Stworzenie zintegrowanego, graficznego interfejsu użytkownika systemów monitoringu i kontroli eksperymentu "Pi of the Sky"
|
|
- Karolina Jóźwiak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Politechnika Warszawska Wydział Fizyki Praca inżynierska Stworzenie zintegrowanego, graficznego interfejsu użytkownika systemów monitoringu i kontroli eksperymentu "Pi of the Sky" Creating integreted graphical user interface for monitoring and control system of "Pi of the Sky" experiment Maria Anna Ptasińska Nr albumu: Praca wykonana pod kierunkiem dr Krzysztof Nawrocki Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana Zakład Fizyki Wielkich Energii Opiekun pracy dr inż. Przemysław Duda Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej Warszawa 2009
2 Streszczenie Celem pracy było zaprojektowanie i wykonanie interfejsu użytkownika sprawującego kontrolę nad urządzeniami działającymi w ramach eksperymentu "Pi of the Sky". Ze względu na to, że w projekt jest na etapie testów, konieczne było uwzględnienie w projekcie rozwoju eksperymentu. Położono nacisk na modułowość i skalowalność zastosowanych rozwiązań. W rozdziale pierwszym przedstawiono krótki opis początków Wszechświata oraz główne założenia teorii Wielkiego Wybuchu wraz z jego eksperymentalnymi podstawami. Rozdział drugi zawiera opis pomiaru pierwszego zarejestrowanego błysku promieniowania gamma oraz omówienie najważniejszych odkryć dotyczących badanego zjawiska. W rozdziale trzecim zawarto opis projektu "Pi of the Sky". Projekt ten ma na celu badanie poświaty optycznej błysków promieniowania gamma. W rozdziale tym przedstawiono zarówno ogólne założenia projektu, jak również zadnia realizowane w poszczególnych etapach jego realizacji. Rozdział czwarty zawiera opis wykonanego interfejsu użytkownika. Przedstawiono tutaj architekturę systemu kontroli eksperymentu oraz wymagania sprzętowo projektowe. Interfejs wykonano w oparciu o środowisko Django. W projekcie wykorzystano również bibliotekę JavaScriptu JQuery. W rozdziale piątym przedstawiono krótki opis działania parsera plików.ini do bazy danych. Integralną część pracy pełnią załączniki. W załączniku pierwszym omówiono dodawanie nowych elementów do panelu monitoringu, co jest szczególnie ważne w sytuacji ciągłego rozwoju projektu. Przyjęte rozwiązanie umożliwia dodawanie nowych elementów interfejsu poprzez uzupełnianie odpowiednich tabel w bazie danych. Dane zawarte w bazie danych są dynamicznie wyświetlane za pomocą odpowiednich funkcji napisanych przy użyciu bibliotek JQuery. Dynamiczne wyświetlanie na stronie jest dokładnie omówione w załączniku drugim. Znajduje się tam również opis funkcji odpowiedzialnych za odświeżanie danych. W załączniku trzecim omówiono możliwości panelu administratora. Jest to narzędzie umożliwiające między innymi graficzny podgląd bazy danych i jej edytowanie. Załącznik czwarty zawiera kod przygotowanego parsera plików.ini.
3 Summary The main purpose of this work was to design and create the user interface to control and monitor devices used by the Pi of the Sky experiment. Due to the fact that the experiment is still under development it was essential to pay special attention to modularity and scalability of methods used. In Chapter 1 the short introduction to the evolution of the Universe is presented. In particular main assumptions of the Big Bang theory together with its experimental foundations are discussed. The second chapter is devoted to the history of observations of Gamma Ray Bursts and key discoveries in this field. In the third Chapter the Pi of the Sky project is described. The aim of the project is to examine the optical afterglow of gamma ray bursts. This chapter also contains general assumptions of the project and tasks to be performed in its future development phases. Fourth chapter contains description of the user interface created by the author. The architecture of the experiment's control system, devices and programs are also being discussed here. Chapter 5 describes the functionality of the parser used for converting current system status files to the new monitoring system. Details of the project are described in four appendices. The first one presents the process of adding new parts to the monitoring panel. It is of a crucial importance due to the ongoing development of the project. The method of adding new parts consists of adding new interface elements by filling the relevant tables in the database. The data contained in the database are simultaneously displayed by the functions written with the use of JQuery libraries. The simultaneous displaying of the data is described in details in the second appendix. The appendix contains also the description of the functions used for updating the data. In the third appendix the administrator panel functions are described. It is a device which enables, among others, the graphical view of the database tables and its editing. The fourth appendix contains the code of the parser used for parsing current system status files.
4 Spis treści Wstęp Początki Wszechświata Wielki Wybuch i pierwsze chwile po wybuchu Błyski Gamma Historia odkryć błysków gamma Projekt Pi of the Sky Założenia projektu Realizacja projektu Największe osiągnięcie projektu Graficzny interfejs monitoringu i kontroli eksperymentu Architektura kontroli systemu eksperymentu Django monitoring poprzez stronę Tworzenie projektu Główne ustawienia projektu plik settings.py Apache Wymagania sprzętowo programowe Przepływ danych i aktualizacja danych na stronie 5. Parser danych... Załącznik nr 1 Aktualizacja panelu monitoringu... Załącznik nr 2 Dynamiczne wyświetlanie strony... Załącznik nr 3 Panel administratora... Załącznik nr 4 Parser... Bibliografia...
5 Wstęp Ludzie od wieków próbują zrozumieć otaczający ich świat. Szukają sposobu wytłumaczenia zachodzących wokół nich zjawisk. Nieprzemijającym marzeniem kolejnych pokoleń jest zostawienie świata prostszym i lepiej zrozumiałym dla kolejnych generacji. Początkowo ludzie czerpali informacje o otaczającym ich świecie głównie za pomocą własnych zmysłów. Coraz lepsza i ciągle rozwijana aparatura badawcza odkrywa przed nami rzeczywistość niedostępną dla naszych poprzedników. Jest to pewnego rodzaju paradoksem, gdyż próbując wytłumaczyć znane nam zjawiska, przy wykorzystaniu coraz bardziej zaawansowanej aparatury, odkrywamy nowe procesy, których nie jesteśmy w stanie wytłumaczyć. Wiele spośród starożytnych cywilizacji traktowało widoczne nocą niebo jako coś niezmiennego. Próbowano określić miejsce Ziemi we Wszechświecie i zrozumieć cykliczne zmiany zachodzące na sferze niebieskiej. Podejmowano się nawet prób przewidywania niektórych zjawisk, takich jak pojawienie się komet, czy zaćmień Słońca i Księżyca. Później widoczne na niebie zmiany położenia niektórych obiektów próbowano tłumaczyć w sposób deterministyczny, w oparciu o prawa mechaniki. Jednak prowadzenie coraz bardziej wnikliwych obserwacji przy użyciu coraz lepszej aparatury spowodowało, że sprawy zaczęły się komplikować. To, co wcześniej wydawało się być trwałe, okazało się podlegać ciągłym zmianom. Okazało się, że Wszechświat nie jest statyczny, lecz wręcz kipi od zachodzących w nim zjawisk. Problemem są tylko nasze możliwości obserwacyjne. Jednym z przypadkowo zaobserwowanych zjawisk, które zmusiły naukowców do podjęcia nowych badań, jest odkrycie silnych błysków gamma promieniowania kosmicznego. Błyski te zostały po raz pierwszy zarejestrowane przez amerykańskie satelity szpiegowskie. Choć od ich pierwszej detekcji upłynęło już ponad 40 lat sprawa ich pochodzenia jest ciągle kwestią otwartą. Obecnie na całym świecie liczne grupy badawcze próbują poznać naturę tego zjawiska. Jedną z polskich prób w rozwiązaniu tej zagadki jest projekt "Pi of the Sky". Realizowany jest on przez pracowników Instytutu Problemów Jądrowych (IPJ) im. Andrzeja Sołtana oraz liczne uczelnie warszawskie. Mimo że realizowany jest bez potężnych nakładów finansowych, ma na swoim koncie odkrycia na skalę światową. Najważniejszym z nich jest bezpośrednia obserwacja widma optycznego błysku GRB B. Głównym celem mojej pracy inżynierskiej było przygotowanie interfejsu użytkownika sprawującego kontrolę nad projektem w czasie conocnych szycht. Według założeń aparatura projektu sterowana jest zdalnie. Program pracy na daną noc przesyłany jest w postaci skryptu. Dodatkowo aparatura reaguje na alerty z sieci GCN [8].
6 Chociaż wydawać by się mogło, że wszystko działa bez udziału człowieka, niezbędna jest jego stała kontrola. Każdej nocy jeden z członków zespołu pełni dyżur, analizując logi wysyłane przez układ. Poprzez konsolę Pi shell możliwe jest połączenie poprzez Eternet ze sprzętem działającym w Chile. Forma w jakiej prezentowane są logi nie jest obecnie zbyt przyjazna użytkownikowi. Celem pracy było przygotowanie interfejsu, dzięki któremu możliwe byłoby łatwe kontrolowanie tego co dzieje się w eksperymencie. Obecnie, informacje o działaniu sprzętu zapisywane są w postaci plików formatu.ini, co 5 min., na dysku komputera w IPJ na Hożej w Warszawie. Jednym z pobocznych zadań zrealizowanych podczas pisania tej pracy było wykonanie parsera, który umożliwi przeniesienie archiwalnych danych do nowopowstałej bazy. Daje to możliwość zgromadzenia pełniejszej informacji o działaniu sprzętu. Jest to ważne, gdyż aparatura jest ciągle na etapie testów. 1. Początki Wszechświata Najbardziej fundamentalne wydaje się być pytanie o początki Wszechświata. Obecnie nauka skłania się ku teorii tzw. Wielkiego Wybuchu. Najważniejszym założeniem tej teorii jest to, że Wszechświat nie istniał od zawsze i nie jest statyczny. Wiek Wszechświata jest szacowany na ok mld lat. Wątpliwości co do statyczności Wszechświata wyrażał już Isaac Newton. Według jego odkryć ciała przyciągają się siłą proporcjonalną do masy a odwrotnie proporcjonalną do kwadratu odległości między nimi. Wynika z tego, że również gwiazdy przyciągają się wzajemnie. Problem przyciągających się gwiazd nie został wytłumaczony ani przez Newtona ani przez współczesnych mu uczonych. Ciekawy problem, wyrażający wątpliwość, co do niezmienniczości Wszechświata postawił niemiecki astronom Heinrich Wilhelm Olbers ( ). Zapytał on dlaczego niebo jest ciemne skoro Wszechświat jest nieskończony a gwiazdy równomiernie rozmieszczone. Zagadkę tę nazwano paradoksem Olbersa. Nawet Albert Einstein bał się podważyć przekonania co do statycznego Wszechświata. Chociaż z jego obliczeń wynikało, że Wszechświat rozszerza się, albo kurczy, wymyślił tzw. stałą kosmologiczną siłę nie związaną z żadnym konkretnym oddziaływaniem, równoważącą przyciąganie się materii we Wszechświecie. Sam Einstein powiedział, że wprowadzenie stałej kosmologicznej do równań było największym błędem jego życia. Podwaliny teorii Wielkiego Wybuchu położył Edwin Hubble, odkrywając w 1929 roku na
7 podstawie 10 letnich obserwacji, iż galaktyki oddalają się od siebie. Wynik tej obserwacji zawarty został w tzw. prawie Hubble'a, które mówi, że prędkość oddalania się galaktyk jest proporcjonalna do odległości. Matematycznie prawo Hubble'a wyraża się wzorem: v=h 0 D, gdzie v prędkość ucieczki galaktyki H 0 - stała Hubble'a D odległości między galaktykami Hubble wykazał, że istnieją inne galaktyki poza naszą. Udowodnił, że galaktyki oddzielone są od siebie pustymi obszarami. Badał również na podstawie widma gwiazd temperaturę i skład chemiczny odległych galaktyk. Widma galaktyk były prawie takie same jak te docierające z naszej Galaktyki poza tym, iż kolory były przesunięte w kierunku czerwonego krańca widma. Hubble na tej podstawie wysnuł hipotezę, że gwiazdy, których światło obserwował, oddalają się od Ziemi. Początkowo myślano, że gwiazdy poruszają się w przypadkowych kierunkach. Nie zaobserwowano jednak przesunięcia ku niebieskiemu krańcowi widma. Oddalanie się galaktyk od Ziemii umiejscawiało ją w uprzywilejowanej pozycji na co naukowcy nie chcieli się zgodzić. Ciekawe rozwiązanie zagadki przedstawił Aleksander Friedmann. Porównał on rozszerzający się Wszechświat do nadmuchiwanego balonu. Wówczas wszystkie obiekty znajdujące się na balonie oddalają się od siebie, jednakże żaden z nich nie jest w uprzywilejowanej pozycji. Innym fizykiem badającym rozszerzenie się Wszechświata był Georges Edouard Lemaître. Twierdził on, iż jeśli Wszechświat się rozszerza, to kiedyś musiał być skupiony w bardzo małym obszarze, który eksplodował. Teorię tę nazwano Wielkim Wybuchem (ang. Big Bang "Wielkie Bum"). Teorię tę, chociaż początkowo wydawała się mało prawdopodobna, zaczęto wnikliwie badać, próbując odtworzyć historię wybuchu. Anthony Gamow wraz z Ralph Alpher i Robert Herman obliczyli temperaturę promieniowania wczesnego Wszechświata, jaka powinna występować obecnie przy założeniu, że minutę po wybuchu temperatura Wszechświata wynosiła 10 mld K. Według nich ta temperatura powinna wynosić ok. 5 K. Wysunęli przypuszczenie, że takie promieniowanie istnieje. Zostało to potwierdzone w 1965 przez Arno Allan Penziasa i Robert Woodrow Wilsona, którzy przy pomocy bardzo czułego detektora mikrofal zarejestrowali to promieniowanie.
8 1.1 Wielki Wybuch i pierwsze chwile po wybuchu Teoria Wielkiego Wybuchu zakłada, iż Wszechświat powstał mld lat temu. Zakłada również, iż wraz ze Wszechświatem powstawała czasoprzestrzeń. Pierwszy okres w dziejach Wszechświata trwał od momentu zero aż do s. Ten początkowy okres zwany jest Erą Plancka. Wtedy to wszystkie oddziaływania były zunifikowane do jednego s po Wielkim Wybuchu oddzieliło się oddziaływanie grawitacyjne. Moment ten stanowi granicę poznania współczesnej fizyki. Kolejny etap zwany Wielką Unifikacją opisuje teoria oddziaływań elektrosłabych. Okres ten trwał od s po Wielkim Wybuchu aż do momentu, kiedy oddzieliło się oddziaływanie silne. Kolejnym etapem jest tzw. era inflacyjna, trwająca od do s. W tym czasie Wszechświat rozszerzył się ok razy w porównaniu z rozmiarem wcześniejszym. Założenie powyższe tłumaczy problem horyzontu zdarzeń. Między a 10 5 s Wszechświat składał się z energii w postaci fotonów. Ze względu na ogromną gęstość energii cząstki mogły istnieć w postaci kwarków i antykwarków zawieszonych w "plazmie kwarkowej". Na s przypada oddzielenie się oddziaływań elektrosłabych na elektromagnetyczne i słabe jądrowe, co zakończyło erę unifikacji sił fundamentalnych. Rysunek 1: Rozdzielenie się oddziaływań (źródło: [1]) Przypuszczalnie w 10 6 s po Wielkim Wybuchu temperatura wynosiła 1013 K, możliwe więc było tworzenie się neutronów i protonów. Jednak temperatura była wciąż zbyt wysoka aby tworzyły się jądra atomowe. W kolejnym etapie, 13.8 s po Wielkim Wybuchu, zaczęły się formować nietrwałe jądra helu. Po 3 min. 46 s utworzyły już stabilne jądra deuteru. Wszystkie neutrony
9 przemieniły się najpierw w deuter a potem w jądra helu. Ta przemiana jądrowa trwała do 34 min po czym ustała. Dopiero lat po wybuchu zaczęły się formować trwałe jądra helu i wodoru. Wtedy to również Wszechświat stał się przeźroczysty dla promieniowania świetlnego. Stanowi to granicę w obserwacjach promieniowania świetlnego. 2. Błyski Gamma Błyski promieniowania gamma są jednymi z najdziwniejszych zjawisk, na obecny stan wiedzy, występujących we Wszechświecie. Nie jest pewne ich pochodzenie ani geneza powstania. Wiele modeli próbuje je tłumaczyć, jednak ze względu na ograniczone możliwości pomiarowe nie jest łatwo wskazać, który model jest poprawny. Odrzuca się te, które świadczą przeciwko danym pomiarowym. Błyski gamma są krótkimi trwającymi od kilkuset setnych sekundy do kilkuset sekund wysokoenergetycznymi błyskami promieniowania elektromagnetycznego. Ze względu na ogromną emitowaną energię występują głównie w postaci promieniowania gamma. 2.1 Historia odkryć błysków gamma Historia odkryć błysków gamma jest prawie tak samo niezwykła jak same błyski. Jak to w nauce bywa, odkryto je przypadkiem w dość dziwnych okolicznościach. W okresie Zimnej Wojny aby uniknąć wojny nuklearnej podpisane zostało w 1963 roku przez ZSSR i USA porozumienie o zaprzestaniu prób jądrowych, zarówno w kosmosie, jak i na Ziemi. W celu kontroli przestrzegania porozumienia przez ZSSR, USA w latach wystrzeliło serię satelitów Vela wyposażonych w detektory promieniowania X i gamma. W czasie wybuchu nuklearnego połowa energii emitowana jest w postaci promieniowania X i ok 1% w postaci promieniowania gamma. Wykrycie promieniowania X lub gamma świadczyłoby o wybuchu nuklearnym, ponieważ na Ziemi nie ma silnych źródeł tego promieniowania. Satelity wysyłane były po dwa po przeciwległych stronach kuli ziemskiej w odległości km, co stanowi ok. 1/3 odległości Ziemia Księżyc. Takie rozwiązanie miało umożliwić wykrycie eksplozji nuklearnej na niewidocznej stronie Księżyca. 17 października 1963 roku wystrzelono pierwszego satelitę i prawie od razu wykryto promieniowanie gamma. Detektory nie pozwalały wykryć kierunku promieniowania a jedynie obecność promieniowania. Cały projekt Vela był ściśle tajny i dopiero w 1969 roku dane były przeanalizowane przez astrofizyka doktora Raya Klebesadela. Spośród zgromadzonych licznych przypadków błysków gamma jeden szczególnie zwrócił jego uwagę. Był to podwójny błysk z 2 lipca 1967 roku. Błysk ten uznano za pierwszy udokumentowany błysk promieniowania gamma pochodzenia pozaziemskiego. Błyski w czasie eksplozji nuklearnej są pojedyncze.
10 Rysunek 2: Pierwszy zarejestrowany błysk gamma (źródło: [4]) Dopiero w 1973 roku Amerykanie oficjalnie ogłosili odkrycie błysków gamma. Strona radziecka potwierdziła detekcję promieniowania również przez ich satelity szpiegowskie zainstalowane w analogicznym co amerykańskie celu. Ówczesne detektory nie pozwalały na określenie kierunku promieniowania. Zastosowano, więc metody triangulacji. W 1976 roku pracę zaczęła międzyplanetarna sieć detektorów promieniowania gamma (ang. Interplanetary Network, w skrócie IPN). Zastosowana metoda pozwalała określić źródło błysku z dokładnością do kilku minut kątowych. Pierwszym znaczącym sukcesem IPN u było zlokalizowanie 5 tego marca 1979 roku błysku gamma w Wielkim Obłoku Magellana. Błysk ten trwał znacznie dłużej niż wcześniej obserwowane błyski. Położenie błysku odpowiadało mgławicy N49 pozostałości po supernowej. Zaczęto wówczas snuć przypuszczenia co do koincydencji tych dwóch zdarzeń. Zarejestrowany wówczas wybuch zakwalifikowano do nowej grupy błysków tzw. Soft Gamma ray Repeaters (w skrócie SGR) ze względu na różnice w czasie trwania błysku, jak również znacznej ilości promieniowania X. Badanie tego typu błysków wskazało, że pochodzą one od magnetarów gwiazd neutronowych o niezwykle silnym polu magnetycznym. Naprężenia na powierzchni magnetara wywołane silnym polem magnetycznym powodują quasi cykliczne wyrzucanie w przestrzeń materii z wnętrza co jest źródłem tzw. miękkich błysków gamma. Na błyski gamma nowe spojrzenie dały dane pochodzące z satelity CGRO (Compton Gamma Ray Observatory) wystrzelonego roku zawierającego na pokładzie instrumenty badawcze (8 detektorów promieniowania gamma ) eksperymentu BATSE (Burst And Transient Source Experiment). Satelita zbierał dane do roku. W tym czasie zgromadził informacje na temat 2704 błysków co dawało ok. jeden błysk dziennie. Po uwzględnieniu ograniczonych możliwości technicznych satelity oszacowano, że w pobliże Ziemi docierało promieniowanie
11 ok. trzech błysków na dobę. Największym osiągnięciem eksperymentu BATSE było stworzenie mapy błysków, która pokazała izotropowy rozkład błysków w przestrzeni. Jednorodność tę można wytłumaczyć ich pozagalaktycznym pochodzeniem. Rysunek 3: Mapa pozycji błysków gamma i ich energie.(źródło: [5]) Odkryto również ciekawą zależność ilości błysków od czasu ich trwania. Zauważono prawidłowość, że najwięcej jest błysków o czasie trwania ok. 0.2 sekundy oraz ok. 50 sekund. Rysunek 4: Błyski zaobserwowane przez BATSE w zależności od czasu trwania. (źródło: [6])
12 W 1996 roku pracę rozpoczął satelita BeppoSAX [19] wyposażony w detektory promieniowania X w zakresie 0,1 300 kev i kamery rentgenowskie. Umożliwiło to 28 lutego 1997 roku zarejestrować poświatę w paśmie rentgenowskim tuż po detekcji błysku gamma. Możliwość dokładnej lokalizacji błysku pozwoliła na naziemną obserwację poświaty w zakresie promieniowania widzialnego i radiowego. Niezwykłym osiągnięciem, dzięki danym pochodzącym z satelity BeppoSAX, było zmierzenie przesunięcia ku czerwieni pozostałej po błysku z 8 maja 1997 poświaty na podstawie obserwacji przez teleskop Keck. Wyliczono, że źródło błysku jest odległe o ok. 7 mld lat świetlnych od Ziemi. Oszacowano również energię źródła 15 sekundowego promieniowania, która przy założeniu izotropowości, miała być równa energii wypromieniowanej przez Słońce w ciągu 10 milionów lat. Kolejnym krokiem w poznaniu promieniowania gamma była obserwacja poczyniona przez naziemny teleskop optyczny ROTSE [7]. Teleskop ten dokonał obserwacji błysku w zakresie fal widzialnych 22s po wykryciu błysku promieniowania gamma. Teleskop ten jest dość mały i możliwa jest jego szybka reakcja i zmiana pola widzenia, natychmiast po dostarczeniu informacji z satelitów. Zaobserwowany 23 stycznia 1999 roku błysk był niezwykle silny o jasności rzędu 9 magnitudo. Rysunek 5: Zdjęcia wykonane przez teleskop ROTSE błysku GRB (źródło: [7])
13 Kolejnym ważnym odkryciem było odkrycie linii żelaza w poświacie błysku GRB [16], co jest charakterystyczne dla wybuchu supernowej. Następne takie odkrycie dokonał w grudniu 1999 japoński satelita ASCA badający promieniowanie X. W kolejnych latach rozpoczęto dwa duże projekty badawcze: HETE w roku 2000, INTEGRAL w roku Na efekty ich działania nie trzeba było długo czekać. 4 października 2002 roku odkryto związek między zapadnięciem się masywnej gwiazdy do czarnej dziury z detekcją promieniowania gamma. Może to być kluczowe w poszukiwaniu źródła promieniowania gamma. 23 grudnia 2002 HETE po raz pierwszy w historii wykrył tzw. ciemne błyski gamma bez poświaty optycznej. Nie tak dawno, bo 11 czerwca 2008 roku został wystrzelony kolejny satelita badawczy GLAST, później nazwany Fermi GST [17]. Jest on wyposażony w dwa detektory LAT i GBM. LAT (ang. Large Area Telescope) jest szerokozakresowym detektorem pracującym w zakresie energii 20 MeV 300 GeV. Jest następcą instrumentu EGRET będącym częścią Teleskopu Kosmicznego Comptona. GBM (ang.gamma ray Burst Monitor) jest detektorem pracującym w zakresie energii fotonów 8 kev 30MeV, charakteryzujący się bardzo krótkim czasem reakcji (ok. 2 μs). Jego głównym zadaniem będzie wykrywanie i lokalizowanie błysków gamma. Jest następcą instrumentu BATSE z Teleskopu Kosmicznego Comptona. Obecnie promieniowanie gamma jest badane przez liczne grupy naukowców. Jak zostało wcześniej przedstawione ważne jest aby informacje o pojawieniu się błysku, jak najszybciej dotarły do zajmujących się badaniem promieniowania gamma urządzeń. Dlatego stworzono wspólną sieć GCN (ang. The Gamma ray bursts Coordinates Network) zajmującą się przepływem danych i wyników analiz. Jest to sieć rozgłoszeniowa współrzędnych GRB. Z informacji tych korzystają np. teleskopy naziemne. Rysunek 6: Poglądowy schemat sieci GCN. (źródło: [8])
14 3. Projekt "Pi of the Sky " 3.1 Założenia projektu Projekt "Pi of the Sky" został zapoczątkowany na fali sukcesu eksperymentu ROTSE. 23 stycznia 1999 mały, zdalnie sterowany teleskop zarejestrował poświatę pochodzącą od błysku gamma 22 sekundy po tym, jak satelita BATSE przesłał z na Ziemię informację o jego rejestracji. Na owe lata był to najszybciej dokonany pomiar optyczny błysku GRB. Natychmiastowy pomiar w zakresie fal optycznych pełni kluczową rolę w badaniu błysków promieniowania gamma. Dzięki niemu możliwa jest dokładna spektralna analiza błysku. Umożliwia to m.in. wyznaczenie przesunięcia ku czerwieni, a stąd wyznaczenie odległości z jakich pochodzą błyski. Sukces ROTSE potwierdził konieczność nowego podejścia do obserwacji błysków gamma. Jako, że zjawiska te trwają bardzo krótko, nie sprawdzały się obserwacje przy użyciu ogromnych teleskopów polegające na długotrwałej obserwacji małych fragmentów nieba. Prof. Bogdan Paczyński i dr Grzegorz Pojmański zaproponowali nowe podejście do badania błysków gamma. Jednym z inspiratorów projektu Pi of the Sky był nieżyjący już dziś prof. Bogdan Paczyński, wybitny polski astrofizyk, od początku lat 80 tych XX wieku pracujący w Institute for Advanced Study w Princeton w Stanach Zjednoczonych, który przez wiele lat interesował się błyskami gamma. Razem z dr Grzegorzem Pojmańskim z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego zaproponował nowe podejście do badania optycznej poświaty po błyskach gamma. To bardzo krótkie zjawisko, które może pojawić się w dowolnej części nieba należało badać skanując jak największą część nieba. Analiza takiej ilości danych możliwa jest dzięki wykonywaniu ogromnej ilości zdjęć i ich komputerowej obróbce. Toteż założeniem projektu "Pi of The Sky" jest ciągłe monitorowanie nieba w celu obserwacji szybko zmiennych w zjawisk astrofizycznych. Autorzy projektu postawili sobie za cele: wyszukiwanie i obserwacje błysków optycznych pochodzenia kosmicznego wyszukiwanie błysków optycznych stowarzyszonych z kosmicznymi błyskami gamma obserwacja i wyszukiwanie gwiazd zmiennych i gwiazd nowych obserwacja blazarów i supernowych wyszukiwanie rozbłysków nieskatalogowanych dotąd gwiazd Projekt podłączony jest do sieci GCN, z której przesyłane są informacje o detekcji błysków promieniowania gamma. Po otrzymaniu informacji z sieci, kamery nakierowują swoje obiektywy na
15 wskazany fragment nieba. Każdy z celów postawionych przez autorów projektu wymaga nieco innego sposobu obserwacji nieba. Pogodzenie ich możliwe jest dzięki wprowadzeniu priorytetów zadań, wg których ma działać układ. Oczywisty jest fakt, że obserwacje nieba na Ziemi mogą być prowadzone jedynie przy odpowiednich warunkach pogodowych. Aparatura pomiarowa może działać jedynie przy bezchmurnym niebie, przy małej wilgotności i niskiej jasności otoczenia (wiąże się to z brakiem źródeł światła z Ziemi). Takich warunków nie da się znaleźć w Polsce. Toteż obserwacje prowadzone są w pobliżu pustyni Atacama w Chile, gdzie zapewnione są takie warunki pracy. Rysunek 7: Obserwatorium w Las Campanas (źródło: [9]) 3.2 Realizacja projektu Projekt realizowany jest w czterech fazach. Pierwsza faza dotyczyła testów dwóch kamer i jest już zakończona. Kamery w czasie testów były zainstalowane w Brwinowie(52.14 N, E) 30 km na zachód od Warszawy. Na początku aparatura umieszczona była na nieruchomym montażu i składała się z kamery zbudowanej według projektu Genesis75 wyposażonej w matrycę CCD KAF401E firmy Kodak o rozdzielczości pikseli. Tak skonstruowany montaż działał przez 10 miesięcy. W tym samym czasie pracowano nad nowym ulepszonym modelem. Komercyjną kamerę zastąpiono lepszą konstrukcji G. Kasprowicza zaprojektowaną ściśle dla potrzeb eksperymentu. Starą matrycę zastąpiono nową matrycą CCD442A firmy Fairchild o rozdzielczości pikseli i geometrycznym rozmiarze piksela 15μm 15μm. Nowa kamera posiadała również przetwornik analogowo cyfrowy. Kolejnym ulepszeniem aparatury była konstrukcja bardzo trwałej migawki wytrzymującej ok. 107 cykli otwarcia zamknięcia. Kamery wyposażono w obiektywy firmy Zeiss o
16 ogniskowej f równej 50 mm i aperturze f/1,4 76. Pozwoliło to osiągnąć pole widzenia o rozmiarach kątowych rzędu Pracowano również nad umiejscowieniem aparatury na zdalnie sterowanym montażu. Pierwszy zdalny montaż został zrobiony na podstawie projektu z eksperymentu ASAS. Maksymalny czas dojazdu do zadanego punktu wynosił poniżej jednej minuty. W czasie tego etapu projektu dane były zbierane przez ok. 50 nocy pomiędzy listopadem 2002 a październikiem Były one później wykorzystane do testów algorytmów rozpoznających obiekty niebieskie. Druga faza projektu rozpoczęła się w czerwcu 2004 roku i obejmowała umieszczenie dwóch kamer w Obserwatorium Las Campanas w Chile, które rozpoczęły regularną pracę w lipcu. System składał się z dwóch zaprojektowanych dla potrzeb projektu kamer CCD, zamontowanych na zdalnie sterowanym montażu. Kamery zaopatrzone są w obiektywy firny Canon o ogniskowej f równej 85 mm i aperturze f/1,2. Druga faza trwa aż do dziś i testowane są w niej wszystkie elementy, które będą wykorzystane przy pełnym systemie. Możliwość powielenia występujących elementów jest kluczowym zagadnieniem przy tworzeniu systemu. Dokładane jest wiele starań aby był on jak najbardziej modułowy. Kolejnym, trzecim etapem projektu będzie montaż dwóch modułów po 12 kamer każda, oddalonych od siebie o ok. 150 km. Jest to o tyle istotna część projektu, że dzięki obserwacji nieba z dwóch odległych punktów, stosując metodę paralaksy jest możliwe odrzucenie pojawiających się błysków pochodzących od bliskich obiektów tj. samolotów, czy satelitów. Obecnie zdarza się że, system błędnie interpretuje te błyski. Algorytmy przeszukują wprawdzie bazy danych dotyczących satelitów okołoziemskich, jednakże dane zawarte w tych bazach są niepełne, stąd wynikają błędy. Każdej nocy rejestrowanych jest kilka takich zdarzeń. Są one sprawdzane każdorazowo przez uczestnika projektu. Sytuacja taka musi być wyeliminowana przed uruchomieniem całego systemu, kiedy to ręczne sprawdzanie danych, byłoby już technicznie niemożliwe. Czwarta część projektu zakłada instalację czterech par modułów na Ziemi. Dobór miejsc jest tu kluczowy aby zoptymalizować pokrycie obserwowanego nieba i czas obserwacji. Każda para modułów zapewnia pokrycie nieba ok. Pi steradiany, stąd nazwa projektu Pi of the Sky, co dla czterech modułów daje pokrycie prawie całej sfery niebieskiej.
17 3.3. Największe osiągnięcie eksperymentu GRB080319B. Mimo, że projekt "Pi of the Sky" jest dopiero w fazie testowej ma na swoim koncie sukces na skalę światową. Udało się bowiem zaobserwować optyczne błyski bezpośrednio po zaobserwowaniu błysku promieniowania gamma. 19 marca 2008 roku o godzinie 7:12 czasu polskiego satelita Swift zaobserwował bardzo silny błysk gamma. Projektowi dopisało szczęście, gdyż akurat w tym czasie obiektywy kamer należące do Pi of the Sky, były wykierowane w kierunku pojawienia się błysku. Aparatura badawcza zaobserwowała to zdarzenie i zarejestrowała je w postaci serii zdjęć. Było to osiągnięcie na skalę światową, gdyż nigdy wcześniej w całej historii badania błysków gamma nie udało się tego dokonać. Wykonane obserwacje potwierdziły, iż nie ma opóźnienia między błyskami gamma w zakresie promieniowania gamma a promieniowania w zakresie fal optycznych. Według późniejszych obserwacji i obliczeń okazało się, że był to najsilniejszy błysk, jaki udało się do tej pory zarejestrować. Dzięki późniejszym obserwacjom Very Large Telescope w Chile udało się wyznaczyć przesunięcie ku czerwieni światła, które dotarło z błysków. Okazało się, że źródło tego błysku było odległe o ok 7,5 mld lat świetlnych. Poświata była widoczna przez kilka kolejnych tygodni z szerokim zakresie widma od fal radiowych do promieniowania gamma. Była to najdokładniej przeprowadzona analiza błysku gamma przeprowadzona w historii badań nad tym zjawiskiem. Informacje o tym zdarzeniu zostały opublikowane we wrześniowym numerze magazynu Nature (Nature 455, ). Rysunek 8: : Błysk GRB B zarejestrowany przez "Pi of the sky" (źródło: [10])
18 4. Graficzny interfejs monitoringu i kontroli eksperymentu. 4.1 Architektura kontroli systemu eksperymentu. Obecnie eksperyment "Pi of the Sky" składa się z dwóch kamer CCD, zamontowanych na montażu paralaktycznym. Eksperyment sterowany jest przez komputer wyposażony w specjalnie dedykowane dla tego eksperymentu oprogramowanie. Oprogramowanie zostało podzielone na moduły, które odpowiadają wyszczególnionym jednostkom sprzętowym lub logicznym. Oprogramowanie odpowiada zarówno za zbieranie danych jak i ich analizę w czasie rzeczywistym. Główny program zarządzający pracą innych modułów to PiMan. Bazuje on na technologii CORBA. PiMan zapewnia komunikację pomiędzy modułami, daje możliwość zdalnej kontroli nad urządzeniami, zarówno poprzez skrypty jak i ręcznie wydawane komendy. Głównymi modułami są: DAQ (Data AQuisition module) moduł odpowiedzialny za kontrolę kamer, czytanie danych z kamer i ich obróbka w czasie rzeczywistym. MOUNT module moduł odpowiedzialny za kontrolę montażu paralaktycznego. GRB Coordinates Network (GCN) module moduł nasłuchujący komunikaty wysyłane przez sieć GCN, analizujący komunikaty, wysyłający polecenia innym modułom, o miejscu obserwacji PiMan module moduł odpowiedzialny za komunikację pomiędzy innymi modułami. System kontroli opiera się na komunikacji poprzez: Pishell powłoka PiMana umożliwiającą bezpośrednie wydawanie poleceń przez operatora komendy wykonywane okresowo przez CRON skrypy zawierające zestawy komend np. opisujących plan obserwacji runscript skrypty do wywoływania innych skryptów uruchamiane bezpośrednio z powłoki Unix a PiMan umożliwia komunikację w obydwie strony tzn. dane mogą być zarówno wysyłane, jak i odbierane z urządzeń. Na ilustracji nr 9 przedstawiono główne elementy systemu PiMan wraz z zaznaczeniem kierunku przepływu danych.
19 PISHELL Scripts runscripts Cron PiMan DAQ HETE GCN Mount Rysunek 9: Poglądowy schemat głównych modułów kontrolujących pracę eksperymentu "Pi of The Sky". Obecnie informacje dotyczące pracy urządzeń zapisywane są w postaci plików.ini. Średnio co 5 min przysyłany jest z Las Campanas plik z pełną informacją o działaniu systemu. W plikach tych znajdują się wszystkie ważniejsze parametry określające pracę urządzeń. Nie jest to jednak format przystępny dla operatora, pełniącego dyżur podczas pracy kamer. Rysunek 10: Przykładowy plik.ini Kontrola odbywa się również poprzez czytanie komunikatów z PiShella. Nie jest to zbyt wygodna dla użytkownika forma kontroli. Problemem jest to iż w miarę, jak projekt będzie się
20 rozrastał ta forma kontroli, nie zapewni sprawnej pracy. Opracowywany jest więc nowy system, który w większym zakresie przejmie kontrolę nad urządzeniami, będzie kontrolował stan urządzeń i poprawność ich działania. Poza tym przygotowywany system musi składać się z modułów aby móc w przyszłości podłączać kolejne urządzenia. Docelowo system ma składać się z 48 kamer rozmieszczonych w modułach po 12 kamer. Obecnie działają dwie kamery w jednym obserwatorium. Łatwo więc sobie wyobrazić jakie wymagania stawiane są wobec nowego systemu monitoringu. SEGMENT KAMERA MONTAŻ ~150 km Rysunek 11: Dzięki zjawisku paralaksy możliwe jest wyeliminowanie obiektów bliskich. Praca nowoprojektowanego systemu monitoringu ma się opierać o program Nagios. Nagios jest programem wykorzystywanym głównie do monitorowania sieci. W razie problemów może wysyłać alerty w postaci maili lub sms ów. Ma budowę modułową, co zostało wykorzystane przy dostosowaniu go potrzeb eksperymentu. Nagios bazuje na wtyczkach, które przy zachowaniu określonej formy zwracanych wartości, mogą kontrolować dowolne urządzenia. Dane uzyskane w ten sposób z urządzeń są zapisywane do bazy Nagios. Bazy te będą tworzone dla każdego segmentu oddzielnie. Jedna z wtyczek Nagios odpowiada za przepisywanie danych z bazy Nagios do bazy zbiorczej. Dane z bazy zbiorczej będą analizowane i wyświetlane na stronie WWW, umożliwiając osobie kontrolującej prace urządzeń na szybką analizę zaistniałej sytuacji.
21 Strona www DJango urls.py Templates setting.py manage.py models.py MySQL Parser MySQL NAGIOS MySQL NAGIOS MySQL NAGIOS Rysunek 12: Poglądowy schemat przepływu informacji w systemie kontroli urządzeń. 4.2 Django monitoring poprzez stronę WWW Tworzenie aplikacji mającej na celu monitorowanie urządzeń rozwijającego się projektu wymagało specyficznych rozwiązań. Aplikacja miała nie tylko sprawdzić się dla istniejącego fragmentu projektu, ale również być tak przemyślana aby możliwe było jej łatwe skalowanie. Wiele zastosowanych rozwiązań dało by się zrobić łatwiej, ale ograniczyło by to elastyczność aplikacji. Nadrzędnym celem było zapewnienie pełnej modułowości projektu.
22 Zapewniono całkowite rozdzielenie warstwy prezentacji danych od ich obróbki i pobierania. Również widok strony generowany jest dynamicznie na podstawie informacji zawartych w bazie danych Tworzenie projektu Dla systemu monitoringu został utworzony na komputerze projektu katalog o ścieżce: /opt/pi/dev/pisys/ Aby porozdzielać poszczególne elementy monitoringu dla Django został utworzony katalog: /opt/pi/dev/pisys/frontmon Rysunek 13: Katalogi projektu Została również oddzielona część na statyczne pliki projektu. Zawarte zostały one w katalogu django_media. Do utworzenia nowego projektu wg frameworku Django służy komenda django admin.py startproject pimon Komenda ta powoduje utworzenie katalogu pimon i dokumentów init.py manage.py settings.py urls.py init.pyo manage.pyo settings.pyo urls.pyo W wygenerowanych przez django admin.py dokumentach znajdują się: init.py: jest to pusty plik, nie należy również do niego nic dopisywać. Jest on utworzony po to aby wskazać pythonowi iż w danym katalogu znajduje się wykonywalny kod. Python traktuje katalog zawierający plik init.py jako moduł. manage.py: jest to bardzo użyteczny skrypt, który pomaga w zarządzaniu projektem. Może podejmować następujące akcje: adminindex, reatecachetable, dbshell, diffsettings, dumpdata, flush, loaddata, reset, runfcgi, runserver, shell, sql, sqlall, sqlclear, sqlcustom, sqlflush,
23 sqlindexes, sqlinitialdata, sqlreset, sqlsequencereset, startapp, startproject, syncdb, test, validate setting.py w tym pliku przechowywane są wszystkie najważniejsze ustawienia aplikacji urls.py plik zawiera główne ustawienia URL. Dodatkowo są tworzone pliki z rozszerzeniem.pyo. Są to pliki zawierające automatycznie skompilowany przez pythona kod do postaci bycode u. To rozwiązanie zapewnia szybsze ładowanie się aplikacji, gdy nie było żadnych zmian w czasie od ostatniego jej uruchomienia. Po utworzeniu projektu należy utworzyć aplikacje należące do projektu. Wykonuje się to komendą django admin.py startapp monitoring_app Tworzony jest wówczas wewnątrz projektu katalog o nazwie monitoring_app a w nim dokumenty: init.py, views.py, models.py. Dla potrzeb aplikacji dodano jeszcze plik urls.py. Znaczenie pliku init.py podano powyżej. Plik views.py zawiera główne funkcje do komunikacji pomiędzy serwerem, bazą danych a użytkownikiem. Models.py zawiera modele baz danych zdefiniowane dla aplikacji. Dodanie pliku urls.py dla aplikacji ma na celu zapewnienie jej, jak największej modułowości. W pliku tym znajdują się ustawienia wyłącznie dla aplikacji monitoring_app. Plik ten jest wskazany w głównym pliku urls.py projektu poprzez wpis: (r'^pi',include('pi.monitoring_app.urls')). Django ma swój własny wbudowany serwer, który służy do celów testowych. Uruchomić go można za pomocą komendy python manage.py runserver Aplikacja została tak przemyślana aby zmiany nie były wprowadzane bezpośrednio do template u pisanego w języku html. Zmiany prowadzane są poprzez dodawanie pól do bazy danych, bowiem cały widok generowany jest dynamicznie, poprzez funkcje JavaScript. Tablice dotyczące widoku strony zapisany jest w tablicach monitoring_app_sites,monitoring_app_ panelik. Tablice te są również zdefiniowane w pliku models.py, jako klasy site i panelik. Dokładny opis jak wprowadzać zmiany zawarty jest w Załączniku nr Główne ustawienia projektu plik settings.py Jak wspomniano powyżej w pliku settings.py mieszczą się główne ustawienia dla projektu. W tym pliku definiowana jest baza danych, informacje o plikach statycznych oraz wtyczkach.
24 Jako serwer obsługujący bazę monitoringu wybrano serwer MySQL w wersji Dla monitoringu utworzono bazę monpi. Układ tabel wraz z opisem stworzono na podstawie danych zawartych w pliku model.py. Dzięki temu plikowi możliwy jest łatwy wgląd do bazy i jej ewentualna modyfikacja. Po dokonaniu modyfikacji należy skorzystać z komendy weryfikującej poprawność modelu python manage.py validate, a później z komendy wykonującej model w bazie python manager.py syncdb. Dzięki komendzie python manage.py sqlall możliwy jest podgląd komend w SQL u. Nazwy tabel tworzone z nazwy aplikacji i dodania nazwy klasy określonej w model.py. Komenda syncdb tworzy tabele tylko dla nowododanych klas do pliku models.py. Niestety dla utworzonych już tabel komenda nie wprowadzi potrzebnych modyfikacji. Za jej pomocą nie da się aktualizować ani usuwać tabel. Jest to przewidziane jako zabezpieczenie przed nieopacznym usunięciem tabeli. Dogodnym rozwiązaniem jest np. korzystanie z komendy sqlall a potem kopiowanie komend do terminala np. mysql a. W pliku setting.py zamieszczone są również informacje dotyczące strefy czasowej ustawionej na Europę Środkową, kodu języka ustawionego na pl, systemu kodowania znaków. Ważnym ustawieniem jest wskazanie katalogu z plikami statycznymi i wykorzystywanymi gotowymi template ami. W kategorii instalowanych aplikacji załączono między innymi gotową aplikację dla administratora 'django.contrib.admin' (dokładny opis panelu administratora zawarty jest w Załączniku nr 2), uproszczonej generacji stron statycznych 'django.contrib.flatpages', jak również utworzoną samodzielnie aplikację 'pi.monitoring_app'. 4.3 Apache Chociaż Django posiada swój własny wbudowany serwer posłużył on wyłącznie w celach testowych. Gotowa aplikacja obsługiwana jest przez serwer Apache. W pliku konfiguracyjnym python.conf został dodany wpis.
25 Rysunek 14: Ustawienia Apache dotyczące monitoringu. 4.4 Wymagania sprzętowo programowe Aplikacja została utworzona w oparciu o framework Django. Został on zainstalowany na systemie Fedora Linux. Django jest napisany w języku Python, tak więc aplikacje internetowe są również pisane w tym języku. Wynika z tego, iż konieczna jest instalacja Pythona. Pythona można darmowo pobrać ze strony Najnowsza wersja programu to Python i ta też została wykorzystana. Django zostało pobrane ze strony Zainstalowano najnowszą wersję tj. Django Instalacja polega na wykonaniu komendy sudo python setup.py install Wykorzystanie do instalacji skryptu setup.py zapewnia właściwą instalację wszystkich pakietów i ich poprawną lokalizację w systemie operacyjnym. Python został zainstalowany w katalogu /usr/lib/python2.5 Django zostało zainstalowane w katalogu /usr/lib/python2.5/site packages/django W projekcie zostały wykorzystane również dodatkowe biblioteki Pythona paramiko i ConfigParser. Moduł paramiko pobrano ze strony Jest to moduł napisany w języku Python, pozwalający na bezpieczne połączenia, implementujący w programie połączenia SSH2.
26 Moduł ConfigParser wykorzystany został do parsowania plików z rozszerzeniem.ini. W projekcie wykorzystano również bibliotekę JavaScript JQuery. Bibliotekę pobrano ze strony Biblioteka ta służy optymalizacji kodu pisanego w języku JavaScript. W sposób zwięzły i przejrzysty pozwala operować na elementach DOM HTML. Głównym atutem tej biblioteki jest dogodne używanie technologii AJAX, który jest kluczowy dla projektu. Biblioteka ta pozwala wykonywać rutynowe zadania z wykorzystaniem gotowych funkcji. Unika się dzięki temu wielu tych samych linijek kodu. Wykorzystanie biblioteki JQuery jest opisane w Załączniku nr Przepływ danych i aktualizacja danych na stronie WWW Kluczową sprawą dla projektu jest sprawny przepływ danych i ich aktualizacja na stronie. Oczywiste wydaje się zastosowanie technologii Ajax, zapewniającej asynchroniczną komunikację z serwerem. Ajax jest dość młodą technologią, która bardzo szybko zmieniła oblicze internetu. Dzięki asynchronicznym zapytaniom wysyłanym do serwera możliwa jest komunikacja z serwerem bez konieczności przeładowywania strony. Dane mogą być aktualizowane w czasie niemalże rzeczywistym. Nie jest wymagane wysyłanie przez użytkownika żadnych zapytań aby dane mogły być przesyłane. Na rysunku nr 15 przedstawiono poglądowy schemat przepływu danych w projekcie. Dane znajdują się w bazie MySQL a. Są one pobierane poprzez funkcje należące do aplikacji napisanej w Django. Przekazywane są na stronę w formacie JSON. Format JSON jest często wykorzystywanym formatem wymiany informacji, szczególnie w aplikacjach bazujących na Ajaksie. Chociaż JSON jest skrótem od słów JavaScript Object Notation, nie jest on przypisany do wyłącznie do języka JavaScript. W Pythonie ten format wymiany danych obsługuje biblioteka SimpleJson. Dane są przekazywane poprzez standardową funkcję Django HttpResponse(). Za obsługę danych na stronie odpowiadają funkcje napisane w JavaScript cie. Odpowiadają one za odpowiednie formatowanie danych i ich prezentację. Dodatkowo wraz z danymi przesyłana jest również informacja o zaistniałych błędach. W takich przypadkach wygląd strony zmienia się tak aby jak najszybciej doprowadzić operatora do źródła błędu.
27 APACHE Dynamiczna strona www JQUERY Java Script SimpleJson Django views.py urls.py models.py MySQL Rysunek 15: Przepływ danych Dane sprawdzane są w dwojaki sposób. Pierwsza funkcja co 10 s. odpytuje wszystkie tabele i sprawdza wszystkie najświeższe dane i ich komunikaty błędu. Jeśli jakiś element działa niepoprawnie, zmieniają się odpowiednio kolory wskazując na niego. Rysunek 16: Widok panelu jeśli wystąpił błąd Druga funkcja odpowiada za pobieranie, wyświetlanie i odświeżanie danych. Chodzi o to aby nie powodować zbędnego obciążenia serwera. Ta funkcja pobiera i odświeża tylko dane
28 wskazanego rodzaju. Na przykład wybierając opcję Mount odświeżają się tylko dane pochodzące z tabeli Mount. Aplikacja przy takim rozwiązaniu działa znacznie lepiej, niż początkowe rozwiązanie, w którym pobierane były wszystkie dane a zmieniany parametr elementu display. Jest to rozwiązanie, o tyle lepsze, że gwarantuje również sprawną pracę przy planowanej większej liczbie segmentów obserwacyjnych a co za tym idzie i urządzeń podlegających kontroli. 5. Parser danych Obecnie nie działa jeszcze moduł obsługiwany przez Nagios. Dlatego konieczne było przygotowanie czasowego rozwiązania polegającego na parsowaniu plików.ini i aktualizowanie informacji w bazie danych. Rozwiązanie to zostanie również wykorzystane do przeniesienia danych archiwalnych do bazy danych. Parser może działać w dwojaki sposób. Pierwszym podstawowym zastosowaniem jest parsowanie danych znajdujących się w dowolnym katalogu na tym samym komputerze co uruchomiony program. Drugim bardziej zaawansowanym użyciem jest łączenie się z komputerem poprzez połączenie SSH2 przy wykorzystaniu bibliotek paramiko. W załączniku nr 4 zawarty jest opis parsera danych wraz z opisem użycia.
29 Załącznik nr 1. Aktualizacja panelu monitoringu. W miarę jak eksperyment będzie się rozrastał dane będą napływać z wielu miejsc obserwacji. Każde takie miejsce wyszczególnione jest poprzez dodanie kolejnego pola na stronie. Rysunek 17: Dodanie nowego Site u Na rysunku 16. w górnej części widoku mamy trzy pola odnoszące się do różnych miejsc, z których zbierane są dane. Aby dodać kolejne, tak jak jest to widoczne na rysunku 17, należy w tabeli monitoring_app_sites dodać nowe pole. Pole to będzie automatycznie wczytane i wyświetlone. Tabela monitoring_app_sites posiada kolumny, w których mogą być przechowywane informacje o położeniu punktu obserwacji i różnicy czasowej. Są to informacje dodatkowe wymagane jest wyłącznie podanie miejsca obserwacji. Dodawać pola można bezpośrednio z poziomu bazy danych. Można jednak użyć dużo wygodniejszego sposobu poprzez panel administratora. Panel administratora jest dokładnie omówiony w Załączniku nr 3. Teraz ograniczymy się do przedstawienia tabeli monitoring_app_sites. Wszystkie tabele zdefiniowane w pliku models.py są widoczne z poziomu administratora strony. Rysunek 18: Podgląd tabel ze strony administratora.
30 Wybieramy tabelę Sites. Możemy dowolnie edytować, dodawać lub usuwać elementy tabeli. Mamy również możliwość przejrzenia historii danego wpisu. Rysunek 19: Podgląd dowolnego elementu tabeli Sites. Jeśli utworzymy już pole, określające nowy punkt obserwacji, możemy chcieć utworzyć dla niego oddzielne menu, dzięki któremu można wyświetlać specyficzne informacje o danym montażu. Aby stworzyć takie menu należy w tabeli monitoring_app_panelik dodać kolejne pola. Tabela ta zawiera kolumnę Site_id będącą kluczem obcym, który identyfikuje, do jakiego punktu obserwacji przyporządkowane jest dane menu. Również te wpisy możemy kontrolować poprzez stronę administratora. Wybór wartości klucza obcego ograniczony jest tylko do wartości zdefiniowanych w tabeli Sites. Możemy również zdefiniować nowe pole, które będzie utworzone w tabeli Sites. Rysunek 20: Dodawanie nowych wartości do tabeli panelik i tabeli Sites.
Projekt π of the Sky. Katarzyna Małek. Centrum Fizyki Teoretycznej PAN
Projekt π of the Sky Katarzyna Małek Centrum Fizyki Teoretycznej PAN Zespół π of the Sky Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, Warszawa, Instytut Problemów Jądrowych, Warszawa i Świerk, Instytut Fizyki Doświadczalnej
Bardziej szczegółowoKosmiczne rozbłyski w odległych galaktykach. Katarzyna Małek
Kosmiczne rozbłyski w odległych galaktykach Katarzyna Małek From Stettin in the Baltic to Trieste in the Adriatic an iron curtain has descended across the Continent. Winston Churchill 5 marca 1946 Od Szczecina
Bardziej szczegółowoMODEL WIELKIEGO WYBUCHU
MODEL WIELKIEGO WYBUCHU JAKO TEORIA POWSTANIA WSZECHŚWIATA OPRACOWANIE Poznań 2007 Teoria Wielkiego Wybuchu Wstęp "WIELKI WYBUCH gwałtowna eksplozja bardzo gorącego i bardzo skondensowanego Wszechświata
Bardziej szczegółowoLiceum dla Dorosłych semestr 1 FIZYKA MAŁGORZATA OLĘDZKA
Liceum dla Dorosłych semestr 1 FIZYKA MAŁGORZATA OLĘDZKA Temat 10 : PRAWO HUBBLE A. TEORIA WIELKIEGO WYBUCHU. 1) Prawo Hubble a [czyt. habla] 1929r. Edwin Hubble, USA, (1889-1953) Jedno z największych
Bardziej szczegółowoDokumentacja systemu NTP rekrut. Autor: Sławomir Miller
Dokumentacja systemu NTP rekrut Autor: Sławomir Miller 1 Spis treści: 1. Wstęp 1.1 Wprowadzenie 1.2 Zakres dokumentu 2. Instalacja 2.1 Wymagania systemowe 2.2 Początek 2.3 Prawa dostępu 2.4 Etapy instalacji
Bardziej szczegółowoPoszukiwania optycznych odpowiedników błysków gamma. Marcin Sokołowski IPJ
Poszukiwania optycznych odpowiedników błysków gamma Marcin Sokołowski IPJ Plan Seminarium Błyski Gamma Odpowiednki błysków gamma ( ang. Afterglow ) Eksperymenty poszukujące afterglow-ów Eksperyment π οf
Bardziej szczegółowoTeoria Wielkiego Wybuchu FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Teoria Wielkiego Wybuchu Epoki rozwoju Wszechświata Wczesny Wszechświat Epoka Plancka (10-43 s): jedno podstawowe oddziaływanie Wielka Unifikacja (10-36 s): oddzielenie siły grawitacji od reszty oddziaływań
Bardziej szczegółowooraz Początek i kres
oraz Początek i kres Powstanie Wszechświata szacuje się na 13, 75 mld lat temu. Na początku jego wymiary były bardzo małe, a jego gęstość bardzo duża i temperatura niezwykle wysoka. Ponieważ w tej niezmiernie
Bardziej szczegółowoOddziaływanie podstawowe rodzaj oddziaływania występującego w przyrodzie i nie dającego sprowadzić się do innych oddziaływań.
1 Oddziaływanie podstawowe rodzaj oddziaływania występującego w przyrodzie i nie dającego sprowadzić się do innych oddziaływań. Wyróżniamy cztery rodzaje oddziaływań (sił) podstawowych: oddziaływania silne
Bardziej szczegółowoEXSO-CORE - specyfikacja
EXSO-CORE - specyfikacja System bazowy dla aplikacji EXSO. Elementy tego systemu występują we wszystkich programach EXSO. Może on ponadto stanowić podstawę do opracowania nowych, dedykowanych systemów.
Bardziej szczegółowoSzczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne i roczne z przedmiotu: FIZYKA. Nauczyciel przedmiotu: Marzena Kozłowska
Szczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne i roczne z przedmiotu: FIZYKA Nauczyciel przedmiotu: Marzena Kozłowska Szczegółowe wymagania edukacyjne zostały sporządzone z wykorzystaniem
Bardziej szczegółowoinstrukcja INSTALACJI www.piersa.pl APi_proxy
instrukcja INSTALACJI 1 1. Instalacja Proces instalacji jest prosty wgrywamy pliki na serwer nadajemy prawa chmod 777 lub 755 dla katalogu w którym znajduje się aplikacja przeważnie będzie to katalog public_html
Bardziej szczegółowoWszechświat na wyciągnięcie ręki
Wszechświat na wyciągnięcie ręki Minęło już całkiem sporo czasu, odkąd opuściłam mury I LO w Gorzowie Wlkp. Już tam wiedziałam, że będę studiować astronomię, ponieważ zawsze chciałam się dowiedzieć, jak
Bardziej szczegółowoJak daleko moŝemy popatrzeć z Ziemi - czyli w jaki sposób podglądać powstawianie Wszechświata? Katarzyna Małek Centrum Fizyki Teoretycznej PAN
Jak daleko moŝemy popatrzeć z Ziemi - czyli w jaki sposób podglądać powstawianie Wszechświata? Katarzyna Małek Centrum Fizyki Teoretycznej PAN KsięŜyc Ziemia KsięŜyc ~ 384403 km Fot. NASA 1.3 sekundy świetlnej
Bardziej szczegółowoKrok 2: Pierwsze uruchomienie
Krok 2: Pierwsze uruchomienie W tym ćwiczeniu Krok 1: Instalacja Krok 2: Pierwsze uruchomienie Krok 3: Administrator W tym kroku: Omówimy wszystkie ustawienia, których wymaga program podczas pierwszego
Bardziej szczegółowoMetody badania kosmosu
Metody badania kosmosu Zakres widzialny Fale radiowe i mikrofale Promieniowanie wysokoenergetyczne Detektory cząstek Pomiar sił grawitacyjnych Obserwacje prehistoryczne Obserwatorium słoneczne w Goseck
Bardziej szczegółowoVinCent Administrator
VinCent Administrator Moduł Zarządzania podatnikami Krótka instrukcja obsługi ver. 1.01 Zielona Góra, grudzień 2005 1. Przeznaczenie programu Program VinCent Administrator przeznaczony jest dla administratorów
Bardziej szczegółowoREFERAT PRACY DYPLOMOWEJ Temat pracy: Projekt i realizacja serwisu ogłoszeń z inteligentną wyszukiwarką
REFERAT PRACY DYPLOMOWEJ Temat pracy: Projekt i realizacja serwisu ogłoszeń z inteligentną wyszukiwarką Autor: Paweł Konieczny Promotor: dr Jadwigi Bakonyi Kategorie: aplikacja www Słowa kluczowe: Serwis
Bardziej szczegółowoREFERAT O PRACY DYPLOMOWEJ
REFERAT O PRACY DYPLOMOWEJ Temat pracy: Projekt i budowa systemu zarządzania treścią opartego na własnej bibliotece MVC Autor: Kamil Kowalski W dzisiejszych czasach posiadanie strony internetowej to norma,
Bardziej szczegółowoPraca w programie dodawanie pisma.
Praca w programie dodawanie pisma. Wybór zakładki z danymi z Currendy (1) (tylko w przypadku włączenia opcji korzystania z danych Currendy). Wyszukanie i wybranie pisma. Po wybraniu wiersza dane z Currendy
Bardziej szczegółowoKOMPUTEROWY SYSTEM WSPOMAGANIA OBSŁUGI JEDNOSTEK SŁUŻBY ZDROWIA KS-SOMED
KOMPUTEROWY SYSTEM WSPOMAGANIA OBSŁUGI JEDNOSTEK SŁUŻBY ZDROWIA KS-SOMED Podręcznik użytkownika Katowice 2010 Producent programu: KAMSOFT S.A. ul. 1 Maja 133 40-235 Katowice Telefon: (0-32) 209-07-05 Fax:
Bardziej szczegółowoLX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017 Zadania z zawodów III stopnia. S= L 4π r L
LX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017 Zadania z zawodów III stopnia 1. Przyjmij, że prędkość rotacji różnicowej Słońca, wyrażoną w stopniach na dobę, można opisać wzorem: gdzie φ jest szerokością heliograficzną.
Bardziej szczegółowoWdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu Magento 1.4 1.9
Wdrożenie modułu płatności eservice dla systemu Magento 1.4 1.9 - dokumentacja techniczna Wer. 01 Warszawa, styczeń 2014 1 Spis treści: 1 Wstęp... 3 1.1 Przeznaczenie dokumentu... 3 1.2 Przygotowanie do
Bardziej szczegółowoJak ustawić cele kampanii?
Jak ustawić cele kampanii? Czym są cele? Jest to funkcjonalność pozwalająca w łatwy sposób śledzić konwersje wygenerowane na Twojej stronie www poprzez wiadomości email wysłane z systemu GetResponse. Mierzenie
Bardziej szczegółowoRozdział ten zawiera informacje o sposobie konfiguracji i działania Modułu OPC.
1 Moduł OPC Moduł OPC pozwala na komunikację z serwerami OPC pracującymi w oparciu o model DA (Data Access). Dzięki niemu można odczytać stan obiektów OPC (zmiennych zdefiniowanych w programie PLC), a
Bardziej szczegółowoURLOPY BY CTI. Instrukcja obsługi
URLOPY BY CTI Instrukcja obsługi 1. Wstęp.... 3 2. Uruchomienie programu.... 4 3. Rozpoczęcie pracy w programie.... 6 4. Widok kalendarza.... 8 5. Widok pracowników.... 10 6.Tabela z danymi... 11 1. Wstęp.
Bardziej szczegółowoBIT S.A. BIT Rejestry. Instrukcja instalacji. Wersja 3
BIT S.A. BIT Rejestry Instrukcja instalacji Wersja 3 Spis treści Wstęp... 2 Funkcje aplikacji... 2 Historia zmian aplikacji BIT Rejestry... 3 Instalacja aplikacji... 4 Czynności wstępne... 4 Proces instalacji
Bardziej szczegółowoAplikacje WWW - lab 5
Aplikacje WWW - lab 5 Jan Wróblewski 31 marca 2015 Zadanie zaliczeniowe 2 Przygotowujemy aplikację do edycji obwodów wyborczych. Komenda django do pobierania listy obwodów wyborczych z http://prezydent2010.pkw.gov.pl/pzt/pl/wyn/w/index.htm
Bardziej szczegółowoKalipso wywiady środowiskowe
Kalipso wywiady środowiskowe Instrukcja obsługi INFO-R Spółka Jawna - 2017 43-430 Pogórze, ul. Baziowa 29, tel. (33) 479 93 29, (33) 479 93 89 fax: (33) 853 04 06 e-mail: admin@ops.strefa.pl Spis treści:
Bardziej szczegółowoREFERAT O PRACY DYPLOMOWEJ
REFERAT O PRACY DYPLOMOWEJ Temat pracy: Projekt i realizacja elektronicznego dziennika ocen ucznia Autor: Grzegorz Dudek wykonanego w technologii ASP.NET We współczesnym modelu edukacji, coraz powszechniejsze
Bardziej szczegółowoOcena błędów systematycznych związanych ze strukturą CCD danych astrometrycznych prototypu Pi of the Sky
Ocena błędów systematycznych związanych ze strukturą CCD danych astrometrycznych prototypu Pi of the Sky Maciej Zielenkiewicz 5 marca 2010 1 Wstęp 1.1 Projekt Pi of the Sky Celem projektu jest poszukiwanie
Bardziej szczegółowoWdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu Zen Cart 1.3.9 1.5
Wdrożenie modułu płatności eservice dla systemu Zen Cart 1.3.9 1.5 - dokumentacja techniczna Wer. 01 Warszawa, styczeń 2014 1 Spis treści: 1 Wstęp... 3 1.1 Przeznaczenie dokumentu... 3 1.2 Przygotowanie
Bardziej szczegółowoWspółpraca z platformą dokumentacja techniczna
Współpraca z platformą Emp@tia dokumentacja techniczna INFO-R Spółka Jawna - 2016 43-430 Pogórze, ul. Baziowa 29, tel. (33) 479 93 29, (33) 479 93 89 fax (33) 853 04 06 e-mail: admin@ops.strefa.pl Strona1
Bardziej szczegółowoBiatel BIT S.A. BIT Rejestry. Instrukcja instalacji. Wersja 2
Biatel BIT S.A. BIT Rejestry Instrukcja instalacji Wersja 2 Spis treści Wstęp... 2 Funkcje aplikacji... 2 Historia zmian aplikacji BIT Rejestry... 3 Instalacja aplikacji... 4 Czynności wstępne... 5 Instalacja
Bardziej szczegółowoWszechświat: spis inwentarza. Typy obiektów Rozmieszczenie w przestrzeni Symetrie
Wszechświat: spis inwentarza Typy obiektów Rozmieszczenie w przestrzeni Symetrie Curtis i Shapley 1920 Heber D. Curtis 1872-1942 Mgławice spiralne są układami gwiazd równoważnymi Drodze Mlecznej Mgławice
Bardziej szczegółowo4. Podstawowa konfiguracja
4. Podstawowa konfiguracja Po pierwszym zalogowaniu się do urządzenia należy zweryfikować poprawność licencji. Można to zrobić na jednym z widżetów panelu kontrolnego. Wstępną konfigurację można podzielić
Bardziej szczegółowoPHP: bazy danych, SQL, AJAX i JSON
1 PHP: bazy danych, SQL, AJAX i JSON SYSTEMY SIECIOWE Michał Simiński 2 Bazy danych Co to jest MySQL? Jak się połączyć z bazą danych MySQL? Podstawowe operacje na bazie danych Kilka dodatkowych operacji
Bardziej szczegółowoVeronica. Wizyjny system monitorowania obiektów budowlanych. Instrukcja oprogramowania
Veronica Wizyjny system monitorowania obiektów budowlanych Instrukcja oprogramowania 1 Spis treści 1. Aplikacja do konfiguracji i nadzoru systemu Veronica...3 1.1. Okno główne aplikacji...3 1.2. Edycja
Bardziej szczegółowoTak określił mechanikę kwantową laureat nagrody Nobla Ryszard Feynman ( ) mechanika kwantowa opisuje naturę w sposób prawdziwy, jako absurd.
Tak określił mechanikę kwantową laureat nagrody Nobla Ryszard Feynman (1918-1988) mechanika kwantowa opisuje naturę w sposób prawdziwy, jako absurd. Równocześnie Feynman podkreślił, że obliczenia mechaniki
Bardziej szczegółowoPodręcznik użytkownika
Podręcznik użytkownika Moduł kliencki Kodak Asset Management Software Stan i ustawienia zasobów... 1 Menu Stan zasobów... 2 Menu Ustawienia zasobów... 3 Obsługa alertów... 7 Komunikaty zarządzania zasobami...
Bardziej szczegółowoWdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu Gekosale 1.4
Wdrożenie modułu płatności eservice dla systemu Gekosale 1.4 - dokumentacja techniczna Wer. 01 Warszawa, styczeń 2014 1 Spis treści: 1 Wstęp... 3 1.1 Przeznaczenie dokumentu... 3 1.2 Przygotowanie do integracji...
Bardziej szczegółowoLaboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7
5.0 5.3.3.5 Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7 Wprowadzenie Wydrukuj i uzupełnij to laboratorium. W tym laboratorium, będziesz korzystać z narzędzi administracyjnych
Bardziej szczegółowoPo otrzymaniu maila zapraszającego do udziału w korzystaniu z aplikacji ProfiAuto Usługi dla Serwisu, należy użyć przycisku Aktywuj aplikację.
Po otrzymaniu maila zapraszającego do udziału w korzystaniu z aplikacji ProfiAuto Usługi dla Serwisu, należy użyć przycisku Aktywuj aplikację. Następnie należy podać adres e-mail, który posłuży później
Bardziej szczegółowoPodgląd z rejestratorów IPOX na komputerze z systemem WINDOWS za pomocą programu NVMS-2.0 LITE
Wersja: 1.0 Data: 06.08.2019 Podgląd z rejestratorów IPOX na komputerze z systemem WINDOWS za pomocą programu NVMS-2.0 LITE NVMS-2 LITE jest oprogramowaniem typu CMS, umożliwiającym użytkownikowi sprawowanie
Bardziej szczegółowoPomoc dla systemu WordPress
Pomoc dla systemu WordPress Ten plik pomocy przeznaczony jest dla pluginu stat24 w wersji 0.2. W tym pluginie porzucono wsparcie dla starszych wersji WordPress (niższych niż 1.5) oraz zrezygnowano z opcji
Bardziej szczegółowoPolecam - The Dark Universe by R. Kolb (Wykłady w CERN (2008))
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 15 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 12.01. 2010 Ciemny Wszechświat Polecam - The Dark Universe by R. Kolb (Wykłady w CERN (2008)) http://indico.cern.ch/conferencedisplay.py?confid=24743
Bardziej szczegółowoCzęść II Wyświetlanie obrazów
Tło fragmentu ABA-X Display jest wyposażony w mechanizm automatycznego tworzenia tła fragmentu. Najprościej można to wykonać za pomocą skryptu tlo.sh: Składnia: tlo.sh numer oznacza numer
Bardziej szczegółowoSystem. Instalacja bazy danych MySQL. Autor : Piotr Zielonka tel Piotrków Tryb., sierpień 2018r.
System FOKUS Instalacja bazy danych MySQL Autor : Piotr Zielonka tel. 601 99-73-79 pomoc@zielonka.info.pl Piotrków Tryb., sierpień 2018r. W wersji 2018.7.0 systemu FoKus wprowadzono funkcje umożliwiające
Bardziej szczegółowoData wydania: 2013-06-12. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Wersja 1.0 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Tytuł dokumentu: Dokumentacja dla administratora strony
Bardziej szczegółowoTransformacja współrzędnych geodezyjnych mapy w programie GEOPLAN
Transformacja współrzędnych geodezyjnych mapy w programie GEOPLAN Program GEOPLAN umożliwia zmianę układu współrzędnych geodezyjnych mapy. Można tego dokonać przy udziale oprogramowania przeliczającego
Bardziej szczegółowoBaza danych sql. 1. Wprowadzenie. 2. Repozytaria generyczne
Baza danych sql 1. Wprowadzenie Do tej pory operowaliście na listach. W tej instrukcji pokazane zostanie jak stworzyć bazę danych. W zadaniu skorzystamy z możliwości utworzenia struktury bazy danych z
Bardziej szczegółowoSerwis jest dostępny w internecie pod adresem www.solidnyserwis.pl. Rysunek 1: Strona startowa solidnego serwisu
Spis treści 1. Zgłoszenia serwisowe wstęp... 2 2. Obsługa konta w solidnym serwisie... 2 Rejestracja w serwisie...3 Logowanie się do serwisu...4 Zmiana danych...5 3. Zakładanie i podgląd zgłoszenia...
Bardziej szczegółowoCurrenda EPO Instrukcja Konfiguracji. Wersja dokumentu: 1.3
Currenda EPO Instrukcja Konfiguracji Wersja dokumentu: 1.3 Currenda EPO Instrukcja Konfiguracji - wersja dokumentu 1.3-19.08.2014 Spis treści 1 Wstęp... 4 1.1 Cel dokumentu... 4 1.2 Powiązane dokumenty...
Bardziej szczegółowoPodróż do początków Wszechświata: czyli czym zajmujemy się w laboratorium CERN
Podróż do początków Wszechświata: czyli czym zajmujemy się w laboratorium CERN mgr inż. Małgorzata Janik - majanik@cern.ch mgr inż. Łukasz Graczykowski - lgraczyk@cern.ch Zakład Fizyki Jądrowej, Wydział
Bardziej szczegółowoPi of the Sky. Roboty w poszukiwaniu błysków na niebie. Aleksander Filip Żarnecki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego
Pi of the Sky Roboty w poszukiwaniu błysków na niebie Aleksander Filip Żarnecki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego Gdańsk, Plan prezentacji Wprowadzenie błyski gamma i strategie ich obserwacji Pi
Bardziej szczegółowoS P I S T R E Ś C I. Instrukcja obsługi
S P I S T R E Ś C I Instrukcja obsługi 1. Podstawowe informacje o programie.................................................................................... 2 2. Instalacja programu.....................................................................................................
Bardziej szczegółowoBackend Administratora
Backend Administratora mgr Tomasz Xięski, Instytut Informatyki, Uniwersytet Śląski Katowice, 2011 W tym celu korzystając z konsoli wydajemy polecenie: symfony generate:app backend Wówczas zostanie stworzona
Bardziej szczegółowoLaboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe
Jarosław Gliwiński, Łukasz Rogacz Laboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe ćw. Programowanie wielofunkcyjnej karty pomiarowej w VEE Data wykonania: 15.05.08 Data oddania: 29.05.08 Celem ćwiczenia była
Bardziej szczegółowoProjektowanie baz danych za pomocą narzędzi CASE
Projektowanie baz danych za pomocą narzędzi CASE Metody tworzenia systemów informatycznych w tym, także rozbudowanych baz danych są komputerowo wspomagane przez narzędzia CASE (ang. Computer Aided Software
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM 8,9: BAZA DANYCH MS-ACCESS
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI INSTYTUT INFORMATYKI I ELEKTROTECHNIKI ZAKŁAD INŻYNIERII KOMPUTEROWEJ Przygotowali: mgr inż. Arkadiusz Bukowiec mgr inż. Remigiusz Wiśniewski LABORATORIUM 8,9: BAZA DANYCH MS-ACCESS
Bardziej szczegółowoAnaliza danych z nowej aparatury detekcyjnej "Pi of the Sky"
Uniwersytet Warszawski Wydział Fizyki Bartłomiej Włodarczyk Nr albumu: 306849 Analiza danych z nowej aparatury detekcyjnej "Pi of the Sky" Praca przygotowana w ramach Pracowni Fizycznej II-go stopnia pod
Bardziej szczegółowoUniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Matematyki i Informatyki Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Instytut Fizyki
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Matematyki i Informatyki Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Instytut Fizyki Tomasz Pawłowski Nr albumu: 146956 Praca magisterska na kierunku
Bardziej szczegółowoPrzewodnik użytkownika (instrukcja) AutoMagicTest
Przewodnik użytkownika (instrukcja) AutoMagicTest 0.1.21.137 1. Wprowadzenie Aplikacja AutoMagicTest to aplikacja wspierająca testerów w testowaniu i kontrolowaniu jakości stron poprzez ich analizę. Aplikacja
Bardziej szczegółowo5.4. Tworzymy formularze
5.4. Tworzymy formularze Zastosowanie formularzy Formularz to obiekt bazy danych, który daje możliwość tworzenia i modyfikacji danych w tabeli lub kwerendzie. Jego wielką zaletą jest umiejętność zautomatyzowania
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne z głębin kosmosu
Cząstki elementarne z głębin kosmosu Grzegorz Brona Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych, Uniwersytet Warszawski 24.09.2005 IX Festiwal Nauki Co widzimy na niebie? - gwiazdy - planety - galaktyki
Bardziej szczegółowoProgram dla praktyki lekarskiej
Program dla praktyki lekarskiej ErLab Instrukcja konfiguracji i obsługi Spis Treści 1. Wstęp... 2 2. Konfiguracja... 3 2.1. Serwer... 3 2.2. Laboratorium... 3 2.3. Punkt pobrań... 4 3. Wysyłanie skierowania...
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi Zaplecza epk w zakresie zarządzania tłumaczeniami opisów procedur, publikacji oraz poradników przedsiębiorcy
Instrukcja obsługi Zaplecza epk w zakresie zarządzania tłumaczeniami opisów procedur, publikacji oraz poradników przedsiębiorcy Spis treści: 1 WSTĘP... 3 2 DOSTĘP DO SYSTEMU... 3 3 OPIS OGÓLNY SEKCJI TŁUMACZENIA...
Bardziej szczegółowoForte Zarządzanie Produkcją Instalacja i konfiguracja. Wersja B
Forte Zarządzanie Produkcją Instalacja i konfiguracja Wersja 2013.1.B Forte Zarządzanie Produkcją - Instalacja i konfiguracja Strona 2 z 13 SPIS TREŚCI 1 Instalacja i konfiguracja Forte Zarządzanie Produkcją...
Bardziej szczegółowoProdukcja by CTI. Proces instalacji, ważne informacje oraz konfiguracja
Produkcja by CTI Proces instalacji, ważne informacje oraz konfiguracja Spis treści 1. Ważne informacje przed instalacją...3 2. Instalacja programu...4 3. Nawiązanie połączenia z serwerem SQL oraz z programem
Bardziej szczegółowoKadry Optivum, Płace Optivum. Jak przenieść dane na nowy komputer?
Kadry Optivum, Płace Optivum Jak przenieść dane na nowy komputer? Aby kontynuować pracę z programem Kadry Optivum lub Płace Optivum (lub z obydwoma programami pracującymi na wspólnej bazie danych) na nowym
Bardziej szczegółowoELEKTRONICZNA KSIĄŻKA ZDARZEŃ
ELEKTRONICZNA KSIĄŻKA ZDARZEŃ Instrukcja obsługi 1. WSTĘP... 2 2. LOGOWANIE DO SYSTEMU... 2 3. STRONA GŁÓWNA... 3 4. EWIDENCJA RUCHU... 4 4.1. Dodanie osoby wchodzącej na teren obiektu... 4 4.2. Dodanie
Bardziej szczegółowoFS-Sezam SQL. Obsługa kart stałego klienta. INFOLINIA : tel. 14/698-20-02, kom. 608/92-10-60. edycja instrukcji : 2013-11-25
FS-Sezam SQL Obsługa kart stałego klienta INFOLINIA : tel. 14/698-20-02, kom. 608/92-10-60 edycja instrukcji : 2013-11-25 Aplikacja FS-Sezam SQL jest programem służącym do obsługi kart stałego klienta.
Bardziej szczegółowoKurs obsługi systemu CMS. Prawie wszystkie treści wyświetlające się na stronie są zlokalizowane w dziale artykuły.
Kurs obsługi systemu CMS Zaczynając przygodę z systemem zarządzania treścią Joomla 2.5 należy przedstawić główny panel administratora. Całość zaprojektowana jest w kombinacji dwóch systemów nawigacyjnych.
Bardziej szczegółowoSystem kontroli wersji - wprowadzenie. Rzeszów,2 XII 2010
System kontroli wersji - wprowadzenie Rzeszów,2 XII 2010 System kontroli wersji System kontroli wersji (ang. version/revision control system) służy do śledzenia zmian głównie w kodzie źródłowym oraz pomocy
Bardziej szczegółowoWdrożenie modułu płatności eservice. dla systemu oscommerce 2.3.x
Wdrożenie modułu płatności eservice dla systemu oscommerce 2.3.x - dokumentacja techniczna Wer. 01 Warszawa, styczeń 2014 1 Spis treści: 1 Wstęp... 3 1.1 Przeznaczenie dokumentu... 3 1.2 Przygotowanie
Bardziej szczegółowoWebowy generator wykresów wykorzystujący program gnuplot
Uniwersytet Mikołaja Kopernika Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Marcin Nowak nr albumu: 254118 Praca inżynierska na kierunku informatyka stosowana Webowy generator wykresów wykorzystujący
Bardziej szczegółowoSERWER AKTUALIZACJI UpServ
Wersja 1.12 upserv_pl 11/16 SERWER AKTUALIZACJI UpServ SATEL sp. z o.o. ul. Budowlanych 66 80-298 Gdańsk POLSKA tel. 58 320 94 00 serwis 58 320 94 30 dz. techn. 58 320 94 20; 604 166 075 www.satel.pl SATEL
Bardziej szczegółowoPlatformy programistyczne:.net i Java L ABORATORIUM 7,8: HACKATHON - JTTT
Platformy programistyczne:.net i Java L ABORATORIUM 7,8: HACKATHON - JTTT O co chodzi? - Przypomnienie Hackathon - http://en.wikipedia.org/wiki/hackathon A hackathon is an event in which computer programmers
Bardziej szczegółowoBaza danych sql. 1. Wprowadzenie
Baza danych sql 1. Wprowadzenie Do tej pory operowaliście na listach. W tej instrukcji pokazane zostanie jak stworzyć bazę danych. W zadaniu skorzystamy z edytora graficznego struktury bazy danych, który
Bardziej szczegółowoPodręcznik użytkownika Obieg dokumentów
Podręcznik użytkownika Obieg dokumentów Opracowany na potrzeby wdrożenia dla Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu W ramach realizacji projektu: Uczelnia jutra wdrożenie
Bardziej szczegółowoWspółpraca z platformą Emp@tia. dokumentacja techniczna
Współpraca z platformą Emp@tia dokumentacja techniczna INFO-R Spółka Jawna - 2013 43-430 Pogórze, ul. Baziowa 29, tel. (33) 479 93 29, (33) 479 93 89 fax (33) 853 04 06 e-mail: admin@ops.strefa.pl Strona1
Bardziej szczegółowoIBM SPSS Modeler Social Network Analysis 16 podręcznik instalowania i konfigurowania
IBM SPSS Modeler Social Network Analysis 16 podręcznik instalowania i konfigurowania Spis treści Rozdział 1. Wprowadzenie do programu IBM SPSS Modeler Social Network Analysis.............. 1 IBM SPSS
Bardziej szczegółowoWINDOWS Instalacja serwera WWW na systemie Windows XP, 7, 8.
WINDOWS Instalacja serwera WWW na systemie Windows XP, 7, 8. Gdy już posiadamy serwer i zainstalowany na nim system Windows XP, 7 lub 8 postawienie na nim serwera stron WWW jest bardzo proste. Wystarczy
Bardziej szczegółowoAstronomia na egzaminie maturalnym. Część 2
Astronomia na egzaminie maturalnym. Część 2 Poprzedni artykuł dotyczył zagadnień związanych z wymaganiami z podstawy programowej dotyczącymi astronomii. W obecnym będzie kontynuacja omawiania tego problemu.
Bardziej szczegółowoInstalacja systemu zarządzania treścią (CMS): Joomla
Instalacja systemu zarządzania treścią (CMS): Joomla Na stronie http://www.cba.pl/ zarejestruj nowe konto klikając na przycisk:, następnie wybierz nazwę domeny (Rys. 1a) oraz wypełnij obowiązkowe pola
Bardziej szczegółowoASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013
1 ASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013 NR Temat Konieczne 1 Niebo w oczach dawnych kultur i cywilizacji - wie, jakie były wyobrażenia starożytnych (zwłaszcza starożytnych Greków) na budowę Podstawowe
Bardziej szczegółowoInstrukcja instalacji i obsługi programu Szpieg 3
COMPUTER SERVICE CENTER 43-300 Bielsko-Biała ul. Cieszyńska 52 tel. +48 (33) 819 35 86, 819 35 87, 601 550 625 Instrukcja instalacji i obsługi programu Szpieg 3 wersja 0.0.2 123 SERWIS Sp. z o. o. ul.
Bardziej szczegółowoznajdowały się różne instrukcje) to tak naprawdę definicja funkcji main.
Część XVI C++ Funkcje Jeśli nasz program rozrósł się już do kilkudziesięciu linijek, warto pomyśleć o jego podziale na mniejsze części. Poznajmy więc funkcje. Szybko się przekonamy, że funkcja to bardzo
Bardziej szczegółowoMAMP: Można to pobrać i zainstalować z XAMPP: Można go pobrać i zainstalować z
WordPress : Omówienie I Instalacja Na początek, dlaczego byłbyś zainteresowany wykorzystaniem WordPressa razem z PhoneGap? Zapytałbym: "Dlaczego byś nie?" Moim zdaniem WordPress jest jednym z najłatwiejszych
Bardziej szczegółowoSieciowa instalacja Sekafi 3 SQL
Sieciowa instalacja Sekafi 3 SQL Niniejsza instrukcja opisuje instalację Sekafi 3 SQL w wersji sieciowej, z zewnętrznym serwerem bazy danych. Jeśli wymagana jest praca jednostanowiskowa, należy postępować
Bardziej szczegółowoI. Informacje ogólne. Jednym z takich systemów jest Mambo.
MAMBO (CMS) I. Informacje ogólne CMS, Content Management System ("system zarządzania treścią") jest to jedna lub zestaw aplikacji internetowych pozwalających na łatwe utworzenie oraz późniejszą aktualizację
Bardziej szczegółowoKadry Optivum, Płace Optivum. Jak przenieść dane na nowy komputer?
Kadry Optivum, Płace Optivum Jak przenieść dane na nowy komputer? Aby kontynuować pracę z programem Kadry Optivum lub Płace Optivum (lub z obydwoma programami pracującymi na wspólnej bazie danych) na nowym
Bardziej szczegółowoPanda Managed Office Protection. Przewodnik. Panda Managed Office Protection. Przewodnik
Panda Managed Office Protection. Przewodnik Panda Managed Office Protection Przewodnik Maj 2008 Spis treści 1. Przewodnik po konsoli administracyjnej i monitorującej... 3 1.1. Przegląd konsoli... 3 1.2.
Bardziej szczegółowoWykłady z Geochemii Ogólnej
Wykłady z Geochemii Ogólnej III rok WGGiOŚ AGH 2010/11 dr hab. inż. Maciej Manecki A-0 p.24 www.geol.agh.edu.pl/~mmanecki ELEMENTY KOSMOCHEMII Nasza wiedza o składzie materii Wszechświata pochodzi z dwóch
Bardziej szczegółowoInstrukcja migracji danych z bazy Derby do bazy Oracle
Instrukcja migracji danych z bazy Derby do bazy Oracle wersja 5.14.0.2 Wrocław.2015r. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dokument może być reprodukowany lub przechowywany bez ograniczeń tylko w całości. Żadna
Bardziej szczegółowoWymagane jest podłączenie serwera do Internetu (konieczne do zdalnego dostępu).
Spis treści Informacje ogólne...2 Tryby pracy...3 Wygląd interfejsu...4 Tryb użytkownika...5 Tryb administratora...6 Import kontrahentów z pliku XML...8 2 Informacje ogólne Aplikacja internetowa umożliwia
Bardziej szczegółowoInstalacja programu Warsztat 3 w sieci
Instalacja programu Warsztat 3 w sieci (proszę uważnie przeczytać do końca) Spis treści 1 Przed instalacją...2 2 Przeprowadzanie po raz pierwszy instalacji sieciowej...3 2.1 Dane umieszczone na jednej
Bardziej szczegółowoPodręcznik Użytkownika LSI WRPO
Podręcznik użytkownika Lokalnego Systemu Informatycznego do obsługi Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013 w zakresie wypełniania wniosków o dofinansowanie Wersja 1 Podręcznik
Bardziej szczegółowoKonfiguracja parametrów pozycjonowania GPS 09.05.2008 1/5
Konfiguracja parametrów pozycjonowania GPS 09.05.2008 1/5 Format złożonego polecenia konfigurującego system pozycjonowania GPS SPY-DOG SAT ProSafe-Flota -KGPS A a B b C c D d E e F f G g H h I i J j K
Bardziej szczegółowoGRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII
MODUŁ 1 SCENARIUSZ TEMATYCZNY GRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII OPRACOWANE W RAMACH PROJEKTU: FIZYKA ZAKRES PODSTAWOWY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA. PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI
Bardziej szczegółowo