BADANIE WYKORZYSTANIA SMARTFONÓW Z PUNKTU WIDZENIA KLIENTA

Transkrypt

1 BADANIE WYKORZYSTANIA SMARTFONÓW Z PUNKTU WIDZENIA KLIENTA WITOLD CHMIELARZ Streszczenie Zasadniczym celem niniejszego artyku u jest analiza wykorzystania smartfonów przez wybran grup u ytkowników. W pracy przedstawiono charakterystyk u ytkowników smartfonów oraz ich opini na temat ilo ci i warunków ich u ywania (jako ci aplikacji i wygody korzystania z witryn z aplikacjami mobilnymi) Przeprowadzono dyskusj otrzymanych rozwi za oraz wyci gni to wnioski z dotychczasowych bada. S owa kluczowe: smartfony, urz dzenia mobilne, wykorzystanie urz dze mobilnych Wprowadzenie Zasadniczym celem niniejszej pracy jest analiza wykorzystania smartfonów z punktu widzenia klienta w Polsce w drugiej po owie 2014 r. Jest to rynek nadal nowy, bardzo dynamiczny, uzupe nieny dostarczaniem klientom aplikacji mobilnych, którego strategie rozwojowe nadal pozostaj niesprecyzowane, a ostateczny rozmiar i zakres wykorzystania jest wielk niewiadom. Za aplikacj mobiln (mobile software/application) b dziemy tu uwa ali oprogramowania funkcjonuj ce na ró nych platformach systemowych, tworzone przy pomocy ró nych j zyków oprogramowania do wykorzystania w urz dzeniach przeno nych, g ównie telefonach komórkowych, palmtopach, smartfonach oraz tabletach. Ze wzgl du na cel i sposób wykorzystania wyró nia si aplikacje: niezale ne (samodzielne i specjalistyczne, na urz dzenia bez konieczno ci dost pu do Internetu); internetowe (mobilne serwisy); strumieniowo-klienckie (na danie u ytkownika dost p do zawarto ci serwera przez Internet) oraz gry komputerowe (wszelkiego rodzaju). Prawdziwy rynek nowoczesnych aplikacji mobilnych ci le zwi zany z produkcj wykorzystuj cych je urz dze rozpocz funkcjonowanie w 2008 roku w rok po rozpocz ciu sprzeda y pierwszego smartfona (iphone). Firma Apple uruchomi a wtedy us ug App Store, która rozszerza a funkcjonalno itunes Store 1 o mo liwo zakupu aplikacji. Aplikacje mog y by instalowane na ipod Touch (najpopularniejszym w tym czasie odtwarzaczu muzyki). Zewn trzni developerzy mogli zamieszcza w App Store swoje programy za prowizj od ich sprzeda y. Brak klawiatury w iphonie i nowatorski interfejs dotykowy obs ugiwany palcem i gestami, pozwoli y stworzy now jako zwi zan z zupe nie inn filozofi obs ugi i wygl dem ni w urz dzeniach wykorzystywanych uprzednio. Uruchomienie App Store sprawi o, e Apple mia o ju kompletny ekosystem us ug mobilnych, który pozwala uzyskiwa dochód nie tylko ze sprzeda y urz dze, ale i z dostarczania do nich tre ci. Równolegle na rynku tym dzia ali konkurenci. Od listopada 2007 r. Google wszed w kooperacj z firmami zwi zanymi z bran telefonii komórkowej (producenci sprz tu HTC, Sony czy Samsung), operatorami komórkowymi w USA oraz producentami procesorów. Celem konsorcjum by o stworzenie rodowiska dla urz dze przeno nych PDA oraz smartfonów. Pierwszym produktem tego konsorcjum sta si w a nie system operacyjnym Android, bazuj cy na systemie Linux. Pierwszym smartfonem z systemem Android by HTC Dream którego premiera mia a miejsce 1 Od 2003 r. tanie zakupy muzyki online w tym premiery specjalnie dla tego serwisu. 26

2 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 73, 2015 w pa dzierniku 2008 r. Od tego czasu inni producenci zacz li coraz cz ciej si ga po ten system operacyjny do swoich urz dze, co by o podsycane polityk firmy Google, która szeroko promowa a swój system i jego otwarto na modyfikacje. Trzecim konkurentem na rynku sta a si firma Microsoft, która pocz tkowo nie dostrzega a szans rozwojowych tego rynku i pojawi a si na nim stosunkowo pó no ze swoim systemem Windows Phone (w zasadzie dopiero w 2010 r.). Ostateczn form system uzyska w 2012 r. kiedy zadebiutowa a wersja ósma Windows Phone (razem z Windows 8 PC). Przeznaczona na smartfony wersja systemu mia a rozszerzon funkcjonalno w stosunku do komputerowej. W celu promowania nowego systemu Windows Phone nawi za wspó prac z fi sk Noki, która mia a zaj si produkcj sprz tu, a w tym czasie mia a problemy spowodowane wykorzystywaniem niekonkurencyjnego ju na rynku systemu operacyjnego smartfonów Symbian. Nokia maj ca dobrej jako ci sprz t mog a dzi ki Windows Phone zaoferowa klientom smartfony wyró niaj ce si pozytywnie w ród sprz tu konkurencji. Pierwsze smartfony z serii Lumia z nowym mobilnym systemem Windows zadebiutowa y w 2011 r., lecz nie zdo a y uratowa Nokii i 2013 r. Microsoft zakupi dzia odpowiedzialny za produkcj smartfonów. System Windows Phone jest dost pny dla producentów smartfonów, za niewielk op at licencyjn. Chocia mniejsza popularno systemu nie gwarantuje szybkiego sukcesu, z drugiej strony coraz silniejsza konkurencja w ród urz dze z systemem Android sk ania producentów do poszukiwania alternatyw. Obecnie na rynku systemów dla smartfonów znajduje si dwóch g ównych graczy: Android oraz ios. Windows Phone mimo stara Microsoftu nadal nie odgrywa na rynku a tak du ego znaczenia, a pozosta e systemy s na dzie dzisiejszy zupe nie niszowe. Na podstawie danych agencji IDC, w drugim kwartale 2014 r. rynek smartfonów zwi kszy si o 25% rok w stosunku do drugiego kwarta u ubieg ego roku i by on rekordowy pod wzgl dem ilo ci wyprodukowanych urz dze. Ich ilo po raz pierwszy w historii wynios a ponad 300 milionów sztuk 2. System Android umacnia swoj dominacj na wiatowym rynku smartfonów z ponad 255 mln wyprodukowanych sztuk, co stanowi blisko 85% rynku (urz dzenia tanie do 200$ za sztuk ). Udzia systemu ios w rynku w drugim kwartale 2014 zmala z 13% do 11,7% w porównaniu do drugiego kwarta u roku ubieg ego. Zapewne jest to spowodowane wzrostem zapotrzebowania na tanie smartfony, gdzie Apple nie ma aktualnie zbyt wiele do zaoferowania. Mimo promowania iphona 4S jako ta szego wariantu sprz tu, urz dzenia te s nadal poza zasi giem ekonomicznym dla wi kszo ci klientów. Nie maleje jednak ilo sprzeda y, a od pa dziernika 2014 r. (premiera iphona 6) powoli wzrasta. System Windows Phone mimo zwi kszonej produkcji nadal nie nad a za rynkiem. W drugim kwartale 2014 r. zosta o wyprodukowane 7,4 milionów smartfonów z tym systemem, jednak produkcja smatfonów z systemem Android ro nie du o szybciej. W efekcie udzia w rynku Windows Phone spad w drugim kwartale 2014 r. z 3,4% (w 2 kwartale roku ubieg ego) do 2,5% obecnie. Sprzeda tego systemu bazuje g ównie na urz dzeniach Nokii. Je li Microsoft nie przekona innych producentów do swojego systemu, trudno b dzie mu konkurowa z wi kszymi rywalami. Od strony producentów sprz tu smartfonów dominuj c pozycj na rynku ma Samsung 24% rynku (7% spadek od 2013 r.); Apple 11,7% rynku; Huawei 6,7%, Lenovo 5,2% oraz LG 4,8%. Pozostali producenci zajmuj 46,7% rynku ro nie udzia marek chi skich: Xioami, Coolpad, Oppo, czy indyjskich Micromax (smartfony o rosn cej jako ci, przy znacznie ni szych kosztach). 2 pa dziernik

3 Witold Chmielarz Badanie wykorzystania smartfonów z punktu widzenia klienta Na rynkach, gdzie dla konsumentów cena jest istotniejsza od marki s to atrakcyjniejsze oferty ni oferty firm dzia aj ce w bran y od wielu lat np. Sony czy HTC. Wraz z rozwojem sprz tu mobilnego oraz systemów operacyjnych, pozwalaj cych na nowoczesn, atw, szybk i przyjemn komunikacje ekranow ca y czas rozwija y si sklepy z aplikacjami mobilnymi ugruntowuj c jednocze nie pozycj firm przoduj cych na tym rynku. Obecnie rynek aplikacji mobilnych w UE zatrudnia oko o 1,8 mln osób, w tym 1 mln deweloperów oraz 800 tys. pracowników m.in. dzia ów marketingu. Przychody sektora w 2014 r. w tym regionie maj wynie 17,5 mld euro. Liczba pracowników wzro nie do 2018 r. do poziomu 4,8 mln, a przychody si gn prognozowanego poziomu 63 mld euro 3.. Wzrost ten spowodowany jest g ównie z powodu rosn cej popularno ci mobilnych aplikacji. Jak podkre laj eksperci, du e znaczenie w tym procesie ma atwa dost pno i niski koszt u ytkowania (wiele bezp atnych) tego typu produktów. Wed ug danych Gartnera, tylko w 2013 r. ci gni to na ca ym wiecie 102 miliardy aplikacji mobilnych. Darmowe aplikacje stanowi ponad 60% w ród ogó u aplikacji App Store i 80% Google Play. Szacuje si, e w 2017 r. obie platformy b d odpowiada za 90% globalnej liczby pobra aplikacji 4. Warto rynku handlu mobilnego w Polsce, tylko w tym roku, wzro nie o 113 proc. i osi gnie poziom jednego miliarda z otych, a w 2015 roku a 2,5 miliarda. Ju 11 milionów Polaków w zesz ym miesi cu korzysta o z Internetu za po rednictwem smartfona lub tabletu, a blisko 5 milinów kupi o produkt, us ug lub aplikacj za ich pomoc. Ponadto, co trzeci e-sklep dostosowa swoj ofert do wymaga u ytkowników mobilnych. Jednak tylko 5,3 proc. polskich firm, posiada mobiln wersj strony internetowej 5. Czyli wci jeszcze a 76% sklepów internetowych nie ma jak dot d dost pu z urz dze mobilnych. Natomiast szacunki mówi ce, e 31% Polaków posiada smartfony, trzeba uzna za niedoszacowanie. Zapomina nie mo na równie o osobach posiadaj cych tablety, które wed ug tych samych szacunków posiada 11% potencjalnych klientów 6.. Wszystkie powy sze dane wiadcz o wysokim potencjale i zró nicowaniu dynamicznego rynku smartfonów oraz zwi zanych z nimi us ug. Uzasadnia to jak si wydaje w dostatecznym stopniu, zainteresowanie analizami tego rynku. Tym bardziej, e jednocze nie na rynku pojawia si wiele mitów i obiegowych opinii typu ( wszyscy m odzi ludzie posiadaj smartfony, nikt nie kupuje aplikacji, wi kszo m czyzn pos uguje si smartfonam itp 7 ), zwi zanych z t dziedzin, które przy okazji bada mo na utrwali lub udaje si je obali. Dlatego podj to si bada, których g ównym celem jest analiza uwarunkowa rynku dla wykorzystania aplikacji mobilnych. Przedstawione w tym artykule wyniki stanowi skondensowany raport z pierwszej fazy bada, dotycz cej wykorzystania smatfonów w wybranej grupie u ytkowników w Polsce ,nId, #utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=firefox z opinii ankietowanych u ytkowników 28

4 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 73, Za o enia metodyki badawczej Ze wzgl du na nieliczne i wyrywkowe badania dotycz ce sfery rynku mobilnego zarówno w literaturze krajowej, jak i zagranicznej, badania oparto na w asnym podej ciu sk adaj cym si z poni szych etapów: analiza wybranej grupy u ytkowników smartfonów na podstawie ankiety ilo ciowo-jako- ciowej: precyzuj cej rodzaj systemu operacyjnego wykorzystywanego w smartfonie i jego w asno ci, d ugo ci u ytkowania urz dzenia mobilnego, ilo ci wykorzystywanych w nim aplikacji, cz sto ci korzystania z aplikacji zewn trznych, poczucia mo liwo ci wyboru aplikacji zewn trznych, subiektywnej oceny jako ci aplikacji, wygody korzystania z witryny dystrybuuj cej i sprzedaj cej aplikacje mobilne, rodzaju p atno ci i ich wysoko ci oraz korzystania z p atno ci abonamentowych, identyfikacja na podstawie wypowiedzi ankietowych najistotniejszych kryteriów oceny serwisów internetowych dystrybuuj cych aplikacje mobilne i ich rozwini cie na subkryteria, analiza porównawcza serwisów internetowych z aplikacjami mobilnymi za pomoc metody punktowej. Artyku przedstawia wyniki pierwszego etapu tych bada. Badania zosta y przeprowadzone w ko cu listopada 2014 r. Wybór grupy badawczej nie by przypadkowy, nale y do klasy wygodnych, ankietowani byli studentami wybranych uczelni warszawskich (Uniwersytetu Warszawskiego oraz Akademii Finansów i Biznesu Vistula), studiów licencjackich, in ynierskich, magisterskich i podyplomowych; stacjonarnych i niestacjonarnych oraz pracowników administracyjnych tych szkó. Ankiety rozprowadzano najpierw drog elektroniczn, pó niej równie w sposób bezpo redni (wi ksza zwrotno si gaj ca prawie 100%). Ograniczeniem tego wyboru by spodziewany mi dzy innymi: wysoki udzia osób posiadaj cych smartfony, niekoniecznie wysokiej, jako ci, ale za to o d u szym czasie u ytkowania, ma a ilo smartfonów s u bowych oraz mniejsza ilo kupowanych aplikacji. Ankiet wype ni o 314 osób. Niewiele poni ej 10% nie posiada o i nie u ywa o zmartwiona. S u bowych smartfonów by o tylko 5%. Prawie 73% ankietowanych u ywa o smartfona ponad 2 lata. W ród ankietowanych by o 62,7% kobiet i 37,3% m czyzn. Najwi cej osób ponad 69% by o z grupy wiekowej lat typowej dla studentów studiów licencjackich i in ynierskich, g ównie z wykszta ceniem rednim (68,8%) oraz 15% z grupy wiekowej lat charakterystycznej dla studentów studiów magisterskich stacjonarnych oraz wieczorowych i zaocznych studiów licencjackich, in ynierskich i magisterskich. Ponad 15% ankietowanych by o z grupy wiekowej ponad 35 lat (wi kszo ze studiów licencjackich, podyplomowych oraz pracowników administracyjnych). Wykszta cenie licencjackie posiada o 8,9%, a wy sze 22,3% respondentów (studia podyplomowe i pracownicy administracyjni). Ponad 44% ankietowanych deklarowa o pochodzenie z miasta o ilo ci ponad 500 tys. mieszka ców, prawie 15% z miast tys. mieszka ców, 22% z miast tys. mieszka ców, prawie 3% z miast do 10 tys. mieszka ców, a 15,7% ze wsi. Prostota ankiety nie spowodowa a przek ama w wype nieniu, nieliczni respondenci (11) wype niali rubryk z opiniami na temat wykorzystania urz dze i aplikacji mobilnych. 29

5 Witold Chmielarz Badanie wykorzystania smartfonów z punktu widzenia klienta 2. Analiza uzyskanych wyników, dyskusja i wnioski Jak napisano we wcze niejszej cz ci opracowania w ankiecie na pierwszym miejscu okre lono rodzaj systemu operacyjnego znajduj cego si w smartfonie, którym pos ugiwali si respondenci. Stanowi o to jednocze nie jego identyfikacj pod k tem mo liwo ci dost pu do okre lonych aplikacji mobilnych. Struktura uzyskanych wyników by a nast puj ca: pos uguj cy si systemem Android stanowili 53,2% wszystkich u ytkowników, ponad dwa razy mniej stanowili pos uguj cy si systemem ios (21,3%), trzy i pó razy mniej Windows Phone (14%). U ywaj cy innych systemów (BlackBerry OS, Bada, Firefox OS) stanowili jedynie 1,6% wszystkich u ytkowników. Stosunkowo wysoka pozycja najkrócej funkcjonuj cego na rynku Windows Phone wynika z silnej pozycji systemu Windows w Polsce, atrakcyjnej równie dla studentów cenowo 8. W ród osób pos uguj cych si systemem Android najwi cej by o osób z grupy wiekowej lat. Ze wzgl du na kryterium d ugo ci u ytkowania smartfona z ekranem dotykowym prawie 50% u ywa o smartfony ponad 3 lata, 24,4% od 2 3 lat, 16,6% od roku do dwóch, a tylko 10,6% poni ej roku. Dane potwierdzi y opini, e im d u szy czas u ywanie smartfona, tym wi ksza mo liwo zakupu nowych aplikacji posiadaj cy go najd u ej najcz ciej deklarowali zakup aplikacji. Nie wyst pi o zró nicowanie ze wzgl du na p e prawie tyle samo procent kobiet, co m czyzn znalaz o si w pierwszej grupie najd u ej u ytkuj cej smartfony ponad 3 lata. Ró nica wyst pi a w grupie drugiej na korzy m czyzn, w ostatniej proporcje si odwracaj. Osoby, które d u ej korzystaj ze smartfona znaj i doceniaj jego mo liwo ci. W zasadzie im d u ej trwa okres wykorzystania smartfona, tym u ytkownik ma zainstalowane coraz wi cej aplikacji, które zast puj mu mi dzy innymi portale internetowe. Ró ne zastosowania smartfona wymagaj u ywania ca ego szeregu ró nych aplikacji mobilnych. S u bowa w asno smartfona oznacza mniejsze potrzeby zakupu aplikacji, tak w a nie by o w tej nielicznej grupie ankietowanych (5%), która posiada a smartfony s u bowe. Ta zdecydowana przewaga smartfonów prywatnych wynika a z doboru próbki badawczej i struktury rodzajów studiów, na które ucz szczali studenci w wi kszo stacjonarnych pierwszego stopnia, Kolejn rozpatrywan cech u ytkownika smartfona by a intensywno u ytkowania (liczona ilo ci uruchamianych aplikacji) w podziale na podstawowe systemy operacyjne, w nich u ytkowane co pó niej u atwia analiz korzystania ze sklepów sprzedaj cych aplikacje mobilne, 8 W 3 kwartale 2013 r. sprzeda urz dze z systemem Windows Phone by a w Polsce wi ksza, ni iphonów 30

6 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 73, 2015 Rys. 1. Intensywno u ytkowania smatfonów ( rednia ilo regularnie u ywanych aplikacji) ród o: opracowanie w asne. Najpopularniejsze w ród u ytkowników przedzia y u ytkownych przez nich aplikacji by y rednio przedzia y wskazuj ce na posiadanie przez nich od 4 do 10 aplikacji mobilnych zgromadzi y one a 52% ankietowanych. Tylko 11% u ytkowników korzysta o z 1 3 aplikacji. W 18% grupie, która zadeklarowa a u ywanie ponad 20 aplikacji, prawie 70% stanowili m czy ni. W grupie u ywaj cej 11 do 20 aplikacji stanowili oni prawie 55%, natomiast w grupie u ywaj cej 1 do 3 aplikacji tylko nieca e 15%. Dominant przy smartfonach z systemem Android by o u ywanie 7 10 aplikacji (30,8%), przy systemie ios powy ej 20 aplikacji, przy Windows 7 10 aplikacji. Dobry wynik smartfonów z systemem Android spowodowany by olbrzymi liczb aplikacji dzia aj cych w tym systemie na rynku (1 mln 380 tys.), w tym najwi ksz ilo ci aplikacji darmowych (Linux). iphony s przewa nie przeznaczone dla osób zamo niejszych, a aplikacje na nie tworzone cz ciej sprzedawane s na zasadach komercyjnych. Jednak wybór aplikacji z tym systemem jestniemal równie ogromny (1 mln 350 tys. Najm odszy Windows Phone nadrabia powoli ilo ciowy dystansdo pozosta ych rywali posiada oko o 350 tys. aplikacji. Wida jednak, e dysproporcja jest jeszcze bardzo du a. Jedn z istotnych, badanych cech by a te cz stotliwo korzystania z zewn trznych aplikacji na posiadanym smartfonie (globalnie i w rozbiciu na system operacyjny). By y trzy mo liwo ci: nie instaluj, rzadko oraz cz sto. Pierwsz opcje wybra o rednio jedynie 7% u ytkowników, ale mo e to oznacza równie, e kupuj oni sprz t z gotowymi, wgranymi aplikacjami i zw aszcza na pocz tku u ytkowania nie maj potrzeby ich uzupe niania, czy rozszerzania. Taka sytuacja wyst puje cz sto w ród u ytkowników iphona. W ród nich tylko 1,5% zg osi o tak mo liwo. Inaczej zachowuj si u ytkownicy urz dze z systemem Android i Windows Phone. Ten ostatni jest to m odym systemem, który nie zd y obrosn w narz dzia uniwersalne jego u ytkownicy rzadziej, ni u ytkownicy sprz tu z systemem Android wybierali odpowiedz nie instaluj adnych dodatkowych aplikacji/gier. wiadczy to o tym, e Windows nie zapewnia wszystkich funkcjonalno ci od razu po instalacji. U ytkownicy systemu Windows, którzy nie byli zainteresowani 31

7 Witold Chmielarz Badanie wykorzystania smartfonów z punktu widzenia klienta przeszukiwaniem sklepu z aplikacjami, zamiast w pierwszej grupie znale li si w grupie drugiej, czyli zapewne instaluj potrzebne narz dzia, które im brakuj w momencie rozpoczynania pracy na smartfonie. Odpowiedzi cz sto dotycz ce instalowania zewn trznych aplikacji najwi cej udzielili u ytkownicy urz dze z systemem ios (28,4%), w pozosta ych systemach kszta towa y si one na poziomie 23%. Kryterium ilo dost pnych aplikacji w odczuciach u ytkowników dopuszcza o szerok, sze- cio-punktow gam odpowiedzi. Najlepiej dost pno aplikacji oceniali u ytkownicy iphonów, których a 47,8% odpowiedzia o, e wybór jest bardzo du y. Kolejne 32,2% wybra o opcj du y wybór, co w sumie daje prawie 80% badanych u ytkowników urz dze z tym systemem. 11,9% odpowiedzi znalaz o si w kategorii redni, a 1,7% ma y Jest to najlepszy wynik w kategoriach systemów operacyjnych, który pokazuje, e oferta smartfonów z systemem operacyjnym ios jest najbardziej dostosowana do oczekiwa u ytkowników. Dla posiadaczy smartfonów z systemem Android zadowolenie z ich dost pno ci nie by o ju tak wysokie (o 9% ni sze ni iphonów), tym niemniej 38,2% u ytkowników umiejscowi o je na poziomie bardzo du ym, a du ym wybra o 29,4%. W sumie obie te kategorie stanowi y 12,3 punktów procentowych mniej ni w przypadku ios. W odró nieniu od poprzedniego przypadku pojawi y si tu równie opinie, e wybór aplikacji jest zbyt ma y. Przy olbrzymiej ilo ci aplikacji dla systemu Android dost pnych na rynku mog o to by spowodowane faktem, e dla starych lub s abym technicznie smartfonów, ilo dost pnych aplikacji mo e by znacznie mniejsza (brak kompatybilno ci). Rys. 2. Dost pno aplikacji z punktu widzenia u ytkownika ród o: Opracowanie w asne. Odczucie dost pno ci aplikacji dla Windows Phone by o niewiele gorsze. Na ocen bardzo du lub du oceni o j 63,2% u ytkowników tego systemu. Wyboru opcji ma y lub bardzo ma y dokona o 10,2% osób. redni za 14,3%, co stanowi redni poziom w stosunku do konkurencji. Na uzyskane wyniki wp yn y: niska, ale rosn ca jako szybko wykonywanych (aby 32

8 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 73, 2015 dogoni konkurencj ) aplikacji, niski próg tolerancji dla ich umieszczania w sklepie internetowym, prze o enie ogólnie dost pnej ilo ci aplikacji na opinie klientów o ich dost pno ci oraz na intensywno kampanii reklamowych prowadzonych w mediach pos uguj cych si tym systemem. Kolejn ocenian cech by a jako aplikacji wykorzystywanych w smartfonie. Podobnie jak w poprzednim przypadku u ytkownik mia do wyboru sze opcji: bardzo dobra, dobra z istnieniem s abszych programów, generalnie dobra, rednia, s aba i zak adaj ca trudno w ocenie. Im wi cej aplikacji ma zainstalowanych u ytkownik, tym lepiej na ogó ocenia jako aplikacji. Mo na z tego wnioskowa, e zainstalowanie aplikacji, które wymagaj wizyty w sklepie pokazuj u ytkownikom, jak naprawd du y jest ich wybór. Z drugiej strony osoby, które uwa aj, e aplikacji jest du o, znajduj zawsze jeszcze co interesuj cego dla siebie i ch tnie instaluj. Jednocze nie mo na zauwa y, e du a ilo bardziej do wiadczonych u ytkowników smartfonów (z d u szym sta em) twierdz cych, e aplikacji jest du o, wiadczy o tym, e z czasem u wiadamiaj sobie oni, jakie mo liwo ci daje im sklep z aplikacjami. Rys. 3. Jako aplikacji mobilnych w ocenie u ytkownika ród o: opracowanie w asne. W zakresie oceny jako ci programów dost pnych na smartfony ankietowani zasadniczo pozytywnie oceniali jako oprogramowania w sklepach oceny bardzo dobre, dobre i generalnie dobre wynosz rednio ponad 82%, przy czym tylko 7,3% ankietowanych odpowiedzia o nie wiem. Opini negatywn lub neutraln wyrazi o rednio tylko 10,4% osób. 33

9 Witold Chmielarz Badanie wykorzystania smartfonów z punktu widzenia klienta Jak wida najlepsz opini na temat jako ci aplikacji dla swojego smartfona maj u ytkownicy iphona a 27,3% z nich uwa a, e aplikacje s bardzo dobre. To rednio 2 3 razy wi cej ni uzyskali jego konkurenci. Najwi cej negatywnych opinii zebra o Windows Phone, gdzie 18% u ytkowników oceni o jako aplikacji jako redni lub s ab (odpowiednio Android 9,3%, ios 3,9%). U ytkownicy oceniali równie w skali pi ciopunktowej (bardzo wygodny, wygodny, rednio wygodny, ma o wygodny, nie korzystam) wygod sklepu z aplikacjami mobilnymi. Rys. 4. Wygoda u ywania sklepu z aplikacjami ród o: opracowanie w asne. Sklepy z aplikacjami mobilnymi pod wzgl dem wygody oceni o bardzo dobrze i dobrze ponad 77% ankietowanych. Jest to wynik wiadcz cy o wysokim stopniu dopracowania produktów sprzedawanych w sklepach, dla których jest to g ówne ród o dochodu. Po okresie wy cigu dotycz cego ilo ci sprzedawanych aplikacji, co zawsze wi za o si z przej ciowym pogorszeniem jako ci produktów, dwaj g ówni konkurenci Android i IOS maj ju ten etap za sob. W porównaniu dokonanym wed ug kryterium rodzajów systemów operacyjnych wyró niaj si aplikacje dzia aj ce w systemie ios, którego wygod u ytkowania ankietowani ocenili pozytywnie (bardzo dobrze i dobrze w 88,6%). Z drugiej strony sklep Windows Phone ma niewiele wi cej ni 60% pozytywnych opinii. Mobilne urz dzenia dzia aj ce w systemie Android specjalnie nie odbiegaj ju od ios, w tych kategoriach oceni o je pozytywnie 83% ankietowanych. Wygoda u ytkowania mo e tu by zale na od ilo ci wersji zainstalowanych aplikacji i ilo ci rodzajów oraz 34

10 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 73, 2015 nowoczesno ci urz dzenia, na którym jest wykorzystywana. W zwi zku z tym zadanie stoj ce przed firm Google mo e by znacznie trudniejsze ni zadania konkurencji. W szczególno ci w stosunku do urz dze iphona, który wyst puje w zaledwie kilku wersjach oraz urz dze z systemem Microsoft, gdy warianty sprz tu, na którym mo e by uruchomiony Windows Phone s równie ograniczone. Ponadto z ankiety wynika, e osoby, które cz sto instaluj aplikacje najwy ej oceniaj wygod sklepu. Wynika to zapewne z jednej strony z przyzwyczajenia do danego sklepu, a z drugiej z wy szego stopnia zaawansowania w obs udze aplikacji i atwo ci poruszania si w jej obr bie. P atno pobierana za aplikacje mobilne by a oceniana w trzech kategoriach: darmowe, kupowane oraz nie pobieram. Wi kszo ankietowanych ( rednio 74%) zadeklarowa a korzystanie wy cznie z bezp atnych aplikacji oferowanych przez sklepy. Instalowanie aplikacji kupowanych w sklepach internetowych zadeklarowa o tylko rednio ponad 13% badanych. W sklepach z aplikacjami mobilnymi, zdecydowana wi kszo to aplikacje darmowe, których twórcy czerpi dochód z reklam, lub sprzedaj do nich dodatkowe funkcje. Z rezultatów badania wynika, e darmowe aplikacje s w stanie zaspokoi najistotniejsze potrzeby wi kszo ci u ytkowników. Jednocze nie istniej niskop atne wersje programów, realizuj ce takie same funkcje jak programy bezp atne, ale np. zapewniaj ce lepszej jako ci oprogramowanie, a jednocze nie pozbawione reklam przeszkadzaj cych w odbiorze. Dodatkowym problemem dla zakupu aplikacji mobilnych s formy p atno ci. W odró nieniu od wi kszo ci sklepów internetowych, które oferuj pe ny przekrój sposobów p atno ci, w sklepach z aplikacjami mobilnymi podstawow form p atno ci s nadal niezbyt popularne w Polsce karty kredytowe, niektóre karty debetowe i przelewy. Alternatywne metody s niezbyt wygodne tzw. karty podarunkowe (sklep Apple i Google). Ciekawym elementem p atno ci w urz dzeniach pracuj cych w systemie Windows Phone jest system PayPal. U ytkownicy iphona znale li si na pierwszym miejscu, je li chodzi o u ywanie p atnych aplikacji z wynikiem 21,4%. Dla smartfonów z Androidem by o ich tylko 7,6%, a systemem Windows Phone 11,4%. Sklep z aplikacjami pracuj cymi w systemie iphone ma wi c spor przewag nad konkurencj, tym wi ksz, e jako produkty typu premium, kupowane przez zamo niejszych u ytkowników i generuj cz stsze zakupy dro szych aplikacji. Biznesowy charakter tego sklepu doceniaj te twórcy aplikacji, w odró nieniu od aplikacji open source na Androida, nastawionych na jak najwi kszy zysk. Jak nale a o si spodziewa, u ytkownicy z d u szym ni trzy lata sta em w posiadaniu smartfona znacznie cz ciej ni pozosta a grupa ankietowanych korzystaj z p atnych aplikacji. Po pierwsze s przyzwyczajeni do aplikacji standardowych i zaczynaj si ga po nowe, rozszerzaj ce zakres dost pnych funkcji. Po drugie mog je u ywa (w miar kompatybilno ci) na nowszych i lepszych urz dzeniach. Poniewa tylko prawie 50% ankietowanych zadeklarowa a, e korzysta ze smartfona powy ej trzech lat, pozosta a po owa mo e by traktowana jako grupa potencjalnych klientów. W ród tych klientów, którzy zadeklarowali p atno ci za zakupy w sklepach mobilnych, w ci gu ostatnich sze ciu miesi cy 36,29% deklarowa o najni sze op aty <20% (w odniesieniu do ca o ci 6,6%), a 26% powy ej 100 z (4,7% w odniesieniu do ca o ci). Kolejne 26,04% wyda o od z. Tym niemniej a rednio 81,1% ca o ci ankietowanych nie wyda o nic, poniewa pobiera o ze sklepów jedynie aplikacje darmowe. W sumie deklarowane wydatki stanowi kwoty stosunkowo niewielkie, ale bior c pod uwag dynamicznie rosn cy rynek u ytkowników smartfonów, obroty na tym rynku zaczynaj wygl da 35

11 Witold Chmielarz Badanie wykorzystania smartfonów z punktu widzenia klienta bardzo powa nie. Daje to nadziej na rozwój sklepów z aplikacjami w najbli szych kilku latach. Zw aszcza, e oferuj c aplikacje darmowe sklepy przywi zuj u ytkowników do siebie i wymuszaj odruch pobierania nowych aplikacji. Dodatkowo zbadano czy klienci i potencjalni klienci sklepów z aplikacjami mobilnymi znaj i stosuj p atno ci abonamentowe za aplikacje np. w portalach dystrybutorów tre ci elektronicznych. Aplikacje dostarczane za op at abonamentow s swoistym kompromisem pomi dzy aplikacjami darmowymi i p atnymi. Korzystanie z tego typu aplikacji zadeklarowa o 10,2% respondentów. Taki model biznesowy ma wiele zalet dla producenta, który zapewnia sobie mo e i mniejsze, ale sta e dochody od klientów. Z drugiej strony klient nie musi jednorazowo p aci zbyt wielu kwot oraz ma ci g y dost p do najnowszych wersji programu, a abonament staje si ekwiwalentem systemu ratalnego. Jednocze nie, gdy pojawia si kolejna aktualizacja, to jest ona dost pna dla wszystkich abonentów, co jest wygodne, dla producenta, który nie musi utrzymywa starszych wersji programu. Osobn kategori programów abonamentowych s aplikacje zapewniaj ce dost p do ró nego rodzaju tre ci. Popularno zdobywaj w ostatnim czasie programy zapewniaj ce dost p do utworów muzycznych. Jednym z najpopularniejszych jest Spotify, który posiada du bibliotek zespo ów i ich albumów ich utworów, których u ytkownik mo e s ucha bez ogranicze po op aceniu miesi cznego abonamentu. Dzia aj c na podobnej zasadzie us ug uruchomi ostatnio w Polce równie Google, co wiadczy o tym, e widzi on potencja tego rynku. Coraz popularniejsze staj si te aplikacje zapewniaj ce dost p do wiadomo ci. Przyk adem z polskiego rynku mo e by aplikacja Gazeta.pl, która oferuje dost p do tre ci firmy Agora, a jednocze nie cz artyku ów jest oferowana tylko dla klientów op acaj cych prenumerat. Du ilo oferowanych aplikacji mobilnych stanowi zestaw ró nego rodzaju gier. Wiele z nich dzia a na bazie abonamentu, który cz sto zapewnia dost p do dodatkowych opcji w czasie rozgrywki. 3. Podsumowanie Ograniczeniem badania by wybór próby badawczej studenci okazali si grup bardzo wygodn do badania wielu z nich posiada smartfony i wykorzystuje mobilne aplikacje, ale jednocze nie nie s grup na tyle zasobn, eby w nadmiarze kupowa aplikacje mobilne w sklepach raczej wykorzystuj aplikacje darmowe. Dobór grup ankietowanych by ca kiem przypadkowy, tym niemniej prawie dwukrotnie wi cej by o ankietowanych kobiet ni m m czyzn. W sumie tylko jedn trzeci stanowi y osoby z wykszta ceniem wy szym ni rednie i spoza grupy wiekowej lat. Mog o to wp yn tendencyjnie na wyniki uzyskane w wyniku badania. Konsekwencj wynikaj ca z tych bada jest uznanie powszechno ci wykorzystania smartfonów i aplikacji mobilnych na nich dzia aj cych. Ogromna ilo aplikacji dost pna na platformy mobilne, która jest dost pna przez zunifikowane systemy handlu tymi aplikacjami tworzy obecnie specyficzny, zaawansowany i szybko rozwijaj cy si rynek. Rynek ten skupia si obecnie g ównie na trzech najwi kszych sklepach, które ze sob konkuruj, ale te jednocze nie du a ilo aplikacji jest tworzona dla wszystkich platform systemowych. W ten sposób nast puje unifikacja tego rynku. Inne formy dystrybucji aplikacji s obecnie niszowe i nie maj wp ywu na kszta towanie si tego rynku. Kolejnym trendem rozwojowym platform mobilnych jest wchodzenie wielkich marek na ten rynek. Ka da licz ca si firma, niezale nie od bran y, w której dzia a, stara si by obecna na platformach mobilnych. Aplikacje narz dziowe takich firm jak Allegro, Sk piec, czy banków nie s ju zjawiskiem rzadko spotykanym. Inn grup firm, które od niedawna zacz y mocno inwestowa w ten 36

12 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 73, 2015 rynek s wielkie studia produkuj ce gry video (np. Electronic Arts, 2K Games). Rynek mobilnej rozrywki, który by domen ma ych deweloperów zaczyna obejmowa coraz bardziej z o one gry o coraz wi kszych bud etach. Trzecim trendem pokazuj cym si tego rynku jest powstawanie ogólnie rozpoznawalnych marek, które powsta y na platformach mobilnych. Najlepszym przyk adem jest tutaj marka Angry Birds. Jest to nazwa gry stworzonej dla iphona przez firm Rovio Entertainment. Obecnie pod t mark s sprzedawane zabawki, gry planszowe czy nawet woda w opakowaniach nawi zuj cych do tej marki. Jak wynika z przeprowadzonej analizy rynek urz dze i aplikacji mobilnych b dzie si nadal rozwija. W najbli szych latach, b dzie on coraz silniej tak jak inne rynki tej bran y nap dzany przez kraje takie jak Indie, Chiny czy Brazylia, których mieszka cy kupuj coraz wi cej smartfonów i b d coraz cz ciej korzysta ze sklepów z aplikacjami mobilnymi. Bardzo szybka pozostanie równie dynamika powstawania nowych, bardziej wyrafinowanych aplikacji. Powodem jest oczywi cie z jednej strony atrakcyjny rynek, ale z drugiej rozwijaj ce si mo liwo ci techniczne pojawianie si coraz lepszych, bardziej sprawnych i wygodniejszych narz dzi do tworzenia aplikacji mobilnych. Przedstawione badania stanowi y jedynie pierwszy etap szeroko zakrojonych bada, nad serwisami internetowymi rozprowadzaj cymi aplikacje mobilne. Bibliografia [1] [2] [3] campaign=firefox. [4] r. [5] Hanisch, B. et al [6] [7] 37

13 Witold Chmielarz Badanie wykorzystania smartfonów z punktu widzenia klienta STUDY OF SMARTPHONES USAGE FROM POINT OF VIEW OF THE CUSTOMER Summary The main purpose of this article is to analyze the use of smartphones by a select group of users. The characteristics of smartphone users and their opinion on the quantity and conditions of their usage (application quality and convenience of use of web sites with mobile applications) solutions were discussed and the conclusions are drawn from current research. Keywords: smartphone, mobile devices, the mobile devices applications Witold Chmielarz Uniwersytet Warszawski witold@chmielarz.eu 38