Postępowanie o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (art. 267 akapit 1 TFUE, )

Transkrypt

1 Postępowanie o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (art. 267 akapit 1 TFUE, ) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym: a) o wykładni Traktatów; b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii;

2 Postępowanie o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (art. 267 akapit 2-4 TFUE, ) W przypadku gdy pytanie z tym związane jest podniesione przed sądem jednego z Państw Członkowskich, sąd ten może, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania wyroku, zwrócić się do Trybunału z wnioskiem o rozpatrzenie tego pytania. W przypadku gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten jest zobowiązany wnieść sprawę do Trybunału. Jeżeli takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym dotyczącej osoby pozbawionej wolności, Trybunał stanowi w jak najkrótszym terminie.

3 Dodatkowe dokumenty dotyczące przebiegu postępowania o wydanie orzeczenie w trybie prejudycjalnym NOTA INFORMACYJNA dotycząca składania przez sądy krajowe wniosków o wydanie orzeczeń w trybie prejudycjalnym (Dz. Urz. UE, 2011/C 160/01),

4 Postępowanie o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym - statystyka wyroków TS UE Polska wnioski (ale np. Węgry 107), z tego: SN 9, NSA 28, pozostałe sądy: 37,

5 Kto może wszcząć postępowanie o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym? Z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym mogą zwracać się do TS tylko organy sądowe państw członkowskich.

6 Jakie cechy muszą spełniać organy państw członkowskich, aby uznać je za organy sądowe w znaczeniu art. 267 TFUE? I. Cechy ustrojowe: Organ funkcjonujący na podstawie przepisów prawa, Posiadający stały charakter, Związany przepisami prawa, Niezależny w zakresie orzekania II. Cechy funkcjonalne Rozstrzygający spory pomiędzy stronami, (wykonujący funkcje sądowe) Obowiązkowa właściwość, Wiążąca moc orzeczenia

7 Jakie cechy muszą spełniać organy państw członkowskich, aby uznać je za organy sądowe w znaczeniu art. 267 TFUE? Niekiedy TS odstępuje od sformułowanych przez siebie cech sądu, np. Niemiecka Rada Federalna rozpatrująca odwołania z zakresu zamówień publicznych (pomimo, że jest częścią administracji publicznej) Kataloński Regionalny Trybunał Ekon.-Admin (pomimo, że członkowie mianowani przez ministra gospodarki i finansów. polska Krajowa Izba Obrachunkowa (sprawa C-465/11, wyrok z 13 XII 2012 r.)

8 Sprawa C-465/11, Forposta SA and ABC Direct Contact sp. z o.o. v Poczta Polska SA. Pomimo tego, że zgodnie z Ustawą prawo zamówień publicznych (art. 174, ust. 5) Prezes Rady Ministrów odwołuje członka Izby w przypadku utraty autorytetu dającego rękojmię prawidłowego wykonywania obowiązków członka Izby TS UE uznał, że KIO jest sądem w rozumieniu art. 267 TFUE,

9 Przedmiot wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego. Zgodnie z art. 267 TFUE, Trybunał sprawiedliwości jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym: a) o wykładni traktatów b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne UE.

10 Wniosek o wykładnię Traktatów. Pojęcie Traktatów obejmuje: TUE, TFUE, TEWEA, KPP, protokoły, traktaty uzupełniające i zmieniające, traktaty akcesyjne Decyzje Rady (lub Rady i PE), za pomocą których możliwa jest tzw. uproszczona zmiana traktatu, Ogólne zasady prawa

11 Wykładnia aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne UE. Akty wszystkich instytucji wymienionych w art. 13 ust. 1 TUE. Akty wszystkich innych organów (np. Rzecznika Praw Obywatelskich UE), Umowy międzynarodowe zawarte przez Unię, Akty wydane przez organy utworzone na podstawie umów międzynarodowych zawartych przez UE,

12 Ważność aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne UE. Kontrola legalności może być dokonywana jedynie w odniesieniu do aktów prawa wtórnego, Rozstrzyganie ważności umów międzynarodowych kwestia sporna,

13 niezbędność orzeczenia prejudycjalnego Musi istnieć zależność pomiędzy pytaniem zadanym TS przez sąd krajowy a przedmiotem postępowania przed sądem krajowym

14 Kiedy TS nie posiada kompetencji do udzielania orzeczenia prejudycjalnego (kiedy pytanie jest zbędne )? Pytanie sądu krajowego ma charakter hipotetyczny Gdy chodzi o stosowanie prawa krajowego, które odsyła do prawa unijnego Gdy chodzi o stosowanie prawa unijnego w sporach fikcyjnych Gdy chodzi o stosowanie reguł prawa UE w odniesieniu do stanów faktycznych wykraczających poza temporalny zakres jego stosowania

15 Skutki orzeczenia prejudycjalnego. Orzeczenie TS o wykładni lub ważności jest wiążące dla sądu krajowego, który zwrócił się o wydanie orzeczenia prejudycjalnego, Orzeczenie TS o nieważności aktu unijnego jest skuteczne erga omnes (tak jak gdyby zostało wydane w trybie skargi o unieważnienie (art. 263 TFUE).

16 Które sądy krajowe są uprawnione do zwrócenia się z wnioskiem o wydanie orzeczenia prejudycjalnego? Każdy sąd (art. 267 ak. 2) jest to uprawnienie a nie obowiązek, Sąd krajowy, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego musi wystąpić z wnioskiem (art. 267 ak. 3)

17 Który sąd krajowy jest sądem, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego? Ujęcie abstrakcyjne - Sądy ostatniej instancji (np. w Polsce: NSA, SN), Ujęcie konkretne (obecnie przeważa) odwołuje się do ustalenia, czy w danym przypadku stronie przysługiwać będą środki odwoławcze do sądu wyższej instancji,

18 Czy sąd krajowy, który jest sądem, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, może odstąpić od wystąpienia z wnioskiem do TS? Tak jeżeli kwestia poruszona w ewentualnym orzeczeniu prejudycjalnym nie ma decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Tak jeżeli poruszona kwestia jest już rozstrzygnięta (acte éclairé). Tak jeżeli wykładnia danego przepisu prawa unijnego jest tak oczywista, że nie ma miejsca dla wątpliwości co do rozstrzygnięcia postawionego pytania (acte clair).

19 Zaniechanie obowiązku sądu ostatniej instancji? Stanowi naruszenie prawa unijnego i jest równoznaczne z naruszeniem TFUE przez państwo członkowskie, w rezultacie Komisja może przeciwko temu państwu wnieść skargę z art. 258 TFUE (naruszenie zobowiązań wynikających z TFUE)

20 W jakim etapie postępowania sąd krajowy powinien się zwrócić do TS z wnioskiem prejudycjalnym? Zasadniczo problematyka ta należy do prawa krajowego. Nota informacyjna stwierdza, że: Sąd krajowy może skierować do Trybunału pytanie prejudycjalne natychmiast po stwierdzeniu, że orzeczenie w przedmiocie zagadnienia lub zagadnień interpretacyjnych albo ważności jest niezbędne do wydania przez niego wyroku; sąd ten najlepiej może ocenić, na jakim etapie postępowania należy skierować takie pytanie

21 Do kogo należy decyzja o wystąpieniu z wnioskiem o wydanie orzeczenia prejudycjalnego? To sąd krajowy podejmuje decyzję, czy zwrócić się z wnioskiem do TS, czy też nie W niektórych krajach członkowskich zasady te mogą jednak być inne.

22 Sformułowanie wniosku o orzeczenie prejudycjalne. W sprawie ważności sąd krajowy powinien w uzasadnieniu wskazać okoliczności, które jego zdaniem podają w wątpliwość ważność aktu unijnego

23 Sformułowanie wniosku o orzeczenie prejudycjalne. W sprawie wykładni sąd krajowy zadaje jedno, abstrakcyjnie sformułowane pytanie dotyczące wykładni konkretnego przepisu prawa unijnego.

24 Wyrok TS z dn. 18 I 2007 w sprawie C-313/05, M. Brzeziński przeciwko Dyrektorowi Izby Celnej Maciej Brzeziński w 2004 r. sprowadził z Niemiec pięcioletniego volkswagena golfa. Zgodnie z obowiązującymi do 1 grudnia 2006 r. stawkami zapłacił za niego 855 zł podatku akcyzowego, lecz potem zażądał zwrotu tej kwoty od organów celnych. Powoływał się przy tym na art. 90 ust. 1 traktatu WE, który zakazuje podatkowej dyskryminacji towarów pochodzących z innych państw członkowskich.

25 Artykuł 110 TFUE (dawny artykuł 90 TWE) Żadne Państwo Członkowskie nie nakłada bezpośrednio lub pośrednio na produkty innych Państw Członkowskich podatków wewnętrznych jakiegokolwiek rodzaju wyższych od tych, które nakłada bezpośrednio lub pośrednio na podobne produkty krajowe. Ponadto żadne Państwo Członkowskie nie nakłada na produkty innych Państw Członkowskich podatków wewnętrznych, które pośrednio chronią inne produkty

26 Pytanie zadane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Czy przepis art. 90 [akapit pierwszy WE], zgodnie z którym żadne państwo członkowskie nie nakłada bezpośrednio lub pośrednio na produkty innych państw członkowskich podatków wewnętrznych jakiegokolwiek rodzaju wyższych od tych, które nakłada bezpośrednio lub pośrednio na podobne produkty krajowe, zezwala państwu członkowskiemu na nałożenie podatku akcyzowego na samochody używane sprowadzane z innych państw członkowskich przy jednoczesnym nieobciążaniu tym podatkiem sprzedaży samochodów używanych zarejestrowanych już w Polsce, w sytuacji kiedy podatek akcyzowy został nałożony na wszystkie samochody niezarejestrowane na terytorium kraju, zgodnie z treścią art. 80 [ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym]?

27 Odpowiedź TS w sprawie C-313/05 Artykuł 90 akapit pierwszy WE należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on podatkowi akcyzowemu w zakresie, w jakim kwota podatku nakładana na pojazdy używane starsze niż dwa lata, nabyte w państwie członkowskim innym niż to, które wprowadziło taki podatek, przewyższa rezydualną kwotę tego podatku zawartą w wartości rynkowej podobnych pojazdów, które zostały zarejestrowane wcześniej w państwie członkowskim, które nałożyło podatek. Do sądu krajowego należy zbadanie, czy uregulowanie sporne w postępowaniu przed sądem krajowym, a w szczególności stosowanie 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego, ma takie skutki.

28 Sprawa C-499/06, Halina Nerkowska przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych oddz. w Koszalinie Pytanie Sądu Okręgowego w Koszalinie: Czy art. 18 WE gwarantujący obywatelom Unii Europejskiej prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na zakresie, w jakim uzależnia wypłatę świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy w związku z pobytem w miejscach odosobnienia od spełnienia warunku pobytu osoby terytorium państw członkowskich stanowi przeszkodę w obowiązywaniu krajowego uregulowania prawnego określonego w art. 5 [ustawy z 1974 r.] w uprawnionej na obszarze Państwa Polskiego?

29 Artykuł 21 (dawny artykuł 18 TWE) Każdy obywatel Unii ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w Traktatach i w środkach przyjętych w celu ich wykonania

30 Sprawa C-499/06, Halina Nerkowska przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych oddz. w Koszalinie Odpowiedź Trybunału Sprawiedliwości: Wykładni art. 18 ust. 1 WE należy dokonać w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie ustawodawstwu państwa członkowskiego, na podstawie którego państwo to odmawia, w sposób generalny i w każdych okolicznościach, wypłaty swym obywatelom świadczenia przyznawanego cywilnym ofiarom wojny lub represji tylko z tego powodu, że nie mają oni przez cały okres wypłaty tego świadczenia miejsca zamieszkania na terytorium tego państwa, lecz na terytorium innego państwa członkowskiego.

31 Procedura przyspieszona (art. 267 ak. 2 TFUE) Jeżeli takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym dotyczącej osoby pozbawionej wolności, Trybunał stanowi w jak najkrótszym terminie.