaj hipoteki, miejsce Banku w kolejności zaspokajania się z hipoteki, prawomocność wpisu, ubezpieczenie nieruchomości, Bank monitoruje zmiany zachodzące na rynku nieruchomości oraz weryfikuje wartość rynkową nieruchomości, stanowiących zabezpieczenie ekspozycji kredytowych. Weryfikacja i monitoring prowadzone są na podstawie dokumentów przedkładanych przez kredytobiorcę oraz informacji i danych gromadzonych bezpośrednio przez pracowników Banku. Komórką organizacyjną odpowiedzialną za monitorowanie portfela ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie w Banku jest Zespół SAiR. Zespół SAiR monitoruje ryzyko kredytowe na jakie narażony jest Bank w związku z zaangażowaniem w ekspozycje kredytowe zabezpieczone hipotecznie, określa poziom tego ryzyka i dokonuje weryfikacji tego poziomu w oparciu o sporządzaną przez siebie analizę ryzyka ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie. Analizy sporządzane są w okresach miesięcznych dla Zarządu Banku oraz kwartalnie dla Rady Nadzorczej Banku. Dodatkowo Stanowisko audytu wewnętrznego sporządza dla Zarządu Banku w okresach rocznych Sprawozdanie z oceny realizacji przyjętej Polityki zarządzania ryzykiem ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim (Polityka EKZH). Zarządzanie ryzykiem rezydualnym. Ryzyko rezydualne wiąże się ze stosowanymi przez Bank technikami redukcji ryzyka kredytowego, które mogą okazać się mniej efektywne niż oczekiwano. Celem systemu zarządzania ryzykiem rezydualnym w Banku jest monitorowanie tego ryzyka, zapewnienie skuteczności technik redukcji ryzyka kredytowego oraz eliminowanie ryzyka związanego ze stosowaniem zabezpieczeń kredytowych. Corocznie w Banku dokonywana jest weryfikacja skuteczności funkcjonującego systemu zarządzania ryzykiem rezydualnym oraz jego adekwatności do aktualnego poziomu ryzyka rezydualnego. Bank ocenia typy przyjętych zabezpieczeń, określa poziom koncentracji w ten sam rodzaj zabezpieczenia kredytowego oraz poziom istotności ryzyka rezydualnego. Dla potrzeb określenia poziomu ryzyka rezydualnego, zabezpieczenia dzielone są na standardowe i niestandardowe. Stosowanie standardowych form zabezpieczeń nie skutkuje istotnością ryzyka rezydualnego. W przypadku niestandardowych form zabezpieczeń, Bank dokonuje ich szczegółowej analizy. Przekroczenie ustalonego poziomu udziału niestandardowych form zabezpieczeń w całości zabezpieczeń prawnych przyjętych w Banku, klasyfikuje ryzyko rezydualne jako istotne i skutkuje wyliczeniem dodatkowego wymogu kapitałowego, zgodnie z obowiązującymi w Banku regulacjami. Techniki redukcji ryzyka kredytowego i polityka zabezpieczeń Bank stosuje techniki redukcji ryzyka kredytowego zgodne z : 1. Strategią zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim wprowadzoną Uchwałą Zarządu i zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą, 2. Instrukcją oceny adekwatności kapitałowej w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim wprowadzoną Uchwałą Zarządu Banku i zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą, 15

16 3. Instrukcją ustanawiania prawnych form zabezpieczeń ekspozycji kredytowych w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim wprowadzoną Uchwałą Zarządu Banku, 4. Instrukcją Zasady klasyfikacji ekspozycji kredytowych i tworzenia rezerw celowych w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim wprowadzoną Uchwałą Zarządu Banku, 5. Instrukcją zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim, wprowadzoną Uchwałą Zarządu,. 6. Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008r w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków, 7. Dyrektywą Parlamentu Europejskiego Rady (UE) 2013/36/UE oraz Rozporządzeniem 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych. Bank w stosunku do swoich wierzytelności stosuje różne formy zabezpieczenia wymienione w Katalogu Zabezpieczeń Instrukcji ustanawiania prawnych form zabezpieczeń ekspozycji kredytowych. W procesie kredytowania preferowane są zabezpieczenia możliwe do wykorzystania w technikach redukcji ryzyka kredytowego (CRM) wpływającego na zmniejszenie wymogu kapitałowego Banku z tytułu ryzyka kredytowego Banku oraz zabezpieczenia umożliwiające pomniejszenie podstawy naliczenia rezerwy celowej. Bank ogranicza ryzyko kredytowe ekspozycji poprzez stosowanie zapisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych. Ekspozycja kredytowa, w stosunku do której Bank stosować będzie ograniczenia ryzyka kredytowego, nie może generować kwoty ważonej ryzykiem wyższej niż ekspozycja nie zabezpieczona. Zasady stosowania zabezpieczeń w technikach redukcji ryzyka kredytowego określa Instrukcja oceny adekwatności kapitałowej w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim. Zabezpieczenia umożliwiające pomniejszenie podstawy naliczenia rezerwy określa Instrukcja zasady klasyfikowania ekspozycji kredytowych i tworzenia rezerw celowych w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim. Bank badał koncentrację ryzyka kredytowego w aspekcie zaangażowania w poszczególne rodzaje zabezpieczeń. Na dzień r. struktura zaangażowania w poszczególne rodzaje zabezpieczeń kształtowała się prawidłowo. Wykorzystanie ustalonych limitów mieściło się w ustalonych ramach, nie wystąpiła konieczność utworzenia dodatkowego wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka koncentracji w ten sam rodzaj zabezpieczenia. W Banku dokonuje się pomiaru i oceny ryzyka portfela kredytowego w cyklach miesięcznych, na podstawie analiz sporządzanych przez Zespół SAiR. Dla Rady Nadzorczej raport z zakresu ryzyka kredytowego sporządzany jest kwartalnie do ostatniego dnia miesiąca po zakończeniu kwartału. W ramach ryzyka kredytowego Bank prowadzi analizę ryzyka koncentracji zaangażowań. W celu dywersyfikacji ryzyka kredytowego Bank wprowadza odpowiednie do skali i złożoności działalności limity wewnętrzne ograniczające jego poziom. Przyjęte rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość zatwierdza Zarząd Banku. W indywidualnych przypadkach Zarząd Banku może wyrazić zgodę na przekroczenie ustalonych limitów jednostkowych podejmując decyzję kredytową. Do monitorowania ustalonych limitów zaangażowań jest zobowiązany Zespół SAiR. Ekspozycje kapitałowe nieuwzględnione w portfelu handlowym Podział ekspozycji ze względu na cel nabycia według stanu na dzień roku przedstawia poniższe zestawienie. Rodzaj ekspozycji Kwota ekspozycji Udziały PartNet sp z o.o Akcje/ udziały BPS S.A Obligacje sektor niefinansowy Obligacje Skarbu Państwa Bony Skarbowe

17 RAZEM Zestawienie papierów wartościowych ( AKCJE/ UDZIAŁY/ OBLIGACJE/BONY SKARBOWE) według stanu na dzień roku przedstawia poniższe zestawienie. Wyszczególnienie Wartość bilansowa w zł Wartość rynkowa w zł Udziały PartNet sp z o.o Akcje/ udziały BPS S.A Obligacje sektor niefinansowy Obligacje Skarbu Państwa Bony Skarbowe RAZEM IX. Ryzyko operacyjne Podstawowe założenia zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku według Instrukcji zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim wprowadzonej Uchwałą Zarządu. Ryzyko operacyjne jest to ryzyko straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności wewnętrznych procesów, ludzi i systemów w tym systemów informatycznych lub zdarzeń zewnętrznych. Celem strategicznym zarządzania ryzykiem operacyjnym jest ograniczenie możliwości wystąpienia nieoczekiwanych strat z tytułu zdarzeń operacyjnych poprzez wdrożenie skutecznego i adekwatnego do aktualnego profilu ryzyka procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym, a także poprzez wdrożenie skutecznego systemu monitorowania i kontroli wewnętrznej. Proces zarządzania ryzykiem operacyjnym obejmuje identyfikację, pomiar, limitowanie, monitorowanie, raportowanie oraz redukowanie tego ryzyka i jest realizowany w sposób ciągły. Ryzyko operacyjne Banku jest identyfikowane (straty potencjalne) poprzez samoocenę ryzyka oraz (straty rzeczywiste) poprzez rejestrację incydentów i zdarzeń operacyjnych Rejestrze zdarzeń. Poziom rzeczywistego ryzyka operacyjnego jest mierzony za pomocą Kluczowych Wskaźników Ryzyka Operacyjnego (KRI), przy czym definicje wskaźników podlegają modyfikacjom zgodnie ze zmianami profilu ryzyka operacyjnego Banku. Zespół SAiR dokonuje pomiaru ryzyka operacyjnego. Wyniki pomiaru przekazywane są : 1. miesięcznie - Raport z ryzyka operacyjnego dla Zarządu Banku 2. kwartalnie Analiza z ryzyka operacyjnego dla Zarządu Banku 3. kwartalnie Sprawozdanie z ryzyka operacyjnego dla Rady Nadzorczej Banku. Tabela : Informacja o sumach strat brutto z tytułu ryzyka operacyjnego odnotowanych w okresie od r. do r. Rodzaje / kategorie ryzyka operacyjnego Suma strat brutto w zł Liczba zdarzeń Suma strat faktycznie poniesionych przez Bank Oszustwa wewnętrzne Oszustwa zewnętrzne Polityka kadrowa i bezpieczeństwo w , ,73 miejscu pracy Klienci, produkty i praktyki biznesowe 7.288, ,16 17

18 Uszkodzenia aktywów Zakłócenia działalności i błędy systemów 560, ,41 Dokonywanie transakcji, dostawa oraz zarządzanie 0, ,80 procesami Razem: , ,20 Suma strat brutto jakie Bank poniósł w okresie od stycznia do końca grudnia 2015 roku wyniosła ,20zł. Odnotowane straty w 2015 roku mieszczą się w granicach ogólnego limitu strat w kwocie ,44 zł,jakie Bank może ponieść z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego. Odnotowane zdarzenia i poniesione straty nie spowodowały wzrostu ekspozycji Banku na ryzyko operacyjne w związku z czym nie ma konieczności tworzenia dodatkowego wymogu kapitałowego. Powyższe zdarzenia nie spowodowały sytuacji, która mogłaby niekorzystnie wpłynąć na działalność Banku, stwarzając zagrożenia dla ciągłości działalności lub też poniesienia straty. Podejmowane na bieżąco działania w celu ograniczenia narażenia na ryzyko operacyjne redukują jego poziom i ryzyko wystąpienia strat. Ponadto podjęto w celu uniknięcia w przyszłości strat: zapewnienie bezpieczeństwa systemów informatycznych (ochrona antyspamowa, antywirusowa i antywłamaniowa firewall), kontrola wewnętrzna, sprawna windykacja należności, plany awaryjne, plany ciągłości działania, zakup sprzętu technicznego i informatycznego, zabezpieczenia antywłamaniowe, umowy ubezpieczenia majątkowego, szkolenia pracowników z zakresu IT Informacje o zdarzeniach operacyjnych jakie wystąpiły w minionym roku i miały bezpośredni wpływ na obsługę Klientów : niesprawnie działające bankomaty, co wynikało z przerw w komunikacji z Data Trans : przerwy w autoryzacji kart związanymi z pracami modyfikującymi sieć teleinformatyczną i pracami konserwacyjnymi w sieci telekomunikacyjnej oraz brakiem gotówki w kasetach bankomatu, które miały charakter strat potencjalnych, przerwy w dostawach energii elektrycznej. Narażenie Banku na ryzyko operacyjne w 2015r. było umiarkowane i nie zagrażało jego sytuacji finansowo-ekonomicznej. Skuteczny system zarządzania ryzykiem operacyjnym obejmujący m.in. stałe monitorowanie i pomiar powoduje, że od dłuższego czasu ryzyko to utrzymuje się na niezmienionym poziomie. W 2015 roku w Rejestrze zdarzeń ryzyka operacyjnego nie odnotowano żadnego zdarzenia które miało by istotny wpływ na działalność Banku. X. Ryzyko stopy procentowej dla pozycji zakwalifikowanych do portfela bankowego Zasady zarządzania ryzykiem stopy procentowej są opisane w Instrukcji zarządzania ryzykiem stopy procentowej, stanowiącej załącznik do niniejszej informacji. Ryzyko stopy procentowej to możliwość spadku/wzrostu dochodów odsetkowych spowodowana przewidywanymi lub nieoczekiwanymi zmianami rynkowych stóp procentowych. Zasadniczo dotyczy zagrożenia zrealizowania wyniku odsetkowego, a tym samym odnosi się do aktywów i pasywów, a także potencjalnie pozycji pozabilansowych wrażliwych na zmiany stóp procentowych. Celem polityki Banku w zakresie ryzyka stopy procentowej jest minimalizacja ryzyka związanego z możliwością zmian rynkowych stóp procentowych i negatywnym wpływem tych zmian na sytuację finansową Banku oraz określenie podstawowych zagrożeń związanych z ryzykiem stopy procentowej, z jednoczesnym zastosowaniem metod zarządzania tym ryzykiem w celu eliminacji zagrożeń nierównomiernej reakcji (elastyczności) różnych pozycji bilansowych, a także dochodów i kosztów, co w konsekwencji ma utrzymać zdolność do wywiązywania się w sposób optymalny z bieżących i przyszłych zobowiązań bilansowych i pozabilansowych oraz wypracowania pożądanego wyniku finansowego. 18

19 Bank w zarządzaniu stopami procentowymi kieruje się następującymi zasadami: a) do pomiaru ryzyka stopy procentowej Bank wykorzystuje metodę luki oraz metodę symulacji dochodu, b) badaniu podlega wpływ zmian stóp procentowych na wynik odsetkowy Banku, c) zarządzanie ryzykiem stopy procentowej koncentruje się na zarządzaniu ryzykiem przeszacowania, ryzykiem bazowym oraz kontroli ryzyka opcji, d) Bank ogranicza ryzyko stopy procentowej poprzez system limitów i odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i pasywów Banku. Zespół SAiR dokonuje pomiaru ryzyka stopy procentowej z miesięczną częstotliwością. Wyniki pomiaru wraz ze stosownym opisem oraz komentarzem w formie analizy przekazywane są: a) co miesiąc Zarządowi Banku, b) kwartalnie Radzie Nadzorczej Banku. Bank przeprowadza scenariusze testów warunków skrajnych. Wpływ szokowej zmiany rynkowych stóp procentowych na wynik finansowy według stanu na dzień sprawozdawczy wyniósł : w przypadku wzrostu stóp procentowych o 200 punktów bazowych + 320,34 tys. zł w przypadku spadku stóp procentowych o 200 punktów bazowych ,11 tys. zł Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że ryzyko stopy procentowej według stanu na koniec grudnia 2015 r. utrzymywało się w ramach przyjętych limitów. Można powiedzieć, że kształtowało się ono na umiarkowanym poziomie. XI. Ryzyko płynności Podstawowe założenia zarządzania ryzykiem płynności w Banku według Instrukcji zarządzanie ryzykiem płynności w Banku Spółdzielczym w Wodzisławiu Śląskim wprowadzonej uchwałą Zarządu. Ryzyko płynności jest definiowane jako zagrożenie utraty zdolności do terminowego wywiązywania się z bieżących i przyszłych zobowiązań, a w konsekwencji poniesienia dodatkowych kosztów, związanych z koniecznością zaciągnięcia zobowiązań lub sprzedażą aktywów na niekorzystnych warunkach w związku z ryzykiem płynności rynku (produktu). Podstawowym celem zarządzania płynnością finansową Banku jest dążenie do wzrostu stabilnych źródeł finansowania, w szczególności depozytów osób fizycznych oraz utrzymanie bezpiecznego poziomu wszystkich wskaźników płynnościowych. Celem polityki Banku w zakresie utrzymania płynności jest zapobieganie wystąpieniu sytuacji kryzysowej oraz określenie rozwiązań (planów awaryjnych) umożliwiających jej przetrwanie. W ramach systemu zarządzania ryzykiem płynności Bank prowadzi monitoring i pomiar płynności finansowej zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, tj. poprzez: a) codzienne monitorowanie poziomu aktywów płynnych oraz stopnia wykorzystania obowiązujących w tym zakresie limitów, b) codzienną kontrolę środków na rachunkach nostro umożliwiającą efektywne wykorzystanie dostępnych środków, c) wyznaczanie osadu we wkładach deponowanych przez Klientów, d) kontrolę przestrzegania limitów stanów gotówki w kasach Banku w ramach potrzeb, dokonując zasileń bądź odprowadzeń nadmiaru gotówki, e) analizę stopnia zrywalności depozytów terminowych i wcześniejszych spłat kredytów, f) analizę wskaźników stabilności bazy depozytowej. Zespół SAiR dokonuje pomiaru ryzyka płynności z miesięczną częstotliwością. Wyniki pomiaru wraz ze stosownym opisem oraz komentarzem w formie analizy przekazywane są: a) codziennie do Wiceprezesa do spraw finansowo-księgowych w zakresie kształtowania się nadzorczych norm płynności, 19