Matura Kalendarium maturzysty

Transkrypt

1 Matura 2012 Kalendarium maturzysty język polski poziom podstawowy

2 Starożytność Biblia TYDZIEŃ 1-2 (2 tygodnie) 3-14 października pojęcie znaku system znaków język jako system znaków znaki werbalne i niewerbalne frazeologia (definicja i typy frazeologizmów) frazeologizmy związane z Biblią stylizacja biblijna pojęcia: kultura, kultura śródziemnomorska, dziedzictwo kulturowe dzieło literackie oraz jego wyróżniki, gatunek: przypowieść (parabola) werset biblijny Zadania. Test nr 3 Komunikacja językowa, Słownictwo, Zróżnicowanie języka polskiego, Dzieło literackie; Biblia; czas powstania Biblii jej podział języki, w jakich została napisana gatunki biblijne (w szczególności psalm, kazanie, list, pieśń, modlitwa, przypowieść) przekłady Biblii (na języki: grecki, łaciński, polski) fragment Księgi Rodzaju (stworzenie świata i człowieka), przypowieści (np. o siewcy, o synu marnotrawnym, o miłosiernym Samarytaninie), fragmenty: Księgi Hioba, Apokalipsy św. Jana, Pieśni nad Pieśniami, Hymnu o miłości św. Pawła, wybrany psalm wybrane dzieło plastyczne lub literackie powstałe z inspiracji Biblią znajomość dzieł plastycznych, literackich, muzycznych lub filmowych powstałych z inspiracji Biblią 2

3 Starożytność antyk TYDZIEŃ 3-4 (2 tygodnie) października frazeologizmy związane z mitologią pojęcia: rodzaj literacki i gatunek literacki związki rodzajów i gatunków literackich z prądami artystycznymi (np. satyra i bajka z klasycystycznym, a sielanka z sentymentalnym nurtem oświecenia) pojęcie mimesis najważniejsze gatunki literackie (w tym tragedia, komedia, pieśń, elegia) dialog i monolog didaskalia pojęcia: fatum, katharsis, konflikt tragiczny, topos i archetyp gatunek:epos ramy czasowe epoki najważniejsze kierunki filozoficzne oraz ich przedstawiciele (Sokrates, Platon, Arystoteles, stoicyzm, epikureizm) najważniejsze dzieła plastyczne i architektoniczne początki i rozwój teatru greckiego, najwybitniejsi przedstawiciele (Sofokles, Eurypides, Ajschylos) mit i funkcje mitu podział mitów Tyrteusz i literatura tyrtejska Zadania. Test nr 4 Antyk; Rodzaje literackie, Gatunki literackie, Słownik terminów i pojęć przydatnych do interpretacji tekstów literackich Sofokles Król Edyp Horacy, wybór pieśni 3

4 wybrane mity greckie (np. mit o stworzeniu świata, o Prometeuszu, historia rodu Labdakidów, wojna trojańska) Arystoteles Poetyka (fragmenty) Homer Iliada i Odyseja (fragmenty) wybrane dzieło plastyczne lub literackie powstałe z inspiracji kulturą antyczną znajomość dzieł plastycznych, literackich bądź muzycznych powstałych z inspiracji kulturą antyczną Średniowiecze 4 TYDZIEŃ 5-7 (3 tygodnie) 31 PAŹDZIERNIKA- -18 LISTOPADA pochodzenie języka polskiego język polski na tle innych języków słowiańskich najważniejsze procesy historyczne i ich wpływ na współczesną polszczyznę (przegłos, wokalizacja jerów, wzdłużenie zastępcze) początki polskiego języka literackiego zapożyczenia (języki, z których polszczyzna zapożyczała środki językowe, pojęcia: zapożyczenie leksykalne i kalka językowa) wiersz (średniowieczny wiersz zdaniowy, sylabizm, sylabotonizm, wiersz toniczny, wiersz wolny) średniówka klauzula konwencja literacka i typowe dla niej środki artystyczne historiografia hagiografia chanson de geste żywot/legenda kronika moralitet misterium psałterz Zadania. Test nr 5 Średniowiecze; Historia języka polskiego, Charakterystyczne zjawiska zachodzące we współczesnej polszczyźnie, Słownik terminów i pojęć przydatnych do interpretacji tekstów literackich

5 ramy czasowe epoki (w Europie Zachodniej i w Polsce) nazwa epoki najważniejsze wydarzenia historyczne najważniejsze kierunki filozoficzne (scholastyka, augustynizm, tomizm, franciszkanizm) wiodące kierunki w sztuce (styl romański i gotycki) i przykłady najwybitniejszych dzieł najcenniejsze zabytki literatury polskojęzycznej religijnej i świeckiej pojęcia: danse macabre, literatura parenetyczna Dante Boska komedia (fragmenty Piekła) Bogurodzica (w kontekście poezji średniowiecznej) fragment Kroniki polskiej Galla Anonima fragment Legendy o św. Aleksym Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią fragment Pieśni o Rolandzie fragment (lub całość) Dziejów Tristana i Izoldy fragment (lub całość) Wielkiego testamentu François Villona wybrane dzieło plastyczne lub literackie powstałe z inspiracji średniowieczem znajomość dzieł literackich, plastycznych, muzycznych, filmowych inspirowanych kulturą średniowieczną 5

6 Renesans TYDZIEŃ 8-10 (3 tygodnie) 21 Listopada- -9 GRUDNIA schemat komunikacji podstawowe funkcje tekstów językowych (funkcja komunikacyjna, impresywna, ekspresywna, poetycka) funkcje tekstów językowych (funkcja kreatywna i fatyczna) podstawowe zasady interpretacji tekstów literackich interpretacja porównawcza dwóch tekstów literackich (słowa-klucze, konteksty, np. literackie, biograficzne, kulturowe, historyczne, filozoficzne) rym (podstawowe rodzaje rymów) rytm wers zwrotka gatunki: fraszka, tren, sonet, sielanka dramat szekspirowski ramy czasowe epoki (w Europie Zachodniej i w Polsce) znaczenie nazwy/nazw epoki ważne wydarzenia historyczne oraz odkrycia naukowe główne kierunki filozoficzne (neoplatonizm, makiawelizm) najwybitniejsze dzieła sztuki plastycznej i architektonicznej najważniejsi pisarze i ich dzieła pojęcia: humanizm, reformacja, mecenat Zadania. Test nr 6 Renesans; Komunikacja językowa; Co to jest interpretacja? Interpretacja tekstu literackiego, Słownik terminów i pojęć przydatnych do interpretacji tekstów literackich Jan Kochanowski, wybór fraszek i pieśni, wybór Trenów/Treny (całość) William Szekspir Makbet 6

7 Mikołaj Rej Żywot człowieka poczciwego (fragment) Piotr Skarga Kazania sejmowe (fragment) Andrzej Frycz Modrzewski O poprawie Rzeczypospolitej (fragment) Francesco Petrarca Sonety do Laury (wybrany/e sonet/y) podstawowa znajomość dzieł plastycznych, muzycznych lub literackich inspirowanych kulturą renesansową TYDZIEŃ (2 tygodnie) GRUDNIA Barok Retoryka retoryczna organizacja tekstu okres retoryczny werbalne i niewerbalne środki komunikacji retoryczne środki perswazji i ekspresji stosowność i skuteczność retoryczna nowomowa retoryczny aspekt wieloznaczności słowa i wypowiedzi (homonimia, znaczenie nieostre, elipsa, anakolut, paradoks, etykieta językowa) podstawowe gatunki ustnych wypowiedzi językowych: przemówienie, referat, dyskusja, prezentacja maturalna Zadania. Test nr 7 Barok; Retoryka, Słownik terminów i pojęć przydatnych do interpretacji tekstów literackich 7 liryczne środki wyrazu (anafora, hiperbola, inwersja, przerzutnia, metafora, porównanie, kalambur, kontrast, oksymoron, koncept, paradoks) konwencjonalizm, epigonizm, oryginalność komizm tragizm patos

8 ramy czasowe epoki (w Europie Zachodniej i w Polsce) znaczenie nazwy epoki ważne wydarzenia historyczne najważniejsze koncepcje filozoficzne (Kartezjusz, Pascal, Spinoza) główne kierunki artystyczne (rokoko, klasycyzm francuski), ich najważniejsi przedstawiciele i przykłady dzieł najważniejsi pisarze i ich dzieła dwa wzory kultury w Polsce (ziemiański i dworski) pojęcia: sarmatyzm, kontrreformacja, marinizm Jan Andrzej Morsztyn, wybór wierszy Daniel Naborowski, wybór wierszy Wacław Potocki, wybór wierszy Molier Świętoszek Mikołaj Sęp Szarzyński, wybrany/e sonet/y Jan Chryzostom Pasek Pamiętniki (fragment) Blaise Pascal Myśli (fragment) znajomość dzieł plastycznych, muzycznych lub literackich inspirowanych kulturą baroku 8

9 Oświecenie TYDZIEŃ (3 tygodnie) 2-20 STYCZNIA podsystem fonetyczny, leksykalny i gramatyczny (wyraz, forma wyrazowa) podstawowe pojęcia leksykalne, słowotwórcze, fleksyjne, składniowe,czyli podstawy gramatyki języka polskiego podstawowe cechy języka poszczególnych epok literackich (np. oświecenia) sposoby kreowania świata przedstawionego i bohatera (narracja, narrator, fabuła, sytuacja liryczna, akcja) pointa gatunki: bajka, satyra, powieść, powiastka filozoficzna, poemat heroikomiczny ramy czasowe epoki (w Europie Zachodniej i w Polsce) znaczenie nazwy ważne wydarzenia historyczne najważniejsze kierunki filozoficzne (racjonalizm, empiryzm, utylitaryzm, sensualizm) i ich przedstawiciele główne kierunki artystyczne (klasycyzm, sentymentalizm, rokoko), ich najważniejsi przedstawiciele i przykłady dzieł najważniejsi pisarze i ich dzieła pojęcia: deizm, ateizm, libertynizm, liberalizm Ignacy Krasicki, wybór bajek i satyr, Hymn do miłości ojczyzny Ignacy Krasicki Monachomachia (fragment) Franciszek Karpiński Do Justyny. Tęskność na wiosnę lub/i Laura i Filon wybrany fragment tekstu publicystycznego (np. Stanisław Staszic Przestrogi dla Polski) Wolter Kandyd (fragment) Zadania. Test nr 8 Oświecenie; Gramatyka opisowa, Rodzaje literackie; Gatunki literackie 9 znajomość co najmniej dwóch dzieł plastycznych, muzycznych lub literackich inspirowanych kulturą oświecenia

10 Romantyzm TYDZIEŃ (4 tygodnie) 23 STYCZNIA- -17 LUTEGO akt mowy, rodzaje aktów mowy autoteliczna i użytkowa funkcja języka arcydzieło i kicz liryczne środki wyrazu (animizacja, personifikacja, apostrofa, epitet, metafora, porównanie, epifora, instrumentacja głoskowa, metonimia, onomatopeja, parenteza, peryfraza, leitmotiv, paralelizm) gatunki: ballada, dramat romantyczny, poemat dygresyjny, powieść poetycka ramy czasowe epoki (w Europie Zachodniej i w Polsce) znaczenie nazwy ważne wydarzenia historyczne najważniejsze kierunki filozoficzne i ich przedstawiciele główne kierunki artystyczne, ich najważniejsi przedstawiciele i przykłady dzieł najważniejsi pisarze i ich dzieła mesjanizm romantyczny pojęcia: werteryzm, winkelriedyzm, gotycyzm, orientalizm Zadania. Test nr 9 Romantyzm; Komunikacja językowa; Słownik terminów i pojęć przydatnych do interpretacji tekstów literackich Adam Mickiewicz Romantyczność, Świteź, wybór wierszy, III część Dziadów, Pan Tadeusz Juliusz Słowacki, wybór wierszy, Kordian całość, Kordian akt I, akt II, akt III sceny 5 i 6 Zygmunt Krasiński Nie-boska komedia: część I, część III (scena w obozie rewolucji), część IV (scena w obozie arystokracji i scena finałowa) Cyprian Kamil Norwid, wybór wierszy Johann Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera, Faust część I: fragmenty sceny w pracowni (rozmyślania Fausta o sobie i swoim życiu, rozmowa z Mefistofelesem) wybrane dzieło plastyczne lub literackie powstałe z inspiracji romantyzmem 10

11 Adam Mickiewicz Oda do młodości, II część Dziadów, Sonety krymskie (wybrany wiersz/wiersze), Liryki lozańskie (wybrany wiersz) Aleksander Fredro Śluby panieńskie wybrany wiersz reprezentujący romantyzm zachodnioeuropejski (np. Johann Wolfgang Goethe Król olch) znajomość co najmniej dwóch dzieł plastycznych, muzycznych lub literackich inspirowanych kulturą romantyzmu TYDZIEŃ (2 tygodnie) 20 LUTEGO- -2 marca Pozytywizm zróżnicowanie języka polskiego język mówiony a język pisany gwary i dialekty żargon zróżnicowanie pokoleniowe zróżnicowanie stylistyczne języka: styl potoczny styl naukowy (jako centrum systemu stylowego polszczyzny) styl urzędowo-kancelaryjny styl publicystyczny styl artystyczny stylizacja językowa i jej podstawowe rodzaje: archaizacja stylizacja środowiskowa kolokwializacja stylowa stosowność wypowiedzi wobec sytuacji komunikacyjnej języki specjalistyczne i terminologia Zadania. Test nr 10 Pozytywizm; Zróżnicowanie języka polskiego, Słownik terminów i pojęć przydatnych do interpretacji tekstów literackich, Przemiany powieści 11

12 styl utworu (np. pozytywistycznego) aluzja literacka retardacja retrospekcja parafraza, parodia, trawestacja gatunki: nowela, opowiadanie, obrazek ramy czasowe epoki, funkcjonujące w Europie Zachodniej i w Polsce nazwy epoki ważne wydarzenia historyczne najważniejsze kierunki filozoficzne (racjonalizm, empiryzm, scjentyzm, ewolucjonizm, utylitaryzm) i ich przedstawiciele główne kierunki artystyczne (realizm, naturalizm), ich najważniejsi przedstawiciele i przykłady dzieł najważniejsi pisarze i ich dzieła pojęcia: praca organiczna, praca u podstaw, literatura tendencyjna, parnasizm Bolesław Prus Lalka, Kamizelka Eliza Orzeszkowa Nad Niemnem (fragmenty z tomu III: rozmowa Andrzejowej Korczyńskiej z synem, rozmowa Benedykta Korczyńskiego z synem), Gloria victis Maria Konopnicka Mendel Gdański Henryk Sienkiewicz Potop, Quo vadis Fiodor Dostojewski Zbrodnia i kara wybrany artykuł programowy pozytywistów wybrany felieton Bolesława Prusa Adam Asnyk (wybrany wiersz) 12 znajomość dzieł plastycznych, literackich, muzycznych lub filmowych powstałych z inspiracji nurtem pozytywistycznym

13 Młoda Polska TYDZIEŃ (2 tygodnie) 5-16 MARCA słownictwo treść i zakres wyrazu właściwe i przenośne znaczenie wyrazu pojęcia: synonimiii, antonimiii, homonimii, polisemii ironia (jej mechanizm i funkcja) alegoria symbol synestezja ramy czasowe epoki, nazwy epoki funkcjonujące w Europie Zachodniej i w Polsce ważne wydarzenia historyczne najważniejsze kierunki filozoficzne i ich przedstawiciele (Schopenhauer, Nietzsche, Bergson) główne kierunki artystyczne (dekadentyzm, symbolizm, impresjonizm, ekspresjonizm, secesja), ich najważniejsi przedstawiciele i przykłady dzieł najważniejsi pisarze i ich dzieła najważniejsze toposy i motywy kultury śródziemnomorskiej (np. miłość, śmierć, rodzina/dom, bunt) Zadania. Test nr 11 Młoda Polska; Słownictwo, Słownik terminów i pojęć przydatnych do interpretacji tekstów literackich Kazimierz Przerwa-Tetmajer, wybór wierszy Jan Kasprowicz, wybór wierszy Leopold Staff, wybór wierszy z różnych epok Stanisław Wyspiański Wesele Władysław Stanisław Reymont Chłopi (tom I) Stefan Żeromski Ludzie bezdomni Joseph Conrad Jądro ciemności 13

14 Stanisław Przybyszewski Confiteor Gabriela Zapolska Moralność pani Dulskiej Stefan Żeromski, wybrane opowiadanie (np. Rozdziobią nas kruki, wrony...) wybrane wiersze francuskie: Charles a Baudelaire a, Paula Verlaine a, Jeana Arthura Rimbaud Henryk Ibsen Dzika kaczka (całość lub fragment) znajomość dzieł plastycznych, literackich, muzycznych lub filmowych powstałych z inspiracji nurtem młodopolskim TYDZIEŃ (2 tygodnie) MARCA Dwudziestolecie międzywojenne słowotwórstwo (podstawowe procesy słowotwórcze polszczyzny) składnia mowa niezależna, pozornie zależna i zależna kultura wysoka, masowa, elitarna ramy czasowe epoki ważne wydarzenia historyczne oraz odkrycia naukowe (m.in. Zygmunta Freuda i Alberta Einsteina) najważniejsze kierunki filozoficzne (egzystencjalizm, behawioryzm) i ich przedstawiciele wiodące kierunki artystyczne (futuryzm, surrealizm, ekspresjonizm, dadaizm, kubizm, abstrakcjonizm, fowizm), ich najważniejsi przedstawiciele i przykłady dzieł najważniejsze grupy literackie w Polsce (Skamander, Awangarda Krakowska, futuryści, ekspresjoniści, Kwadryga, Żagary, Druga Awangarda, Przedmieście) teatr absurdu Zadania. Test nr 12 Repetytorium. Rozdział: Dwudziestolecie międzywojenne; Gramatyka opisowa, Słownik terminów i pojęć przydatnych do interpretacji tekstów literackich 14

15 Stefan Żeromski Przedwiośnie Witold Gombrowicz Ferdydurke (rozdziały: II, III, VI, VII, VIII, IX, X, XII, XIV), Trans-Atlantyk Zofia Nałkowska Granica Bolesław Leśmian, wybór wierszy Julian Tuwim, wybór wierszy Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, wybór wierszy Maria Kuncewiczowa Cudzoziemka Stanisław Ignacy Witkiewicz Szewcy Franz Kafka Proces Bruno Schulz Sklepy cynamonowe (fragmenty lub całość) Jarosław Iwaszkiewicz, wybrane opowiadanie (np. Brzezina) Guillaume Apollinaire, wybrany wiersz znajomość dzieł plastycznych, literackich, muzycznych lub filmowych powstałych z inspiracji nurtami dwudziestolecia międzywojennego TYDZIEŃ (4 tygodnie) 2-27 KWIETNIA Współczesność kultura języka (kryteria poprawności językowej, pojęcie kultury języka, normy językowej i błędu językowego) podstawowe typy błędów językowych (fonetyczne, składniowe, fleksyjne, leksykalne, znaczeniowe, stylistyczne) zasady językowego savoir-vivre u (sposoby zwracania się do innych, zasady grzeczności, np. w dyskusji, korespondencji) charakterystyczne zjawiska zachodzące we współczesnej polszczyźnie Zadania. Test nr 13 Współczesność; Charakterystyczne zjawiska zachodzące we współczesnej polszczyźnie; Kultura języka; Publicystyka i media 15

16 liryka i jej rodzaje bohater liryczny podmiot liryczny rozwój najważniejszych gatunków literackich (np. powieści, eposu, dramatu, pieśni) intertekstualność strumień świadomości groteska ważne wydarzenia historyczne oraz odkrycia naukowe najważniejsze kierunki filozoficzne i ich przedstawiciele (Erich Fromm, Jean Paul Sartre, Hannah Arendt, Leszek Kołakowski) główne kierunki artystyczne (socrealizm, egzystencjalizm, postmodernizm, awangarda, pop art), ich najważniejsi przedstawiciele i przykłady dzieł najważniejsi twórcy literatury i ich dzieła pojęcie totalitaryzmu 16 Tadeusz Borowski Pożegnanie z Marią (opowiadania: Pożegnanie z Marią, U nas, w Auschwitzu..., Proszę państwa do gazu, Bitwa pod Grunwaldem) Gustaw Herling-Grudziński Inny świat Czesław Miłosz, wybór wierszy Krzysztof Kamil Baczyński, wybór wierszy Tadeusz Różewicz, wybór wierszy Zbigniew Herbert, wybór wierszy Miron Białoszewski, wybór wierszy Wisława Szymborska, wybór wierszy Stanisław Barańczak, wybór wierszy ks. Jan Twardowski, wybór wierszy Sławomir Mrożek Tango Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem Albert Camus Dżuma Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata

17 Opracowano na podstawie: Informatora o egzaminie maturalnym od 2008 roku. CKE. Warszawa MAJ matura 17

18 Autor: Marta Tomczyk-Maryon Projekt okładki i układu typograficznego: Jan Krzysztofiak, Parastudio, Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN Sp. z o.o., Warszawa Bielsko-Biała 2010, ISBN Wydawnictwo Szkolne PWN Sp. z o.o., Warszawa Bielsko-Biała ul. Mieszka I 38, Bielsko-Biała, tel./faks (33) , ,