Żeromski opublikował powieść pod koniec roku 1899, ale na jego prośbę z data roku 1900, chciał w ten sposób dać do

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Żeromski opublikował powieść pod koniec roku 1899, ale na jego prośbę z data roku 1900, chciał w ten sposób dać do"

Teodor Zawadzki
7 lat temu
Przeglądów:

1 "Ludzie bezdomni" Żeromskiego Żeromski opublikował powieść pod koniec roku 1899, ale na jego prośbę z data roku 1900, chciał w ten sposób dać do zrozumienia, że problemy, w tym problem różnie rozumianej bezdomności będzie problemem nowego, XX wieku; interpretacji tytułu powieści należy dokonać na dwóch płaszczyznach: dosłownej i metaforycznej; ludzie dosłownie bezdomni to nędzarze paryscy, których Judym spotyka w obskurnych domach noclegowych podczas swych wędrówek po mieście, to także biedota zamieszkująca Powiśle na tułanie się po obcych domach skazana jest także Joasia; jej przyszłość to przyszłość typowej guwernantki; jej - filmy edukacyjne on-line Strona 1/9

2 bezdomność to bezdomność wysadzonych z siodła - zdeklasowanego po powstaniu styczniowym i wskutek zmienionych warunków ekonomicznych ziemiaństwa; bezdomność brata Joasi, powstańca (ze względu na cenzurę nie jest to powiedziane wprost), można zinterpretować szerzej jako dosłowną i metaforyczną jednocześnie, także jako bezdomność narodu; powstańcem i dlatego wiecznym emigrantem jest też stary Leszczykowski, występujący w powieści w funkcji zbyt - filmy edukacyjne on-line Strona 2/9

3 idealnego mecenasa; również inżynier Korzecki, jak każdy konspirator, musi się wyrzec domu; Żeromski stworzył własny typ bohatera tragicznego; w tej powieści jest to Judym; bezdomny jest Judym, który uznaje siebie za służebnika idei i, jak sam mówi, musi być wolny, tak przynajmniej twierdzi: Nie mogę mieć ani ojca, ani matki, ani żony, ani jednej rzeczy, którą bym przycisnął do serca z miłością, dopóki z oblicza ziemi nie znikną te podłe zmory. Muszę być sam jeden, żeby obok mnie nikt nie był, nikt mnie nie trzymał. bohaterowie Żeromskiego, oceniani w kategoriach zdrowego rozsądku, to ludzie przegrani; sukces nie staje się ich udziałem; odrzucenie kariery jest jednak świadomym wyborem, dokonanym w imię ocalenia własnych wartości; wyborem, który pozwala - filmy edukacyjne on-line Strona 3/9

4 bohaterowi być wiernym sobie; ocalając własny porządek wartości, Judym dokonuje spustoszenia uczuciowego wokół siebie - niszczy uczucia Joasi autor stawia swego bohatera w trudnych sytuacjach, każe mu walczyć z pokusami dobrobytu, daje nam możliwość obserwacji procesu dojrzewania bohatera do określonych wyborów; zwróć jednak uwagę na spotkanie u doktora Czernisza, opisane na początku utworu: Judym buntuje się na nim przeciw niesprawiedliwości społecznej uważa, że tylko on w sposób całkowicie szlachetny chce leczyć biednych, gdy nie znajduje poparcia, postanawia działać sam tak trochę w stylu romantyków, a wiemy, - filmy edukacyjne on-line Strona 4/9

5 że ich indywidualne porywy były nieskuteczne; można go też porównać do Prometeusza, bo podobnie jak on niesie pomoc najuboższym i zostaje za to srogo ukarany przez innych; Prometeusz swój cel osiągnął, w micie indywidualizm mógł zdziałać cuda, w biednej Polsce nie! w pojęciu Judyma dom, którego on nigdy nie miał, jest synonimem małej stabilizacji, wygodnego życia, które osiąga się za cenę dorobkiewiczostwa; bezdomność jest stale podkreślaną cechą ludzi skrzywdzonych lub odczuwających krzywdę, szczególnie proletariat miejski, który opuszcza ojczyznę-dom, by szukać chleba na emigracji; w rozdziale pod symbolicznym tytułem Rozdarta - filmy edukacyjne on-line Strona 5/9

6 sosna mówi do Joasi Podborskiej tak: Gdybym to mógł słowem nazwać! Ja tak cię kocham! Nigdy nie myślałem, że może się z człowiekiem stać coś takiego ( )Otrzymałem wszystko, co potrzeba Muszę to oddać, com wziął. Ten dług przeklęty. ( ) Muszę wyrzec się szczęścia. Muszę być sam jeden. Żeby obok mnie nikt nie był, nikt mnie nie trzymał. Judym sam nie widzi sprzeczności w swej wypowiedzi, uważa, że tak postąpić powinien, nazywa to moralnym obowiązkiem; czy zachowuje się jednak moralnie? czy jego postawa ma jednoznaczny wydźwięk?; bardzo istotną kwestią są cechy gatunkowe tej powieści, bo była to powieść modernistyczna, czyli powieść nowego typu; powieść modernistyczna zaczęła się kształtować w latach filmy edukacyjne on-line Strona 6/9

7 tych XIX wieku; w utworach Żeromskiego wszechwiedza narratora została ograniczona, w większości przypadków miał się on identyfikować z bohaterem prowadzącym, z jego perspektywy ukazywać świat powieściowy; są też fragmenty z narracją pierwszoosobową, to Pamiętnik Joasi, który daje czytelnikowi jej perspektywę opisywanych wydarzeń powieść modernistyczna stała się przede wszystkim zespołem scen, przedstawianych w dużym zbliżeniu i ułożonych chronologicznie; retrospekcje uzależnione są od pozycji bohatera w danej scenie; często między rozdziałami nie zachodzi widoczny związek przyczynowo skutkowy, sceny mają tzw. albumowy charakter; nowe elementy dotyczą też poetyki powieści, - filmy edukacyjne on-line Strona 7/9

8 wspomniałam już o symbolizmie zastosowanym w ostatnim rozdziale, prócz tego autor zastosował: realizm nadrzędna w powieści technika, wierne, zgodne z ówczesnymi realiami odtwarzanie rzeczywistości; impresjonizm w opisach przyrody, które uzewnętrzniają, podkreślają stan psychiczny bohatera [np. w rozdziale Smutek i Przyjdź; naturalizm np. w opisie domu noclegowego, fabryki cygar, dzielnicy żydowskiej.; wszystkie te elementy sprawiają, że w Ludziach bezdomnych mamy do - filmy edukacyjne on-line Strona 8/9

9 Powered by TCPDF ( Ściąga eksperta czynienia z synkretyzmem poetyk - filmy edukacyjne on-line Strona 9/9

Podobne dokumenty

Ludzie bezdomni. Zaznacz jedną prawidłową odpowiedź na każde pytanie. 1. Z jakiej rodziny pochodził Tomasz Judym:

Ludzie bezdomni. Zaznacz jedną prawidłową odpowiedź na każde pytanie. 1. Z jakiej rodziny pochodził Tomasz Judym: Ludzie bezdomni Test jednokrotnego wyboru Zaznacz jedną prawidłową odpowiedź na każde pytanie. 1. Z jakiej rodziny pochodził Tomasz Judym: a) chłopskiej b) robotniczej c) inteligenckiej d) rzemieślniczej