PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK GÓRNICTWA PODZIEMNEGO, O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

Transkrypt

1 ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO, O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1

2 SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGOZ INNYMI ZAWODAMI ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW Eksploatacja podziemna złóż odstawy geologii i górnictwa podziemnego odstawy techniki i konstrukcji maszyn rzepisy prawa i bhp w górnictwie Język obcy w bezpieczeństwie i higienie pracy Działalność gospodarcza w górnictwie Techniki eksploatacyjnych Komputerowe wspomagania zawodu Maszyny i urządzenia górnicze raktyki zawodowe ZAŁĄZNIKI rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2

3 TY SZKOŁY: Technikum Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Wojciech ebo, mgr inż. Grzegorz Śliwiński Recenzenci: Konsultanci: mgr inż. Teresa Jaszczyk 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17 listopada 2010 r. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. rawo geologiczne i górnicze. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych. 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy.zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3

4 i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: geografia i matematyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4

5 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, język obcy, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. Matematyka: dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie (także z wykorzystaniem kalkulatora) liczb wymiernych zapisanych w postaci ułamków zwykłych lub rozwinięć dziesiętnych; zamieniać ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne; zamieniać ułamki dziesiętne skończone na ułamki zwykłe; zaokrąglać rozwinięcia dziesiętne liczb; obliczać wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych, procent danej liczby, liczbę na podstawie procentu, wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych, długość okręgu i łuku okręgu, pola figur geometrycznych; stosować twierdzenie itagorasa; zamieniać jednostki pola i objętości; fizyka: podawać przykłady sił w różnych sytuacjach praktycznych; posługiwać się pojęciem siły ciężkości, gęstości, ciśnienia; wyjaśniać zasadę działania dźwigni dwustronnej, bloku nieruchomego, kołowrotu; zasady przewodnictwa cieplnego; wykorzystuje pojęcie energii mechanicznej i wymienia różne jej formy; posługuje się pojęciem pracy i mocy; posługuje się pojęciem natężenia prądu elektrycznego; posługuje się pojęciem napięcia elektrycznego; posługuje się pojęciem oporu elektrycznego; zna jednostka podstawowa układu SI oraz potrafi je przeliczać; język obcy: umiejętności rozumienia ze słuchu oraz wypowiedzi pisemnej o różnorodnej formie i długości (np. rozmowy, dyskusje, komunikaty, instrukcje, wiadomości, napisy informacyjne, listy, broszury, ulotki reklamowe, instrukcje obsługi, dokumentacja techniczna, katalogi i programy komputerowe) w różnych warunkach odbioru; znajdowania w tekście określonych informacji; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5

6 określania kontekstu wypowiedzi (np. czasu, miejsca, sytuacji, uczestników); rozróżniania formalnego i nieformalnego stylu wypowiedzi. Kształcenie umiejętności objętych przedmiotem podejmowanie działalności gospodarczej bazuje na treściach i umiejętnościach zawartych w podstawach przedsiębiorczości, a w szczególności w takich obszarach jak: sporządzanie biznesplanu, zakładanie działalności gospodarczej Rozpoznawanie zagrożeń dla życia i zdrowia występujące w związku z procesami produkcyjnymi w zakładach górniczych, udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach i zdarzeniach w związku z pracą, rozpoznawanie i reagowanie na sygnały alarmowe bazują na wiedzy i umiejętnościach zawartych w treściach kształcenia i nauczania w przedmiocie edukacja dla bezpieczeństwa. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Technikum górnictwa podziemnego zajmuje się pracami wydobywczymi w poziemnych zakładach górniczych, a proces wydobywczy odbywa się poprzez wydobywanie kopaliny ze złoża znajdującego się pod powietrznią ziemi. Głównym celem kształcenia w ramach specjalności jest nabycie przez uczniów gruntownej i zaawansowanej wiedzy w dziedzinie nauk o ziemi, górnictwie i geologii, eksploatacji podziemnej złóż, obsłudze maszyn i urządzeń do eksploatacji złóż, technice strzelniczej, miernictwie górniczym, przepisach prawnych w górnictwie, kierowania procesami wydobywczymi z uwzględnieniem zagadnień proekologicznych i szeroko rozumianego bezpieczeństwa powszechnego. Te wiadomości zapewniają wiedzę o technologii i metodach wydobycia kopalin oraz umiejętności potrzebne współczesnemu technikowi do podjęcia pracy zawodowej. Absolwent technikum może podjąć pracę zawodową, w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny użyteczne. Jeżeli ma zamiłowanie naukowe, może podjąć pracę w biurach projektów, jednostkach badawczych i badawczo-rozwojowych, przedsiębiorstwach geologicznych i budownictwa geotechnicznego bazujących na technikach górniczych albo kontynuować naukę na uczelni wyższej. 9. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Górnictwo podziemne kopalin to obecnie prężnie rozwijająca się częścią branży górniczej, zajmująca dominującą pozycję w ogólnym bilansie wydobywczym kraju. Są to przede wszystkim zakłady górnicze wydobywające węgiel kamienny, rudy żelaza i soli. Technik górnictwapodziemmnego to zawód na który jest duże zapotrzebowanie, ponieważ eksploatacja surowców podlega przepisom prawa górniczego i na właścicielach kopalni ciąży obowiązek zatrudniania osób dozoru i kierownictwa ruchu ze średnim lub wyższym wykształceniem kierunkowym. Technicy górnictwa podziemnego chętnie przyjmowani są do pracy w firmach realizujących usługi dla potrzeb górnictwa, strukturach nadrzędnych kopalń, organach nadzoru górniczego. rzedsiębiorcy prowadzący działalność wydobywczą zatrudniają osoby dozoru i kierownictwa posiadających wykształcenie wyższe lub średnie o specjalności technik górnictwa podziemnego. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6

7 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGOZ INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np. dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej wyodrębniona została kwalifikacja M.11 Eksploatacja podziemna złóż, która stanowi podbudowę kształcenia w zawodzie technik górnictwa podziemnego. Technik górnictwa podziemnego ma kwalifikację właściwą dla zawodu M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych, która jest nadbudową do kwalifikacji bazowej M.11. osiada wspólne efekty kształcenia stanowiące podbudowę dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego KZ(M.a) mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, b7lacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler oraz grupy zawodów górniczych KZ (M.e) wiertacz, górnik eksploatacji podziemnej, górnik eksploatacji otworowej, górnik odkrywkowej eksploatacji złóż, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego. 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik górnictwa podziemnego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych; 2) wykonywanie robót związanych z wydobywaniem kopalin; 3) wykonywanie robót związanych z obsługa urządzeń stosowanych do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych; 4) organizowanie i prowadzenie robót górniczych; 5) rozpoznawanie zagrożeń naturalnych i zapobieganie im; Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik górnictwa podziemnego: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS i OMZ) efekty kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7

8 wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler KZ (M.a) efekty stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach:wiertacz, górnik eksploatacji podziemnej, górnik eksploatacji otworowej, górnik odkrywkowej eksploatacji złóż, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego KZ (M.e) efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji M.11. Eksploatacja złóż podziemnych oraz M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8

9 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w 4-letnim technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik górnictwa podziemnego minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: na kształcenie w ramach kwalifikacji M.11. Eksploatacja złóżpodziemnychprzeznaczono 620 godzin, na kształcenie w ramach kwalifikacji M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych przeznaczono 250 godzin. na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono 480 godzin. Tabela 3. lan nauczania do programu o strukturze przedmiotowej Klasa Liczba godzin w cyklu kształcenia Lp. Nazwa przedmiotu I II III IV I II I II I II I II tygodniowo łącznie Kształcenie zawodowe teoretyczne 1. Eksploatacja podziemna złóż odstawy geologii i górnictwa podziemnego odstawy techniki i konstrukcji maszyn rzepisy prawa i BH w górnictwie Język obcy zawodowy w górnictwie Działalność gospodarcza w górnictwie Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe teoretyczne Kształcenie zawodowe praktyczne * 7. Techniki eksploatacyjne Komputerowe wspomaganie w górnictwie Maszyny i urządzenia górnicze Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe praktyczne w klasie raktyki zawodowe 4 tyg. 160 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9

10 *zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację M.11. odbywa się pod koniec klasy trzeciej. Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację M.39. odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej. Wykaz działów programowych dla zawodu technik górnictwa podziemnego Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przeznaczona na dział 1. Eksploatacja podziemna złóż 1.1. Metody drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych Wentylacja i klimatyzacja podziemnych wyrobisk górniczych Zasady bezpieczeństwa w wykonywaniu robót związanych z eksploatacją 20 podziemnych wyrobisk górniczych 1.4. Organizacja robót górniczych odstawy geologii i górnictwa podziemnego 2.1. odstawy geologii złożowej odstawy górnictwa podziemnego odstawy techniki i konstrukcji maszyn 3.1. Rysunek techniczny maszynowy Elementy części maszyn i urządzeń Maszyny i urządzenia do urabiania Maszyny i rządzenia do ładowania i odstawy urobku Maszyny i rządzenia do transportu urobku i materiału Zasady bezpieczeństwa w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń 10 górniczych 4. rzepisy prawa i BH w górnictwie 4.1. Organizacja zakładu górniczego Zagrożenia występujące w zakładzie górniczym Analiza i kontrola zagrożeń naturalnych Język obcy zawodowy w górnictwie 5.1. orozumiewanie się w języku obcym w realizacji zadań zawodowych Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych Działalność gospodarcza w górnictwie 6.1. odstawy formalno-prawne działalności gospodarczej w górnictwie rowadzenie przedsiębiorstwa górniczego Techniki eksploatacyjne 7.1. BH w trakcie wykonywania prac eksploatacyjnych Drążenie i likwidacja podziemnych wyrobisk górniczych 150 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10

11 7.3. Wydobywanie kopalin Obsługiwanie urządzeń do wentylacji i klimatyzacji rojektowanie i organizacja robót górniczych Komputerowe wspomaganie w górnictwie 8.1. odstawy baz danych odstawy statystyki w górnictwie Komputerowe wspomaganie zarządzania w przedsiębiorstwie górniczym odstawy komputerowej grafiki technicznej Maszyny i urządzenia górnicze 9.1. rojektowanie i wytwarzanie elementów części maszyn i urządzeń Obsługa maszyn i urządzeń górniczych 90 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11

12 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego zastosowano taksonomię celów AB B. Niemierko 1. Eksploatacja podziemna złóż 300 godz. 2. odstawy geologii i górnictwa podziemnego 120 godz. 3. odstawy techniki i konstrukcji maszyn 150 godz. 4. rzepisy prawa i BH w górnictwie 90 godz. 5. Język obcy zawodowy w górnictwie 60 godz. 6. Działalność gospodarcza w górnictwie 30 godz. 7. Techniki eksploatacyjne 570 godz. 8. Komputerowe wspomaganie w górnictwie 60 godz. 9. Maszyny i urządzenia górnicze 120 godz. 10. raktyki zawodowe 160 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12

13 1. Eksploatacja podziemna złóż 1.1. Metody drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych 1.2. Wentylacja i klimatyzacja podziemnych wyrobisk górniczych 1.3. Zasady bezpieczeństwa w wykonywaniu robót związanych z eksploatacją podziemnych wyrobisk górniczych 1.4. Organizacja robót górniczych 1.1. Metody drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13 Materiał kształcenia DG(7)1. wskazać niezbędna dokumentacja potrzebną do wydobywania kopalin ze złóż; Dokumentacja potrzebna do wydobywania kopalin DG(8)1. lokalizować nowe informacje dotyczące wydobywania kopalin ze złóż; ze złóż. Informacje dotyczące wydobywania kopalin ze złóż. DG(9)1. wyszukać informacji o możliwości zastosowania w eksploatacji złóż nowych B Zastosowanie w eksploatacji złóż nowych technologii; technologii. DG(10)1. analizować potrzeby rynku w zakresie prowadzonej przez zakład górniczy D Analizy potrzeby rynku w zakresie prowadzonej przez działalności; zakład górniczy działalności. DG(11)1. wskazać możliwości obniżenia kosztów w trakcie drążenia i likwidacji D Obniżenie kosztów w trakcie drążenia i likwidacji wyrobisk; wyrobisk. KZ(M.e)(2)1. określić proces powstanie skał i ich podział; B owstanie skał i ich podział. KZ(M.e)(2)2. rozróżnić węgle kopalne; B Węgle kopalne. KZ(M.e)(2)3. wymienić własności fizyczne i chemiczne węgli kopalnych; A Własności fizyczne i chemiczne węgli kopalnych. Metody urabiania skał. KZ(M.e)(3)1. rozróżnić metody urabiania skał; B Metody ładowania i transportu urobku. KZ(M.e)(3)2. opisać metody ładowania i transportu urobku; B Rodzaje obudów górniczych. KZ(M.e)(3)3. rozróżnić rodzaje obudów górniczych; Sposoby likwidacji zrobów. KZ(M.e)(3)4. wymienić sposoby likwidacji zrobów; B Metody wykonywania wyrobisk udostępniających. Metody drążenia wyrobisk przygotowawczych. M.11.1(5)1. przedstawić metody wykonywania wyrobisk udostępniających; B Urabianie skał za pomocą środków wybuchowych. M.11.1(5)2.przedstawić metody drążenia wyrobisk przygotowawczych; B Dokumentacja robót związanych z drążeniem i M.11.1(6)1. objaśnić metodę urabiania skał za pomocą środków wybuchowych; likwidacja wyrobisk górniczych.

14 M.11.1(7)1. sporządzić metody wykonywania wyrobisk udostępniających; Minerały występujące w skorupie ziemskiej. M.11.1(7)2. sporządzić metody drążenia wyrobisk przygotowawczych; Metody likwidacji poziemnych wyrobisk górniczych. Metody urabiania ręcznego, mechanicznego i za M.11.1(8)1. zaplanować organizacje prac w zależności od warunków geologiczno- B pomocą materiałów wybuchowych. górniczych; M.11.1(8)2. analizować dokumentacja robót związanych z drążeniem i likwidacja p wyrobisk górniczych; M.11.1(9)1. wymienić minerały występujące w skorupie ziemskiej; A M.11.1(10)1. dobrać rodzaj obudowy wyrobisk górniczych; M.11.1(10)2. dobrać odpowiedni system obudowy podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(11)1. rozróżnić metody likwidacji poziemnych wyrobisk górniczych; B M.11.2(4)1. objaśnić metody urabiania ręcznego, mechanicznego i za pomocą B materiałów wybuchowych; M.11.2(4)2. porównać sposoby ładowania i odstawy urobku; lanowane zadania Wyszukiwanie, selekcjonowanie informacji dotyczących drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych. Klasa podzielona jest na czteroosobowe grupy z której należy wybrać lidera. Lider grupy losuje temat zadania dotyczącego rodzaju złoża oraz urobku, a następnie cała grupa musi zaproponować sposób drążenia i likwidacji podziemnego wyrobiska górniczego. Na wykonanie zadania jest 15 minut po których lider grupy prezentuje pracę na forum klasy (czas 5 minut). Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, normy dotyczące eksploatacji złóż. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, dokumentację górniczą, schematy i modele wyrobisk górniczych, schematy i modele układów technologicznych, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metodę kształcenia nauczyciel powinien kierować się możliwościami uczniów, a także koniecznością realizacji efektów kształcenia, które zostaną wykorzystane w pracy zawodowej a także na egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Najbardziej zalecaną metodą dydaktyczną jest pogadanka, połączona z prezentacją multimedialną, praca w małych grupach i indywidualna. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14

15 ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje zastosować ocenę wykonanego ćwiczenie, zwracając szczególną uwagę na: prawidłowość wyboru metody drążenia i likwidacji wyrobiska, zastosowanie terminologii zawodowej, formę wypowiedzi przez osobę prezentującą wykonane zadanie, innowacyjność zastosowanych rozwiązań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Wentylacja i klimatyzacja podziemnych wyrobisk górniczych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.e)(4)1. korzystać ze schematów i map przewietrzania i wentylacji; B Schematy i mapy przewietrzania i wentylacji. M.11.3(2)1. określić skład powietrza kopalnianego oraz jego właściwości; B Skład powietrza kopalnianego oraz jego właściwości. Warunki klimatyczne w kopalni. M.11.3(2)2. ocenić warunki klimatyczne w kopalni; Zasady przewietrzania kopalń. M.11.3(2)3. dobrać zasady przewietrzania kopalń; Metody i sposoby przepływu powietrza w kopalni. M.11.3(3)1. ustalić metody i sposoby przepływu powietrza w kopalni; B Elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacji. M.11.3(4)1. rozpoznać elementy sieci wentylacyjnej i klimatyzacji; B Rodzaje wentylatorów kopalnianych. Rodzaje instalacji klimatyzacyjnej. M.11.3(4)2. wskazać rodzaje wentylatorów kopalnianych; Rodzaje i budowę tam wentylacyjnych. M.11.3(4)3. rozpoznać rodzaje instalacji klimatyzacyjnej; B Zapory pyłowe i wodne. M.11.3(6)1. wytłumaczyćrodzaje i budowę tam wentylacyjnych; B Skutki nieprawidłowego rozprowadzenia powietrza w wyrobiskach. M.11.3(6)2. wyjaśnić konieczność stosowania zapór pyłowych i wodnych; M.11.3(8)1. przewidzieć skutki nieprawidłowego rozprowadzenia powietrza w D wyrobiskach; lanowane zadania Wykonaj opis rodzaju sieci wentylacyjnej i klimatyzacyjnej wykonanej w zakładzie górniczym. Na podstawie otrzymanego rysunku rozpoznaj i opisz rodzaj sieci i elementów wentylacji oraz klimatyzacji w niej zastosowanej.opisany przykładowy rysunek należy porównać z prawidłowym schematem przedstawionym wizualnie na rzutniku i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. zas na wykonanie zadania wynosi 20 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, sprzęt do pomiaru prędkości przepływu powietrza, temperatury i wilgotności powietrza, dokumentacje pomiarów geologiczno- rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15

16 górniczych, mapy górnicze, normy dotyczące eksploatacji złóż. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, mapy, schematy, zdjęcia, rysunki, czasopisma branżowe oraz filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu, pogadanki i pokazu z zastosowaniem filmów i zdjęć, gdyż uczeń w łatwy sposób zrozumie zasadę przewietrzania i klimatyzacji kopalń. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu, w którym uczeń otrzyma schemat, na którym powinien zaznaczyć i opisać rodzaj i zasadę przewietrzania i klimatyzacji wyrobiska górniczego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców Zasady bezpieczeństwa w wykonywaniu robót związanych z eksploatacją podziemnych wyrobisk górniczych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16 Materiał kształcenia BH(4)1. przewidzieć skutki nie stosowania się do przepisów dotyczących eksploatacji podziemnych wyrobisk; D Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. rawo geologiczne i górnicze. BH(5)1. przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka na obecnie zajmowanym Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 stanowisku; BH(6)1. dokonać analizy skutków oddziaływania czynników szkodliwych czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego występujących na dole kopalni; BH(8)1. użytkować sprzęt ochronny zgodnie z jego przeznaczeniem na danym zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych. stanowisku pracy; Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka. BH(9)1. stosować się do instrukcji i technologii dotyczących robót eksploatacyjnych; B zynniki szkodliwe występujące na dole kopalni. BH(10)1. wykazać się znajomością udzielania pierwszej pomocy osobom D Sprzęt ochronny. poszkodowanym; Instrukcje i technologie dotyczących robót M.11.2(8)1. podać przykłady zagrożeń metanowych; B eksploatacyjnych. Udzielanie pierwszej pomocy osobom M.11.2(8)2.podać przykłady zagrożeń pyłowych; B poszkodowanym. M.11.2(8)3.podać przykłady zagrożeń pożarowych; B Rodzaje zagrożeń na dole kopalni. M.11.2(8)4. podać przykłady zagrożeń wodnych; B

17 M.11.2(8)5. podać przykłady zagrożeń tąpaniami; B KS(3)1. przewidzieć skutki nie stosowania się do zasad bezpieczeństwa w trakcie wykonywania robót górniczych; lanowane zadania Ustalić wpływ nie stosowania się zasad bezpieczeństwa w trakcie wykonywaniu robót związanych z eksploatacją podziemnych wyrobisk górniczy. Na podstawie otrzymanego opisu wypadku należy ustalić przyczyny jego powstania i opisać nieprawidłowości w trakcie wykonywanej pracy. Opisany przykładowy wypadek należy omówić na forum klasy z ekspertem lub nauczycielem. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż wyposażonej w: przepisy dla branży górniczej, informacje dotyczące wypadków górniczych, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu,. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. rawo geologiczne i górnicze, informacje wypadkowe, oraz filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu i pokazu zaistniałych wypadków i zagrożeń podczas wykonywania robót związanych z eksploatacją podziemnych wyrobisk górniczy z zastosowaniem filmów i zdjęć, gdyż uczeń w łatwy sposób zrozumie jakie skutki może przynieść nie stosowanie się do obowiązujących przepisów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru w którym uczeń zaznaczy poprawne odpowiedzi postępowania w razie zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców. 1.4 Organizacja robót górniczych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17 Materiał kształcenia KZ(M.a)(3)1. korzystać z modeli przestrzennych kopalni; Modele przestrzenne kopalni. KZ(M.a)(3)2. sporządzić dokumentacje techniczną ściany; Dokumentacje techniczne ściany. Rodzaje odstawy przenośnikowej. KZ(M.a)(8)1. opisać rodzaje odstawy przenośnikowej; B Środki odstawy bezprzenośnikowej. KZ(M.a)(8)2. przedstawić środki odstawy bezprzenośnikowej; B Zasada działania i budowa przenośników taśmowych i

18 KZ(M.a)(8)3. wyjaśnić zasadę działania i budowę przenośników taśmowych i B zgrzebłowych. zgrzebłowych; Transport szynowy. KZ(M.a)(8)4. rozróżnić transport szynowy; B Miejsca składowania materiału w zakładzie górniczym. KZ(M.a)(9)1. zastosować środek transportu w zależności od potrzeb oddziału; Zasady składowania materiału na dole kopalni. Kontrola jakości. KZ(M.a)(9)2.korzystać z miejsc składowania materiału w zakładzie górniczym; rzeglądy i konserwacje maszyn i urządzeń. KZ(M.a)(9)3.określić zasady składowania materiału na dole kopalni; Zasady prawidłowego użytkowania maszyn i urządzeń. KZ(M.a)(15)1.dostrzegać zalety kontroli jakości wykonanych prac; Osoby mogące obsługiwać maszyny i urządzenia. KZ(M.a)(16)1. przestrzegać zasad przeglądów i konserwacji maszyn i urządzeń; D Dokumentacje techniczno ruchowe maszyn i urządzeń. KZ(M.a)(16)2. stosować zalecenia producenta co do zasad prawidłowego użytkowania Zasad stosowaniu części zamiennych maszyn i maszyn i urządzeń; urządzeń. KZ(M.a)(16)3. wymienić osoby mogące obsługiwać maszyny i urządzenia; A odzespoły maszyn i urządzeń KZ(M.a)(17)1. odczytać dokumentacje techniczno ruchową maszyn i urządzeń; B rogramy komputerowych obrazujących prace KZ(M.a)(17)2. przestrzegać zasad stosowaniu części zamiennych maszyn i urządzeń; urządzeń kopalnianych. Nieprawidłowość pracy urządzeń procesu KZ(M.a)(17)3. rozróżnić poszczególne podzespoły maszyn i urządzeń; B technologicznego kopalni. KZ(M.a)(18)1. korzystać z programów komputerowych obrazujących prace urządzeń Dokumentacja niezbędna do wydobywania surowców. kopalnianych; Harmonogram robót w ścianie. KZ(M.a)(18)2. dostrzegać nieprawidłowość pracy urządzeń procesu technologicznego D Systemy wybierania. kopalni; Organizacja pracy ściany. M.39.1(3)1. określić rodzaje dokumentacji niezbędnej do wydobywania surowców ; Rodzaje urządzeń. M.39.1(3)2. korzystać z dokumentacji techniczno ruchowych; B Technologie robót górniczych. M.39.1(4)1. sporządzić harmonogram robót w ścianie; Harmonogramy robót górniczych. odział pracy przy robotach górniczych. M.39.1(4)2. dobrać system wybierania do warunków; Organizacja prac przy robotach udostępniających, M.39.1(4)3. planować organizacje pracy ściany; przygotowawczych i eksploatacyjnych. M.39.1(4)4. dobrać rodzaje urządzeń; arametry techniczne robót górniczych. oprawność wykonanych prac przy robotach M.39.1(5)1. korzystać z technologii dla robót górniczych; B górniczych. M.39.1(5)2. dostrzec konieczność stosowania technologii przy robotach górniczych; D Środki ochronnych przy robotach górniczych. M.39.1(6)1. stosować się do harmonogramu robót górniczych; B rogramy do projektowania procesów wydobycia. Wielkość wydobycia. M.39.1(7)1. planować podział pracy przy robotach górniczych; Organizacja i zarzadzanie środkami trwałymi. M.39.1(7)2. dobrać zespół do wykonywania różnorodnych zadań eksploatacyjnych; Metody kontroli w celu zapewnienia odpowiedniej rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18

19 M.39.1(7)3. optymalizować wyniki działania; jakości wykonywanych zadań. M.39.1(8)1. analizować organizacje prac przy robotach udostępniających, Zagrożenia występujące w rejonie wykonywanych przygotowawczych i eksploatacyjnych; robót górniczych. M.39.1(9)1. kontrolować parametry techniczne robót górniczych; Sposoby profilaktyki mające na celu przeciwdziałanie zagrożeniom naturalnym. M.39.1(10)1. rozpoznać i ocenić poprawność wykonanych prac przy robotach D Obowiązki osób odpowiedzialnych za prawidłowe górniczych; wykonywania prac związanych ze zwalczaniem M.39.1(10)2. ocenić wykonywane roboty górnicze czy są zgodne z technologią; zagrożeń. M.39.1(11)1. uzasadnić potrzebę stosowania środków ochronnych przy robotach D Zakres i sposób kontroli zagrożeń. górniczych; M.39.1(13)1. obsługiwać programy do projektowania procesów wydobycia; B Dokumentacja określająca zabezpieczania podziemnych wyrobisk przed zagrożeniami. M.39.1(13)2. analizować wielkość wydobycia; Rodzaje zabezpieczeń metanometrycznych kopalń. Rodzaje dokumentacji do prowadzenia kontroli M.39.1(13)3. przestrzegać zarządzeń dotyczących organizacji i zarzadzania środkami B zabezpieczeń metanometrycznych, trwałymi; przeciwwybuchowych i przeciwpożarowych. M.39.1(14)1. dobrać metody kontroli w celu zapewnienia odpowiedniej jakości Metody rozmieszczania i obliczania zapór wykonywanych zadań; przeciwwybuchowych. M.39.2(1)1. dostrzegać rodzaje zagrożeń występujących w rejonie wykonywanych D Rodzaje i budowa tam przeciwpożarowych. robót górniczych; zynniki wpływające na zagrożenia wybuchem. M.39.2(1)2. wymienić rodzaje zagrożeń występujących w zakładzie górniczym; B Zagrożenia pyłowe. M.39.2(2)1. analizować informacje o zagrożeniach naturalnych; Zakres kontroli wyrobisk górniczych. M.39.2(3)1. opisać sposoby profilaktyki mające na celu przeciwdziałanie zagrożeniom B Metody kontroli stanu wyrobisk górniczych i naturalnym; obudowy. M.39.2(3)2. dostrzegać obowiązki osób odpowiedzialnych za prawidłowe wykonywania Aparatura do pomiarów stężenia metanu. prac związanych ze zwalczaniem zagrożeń; Zasada działania czujników stężenia tlenku węgla. M.39.2(4)1. znać zakres i sposób kontroli zagrożeń; A Zasada działania wykrywaczy gazów. M.39.2(4)2. korzystać z dokumentacji określającej zabezpieczanie podziemnych Miejsca gdzie należy umieścić sprzęt do pomiarów wyrobisk przed zagrożeniami; zagrożeń naturalnych. M.39.2(5)1. znać rodzaje zabezpieczeń metanometrycznych kopalń; A Metody postępowania w razie wystąpienia zagrożenia metanowego. M.39.2(5)2. przedstawić rodzaje dokumentacji do prowadzenia kontroli zabezpieczeń B Sposób walki z niebezpiecznym pyłem węglowym. metanometrycznych, przeciwwybuchowych i przeciwpożarowych; Tryb postępowania po stwierdzeniu pożaru. M.39.2(5)3.rozróżnić metody rozmieszczania i obliczania zapór przeciwwybuchowych; B Zagrożenia wodne. M.39.2(5)4. ustalić rodzaje i budowę tam przeciwpożarowych; B rocedura postępowania w razie wystąpienia rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19

20 M.39.2(6)1. analizować czynniki wpływające na zagrożenia wybuchem; zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka. M.39.2(6)2. szacować stopień zagrożeń pyłowych; Zgodność i jakość wykonanych prac z dokumentacją i założeniami. M.39.2(7)1. ustalać zakres kontroli wyrobisk górniczych; B Nadzór nad wykonywanymi pracami. M.39.2(7)2. dobierać metody kontroli stanu wyrobisk górniczych i obudowy; Korekty i poprawki do metod i sposobów M.39.2(8)1. określić rodzaje aparatury do pomiarów stężenia metanu; wykonywanych prac. M.39.2(8)2. omówić zasadę działania czujników stężenia tlenku węgla; B M.39.2(8)3. wymienić typy aparatury do wykrywania szkodliwych gazów; B M.39.2(9)1. ustalić miejsca gdzie należy umieścić sprzęt do pomiarów zagrożeń D naturalnych; M.39.2(10)1. wyjaśnić metody postępowania w razie wystąpienia zagrożenia D metanowego; M.39.2(10)2. określić sposób walki z niebezpiecznym pyłem węglowym; M.39.2(10)3. korzystać ze znajomości trybu postępowania po stwierdzeniu pożaru; D M.39.2(10)4. objaśnić istotę i źródło zagrożenia wodnego; B M.39.2(10)5. wyjaśnić procedurę postępowania w razie wystąpienia zagrożenia dla D zdrowia i życia człowieka; M.39.2(11)1. wyjaśnić jakie czynniki mają wpływ na jakość i bezpieczeństwo eksploatacji; M.39.2(12)1. znać obowiązki dozoru w trakcie wykonywania zadań produkcyjnych; M.39.2(12)2. wyjaśnić cel wprowadzania korekt i poprawek do metod i sposobów D organizacji robót górniczych; OMZ(2)1. wyznaczyć zespół doświadczonych pracowników w wykonywanych pracach eksploatacyjnych; OMZ(2)2. znać sposób dobierania odpowiednich pracowników do obsługi maszyn i urządzeń górniczych; lanowane zadania Wykonaj technologię drążenia chodnika według podanych informacji: ustal przekrój i położenie chodnika, dobierz obudowę, technologię drążenia do warunków, dobierz rodzaje maszyn urabiających i środków odstawy oraz oceń i określ rodzaje zagrożeń które mogą wystąpić. Wykonany projekt należy przedstawić na forum klasy i omówić z ekspertem lub nauczycielem. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracownię eksploatacji złóż, wyposażoną w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, mapy rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20

21 górnicze, normy, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. rawo geologiczne i górnicze. Technologie, instrukcje i harmonogramy robót górniczych. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodyćwiczeńi projektu. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż dzięki nim uczeń zrozumie sposób i zasady wykonywania technologii drążenia chodników. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 6 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się wykonanieprojektu technologii drążenia chodnika. W ocenie należy uwzględnić poprawność merytoryczną i graficzną wykonanego projektu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz przyszłych pracodawców. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21

22 2. odstawy geologii i górnictwa podziemnego 2.1 odstawy geologii złożowej 2.2. odstawy górnictwa podziemnego 2.1 odstawy geologii złożowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22 Materiał kształcenia KZ(M.e)(1)1. określić budowę Ziemi i scharakteryzować sfery Ziemi. B Budowa ziemi. KZ(M.e)(1)2. wyszczególnić procesy geotektoniki. rocesy geotektoniki. Formy tektoniczne skorupy ziemskiej. KZ(M.e)(1)3. przedstawić na rysunku formy tektoniczne skorupy ziemskiej. rocesy endo i egzogeniczne. KZ(M.e)(1)4. wyszczególnić procesy endo- i egzogeniczne. Występowanie i pochodzenie wód podziemnych. KZ(M.e)(1)5. omówić występowanie i pochodzenie złóż kopalin energetycznych oraz B Okresy geologiczne i rozwój życia na ziemi. wód podziemnych. Występowanie złóż kopalin energetycznych. KZ(M.e)(1)6. przedstawić okresy geologiczne i rozwój życia na Ziemi. Występowanie złóż wód podziemnych. KZ(M.e)(1)7. analizować tabelę stratygraficzną. B odstawowe grupy minerałów. echy i własności minerałów. KZ(M.e)(1)8. omówić budowę geologiczna olski na tle jednostek strukturalnych B echy i własności litotypów i macerałów Europy. rocesy skałotwórcze. KZ(M.e)(1)9. objaśnić budowę geologiczną olski. Grupy genetyczne skał i ich właściwości. KZ(M.e)(2)4. wymienić podstawowe grupy minerałów. B Skały osadowe, magmowe i metamorficzne. KZ(M.e)(2)5. określić cechy i własności minerałów. B Własności hydrogeologiczne i inżynierskie skał. rocesy złożotwórcze głównych kopalin tworzących KZ(M.e)(2)6. wymienić procesy skałotwórcze. B złoża surowców użytecznych w olsce. KZ(M.e)(2)7. wyszczególnić grupy genetyczne skał i ich właściwości. Formy występowania złóż. KZ(M.e)(2)8. rozpoznać makroskopowo skały osadowe, magmowe i metamorficzne. rocesy tworzące złoża ropy naftowej i gazu KZ(M.e)(2)9. określić własności hydrogeologiczne i inżynierskie skał. B ziemnego. Surowce mineralne w olsce. KZ(M.e)(2)10. wymienić procesy złożotwórcze i podstawowe kopaliny tworzące złoża odziały kopalin. surowców użytecznych w olsce.

23 KZ(M.e)(2)11. badać formy występowania złóż; rocesy tworzące złoża kopalin będących własnością KZ(M.e)(2)12. wymienić rodzaje kopalin; górniczą. Główne minerały skałotwórcze stref złożowych. KZ(M.e)(2)13. wytłumaczyć procesy tworzące złoża kopalin będących własnością Główne minerały (macerały i litotypy węgla) w górniczą, złożu. M.11.2(1)1. rozpoznać główne minerały skałotwórcze stref złożowych Dokumentacja geologiczna strefy złożowej. M.11.2(1)2. rozpoznać główne minerały (macerały i litotypy węgla) w złożu M.11.2(1)3. rozpoznać główne minerały skałotwórcze strefy złożowej M.11.2(1)4. dokonać analizy dokumentacji geologicznej strefy złożowej; D lanowane zadania Wykonaj przekrój geologiczny ilustrujący budowę geologiczną danego obszaru. Na podstawie otrzymanego opisu i zestawu przykładowych danych litologiczno-stratygraficznych wykonaj przekrój geologiczny badanego obszaru. Wykonany projekt należy porównać z dokumentacją rzeczywistą przekrojów geologicznych badanego obszaru, przygotuj prezentację multimedialną. Wykonane zadanie zaprezentuj na forum klasy (czas 10 min). Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, sprzęt geodezyjny: teodolit, niwelator, dalmierz, łaty geodezyjne, taśmy miernicze, przymiary, tyczki, węgielnicę, sprzęt do rozpoznawania minerałów i skał. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, czasopisma i książki branżowe, mapy geologiczne, przykładowe przekroje litologiczno-stratygraficzne, modele przekrojów geologicznych, filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu, ćwiczeń i projektu. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż uczeń w ten sposób łatwo zrozumie zasady wykonywania baz danych oraz metodę projektu, dzięki której w sposób uprzednio szczegółowo zaplanowany wykona przykładowy przekrój geologiczny. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 20 osobowe, grupy robocze maksymalnie 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje wykonanie przykładowego przekroju geologicznego do którego należy zastosować poznane zasady. Wykonany projekt należy omówić na zasadzie porównania z wzorcem i określić jego słabe punkty. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz możliwości technicznych pracodawców. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23