Mechaniczne metody antykoncepcji - część 1

Transkrypt

1 Mechaniczne metody antykoncepcji - część 1 Do grupy mechanicznych metod antykocepcji zaliczamy metody, które zapobiegają ciąży poprzez wytwarzanie fizycznej bariery uniemożliwiającej kontakt spermy z szyjką macicy. Jest to najstarsza forma antykoncepcji Do grupy mechanicznych metod antykocepcji zaliczamy metody, które zapobiegają ciąży poprzez wytwarzanie fizycznej bariery uniemożliwiającej kontakt spermy z szyjką macicy. Jest to najstarsza forma antykoncepcji.1 Już w egipskich papirusach można znaleźć opisy mikstur z miodu, akcji i odchodów krokodylich umieszczanych w pochwie przed stosunkiem. Egipcjanie nosili również ozdobne płótna na penisach. Podobne lniane płótna były opisywane przez włoskiego anatoma Fallopiusa już w 1564 roku - służyły one przede wszystkim jako ochrona przed infekcjami. W 1700 roku zaczęto używać prezerwatyw wykonanych z jelit zwierzęcych. Wraz z odkryciem w latach 40 XIX wieku gumy wulkanizowanej na rynku pojawiły się prezerwatywy z gumy syntetycznej. Kolejne mechaniczne metody antykoncepcji pojawiły się w końcu XIX wieku.2,3 Mechaniczne metody antykoncepcji, poza swą podstawową funkcją zapobiegania ciąży, chronią także przed szeregiem chorób przenoszonych drogą płciową. Wynika to z faktu, że nie dopuszczają one do kontaktu pomiędzy nasieniem a szyjką macicy, a niektóre także ze śluzówką pochwy. Ich zaletą jest brak działań ogólnoustrojowych. Skuteczność tych metod jest wysoce zależna od prawidłowego i stałego stosowania. Stąd też wynika duża różnica pomiędzy ich skutecznością stwierdzaną w badanich klinicznych a skutecznością w codziennym użyciu.1 Do najczęściej stosowanych metod antykoncepcji zalicza się (Rys.1)1: 1. Prezerwatywa dla mężczyzn 2. Prezerwatywa dla kobiet 3. Błona dopochwowa 4. Kapturek naszyjkowy 5. Gąbki dopochwowe Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/5

2 Rysunek 1 Mechaniczne metody antykoncepcji Prezerwatywy dla mężczyzn Prezerwatywa dla mężczyzn jest najbardziej znaną i najczęściej stosowaną formą antykoncepcji. Zalety i wady prezerwatywy Prezerwatywy, używane właściwie i przy każdym stosunku, pełnią podwójną funkcję zapobiegając niechcianej ciąży oraz chorobom przenoszonym drogą płciową. Prezerwatywy pozostają jedyną dostępną metodą kontroli płodności dla aktywnych seksualnie mężczyzn. Prezerwatywa jest relatywnie niedroga, dostępna bez recepty, łatwa do zdobycia i przechowywania. Poza tym może ona przedłużać erekcję i zmniejszać lęk związany z obawą przed zajściem w ciążę czy zakażeniem. Nie wykazują one właściwie żadnych działań niepożądanych, poza ewentualną alergią na lateks.4 Do wad prezerwatyw zalicza się konieczność ich założenia na członek już w stanie erekcji, przed kontaktem organów płciowych. Poza tym mogą one zmniejszać doznania seksualne oraz ingerować w spontaniczność kontaktów seksualnych.4 Skuteczność antykoncepcji W przypadku idealnego stosowania skuteczność prezerwatyw wynosi 97%. Natomiast skuteczność oceniana w badaniach populacyjnych w przypadku typowego stosowania jest szacowana na 86%. Są one tym samym najbardziej skuteczną wśród mechanicznych metod antykoncepcji.1uważa się, że ich nieskuteczność wynika głównie z błędów w stosowaniu lub ich nie stosowaniu w czasie każdego stosunku, a nie z wad samej prezerwatywy. Pęknięcie prezerwatywy może być wynikiem niewłaściwego przechowywania, użycia po wygaśnięciu terminu ważności, stosowania lubrykantów na bazie tłuszczów, nie pozostawienia wolnego miejsca na nasienie czy suchości pochwy.3,5 Ześlizgiwanie się prezerwatywy może wynikać z używania nadmiernej ilości środków nawilżających Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/5

3 lub nieprawidłowego przytrzymywania prezerwatywy w czasie wyjmowania członka z pochwy.6 Zapobieganie chorobom przenoszonym drogą płciową Prezerwatywy są najbardziej skuteczną metodą zapobiegającą chorobom przenoszonym drogą płciową. Przegląd bazy Cochrane z 2002 roku wykazał, że stałe używanie prezerwatywy zmniejsza częstość zakażenia HIV o 80%.7 Ponadto stosowanie prezerwatywy daje ochronę przed innymi chorobami przenoszonymi drogą płciowa takimi jak: chlamydie, rzeżączka, kiła. Do czynników wpływających na skuteczność ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową zaliczamy4: 1. Rodzaj materiału, z którego wykonana jest prezerwatywa (lateks, poliuretan, błony zwierzęce) 2. Niepowodzenia w stosowaniu prezerwatywy (pęknięcie, ześliźnięcie) 3. Sposób przenoszenia zakażenia (wydzieliny dróg płciowych, owrzodzenia narządów płciowych, kontakt bezpośredni) 4. Obecność zakażenia inną chorobą przenoszoną drogą płciową 5. Wiek 6. Płeć 7. Ilość partnerów Prezerwatywy są najbardziej skuteczne w zapobieganiu zakażenia wirusem HIV, następnie w zapobieganiu chorobom przenoszonym wraz z wydzielinami z dróg płciowych ( rzeżączka, chlamydie, rzęsistkowica). Mniejszą skuteczność obserwuje się w przypadku opryszczki narządów płciowych oraz wirusa brodawczaka ludzkiego.4 Rodzaje prezerwatyw Ze względu na materiał, z którego wykonane sa prezerwatywy wyróżniamy prezerwatywy lateksowe, poliuretanowe lub prezerwatywy wykonane z błon zwierzęcych. Najbardziej powszechne są prezerwatywy lateksowe.1,4,8 Prezerwatywy poliuretanowe są alternatywą dla osób uczulonych na lateks. Są one cieńsze i mocniejsze od prezerwatyw lateksowych, nie posiadają zapachu i smaku charakterystyvznego dla lateksu. Mimo częstszych epizodów pękania i zsuwania się, prezerwatywy poliuretanowe charakteryzuja się taką samą skutecznością w zapobieganiu ciąży i chorobom przenoszonym drogą płciową jak prezerwatywy lateksowe.1,4,8 Niedostępne na polskim rynku prezerwatywy wykonane z jelit owczych charakteryzują się wysoką skutecznością w zapobieganiu ciąży, ale nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.8 Środki zwilżające (lubrykanty) i środki plemnikobójcze Prezerwatywy mogą być pokryte środkami zwilżającymi, których celem jest ułatwienie i uprzyjemnienie stosunku płciowego. W przypadku prezerwatyw lateksowych można stosować tylko środki zwilżające wyprodukowane na bazie wody. Środki zwilżające na bazie tłuszczów mogą bowiem niszczyć strukturę lateksu i zwiększać ryzyko pęknięcia prezerwatywy. Uwaga ta nie odnosi się do prezerwatyw poliuretanowych.8 Nie zaleca się stosowania prezerwatyw pokrytych środkiem plemnikobójczym - Nonoksynolem-9 (jedyny środek plemnikobójczy użuwany do produkcji prezerwatyw). Ostatnie badania wykazały bowiem, że Nonoksynol-9 nie jest skuteczny w zapobieganiu zakażeniom rzeżączką, chlamydiami czy HIV. Powoduje on bowiem podrażnienia i mikroowrzodzenia błony śluzowej pochwy, co może wręcz sprzyjać zakażeniu.9 Podsumowanie Prezerwatywa dla mężczyzn jest najskuteczniejszą z mechanicznych metod antykoncepcji. Jej podwójna rola plegająca na zapobieganiu ciąży i chorobom przenoszonym drogą płciową oraz szeroka dostępność i łatwość użycia sprawiają, że jest to najlepsza metoda antykoncepcji dla osób, Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 3/5

4 które nie żyją w monogamicznym związku z niezakażonym partnerem. Piśmiennictwo: 1. McNaught J, Jamieson MA. Barrier and spermicidal contraceptives in Adolescence. Adelesc Med 2005, Barrier methods. In: Speroff L. Darney PD, editors. A clinical guide for contraception. 3rd edition. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; p Condoms. In: Hatcher RA, Trussel J, Stewart F, et al. Contraceptive technology. 16th edition. New York: Irvington Publishers. Inc.: p Kulig J. Condoms: the basic and beyond. Adolesc Med 2003; 14, 3, p Albert AE, Hatcher RA, Graves W. Condom use and breakage among women in a municipal hospital family planning clinic. Contraception 1991; 43(2): Trussel J, Warner DL, Hatcher RA. Condom slippage and breakage rates. Fam Plann Perspect 1992;24(1): Weller S, Davis K. Condom effectiveness in reducing heterosexual HIV transmission. Cochrane Database Syst Rev 2005;3:CD Jennings PR, Bachmann L. A clinician's guide to condoms, spermicides, microbicides, and lubricants. JAAPA vol.18, no. 12 december Sexually transmitted diseases treatment guidelines MMWR Recomm Rep. 2002;51(RR-6): Trussel J. Contraceptive failure in the United States. Contraception 2004;70: Farr G, Gabelnick H, Sturgen K et al. Contraceptive efficacy and acceptability of the female condom. Am J Public Health1994;84(12): Beksinska ME, Department of Obstetrics and Gynecology, University of the Witwatersrand, Durban, South Africa, personal communication, Feb. 9, Drew WL et al., Evaluation of the virus permeability of a new condom for women, Sexually Transmitted Diseases, 1990, 17(2): ; Lytle CD et al., An in vitro evaluation of condoms as barriers to a small virus, Sexually Transmitted Diseases, 1997, 24(3): ; and Voeller B, Coulter S and Mayhan K, Gas, dye, and viral transport through polyurethane condoms, letter to the editor, Journal of the American Medical Association, 1991, 266(21): French PP et al., Use-effectiveness of the female versus male condom in preventing sexually transmitted disease in women, Sexually Transmitted Diseases, 2003, 30(5): Fontanet AL et al., Protection against sexually transmitted diseases by granting sex workers in Thailand the choice of using the male or female condom: results from a randomized controlled trial, AIDS, 1998,12(14): Feldblum PJ et al., Female condom introduction and sexually transmit infection prevalence: results of a community intervention trial in Kenya, AIDS, 2001, 15(8): Hoffman S, Mantell J, Exner T, Stein Z. The Future of the Female Condom. Perspectives on Sexual and Reproductive Health. Volume 36, Number 3, May/June Sapire K, The female condom (Femidom): a study of user acceptability, South African Medical Journal, 1995, 85(Suppl. 10):S1081-S1084; and Ruminjo J et al., Preliminary comparison of the polyurethane female condom with the latex male condom in Kenya, East African Medical Journal, 1996, 73(2): Tone A, Devices and Desires, New York: Hill and Wang, Piccinino LJ and Mosher WD, Trends in contraceptive use in the United States, Family Planning Perspectives, 1998, 30(1):4-10 & Trussell J, Strickler J, Vaughan B. Contraceptive efficacy of the diaphragm, the sponge and the cervical cap. Fam Plann Perspect 1993;25:100-5, Allen RE. Diaphragm Fitting. American Family Physician Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 4/5

5 23. Harvey M, Sheryl Thorburn Bird S, Roberts Branch M. A New Look at an Old Method: The Diaphragm. Perspectives on Sexual and Reproductive Health. Volume 35, Number 6, Nov/Dec Austin H et al., A case-control study of spermicides and gonorrhea, Journal of the American Medical Associaton, 1984, 251(21): ; Becker TM et al., Contraceptive and reproductive risks for cervical dysplasia in southwestern Hispanic and non-hispanic white women, International Journal of Epidemiology, 1994, 23(5): ; Kelaghan J et al., Barrier-method contraceptives and pelvic inflammatory disease, Journal of the American Medical Association, 1982, 248(2): ; Magder LS et al., Factors related to genital Chlamydia trachomatis and its diagnosis by culture in a sexually transmitted disease clinic, American Journal of Epidemiology, 1988, 128(2): ; and Rosenberg MJ et al., Barrier contraceptives and sexually transmitted diseases in women: a comparison of female-dependent methods and condoms, American Journal of Public Health, 1992, 82(5): Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 5/5