Wspólne Polityki wykład 7, semestr 2. Jednolity Rynek Europejski.

Transkrypt

1 Wspólne Polityki wykład 7, semestr 2 Jednolity Rynek Europejski. Swoboda przepływu osób Dr Katarzyna Śledziewska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego

2 Swoboda przepływu osób Jeden z kluczowych elementów budowy rynku wewnętrznego Wspólny rynek pracy Usługi świadczone transgranicznie Swoboda zakładania przedsiębiorstw Budowanie Europy obywatelskiej poszanowanie praw człowieka, prawa mniejszości narodowych, wolności, niedyskryminacji, tolerancji i aktywności obywatelskiej

3 Co potrzeba by wprowadzić swobodny przepływ osób? Wprowadzenie swobody przepływu: Pracowników najemnych (Traktat Rzymski, dyrektywa1961) Pracowników samodzielnych (dyrektywa 1973 rok, właściciele przedsiębiorstw, osoby świadczące usługi, personel kierowniczy) Innych osób: które zaprzestały pracy, studentów (Rozporządzenie Rady 1970, trzy dyrektywy 1990, dyrektywa studencka z 1993 roku) Prawo rozciąga się na małżonków, dzieci do 21 roku życia, rodziców i ich współmałżonków o ile są oni na ich utrzymaniu)

4 Przepływ osób polityka w stosunku do państw trzecich Umowa z Schengen Problem nielegalnej emigracji, wzrostu terrroryzmu, handlu bronią i narkotykami Francja, RFN, Beneluks Schengen rok likwidacja kontroli w przepływie osób miedzy nimi i zaostrzenie na zewnętrznych wspólnych granicach Pierwsi członkowie: Belgia, Francja, Holandia, Niemcy, Luksemburg 1995: Austria, Dania, Finlandia, Grecja, Hiszpania, Portugalia, Szwecja, Włochy 1999: Islandia, Norwegia 2008 Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Węgry, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria Weszła w życie w 1994, kontrolę zniesiono w 1995 Od Traktatu Amsterdamskiego wchodzi w skład systemu pranego UE

5 Przepływ osób polityka w stosunku Umowa z Schengen do państw trzecich Ustanowiła zasadę swobodnego przepływu osób w ramach jej członków bez względu na ich obywatelstwo, bez jakichkolwiek czynności administracyjnych Zniesiono kontrole na granicach wewnętrznych Ujednolicono wymogi wizowe Wspólny system ścigania przestępców Ujednolicono procedurę przyznawania azylu politycznego oraz sprawy w zakresie posiadania broni, walki z handlem narkotykami itd.

6 Swoboda przepływu osób Traktat o Unii Europejskiej, Artykuł 3 Unia zapewnia swoim obywatelom przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych, w której zagwarantowana jest swoboda przepływu osób, w powiązaniu z właściwymi środkami w odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych, azylu, imigracji, jak również zapobiegania i zwalczania przestępczości. Nie chodzi tylko o tymczasowe przemieszczanie ale o stałe realne procesy migracyjne

7 Swoboda przepływu osób To inaczej znoszenie przeszkód w swobodnym: Podróżowaniu Osiedlaniu się Podejmowani nauki i pracy Obejmuje wiele dziedzin życia: Edukacja, nauka, zamieszkanie, podróżowanie, praca najemna, praca na własny rachunek, ochrona zdrowia, ubezpieczenia społeczne, bezpieczeństwo, prawa obywatelskie

8 Swoboda przepływu osób Artykuł 19 Traktatu o funkcjonowaniu UE Zasada niedyskryminacji Rada, stanowiąc jednomyślnie zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może podjąć środki niezbędne w celu zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.

9 Swoboda przepływu osób Artykuł 20 Traktatu o funkcjonowaniu UE Ustanawia się obywatelstwo Unii. Obywatelem Unii jest każda osoba mająca przynależność Państwa Członkowskiego. Obywatelstwo Unii ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego, nie zastępując go jednak. Obywatele Unii korzystają z praw i podlegają obowiązkom przewidzianym w Traktatach. Mają między innymi prawo do: a) swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich; b) głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach lokalnych w Państwie Członkowskim, w którym mają miejsce zamieszkania, na takich samych warunkach jak obywatele tego Państwa; C) korzystania na terytorium państwa trzeciego, w którym Państwo Członkowskie, którego są obywatelami, nie ma swojego przedstawicielstwa, z ochrony dyplomatycznej i konsularnej każdego z pozostałych Państw Członkowskich, na takich samych warunkach jak obywatele tego Państwa; d) kierowania petycji do Parlamentu Europejskiego, odwoływania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz zwracania się do instytucji i organów doradczych Unii w jednym z języków Traktatów oraz otrzymywania odpowiedzi w tym samym języku.

10 Swoboda przepływu osób Artykuł 21 Traktatu o funkcjonowaniu UE 1. Każdy obywatel Unii ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w Traktatach i w środkach przyjętych w celu ich wykonania.

11 Swoboda przepływu pracowników Artykuł 45 Traktatu o funkcjonowaniu UE 1. Zapewnia się swobodę przepływu pracowników wewnątrz Unii. 2. Swoboda ta obejmuje zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową między pracownikami Państw Członkowskich w zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy. 3. Z zastrzeżeniem ograniczeń uzasadnionych względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego, swoboda ta obejmuje prawo: a) ubiegania się o rzeczywiście oferowane miejsca pracy; b) swobodnego przemieszczania się w tym celu po terytorium Państw Członkowskich; c) przebywania w jednym z Państw Członkowskich w celu podjęcia tam pracy, zgodnie z przepisami ustawowymi, wykonawczymi i administracyjnymi dotyczącymi zatrudniania pracowników tego Państwa; d) pozostawania na terytorium Państwa Członkowskiego po ustaniu zatrudnienia, na warunkach ustalonych przez Komisję w rozporządzeniach. 4. Postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do zatrudnienia w administracji publicznej.

12 Swoboda przepływu pracowników Artykuł 46 Traktatu o funkcjonowaniu UE Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, uchwalają, w drodze dyrektyw lub rozporządzeń, środki niezbędne do wprowadzenia w życie swobodnego przepływu pracowników

13 Swoboda przepływu pracowników Artykuł 48 Traktatu o funkcjonowaniu UE Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, przyjmują w dziedzinie zabezpieczenia społecznego środki niezbędne do ustanowienia swobodnego przepływu pracowników; w tym celu Rada ustanawia system umożliwiający migrującym pracownikom najemnym i osobom prowadzącym działalność na własny rachunek oraz uprawnionym osobom od nich zależnym: a) zaliczenie wszystkich okresów uwzględnianych w prawie poszczególnych państw, w celu nabycia i zachowania prawa do świadczeń oraz naliczenia wysokości świadczeń; b) wypłatę świadczeń osobom mającym miejsce zamieszkania na terytoriach Państw Członkowskich.

14 Prawo przedsiębiorczości Artykuł 49 Traktatu o funkcjonowaniu UE Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego Państwa Członkowskiego na terytorium innego Państwa Członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień. Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego Państwa Członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego Państwa Członkowskiego.

15 Swoboda przepływu pracowników uznawanie kwalifikacji Wzajemne uznawanie kwalifikacji Dyplomy, certyfikaty, szkolenia zawodowe, formalne zaświadczenia, zdobyte doświadczenie zawodowe Przyjęto zasadę uznawania narodowego a nie ujednolicania System licznych dyrektyw uznających dyplomy itd.. Ogólna zasada obywatel ma prawo do podjęcia i wykonywania zawodu na zasadach równorzędności na terytorium całej unii jeśłi ma po temu odpowiednie kwalifikacje Przepisy o wzajemnym uznawaniu dyplomów szkół wyższych dyrektywa 89/48/EWG Uznanie dyplomu jeśli nauka w szkole wyższej trwała minimum 3 lata Dyrektywa 92/51/EWG uznawanie wykształcenia jeśli nauka trwała krócej niż 3 lata Dyrektywa 1999/42/WE określa rodzaje działalności związane z poszczególnymi kategoriami doświadczenia zawodowego a także minimalne okresy prowadzenia tego typu działalności stanowiące podstawę do uznawania kwalifikacji przez kraj goszczący

16 Negocjacje Polska UE, członkowstwo Swobodny przepływ osób Negocjowano wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych, swobodny przepływ pracowników, zachowanie przez pracowników migrujących praw do emerytur dodatkowych. koordynacja systemów zabezpieczeń społecznych niektóre kwestie z zakresu praw obywatelskich, przede wszystkim dotyczące prawa pobytu i praw wyborczych

17 Negocjacje Polska UE, członkowstwo Swobodny przepływ osób Negocjacje rozpoczęły się 26 maja 2000 roku, tymczasowe zamknięcie 21 grudnia 2001 roku. Polska akceptacja całości dorobku prawnego UE, zobowiązanie do wdrożenia przed uzyskaniem członkostwa.

18 Negocjacje Polska UE, członkowstwo Swobodny przepływ osób Najtrudniejszą kwestią po stronie UE przyznanie prawa do podejmowania pracy w państwach członkowskich UE. 7-letni okres przejściowy. 2 pierwsze lata - możliwość otwierania swoich rynków pracy, aż do zniesienia wszelkich ograniczeń. W trakcie okresu przejściowego obywatele nowo przyjętych państw członkowskich - pierwszeństwo w dostępie do rynków pracy Unii przed obywatelami krajów trzecich. Pod koniec drugiego roku obecne państwa członkowskie UE - prawo zgłoszenia Komisji Europejskiej zamiaru przedłużenia obowiązywania okresu przejściowego o kolejne trzy lata.

19 Negocjacje Polska UE, członkowstwo Swobodny przepływ osób Wzajemne uznawanie kwalifikacji i tytułów zawodowych. Polska zaakceptowała dorobek prawny UE w tej dziedzinie. Zmiana tytułu zawodowego lekarz stomatologii na lekarz dentysta. Uzyskano potwierdzenie uznawania dyplomów pielęgniarskich. Pielęgniarki i położne z wykształceniem średnim - 5-letni okres praktyki pielęgniarskiej System ubezpieczeń społecznych - Polska zobowiązała się do usprawniania struktur administracyjnych

20 Problemy Łatwiejsze dziedziczenie W Unii każdego roku przeprowadza się 4,5 mln postępowań spadkowych z czego 10 proc. ma wymiar międzynarodowy. Komisja chce jednolitego kryterium do określenia właściwości sądu i prawa w takich sytuacjach. Z zasady byłoby to prawo kraju ostatniego zamieszkania zmarłego - chyba że ten w testamencie wybrałby prawo kraju pochodzenia. Każdy kraj będzie miał dalej swobodę kształtowania zasad dziedziczenia, podobnie jak podatków od spadku. Unijne przepisy dotyczyłyby tylko zasady wyboru prawa, w sytuacji wykraczającej poza granice jednego państwa. Przepisy zmienią też sytuację osób pozostających w związkach homoseksualnych. Polak w legalnym związku z osobą tej samej płci np. w Belgii pozostawi swój spadek częściowo swojemu partnerowi. Jeśli decydowałoby prawo polskie jego legalny partner nie dostałby nic. Potencjalnym skutkiem nowej regulacji może być też turystyka spadkowa. Np. w Belgii podatki od spadków są znacznie mniejsze niż we Francji. To może zachęcać starszych Francuzów do wybierania domów spokojnej starości we francuskojęzycznej części Belgii.