RENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM. Michał Radziszewski
|
|
- Eleonora Kołodziejczyk
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 RENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM Michał Radziszewski
2 Plan wykładu Postprocessing wprowadzenie Rendering do tekstury Obliczenia w GLSL Odczyt transformacji (transform feedback) Pełnoekranowy czworokąt Rozmywanie Gaussowskie, dwuprzebiegowe Filtry bilateralne Wyostrzanie, wykrywanie krawędzi
3 Plan wykładu c.d. Obrazy o wysokim kontraście (HDR) Tekstury w formacie zmiennoprzecinkowym Formaty EXR i RGBE Przekształcenia kolorów, mapowanie kontrastu Głębia ostrości Zaznaczanie obiektów Promienie słoneczne Efekt flary (lens flare)
4 Literatura J. L. Mitchell i inni, Advanced Image Processing with DirectX 9 Pixel Shaders, Shader X 2, 2004 J. Novosad, Advanced High Quality Filtering, GPU Gems 2, 2005 S. Paris i inni, A Gentle Introduction to Bilateral Filtering and Its Applications, SIGGRAPH 2007 F. Durand, J. Dorsey, Interactive Tone Mapping, Eurographics 2000 G. Ward, Real Pixels, Graphics Gems II, 1991
5 Literatura c.d. F. Kainz i inni, The OpenEXR File Format, GPU Gems, 2004 G. Spencer i inni, Physically-Based Glare Effects for Digital Images, SIGGRAPH 1995 C. Maughan, Texture Masking for Faster Lens Flare, Game Programming Gems 2, 2001 D. Gillham, Real-time Depth of Field Implemented with a Postprocessing Only Technique, Shader X 5, 2005
6 Postprocessing wprowadzenie Przetwarzanie obrazów (image processing) Zarówno wejściem jak i wyjściem jest obraz w formacie rastrowym Jeżeli wejściem jest obraz wynikowy renderingu, to przetwarzanie jest nazywane postprocessingiem Koszt obliczeniowy postprocessingu Jest niezależny od złożoności sceny Zależy tylko i wyłącznie od rozdzielczości obrazu Pewne algorytmy lepiej jest wykonać jako postprocessing
7 Postprocessing wprowadzenie
8 Rendering do tekstury Konieczny aby wykonać postprocessing Zwykle tekstura o rozdzielczości ekranu Dowolny format, do którego GPU obsługuje rendering Niekoniecznie 32bit RGBA Możliwe więcej niż jedno wyjście (multiple render targets), wiele tekstur wynikowych Wszystkie tekstury muszą mieć taką samą rozdzielczość Ograniczenie na ilość tekstur
9 Obliczenia w GLSL Postprocessing opiera się na technikach przetwarzania obrazów nie jest to grafika 3D! Zatem nie współgra dobrze z OpenGL ani z DirectX Do postprocessingu najlepsze są obliczenia ogólnego przeznaczenia na kartach graficznych Do obliczeń została opracowana biblioteka OpenCL, ale jest ona nieco kłopotliwa w użyciu Jeżeli tylko można, to mimo wszystko lepiej jest użyć OpenGL do obliczeń ogólnego przeznaczenia
10 Obliczenia w GLSL c.d. Obliczenia ogólnego przeznaczenia w OpenGL można wykonać na dwa sposoby Z zastosowaniem techniki Transform Feedback Rendering czworokąta wypełniającego cały bufor ramki Obie te techniki wymagają pewnych dziwacznych chwytów (takich samych jak w DirectX) Nie wymagają natomiast środowiska OpenCL, co często jest wygodniejsze
11 Transform Feedback Tylko program wierzchołków i, opcjonalnie, geometrii Nie ma programu fragmentów Konieczność zapisu danych do bufora wierzchołków Upakowanie do czteroelementowych wektorów, nawet jeżeli logika algorytmu mówi inaczej Konieczne ze względu na wydajność Podobnie odczyt wyników
12 Rendering czworokąta Cztery wierzchołki, pasek dwóch trójkątów Pusty program wierzchołków tylko przepisanie danych Obliczenia tylko w programie fragmentów Ilość pikseli bufora ramki równa ilości danych do przetworzenia Wejście i wyjście przez tekstury Karta graficzna musi wykonać pewne operacje niepotrzebne z punktu widzenia logiki programu
13 Obliczenia wieloprzebiegowe Możliwość zastosowania zarówno przy technice transform feedback, jak i przy renderingu czworokąta Dwa zestawy buforów jeden wejściowy oraz jeden wyjściowy Wejście i wyjście musi mieć ten sam format Nie jest to konieczne przy pojedynczym przebiegu Po każdym przebiegu podmiana buforów
14 Rozmywanie Tworzenie nieostrego obrazu Przykładowe zastosowania Symulacja poruszenia kamery Rozbłyski światła od bardzo jasnych obiektów Usuwanie szumu (filtr dolnoprzepustowy) Powszechnie stosowane techniki Odczyt z tekstury z zastosowaniem MIP mappingu Rozmywanie gaussowskie, 1- i 2-przebiegowe Filtrowanie bilateralne
15 Rozmywanie obraz przykładowy
16 Odczyt z zastosowaniem MIP mappingu Wykonywany sprzętowo przez GPU Pewna ilość operacji odczytu z tekstury na jedno wykonanie programu jest darmowa GPU posiada specjalizowane jednostki do teksturowania Konieczność wygenerowania MIP-map Niestety wyniki o słabej jakości W rozmytym obrazie widać teksele
17 Odczyt z zastosowaniem MIP mappingu c.d.
18 Rozmywanie gaussowskie Bardzo dobre wyniki, ale kosztowne obliczeniowo Przy stałej sile rozmycia () można stosować algorytm dwuprzebiegowy Konieczność dobrania odpowiedniego N dla danej siły rozmycia N N j N N i j i N N j N N i j i j v i u v u e e T R ,,
19 Rozmywanie gaussowskie c.d.
20 Filtr bilateralny Usuwanie szumów z możliwie małym rozmyciem krawędzi Zależność filtru od wartości tekseli N N j N N i v u N N j N N i v u j v i u v u T T j i v u j i f j i f T R e e j i f v u j v i u,,,,,,,, 2,, 2 2
21 Filtr bilateralny c.d.
22 Wyostrzanie Operacja odwrotna do rozmywania Filtr górnoprzepustowy Splot z np. taką maską: 0 C 0 M C 1 C 0 C 0 C może być dowolną stałą, często C = 1 Obcięcie wartości ujemnych
23 Wyostrzanie c.d.
24 Wykrywanie krawędzi Operacja podobna do wyostrzania Wartości bliskie zera gdy nie ma krawędzi Wartości bliskie maksimum w okolicach krawędzi Np. splot z taką maską: M Potrzebna jeszcze operacja abs()
25 Wykrywanie krawędzi c.d.
26 Obrazy o wysokim kontraście Elementy b. jasne i ciemne na tym samym obrazie Np. jasne niebo z chmurami i obszary zacienione Format 8-bitowy stałoprzecinkowy zapewnia, bez utraty precyzji, kontrast 1:2 Jeżeli potrzebny jest większy kontrast, to najstarsze bity muszą być wypełniane zerami, wyrzucając kolejne bity ze słowa Format 16-bitowy pomaga, ale nie rozwiązuje problemu
27 Obrazy o wysokim kontraście c.d. Dla obrazów HDR najlepiej nadaje się format zmiennoprzecinkowy zapewnia praktycznie nieograniczony kontrast przy pełnej precyzji Konieczność konwersji do formatu 8-bitowego stałoprzecinkowego przed wyświetleniem na ekranie Ale postprocessing jest wykonywany na liczbach zmiennoprzecinkowych Daje to o wiele większe możliwości i lepsze rezultaty
28 Obrazy o wysokim kontraście c.d.
29 Format EXR Format pliku opracowany przez Industrial Light and Magic w celu zapisywania wysokiej jakości wyników renderingu Dostępna biblioteka Open Source Przechowuje obrazy używając liczb zmiennoprzecinkowych 16- i 32-bitowej precyzji oraz 32- bitowych stałoprzecinkowych Obsługuje też metody kompresji stratnej i bezstratnej
30 Format RGBE Format zmiennoprzecinkowy zajmujący jedynie 32 bity na teksel Współdzielony wykładnik Po 9 bitów na kanały RGB, 5 bitów na wykładnik Wartości RGB nie mogą być znormalizowane Dopełnianie zerami jeżeli istnieje duża różnica jasności pomiędzy kanałami utrata precyzji Obecne GPU potrafią czytać format RGBE, ale nie obsługują odpowiedniego zapisu
31 Przekształcenia kolorów Operacje te polegają na zmianie barwy, nasycenia, przekolorowaniu sceny, itp. Jasność koloru można obliczyć: V = 0.2*R + 0.7*G + 0.1*B Operacje na nasyceniu: Kolory RGB traktowane jako punkty w przestrzeni 3D Linia pomiędzy kolorem danym, a szarym o tej samej jasności Zmiana nasycenia poruszanie się po tej linii
32 Przekształcenia kolorów c.d.
33 Przekształcenia kolorów c.d.
34 Przekształcenia kolorów c.d. Zmiana profilu kolorów Kolor RGB traktowany jako wektor Mnożenie macierz*wektor Przykładowe zastosowania Konwersja pomiędzy rożnymi wersjami RGB, np. srgb i Adobe RGB Stylizowanie na starą fotografię (sepia) Tworzenie anaglifów
35 Przekształcenia kolorów c.d.
36 Przekształcenia kolorów c.d. Dowolne przekolorowanie sceny Sterowane teksturą 3D o niewielkiej rozdzielczości np. 16x16x16, z interpolacją liniową Tekstura adresowana kolorem Z tekstury odczytywany jest nowy kolor Wartości neutralne: liniowo rosnące składowe RGB od 0 do max, po osiach tekstury odpowiednio u, v, w Zastosowanie np. dostosowanie klimatu gry do miejsca czy akcji
37 Mapowanie kontrastu Maksymalne jasność i kontrast monitora są mocno ograniczone w porównaniu ze światem rzeczywistym Konieczność redukcji kontrastu tak, aby można było wyświetlić obraz Techniki: Obcięcie Mapowanie globalne liniowe i nieliniowe Mapowanie lokalne
38 Głębia ostrości Ze względu na określoną średnicę obiektywu, bądź oka, układ soczewek jest w stanie zapewnić pełną ostrość obiektów w ściśle określonej odległości od obserwatora Wszystkie obiekty bliższe albo dalsze stają się coraz mniej ostre Symulacja tego zjawiska w oparciu o bufor głębi z zastosowaniem postprocessingu
39 Głębia ostrości c.d.
40 Głębia ostrości c.d. Rozmycie obrazu ze zmienną siłą zależną od wartości w buforze głębi Wszystkie obiekty bliższe bądź dalsze od pewnej zadanej odległości są rozmywane Niestety nie jest to algorytm poprawny z punktu widzenia optyki, ale może zapewnić dobre wyniki Należy uważać, aby przy rozmywaniu nie złapać tekseli z obiektów, które są blisko płaszczyzny idealnej ostrości
41 Zaznaczanie obiektów
42 Zaznaczanie obiektów c.d. Rendering obiektu przy pomocy programu zapisujacego same jedynki, z buforem glebi zawierajacym otoczenie zaznaczanego obiektu W postprocesie dla kazdego piksela ekranu zliczanie jedynek w pewnym kwadracie Tam, gdzie jest podobna ilosc zer i jedynek, znajduje sie krawedz obiektu Krawedz taka mozna pomalowac na jaskrawy kolor i zmieszac (mieszanie alfa) z wynikiem renderingu
43 Promienie słoneczne
44 Promienie słoneczne Potrzebne są: Znormalizowany bufor głębi (1.0 obiekty najdalsze, 0.0 najbliższe) Wynik renderingu sceny (najlepiej w HDR, ale niekoniecznie) Pozycja Słońca w przestrzeni ekranu Uwaga na odwrócenie projekcji, jeżeli Słońce jest z tyłu obserwatora Jeżeli Słońce znajdzie się poza ekranem to efekt jest zbyt słaby, ale niewiele można na to poradzić
45 Promienie słoneczne Algorytm: Wynik renderingu mnożony przez bufor głębi wyciemnienie obiektów bliskich, brak zmiany jasności najdalszych nieba i Słońca Radialne rozmycie wyniku renderingu po linii od danego punktu do pozycji Słońca Rozmycie można wykonać w kilku przebiegach jest wtedy nieco szybsze Na końcu: suma oryginalnego wyniku renderingu i obrazu rozmytego
46 Promienie słoneczne
47 Efekt flary Wielokrotne odbicia promieni od soczewek obiektywu W świecie rzeczywistym uważane jest to za wadę Często jednak efekt ten jest symulowany w grach Umieszczenie (poprzez mieszanie alfa) pewnych specyficznych kształtów na linii pomiędzy środkiem ekranu a bardzo jasnym obiektem (np. Słońcem) Podobne zjawisko zachodzi w ludzkim oku poświata wokół bardzo jasnych obiektów, tzw. glare effect
48 Efekt flary
49 Dziękuję za uwagę
RENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM. Michał Radziszewski
RENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM Michał Radziszewski Plan wykładu Zaawansowane teksturowanie wprowadzenie Próbkowanie i rekonstrukcja sygnału Granica Nyquista Filtry do rekonstrukcji Antyaliasing tekstur
Bardziej szczegółowoRENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM. Michał Radziszewski
RENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM Michał Radziszewski Plan wykładu Opóźnione cieniowanie wprowadzenie Koszt obliczeniowy cieniowania Cieniowanie jedno- i wieloprzebiegowe Cieniowanie opóźnione Schemat opóźnionego
Bardziej szczegółowoHDR. Obrazy o rozszerzonym zakresie dynamiki
Synteza i obróbka obrazu HDR Obrazy o rozszerzonym zakresie dynamiki Dynamika obrazu Zakres dynamiki (dynamicrange) to różnica między najciemniejszymi i najjaśniejszymi elementami obrazu. W fotografice
Bardziej szczegółowoSynteza i obróbka obrazu HDR. Obrazy o rozszerzonym zakresie dynamiki
Synteza i obróbka obrazu HDR Obrazy o rozszerzonym zakresie dynamiki Dynamika obrazu Zakres dynamiki (dynamicrange) to różnica między najciemniejszymi i najjaśniejszymi elementami obrazu. W fotografii
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Akcelerator 3D Potok graficzny
Plan wykładu Akcelerator 3D Potok graficzny Akcelerator 3D W 1996 r. opracowana została specjalna karta rozszerzeń o nazwie marketingowej Voodoo, którą z racji wspomagania procesu generowania grafiki 3D
Bardziej szczegółowoRENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM. Michał Radziszewski
RENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM Michał Radziszewski Plan wykładu Programy geometrii wprowadzenie Miejsce w potoku graficznym Wejścia i wyjścia programów geometrii Wierzchołki, prymitywy, ich nowe rodzaje
Bardziej szczegółowoRENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM. Michał Radziszewski
RENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM Michał Radziszewski Plan wykładu Obiekty półprzeźroczyste wprowadzenie Test alfa, odrzucanie Mieszanie alfa Obiekty naklejane, ang. decals Konwersja próbki punktowe obraz
Bardziej szczegółowoGrafika Komputerowa Wykład 6. Teksturowanie. mgr inż. Michał Chwesiuk 1/23
Wykład 6 mgr inż. 1/23 jest to technika w grafice komputerowej, której celem jest zwiększenie szczegółowości renderowanych powierzchni za pomocą tekstur. jest to pewna funkcja (najczęściej w formie bitmapy)
Bardziej szczegółowoFiltrowanie tekstur. Kinga Laurowska
Filtrowanie tekstur Kinga Laurowska Wprowadzenie Filtrowanie tekstur (inaczej wygładzanie) technika polegająca na 'rozmywaniu' sąsiadujących ze sobą tekseli (pikseli tekstury). Istnieje wiele metod filtrowania,
Bardziej szczegółowoSynteza i obróbka obrazu. Tekstury. Opracowanie: dr inż. Grzegorz Szwoch Politechnika Gdańska Katedra Systemów Multimedialnych
Synteza i obróbka obrazu Tekstury Opracowanie: dr inż. Grzegorz Szwoch Politechnika Gdańska Katedra Systemów Multimedialnych Tekstura Tekstura (texture) obraz rastrowy (mapa bitowa, bitmap) nakładany na
Bardziej szczegółowoProgramowanie gier komputerowych Tomasz Martyn Wykład 6. Materiały informacje podstawowe
Programowanie gier komputerowych Tomasz Martyn Wykład 6. Materiały informacje podstawowe Czym są tekstury? Tekstury są tablicowymi strukturami danych o wymiarze od 1 do 3, których elementami są tzw. teksele.
Bardziej szczegółowoGrafika Komputerowa Wykład 1. Wstęp do grafiki komputerowej Obraz rastrowy i wektorowy. mgr inż. Michał Chwesiuk 1/22
Wykład 1 Wstęp do grafiki komputerowej rastrowy i wektorowy mgr inż. 1/22 O mnie mgr inż. michalchwesiuk@gmail.com http://mchwesiuk.pl Materiały, wykłady, informacje Doktorant na Wydziale Informatyki Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoAntyaliasing w 1 milisekundę. Krzysztof Kluczek
Antyaliasing w 1 milisekundę Krzysztof Kluczek Zasada działania Założenia: Metoda bazująca na Morphological Antialiasing (MLAA) wejście: obraz wyrenderowanej sceny wyjście: zantyaliasowany obraz Krótki
Bardziej szczegółowoAnimowana grafika 3D. Opracowanie: J. Kęsik.
Animowana grafika 3D Opracowanie: J. Kęsik kesik@cs.pollub.pl Powierzchnia obiektu 3D jest renderowana jako czarna jeżeli nie jest oświetlana żadnym światłem (wyjątkiem są obiekty samoświecące) Oświetlenie
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Wprowadzenie Program graficzny GIMP Edycja i retusz zdjęć Podsumowanie. informatyka +
Plan wykładu Wprowadzenie Program graficzny GIMP Edycja i retusz zdjęć Podsumowanie 2 Po co obrabiamy zdjęcia Poprawa jasności, kontrastu, kolorów itp. Zdjęcie wykonano w niesprzyjających warunkach (złe
Bardziej szczegółowoKarty graficzne możemy podzielić na:
KARTY GRAFICZNE Karta graficzna karta rozszerzeo odpowiedzialna generowanie sygnału graficznego dla ekranu monitora. Podstawowym zadaniem karty graficznej jest odbiór i przetwarzanie otrzymywanych od komputera
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Wprowadzenie Program graficzny GIMP Edycja i retusz zdjęć Podsumowanie. informatyka +
Plan wykładu Wprowadzenie Program graficzny GIMP Edycja i retusz zdjęć Podsumowanie 2 Wprowadzenie Po co obrabiamy zdjęcia Obrazy wektorowe i rastrowe Wielkość i rozdzielczość obrazu Formaty graficzne
Bardziej szczegółowoRENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM. Michał Radziszewski
RENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM Michał Radziszewski Plan wykładu Mapowanie nierówności wprowadzenie Poziomy szczegółowości Cieniowanie w układzie stycznym Generacja wektorów normalnych i stycznych Mapy
Bardziej szczegółowo0. OpenGL ma układ współrzędnych taki, że oś y jest skierowana (względem monitora) a) w dół b) w górę c) w lewo d) w prawo e) w kierunku do
0. OpenGL ma układ współrzędnych taki, że oś y jest skierowana (względem monitora) a) w dół b) w górę c) w lewo d) w prawo e) w kierunku do obserwatora f) w kierunku od obserwatora 1. Obrót dookoła osi
Bardziej szczegółowoFormaty graficzne HDR
Formaty graficzne HDR Radosław Mantiuk radoslaw.mantiuk@gmail.com 1 Formaty zapisu obrazów HDR! 24 bity na piksel (8 bitów na kanał (R,G i B)) nie wystarcza na rejestrację pełnego zakresu luminancji oraz
Bardziej szczegółowoRENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM. Michał Radziszewski
RENDERING W CZASIE RZECZYWISTYM Michał Radziszewski Plan wykładu Rendering cieni wprowadzenie Cienie w grafice komputerowej Rendering off-line i rendering w czasie rzeczywistym Cienie rozmyte i ostre Mapy
Bardziej szczegółowoGrafika Komputerowa Wykład 4. Synteza grafiki 3D. mgr inż. Michał Chwesiuk 1/30
Wykład 4 mgr inż. 1/30 Synteza grafiki polega na stworzeniu obrazu w oparciu o jego opis. Synteza obrazu w grafice komputerowej polega na wykorzystaniu algorytmów komputerowych do uzyskania obrazu cyfrowego
Bardziej szczegółowoPrzykładowe pytania na teście teoretycznym
Przykładowe pytania na teście teoretycznym Przedmiot: Informatyka I Rok akademicki: 2014/2015 Semestr : zimowy Studia: I / Z W grafice wektorowej obraz reprezentowany jest: przez piksele przez obiekty
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie obrazów rastrowych macierzą konwolucji
Przetwarzanie obrazów rastrowych macierzą konwolucji 1 Wstęp Obrazy rastrowe są na ogół reprezentowane w dwuwymiarowych tablicach złożonych z pikseli, reprezentowanych przez liczby określające ich jasność
Bardziej szczegółowoKarta graficzna karta rozszerzeo odpowiedzialna generowanie sygnału graficznego dla ekranu monitora. Podstawowym zadaniem karty graficznej jest
KARTA GRAFICZNA Karta graficzna karta rozszerzeo odpowiedzialna generowanie sygnału graficznego dla ekranu monitora. Podstawowym zadaniem karty graficznej jest odbiór i przetwarzanie otrzymywanych od komputera
Bardziej szczegółowoGrafika Komputerowa Wykład 2. Przetwarzanie obrazów. mgr inż. Michał Chwesiuk 1/38
Wykład 2 Przetwarzanie obrazów mgr inż. 1/38 Przetwarzanie obrazów rastrowych Jedna z dziedzin cyfrowego obrazów rastrowych. Celem przetworzenia obrazów rastrowych jest użycie edytujących piksele w celu
Bardziej szczegółowoArchitektura systemów komputerowych Ćwiczenie 3
Architektura systemów komputerowych Ćwiczenie 3 Komputer widziany oczami użytkownika Karta graficzna DirectX technologie łączenia kart 1 dr Artur Bartoszewski - Architektura systemów komputerowych - ćwiczenia
Bardziej szczegółowoGRAFIKA RASTROWA. WYKŁAD 1 Wprowadzenie do grafiki rastrowej. Jacek Wiślicki Katedra Informatyki Stosowanej
GRAFIKA RASTROWA WYKŁAD 1 Wprowadzenie do grafiki rastrowej Jacek Wiślicki Katedra Informatyki Stosowanej Grafika rastrowa i wektorowa W grafice dwuwymiarowej wyróżnia się dwa rodzaje obrazów: rastrowe,
Bardziej szczegółowoPrzekształcenia punktowe
Przekształcenia punktowe Przekształcenia punktowe realizowane sa w taki sposób, że wymagane operacje wykonuje sie na poszczególnych pojedynczych punktach źródłowego obrazu, otrzymujac w efekcie pojedyncze
Bardziej szczegółowoAdam Korzeniewski p Katedra Systemów Multimedialnych
Adam Korzeniewski adamkorz@sound.eti.pg.gda.pl p. 732 - Katedra Systemów Multimedialnych Zastosowania grafiki komputerowej Światło widzialne Fizjologia narządu wzroku Metody powstawania barw Modele barw
Bardziej szczegółowoBIBLIOTEKA PROGRAMU R - BIOPS. Narzędzia Informatyczne w Badaniach Naukowych Katarzyna Bernat
BIBLIOTEKA PROGRAMU R - BIOPS Narzędzia Informatyczne w Badaniach Naukowych Katarzyna Bernat Biblioteka biops zawiera funkcje do analizy i przetwarzania obrazów. Operacje geometryczne (obrót, przesunięcie,
Bardziej szczegółowoGrafika Komputerowa. Wykład 8. Przygotowanie do egzaminu. mgr inż. Michał Chwesiuk 1/32
Grafika Komputerowa Wykład 8 Przygotowanie do egzaminu mgr inż. 1/32 Obraz Grafika Rastrowa Grafika Wektorowa Obraz przechowywany w pamięci w postaci próbki opisane za pomocą macierzy pikseli Każdy piksel
Bardziej szczegółowoRóżne rodzaje efektów
Title Subtitle Wstęp Wykorzystywanie możliwości GPU Głównie gry Także nowe wersje programów graficznych, video (Adobe Photoshop, Ahead Nero) Będę głównie opowiadał o zastosowaniach w grach (chociaż można
Bardziej szczegółowoGrafika rastrowa (bitmapa)-
Grafika komputerowa Grafika rastrowa Grafika rastrowa (bitmapa)- sposób zapisu obrazów w postaci prostokątnej tablicy wartości, opisujących kolory poszczególnych punktów obrazu (prostokątów składowych).
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2. Przetwarzanie graficzne plików. Wprowadzenie teoretyczne
Ćwiczenie Przetwarzanie graficzne plików Wprowadzenie teoretyczne ddytywne składanie kolorów (podstawowe barwy R, G, ) arwy składane addytywnie wykorzystywane są najczęściej w wyświetlaczach, czyli stosuje
Bardziej szczegółowoArchitektura Komputerów
Studia Podyplomowe INFORMATYKA Techniki Architektura Komputerów multimedialne Wykład nr. 9 dr Artur Bartoszewski Rendering a Ray Tracing Ray tracing (dosłownie śledzenie promieni) to technika renderowania
Bardziej szczegółowoWykorzystanie grafiki wektorowej do tworzenia elementów graficznych stron i prezentacji
Wykorzystanie grafiki wektorowej do tworzenia elementów graficznych stron i prezentacji grafika rastrowa a grafika wektorowa -13- P SiO 2 Grafika rastrowa - obraz zapisany w tej postaci stanowi układ barwnych
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarządzania
Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarządzania WIT Grupa IZ06TC01, Zespół 3 PRZETWARZANIE OBRAZÓW Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 5 Temat: Modelowanie koloru, kompresja obrazów,
Bardziej szczegółowoGrafika Komputerowa Wykład 5. Potok Renderowania Oświetlenie. mgr inż. Michał Chwesiuk 1/38
Wykład 5 Potok Renderowania Oświetlenie mgr inż. 1/38 Podejście śledzenia promieni (ang. ray tracing) stosuje się w grafice realistycznej. Śledzone są promienie przechodzące przez piksele obrazu wynikowego
Bardziej szczegółowoMetody numeryczne Technika obliczeniowa i symulacyjna Sem. 2, EiT, 2014/2015
Metody numeryczne Technika obliczeniowa i symulacyjna Sem. 2, EiT, 2014/2015 1 Metody numeryczne Dział matematyki Metody rozwiązywania problemów matematycznych za pomocą operacji na liczbach. Otrzymywane
Bardziej szczegółowoPodstawy grafiki komputerowej. Teoria obrazu.
WAŻNE POJĘCIA GRAFIKA KOMPUTEROWA - to dział informatyki zajmujący się wykorzystaniem oprogramowania komputerowego do tworzenia, przekształcania i prezentowania obrazów rzeczywistych i wyimaginowanych.
Bardziej szczegółowoParametryzacja obrazu na potrzeby algorytmów decyzyjnych
Parametryzacja obrazu na potrzeby algorytmów decyzyjnych Piotr Dalka Wprowadzenie Z reguły nie stosuje się podawania na wejście algorytmów decyzyjnych bezpośrednio wartości pikseli obrazu Obraz jest przekształcany
Bardziej szczegółowoZasady edycji (cyfrowej) grafiki nieruchomej
Zasady edycji (cyfrowej) grafiki nieruchomej Trudno jest w czasie wykonywania fotografii widzieć i myśleć o wszystkim! Zasady ogólne wykonywania zdjęć (od strony wygody ich późniejszej edycji): 1. maksymalna
Bardziej szczegółowoAnaliza obrazów - sprawozdanie nr 2
Analiza obrazów - sprawozdanie nr 2 Filtracja obrazów Filtracja obrazu polega na obliczeniu wartości każdego z punktów obrazu na podstawie punktów z jego otoczenia. Każdy sąsiedni piksel ma wagę, która
Bardziej szczegółowoLaboratorium. Cyfrowe przetwarzanie sygnałów. Ćwiczenie 9. Przetwarzanie sygnałów wizyjnych. Politechnika Świętokrzyska.
Politechnika Świętokrzyska Laboratorium Cyfrowe przetwarzanie sygnałów Ćwiczenie 9 Przetwarzanie sygnałów wizyjnych. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z funkcjami pozwalającymi na
Bardziej szczegółowoRozszerzenia plików graficznych do publkacji internetowych- Kasia Ząbek kl. 2dT
Rozszerzenia plików graficznych do publkacji internetowych- Kasia Ząbek kl. 2dT Plik graficzny o formacie ".tiff" TIFF (ang. Tagged Image File Format)- komputerowy format plików graficznych służy on do
Bardziej szczegółowoArchitektura Procesorów Graficznych
Architektura Procesorów Graficznych Referat: Rendering 3D: potok 3D, możliwości wsparcia sprzętowego, możliwości przyspieszenia obliczeń. Grupa wyrównawcza Cezary Sosnowski 1. Renderowanie Renderowanie
Bardziej szczegółowoĆwiczenia z grafiki komputerowej 5 FILTRY. Miłosz Michalski. Institute of Physics Nicolaus Copernicus University. Październik 2015
Ćwiczenia z grafiki komputerowej 5 FILTRY Miłosz Michalski Institute of Physics Nicolaus Copernicus University Październik 2015 1 / 12 Wykorzystanie warstw Opis zadania Obrazy do ćwiczeń Zadanie ilustruje
Bardziej szczegółowoWaldemar Izdebski - Wykłady z przedmiotu SIT / Mapa zasadnicza 30
Waldemar Izdebski - Wykłady z przedmiotu SIT / Mapa zasadnicza 30 2.3. Model rastrowy Rastrowy model danych wykorzystywany jest dla gromadzenia i przetwarzania danych pochodzących ze skanowania istniejących
Bardziej szczegółowodr hab. inż. Lidia Jackowska-Strumiłło, prof. PŁ Instytut Informatyki Stosowanej, PŁ
Wydział Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki Politechnika Łódzka Środowisko pracy grafików dr hab. inż. Lidia Jackowska-Strumiłło, prof. PŁ Instytut Informatyki Stosowanej, PŁ Formaty
Bardziej szczegółowoModelowanie i wstęp do druku 3D Wykład 1. Robert Banasiak
Modelowanie i wstęp do druku 3D Wykład 1 Robert Banasiak Od modelu 3D do wydruku 3D Typowa droga...czasem wyboista... Pomysł!! Modeler 3D Przygotowanie modelu do druku Konfiguracja Programu do drukowania
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do technologii HDR
Wprowadzenie do technologii HDR Zajęcia 1 - wprowadzenie do przedmiotu mgr inż. Krzysztof Szwarc krzysztof@szwarc.net.pl Sosnowiec, 19 lutego 2018 1 / 21 mgr inż. Krzysztof Szwarc Wprowadzenie do technologii
Bardziej szczegółowoGry komputerowe: efekty specjalne cz. 2
1/43 Gry komputerowe: efekty specjalne cz. 2 Przygotowała: Anna Tomaszewska 2/43 Mapowanie środowiska - definicja aproksymacje odbić na powierzchnie prosto- i krzywoliniowej," oświetlanie sceny." obserwator
Bardziej szczegółowoMetody komputerowe w obliczeniach inżynierskich
Metody komputerowe w obliczeniach inżynierskich dr inż. Marcel Luzar m.luzar@issi.uz.zgora.pl p. 325 A-2 www.issi.uz.zgora.pl Przetwarzanie obrazów w MATLABIe Zapis i odczyt obrazów, liczby 8 i 16-bitowe
Bardziej szczegółowoCyfrowe przetwarzanie obrazów i sygnałów Wykład 1 AiR III
1 Niniejszy dokument zawiera materiały do wykładu z przedmiotu Cyfrowe Przetwarzanie Obrazów i Sygnałów. Jest on udostępniony pod warunkiem wykorzystania wyłącznie do własnych, prywatnych potrzeb i może
Bardziej szczegółowoJulia 4D - raytracing
i przykładowa implementacja w asemblerze Politechnika Śląska Instytut Informatyki 27 sierpnia 2009 A teraz... 1 Fraktale Julia Przykłady Wstęp teoretyczny Rendering za pomocą śledzenia promieni 2 Implementacja
Bardziej szczegółowoTeksturowanie (ang. texture mapping)
Teksturowanie (ang. texture mapping) Radosław Mantiuk Wydział Informatyki Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny Tekstura Funkcja modyfikująca wygląd powierzchni. Ta funkcja może być reprezentowana
Bardziej szczegółowoGrafika komputerowa i wizualizacja
Grafika komputerowa i wizualizacja Radosław Mantiuk ( rmantiuk@wi.zut.edu.pl, p. 315 WI2) http://rmantiuk.zut.edu.pl Katedra Systemów Multimedialnych Wydział Informatyki, Zachodniopomorski Uniwersytet
Bardziej szczegółowoFormaty plików graficznych
Formaty plików graficznych grafika rastowa grafika wektorowa Grafika rastrowa Grafika rastrowa służy do zapisywania zdjęć i realistycznych obrazów Jakość obrazka rastrowego jest określana przez całkowitą
Bardziej szczegółowoModel oświetlenia. Radosław Mantiuk. Wydział Informatyki Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
Model oświetlenia Radosław Mantiuk Wydział Informatyki Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Obliczenie koloru powierzchni (ang. Lighting) Światło biegnie od źródła światła, odbija
Bardziej szczegółowoDowiedz się, jak tworzyć zapierające dech w piersiach gry 3D i efektowne, trójwymiarowe wizualizacje!
Dowiedz się, jak tworzyć zapierające dech w piersiach gry 3D i efektowne, trójwymiarowe wizualizacje! Jak sprawnie tworzyć podstawowe obiekty, oświetlać je i cieniować? Jak napisać własne programy, korzystając
Bardziej szczegółowoJak wybrać akcelerator 3D dedykowany aplikacjom typu MCAD?
Jak wybrać akcelerator 3D dedykowany aplikacjom typu MCAD? Clive Max Maxfield Dla aplikacji typu MCAD wydajność karty graficznej jest czynnikiem krytycznym. W artykule tym znajdziecie opis cech akceleratorów
Bardziej szczegółowoGrafika komputerowa. Dla DSI II
Grafika komputerowa Dla DSI II Rodzaje grafiki Tradycyjny podział grafiki oznacza wyróżnienie jej dwóch rodzajów: grafiki rastrowej oraz wektorowej. Różnica pomiędzy nimi polega na innej interpretacji
Bardziej szczegółowoGRAFIKA RASTROWA. WYKŁAD 2 Oprogramowanie i formaty plików. Jacek Wiślicki Katedra Informatyki Stosowanej
GRAFIKA RASTROWA WYKŁAD 2 Oprogramowanie i formaty plików Jacek Wiślicki Katedra Informatyki Stosowanej Oprogramowanie Na rynku istnieje wiele programów do tworzenia i przetwarzania grafiki rastrowej.
Bardziej szczegółowoGimp Grafika rastrowa (konwersatorium)
GIMP Grafika rastrowa Zjazd 1 Prowadzący: mgr Agnieszka Paradzińska 17 listopad 2013 Gimp Grafika rastrowa (konwersatorium) Przed przystąpieniem do omawiania cyfrowego przetwarzania obrazów niezbędne jest
Bardziej szczegółowoBartosz Bazyluk SYNTEZA GRAFIKI 3D Grafika realistyczna i czasu rzeczywistego. Pojęcie sceny i kamery. Grafika Komputerowa, Informatyka, I Rok
SYNTEZA GRAFIKI 3D Grafika realistyczna i czasu rzeczywistego. Pojęcie sceny i kamery. Grafika Komputerowa, Informatyka, I Rok Synteza grafiki 3D Pod pojęciem syntezy grafiki rozumiemy stworzenie grafiki
Bardziej szczegółowoPoniżej pokazane są poszczególne etapy, w nawiasach kwadratowych znajdują się nazwy tekstur, które utworzymy w projekcie, a przy strzałkach nazwy
Część IV Postprocessing rozmycie gaussowskie Do tej pory obiekty renderowane były od razu do okna podglądu. Zmienimy trochę ten schemat tworzenia obrazu. Wszystkie przebiegi, które zostały utworzone do
Bardziej szczegółowoOperatory mapowania tonów
Operatory mapowania tonów (ang. Tone Mapping Operators) Radosław Mantiuk rmantiuk@wi.zut.edu.pl 1 Operatory Tonów (TMO - tone mapping operator) Kompresja luminancji obrazów HDR Dostosowanie zakresu dynamiki
Bardziej szczegółowoZadanie 1. Ściana. 1. Potrzebne zmienne w dołączonym do zadania kodzie źródłowym
Zadanie 1. Ściana Zadanie W pliku walls.cpp znajduje się funkcja void draw_back_wall(). Należy uzupełnić ją, ustawiając odpowiednio parametry teksturowania tak, aby na ścianę, która w pierwotnej wersji
Bardziej szczegółowoGrafika na stronie www
Grafika na stronie www Grafika wektorowa (obiektowa) To grafika której obraz jest tworzony z obiektów podstawowych najczęściej lini, figur geomtrycznych obrazy są całkowicie skalowalne Popularne programy
Bardziej szczegółowoObróbka grafiki cyfrowej
Obróbka grafiki cyfrowej 1 ROZDZIELCZOŚĆ (ang. resolution) - oznacza ilość malutkich punktów, które tworzą widzialny znak w druku bądź na ekranie monitora Typowe rozdzielczości monitorów komputerowych
Bardziej szczegółowoZałożenia i obszar zastosowań. JPEG - algorytm kodowania obrazu. Geneza algorytmu KOMPRESJA OBRAZÓW STATYCZNYCH - ALGORYTM JPEG
Założenia i obszar zastosowań KOMPRESJA OBRAZÓW STATYCZNYCH - ALGORYTM JPEG Plan wykładu: Geneza algorytmu Założenia i obszar zastosowań JPEG kroki algorytmu kodowania obrazu Założenia: Obraz monochromatyczny
Bardziej szczegółowoCyfrowe Przetwarzanie Obrazów. Karol Czapnik
Cyfrowe Przetwarzanie Obrazów Karol Czapnik Podstawowe zastosowania (1) automatyka laboratoria badawcze medycyna kryminalistyka metrologia geodezja i kartografia 2/21 Podstawowe zastosowania (2) komunikacja
Bardziej szczegółowoSYMULACJA OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I POKRYWY ŚNIEŻNEJ W GENERATORZE OBRAZU JASKIER IG
Szybkobieżne Pojazdy Gąsienicowe (41) nr 3, 2016 Michał Bugała SYMULACJA OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH I POKRYWY ŚNIEŻNEJ W GENERATORZE OBRAZU JASKIER IG Streszczenie. W artykule przedstawiono metody implementacji
Bardziej szczegółowoGrafika komputerowa. Zajęcia IX
Grafika komputerowa Zajęcia IX Ćwiczenie 1 Usuwanie efektu czerwonych oczu Celem ćwiczenia jest usunięcie efektu czerwonych oczu u osób występujących na zdjęciu tak, aby plik wynikowy wyglądał jak wzor_1.jpg
Bardziej szczegółowoOpenGL Światło (cieniowanie)
OpenGL Światło (cieniowanie) 1. Oświetlenie włączanie/wyłączanie glenable(gl_lighting); - włączenie mechanizmu oświetlenia gldisable(gl_lighting); - wyłączenie mechanizmu oświetlenia glenable(gl_light0);
Bardziej szczegółowoDane obrazowe. R. Robert Gajewski omklnx.il.pw.edu.pl/~rgajewski
Dane obrazowe R. Robert Gajewski omklnx.il.pw.edu.pl/~rgajewski www.il.pw.edu.pl/~rg s-rg@siwy.il.pw.edu.pl Przetwarzanie danych obrazowych! Przetwarzanie danych obrazowych przyjmuje trzy formy:! Grafikę
Bardziej szczegółowoWedług raportu ISO z 1988 roku algorytm JPEG składa się z następujących kroków: 0.5, = V i, j. /Q i, j
Kompresja transformacyjna. Opis standardu JPEG. Algorytm JPEG powstał w wyniku prac prowadzonych przez grupę ekspertów (ang. Joint Photographic Expert Group). Prace te zakończyły się w 1991 roku, kiedy
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie obrazów wykład 4
Przetwarzanie obrazów wykład 4 Adam Wojciechowski Wykład opracowany na podstawie Komputerowa analiza i przetwarzanie obrazów R. Tadeusiewicz, P. Korohoda Filtry nieliniowe Filtry nieliniowe (kombinowane)
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie obrazu
Przetwarzanie obrazu Przekształcenia kontekstowe Liniowe Nieliniowe - filtry Przekształcenia kontekstowe dokonują transformacji poziomów jasności pikseli analizując za każdym razem nie tylko jasność danego
Bardziej szczegółowoOświetlenie. Modelowanie oświetlenia sceny 3D. Algorytmy cieniowania.
Oświetlenie. Modelowanie oświetlenia sceny 3D. Algorytmy cieniowania. Chcąc osiągnąć realizm renderowanego obrazu, należy rozwiązać problem świetlenia. Barwy, faktury i inne właściwości przedmiotów postrzegamy
Bardziej szczegółowoTechniki wizualizacji. Ćwiczenie 4. Podstawowe algorytmy przetwarzania obrazów
Doc. dr inż. Jacek Jarnicki Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Politechniki Wrocławskiej jacek.jarnicki@pwr.wroc.pl Techniki wizualizacji Ćwiczenie 4 Podstawowe algorytmy przetwarzania obrazów
Bardziej szczegółowodr inż. Piotr Odya dr inż. Piotr Suchomski
dr inż. Piotr Odya dr inż. Piotr Suchomski Podział grafiki wektorowa; matematyczny opis rysunku; małe wymagania pamięciowe (i obliczeniowe); rasteryzacja konwersja do postaci rastrowej; rastrowa; tablica
Bardziej szczegółowoCyfrowe Przetwarzanie Obrazów i Sygnałów
Cyfrowe Przetwarzanie Obrazów i Sygnałów Laboratorium EX Lokalne transformacje obrazów Joanna Ratajczak, Wrocław, 28 Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z własnościami lokalnych
Bardziej szczegółowoTechnologie Informacyjne
Grafika komputerowa Szkoła Główna Służby Pożarniczej Zakład Informatyki i Łączności December 12, 2016 1 Wprowadzenie 2 Optyka 3 Geometria 4 Grafika rastrowa i wektorowa 5 Kompresja danych Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoPodstawy grafiki komputerowej
Podstawy grafiki komputerowej Krzysztof Gracki K.Gracki@ii.pw.edu.pl tel. (22) 6605031 Instytut Informatyki Politechniki Warszawskiej 2 Sprawy organizacyjne Krzysztof Gracki k.gracki@ii.pw.edu.pl tel.
Bardziej szczegółowoOpenGL Światło (cieniowanie)
OpenGL Światło (cieniowanie) 1. Oświetlenie włączanie/wyłączanie glenable(gl_lighting); - włączenie mechanizmu oświetlenia gldisable(gl_lighting); - wyłączenie mechanizmu oświetlenia glenable(gl_light0);
Bardziej szczegółowoCS5 for Photographers
Real World ADOBE CS5 Photoshop dla fotografów for Photographers conrad chavez Przekład: Marek Włodarz APN PROMISE Warszawa 2011 v Spis treści Wprowadzenie... x Rozdział 1: Budowanie systemu dla Photoshopa...
Bardziej szczegółowoFORMATY PLIKÓW GRAFICZNYCH
FORMATY PLIKÓW GRAFICZNYCH Różnice między nimi. Ich wady i zalety. Marta Łukasik Plan prezentacji Formaty plików graficznych Grafika wektorowa Grafika rastrowa GIF PNG JPG SAV FORMATY PLIKÓW GRAFICZNYCH
Bardziej szczegółowoCała prawda o plikach grafiki rastrowej
~ 1 ~ Cała prawda o plikach grafiki rastrowej Grafika rastrowa to rodzaj grafiki zapisywanej na dysku w postaci bitmapy, czyli zbioru pikseli. W edytorach grafiki rastrowej możliwa jest edycja na poziomie
Bardziej szczegółowoGRAFIKA KOMPUTEROWA. Rozwiązania sprzętowe i programowe. Przyspieszanie sprzętowe. Synteza dźwięku i obrazu
Synteza dźwięku i obrazu GRAFIKA KOMPUTEROWA Rozwiązania sprzętowe i programowe Przyspieszanie sprzętowe Generowanie obrazu 3D wymaga złożonych obliczeń, szczególnie jeżeli chodzi o generowanie płynnej
Bardziej szczegółowoINFORMATYKA WSTĘP DO GRAFIKI RASTROWEJ
INFORMATYKA WSTĘP DO GRAFIKI RASTROWEJ Przygotowała mgr Joanna Guździoł e-mail: jguzdziol@wszop.edu.pl WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA OCHRONĄ PRACY W KATOWICACH 1. Pojęcie grafiki komputerowej Grafika komputerowa
Bardziej szczegółowoTeoria światła i barwy
Teoria światła i barwy Powstanie wrażenia barwy Światło może docierać do oka bezpośrednio ze źródła światła lub po odbiciu od obiektu. Z oka do mózgu Na siatkówce tworzony pomniejszony i odwrócony obraz
Bardziej szczegółowoPython: JPEG. Zadanie. 1. Wczytanie obrazka
Python: JPEG Witajcie! Jest to kolejny z serii tutoriali uczący Pythona, a w przyszłości być może nawet Cythona i Numby Jeśli chcesz nauczyć się nowych, zaawansowanych konstrukcji to spróbuj rozwiązać
Bardziej szczegółowoGRAFIKA KOMPUTEROWA. Rozwiązania sprzętowe i programowe. Przyspieszanie sprzętowe. Synteza i obróbka obrazu
Synteza i obróbka obrazu GRAFIKA KOMPUTEROWA Rozwiązania sprzętowe i programowe Przyspieszanie sprzętowe Generowanie obrazu 3D wymaga złożonych obliczeń, szczególnie jeżeli chodzi o generowanie płynnej
Bardziej szczegółowoAutomatyczne nastawianie ostrości
Automatyczne nastawianie ostrości Systemy automatycznego nastawiania ostrości (AF) - budowa, działanie, zalety, wady, zastosowanie, algorytmy wyostrzania - przykłady Jakub Skalak http://www.fis.agh.edu.pl/~4skalak/
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarządzania
Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarządzania Grupa ID308, Zespół 11 PRZETWARZANIE OBRAZÓW Sprawozdanie z ćwiczeń Ćwiczenie 6 Temat: Operacje sąsiedztwa wyostrzanie obrazu Wykonali: 1. Mikołaj Janeczek
Bardziej szczegółowoECDL/ICDL Edycja obrazów Moduł S4 Sylabus - wersja 2.0
ECDL/ICDL Edycja obrazów Moduł S4 Sylabus - wersja 2.0 Przeznaczenie Sylabusa Dokument ten zawiera szczegółowy Sylabus dla modułu ECDL/ICDL Edycja obrazów. Sylabus opisuje zakres wiedzy i umiejętności,
Bardziej szczegółowoRozpoznawanie Twarzy i Systemy Biometryczne
Filtry Plan wykładu Przegląd dostępnych filtrów Zastosowanie filtrów na różnych etapach pracy systemu Dalsze badania Kontrast i ostrość Kontrast różnica w kolorze i świetle między częściami ś i obrazu
Bardziej szczegółowo