Program Ochrony Jezior Polski Północnej. Siła k/olsztyna, 6 listopada 2013r. WIELKOPOLSKA. Hanna Grunt, Prezes WFOŚiGW w Poznaniu

Transkrypt

1 Program Ochrony Jezior Polski Północnej Siła k/olsztyna, 6 listopada 2013r. WIELKOPOLSKA Hanna Grunt, Prezes WFOŚiGW w Poznaniu

2 Wielkopolska [1] WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA (ŹRÓDŁO: STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDTWA WIELKOPOLSKIEGO DO 2020 ROKU) obszary chronione zajmują około jednej trzeciej powierzchni, a jedną czwartą powierzchni stanowią lasy. region ma charakter rolniczo -przemysłowy (ponad 10% użytków rolnych kraju) i około 11% gruntów ornych. Mniejszy jest udział łąk i pastwisk oraz lasów. gospodarka upraw spowodowała stworzenie przez człowieka warunków sztucznego stepu, a w konsekwencji klimat Wielkopolski nabrał cech klimatu stepowego: deficyt wód gruntowych, niewystarczający poziomem opadów i nierównomierne ich rozłożenie w skali roku. Dodatkowy wpływ na tę sytuację mają: postępujący drenaż zlewni, w tym niewłaściwa, jednostronna melioracja, osuszanie i zanik biocenoz wilgotnych oraz brak odpowiedniej retencji sztucznej, urbanizacja i zwiększanie się powierzchni zabudowanej. Spadek retencji gruntowej na rzecz spływu powierzchniowego.

3 Wielkopolska [2] czynniki antropogeniczne zmieniają także chemizm atmosfery, wód powierzchniowych i podziemnych oraz gruntu. W konsekwencji następuje zanik wartościowych biocenoz, ograniczenie liczby gatunków zarówno flory, jak i fauny, postępująca eutrofizacja wód powierzchniowych (zarastanie zbiorników wodnych powolne zanikanie). poważnym zagrożeniem jest także fragmentacja przestrzeni przyrodniczej. Nieuporządkowane gospodarowanie przestrzenią wokół zbiorników wodnych (cele turystyczno rekreacyjne, brak bazy, wykorzystywanie wody w nadmierny sposób itp.)

4 Wielkopolska to województwo położone na granicy dwóch regionów wodnych Warty i środkowej Odry. Pod względem występowania wód powierzchniowych stojących obszar województwa jest dość zróżnicowany. Przeważającą część województwa obejmują pojezierza i pradoliny wielkopolskie. Znajduje się tu wiele jezior różnej genezy i zróżnicowanej wielkości, jednak dominują zbiorniki niewielkie o powierzchniach z reguły nie przekraczających 100 ha. Najliczniej jeziora występują w zachodniej części województwa, którą obejmuje pojezierze Poznańskie i Bruzda Zbąszyńska oraz w części wschodniej i północno-wschodniej położonych na terenie pojezierzy Gnieźnieńskiego i Chodzieskiego.

5 Największe jeziora województwa to Jezioro Powidzkie w gminach Powidz i Ostrowite (1 224 ha), Jezioro Niedzięgiel (Skorzecińskie) w gminie Witkowo (641 ha), dwa jeziora wchodzące w skład ciągu tzw. Jezior Zbąszyńskich położonych w dolinie Obry tj. Jezioro Zbąszyńskie w gminie Zbąszyń (742 ha) i Jezioro Chobienieckie w gminie Siedlec (230 ha), a także tworzące jeden kanał żeglowny jeziora Pątnowskie (283 ha), Mikorzyńskie (251 ha) i Ślesińskie (152 ha) położone na pograniczu gminy Ślesin i miasta Konina oraz Jezioro Kaliszańskie (297 ha). Na pojezierzach w części północnej i środkowej regionu występuje ok. 800 jezior, w tym 58% o powierzchni do 10 ha i 8% o powierzchni powyżej 100 ha.

6 Wielkopolska [4] Wyzwaniem dla rozwoju województwa: poprawa jakości i utrzymanie zwartości systemu ekologicznego, osłabianie antropopresji, wykorzystanie szlaków transportowych jako czynnika rozwoju przy ograniczaniu ich negatywnego wpływu na otoczenie, utrzymanie hierarchicznej i wielofunkcyjnej struktury sieci osadniczej, zwiększanie różnorodności funkcji poszczególnych obszarów, z uwzględnieniem najbardziej konkurencyjnych, inteligentnych1 specjalizacji, bazujących na czynnikach wewnętrznych, maksymalne włączenie w wymianę gospodarczą obszarów zagrożonych, ograniczanie suburbanizacji i jej negatywnych skutków. Za STRATEGIĄ ROZWOJU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO DO 2020 ROKU

7 Ocena eutrofizacji wód powierzchniowych W roku 2010 ocenę eutrofizacji wykonano dla 171 jednolitych części wód płynących, z których 20 znajduje się na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego. Eutrofizację stwierdzono w 157 jednolitych częściach wód tj. w 92% przypadków. Przy ocenie eutrofizacji wód jezior w ogólnej liczbie 54 badanych, eutrofizację wykazano w 48, tj. w 89% przypadków. Ponadto zbadano wody dwóch zbiorników retencyjnych Kowalskie i Słupca. W obu przypadkach stwierdzono eutrofizację wód. Z Programu Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego

8 Obszary szczególnie narażone na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego wg analizy WIOŚ

9 Wybrane jeziora wg analizy WIOŚ (raport o stanie środowiska w 2012r.) Jeziora wg analizy WIOŚ (raport o tsanie środowiska w 2012r.)

10 Cel operacyjny 2.7. Strategii rozwoju województwa: Poprawa gospodarki wodno ściekowej Kontynuacja wyposażania aglomeracji w oczyszczalnie ścieków. Budowa, rozbudowa oraz modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków. Wyposażanie terenów o zabudowie rozproszonej w indywidualne, ekologiczne systemy oczyszczania ścieków. Poprawa gospodarki wodno-ściekowej na obszarach wiejskich. Poprawa gospodarki osadami ściekowymi i większe ich wykorzystanie w biogazowniach. Upowszechnianie zasady inwestowania w systemy kanalizacyjne przed inwestycjami w zabudowę. Budowa, rozbudowa oraz modernizacja sieci wodociągowej, ujęć i stacji uzdatniania wody. Rozbudowa infrastruktury gospodarki wodno-ściekowej w zakładach przemysłowych. Wdrażanie nowoczesnych technologii służących oszczędzaniu wody oraz powtórnemu wykorzystaniu wód zużytych. Budowa instalacji, retencja oraz racjonalna gospodarka wodami opadowymi.

11 Strategia Działania WFOŚiGW na lata z perspektywą do 2020r. [1]

12 Priorytet I: Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi [1] kontynuacja realizacji zadań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej w odniesieniu do Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych w zakresie budowy sieci kanalizacyjnych i urządzeń oczyszczających ścieki. stosowanie lokalnych rozwiązań związanych z oczyszczaniem ścieków poprzez budowę rozproszonych systemów oczyszczania ścieków komunalnych. projekty związane z zagospodarowaniem wód opadowych, które uwzględnią zwiększony poziom retencji na terenach zurbanizowanych i pozwolą na ich ponowne wykorzystanie.

13 Priorytet I: Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi [2] projekty mające za zadanie ochronę przeciwpowodziową oraz ograniczenie potencjalnych negatywnych skutków powodzi dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej na obszarach narażonych na niebezpieczeństwo powodzi. zadania związane ze zwiększeniem retencji, które mają na celu m.in. wyrównanie bilansu wodnego w subregionach, jak i zadań związanych z osłoną hydrometeorologiczną na zbiornikach i rzekach, zwłaszcza w sąsiedztwie miast i zakładów przemysłowych. projekty mające na celu poprawę jakości wód powierzchniowych stojących. projekty zwiększające naturalną pojemność retencyjnej zlewni, odtwarzanie polderów, renaturalizację cieków poprzez łączenie ich ze starorzeczami i zbiorników wodnych (m.in. poprzez projekty związane z odbiorem i unieszkodliwianiem zanieczyszczeń z łodzi), przywracanie możliwości naturalnego meandrowania rzek, jak również zakładanie pasów zieleni wzdłuż rzek i jezior, mających na celu zabezpieczenie antyerozyjne dla gleb rolniczych i zabezpieczenie przed spływem do wód powierzchniowych substancji biogennych pochodzenia rolniczego.

14 Z działań Wielkopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu Jezior w Wielkopolsce znajdujących się w ewidencji urządzeń i wód mamy 432 o łącznej powierzchni ha. Od 1985 roku podjęto rekultywację Jeziora Kierskiego za pomocą 4 difloxów /urządzenia napowietrzające, które działają do dnia dzisiejszego. Ponadto na jeziorach: Chodzieskie /od 2003/, Lubaskie Duże/od 2009/ Góreckie WPN /Od2009/, Swarzędzkie/od 2011/, Durowskie /od 2009/, Strzeszyńskie /od 2013/ działają aeratory napowietrzające instalowane przez gminy, miasta i inne instytucje. Ponadto miasto Gniezno zrekultywowało dwa jeziora Jelonek oraz Świętokrzyskie za pomocą inaktywacji fosforu w strefie przydennej. Jezioro Maltańskie od 5 lat również jest rekultywowane za pomocą inaktywacji mobilnej, a zbiornik wodny w Gołuchowie od 1985 roku również jest rekultywowany przez napowietrzanie difloksami a w latach późniejszych wykonano na wlocie do zbiornika zbiornik ekologiczny.

15 Hanna Grunt Dziękuję za uwagę