Nowy podział polityczny świata

Transkrypt

1 Nowy podział polityczny świata

2 1. Europa pod koniec XIX wieku Najsilniejsza jest Wielka Brytania; potężna gospodarka i wielkie imperium kolonialne II Rzesza Niemiecka też chce być mocarstwem, szczególnie w Europie Rosja bardziej skupia się na Azji Francja nadszarpnięta wojną z Prusami ma problemy ekonomiczne, wewnątrzpolityczne; ale kolonializm ma się dobrze Austro-Węgry coraz słabsze, ale nadal daje radę

3 2. Wojna rosyjsko-turecka Rosja po wojnie krymskiej przechodzi reformy wewnętrzne Próbuje też znów stać się ważnym graczem; 1873 r. ustanawia sojusz trzech cesarzy przymierze Niemiec, Austro-Węgier i Rosji 1. Wzajemne konsultacji w spornych sprawach 2. Wzajemna pomoc w przypadku ataku państw trzecich

4 1875 r. wybuchło antytureckie powstanie w Hercegowinie, 1876 r. dołączyła Bułgaria, Serbia, Czarnogóra Europa chce pokojowo to rozwiązać, żąda od Turcji autonomii dla Bułgarii, Bośni i Hercegowiny; Turcja jest na nie

5 Gdy Turcja zaczęła odnosić sukcesy do wojny włączyła się Rosja; podpisała z A-W konwencję dającą jej swobodę na Bałkanach w zamian za okupację Bośni i Hercegowiny przez A-W 1877 atak rosyjski; ostateczne pokonanie Turków pod Płowdiwem (1878r.) i podejście pod Konstantynopol

6 Pokój w San Stefano Rosja przyłącza rumuńską część Besarabii (Rumunia ma dostać turecką Dobrudżę) 2. Powiększono teren Serbii i Czarnogóry 3. Utworzono Księstwo Bułgarskie (zależne od Rosji) Niezadowolenie z powodu poszerzenia rosyjskich stref wpływów na tym terenie

7 Kongres berliński 1878 Zmiany postanowień z San Stefano 1. Rumunia, Serbia, Czarnogóra dostały mniej terenów, ale za to stały się niepodległe 2. Bułgaria jest księstwem, ale zależnym od Turcji, ale z mniejszym terytorium 3. Bośnia i Hercegowina oddane tymczasowo pod panowanie A-W 4. W.Brytania zabiera Turcji Cypr 5. Francja może zająć Tunis Rosja zbulwersowana postawą Bismarcka; wygarnia mu, że nie pamięta, jak była neutralna podczas wojen z Austrią i Francją Rosja zmienia politykę względem Niemiec

8 3. Stany Zjednoczone Alfred Thayer Mahan (oficer marynarki) napisał dzieło Wpływ potęgi morskiej na historię; doktryna nawalizmu (flota wojenna i handlowa ma ogromne znaczenie dla rozwoju dobrobytu państwa) 1872 r. Amerykanie zaczęli budować bazy na Pacyfiku 1878 r. zajęli Hawaje

9 Wojna z Hiszpanią 1895 r. na Kubie wybuchło powstanie przeciw Hiszpanii, wsparte przez USA (bo Hiszpania krwawo tłumili, a przy okazji zniszczyli USS Maine ) Wojna na Kubie i Filipinach Okres zwycięstw Jankesów 1898 r. konferencja pokojowa w Paryżu 1. USA dostało Filipiny, Portoryko, Guam 2. Kuba jest niepodległa (ale faktycznie zależna od USA)

10 Polityka otwartych drzwi w Chinach Skoro Chinami już interesują się Brytyjczycy, Francuzi i inni Amerykanie zaczęli głosić konieczność wprowadzenia zasady wolnego handlu w tym kraju

11 Polityka prezydenta Theodora Roosevelta 1904 r. prezydent Theodor Roosvelt uzupełnił doktrynę Monroe (z 1823r.) dodając, że pierwszeństwo interwencji na kontynencie Ameryki ma USA Dyplomacja dolarowa przejmowanie najważniejszych przedsiębiorstw Ameryki Środkowej i uzależnienie tamtejszych władz od pomocy USA; gdy ktoś chciał się uniezależnić (np. Nikaragua 1912r.) Amerykanie na to nie pozwalali

12 4. Wojny burskie Od XVII w. w Kraju Przylądkowym kolonizacja holenderska; potomkowie ich to tzw. Burowie (chłopi, farmerzy) od czasu Napoleona te tereny przejmowali Anglicy i zanglicyzowali Stopniowa emigracja (ok. 14 tys. Burów) i utworzenie republiki Natal (1839) i Oranię (1854) W 1842 r. Brytyjczycy zajęli Natal więc Burowie idą sobie dalej i tworzą Transwal

13 1867 r. na terenie republik burskich odkryto diamenty, duuużo diamentów; więc Brytyjczycy zajęli je i włączyli do swojej Kolonii Przylądkowej 1880 r. wybuchło powstanie (pod wodzą Paula Krugera) Burowie znali teren, walczyli o swoje, mięli dobre oddziały i wygrali 1881 r. koniec I wojny burskiej 1. Burowie mają autonomię i samorząd, ale musza formalnie uznawać zwierzchnictwo WB

14 Kopalnie złota i diamentów powodują napływ Brytyjczyków (tzw. uitlanders) 1895 r. do Transwalu wchodzą ochotnicy z oddziałów Kompani Południowoafrykańskiej; Burowie szybko reagują; oddziały się poddają; Londyn zaprzecza, że coś na ten temat wie (bajka stara jak świat)

15 II wojna burska Burowie zaczęli się zbroić (m.in. u Niemców), jednocześnie żądali od Brytyjczyków jasnej deklaracji nieingerowania w ich sprawy 11 października 1899 r. wychucha II wojna burska; plan polegał na zajęciu Natalu przez Burów i zamuszenie WB do rozmów Mimo pierwszych sukcesów, Burów pokonano pod Paaderbergiem, potem zajęto Transwal i Oranię

16 Walki partyzanckie Brytyjczycy tworzą obozy koncentracyjne, złapanych partyzantów od razu zabijano, ich farmy palono 1902 r. kapitulacja 1. Orania i Transwal stały się koloniami WB 1910 r. połączono je z Krajem Przylądkowym i Natalem i powstał Związek Afryki Południowej

17 5. Powstanie bokserów w Chinach Powstanie przeciw słabej władzy cesarskiej i dominacji Europy Na dodatek klęski żywiołowe Członkowie organizacji Pięść w imię sprawiedliwości i pokoju propagującej sztuki walki chwytają za broń Głównie płn. Chiny; 1900 r. bokserzy opanowali Pekin, ale wsparcie oddziałów 8 mocarstw Traktat pokojowy 1901r. 1. Chiny płacą wysoką kontrybucję 2. Chiny nie mogą importować broń 3. Rosja dostaje Mandżurię

18 6. Wojna rosyjsko-japońska

19 Nowe mocarstwo azjatyckie Japonia Pełna izolacja do poł. XIX w. Władza dyktatorska szogunów, a cesarz jest tylko ceremonialną głową państwa 1854r. pod naciskiem USA zgadzają się na zawarcie umowy handlowej; z czasem też inne kraje zażyczyły sobie kontaktów handlowych z Japonią 1868 r. tzw. rewolucja Meji; modernizacja kraju, obalenie szogunatu, industrializacja, edukacja szolna dzieci i młodzieży, rozbudowa przemysłu, rozbudowa armii i floty wojennej

20 Mimo kryzysy car Mikołaj II nie dokonuje reform; sposobem na kryzys miała być wojna Mandżuria (cz. Chin) graniczy z Rosją i Japonią; i jedno i drugie państwo ma na nią ochotę Rosjanie rozbudowują i umacniają bazę marynarki wojennej Port Arthur Japończycy nie chcą wojny, a Rosjanie tak; odrzucają propozycję podziału stref wpływów

21 Jeśli już ma być wojna, to Japonia woli to rozstrzygnąć szybko, zanim wojsko rosyjskie się przetransportuje Luty 1904 r. początek działań wojennych; Japonia atakuje Port Arthur, niszczy w dużym stopniu Eskadrę Oceanu Spokojnego Rosjanie, z powodu lodu, nie mogą wyruszyć z portu we Władywostoku

22 Kwiecień 1904 r. zdobyty Port Arthur Flota Bałtycka musi opływać Afrykę, bo Brytyjczycy będący w sojuszu z Japonia nie wyrazili zgody na przeprawę przez Kanał Sueski Rosja ma same porażki, dodatkowo w Petersburgu wybucha rewolucja

23 Pod Mukdenem porażka Rosji W maju 1905 r. (w końcu) dociera Flota Bałtycka, ale zmęczona podróżą (od października 1904r.) ulega Japończykom w bitwie pod Cuszimą w maju 1905r. Rosja przegrywa

24 Pokój w Portsmouth wrzesień Demilitaryzacja Mandżurii 2. Japonia może dzierżawić półwysep Liaotung z bazą morską w Port Arthur 3. Japonia może sobie wziąć Koreę (tak się stało w 1910r.) 4. Japonia ma płd. część Płw. Sachalin