PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK GÓRNICTWA PODZIEMNEGO, O STRUKTURZE MODUŁOWEJ

Transkrypt

1 ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO, O STRUKTURZE MODUŁOWEJ Wersja po recenzjach Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1

2 SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGOZ INNYMI ZAWODAMI ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW ZAŁĄZNIKI rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2

3 TY SZKOŁY: Technikum 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Wojciech ebo, mgr inż. Grzegorz Śliwiński Recenzenci: mgr inż. Łucja Zielińska, Mgr inż. Jerzy Kornaś Konsultanci: mgr inż. Teresa Jaszczyk 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Rozporządzeniem MEN w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2011 r. Rozporządzeniem MEN w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem MEN w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17 listopada 2010 r. Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 14 Rozporządzeniem MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. (Dz. U. z 2009r. nr 89 poz.730 z późn. zm.) Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. rawo geologiczne i górnicze. rawo ochrony środowiskał Ustawa o odpadach wydobywczych; Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie kwalifikacji w zakresie górnictwa i ratownictwa górniczegoł rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3

4 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie ratownictwa górniczego; Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: geografia i matematyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4

5 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, język obcy, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. Matematyka: dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie (także z wykorzystaniem kalkulatora) liczb wymiernych zapisanych w postaci ułamków zwykłych lub rozwinięć dziesiętnych; zamiana ułamków zwykłych na ułamki dziesiętne; zamiana ułamków dziesiętnych skończone na ułamki zwykłe; zaokrągla rozwinięcia dziesiętne liczb; oblicza wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych, procent danej liczby, liczbę na podstawie procentu, wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych, długość okręgu i łuku okręgu, pola figur geometrycznych; stosuje twierdzenie itagorasa; zamienia jednostki pola i objętości; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5

6 fizyka: podawanie przykłady sił w różnych sytuacjach praktycznych; posługiwaniee się pojęciem siły ciężkości, gęstości, ciśnienia; wyjaśnia zasadę działania dźwigni dwustronnej, bloku nieruchomego, kołowrotu; wyjaśnia zasady przewodnictwa cieplnego; wykorzystuje pojęcie energii mechanicznej i wymienia różne jej formy; posługuje się pojęciem pracy i mocy; posługuje się pojęciem natężenia prądu elektrycznego; posługuje się pojęciem napięcia elektrycznego; posługuje się pojęciem oporu elektrycznego; zna podstawowe jednostki podstawowa układu SI oraz potrafi je przeliczać; język obcy: wskazuje umiejętności rozumienia ze słuchu oraz wypowiedzi pisemnej o różnorodnej formie i długości (np. rozmowy, dyskusje, komunikaty, instrukcje, wiadomości, napisy informacyjne, listy, broszury, ulotki reklamowe, instrukcje obsługi, dokumentacja techniczna, katalogi i programy komputerowe) w różnych warunkach odbioru; znajduje w tekście określonych informacji; określa kontekstu wypowiedzi (np. czasu, miejsca, sytuacji, uczestników); rozróżnia formalny i nieformalny styl wypowiedzi. Kształcenie umiejętności objętych przedmiotem podejmowanie działalności gospodarczej bazuje na treściach i umiejętnościach zawartych w podstawach przedsiębiorczości, a w szczególności w takich obszarach jak: sporządzanie biznesplanu, zakładanie działalności gospodarczej Rozpoznawanie zagrożeń dla życia i zdrowia występujące w związku z procesami produkcyjnymi w zakładach górniczych, udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach i zdarzeniach w związku z pracą, rozpoznawanie i reagowanie na sygnały alarmowe bazują na wiedzy i umiejętnościach zawartych w treściach kształcenia i nauczania w przedmiocie edukacja dla bezpieczeństwa. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Technik górnictwa podziemnego zajmuje się pracami wydobywczymi w poziemnych zakładach górniczych, a proces wydobywczy odbywa się poprzez wydobywanie kopaliny ze złoża znajdującego się pod powietrznią ziemi. Głównym celem kształcenia w ramach specjalności jest nabycie przez uczniów gruntownej i zaawansowanej rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6

7 wiedzy w dziedzinie nauk o ziemi, górnictwie i geologii, eksploatacji podziemnej złóż, obsłudze maszyn i urządzeń do eksploatacji złóż, technice strzelniczej, miernictwie górniczym, przepisach prawnych w górnictwie, kierowania procesami wydobywczymi z uwzględnieniem zagadnień proekologicznych i szeroko rozumianego bezpieczeństwa powszechnego. Te wiadomości zapewniają wiedzę o technologii i metodach wydobycia kopalin oraz umiejętności potrzebne współczesnemu technikowi do podjęcia pracy zawodowej. Absolwent technikum może podjąć pracę zawodową, w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny użyteczne. Jeżeli ma zamiłowanie naukowe, może podjąć pracę w biurach projektów, jednostkach badawczych i badawczo-rozwojowych, przedsiębiorstwach geologicznych i budownictwa geotechnicznego bazujących na technikach górniczych albo kontynuować naukę na uczelni wyższej. 9. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Górnictwo podziemne kopalin to obecnie prężnie rozwijająca się częścią branży górniczej, zajmująca dominującą pozycję w ogólnym bilansie wydobywczym kraju. Są to przede wszystkim zakłady górnicze wydobywające węgiel kamienny, rudy żelaza i soli. Technik górnictwapodziemmnego to zawód na który jest duże zapotrzebowanie, ponieważ eksploatacja surowców podlega przepisom prawa górniczego i na właścicielach kopalni ciąży obowiązek zatrudniania osób dozoru i kierownictwa ruchu ze średnim lub wyższym wykształceniem kierunkowym. Technicy górnictwa podziemnego chętnie przyjmowani są do pracy w firmach realizujących usługi dla potrzeb górnictwa, strukturach nadrzędnych kopalń, organach nadzoru górniczego. rzedsiębiorcy prowadzący działalność wydobywczą zatrudniają osoby dozoru i kierownictwa posiadających wykształcenie wyższe lub średnie o specjalności technik górnictwa podziemnego. 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGOZ INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np. dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej wyodrębniona została kwalifikacja M.11 Eksploatacja podziemna złóż, która stanowi podbudowę kształcenia w zawodzie technik górnictwa podziemnego. Technik górnictwa podziemnego ma kwalifikację właściwą dla zawodu M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych, która jest nadbudową do kwalifikacji bazowej M.11. osiada wspólne efekty kształcenia stanowiące podbudowę dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego KZ(M.a) mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler oraz grupy rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7

8 zawodów górniczych KZ (M.e) wiertacz, górnik eksploatacji podziemnej, górnik eksploatacji otworowej, górnik odkrywkowej eksploatacji złóż, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8

9 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik górnictwa podziemnego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych; 2) wykonywanie robót związanych z wydobywaniem kopalin( 3) wykonywanie robót związanych z obsługa urządzeń stosowanych do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych; 4) organizowanie i prowadzenie robót górniczych; 5) rozpoznawanie zagrożeń naturalnych i zapobieganie im; Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik górnictwa podziemnego: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS i OMZ) efekty kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler KZ (M.a) efekty stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: wiertacz, górnik eksploatacji podziemnej, górnik eksploatacji otworowej, górnik odkrywkowej eksploatacji złóż, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego KZ (M.e) efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji M.11. Eksploatacja złóż podziemnych oraz M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9

10 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK GÓRNITWA ODZIEMNEGO Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w 4-letnim technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik górnictwa podziemnego minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: na kształcenie w ramach kwalifikacji M.11. Eksploatacja złóż podziemnych przeznaczono 620 godzin, na kształcenie w ramach kwalifikacji M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych przeznaczono 250 godzin. na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono 480 godzin. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10

11 Tabela 3. lan nauczania do programu o strukturze modułowej Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Klasa Liczba godzin w cyklu kształcenia Lp. Nazwa przedmiotu I II III IV tygodniowo łącznie M1 Wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych M2 Wykonywanie robót związanych z wydobywaniem złóż M3 Wykonywanie robót związanych z wentylacją i klimatyzacją M4 Organizowanie i prowadzenie robót górniczych i rozpoznawanie zagrożeń naturalnych I II I II I II I II Kształcenie zawodowe teoretyczne 9 4 6, , ,5 315 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego , zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację M.11. odbywa się pod koniec trzeciej klasy. Egzamin potwierdzający trzecią kwalifikację M.39. odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11

12 WYKAZ MODUŁÓW I JEDNOSTEK MODUŁOWYH Nazwa modułu M1 Wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych M2 Wykonywanie robót związanych z wydobywaniem złóż Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Liczba godzin Nazwa jednostki modułowe przewidziana na jednostki modułowe 1.1. M1.J1 Rozpoznawanie budowy geologicznej Ziemi M1.J2 Drążenie i likwidacja podziemnych wyrobisk górniczych 2.1. M2.J1 Wydobywanie kopalin M2.J2 Użytkowanie maszyn i urządzeń transportowych M2.J3 Użytkowanie maszyn i urządzeń do utrzymania procesu 90 wydobycia złóż 2.4. M2.J4 osługiwanie się językiem obcym zawodowym w 40 górnictwie podziemnym M3 Wykonywanie robót związanych 3.1. M3.J1 Obsługiwanie urządzeń stosowanych do wentylacji i 290 z wentylacją i klimatyzacją klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych 3.2. M3.J2 Użytkowanie maszyn i urządzeń do wentylacji i 145 klimatyzacji M4 Organizowanie i prowadzenie robót 4.1. M4.J1 Stosowanie przepisów prawa geologicznego i 10 górniczych i rozpoznawanie zagrożeń naturalnych górniczego 4.2. M4.J2 Organizowanie i prowadzenie robót górniczych M4.J3 Rozpoznawanie zagrożeń naturalnych i profilaktyka raktyka zawodowa 5.1. Zastosowanie obróbki ręcznej i mechanicznej w pracach remontowych 5.2. Obsługa maszyn i urządzeń niezbędnych w procesie urabiania 5.3. Obsługa maszyn i urządzeń do transportu 160 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12

13 DYDAKTYZNA MAA ROGRAMU NAUZANIA rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13

14 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW W programie nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego zastosowano taksonomię celów AB B. Niemierko M1 Wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych 195 godz M2 Wykonywanie robót związanych z wydobywaniem złóż 540 godz M3 Wykonywanie robót związanych z wentylacją i klimatyzacją 435 godz M4 Organizowanie i prowadzenie robót górniczych i rozpoznawanie zagrożeń naturalnych 315 godz. 5. raktyka zawodowa 160 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14

15 M1 Wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych m1.j1 Rozpoznawanie budowy geologicznej Ziemi M1.J2 Drążenie i likwidacja podziemnych wyrobisk górniczych M1.J1 Rozpoznawanie budowy geologicznej Ziemi Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia BH(1)1. wyjaśnić zasady higieny pracy i ochrony zdrowia w zakładzie górniczym; B Higiena pracy i ochrona zdrowia w zakładzie górniczym. BH(1)2. wskazać komórki organizacyjne zakładu górniczego zajmujące się B Organizacyjne zakładu górniczego zajmujące się ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska; ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska. BH(1)3. skorzystać z pojęcia ergonomii w zakładzie górniczym; ojęcie ergonomii w zakładzie górniczym. BH(1)5. analizować pracę jednostek organizacyjnych zakładu górniczego B zajmującą się ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska; Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka. BH(2)2. wymienić instytucje zajmujące się ochroną prawa pracy i środowiska B Kategorie zagrożeń. zakładów górniczych; Środki ochrony osobistej i zbiorowej. Bezpieczeństwo przeciwpożarowe. BH(4)9. przewidzieć skutki nie stosowania się do przepisów obowiązujących B Ochrona środowiska. przy wykonywaniu przydzielonych zadań; Dokumentacja potrzebną do wydobywania kopalin ze złóż. Budowa ziemi. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15

16 BH(5)1. przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka na obecnie rocesy geotektoniki. zajmowanym stanowisku; Formy tektoniczne skorupy ziemskiej. BH(5)15. korzystać z informacji o rodzaju i kategoriach zagrożeń w Występowanie i pochodzenie złóż kopalin poszczególnych rejonach zakładu górniczego; energetycznych BH(8)2. korzystać ze środków ochrony osobistej i zbiorowej stosowanych na B Okresy geologiczne i rozwój życia na Ziemi. dole kopalni; BH(9)3. analizować przyczyny powstawania zagrożeń dla środowiska; odstawowe grupy minerałów echy i własności minerałów. BH(9)5. ustalić zasady bezpieczeństwa przeciwpożarowego na dole kopalni; B BH(9)6. wyjaśnić konieczność stosowania przepisów dotyczących ochrony echy i własności litotypów i macerałów środowiska; KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy rocesy skałotwórcze rocesy złożotwórcze głównych KS(3)1. analizować rezultaty działań kopalin tworzących złoża surowców użytecznych w olsce. KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(8)3. wyciągać wnioski z podejmowanych działań Formy występowania złóż. OMZ(2)1. rozpoznawać kompetencje i umiejętności osób w zespole Surowce mineralne w olsce. OMZ(3)1. mobilizować współpracowników do wykonywania zadań OMZ(4)1. monitorować jakość wykonywanych zadań odział kopalin. OMZ(5)1. proponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę OMZ(6)2. argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami wydajności i jakości pracy KZ(M.e)(1)1. określić budowę Ziemi i scharakteryzować sfery Ziemi. B Główne minerały skałotwórcze stref złożowych. Główne minerały (macerały i litotypy węgla) w złożu. KZ(M.e)(1)2. wyszczególnić procesy geotektoniki. KZ(M.e)(1)3. przedstawić na rysunku formy tektoniczne skorupy ziemskiej. Dokumentacja geologiczna strefy złożowej. KZ(M.e)(1)4. wyszczególnić procesy endo- i egzogeniczne. KZ(M.e)(1)5. omówić występowanie i pochodzenie złóż kopalin B energetycznych oraz wód podziemnych. KZ(M.e)(1)6. przedstawić okresy geologiczne i rozwój życia na Ziemi. KZ(M.e)(1)7. analizować tabelę stratygraficzną. B KZ(M.e)(1)8. omówić budowę geologiczna olski na tle jednostek strukturalnych Europy. B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16

17 KZ(M.e)(1)9. objaśnić budowę geologiczną olski. KZ(M.e)(1)10. odróżnić podstawowe rodzaje minerałów; B KZ(M.e)(1)11. wymienić sfery wnętrza ziemi; A KZ(M.e)(2)1. określić proces powstanie skał i ich podział; B KZ(M.e)(2)2. rozróżnić węgle kopalne; B KZ(M.e)(2)3. wymienić własności fizyczne i chemiczne węgli kopalnych; A KZ(M.e)(2)4. wymienić podstawowe grupy minerałów. B KZ(M.e)(2)5. określić cechy i własności minerałów. B KZ(M.e)(2)6. wymienić procesy skałotwórcze. B KZ(M.e)(2)7. wyszczególnić grupy genetyczne skał i ich właściwości. KZ(M.e)(2)8. rozpoznać makroskopowo skały osadowe, magmowe i metamorficzne. KZ(M.e)(2)9. określić własności hydrogeologiczne i inżynierskie skał. B KZ(M.e)(2)10. wymienić procesy złożotwórcze i podstawowe kopaliny tworzące złoża surowców użytecznych w olsce. KZ(M.e)(2)11. badać formy występowania złóż; KZ(M.e)(2)12. wymienić rodzaje kopalin; KZ(M.e)(2)13. wytłumaczyć procesy tworzące złoża kopalin będących własnością górniczą, KZ(M.e)(2)14. rozpoznać rodzaje węgli kopalnianych; B M.11.1(1)1. rozróżnić oznaczenia litologiczne na mapach M.11.1(1)2. rozpoznać struktury geologiczne na mapach M.11.1(1)3. rozpoznać umowne znaki na mapach geologicznych i górniczych M.11.1(1)4. omówić mapę eksploatacji górniczej podziemnej B M.11.1(1)6. rozróżnić rodzaje map górniczych; M.11.1(1)7. czytać umowne znaki na mapach; A M.11.1(2)1. rozróżnić i klasyfikować obiekty budowlane w podziemnym zakładzie górniczym, M.11.1(2)2. wymienić rodzaje obiektów podstawowych i budowlanych zakładu górniczego; B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17

18 M.11.1(2)3. wyjaśnić znaczenie każdego z obiektów kopalnianych w systemie eksploatacji; M.11.1(2)4. opisać rodzaje wyrobisk górniczych i ich przeznaczenie; A M.11.1(3)1. omówić metody udostępniania złóż; B M.11.1(3)2. dobrać metody głębienia i pogłębiania szybów; M.11.1(3)3. przedstawić metodę wykonania podszybi; B M.11.1(3)4. tłumaczyć techniki drążenia poziomych i pochyłych wyrobisk B korytarzowych; M.11.1(3)5. dostrzec konieczność drążenia wyrobisk przygotowawczych; M.11.1(9)1. wymienić minerały występujące w skorupie ziemskiej; A M.11.1(9)2. badać minerały i kopaliny użyteczne; M.11.2(1)1. rozpoznać główne minerały skałotwórcze stref złożowych M.11.2(1)2. rozpoznać główne minerały (macerały i litotypy węgla) w złożu M.11.2(1)3. rozpoznać główne minerały skałotwórcze strefy złożowej M.11.2(1)4. dokonać analizy dokumentacji geologicznej strefy złożowej; D M.11.2(1)5. rozpoznać rodzaje minerałów; B M.11.2(1)6. rozpoznać skały i węgle kopalne; B lanowane zadania Wykonaj przekrój geologiczny ilustrujący budowę geologiczną danego obszaru. Na podstawie otrzymanego opisu i zestawu przykładowych danych litologicznostratygraficznych wykonaj przekrój geologiczny badanego obszaru. Wykonany projekt należy porównać z dokumentacją rzeczywistą przekrojów geologicznych badanego obszaru, przygotuj prezentację multimedialną. Wykonane zadanie zaprezentuj na forum klasy (czas 10 min). rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18

19 Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, sprzęt geodezyjny: teodolit, niwelator, dalmierz, łaty geodezyjne, taśmy miernicze, przymiary, tyczki, węgielnicę, sprzęt do rozpoznawania minerałów i skał. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, czasopisma i książki branżowe, mapy geologiczne, przykładowe przekroje litologiczno-stratygraficzne, modele przekrojów geologicznych, filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu, ćwiczeń i projektu. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż uczeń w ten sposób łatwo zrozumie zasady wykonywania baz danych oraz metodę projektu, dzięki której w sposób uprzednio szczegółowo zaplanowany wykona przykładowy przekrój geologiczny. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 20 osobowe, grupy robocze maksymalnie 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje wykonanie przykładowego przekroju geologicznego do którego należy zastosować poznane zasady. Wykonany projekt należy omówić na zasadzie porównania z wzorcem i określić jego słabe punkty. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz możliwości technicznych pracodawców. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19

20 M1.J2 Drążenie i likwidacja podziemnych wyrobisk górniczych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia BH(4)1. przewidzieć skutki nie stosowania się do przepisów dotyczących eksploatacji podziemnych wyrobisk; D rzepisy dotyczące eksploatacji podziemnych wyrobisk. BH(4)7. analizować skutki i przyczyny powstawania wypadków na dole Skutki i przyczyny powstawania wypadków na dole kopalni; kopalni. BH(4)8. ustalić rodzaje zagrożeń występujących na stanowisku pracy; B Rodzaje zagrożeń. BH(5)2. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń urabiających; B Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń urabiających. BH(5)6. rozpoznać zagrożenia pożarowe; B Kategorie zagrożeń. BH(5)8. wyjaśnić przyczyny występowania zagrożenia metanowego; Rodzaje chorób zawodowych. BH(5)9. ocenić zagrożenie klimatyczne w kopalniach; B Działanie pyłów i gazów szkodliwych na organizm BH(5)10. określić występowanie i przyczyny tąpań; człowieka. BH(5)11. tłumaczyć występowanie zjawisk wyrzutu gazów i skał; B Bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochrona BH(5)12. dostrzec czynniki wpływające na wybuch pyłu węglowego; środowiska w zakładzie górniczym. BH(5)13. lokalizować zagrożenia wodne i ze strony środków strzałowych; B Sprawność zabezpieczeń przeciwpożarowych. BH(5)15. korzystać z informacji o rodzaju i kategoriach zagrożeń w środki ochrony indywidualnej i zbiorowej poszczególnych rejonach zakładu górniczego; BH(6)1. dokonać analizy skutków oddziaływania czynników szkodliwych występujących na dole kopalni; Udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20

21 BH(6)2. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowania się do instrukcji obsługi maszyn i urządzeń urabiających; BH(6)6. przybliżyć rodzaje chorób zawodowych; D A Zasady postępowania w razie wystąpienia jakiegokolwiek zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego w trakcie prac eksploatacyjnych. BH(6)7. opisać działanie pyłów i gazów szkodliwych na organizm człowieka; B System pomocy medycznej. BH(6)9. uzasadnić konieczność wyłączenia urządzenia i maszyny w stanie D Aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące awaryjnym; prowadzenia górniczej działalności gospodarczej. BH(6)10. określić skutki dla zdrowia i życia w trakcie wykonywania napraw D rzykładowy plan ruchu zakładu górniczego maszyn na ruchu; rzykładowy plan likwidacji zakładu górniczego. BH(7)1. przestrzegać zasad bezpieczeństwa na danym stanowisku pracy; B Wiertarki udarowe i młoty mechaniczne. BH(7)2. zadbać o bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochronę środowiska w B Stojaki cierne i hydrauliczne. zakładzie górniczym; Wciągniki i kołowroty. BH(7)3. stosować zasady i przepisy bezpieczeństwa dotyczące stanowisk B rzecinaki hydrauliczne, pił taśmowe i klucze pracy; hydrauliczne. BH(7)5. utrzymać stanowisko pracy w należytym porządku; Metody wykonywania wyrobisk udostępniających. BH(7)7. skontrolować sprawność zabezpieczeń przeciwpożarowych; Metody drążenia wyrobisk przygotowawczych. BH(8)1. użytkować sprzęt ochronny zgodnie z jego przeznaczeniem na danym Metody głębienia szybów. stanowisku pracy; BH(8)4. dobrać odpowiedni sprzęt ochronny w zależności od rodzaju Metody urabiania skał za pomocą środków wybuchowych. wykonywanych zadań; Otwory strzałowe. BH(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do potencjalnych Rodzaje materiałów wybuchowych i środków zagrożeń występujących podczas wykonywania zadań zawodowych; strzałowych. BH(8)6. korzystać ze środków ochrony osobistej i zbiorowej w trakcie Dokumentacja robót związanych z drążeniem i wykonywania zadań zawodowych; likwidacja wyrobisk górniczych. BH(9)2. zastosować się do rygorów ochrony przeciwpożarowej na dole Rodzaj obudowy wyrobisk górniczych. kopalni; Systemy obudowy podziemnych wyrobisk górniczych. BH(10)1. wykazać się znajomością udzielania pierwszej pomocy osobom D poszkodowanym; BH(10)2. znać zasady postępowania w razie wystąpienia jakiegokolwiek zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego w trakcie prac eksploatacyjnych; BH(10)3. powiadomić system pomocy medycznej w przypadku zagrożenia podczas obsługi maszyn i urządzeń; D rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21

22 BH(10)4. zapobiegać zagrożeniom na stanowisku pracy; BH(10)5. udzielić pierwszej pomocy w zależności od rodzaju zagrożenia lub D wypadku przy pracy; KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej KS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań KS(9)3. proponować konstruktywne rozwiązania KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu OMZ(1)2. zaplanować pracę zespołu OMZ(2)2. rozdzielać zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu OMZ(3)2. wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania OMZ(4)2. ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów OMZ(5)2. proponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy OMZ(6)1. słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników M.11.1(4)1. posługiwać się wiertarkami udarowymi i młotami mechanicznymi; B M.11.1(4)2. ustawić stojaki cierne i hydrauliczne; D M.11.1(4)3. transportować materiały przy użyciu wciągników i kołowrotów; D M.11.1(4)4. likwidować i stawiać stojaki stalowe oraz rurociągi z D wykorzystaniem przecinaków hydraulicznych, pił taśmowych i kluczy hydraulicznych; M.11.1(5)1. przedstawić metody wykonywania wyrobisk udostępniających; B M.11.1(5)2.przedstawić metody drążenia wyrobisk przygotowawczych; B M.11.1(5)3. wskazać metody głębienia szybów; B M.11.1(5)4.drążyć podziemne wyrobiska udostępniające i przygotowawcze; D M.11.1(6)1. objaśnić metodę urabiania skał za pomocą środków wybuchowych; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22

23 M.11.1(6)2. wiercić otwory strzałowe; D M.11.1(6)3. rozpoznać rodzaje materiałów wybuchowych i środków B strzałowych; M.11.1(7)1. sporządzić metody wykonywania wyrobisk udostępniających; M.11.1(7)2. sporządzić metody drążenia wyrobisk przygotowawczych; M.11.1(7)3. dobrać metody wykonywania wyrobisk udostępniających; M.11.1(7)4. dobrać metody drążenia wyrobisk przygotowawczych; M.11.1(8)1. zaplanować organizacje prac w zależności od warunków B geologiczno- górniczych; M.11.1(8)2. analizować dokumentacja robót związanych z drążeniem i p likwidacja wyrobisk górniczych; M.11.1(8)3. korzystać z dokumentacji określającej zasadę wykonywania B wyrobisk udostępniających i przygotowawczych; M.11.1(8)4. wykonać roboty likwidacyjne w wyrobiskach górniczych; D M.11.1(10)1. dobrać rodzaj obudowy wyrobisk górniczych; M.11.1(10)2. dobrać odpowiedni system obudowy podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(10)3. stosować odpowiednie materiały na obudowy górnicze; B M.11.1(10)4. wykonać obudowy podporowe i kotwiową; D M.11.1(11)1. rozróżnić metody likwidacji poziemnych wyrobisk górniczych; B M.11.1(11)2. określić sposób likwidacji wyrobiska uwzględniając warunki techniczno-ruchowe i geologiczno-górnicze; lanowane zadania Wyszukiwanie, selekcjonowanie informacji dotyczących drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych. Klasa podzielona jest na czteroosobowe grupy z której należy wybrać lidera. Lider grupy losuje temat zadania dotyczącego rodzaju złoża oraz urobku, a następnie cała grupa musi zaproponować sposób drążenia i likwidacji podziemnego wyrobiska górniczego. Na wykonanie zadania jest 15 minut po których lider grupy prezentuje pracę na forum klasy (czas 5 minut). rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23

24 Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, normy dotyczące eksploatacji złóż. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, dokumentację górniczą, schematy i modele wyrobisk górniczych, schematy i modele układów technologicznych, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metodę kształcenia nauczyciel powinien kierować się możliwościami uczniów, a także koniecznością realizacji efektów kształcenia, które zostaną wykorzystane w pracy zawodowej a także na egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Najbardziej zalecaną metodą dydaktyczną jest pogadanka, połączona z prezentacją multimedialną, praca w małych grupach i indywidualna. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje zastosować ocenę wykonanego ćwiczenie, zwracając szczególną uwagę na: prawidłowość wyboru metody drążenia i likwidacji wyrobiska, zastosowanie terminologii zawodowej, formę wypowiedzi przez osobę prezentującą wykonane zadanie, innowacyjność zastosowanych rozwiązań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24

25 M2 Wykonywanie robót związanych z wydobywaniem złóż M2.J1 Wydobywanie kopalin M2.J2 Użytkowanie maszyn i urządzeń transportowych M2.J3 Użytkowanie maszyn i urządzeń do utrzymania procesu wydobycia złóż M2.J4 osługiwanie się językiem obcym zawodowym w górnictwie podziemnym M2.J1 Wydobywanie kopalin Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia BH(4)6. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowania się do aktualnych przepisów obowiązujących w zakładzie górniczym; BH(5)2. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń urabiających; B Skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do aktualnych przepisów obowiązujących w zakładzie górniczym. BH(5)3. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy B Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń urabiających. urobku; BH(5)4. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do transportu urobku i B Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku materiału; Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do transportu BH(5)15. korzystać z informacji o rodzaju i kategoriach zagrożeń w urobku i materiału. poszczególnych rejonach zakładu górniczego; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25

26 BH(6)2. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowania się do instrukcji obsługi maszyn i urządzeń urabiających; D Informacji o rodzaju i kategoriach zagrożeń w poszczególnych rejonach zakładu górniczego. BH(6)3. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do D Bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochrona instrukcji obsługi maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku; BH(6)4. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowania się do D środowiska w trakcie wykonywania robót eksploatacyjnych. instrukcji obsługi maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału; Sprzęt ochronny na stanowisku pracy. BH(6)5. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie przestrzeganie przepisów D Instrukcje i technologie dotyczących robót dotyczących użytkowania maszyn i urządzeń górniczych; eksploatacyjnych. BH(6)7. opisać działanie pyłów i gazów szkodliwych na organizm człowieka; B Udzielania pierwszej pomocy osobom BH(6)9. uzasadnić konieczność wyłączenia urządzenia i maszyny w stanie D poszkodowanym. awaryjnym;. BH(6)10. określić skutki dla zdrowia i życia w trakcie wykonywania napraw D. maszyn na ruchu;. BH(7)4. dbać o bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochronę środowiska w B trakcie wykonywania robót eksploatacyjnych; BH(8)1. użytkować sprzęt ochronny zgodnie z jego przeznaczeniem na danym Informacje o możliwości zastosowania w stanowisku pracy; eksploatacji złóż nowych technologii. BH(8)3. korzystać ze sprzętu ochronnego na stanowisku pracy; Metody urabiania skał. BH(9)4. znać instrukcje dotyczących robót eksploatacyjnych; B Metody ładowania i transportu urobku. BH(9)1. stosować się do instrukcji i technologii dotyczących robót B Rodzaje obudów górniczych. eksploatacyjnych; Sposoby likwidacji zrobów. BH(10)1. wykazać się znajomością udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym; D Znaczenie i rozwój górnictwa podziemnego w olsce. BH(10)2. znać zasady postępowania w razie wystąpienia jakiegokolwiek Metody wykonywania wyrobisk górniczych. zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego w trakcie prac eksploatacyjnych; odział wyrobisk górniczych ze względu na BH(10)3. powiadomić system pomocy medycznej w przypadku zagrożenia D przeznaczenie. podczas obsługi maszyn i urządzeń; Budowa i podzespoły urządzeń do wykonywania BH(10)4. zapobiegać zagrożeniom na stanowisku pracy; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26

27 BH(10)5. udzielić pierwszej pomocy w zależności od rodzaju zagrożenia lub wypadku przy pracy; DG(1)1. określić działania mechanizmów rynkowych właściwych dla branży górnictwa podziemnego; DG(1)2. rozróżnić podmioty gospodarcze funkcjonujące w branży górnictwa podziemnego; DG(2)1. zanalizować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych, przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; DG(2)2. określić skutki nieprzestrzegania przepisów prawa pracy, przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego; DG(2)3.określić przepisy o opłatach z tytułu działalności w branży górnictwa podziemnego; DG(3)1. zastosować przepisy prawa dotyczące podejmowania działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego;; D wyrobisk górniczych poziomych. Budowa wyrobisk górniczych pionowych. Systemy eksploatacji węgla, rud metali nieżelaznych i soli Młoty i wiertarki mechaniczne oraz elektryczne. Urabianie kombajnami chodnikowymi i ścianowymi B i strugami. Schematy i mapy przewietrzania i wentylacji. Maszyny i urządzenia sterowane cyfrowo. Bazy danych, transmisja danych i sieci komputerowe. rogramy komputerowe do wizualizacji pracy B maszyn górniczych. Rodzaje zagrożeń. Skały stropowe i spągowe. B Systemy wybierania pokładów węglowych. Eksploatacje w warunkach zagrożeń naturalnych. Techniki podsadzania. B Sposoby ładowania i odstawy urobku. Zagrożenia naturalne w górnictwie Regulamin górniczych wyciągów szybowych odstawy formalno-prawne działalności gospodarczej w B górnictwie: B Mechanizm rynkowy w branży górnictwa podziemnego. odmioty gospodarcze funkcjonujące w branży górnictwa rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 27

28 DG(3)2. określić przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego; DG(3)3. przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego; podziemnego. D rzepisy prawa o ochronie danych osobowych, prawa podatkowego i autorskiego. Opłaty z tytułu działalności górniczej. DG(4)1. dokonać klasyfikacji przedsiębiorstw i instytucji występujących w branży górnictwa podziemnego; DG(4)2. wyjaśnić powiązania między przedsiębiorstwami, instytucjami funkcjonującymi w branży górnictwa podziemnego;; DG(4)3. określić wpływ przedsiębiorstw branży górnictwa podziemnego na otoczenie; D B rzepisy obowiązujące przy podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego. Etapy rozpoczynania działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego. Zasady tworzenia biznesplanu dla przedsiębiorstwa z branży górnictwa podziemnego. DG(5)1. wskazać czynniki wpływające na działania związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstw w branży górnictwa podziemnego;; D Zasady tworzenia dokumentacji likwidacyjnej zakład górniczy. DG(5)2. zanalizować działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne w branży górnictwa podziemnego; B rowadzenie przedsiębiorstwa w branży górnictwa podziemnego: DG(6).1. zaplanować współpracę z innymi przedsiębiorstwami z branży górnictwa podziemnego; Klasyfikacja przedsiębiorstw i instytucji z branży górniczej. DG(6).2. zorganizować współpracę w ramach wspólnych przedsięwzięć z innymi przedsiębiorstwami z branży górnictwa podziemnego; rzedsiębiorstwa górnicze i ich wpływ na otoczenie. Rodzaje działalności gospodarczej..przedsiębiorstw rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 28

29 DG(7)1. wyznaczyć kolejne etapy ustanowienia działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego; DG(7)2. skonstruować spójny i realistyczny biznesplan dla działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego; górniczych. Współpraca przedsiębiorstw z branżą górniczą. Organizacja stanowiska biurowego. DG(7)3. wybrać właściwą formę organizacyjno-prawną planowanej działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego;; rowadzenie korespondencji pomiędzy przedsiębiorstwami. DG(7)4. sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego;; Obsługa urządzeń biurowych i programów komputerowych. DG(7)5. sporządzić przykładowy plan likwidacji zakładu górniczego dla wybranej górniczej działalności gospodarczej; lan marketingowy. Ankiety i metody jej przeprowadzania. DG(8)1. wykonać czynności związane prowadzeniem korespondencji w różnej formie; DG(8)2. sporządzić pisma związane z prowadzeniem działalności gospodarczej; p A Bilansowość i rentowność prowadzonego przedsiębiorstwa z branży górniczej. Rodzaje baz danych Arkusz kalkulacyjny DG(9)1. posługiwać się urządzeniami biurowymi; B Obsługa baz danych produkcyjnych DG(9)2. skorzystać z programów komputerowych wspomagających prowadzenie działalności gospodarczej; B ojęcia statyczne w wspomaganiu procesów produkcyjnych DG(10)1. opracować plan marketingowy dla prowadzonej działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego;; DG(10)2. dobrać instrumenty marketingowe do prowadzonych działań; B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 29

30 DG(10)3. podjąć współpracę z przedsiębiorstwami funkcjonującymi w branży marketingowej; DG(11)1. dokonać analizy kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej w branży przeróbki kopalin stałych; DG(11)2. oceniać efektywność działań w zakresie kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej; D D KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej KS(3)1. analizować rezultaty działań D KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(7)1. przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe KS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne OMZ(1)1. dokonywać analizy przydzielonych zadań OMZ(2)1. rozpoznawać kompetencje i umiejętności osób w zespole OMZ(3)1. mobilizować współpracowników do wykonywania zadań OMZ(4)2. ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów OMZ(5)2. proponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy KZ(M.a)(18)6. rozpoznać i zastosować podstawowe pojęcia statystyczne w zakresie wspomagania procesów produkcyjnych; KZ(M.a)(18)7. zastosować statystyki służące do sterowania produkcją, jej jakością oraz zabezpieczeniem techniczno-materiałowym; KZ(M.e)(3)1. rozróżnić metody urabiania skał; B KZ(M.e)(3)2. opisać metody ładowania i transportu urobku; B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 30