Wykład 9 Upadek komunizmu - nowy obraz polityczny i gospodarczy świata (przełom lat 80. i 90. XX w.) Perspektywy na XXI w.

Transkrypt

1 Wykład 9 Upadek komunizmu - nowy obraz polityczny i gospodarczy świata (przełom lat 80. i 90. XX w.) Perspektywy na XXI w. Transformacja systemowa w Polsce 1

2 2

3 ZACHÓD cz. I Kryzys gospodarki kapitalistycznej REGANOMIKA (koncepcje propodażowe i monetarystyczne): - Restrykcyjna polityka monetarna, - Zrównoważony budżet, - Redukcja podatków, - Wydatki na cele militarne 3

4 ZACHÓD cz. II THATCHER yzm: - Walka z inflacją, - Prywatyzacja, - Ograniczenie roli związków zawodowych. MODERNIZACJA GOSPODAREK: wzrost dziedzin naukochłonnych (automatyka, elektronika, informatyka) 4

5 ZACHÓD cz. III POSTĘPY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ JAE (1987 r.) wspólny rynek Traktat z Maastricht (1992 r.) zapowiedź budowy UE ROSNĄCE POTĘGI TRZECIEGO ŚWIATA : Korea Płd., Taiwan, Singapur, Hong Kong. Chiny, Wietnam odchodzenie od dogmatów komunizmu w gospodarce. 5

6 WSCHÓD cz. II Zmiany w ZSRR Leonid Breżniew Michaił Gorbaczow 6

7 WSCHÓD cz. I MARAZM systemu komunistycznego (kosmetyczne reformy, minimalny rozwój lub nawet regres). INFLACJA (JU 415%, Polska 70%, Hungary 12%) NIEZADOWOLENIE SPOŁECZNE (braki na rynku, kolejki, drożyzna, kartki żywnościowe, tandeta) 7

8 Wschód cz. II Pieriestrojka i Głasnost ZMIANY WEWNĘTRZNE Walka z alkoholizmem Legalizacja prywatnych gospodarstw rolnych Wprowadzanie elementów gospodarki rynkowej ZMIANY ZEWNĘTRZNE Zmiana polityki dotyczącej ekspansji komunizmu na świecie: Afganistan Angola Etiopia Nikaragua 8

9 Wschód cz. III Rozkład ZSRR 9

10 WSCHÓD cz.iv Rozkład ZSRR 1988 r. Zakaukazie w ogniu. 11 II 1990 r. Litwa 30 III 1990 r. Łotwa 4 V 1990 r. Estonia 12 VI 1990 r. Rosja 23 VI 1990 r. Mołdawia 16 VII 1990 r. Ukraina 27 VII 1990 r. Białoruś 3 X 1990 r. Zjednoczenie Niemiec 10

11 Megatrendy cywilizacyjne końca XX w. Zmiana ustrojów politycznych w kierunku demokracji typu zachodniego. Zmiana systemów gospodarowania w kierunku gospodarki rynkowej. Homogenizacja kultury. Koniec historii.??? 11

12 Zmiana obrazu świata ŚWIAT DWUBIEGUNOWY Dwa supermocarstwa: USA Zachód ZSRR Wschód + TRZECI ŚWIAT ŚWIAT JEDNOBIEGUNOWY Jedno supermocarstwo: USA (przewaga naukowa, technologiczna, gospodarcza, militarna) UE (gigant gospodarczy) Rosja, Chiny, Indie Japonia i azjatyckie Tygrysy Bogata Północ i biedne Południe 12

13 Tendencje w gospodarce światowej przełomu XX i XXI w. Globalizacja i regionalizacja III rewolucja przemysłowa tzw. społeczeństwa informacyjne Ewolucja jednobiegunowego obrazu świata w kierunku wielobiegunowego: - USA, Chiny, Indie, Rosja, Brazylia, - Nowe mocarstwa lokalne : Iran, Turcja Rozwój gospodarczy Trzeciego Świata 13

14 Integracja europejska - perspektywy Ekonomiczna i polityczna rola w świecie Dylematy integracji (pogłębienie, rozszerzenie) Perspektywy federalizacji (przesłanki i bariery) konkurencja światowa brak silnej presji Inercja systemu zarządzania prymat państwa narodowego o odmienne sys. zarządzania gospodarką 14

15 Liczba ludności na świecie (oś X czas; oś Y liczba ludności w mld) Serie1

16 Przemiany w Polsce (przełom lat 80. i 90.) 1980 r. kryzys gospodarczy, wizyta Jana Pawła II w Polsce, utrata autorytetu przez PZPR 31 sierpnia 1980 r. legalizacja NSZZ Solidarność 13 XII 1981 r. stan wojenny Kryzys gospodarczy lat 80. Utrata przez społeczeństwo wiary w socjalistyczne porządki 16

17 Obrady Okrągłego Stołu (6 II 5 IV 1989 r.) Główni architekci zmian w Polsce 17

18 Plan Leszka Balcerowicza Reformy systemowe i instytucjonalne: likwidacja gospodarki socjalistycznej i wprowadzenie prawnych i instytucjonalnych podstaw systemu rynkowego 18

19 Plan Leszka Balcerowicza ( Terapia szokowa ) Walka z hiperinflacją Pomoc MFW Usamodzielnienie przedsiębiorstw państwowych Prywatyzacja Swoboda działalności gospodarczej, Reformy walutowe twarda polityka walutowa Uwolnienie cen Reforma podatków i budżetu 19

20 Polska na drodze do UE Umowa Stowarzyszeniowa Polski z UE (1991 r.) Trójkąt Wyszehradzki (potem Czworokąt) 1991 r. CEFTA (1992 r.) Polska członkiem NATO (1999 r.) Polska pełnoprawnym członkiem UE (2004 r.) 20