PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ, O STRUKTURZE MODUŁOWEJ

Transkrypt

1 ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ, O STRUKTURZE MODUŁOWEJ Wersja po recenzjach Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1

2 SIS TREŚI Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO INFORMAJA O ZAWODZIE GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ OWIĄZANIA ZAWODU GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ INNYMI ZAWODAMI ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ LAN NAUZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW ZAŁĄZNIKI rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2

3 TY SZKOŁY: ZASADNIZA SZKOŁA ZAWODOWA 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Wojciech ebo, mgr inż. Grzegorz Śliwiński Recenzenci: mgr inż. Łucja Zielińska, mgr inż. Jerzy Kornaś Konsultanci: mgr inż. Teresa Jaszczyk 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2011 r. Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17 listopada 2010 r. Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 14 Rozporządzeniem MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. (Dz. U. z 2009r. nr 89 poz.730 z późn. zm.) Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. rawo geologiczne i górnicze. rawo ochrony środowiskał Ustawa o odpadach wydobywczych; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3

4 Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie kwalifikacji w zakresie górnictwa i ratownictwa górniczegoł Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie ratownictwa górniczego; Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4

5 rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, język obcy, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. Matematyka: dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie (także z wykorzystaniem kalkulatora) liczb wymiernych zapisanych w postaci ułamków zwykłych lub rozwinięć dziesiętnych; zamienia ułamków zwykłych na ułamki dziesiętne; zamienianie ułamków dziesiętnych skończonych na ułamki zwykłe; zaokrąglanie rozwinięcia dziesiętnego liczb; obliczanie wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych, procent danej liczby, liczbę na podstawie procentu, wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych, długość okręgu i łuku okręgu, pola figur geometrycznych; stosowanie twierdzenia itagorasa; zami jednostki pola i objętości; fizyka: pod przykład sił w różnych sytuacjach praktycznych; posług się pojęciem siły ciężkości, gęstości, ciśnienia; wyjaśnia zasad działania dźwigni dwustronnej, bloku nieruchomego, kołowrotu; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5

6 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego wyjasnia zasady przewodnictwa cieplnego; wykorzystuje pojęcie energii mechanicznej i wymienia różne jej formy; posługuje się pojęciem pracy i mocy; posługuje się pojęciem natężenia prądu elektrycznego; posługuje się pojęciem napięcia elektrycznego; posługuje się pojęciem oporu elektrycznego; zna podstawowe jednostki układu SI oraz potrafi je przeliczać; język obcy: wskazuje umiejętności rozumienia ze słuchu oraz wypowiedzi pisemnej o różnorodnej formie i długości (np. rozmowy, dyskusje, komunikaty, instrukcje, wiadomości, napisy informacyjne, listy, broszury, ulotki reklamowe, instrukcje obsługi, dokumentacja techniczna, katalogi i programy komputerowe) w różnych warunkach odbioru; znajduje w tekście określonych informacji; określa kontekstu wypowiedzi (np. czasu, miejsca, sytuacji, uczestników); rozróżnia formalny i nieformalny styl wypowiedzi. Kształcenie umiejętności objętych przedmiotem podejmowanie działalności gospodarczej bazuje na treściach i umiejętnościach zawartych w podstawach przedsiębiorczości, a w szczególności w takich obszarach jak: sporządzanie biznesplanu, zakładanie działalności gospodarczej Rozpoznawanie zagrożeń dla życia i zdrowia występujące w związku z procesami produkcyjnymi w zakładach górniczych, udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach i zdarzeniach w związku z pracą, rozpoznawanie i reagowanie na sygnały alarmowe bazują na wiedzy i umiejętnościach zawartych w treściach kształcenia i nauczania w przedmiocie edukacja dla bezpieczeństwa. 7. INFORMAJA O ZAWODZIE GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ Górnik eksploatacji podziemnej zajmuje się pracami wydobywczymi w poziemnych zakładach górniczych, a proces wydobywczy odbywa się poprzez wydobywanie kopaliny ze złoża znajdującego się pod powietrznią ziemi. Głównym celem kształcenia w ramach specjalności jest nabycie przez uczniów gruntownej i zaawansowanej wiedzy w dziedzinie nauk o ziemi, górnictwie i geologii, eksploatacji podziemnej złóż, obsłudze maszyn i urządzeń do eksploatacji złóż, technice strzelniczej, miernictwie górniczym, przepisach prawnych w górnictwie i szeroko rozumianego bezpieczeństwa powszechnego. Te wiadomości zapewniają wiedzę o technologii i metodach wydobycia kopalin oraz umiejętności potrzebne współczesnemu górnikowi do podjęcia pracy zawodowej. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie górnik eksploatacji podziemnej może podjąć pracę w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny użyteczne. o potwierdzeniu kwalifikacji M.11. Eksploatacja złóż podziemnych oraz po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych i uzyskaniu wykształcenie średniego może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik górnictwa podziemnego. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6

7 8. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ Górnictwo podziemne kopalin to obecnie prężnie rozwijająca się częścią branży górniczej, zajmująca dominującą pozycję w ogólnym bilansie wydobywczym kraju. Są to przede wszystkim zakłady górnicze wydobywające węgiel kamienny, rudy żelaza i soli. Górnik eksploatacji podziemnej to zawód na który jest duże zapotrzebowanie, ponieważ eksploatacja surowców podlega przepisom prawa górniczego i właściciele kopalń chętnie przyjmują do pracy osoby posiadające kierunkowe wykształcenie górnicze. Górnicy eksploatacji podziemnej chętnie przyjmowani są do pracy w firmach realizujących usługi dla potrzeb górnictwa.. 9. OWIĄZANIA ZAWODU GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np. dla zawodu górnik eksploatacji podziemnej wyodrębniona została kwalifikacja M.11 Eksploatacja podziemna złóż, która stanowi podbudowę kształcenia w zawodzie technik górnictwa podziemnego. Technik górnictwa podziemnego ma kwalifikację właściwą dla zawodu M.39. Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych, która jest nadbudową do kwalifikacji bazowej M.11. Górnik eksploatacji podziemnej posiada wspólne efekty kształcenia dla grupy zawodów górniczych KZ (M.e) wiertacz, górnik eksploatacji podziemnej, górnik eksploatacji otworowej, górnik odkrywkowej eksploatacji złóż, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie górnik eksploatacji podziemnej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych; 2) wykonywanie robót związanych z wydobywaniem złóż; 3) wykonywanie robót związanych z obsługa urządzeń stosowanych do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych; Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie górnik eksploatacji podziemnej: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS) efekty stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: wiertacz, górnik eksploatacji podziemnej, górnik eksploatacji otworowej, górnik odkrywkowej eksploatacji złóż, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego KZ(M.e) efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji M.11. Eksploatacja złóż podziemnych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7

8 11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU GÓRNIK EKSLOATAJI ODZIEMNEJ Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 630 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie górnik eksploatacji podziemnej minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: na kształcenie w ramach kwalifikacji M.11. Eksploatacja złóż podziemnych przeznaczono 620 godzin, na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono 400 godzin. Tabela 3. lan nauczania do programu o strukturze modułowej Lp. 1. Nazwa przedmiotu M1 Wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych M2 Wykonywanie robót związanych z wydobywaniem złóż M3 Wykonywanie robót związanych z wentylacją i klimatyzacją Klasa I II III I II I II I II Liczba godzin w cyklu kształcenia tygodniowo łącznie Łączna liczba godzin Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8

9 EGZAMIN OTWIERDZAJĄY IERWSZĄ KWALIFIKAJĘ M.11. ODBYWA SIĘ OD KONIE TRZEIEJ KLASY.WYKAZ MODUŁÓW I JEDNOSTEK MODUŁOWYH Nazwa modułu M1 Wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych M2 Wykonywanie robót związanych z wydobywaniem złóż M3 Wykonywanie robót związanych z wentylacją i klimatyzacją Liczba godzin Nazwa jednostki modułowe przewidziana na jednostki modułowe 1.1. M1.J1 Rozpoznawanie budowy geologicznej Ziemi M1.J2 Drążenie i likwidacja podziemnych wyrobisk górniczych 2.1. M2.J1 Wydobywanie kopalin M2.J2 Użytkowanie maszyn i urządzeń transportowych M2.J3 Użytkowanie maszyn i urządzeń do utrzymania procesu 84 wydobycia złóż 2.4. M2.J4 osługiwanie się językiem obcym zawodowym w 40 górnictwie podziemnym 3.1. M3.J1 Obsługiwanie urządzeń stosowanych do wentylacji i 418 klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych 3.2. M3.J2 Użytkowanie maszyn i urządzeń do wentylacji i 190 klimatyzacji rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9

10 DYDAKTYZNA MAA ROGRAMU NAUZANIA Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego górnik eksploatacji podziemnej górnik eksploatacji podziemnej M M1.J M1.J M M2.J M2.J M2.J M2.J M M3.J M3.J2 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10

11 12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW W programie nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego zastosowano taksonomię celów AB B. Niemierko M1 Wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych 448 godz M2 Wykonywanie robót związanych z wydobywaniem złóż 544 godz M3 Wykonywanie robót związanych z wentylacją i klimatyzacją 608 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11

12 M1 Wykonywanie robót związanych z drążeniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych M1.J1 Rozpoznawanie budowy geologicznej Ziemi M1.J2 Drążenie i likwidacja podziemnych wyrobisk górniczych M1.J1 Rozpoznawanie budowy geologicznej Ziemi Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia BH(1)1. wyjaśnić zasady higieny pracy i ochrony zdrowia w zakładzie górniczym; BH(1)2. wskazać komórki organizacyjne zakładu górniczego zajmujące się ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska; BH(1)3. skorzystać z pojęcia ergonomii w zakładzie górniczym; B B Higiena pracy i ochrona zdrowia w zakładzie górniczym. Organizacyjne zakładu górniczego zajmujące się ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska. ojęcie ergonomii w zakładzie górniczym. BH(1)5. analizować pracę jednostek organizacyjnych zakładu górniczego B zajmującą się ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska; BH(2)2. wymienić instytucje zajmujące się ochroną prawa pracy i środowiska B zakładów górniczych; BH(4)9. przewidzieć skutki nie stosowania się do przepisów obowiązujących B przy wykonywaniu przydzielonych zadań; BH(5)1. przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka na obecnie zajmowanym stanowisku; BH(5)15. korzystać z informacji o rodzaju i kategoriach zagrożeń w poszczególnych rejonach zakładu górniczego; BH(8)2. korzystać ze środków ochrony osobistej i zbiorowej stosowanych na B dole kopalni; BH(9)3. analizować przyczyny powstawania zagrożeń dla środowiska; BH(9)5. ustalić zasady bezpieczeństwa przeciwpożarowego na dole kopalni; B BH(9)6. wyjaśnić konieczność stosowania przepisów dotyczących ochrony środowiska; KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy KS(3)1. analizować rezultaty działań Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka. Kategorie zagrożeń. Środki ochrony osobistej i zbiorowej. Bezpieczeństwo przeciwpożarowe. Ochrona środowiska Dokumentacja potrzebną do wydobywania kopalin ze złóż. Formy tektoniczne skorupy ziemskiej. Występowanie i pochodzenie złóż kopalin energetycznych Okresy geologiczne i rozwój życia na Ziemi.odstawowe grupy minerałów echy i własności minerałów. echy i własności litotypów i macerałów rocesy skałotwórcze rocesy złożotwórcze głównych kopalin tworzących złoża surowców użytecznych w olsce. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12

13 KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(8)3. wyciągać wnioski z podejmowanych działań KZ(M.e)(1)1. określić budowę Ziemi i scharakteryzować sfery Ziemi. B KZ(M.e)(1)2. wyszczególnić procesy geotektoniki. KZ(M.e)(1)3. przedstawić na rysunku formy tektoniczne skorupy ziemskiej. KZ(M.e)(1)4. wyszczególnić procesy endo- i egzogeniczne. KZ(M.e)(1)5. omówić występowanie i pochodzenie złóż kopalin B energetycznych oraz wód podziemnych. KZ(M.e)(1)6. przedstawić okresy geologiczne i rozwój życia na Ziemi. KZ(M.e)(1)7. analizować tabelę stratygraficzną. B KZ(M.e)(1)8. omówić budowę geologiczną olski na tle jednostek B strukturalnych Europy. KZ(M.e)(1)9. objaśnić budowę geologiczną olski. KZ(M.e)(1)10. odróżnić podstawowe rodzaje minerałów; B KZ(M.e)(1)11. wymienić sfery wnętrza ziemi; A KZ(M.e)(2)1. określić proces powstanie skał i ich podział; B KZ(M.e)(2)2. rozróżnić węgle kopalne; B KZ(M.e)(2)3. wymienić własności fizyczne i chemiczne węgli kopalnych; A KZ(M.e)(2)4. wymienić podstawowe grupy minerałów. B KZ(M.e)(2)5. określić cechy i własności minerałów. B KZ(M.e)(2)6. wymienić procesy skałotwórcze. B KZ(M.e)(2)7. wyszczególnić grupy genetyczne skał i ich właściwości. KZ(M.e)(2)8. rozpoznać makroskopowo skały osadowe, magmowe i metamorficzne. KZ(M.e)(2)9. określić własności hydrogeologiczne i inżynierskie skał. B KZ(M.e)(2)10. wymienić procesy złożotwórcze i podstawowe kopaliny tworzące złoża surowców użytecznych w olsce. Formy występowania złóż. koncesji. isma związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. otrzeby rynku w zakresie prowadzonej przez zakład górniczy działalności. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13

14 KZ(M.e)(2)11. badać formy występowania złóż; KZ(M.e)(2)12. wymienić rodzaje kopalin; KZ(M.e)(2)13. wytłumaczyć procesy tworzące złoża kopalin będących własnością górniczą, KZ(M.e)(2)14. rozpoznać rodzaje węgli kopalnianych; B M.11.1(1)1. rozróżnić oznaczenia litologiczne na mapach M.11.1(1)2. rozpoznać struktury geologiczne na mapach M.11.1(1)3. rozpoznać umowne znaki na mapach geologicznych i górniczych M.11.1(1)4. omówić mapę eksploatacji górniczej podziemnej B M.11.1(1)6. rozróżnić rodzaje map górniczych; M.11.1(1)7. czytać umowne znaki na mapach; A M.11.1(2)1. rozróżnić i klasyfikować obiekty budowlane w podziemnym zakładzie górniczym, M.11.1(2)2. wymienić rodzaje obiektów podstawowych i budowlanych B zakładu górniczego; M.11.1(2)3. wyjaśnić znaczenie każdego z obiektów kopalnianych w systemie eksploatacji; M.11.1(2)4. opisać rodzaje wyrobisk górniczych i ich przeznaczenie; A M.11.1(3)1. omówić metody udostępniania złóż; B M.11.1(3)2. dobrać metody głębienia i pogłębiania szybów; M.11.1(3)3. przedstawić metodę wykonania podszybi; B M.11.1(3)4. tłumaczyć techniki drążenia poziomych i pochyłych wyrobisk B korytarzowych; M.11.1(3)5. dostrzec konieczność drążenia wyrobisk przygotowawczych; M.11.1(9)1. wymienić minerały występujące w skorupie ziemskiej; A M.11.1(9)2. badać minerały i kopaliny użyteczne; M.11.2(1)1. rozpoznać główne minerały skałotwórcze stref złożowych M.11.2(1)2. rozpoznać główne minerały (macerały i litotypy węgla) w złożu rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14

15 M.11.2(1)3. rozpoznać główne minerały skałotwórcze strefy złożowej M.11.2(1)4. dokonać analizy dokumentacji geologicznej strefy złożowej; D M.11.2(1)5. rozpoznać rodzaje minerałów; B M.11.2(1)6. rozpoznać skały i węgle kopalne; B lanowane zadania Wykonaj przekrój geologiczny ilustrujący budowę geologiczną danego obszaru. Na podstawie otrzymanego opisu i zestawu przykładowych danych litologicznostratygraficznych wykonaj przekrój geologiczny badanego obszaru. Wykonany projekt należy porównać z dokumentacją rzeczywistą przekrojów geologicznych badanego obszaru, przygotuj prezentację multimedialną. Wykonane zadanie zaprezentuj na forum klasy (czas 10 min). Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, sprzęt geodezyjny: teodolit, niwelator, dalmierz, łaty geodezyjne, taśmy miernicze, przymiary, tyczki, węgielnicę, sprzęt do rozpoznawania minerałów i skał. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, czasopisma i książki branżowe, mapy geologiczne, przykładowe przekroje litologiczno-stratygraficzne, modele przekrojów geologicznych, filmy i prezentacje multimedialne. Komputer i urządzenie multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zaleca się metodę opisu, ćwiczeń i projektu. Należy zwrócić szczególną uwagę na metodę ćwiczeń gdyż uczeń w ten sposób łatwo zrozumie zasady wykonywania baz danych oraz metodę projektu, dzięki której w sposób uprzednio szczegółowo zaplanowany wykona przykładowy przekrój geologiczny. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 20 osobowe, grupy robocze maksymalnie 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje wykonanie przykładowego przekroju geologicznego do którego należy zastosować poznane zasady. Wykonany projekt należy omówić na zasadzie porównania z wzorcem i określić jego słabe punkty. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia oraz możliwości technicznych pracodawców. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15

16 M1.J2 Drążenie i likwidacja podziemnych wyrobisk górniczych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16 Materiał kształcenia BH(4)1. przewidzieć skutki nie stosowania się do przepisów dotyczących eksploatacji podziemnych wyrobisk; D rzepisy dotyczących eksploatacji podziemnych wyrobisk. BH(4)7. analizować skutki i przyczyny powstawania wypadków na dole Skutki i przyczyny powstawania wypadków na dole kopalni; kopalni. BH(4)8. ustalić rodzaje zagrożeń występujących na stanowisku pracy; B Rodzaje zagrożeń. BH(5)2. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń urabiających; B Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń urabiających. BH(5)6. rozpoznać zagrożenia pożarowe; B Kategorie zagrożeń. Rodzaje chorób zawodowych. BH(5)8. wyjaśnić przyczyny występowania zagrożenia metanowego; Działanie pyłów i gazów szkodliwych na organizm BH(5)9. ocenić zagrożenie klimatyczne w kopalniach; B człowieka. BH(5)10. określić występowanie i przyczyny tąpań; Bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochrona BH(5)11. tłumaczyć występowanie zjawisk wyrzutu gazów i skał; B środowiska w zakładzie górniczym. BH(5)12. dostrzec czynniki wpływające na wybuch pyłu węglowego; Sprawność zabezpieczeń przeciwpożarowych. BH(5)13. lokalizować zagrożenia wodne i ze strony środków strzałowych; B środki ochrony indywidualnej i zbiorowej Udzielania pierwszej pomocy osobom BH(5)15. korzystać z informacji o rodzaju i kategoriach zagrożeń w poszkodowanym. poszczególnych rejonach zakładu górniczego; Zasady postępowania w razie wystąpienia BH(6)1. dokonać analizy skutków oddziaływania czynników szkodliwych jakiegokolwiek zagrożenia dla zdrowia i życia występujących na dole kopalni; ludzkiego w trakcie prac eksploatacyjnych. BH(6)2. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia nie stosowania się do D System pomocy medycznej. instrukcji obsługi maszyn i urządzeń urabiających; Aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące BH(6)6. przybliżyć rodzaje chorób zawodowych; A prowadzenia górniczej działalności gospodarczej. BH(6)7. opisać działanie pyłów i gazów szkodliwych na organizm człowieka; B. BH(6)9. uzasadnić konieczność wyłączenia urządzenia i maszyny w stanie D rzykładowy plan ruchu zakładu górniczego awaryjnym; rzykładowy plan likwidacji zakładu górniczego. BH(6)10. określić skutki dla zdrowia i życia w trakcie wykonywania napraw D Wiertarki udarowe i młoty mechaniczne. maszyn na ruchu;

17 BH(7)1. przestrzegać zasad bezpieczeństwa na danym stanowisku pracy; B Stojaki cierne i hydrauliczne. BH(7)2. zadbać o bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochronę środowiska w B Wciągniki i kołowroty. zakładzie górniczym; BH(7)3. stosować zasady i przepisy bezpieczeństwa dotyczące stanowisk B rzecinaki hydrauliczne, pił taśmowe i klucze hydrauliczne. pracy; Metody wykonywania wyrobisk udostępniających. BH(7)5. utrzymać stanowisko pracy w należytym porządku; Metody drążenia wyrobisk przygotowawczych. BH(7)7. skontrolować sprawność zabezpieczeń przeciwpożarowych; Metody głębienia szybów. BH(8)1. użytkować sprzęt ochronny zgodnie z jego przeznaczeniem na Metody urabiania skał za pomocą środków danym stanowisku pracy; wybuchowych. BH(8)4. dobrać odpowiedni sprzęt ochronny w zależności od rodzaju Otwory strzałowe. wykonywanych zadań; Rodzaje materiałów wybuchowych i środków BH(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do potencjalnych strzałowych. zagrożeń występujących podczas wykonywania zadań zawodowych; Dokumentacja robót związanych z drążeniem i BH(8)6. korzystać ze środków ochrony osobistej i zbiorowej w trakcie likwidacja wyrobisk górniczych. wykonywania zadań zawodowych; Rodzaj obudowy wyrobisk górniczych. BH(9)2. zastosować się do rygorów ochrony przeciwpożarowej na dole Systemy obudowy podziemnych wyrobisk kopalni; górniczych. BH(10)1. wykazać się znajomością udzielania pierwszej pomocy osobom D poszkodowanym; BH(10)2. znać zasady postępowania w razie wystąpienia jakiegokolwiek zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego w trakcie prac eksploatacyjnych; BH(10)3. powiadomić system pomocy medycznej w przypadku zagrożenia D podczas obsługi maszyn i urządzeń; BH(10)4. zapobiegać zagrożeniom na stanowisku pracy; BH(10)5. udzielić pierwszej pomocy w zależności od rodzaju zagrożenia lub wypadku przy pracy; KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej KS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres D rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17

18 KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań KS(9)3. proponować konstruktywne rozwiązania KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego M.11.1(4)1. posługiwać się wiertarkami udarowymi i młotami B mechanicznymi; M.11.1(4)2. ustawić stojaki cierne i hydrauliczne; D M.11.1(4)3. transportować materiały przy użyciu wciągników i kołowrotów; D M.11.1(4)4. likwidować i stawiać stojaki stalowe oraz rurociągi z D wykorzystaniem przecinaków hydraulicznych, pił taśmowych i kluczy hydraulicznych; M.11.1(5)1. przedstawić metody wykonywania wyrobisk udostępniających; B M.11.1(5)2.przedstawić metody drążenia wyrobisk przygotowawczych; B M.11.1(5)3. wskazać metody głębienia szybów; B M.11.1(5)4.drążyć podziemne wyrobiska udostępniające i przygotowawcze; D M.11.1(6)1. objaśnić metodę urabiania skał za pomocą środków wybuchowych; M.11.1(6)2. wiercić otwory strzałowe; D M.11.1(6)3. rozpoznać rodzaje materiałów wybuchowych i środków B strzałowych; M.11.1(7)1. sporządzić metody wykonywania wyrobisk udostępniających; M.11.1(7)2. sporządzić metody drążenia wyrobisk przygotowawczych; M.11.1(7)3. dobrać metody wykonywania wyrobisk udostępniających; M.11.1(7)4. dobrać metody drążenia wyrobisk przygotowawczych; M.11.1(8)1. zaplanować organizacje prac w zależności od warunków geologiczno- górniczych; M.11.1(8)2. analizować dokumentacja robót związanych z drążeniem i likwidacja wyrobisk górniczych; p rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18 B

19 M.11.1(8)3. korzystać z dokumentacji określającej zasadę wykonywania B wyrobisk udostępniających i przygotowawczych; M.11.1(8)4. wykonać roboty likwidacyjne w wyrobiskach górniczych; D M.11.1(10)1. dobrać rodzaj obudowy wyrobisk górniczych; M.11.1(10)2. dobrać odpowiedni system obudowy podziemnych wyrobisk górniczych; M.11.1(10)3. stosować odpowiednie materiały na obudowy górnicze; B M.11.1(10)4. wykonać obudowy podporowe i kotwiową; D M.11.1(11)1. rozróżnić metody likwidacji poziemnych wyrobisk górniczych; B M.11.1(11)2. określić sposób likwidacji wyrobiska uwzględniając warunki techniczno-ruchowe i geologiczno-górnicze; lanowane zadania Wyszukiwanie, selekcjonowanie informacji dotyczących drążenia i likwidacji podziemnych wyrobisk górniczych. Klasa podzielona jest na czteroosobowe grupy z której należy wybrać lidera. Lider grupy losuje temat zadania dotyczącego rodzaju złoża oraz urobku, a następnie cała grupa musi zaproponować sposób drążenia i likwidacji podziemnego wyrobiska górniczego. Na wykonanie zadania jest 15 minut po których lider grupy prezentuje pracę na forum klasy (czas 5 minut). Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni eksploatacji złóż, wyposażonej w: modele systemów eksploatacji, modele wyrobisk górniczych, schematy wentylacyjne kopalń, przekroje geologiczne, oprogramowanie do wspomagania projektowania procesu technologicznego eksploatacji złóż oraz do symulacji procesu technologicznego eksploatacji złóż, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne dotyczące eksploatacji złóż, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z pakietem programów biurowych, z drukarką, ze skanerem, z ploterem, z projektorem multimedialnym, normy dotyczące eksploatacji złóż. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, dokumentację górniczą, schematy i modele wyrobisk górniczych, schematy i modele układów technologicznych, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metodę kształcenia nauczyciel powinien kierować się możliwościami uczniów, a także koniecznością realizacji efektów kształcenia, które zostaną wykorzystane w pracy zawodowej a także na egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Najbardziej zalecaną metodą dydaktyczną jest pogadanka, połączona z prezentacją multimedialną, praca w małych grupach i indywidualna. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19

20 ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje zastosować ocenę wykonanego ćwiczenie, zwracając szczególną uwagę na: prawidłowość wyboru metody drążenia i likwidacji wyrobiska, zastosowanie terminologii zawodowej, formę wypowiedzi przez osobę prezentującą wykonane zadanie, innowacyjność zastosowanych rozwiązań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia M2.J1 Wydobywanie kopalin Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymaga ń progra mowych ( lub ) Kateg oria takso nomic zna Materiał kształcenia BH(4)6. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia nie stosowania się do aktualnych przepisów Skutki dla zdrowia i życia za nie obowiązujących w zakładzie górniczym; stosowanie się do aktualnych BH(5)2. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń urabiających; B przepisów obowiązujących w zakładzie BH(5)3. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku; B górniczym. BH(5)4. znać instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do transportu urobku i materiału; B Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń urabiających. BH(5)15. korzystać z informacji o rodzaju i kategoriach zagrożeń w poszczególnych rejonach zakładu górniczego; Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do ładowania i odstawy urobku BH(6)2. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia nie stosowania się do instrukcji obsługi maszyn i urządzeń D urabiających; Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń BH(6)3. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie stosowanie się do instrukcji obsługi maszyn i D do transportu urobku i materiału. urządzeń do ładowania i odstawy urobku; Informacji o rodzaju i kategoriach BH(6)4. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia nie stosowaniasię do instrukcji obsługi maszyn i urządzeń D zagrożeń w poszczególnych rejonach do transportu urobku i materiału; zakładu górniczego. BH(6)5. przewidzieć skutki dla zdrowia i życia za nie przestrzeganie przepisów dotyczących użytkowania D Bezpieczeństwo przeciwpożarowe i maszyn i urządzeń górniczych; ochrona środowiska w trakcie rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20

21 BH(6)7. opisać działanie pyłów i gazów szkodliwych na organizm człowieka; B wykonywania robót eksploatacyjnych. BH(6)9. uzasadnić konieczność wyłączenia urządzenia i maszyny w stanie awaryjnym; D Sprzęt ochronny na stanowisku pracy. BH(6)10. określić skutki dla zdrowia i życia w trakcie wykonywania napraw maszyn na ruchu; D Instrukcje i technologie dotyczących BH(7)4. dbać o bezpieczeństwo przeciwpożarowe i ochronę środowiska w trakcie wykonywania robót B robót eksploatacyjnych. eksploatacyjnych; Udzielania pierwszej pomocy osobom BH(8)1. użytkować sprzęt ochronny zgodnie z jego przeznaczeniem na danym stanowisku pracy; poszkodowanym. BH(8)3. korzystać ze sprzętu ochronnego na stanowisku pracy; Informacje o możliwości zastosowania w eksploatacji złóż nowych BH(9)4. znać instrukcje dotyczących robót eksploatacyjnych; B technologii. BH(9)1. stosować się do instrukcji i technologii dotyczących robót eksploatacyjnych; B Metody urabiania skał. BH(10)1. wykazać się znajomością udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym; D Metody ładowania i transportu BH(10)2. znać zasady postępowania w razie wystąpienia jakiegokolwiek zagrożenia dla zdrowia i życia urobku. ludzkiego w trakcie prac eksploatacyjnych; Rodzaje obudów górniczych. BH(10)3. powiadomić system pomocy medycznej w przypadku zagrożenia podczas obsługi maszyn i D Sposoby likwidacji zrobów. urządzeń; Znaczenie i rozwój górnictwa BH(10)4. zapobiegać zagrożeniom na stanowisku pracy; podziemnego w olsce. BH(10)5. udzielić pierwszej pomocy w zależności od rodzaju zagrożenia lub wypadku przy pracy; D Metody wykonywania wyrobisk DG(1)2. analizować funkcjonowanie zakładów górniczych w ramach gospodarki rynkowej; górniczych. DG(1)3. rozróżnić pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej: rynek, polityka fiskalna, B odział wyrobisk górniczych ze branża górnicza; względu na przeznaczenie. DG(1)4. wyjaśnić pojęcia: małe, średnie, duże przedsiębiorstwo; B Budowa i podzespoły urządzeń do DG(1)5. wyjaśnić pojęcia: złoże, koncesja, organy koncesyjne, zakład górniczy; B wykonywania wyrobisk górniczych poziomych. B Budowa wyrobisk górniczych DG(1)1. określić działania mechanizmów rynkowych właściwych dla branży górnictwa podziemnego; pionowych. B Systemy eksploatacji węgla, rud metali nieżelaznych i soli Młoty i wiertarki mechaniczne. DG(1)2. rozróżnić podmioty gospodarcze funkcjonujące w branży górnictwa podziemnego; B DG(2)1. zanalizować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych, przepisy prawa podatkowego i Urabianie kombajnami B chodnikowymi i prawa autorskiego; ścianowymi i strugami. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21

22 DG(2)2. określić skutki nieprzestrzegania przepisów prawa pracy, przepisów o ochronie danych osobowych oraz Schematy i mapy przewietrzania B i przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego; wentylacji. DG(2)3.określić przepisy o opłatach z tytułu działalności w branży górnictwa podziemnego; Maszyny i urządzenia B sterowane DG(3)1. zastosować przepisy prawa dotyczące podejmowania działalności gospodarczej w branży górnictwa cyfrowo. B podziemnego;; Rodzaje zagrożeń. DG(3)2. określić przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego; Skały stropowe i spągowe. DG(3)3. przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia działalności Systemy wybierania D pokładów gospodarczej w branży górnictwa podziemnego; węglowych. DG(1)1. określić działania mechanizmów rynkowych właściwych dla branży górnictwa podziemnego; B Eksploatacje w warunkach zagrożeń naturalnych. Techniki podsadzania. DG(1)2. rozróżnić podmioty gospodarcze funkcjonujące w branży górnictwa podziemnego; B Sposoby ładowania i odstawy urobku. Zagrożenia naturalne w górnictwie DG(2)1. zanalizować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych, przepisy prawa B podatkowego i prawa autorskiego; Regulamin górniczych wyciągów DG(2)2. określić skutki nieprzestrzegania przepisów prawa pracy, przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego; szybowych DG(2)3.określić przepisy o opłatach z tytułu działalności w branży górnictwa podziemnego; B odstawy formalno-prawne działalności DG(3)1. zastosować przepisy prawa dotyczące podejmowania działalności gospodarczej w branży B gospodarczej w górnictwie: górnictwa podziemnego;; DG(3)2. określić przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej w branży górnictwa B Mechanizm rynkowy w branży górnictwa podziemnego; podziemnego. DG(4)1. dokonać klasyfikacji przedsiębiorstw i instytucji występujących w branży górnictwa B podziemnego; odmioty gospodarcze funkcjonujące w DG(4)2. wyjaśnić powiązania między przedsiębiorstwami, instytucjami funkcjonującymi w branży B górnictwa podziemnego;; branży górnictwa podziemnego. DG(4)3. określić wpływ przedsiębiorstw branży górnictwa podziemnego na otoczenie; rzepisy prawa o ochronie danych DG(5)1. wskazać czynniki wpływające na działania związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstw w D osobowych, prawa podatkowego i branży górnictwa podziemnego;; DG(5)2. zanalizować działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne w branży górnictwa autorskiego. podziemnego; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22

23 DG(6).1. zaplanować współpracę z innymi przedsiębiorstwami z branży górnictwa podziemnego; Opłaty z tytułu działalności górniczej. DG(6).2. zorganizować współpracę w ramach wspólnych przedsięwzięć z innymi przedsiębiorstwami z branży górnictwa podziemnego; DG(7)1. wyznaczyć kolejne etapy ustanowienia działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego; DG(7)2. skonstruować spójny i realistyczny biznesplan dla działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego; DG(7)3. wybrać właściwą formę organizacyjno-prawną planowanej działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego;; DG(7)4. sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego;; DG(7)5. sporządzić przykładowy plan likwidacji zakładu górniczego dla wybranej górniczej działalności gospodarczej; DG(8)1. wykonać czynności związane prowadzeniem korespondencji w różnej formie; DG(8)2. sporządzić pisma związane z prowadzeniem działalności gospodarczej; DG(9)1. posługiwać się urządzeniami biurowymi; D DG(9)2. skorzystać z programów komputerowych wspomagających prowadzenie działalności gospodarczej; DG(10)1. opracować plan marketingowy dla prowadzonej działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego;; DG(10)2. dobrać instrumenty marketingowe do prowadzonych działań; DG(10)3. podjąć współpracę z przedsiębiorstwami funkcjonującymi w branży marketingowej; B DG(11)1. dokonać analizy kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej w branży B przeróbki kopalin stałych; DG(11)2. oceniać efektywność działań w zakresie kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej; KS(1)1. zastosować zasady kultury osobistej; KS(3)1. przewidzieć skutki nie stosowania się do zasad bezpieczeństwa w trakcie wykonywania robót rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23 D D B A rzepisy obowiązujące przy podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego. Etapy rozpoczynania działalności gospodarczej w branży górnictwa podziemnego. Zasady tworzenia biznesplanu dla przedsiębiorstwa z branży górnictwa podziemnego. Zasady tworzenia dokumentacji likwidacyjnej zakład górniczy. rowadzenie przedsiębiorstwa w branży górnictwa podziemnego: Klasyfikacja przedsiębiorstw i instytucji z branży górniczej. rzedsiębiorstwa górnicze i ich wpływ na otoczenie. Rodzaje działalności gospodarczej..przedsiębiorstw górniczych. Współpraca przedsiębiorstw z branżą

24 górniczych; KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem KS(6)1. doskonalić techniki wykonywania zadań zawodowych; KS(7)1. przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe; KS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne KZ(M.e)(3)1. rozróżnić metody urabiania skał; B KZ(M.e)(3)2. opisać metody ładowania i transportu urobku; B KZ(M.e)(3)3. rozróżnić rodzaje obudów górniczych; KZ(M.e)(3)4. wymienić sposoby likwidacji wyrobisk; B KZ(M.e)(3)5. omówić znaczenie i rozwój górnictwa podziemnego w olsce. KZ(M.e)(3)6. scharakteryzować metody wykonywania wyrobisk górniczych. KZ(M.e)(3)7. scharakteryzować podział wyrobisk górniczych ze względu na przeznaczenie. KZ(M.e)(3)8. omówić budowę i podzespoły urządzeń do wykonywania wyrobisk górniczych poziomych. B KZ(M.e)(3)9. scharakteryzować budowę wyrobisk górniczych pionowych. KZ(M.e)(3)10. omówić systemy eksploatacji węgla. B KZ(M.e)(3)11. omówić systemy eksploatacji rud metali nieżelaznych. B KZ(M.e)(3)12. omówić systemy podziemnej eksploatacji soli. B KZ(M.e)(3)13. opisać zasadę pracy młotów i wiertarek mechanicznych; A KZ(M.e)(3)14. opisać urabianie kombajnami chodnikowymi i ścianowymi; KZ(M.e)(3)15. uzasadnić konieczność urabiania strugami; KZ(M.e)(3)17. dobrać odpowiedni środek transportu urobku do metody urabiania; KZ(M.e)(4)1. korzystać ze schematów i map przewietrzania i wentylacji; B KZ(M.e)(4)2. wyjaśnić zasadę pracy maszyn urabiających i ich budowę na podstawie pokazu multimedialnego; KZ(M.e)(4)3. wyjaśnić zasadę pracy maszyn do ładowania i odstawy urobku na podstawie pokazu górniczą. Organizacja stanowiska biurowego. rowadzenie korespondencji pomiędzy przedsiębiorstwami. Obsługa urządzeń biurowych i programów komputerowych. lan marketingowy. Ankiety i metody jej przeprowadzania. Bilansowość i rentowność prowadzonego przedsiębiorstwa z branży górniczej. Rodzaje baz danych Arkusz kalkulacyjny Obsługa baz danych produkcyjnych ojęcia statyczne w wspomaganiu procesów produkcyjnych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24

25 multimedialnego; Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego KZ(M.e)(4)5. analizować negatywne zachowania człowieka w trakcie użytkowania maszyn i urządzeń górniczych poprzez pokaz multimedialny wypadków; KZ(M.e)(4)6. korzystać z programów wizualizacyjnych procesy technologiczne wydobywania węgla; KZ(M.e)(4)7. obsługiwać maszyny i urządzenia sterowane cyfrowo; D KZ(M.e)(4)9. zaimportować dane z arkusza kalkulacyjnego; KZ(M.e)(4)10. zaimportować dane z pliku tekstowego; KZ(M.e)(4)11. wyeksportować dane; KZ(M.e)(4)12. gromadzić dane dotyczące działalności produkcyjnej; A KZ(M.e)(4)13. wykonywać raporty dotyczące działalności produkcyjnej i archiwizować dane; KZ(M.e)(4)14. rozpoznać i stosować podstawowe pojęcia statystyczne w zakresie wspomagania procesów produkcyjnych; KZ(M.e)(4)15. stosować zintegrowane systemy wspomagające zarządzanie w przedsiębiorstwie; KZ(M.e)(4)16. obsługiwać programy komputerowe do wizualizacji pracy maszyn górniczych; KZ(M.e)(4)17. ocenić rodzaj awarii maszyn na postawie listy błędów w programie; B KZ(M.e)(4)18. ocenić stan przed awaryjny maszyny górniczej dzięki odczytom z pulpitu sterowniczego; D M.11.1(12)1. wykryć zagrożenia metanowe; B M.11.1(12)2. wykryć zagrożenia wybuchem pyłu węglowego; B M.11.1(12)3. wykryć zagrożenia tąpaniami; B M.11.1(12)4. wykryć zagrożenia pożarowe; B M.11.1(12)5. wykryć zagrożenia wodne; B M.11.1(12)6. wykryć zagrożenia radiacyjne; B M.11.1(12)7. wykryć zagrożenia wyrzutami gazów i skał; B M.11.1(12)8. wymienić rodzaje zagrożeń występujących w zakładach górniczych; A M.11.1(12)9. przeciwdziałać w występowaniu zagrożeń na dole kopalni; B M.11.1(12)10. zachować się w trakcie zagrożenia; D M.11.2(2)1. omówić monitorowanie zjawisk geofizycznych występujących w górotworze w strefie rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25

26 eksploatacji korytarzowego M.11.2(2)2. omówić technologię prowadzenia robót górniczych w strefie uskoku B M.11.2(2)3. korzystać z zasad eksploatacji złóż węglowych; M.11.2(2)4. sklasyfikować skały stropowe i spągowe; A M.11.2(2)5. kierować stropem; D M.11.2(2)6. stosować systemy wybierania pokładów węglowych; D M.11.2(2)7. wykonać eksploatacje w warunkach zagrożeń naturalnych; D M.11.2(2)8. stosować techniki podsadzania; M.11.2(4)1. objaśnić metody urabiania ręcznego, mechanicznego i za pomocą materiałów wybuchowych; B M.11.2(4)2. porównać sposoby ładowania i odstawy urobku; M.11.2(4)3. zabudować i uruchomić obudowę zmechanizowaną; D M.11.2(4)4. obsługiwać kombajny i strugi węglowe; M.11.2(4)5. korzystać z metod ładowania urobku; M.11.2(4)6. przetransportować urobek z wykorzystaniem przenośników taśmowych i zgrzebłowych; D M.11.2(5)1. wykonać transport materiału i urobku z wykorzystaniem dróg przewozowych szynowych; D M.11.2(5)2. prowadzić transport górniczymi wyciągami szybowymi; M.11.2(5)3. przestrzegać instrukcje transportu przenośnikami; B M.11.2(5)4. wykonać transport kolejkami linowymi; M.11.2(6)1. korzystać z podnośników, wciągników i wciągarek ręcznych, hydraulicznych i D pneumatycznych; M.11.2(6)2. posługiwać się młotami i kilofami górniczymi; D M.11.2(6)3. stosować przy zabudowie elementów rozłącznych klucze mechaniczne; M.11.2(8)1. podać przykłady zagrożeń metanowych; B M.11.2(8)2.podać przykłady zagrożeń pyłowych; B M.11.2(8)3.podać przykłady zagrożeń pożarowych; B M.11.2(8)4. podać przykłady zagrożeń wodnych; B M.11.2(8)5. podać przykłady zagrożeń tąpaniami; B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26