.edu. Kwartalnik Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji. Nr 7/2015

Transkrypt

1 .edu Kwartalnik Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji Nr 7/2015 Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji Opole, ul. Głogowska 27, tel.: , fax: Opole, ul. Dubois 36, tel.: , fax: Niwki, ul. Wiejska 17, tel.:

2 Spis treści SPIS TREŚCI... 2 WAKACJE, WAKACJE, WAKACJE... 3 STRATEGIA MUCHY NA PLECACH CZYLI JAK ZNAJDOWAĆ WYJŚCIE W SYTUACJACH BEZ WYJŚCIA... 5 MOJA SZKOŁA WCZORAJ, DZIŚ, JUTRO CZ. II... 9 NOWE ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE OCENIANIA, KLASYFIKOWANIA I PROMOWANIA UCZNIÓW SZCZEGÓŁOWE ZASADY OCENIANIA, KLASYFIKOWANIA I PROMOCJI UCZNIÓW PROJEKT ROZPORZĄDZENIA LAT PROGRAMU PRZYJACIELE ZIPPIEGO W POLSCE I W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM KRÓTKO O PROGRAMIE REALIZACJA PROGRAMU W WOJEWÓDZTWIE OPOLSKIM EWALUACJA PROGRAMU EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU OBCHODY 10-LECIA PROGRAMU REALIZACJA PROGRAMU PRZYJACIELE ZIPPIEGO W PUBLICZNYM PRZEDSZKOLU W BIERAWIE Z ODDZIAŁAMI ZAMIEJSCOWYMI JAK ZACHĘCIĆ UCZNIÓW DO AKTYWNEGO UCZESTNICTWA W WYCHOWANIU FIZYCZNYM? ZAĆMIENIE KSIĘŻYCA 28 WRZEŚNIA 2015 R EXE PRZYGOTOWANIE ZASOBÓW EDUKACYJNYCH (CZ. 2) SCRATCH DLA NAJMŁODSZYCH EKRAN GŁÓWNY BLOKI POLECEŃ PROGRAMOWANIE ANIMACJI ROZBUDOWYWANIE ANIMACJI CZY BIZNES LUBI MŁODYCH I KREATYWNYCH? PIERWSZE TAKIE ŚWIĘTOWANIE W HISTORII

3 Wakacje, wakacje, wakacje Lesław Tomczak Wakacje, wakacje, wakacje, tak nas widzi cały kraj. Teraz nauczyciele mają wolne a szkoły są zamknięte. Fakt? Fakt. Nauczyciel ma sześć tygodni wakacji i TEN CZAS ODPOCZYNKU MU SIĘ NALEŻY a każdy kto chce to kwestionować, niech przyjdzie choć na tydzień do pracy w szkole. Czas przywrócić naszemu zawodowi jego rangę, klasę, i społeczne poważanie. Jak to zrobić? Zwyczajnie, pracując na rzecz ucznia i szkoły w której pracujemy, bez patrzenia na to jak nas widzą i oceniają. Polska szkoła jest dobrą i skuteczną szkołą, ma dużą swobodę w zakresie programów nauczania, wyboru podręczników ale nie ma swobody organizacji tygodniowego wymiaru czasu pracy i organizacji roku szkolnego. Może warto się nad tym zastanowić? No, dość narzekania i chwalenia, pewnie wkrótce coś się zmieni Już słyszymy o budzącej się szkole, szkole ćwiczeń, o szkole otwartej na otaczający świat. Co Państwo o tym myślicie? Wakacyjnie, ale na poważnie. Jestem ciekaw Państwa opinii, zapraszam, jak zawsze, do dyskusji. Polecam artykuły pióra (stukologii stosowanej w klawisze klawiatury) autorstwa konsultantów i doradców RCRE oraz, co mnie cieszy jeszcze bardziej, autorstwa nauczycieli z naszego regionu. 10 lat programu Przyjaciele Zippiego to artykuł Pani Jolanty Pogan pokazujący, że można robić dobre rzeczy przez całe dziesięciolecie i to dziesięciolecie, w którym szkoła i jej otoczenie ciągle się zmieniało. Każdy z zawartych w kwartalniku artykułów mówi o ważnych dla nas i edukacji sprawach tak jak artykuł Nowe rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania 3

4 i promowania uczniów Pani Elżbiety Jurkowskiej. I wcale nowe rozporządzenie nie jest Zaćmieniem Księżyca o czym traktuje Pan Roland Zimek. Druga część artykułu o exe przygotowanie zasobów edukacyjnych Pana Janusza Podolaka obroni się sama, nie muszę jej polecać, jest świetna. I na pewno w połączeniu z pozostałymi artykułami da wizję Moja szkoła wczoraj, dziś, jutro cz. II o czym piszą Panie Beata Bułka i Małgorzata Ruzik. Kto ma dzieci powinien im pokazać Scratch dla najmłodszych który przybliża Pan Roland Zimek. A Czy biznes lubi młodych i kreatywnych? o tym Pan Adam Koj. Bo każdy wie, że w zdrowym ciele zdrowy duch Jak zachęcić uczniów do aktywnego uczestnictwa w wychowaniu fizycznym? - swoją wiedzą i doświadczeniem dzieli się z nami Pani Ewa Głąbikowska. Czy możemy być martwi na sztukę? Wiemy, że nie a o Wpływie edukacji plastycznej na rozwój dziecka pisze Pani Alicja Ościłowska nasza mistrzyni rękodzieła. Warto to co robimy pokazywać z pasją, werwą i na największym obiekcie piosenki polskiej w Polsce, a to się wydarzyło i o tym pisze w artkule Pierwsze takie świętowanie Pan Adam Koj. Dobrego czytania i odpoczynku w czasie wakacji życzy dyrekcja RCRE wraz z pracownikami. 4

5 Strategia muchy na plecach czyli jak znajdować wyjście w sytuacjach bez wyjścia Hanna Franczak Przed nami kolejne lato, czas urlopu, wypoczynku i pięknych, wartych zapamiętania, dni. Zwykle o tej porze roku, kiedy lato wygrzało już miejskie mury, a woda w jeziorach jest przyjemnie ciepła i zewsząd dochodzi dźwięczne bzyczenie owadów, dla jednych uciążliwe, dla innych miłe bo kojarzy się jednoznacznie z latem przypomina mi się jedna z lepiej zapamiętanych przeze mnie chwil z mojego życia. Było to ładnych kilka lat temu, w letnie, upalne przedpołudnie. Park uzdrowiskowy pełen był opalonych ludzi, ubranych w przewiewne i jasne ubrania. Panie zwiewnie i fantazyjnie czasami w kapeluszu słonecznym, czasami z parasolką, a panowie praktycznie i wygodnie, w lnianych spodniach różnej długości czasami też fantazyjnie i w sandałach z bosymi stopami. Całe to barwne towarzystwo, szukając schronienia przed zbliżającym się upałem w samo południe, zasiadło wygodnie na ocienionym tarasie w pobliskiej kawiarence. Miły dla ucha gwar ludzkich rozmów, śmiechu dzieci, grającej w tle spokojnej muzyki i brzęczenie owadów, otaczał wszystkich miękko, tak jak siedziska wygodnych foteli. Pachniało kawą, dobrym ciastem, kwitnącą w pobliżu lipą i wodą z pobliskiej fontanny. Czas wyraźnie spowolnił, wszystko odbywało się jak na filmie w zwolnionym tempie. Obok nas lekko przemykała kelnerka, podając kolejnym gościom zmówienia. W zasadzie można by rzec, nic ciekawego się nie działo. Błogostan. Aż w pewnym momencie, niedaleko naszego stolika, dokładnie na środek podłogi głównego traktu komunikacyjnego pomiędzy barem a stolikami, spadła dorodna, tłusta i błyszcząca mucha. Niestety spadła na plecy o ile można rzec, że mucha ma plecy. Stało się to za sprawą ogólnego rozleniwienia i spowolnienia czasu, który to stan wisiał w powietrzu i wszystkich obecnych wziął we władanie i zaczarował. Muchę, na jej nieszczęście, też. Ponieważ mucha była z tych naprawdę mocno spasionych, nie potrafiła wykonać obrotu do pozycji umożliwiającej jej odfrunięcie. Tymczasem, skupiona 5

6 na swoje pracy, urocza kelnerka roznosiła kolejne ciastka, kawy i lody, dreptając obok muchy w tę i z powrotem, nie zdając sobie sprawy, że jeszcze jeden krok i rozdepcze muchę. Sytuacja muchy leżącej na plecach była beznadziejna. Nic nie przemawiało na jej korzyść, ani jej tusza, ani fakt, że wylądowała na plecach, ani śliskie idealnie gładkie i białe kafle na podłodze, ani fakt, że jest na środku przejścia, ani fakt, że w kawiarence jest wyjątkowo dużo gości i kelnerka zajęta swoją pracą, jeszcze wielokrotnie będzie obok przechodziła. Zresztą, któż by się przejmował muchą i to do tego leżącą na plecach na środku podłogi. Przecież nikt nie lubi much. Do tego jeszcze much grubych i spasionych. Nikt poza osobami siedzącymi przy naszym stoliku, nie widział całej tej sytuacji, i nikt z nas, mając zatrzymany błogostan, nie podejmował żadnych działań. Obserwowaliśmy. W zasadzie byłam ciekawa, kiedy kelnerka ją wreszcie nadepnie. Trudno powiedzieć jak to wyglądało z perspektywy muchy, czy zdawała sobie sprawę z beznadziejności sytuacji. Będąc jednak zdana tylko na siebie, nie poddawała się. Jedne co mogła zrobić, to brzęczeć, drgać przygniecionymi własnym ciężarem skrzydłami i wykonywać różne inne sekwencje ruchowe, właściwe muchom leżącym na plecach. Sytuacja wydawać by się mogła, beznadziejna. Jednak mucha nie ustawała w swoich staraniach o zmianę sytuacji. Walczyła o życie z pełną determinacją. Tak jak potrafiła. Łaskawy los dostrzegł jej starania i w efekcie jej brzękliwych drgań, przesuwała się milimetr po milimetrze, aż wpadła w fugę pomiędzy kaflami. To już był początek sukcesu. Pozycja z na wznak zmieniła się w pozycję na boku, co dało jej możliwość odepchnięcia się odnóżami i rozpostarcia skrzydeł. Odleciała. Uratowała swoje życie i zawdzięczała to tylko sobie. Zdziwiłam się, że taki obrót sprawy mnie ucieszył. Moi towarzysze też. To było podwójne zdziwienie, ponieważ okazało się, że wszyscy kibicowaliśmy musze. Wspólnie doszliśmy do wniosku, że jej się to należało, za jej walkę o siebie samą. Historia muchy 6

7 na plecach od wielu lat, jest w naszej rodzinie hasłem wywoławczym, kluczemwytrychem na beznadziejność sytuacji. Każdy z nas znalazł się, lub może kiedyś znaleźć się w sytuacji, wydawać by się mogło, bez wyjścia? Sposób, w jaki patrzymy na otaczający nas świat warunkuje nasze sukcesy. Reprezentowane przez nas postawy, czyny które podejmujemy lub ich brak, myśli, które pojawiają się w naszej głowie to wszystko kreuje naszą rzeczywistość. Gdyby wspomniana mucha, zdając sobie sprawę z beznadziejności sytuacji, poddała się i zaniechała wszelkich w jej mniemaniu działań, z góry oceniając, że i tak to nic nie da, pewnie straciłaby życie. Z biologicznego punktu widzenia, nie doczekałaby się potomków. Domniemać można, że jest potomkinią tej linii osobniczej, która się nie poddawała i zawsze szukała wyjścia z sytuacji, bo inaczej by jej nie było. Podobnie jest z nami. Skoro jesteśmy, to znaczy, że nasi przodkowie zawalczyli o siebie, a tym samym o swoich potomków. Skoro tak, to każdy z nas ma w sobie potencjał i dość siły, żeby wyjść obronną ręką z najtrudniejszych sytuacji. Tylko jak tego dokonać? Łatwo się mówi, dużo gorzej się robi. Najważniejszą sprawą jest wyrzucenie ze swojego słownika słów problem, nie da się, nie potrafię, jestem do niczego i wielu innych słów, których każdy z nas ma swój własny zasób. Przecież nikt nas nie zna lepiej, niż my sami, a więc jeśli ktokolwiek ma nas najtrafniej ugodzić, to tym kimś jesteśmy właśnie my sami. Moja przyjaciółka ze smutkiem kiedyś stwierdziła, że tak jak sama sobie potrafi dokopać, tak nie potrafi tego zrobić nikt inny. Dlaczego? Ponieważ to słowa, które niosą ze sobą negatywne emocje i obietnice trudności oraz automatycznie nastawiają nas na porażkę. Warto przemyśleć strategię muchy na plecach i od tej pory mówiąc i myśląc o jakichś trudnościach, zadaniach z pozoru niewykonalnych, zamieniać je na sprawy do rozwiązania. Myśląc w ten sposób, nie skupiamy się na złych stronach okoliczności w jakich się znaleźliśmy. Sprawa do rozwiązania to kolejne zadanie w naszym życiu do wykonania, które możemy rozwiązać na wiele sposobów. Następnym więc razem, gdy coś będzie szło nie po naszej myśli, starajmy się nie myśleć o problemie i negatywnych konsekwencjach tej sytuacji. Skierujmy nasze myślenie tylko na działania, które możemy w związku z tą 7

8 sytuacją zrobić. Pamiętajmy, że każda trudna sytuacja to co najmniej kilka rozwiązań i działań jakie warto podjąć, i że tylko trudne sytuacje są dla nas bodźcem, dzięki którym się rozwijamy. Kiedy jest łatwo, pięknie i przyjemnie, niczego się nie uczymy. Najlepiej jest wykorzystać proste metody takie jak rysowanie mapy myśli, która w sposób zwizualizowany wykorzystuje technikę zwykłej burzy mózgów. Jak to działa? Mechanizm jest prosty. Nasz mózg dostanie zadanie do wykonania i zajmie się pożytecznym poszukiwaniem rozwiązań i sposobów wyjścia z trudnej sytuacji. Nie ma co płakać, trzeba zakasać rękawy i zacząć coś robić. Na początek wystarczy duża kartka papieru, długopis i filiżanka dobrej kawy. Bez większego zastanowienia wpisujmy pomysły, które mogą nam pomóc zrealizować cel. Pamiętajmy! Na tym etapie nie oceniamy żadnego pomysłu. Po prostu wymyślamy ich jak najwięcej, nawet takie, które wydają się głupie i śmieszne (czasami takie okazują się potem najlepsze i najtrafniejsze). Puśćmy wodze swojej wyobraźni i kreatywności. Samo wymyślanie rozwiązań (choćby wydawały nam się głupie) nastawią nasz umysł na działanie i sprawią, że trudności staną się łatwiejsze do pokonania. Gdy już pomysłów będzie dużo i nic więcej nie będziemy w stanie z siebie wykrzesać, przyjrzyjmy się uważnie temu co zapisaliśmy i, metodą eliminacji, wykreślajmy te, które z pewnością nam nie pomogą. Z pozostałych wybierzmy najlepsze i opracujmy plan wprowadzania ich w życie (co, jak i kiedy). Nie rozdrapujmy ran, idźmy do przodu i skupmy się jedynie na rozwiązaniach i działaniu. No i oczywiście, cieszmy się z wypracowanych przez siebie rozwiązań. Mapy myśli można wykorzystywać nie tylko w edukacji, ucząc się lub prowadząc zajęcia. Doskonale sprawdzają się przy pisaniu prac i artykułów, a także przy rozwiązywaniu wszelkiego rodzaju problemów, od osobistych po zawodowe. Nawet jeśli nie uda nam się stworzyć fantastycznego rozwiązania, i tak będziemy czuli się zwycięzcą, bo znaleźliśmy się już w innej rzeczywistości, a otrzymana dawka energii, pozwoli nam poradzić sobie z większością spraw. No i najważniejsze, z okazji wspaniałego lata, proszę, pochwalmy sami siebie, bądźmy dla siebie łaskawi i doceńmy samych siebie. 8

9 Moja szkoła wczoraj, dziś, jutro cz. II Beata Bułka, Małgorzata Ruzik 1 Przyszłość zaczyna się dzisiaj, nie jutro Jan Paweł II Powyższe motto towarzyszyło pracy nie tylko uczniom klas III i VI tworzącym grupę jutro, towarzyszyło również grupie dziś, którą tworzyła klasa pierwsza i czwarta. Zgodnie ze słowami Jana Pawła II patrząc w przyszłość uczniowie z wielkim zaangażowaniem wykonywali wszystkie swoje zadania związane z zaprezentowaniem swojej szkoły w środowisku. Wiele pracy i serca w budowę makiety szkoły i jej otoczenia włożyła grupa zadaniowa architekci. Z ogromną precyzją oddali jej wizerunek (zdjęcia poniżej). Foto. 1. Etap budowy budynku szkoły Foto. 2. Efekt końcowy. Makieta szkoły Projekt motywował uczniów do samodzielnej pracy i rozwijał umiejętność pracy w zespole. Uczniowie wykazali się dużą odpowiedzialnością i pomysłowością podczas realizacji projektu. Nauczyciele z niedowierzaniem obserwowali ich kreatywność i przebojowość podczas wykonywania pomiarów budynku szkolnego i wykonywania makiety szkoły, nagrywania filmu o szkole, przygotowywania projektu szkoły przyszłości z kolorowych nakrętek (rys. 3 i 4), wywiadów z emerytowanymi nauczycielami i wójtem 1 Dyrektor Niepublicznej Szkoły Podstawowej w Dytmarowie 9

10 gminy Lubrza, a przede wszystkim podczas projektowania mody szkolnej przyszłości i sposobu jej prezentowania. Foto. 3 i 4. Zwycięski projekt szkoły przyszłości (projekt i wykonanie) Uczniowie realizowali podstawę programową wszystkich przedmiotów i czerpali z tego wiele przyjemności. Realizowana w ten sposób tematyka pokazała, że nauka może dawać radość i motywować uczniów do dalszej pracy. Uzyskana informacja zwrotna od uczniów jest tego dowodem:,,na zajęciach pracowało mi się fajnie i super. Bywało też śmiesznie, kiedy jakiś ubiór na pokaz mody nam się nie udawał, albo kiedy projektów było tak wiele, że musieliśmy jakiś wybrać. Wtedy uczyliśmy się, jak trudno jest podjąć decyzję. Rozwijaliśmy też talent, bo wymyślaliśmy swoje stroje i samodzielnie je wykonaliśmy. Zaprojektowaliśmy również logo szkoły przyszłości. Chętnie uczestniczyłabym w takim projekcie jeszcze raz. (Ewa Jakubiak, klasa IV),,Pracowało mi się fajnie. Miło spędzałam czas z całą klasą. Robiliśmy coś nowego mierzyliśmy naszą szkołę, liczyliśmy okna, drzwi, a nawet schody. Nauczyliśmy się nagrywać filmy na kamerze, robić zdjęcia. Zajęcia bardzo mi się podobały. (Martyna Tutak, klasa II),,Zajęcia były dla nas bardzo interesujące. Dowiedzieliśmy się, jakie były dawniej stroje w szkole, jak ubierali się do szkoły nasze mamy i nasi tatusiowie, jakie fryzury nosili. Wiemy, jak pracuje modelka i ile potrzeba czasu na próby do pokazu. 10

11 (Wiktoria Szkwarek, Viktoria Ginzel, klasa III),,Spędzałam więcej czasu z klasą, pracowało mi się dobrze, miło i radośnie. Chętnie bym uczestniczyła jeszcze raz w podobnym projekcie. Nauczyłam się wykorzystywać wiedzę w praktyce, w życiu, jak np. rozmieszczanie w przestrzeni. (Ola Bartoszewska, klasa V),,Najciekawsze były dla mnie zajęcia, na których mogliśmy oglądać starą dokumentację szkoły. Przekonaliśmy się, ile się zmieniło w szkole. Mamy inne oceny z przedmiotów, inne oceny z zachowania, lekcje nie zawsze trwały 45 minut i w ogóle były inne przedmioty. Niektóre tematy lekcji były dla nas śmieszne, bo teraz nie uczymy się już takich rzeczy. (Paulina Sobstyl, klasa VI) Według nauczycieli projekt okazał się dobrym pomysłem. Uczniowie mogli skonfrontować swoją wiedzę na temat szkoły, do której uczęszczają, w której zdobywają wiedzę. Poznali ją w różnych etapach czasowych: Historia jej organizacja kiedyś, skala ocen nauki i zachowania, tematyka zajęć niejednokrotnie zabawna dla uczniów ubiór szkolny, mundurki szkolne. Teraźniejszość uczniowie pogłębili swoja wiedzę o szkole, zmierzyli ją, policzyli schody, okna, drzwi, wykonali jej makietę w skali 1:25, nauczyli się obsługi aparatu fotograficznego i kamery, a tym samym nauczyli się dokumentowania własnych działań. Przyszłość uczestnicy projektu mogli rozwijać swoją wyobraźnię, kreatywność, projektując logo szkoły w przyszłości i pisząc o niej opowiadanie (esej), wiele radości przyniosło kreowanie mody przyszłości. Ponadto należy również pamiętać o wychowawczym celu działania, przede wszystkim o umiejętności pracy w grupie i współpracy uczniów starszych z młodszymi. Projekt był świetną formą realizacji zajęć. Jakże mocno to działanie wpisało się w Rok Otwartej Szkoły. 11

12 Nowe rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów Elżbieta Jurkowska 10 czerwca br. Minister Edukacji Narodowej Joanna Kluzik-Rostkowksa podpisała rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz słuchaczy w szkołach publicznych. Nowe regulacje wchodzą w życie 1 września 2015 r. Od nowego roku szkolnego będą obowiązywać nowe regulacje dotyczące oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów. Główne zmiany polegają na: 1. możliwości zwolnienia ucznia z wykonywania określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego, a nie tylko zwolnieniu z realizacji tych zajęć w ogóle, uczeń będzie musiał przedstawić stosowne zaświadczenie lekarskie, które będzie podstawą do zwolnienia, 2. określeniu, jakie funkcje spełnia ocenianie bieżące ucznia, co jest związane z wprowadzeniem możliwości ustalania ocen bieżących w formie opisowej na każdym etapie edukacyjnym, 3. ustaleniu, że przy określaniu szczegółowych warunków realizacji projektu edukacyjnego dyrektor będzie zasięgał opinii rady pedagogicznej. Szczegółowe zasady oceniania, klasyfikowania i promocji uczniów projekt rozporządzenia Ocenianie, klasyfikowanie i promowanie w szkołach publicznych dla dzieci i młodzieży. Projektowane zmiany w stosunku do dotychczasowych regulacji dotyczą: możliwości zwolnienia ucznia z wykonywania ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego, a nie jak dotychczas z całych zajęć WF, na podstawie opinii o ograniczonych możliwościach uczestniczenia ucznia w tych zajęciach, 12

13 wydanej przez lekarza, na czas określony w tej opinii ( 5 ust. 2 projektu rozporządzenia). ustalenia, że przy określaniu szczegółowych warunków realizacji projektu edukacyjnego dyrektor będzie zasięgał opinii rady pedagogicznej ( 8 ust. 3 projektu); określenia, jakie funkcje spełnia ocenianie bieżące ucznia tj. monitorowanie pracy ucznia, przekazywanie uczniowi informacji odnoszących się do uzyskiwanych przez niego efektów oraz wskazywanie kierunku dalszej pracy ( 12 projektu); określenia, które z rocznych (w szkole policealnej semestralnych) ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych, ustalonych w stopniach wg skali podanej w rozporządzeniu, są uznawane za oceny pozytywne, a które za negatywne. Zgodnie z 9 ust. 2 i ust. 3 projektu, negatywną oceną jest jedynie stopień niedostateczny; doprecyzowania, że informacje jakie powinna uwzględniać śródroczna i roczna opisowa ocena klasyfikacyjna odnoszą się do uczniów uczących się na każdym etapie edukacyjnym, a nie tylko do uczniów I etapu edukacyjnego (wynika to z wprowadzenia do ustawy o systemie oświaty możliwości ustalania opisowej oceny klasyfikacyjnej począwszy od klasy IV szkoły podstawowej art. 44i ust. 4 ustawy o systemie oświaty; 9 ust. 4 projektu rozporządzenia); wskazania, że w przypadku zajęć wychowania fizycznego przy ustalaniu oceny, oprócz wysiłku wkładanego przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć, należy brać pod uwagę systematyczność udziału w tych zajęciach oraz aktywność ucznia w działaniach na rzecz sportu szkolnego i kultury fizycznej ( 10 projektu) zmiana ta ma zwiększyć motywację do uczestniczenia w zajęciach wf oraz wpłynąć na kształtowanie prozdrowotnego stylu życia; doprecyzowania, że w przypadku plastyki, muzyki, zajęć artystycznych, techniki, zajęć technicznych, informatyki, zajęć komputerowych oraz wychowania fizycznego, z których przeprowadzany jest sprawdzian wiadomości i umiejętności w związku ze stwierdzeniem, że roczna (semestralna) ocena klasyfikacyjna została ustalona niezgodnie z przepisami (art. 44 n ust. 4 pkt 1 ustawy o systemie oświaty), ma formę zadań praktycznych ( 17 ust. 2 projektu); określenia terminu ustalania rocznej oceny klasyfikacyjnej z zachowania w przypadku, gdy została ona wydana niezgodnie z przepisami w terminie 5 dni 13

14 od zgłoszenia zastrzeżeń ( 17 ust. 8 projektu); obecne przepisy nie ustalają terminu na wystawienie tej oceny; dookreślenia warunków promocji ucznia, który realizuje obowiązek szkolny lub nauki w formie edukacji domowej) do klasy programowo wyższej lub ukończenia szkoły z wyróżnieniem ( 18 ust. 3 oraz 19 ust. 3 projektu) uczeń będzie musiał uzyskać z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią ocen klasyfikacyjnych co najmniej 4,75; sprecyzowania, że tylko zasadniczą szkołę zawodową, liceum ogólnokształcące i technikum spośród typów szkół ponadgimnazjalnych można ukończyć z wyróżnieniem, co ma potwierdzić, że szkoły policealnej nie można ukończyć z wyróżnieniem. Powyższe treści wpisują się w zasady oceniania wprowadzane do ustawy o systemie oświaty z dniem 31 marca 2015 r. Ocenianie uczniów w szkołach dla dzieci i młodzieży zmiany na 2015 rok Ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczniów w szkołach publicznych dla dorosłych Zmiany w stosunku do aktualnego stanu prawnego mają polegać na: odstąpieniu od określenia w rozporządzeniu warunków dopuszczenia słuchacza do egzaminu semestralnego z danych zajęć edukacyjnych w przypadku uzyskania przez niego ocen uznanych za negatywne w ramach wewnątrzszkolnego oceniania; kwestie te powinny być uregulowane w WSO; określeniu formy i sposobu przeprowadzania egzaminu semestralnego ( 23 projektu); utrzymano zasadę, że w szkole dla dorosłych egzamin semestralny z języka polskiego, języka obcego i matematyki przeprowadza się w formie pisemnej i ustnej, a w szkole policealnej słuchacz zdaje w każdym semestrze egzaminy semestralne, w formie pisemnej z dwóch przedmiotów zawodowych podstawowych dla zawodu, w którym się kształci; zaś egzamin semestralny z obowiązkowych zajęć edukacyjnych kształcenia zawodowego praktycznego ma formę zadania praktycznego. W odniesieniu do pozostałych zajęć edukacyjnych projekt rozporządzenia przewiduje, że egzaminy semestralne zdaje się w formie pisemnej lub ustnej, zgodnie z ustaleniami WSO. Forma egzaminu będzie zatem 14

15 taka, jaka zostanie uznana za skuteczniejszą w zakresie sprawdzenia wiedzy i umiejętności słuchaczy; określeniu czasu przechowywania w dokumentacji szkoły protokołów z każdego przeprowadzonego egzaminu semestralnego, egzaminu semestralnego w terminie dodatkowym oraz egzaminu poprawnego do czasu ukończenia lub opuszczenia szkoły przez słuchacza; doprecyzowaniu przepisów dotyczących terminu przystępowania do egzaminów semestralnych w terminie dodatkowym i egzaminów poprawkowych będą one przeprowadzane odpowiednio: po zakończeniu zajęć dydaktycznych w semestrze jesiennym nie później niż do końca lutego lub po zakończeniu zajęć dydaktycznych w semestrze wiosennym nie później niż do dnia 31 sierpnia ( 26 i 27 projektu); określeniu trybu przeprowadzania egzaminów semestralnych ( 24 projektu); ograniczenia możliwości zwolnienia słuchacza powtarzającego semestr z realizacji obowiązkowych zajęć edukacyjnych, z których uzyskał uprzednio pozytywną ocenę semestralną do przypadku powtarzania przez niego semestru na podstawie art. 44z ust. 3-5 ustawy o systemie oświaty, tj. gdy na jego wniosek umotywowany przyczyną zdrowotną lub losową, dyrektor szkoły wyraził zgodę na powtórzenie semestru ( 29 projektu); Konieczność wydania rozporządzenia wynika z nowelizacji ustawy o systemie oświaty z dnia 20 lutego 2015 r. oraz utraty mocy obowiązującej rozporządzenia MEN z 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2007 r., Nr 83, poz. 562 ze zm.).warto również przypomnieć sobie o zasadach oceniania w szkołach dla dorosłych wprowadzanych do ustawy o systemie oświaty z dniem 31 marca 2015 r. Nowe zasady oceniania i promowania w szkołach dla dorosłych. Źródło: projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (wersja skierowana do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych, projekt z 19 marca 2015 r.) strona internetowa Ministerstwa Edukacji Narodowej ( 15

16 10 lat programu Przyjaciele Zippiego w Polsce i w województwie opolskim Jolanta Pogan W każdej, nawet najtrudniejszej sytuacji możemy wymyślić i zrobić coś, aby poradzić sobie z trudnościami i poczuć się lepiej! Jeśli małe dzieci nauczymy radzić sobie z problemami i trudnościami, to korzystając z tych umiejętności będą lepiej funkcjonować w młodości i w życiu dorosłym. Ta podstawowa idea, na której oparty jest program Przyjaciele Zippiego upowszechniana jest w Polsce i w naszym województwie już od 10 lat. Doczekaliśmy się jubileuszu, który jest okazją do refleksji, podsumowania dorobku i świętowania sukcesów, bo są one wymierne i odczuwane zarówno przez trenerów, realizatorów, jak i przez dzieci uczestniczące w programie, i ich rodziców. Krótko o programie Program Przyjaciele Zippiego to międzynarodowy program promocji zdrowia psychicznego dla dzieci w wieku 5-8 lat, który kształtuje i rozwija kompetencje psychospołeczne i emocjonalne małych dzieci. Uczy różnych sposobów radzenia sobie z trudnościami i wykorzystywania nabytych umiejętności w codziennym życiu oraz doskonali relacje dzieci z innymi ludźmi. Nie koncentruje się on na dzieciach z konkretnymi problemami czy trudnościami, ale promuje zdrowie emocjonalne wszystkich małych dzieci. Realizacja programu obejmuje cykl 24 spotkań z dziećmi, realizowanych w najstarszych grupach przedszkolnych oraz w pierwszych klasach szkół podstawowych, w oparciu o bardzo starannie opracowany pakiet materiałów. Program podzielony jest 16

17 6 części tematycznych: uczucia, komunikacja, przyjaźń, rozwiązywanie konfliktów, przeżywanie zmiany i straty, dajemy sobie radę. Program uczy dzieci: Jak rozpoznawać własne uczucia i jak o nich rozmawiać, Jak mówić to, co chce się powiedzieć, Jak słuchać uważnie, Jak prosić o pomoc, Jak nawiązywać i utrzymywać przyjaźnie, Jak radzić sobie z samotnością i odrzuceniem, Jak mówić przepraszam, Jak radzić sobie w sytuacji, kiedy jest się krzywdzonym, Jak rozwiązywać konflikty, Jak radzić sobie ze zmianą i stratą, między innymi ze śmiercią, Jak adaptować się do nowych sytuacji, Jak pomagać innym. Międzynarodowym właścicielem programu Przyjaciele Zippiego jest angielska organizacja charytatywna "Partnerstwo dla Dzieci" Partnership for Children PFC 2, które ma swoją siedzibę w Kingston nad Tamizą, w południowej części Londynu. W Polsce program Przyjaciele Zippiego jest realizowany od 2005 roku na podstawie umowy licencyjnej podpisanej przez Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno Pedagogicznej, a od 1 czerwca 2010 roku przez Centrum Pozytywnej Edukacji 3. W 2013 r. program Przyjaciele Zippiego został wpisany na krajową listę Rekomendowanych Programów Profilaktycznych i Promocji Zdrowia Psychicznego uzyskał rekomendację I stopnia jako Program obiecujący czyli spełniający standardy jakości poziomu pierwszego, zgodnie z kryteriami oceny przyjętymi w ramach systemu rekomendacji programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego CPE Ogólnopolska, niepubliczna placówka doskonalenia nauczycieli z siedzibą w Warszawie, 17

18 Pozytywną opinię wydał zespół ekspertów reprezentujących Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA), Krajowe Biuro Przeciwdziałania Narkomanii (KBPN), Ośrodek Rozwoju Edukacji (ORE) a także Instytut Psychiatrii i Neurologii (IPiN). 4 Już ponad milion dzieci na świecie 5, ponad 150 tysięcy dzieci w Polsce, blisko dzieci w województwie wzięło udział w programie. Po dziesięciu latach Polska jest liderem wśród krajów europejskich, które realizują program Przyjaciele Zippiego a na świecie zajmujemy trzecie miejsce po Chinach i Brazylii. Od roku szkolnego 2004/2005 program Przyjaciele Zippiego: prowadziło nauczycieli w przedszkolach, szkołach i placówkach dla dzieci! Możemy być więc naprawdę dumni z naszych osiągnięć i sukcesów! Realizacja programu w województwie opolskim Program promocji zdrowia psychicznego małych dzieci Przyjaciele Zippiego i szkolenia realizatorów oferuje od początku wojewódzka placówka doskonalenia nauczycieli do maja 2012 r. był to Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Opolu a po przekształceniu tej placówki w 2012 r. do chwili obecnej Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji. 4 Informacje o programie są zamieszczone w związku z tym na stronach:

19 Program budził szczególne zainteresowanie wśród przedszkoli i szkół promujących zdrowie. Pozytywne opinie nauczycieli realizatorów o programie a także wsparcie i uznanie dla jego wartości okazywane przez wojewódzkie i samorządowe władze oświatowe przyczyniły się do upowszechnienia programu w województwie i wdrażania go przez nowe placówki. Wiele placówek kontynuuje program w kolejnych latach z nowymi grupami dzieci. Program realizują przedszkola, szkoły i zespoły szkolno przedszkolne, w tym placówki integracyjne. Założenia i filozofię programu promowaliśmy w różny sposób i przy różnych okazjach. Od roku 2005 roku program Przyjaciele Zippiego: prowadziło 304 nauczycieli w 85 przedszkolach, szkołach i placówkach dla 6496dzieci! (wiele placówek powtarzało program w Trenerem i koordynatorem programu jest Jolanta Pogan kolejnych z Regionalnego latach) Centrum Rozwoju Edukacji, a osobą wspierającą realizację programu i szkolenia nauczycieli przez wiele lat była Elżbieta Rokujżo psycholog z Miejskiej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Opolu. Program Przyjaciele Zippiego został mocno zaakcentowany podczas Wojewódzkiej Konferencji Szkół Promujących Zdrowie nt. Promocja zdrowia psychicznego w szkole, która odbyła się 26 maja 2014 r. Jej gośćmi specjalnym byli Barbara Kamińska Wicemarszałek Województwa Opolskiego, Halina Bilik Opolski Kurator Oświaty oraz gość i prelegent Elżbieta Nerwińska Dyrektor CPE w Warszawie, Krajowy Koordynator Programu. 19

20 Goście i uczestnicy konferencji w liczbie 130 osób. Dyrektorzy i liderzy przedszkoli i szkół promujących zdrowie, dyrektorzy poradni psychologiczno pedagogicznych, pełnomocnicy ds. profilaktyki w samorządach gmin, przedstawiciele Zespołów Koordynujących Realizację Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w powiatach województwa opolskiego mogli wysłuchać wystąpienia Pani Elżbiety Nerwińskiej nt. Znaczenie rozwijania umiejętności życiowych dla rozwoju i ochrony zdrowia dzieci i młodzieży m.in. na przykładzie programu promocji zdrowia psychicznego Przyjaciele Zippiego. Można było też obejrzeć ekspozycję plakatów szkół i przedszkoli nt. realizacji programu. Kilkanaście placówek szczególnie zaangażowanych w promowanie zdrowia psychicznego poprzez realizację programu otrzymało z rąk Pani Elżbiety Nerwińskiej oraz Hanny Franczak wicedyrektora RCRE Dyplomy Podziękowania. Są to: PP nr 28 w Opolu, PP nr 21 w Opolu, PP nr 4 w Opolu, P nr 12 w Nysie, PSP nr 21 w Opolu, PSP nr 15 w Opolu, PSP nr 11 w Kędzierzynie Koźlu, PP w Dąbrowie, PP nr 2 w Lewinie Brzeskim, PP nr 1 w Lewinie Brzeskim, PP nr 54 w Opolu, PP nr 51 w Opolu, PP nr 25 w Opolu, PSP nr 20 w Opolu, PP nr 8 w Strzelcach Opolskich. Duże zainteresowanie wzbudziła prezentacja fragmentu zajęć z programu przez dzieci z PP nr 28 w Opolu, w tym odegranie scenek. 20

21 Program Przyjaciele Zippiego jest wysoko oceniany zarówno przez nauczycieli jak i rodziców. Dzieci bardzo lubią zajęcia w ramach programu i dostrzegają swoje postępy w rozwoju. Na uwagę zasługuje duże zaangażowanie nauczycieli w realizację celów programu, ich kreatywne podejście i wrażliwość na potrzeby dzieci. Realizacja programu przynosi im dużo satysfakcji, program pomaga im w rozwoju zawodowym jak i osobistym. Program jak i sam bohater patyczak Zippi stał się motywatorem innych działań wychowawczo-dydaktycznych placówki, w tym projektów związanych z emocjami, takich jak, np. Kolor emocji, czy teatru scenki dramowe, zabaw konstrukcyjnych Zippi w Krainie klocków. Nauczycielki wzbogacały program o własne propozycje metodyczne: wycieczki, spacery z patyczakiem, hodowla żywego patyczaka w terrarium, zastosowanie zabaw z chustą animacyjną Klanzy ( Uczucia radości zmieniają się ze smutkiem pod chustą Calineczka z Zippim, podrzucanie Zippiego na chuście, pisanie listów do Zippiego, wykonanie przez dzieci własnych figurek Zippiego za pomocą różnych technik plastycznych, opracowanie choreografii tańca Zippiego, zabawa ciepło zimno w poszukiwaniu Zippiego, zabawa typu Zagadka Zippiego, Niespodzianka Zippiego, Podchody "Mikołajki z Zippim", Kącik rozmów z Zippim ( wygospodarowane miejsce w sali, gdzie dziecko z jakiegoś powodu smutne lub przygnębione może usiąść i jest to znak dla dzieci i nauczyciela, że potrzebuje wsparcia, rozmowy), wystawy prac plastycznych dzieci w szatni, ułożenie piosenki na powitanie i pożegnanie z Zippim. Ciekawą inicjatywą ogólnokrajową, w której brały udział placówki z naszego województwa było przygotowanie przez dzieci uczestniczących w programie kart świątecznych dla dzieci realizujących program w innych krajach, ale też wykonanie przez dzieci modeli Zippiego w barwach i z akcentem regionalnym. Nasz był żółto niebieski 6. 6 Galerię wspaniałych patyczaków można zobaczyć na stronie: 21

22 ZIPPI z rodziną, rys. Marysi PP 26 w Opolu Zmiana i strata PP 26 w Opolu Rysunki patyczaka Zippiego PP 26 w Opolu Witamy się z Zippim przed zajęciami, a później bawimy i uczymy się, obmyślamy różne strategie radzenia sobie i ćwiczymy je PP nr 2 w Lewinie Brzeskim PP 2 Lewin Brzeski Kwiat pojednania strategie dzieci Odczucie zdenerwowania w ciele- PP 21 Opole 22

23 Uczucia Nawiazywanie przyjaźni PSP Lewin Brzeski, kl.ii PSP Lewin Brzeski, kl.ii Rozwiazywanie konfliktów Rozwiazywanie konfliktów- PP nr 26 w Opolu PSP Lewin Brzeski, kl.ii PRZYJACIELE ZAKOŃCZENIE PROGRAMU PP 1 Lewin Brzeski PP 6 Opole PRZYJACIELE ZIPPIEGO SP 3 w Nysie P im. Aniołów Stróżów w Luboszycach PP nr 4 w Opolu ZIPPI PP nr 4 w Opolu PP nr 4 w Opolu 23

24 Ewaluacja zajęć i świętowanie zakończenia programu PP w Chróścicach Ewaluacja zajęć- P im.aniołów Stróżów w Luboszycach Ewaluacja programu Opinie i wnioski nauczyciela: Małgorzata Kalińska, Przedszkole Publiczne nr 2 w Lewinie Brzeskim "Idea program Przyjaciele Zippiego bardzo mi się podobała. Dzięki programowi dzieci nabrały odwagi, by nie tylko okazywać swoje pozytywne uczucia, ale też bez agresji okazywać swoją dezaprobatę, niechęć, przygnębienie, a nawet złość. To jest idealny sposób, by zapobiegać narastaniu agresji dzieci. W życiu naszych dzieci są sytuacje konfliktowe. Dzięki temu programowi dzieci poznały, że każdą trudną sytuację można rozwiązać na kilka sposobów, że trzeba szukać najlepszego z nich, takiego, który nie krzywdzi drugiego człowieka." Największą jego wartością jest to, że nawet wstydliwe dzieci zaczynają mówić o swoich emocjach. Nabyte umiejętności na pewno będą im pomocne w okresie dorastania i dorosłości. Myślę, że ja dla samej siebie też wiele wyniosłam, nie tylko w stosunku do dzieci, ale także we własnym życiu. Zmiany w dzieciach pod wpływem programu spostrzeżenia nauczyciela Beata Habzda, PP nr 28 w Opolu: U dzieci nastąpiła: * Otwartość w wyrażaniu swoich odczuć. * Większa odwaga w wypowiadaniu swoich opinii. 24

25 * Umiejętność wprowadzania w życie proponowanych sposobów rozwiązywania problemów. * Świadomość siebie jako wartości, którą należy szanować. Wnioski nauczyciela nt. oddziaływania programu na niego samego: Program nauczył mnie jak rozmawiać z dziećmi o trudnych sprawach. Proponowane rozwiązania radzenia sobie z problemami zaczęłam stosować we własnym życiu. Nauczyłam się wnikliwiej analizować i interpretować przyczynę zachowań dzieci. Opinie rodziców o programie * Jestem zadowolona z tych zajęć z przedszkola i myślę że dużo skorzystało z tych zajęć moje dziecko, bo dużo opowiada w domu o przebiegu zajęć w przedszkolu. Dziękuję. * Pozytywnie oceniam. * Sama idea programu jest wspaniała, zauważyłam że mój syn jak nie wie co zrobić, to czasem mówi: Pani na Zippim mówiła, że trzeba się zastanowić. * Dziecko dostrzega to o czym rodzice nie rozmawiają w domu. Biorą dobry przykład, zastanawiając się i analizując Zippiego. Program uważam za wspaniały. * Dziecko z roku na rok nabiera nowych doświadczeń, zawiera nowe przyjaźnie, zmienia otoczenie, poznaje różne sytuacje jakie mogą przytrafić się w życiu codziennym przedszkola, domu czy podwórka. Poprzez ten program uodparnia się na wiele czekających go porażek, potrafi sobie z nimi radzić i umie o nich mówić z dorosłymi nie zamykając się w sobie. Spostrzeżenia rodziców dzieci z PP w Kup 25

26 Efekty realizacji programu Podczas spotkania ewaluacyjnego większości nauczycieli wszystkich edycji wskazywała na następujące efekty: znaczne polepszenie zdolności do radzenia sobie z trudnościami stosowanie różnych strategii radzenia sobie w sytuacjach trudnych, wzrost społecznych umiejętności współpracy i współdziałania w zespole pogłębianie się empatii wzrost zachowań asertywnych i samokontroli zmniejszenie problemów z zachowaniami niepożądanymi, takimi jak wybuchowość czy nadpobudliwość poprawa relacji z innymi dziećmi i nauczycielami dobra atmosfera w grupie. Oddziaływanie programu na dzieci w opinii nauczycieli: w klasie zapanowała dobra, przyjazna atmosfera dzieci odwołują się do wiedzy zdobytej na zajęciach w różnych sytuacjach dzieci wprowadzały w życie poznane strategie rozwiązywania problemów, potrafią rozwiązać wiele problemów bez użycia siły i podniesionego głosu łatwiej rozwiązują w pokojowy sposób konflikty, odwołują się do zasad wprowadzonych w programie dzieci nauczyły się rozmawiać o swoich uczuciach, nabyły swobodę w mówieniu o sobie, radościach i smutkach, przyznawać się do błędów, potrafią też słuchać innych oraz wykazują empatię z bohaterami i kolegami, Dzieci starają się panować nad swoimi emocjami, czasem widzę i słyszę, że co niektóre mówią: Chodź o tym porozmawiamy, nie musimy się od razu kłócić. Niektóre dzieci są silniejsze emocjonalnie, łatwiej rozwiązują konflikty i częściej zgłaszają chęć pomocy ze strony dorosłych, co świadczy o zwiększeniu umiejętności współpracy z dorosłymi. Są pewniejsze siebie Dzieci bardziej polubiły siebie takimi, jakimi są. Starają się panować nad emocjami, częściej ze sobą rozmawiają o sytuacjach np. konfliktowych, lepiej siebie słuchają i postrzegają 26

27 Są bardziej otwarte, chętniej opowiadają o sobie, swoich emocjach, mają większe zaufanie do siebie i innych wzrosła u dzieci chęć niesienia pomocy innym i współodczuwania w grupie, śmiałość przy pomaganiu kolegom, śmiałość w wyrażaniu własnego zdania i życzeń Dzieci lubią spotkania z Zippim, nauczyły się obserwować siebie, zwracają się do siebie grzecznie, a jeżeli któreś z dzieci odezwało się brzydko, to często słyszę w rozmowie: Zippi tak nie pozwala mówić. Dzieci stały się bardziej troskliwe dla siebie. Dzieci nauczyły się wyrażać swoje zdanie; Teraz nie życzę sobie, ale później też, Nie przezywaj mnie, bo będzie mi smutno, Zespół Szkół w Baborowie. realizator programu : mgr Albina Dziedzińska. Szkoła filialna w Tłustomostach- mgr Bogusława Zachwey. Listy dzieci z klasy pierwszej PSP w Baborowie do Zippiego i o Zippim Nasz przyjaciel Zippi to fajny patyczak. Potrafi rozśmieszyć, a czasem zasmucić, ale też dużo potrafi nauczyć. Kochamy go bardzo, nauczył nas wiele. Jak walczyć z przemocą i jak być przyjacielem. Umiemy bez trudu rozmawiać o swoich problemach. Z przepraszam, dziękuję też problemu nie ma. Zippi był bardzo dobrym kolegą, bo kiedy mieliśmy problem to jego obecność bardzo nam pomagała. Lubiłam Zippiego i będzie z pewnością mi go brakowało. Kochany Zippi, kiedy Cię poznałem od razu polubiłem. Dawałeś mi wiele rad i przez to byłeś mi jak brat. Uczyłeś mnie śmiałości, dobroci i szczerości. Teraz zmarłeś, lecz w pamięci mej zostaniesz Dzieci o tym, czego nauczył ich program: Od Zippiego i jego przyjaciół nauczyłem się jak dawać sobie radę w trudnych sytuacjach. Krzyś Kiedyś nie miałem dużo przyjaciół, a teraz mam, bo Zippi nauczył mnie jak nawiązywać przyjaźnie. Wiem też jak rozwiązywać konflikty i lepiej radzę sobie w szkole. Daniel 27

28 Przyjaciele Zippiego nauczyli mnie rozmawiać o swoich uczuciach i o rzeczach trudnych. Kiedyś umarło moje zwierzątko i myślałam, że to moja wina, a teraz wiem, że to nie była moja wina. Potrafię też pomóc przyjacielowi kiedy będzie w trudnej sytuacji. Wiktoria Bardzo podobał mi się ten program. Nauczyłam się nawiązywać nowe przyjaźnie. Mam dużo koleżanek. Nauczyłam się też słuchać innych i mówić o swoich problemach. Szkoda, że się skończył. Marcelinka Wiele się nauczyłam od Zippiego i jego przyjaciół. Wiem jak rozwiązywać problemy, aby nikogo nie krzywdzić. Wiem, że trzeba umieć pogodzić się z tym, co nie da się już zmienić i że niektóre rzeczy można zmienić. Wiktoria Nauczyłam się, że jak są sytuacje trudne to nie można ich rozwiązywać siłą, ale trzeba o nich rozmawiać i wiem z kim o tym rozmawiać. Dam sobie radę, kiedy będę miała problem. Paulinka Możemy być więc naprawdę dumni z naszych osiągnięć i sukcesów! Obchody 10-lecia programu W ramach obchodów jubileuszu 10 lat programu, w dniu 28 maja 2015 r. została zorganizowana pod patronatem Ministra Edukacji Narodowej, ogólnopolska Konferencja pt.: Wychowanie do przyszłości. Promocja zdrowia psychicznego w edukacji wczesnoszkolnej. Współorganizatorami konferencji byli: Centrum Pozytywnej Edukacji; Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów publiczna placówka doskonalenia nauczycieli prowadzoną przez Samorząd Województwa Mazowieckiego z siedzibą w Warszawie; Stowarzyszenie Wychowanie Dla Przyszłości z siedzibą w Ostródzie. 28

29 Program Konferencji obejmował następujące wystąpienia: Joanna Szymańska krajowy ekspert ds. profilaktyki i wychowania, wieloletni pracownik CMPP-P i ORE wygłosiła wykład wprowadzający p.t. Znaczenie promocji zdrowia psychicznego i wspieranie rozwoju emocjonalnego i społecznego w edukacji wczesnoszkolnej, Dorota Janczak i Izabela Rudnicka reprezentujące Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów zaprezentowały sposoby wykorzystywania nowoczesnych technologii w edukacji wczesnoszkolnej, snując refleksję na temat tego, jak sprawić by laptop i tablet nie zamknęły dziecka w przestrzeni wirtualnej. Chris Bale Dyrektor Fundacji Partnership for Children podzielił się ze słuchaczami doświadczeniami i sukcesami z wprowadzania programu Przyjaciele Zippiego na świecie, Maria Skowrońska Prezes Stowarzyszenia Wychowanie dla Przyszłości przybliżyła temat: Dialog w wychowaniu o znaczeniu współpracy pomiędzy rodzicami i nauczycielami we wczesnych etapach edukacyjnych, Elżbieta Nerwińska Krajowy Koordynator Programu Przyjaciele Zippiego, podsumowała 10 lat obecności programu w Polsce, wskazując na znaczenie i potrzebę rozwoju kompetencji społecznych i emocjonalnych w edukacji wczesnoszkolnej, jako warunku zdrowia i wychowania do przyszłości. Oto kilka zdjęć z konferencji: Mocna opolska grupa realizatorów programu 29

30 i plakaty podziwiane przez uczestników konferencji Trenerzy programu Tort urodzinowy Chris Bale, Elżbieta Nerwińska i Maria Skowrońska osłodzili życie uczestników jubileuszowym tortem W konferencji uczestniczyli trenerzy i realizatorzy programu Przyjaciele Zippiego z całej Polski, przedstawiciele władz samorządowych i ośrodków pomocy społecznej. Świętowaniu Jubileuszu towarzyszyła wystawa prac dzieci, plakatów i figurek Zippiego. Wszyscy uczestnicy otrzymali specjalne wydawnictwo pt. Wychowanie do przyszłości. 10 lat programu Przyjaciele Zippiego w Polsce, bogato ilustrowane zdjęciami, wypowiedziami trenerów, rodziców i dzieci a także pracami plastycznymi dzieci 30

31 realizujących program. Z okazji Jubileuszu opracowany został również specjalny Medal Pamiątkowy. 7 W związku z Jubileuszem 10 lat programu Przyjaciele Zippiego składam serdeczne podziękowania wszystkim Realizatorom programu w województwie i Sympatykom, którzy przyczyniły się do jego sukcesu. Zachęcam do lektury i zapraszam do współpracy Jolanta Pogan trener programu Przyjaciele Zippiego, nauczyciel konsultant Pracowni Wsparcia Psychologiczno- Pedagogicznego RCRE w Opolu, tel , mail to: jpogan@rcre.opolskie.pl 7 Wydawnictwo w wersji PDF można pobrać tutaj; zdjęcia można obejrzeć w galerii; Medal Pamiątkowy- pobierz. Więcej informacji o programie i o konferencji można przeczytać na stronie internetowej CPE: 31

32 Realizacja programu Przyjaciele Zippiego w Publicznym Przedszkolu w Bierawie z Oddziałami Zamiejscowymi Joanna Zioło W roku szkolnym 2014/2015 realizowałam program promocji zdrowia psychicznego Przyjaciele Zippiego w grupie, która liczy 24 dzieci. Są to dzieci 4,5,6-letnie. Na zebraniu organizacyjnym rodzice zostali poinformowani o założeniach programu, otrzymali ulotki informacyjne. Wszyscy wyrazili zgodę na realizację programu. W kąciku dla rodziców systematycznie umieszczałam też informacje o tematyce bieżących spotkań. Zajęcia prowadzone były raz w tygodniu. Każde zajęcie rozpoczynaliśmy przywitaniem się z Zippim, podobny rytuał obowiązywał na zakończenie zajęcia (pogłaskanie, powiedzenie miłego słowa, każdy wg własnego uznania). Patyczaka maskotkę przyniosła nauczycielka w terrarium Dzieci były bardzo zainteresowane nowym mieszkańcem naszej sali. Każdego ranka zaglądały do kącika Zippiego, zauważały że zmienił miejsce, brały na rękę i przytulały go (przed wejściem dzieci do sali zmieniałam jego pozycje). Dzieci bardzo chętnie brały udział w tych spotkaniach. Były zainteresowane losami bohaterów. Aktywnie odgrywały scenki dramowe, każdy chciał losować zadanie z pudełka podpowiadając rozwiązania w różnych trudnych sytuacjach. 32

33 Dużym zainteresowaniem cieszyła się część dotycząca przyjaźni. Zrozumiały znaczenie przyjaźni. Widoczna jest zmiana w relacjach między dziećmi. Stały się delikatniejsze, empatyczne, same starają się łagodzić konflikty. Dzieci doszły do wniosku, że Zippi czuje się samotny, gdy zostaje sam w sali. Z tego powodu jedna z dziewczynek zrobiła przyjaciółkę dla naszego patyczaka, nazwała ją Lenka. Od tej pory były dwa patyczaki w terrarium. Oba uczestniczyły w zajęciach. Gdy zmarł Zippi, dzieci martwiły się o Lenkę. Z ich inicjatywy dołączył do niej nowy przyjaciel o imieniu Koleś przygotowany tym razem przez jednego z chłopców. Zippi odszedł, a u nas wciąż są patyczaki. Dzieci kończące edukacje przedszkolną podkreślały, że cieszą się, iż idą do szkoły bo tam spotkają nowych przyjaciół. 33

34 Poznały i pamiętały zasady ułatwiające naszą komunikację. Potrafią rozpoznać i nazwać uczucia ogarniające nas w różnych sytuacjach. Znacznie częściej stosują zwroty grzecznościowe. Są świadome kogo i jak prosić o pomoc zwłaszcza kiedy to dotyczy krzywdzenia. Ewaluacji zajęć dzieci dokonywały w różny sposób. Standardowo zamalowując symbol na karcie podsumowania zajęcia (zrobiło się to przewidywalne i monotonne) bądź ustawiając się w wyznaczonych miejscach. Po pewnym czasie wykorzystałam tablice, na której dzieci umieszczały odpowiednią minę. Ukoronowaniem zajęć było świętowanie połączone z dekorowaniem koron, wręczaniem dyplomów i poczęstunkiem owocowym. 34

35 Jak zachęcić uczniów do aktywnego uczestnictwa w wychowaniu fizycznym? Ewa Głąbikowska W Zespole Szkół nr 1 w Kędzierzynie Koźlu nauczyciele wychowania fizycznego zarówno na początku (klasy pierwsze) jak i na koniec roku szkolnego (klasy drugie i trzecie) przeprowadzają wśród uczniów wstępną diagnozę dotyczącą uatrakcyjnienia zajęć wychowania fizycznego. Młodzież wypełnia ankiety lub dyskutując proponuje ulubione gry zespołowe, gry rekreacyjne lub inne formy aktywności ruchowej. Uwzględniając bazę szkoły, kwalifikacje nauczycieli można stwierdzić, czy potrzeby uczniów w zakresie kultury fizycznej mogą zostać realizowane. Nauczyciele wychowania fizycznego na tym poziomie edukacyjnym zauważają, szczególnie wśród dziewcząt, przesyt "gier zespołowych". Chcąc zachęcić je do aktywnego uczestnictwa w zajęciach wychowania fizycznego, wprowadzono i zastosowano innowacyjne metody nauczania: Fitness (ćwiczenia ruchowe z taśmą gumową, fit-ball, aerobik, step aerobik). Podczas zajęć wykorzystywane są również środki audiowizualne (rzutnik), które umożliwiają uczniom zastosowanie ćwiczeń zawartych w programach Ewy Chodakowskiej, Anny Lewandowskiej, Mel-B i innych. Te zajęcia cieszą się dużą popularnością wśród młodzieży szczególnie, gdy na sali gimnastycznej są duże grupy. Ćwiczenia relaksacyjne (elementy Jogi i Pilatesu) są bardzo dobrze odbierane szczególnie przez uczennice klas trzecich i czwartych. Badminton (ulubiona gra rekreacyjna uczniów o przeciętnej sprawności fizycznej). Nordic Walking Innowacja pedagogiczna, która realizowana jest już czwarty rok, dzięki niej znacznie zmniejszył się problem "uciekania" od biegów wytrzymałościowych. 35

36 Dziewczęta wolą doskonalić swoją wytrzymałość podczas intensywnego marszu z kijkami. Czynnikiem mobilizującym jest bezpłatna aplikacja ruchowa w telefonie "Endo- Mondo", która na bieżąco informuje uczniów o dystansie, prędkości, liczbie spalonych kalorii. Elementy tenisa ziemnego (w pobliżu szkoły znajduje się kompleks boisk Orlik ). Uczniowie naszej szkoły korzystają między innymi zimą z lodowiska, wiosną i jesienią z kortu tenisowego. Tę dyscyplinę wprowadziliśmy w ramach pilotażu od września 2014 r. Jej popularność przerosła nasze oczekiwania. Sporty zimowe jazda na łyżwach (wypożyczalnia łyżew na lodowisku umożliwia wszystkim uczniom udział w tych zajęciach). Piłka nożna dla dziewcząt Rajd rowerowy, pieszy i marsz z kijkami (Od trzech lat w maju, w związku z obchodami rocznicy Powstań Śląskich i patrona szkoły odbywają się rajdy na górę Św. Anny zakończone zabawami i konkursami ruchowymi). Realizacja pełnego zakresu treści edukacji zdrowotnej z wykorzystaniem nowoczesnych metod i treści kształcenia opartych na nauczaniu przez doświadczenie (prezentacje medialne dotyczące określonej tematyki z edukacji zdrowotnej, międzyszkolny aktywny dzień walki z otyłością, rozgrywki uczniów z rodzicami, akcja pij wodę, drugie śniadanie jest ważne, nie wierz reklamie reklama kłamie (dotycząca wyglądu sylwetki kobiety). Wprowadzenie innowacyjnych metod nauczania na zajęciach wychowania fizycznego wpłynęło pozytywnie na zwiększenie aktywności ruchowej wśród uczniów. Młodzież chętniej uczestniczy w zajęciach sportowych między innymi dzięki wprowadzeniu nowych dyscyplin, które pozwalają nawet uczniom o niskiej sprawności fizycznej osiągać dobre wyniki. Dobre wyniki (systematyczna praca) mają wpływ 36

37 na świadomość uczniów iż wysiłek fizyczny jest korzystny dla zdrowia, ale też może sprawiać przyjemność. 37

38 Zaćmienie Księżyca 28 września 2015 r. Roland Zimek Nie tak dawno, bo 20 marca 2015 r., mogliśmy obserwować wspaniałe zjawisko astronomiczne jakim było zaćmienie Słońca. Niestety w naszym kraju, zakryta została jedynie część tarczy. Pas całkowitego zakrycia naszej gwiazdy przez Księżyc przebiegał od północnego Atlantyku, Grenlandię, Wyspy Owcze i Spitsbergen. Już od samego rana w Obserwatorium RCRE w Niwkach śledziliśmy przebieg tego zjawiska. 2 teleskopy z szarymi filtrami, 2 teleskopy słoneczne z czerwonymi filtrami H- alfa, dwie lornetki, a także kilka szybek spawalniczych, to uzbrojenie, które pozwoliło nam spoglądać w tym czasie na Słońce, a także robić zdjęcia. Pogoda była wspaniała. Zaciekawieni mieszkańcy Niwek i inni zainteresowani przybyli, aby z nami oglądać to przepiękne zjawisko. 38

39 Na całkowite zaćmienie Słońca w Polsce musimy niestety zaczekać jeszcze 60 lat! Jednak już niedługo, bo 28 września (poniedziałek) 2015 r. czeka nas kolejne wspaniałe widowisko na niebie. Będziemy mogli obserwować całkowite zaćmienie Księżyca. Niestety rozpocznie się ono dopiero około godziny 3:00 nad ranem. Ale warto będzie nastawić budziki. Około godziny 4:00 rozpocznie się faza zaćmienia całkowitego, a maksimum zaćmienia nastąpi o 4:48. Księżyc pojawi się w całej okazałości dopiero około 6:30. Kolejne całkowite zaćmienie Księżyca będzie u nas widoczne dopiero 31 stycznia 2018 r. oraz 27 lipca 2018 r. Początek zaćmienia Księżyca będzie odbywał się zgodnie z oczekiwaniami. Na tarczy Księżyca będącego w pełni zacznie pojawiać się cień. 39

40 Zdjęcie: Autor: Tycho's Nose / photo on flickr; Licencja: Attribution-NonCommercial-NoDerivs License Jednak gdy Ziemia całkowicie zasłoni naszego naturalnego satelitę, nie zniknie on nam z oczu zupełnie lecz pokaże się w pełnej krasie, ale zabarwiony na czerwono. Zdjęcie: Autor: slworking2 / photo on flickr; Licencja: Attribution-NonCommercial-ShareAlike License 40

41 Dlaczego tak się stanie? Otóż odpowiada za to atmosfera Ziemi. Jak zapewne wiemy, białe światło jest tak w rzeczywistości mieszaniną wielu barw. Zdjęcie: Autor: Alfredo Louro / photo on flickr; Licencja: Attribution-NonCommercial-ShareAlike License Najkrótszą jest fala światła niebieskiego, a najdłuższą czerwonego. Wieczorem, kiedy promienie Słońca muszą przebyć znacznie dłuższą drogę przez atmosferę, światło jest bardzo mocno rozpraszane. Ponieważ barwa czerwona jest najsłabiej rozpraszana, to właśnie jej dociera do powierzchni Ziemi najwięcej. To samo zjawisko odpowiada za czerwony kolor Księżyca podczas jego zaćmienia. Gdy Ziemia zasłoni Słońce, światło przechodzące przez atmosferę naszej planety ulega bowiem także rozproszeniu i załamaniu. Trzymajmy kciuki za ładną pogodę! 41

42 exe przygotowanie zasobów edukacyjnych (cz. 2) Janusz Podolak Program exe zawiera standardowo osiemnaście obiektów (komponentów). Zdecydowanie wystarczają one do przygotowania zasobu dydaktycznego. Nowy obiekt jest umieszczany domyślnie na końcu danej grupy ale przy pomocy przycisków sterujących możemy przenieść go w dowolne miejsce projektu. Część obiektów ma zbliżoną funkcjonalność ich nazwy charakteryzują elementy lekcji i mają na celu ułatwienie wyboru użytkownikowi. Aktywność Obiekt ten zawiera edytor, który jest również podstawą większości innych komponentów. Służy do wprowadzania tekstu z poleceniami lub wskazówkami. Tekst może być dowolnie formatowany, zawierać rysunki, tabele, hiperłącza i elementy multimedialne. Rysunek 1 Obiekt Aktywność 42

43 Analiza teksu Składa się z pola Treść, w którym opisujemy sytuację i dążymy do tego by odbiorca zastanowił się nad problemem. W polu Aktywność wprowadzamy zadanie lub pytanie odnoszące się do pola Treść, które posiada jednoznaczne rozwiązanie przedstawionego problemu. W polu Opinia zwrotna wprowadzamy odpowiedź do zadania lub stosowny komentarz. W obiekcie tym możemy dodać więcej pól Aktywność i Opinia zwrotna (są one ze sobą zintegrowane), wybierając przycisk Dodaj następną aktywność. Rysunek 2 Obiekt Analiza tekstu Aplet Java W tym obiekcie możemy wstawić aplet w języku Java. Wprowadzone muszą być wszystkie pliki apletu a w polu Kod Apletu jego treść. Każdy plik należy dodawać osobno. Dołączone pliki są wyświetlane poniżej okna Kod Apletu z lewej strony. Możemy umieścić tu również JavaScript. Dzięki temu w treści naszego zasobu wstawimy np. filmy z serwisu YouTube. Aby wyświetlić taki film, należy ze strony 43

44 skopiować kod, który znajduje się w polu Umieść na stronie serwisu. Następnie kod ten należy wkleić w polu Kod Apletu. Spowoduje to automatyczne wstawienie wybranego filmu z tej witryny do zasobu. W przypadku tego obiektu osoba, do której adresowany jest zasób, aby zobaczyć film musi mieć aktywne połączenie z Internetem. Rysunek 3 Umieszczanie Apletu Java Rysunek 4 Umieszczanie filmu z serwisu YouTube Artykuł z Wikipedii Obiekt pozwala na wstawienie treści z encyklopedii Wikipedia, bez kopiowania tekstu, czy odwołania do strony. W polu Witryna wybieramy z rozwijalnego menu encyklopedie w odpowiadającej nam wersji językowej. Poniżej wprowadzamy słowa kluczowe i naciskamy przycisk Wczytaj. W polu Artykuł zostanie wyświetlona cały treść, dostępna w Encyklopedii związana wpisanym hasłem. Teraz możemy treść artykułu dowolnie zmodyfikować. Część elementów można usunąć i dodać własne. Dotyczy to zarówno tekstu jak i ilustracji. Przed zatwierdzeniem tej części zasobu, w polu Uwydatnianie, mamy jeszcze do wyboru sposób wyświetlenia obiektu. Zastosowanie opcji Wyróżnienie spowoduje, że obiekt będzie wyświetlony w ramce natomiast Brak uwydatniania, że bez ramki. 44

45 Rysunek 5 Obiekt Artykuł z Wikipedii Cele lekcji Co powinieneś już wiedzieć? Dwa powyższe obiekty zawierają edytor taki jak obiekt Aktywność. Galeria obrazów Tutaj możemy kilka obrazów wyświetlić w postaci galerii. W tym celu należy nacisnąć przycisk Dodaj obrazy, a następnie wybrać obraz z dysku komputer. Wstawione obrazy można opisać, zmieniać ich kolejność lub usuwać z galerii. Rysunek 6 Obiekt Galeria obrazów Dwukrotne kliknięcie w obrazek gotowej galerii spowoduje świetlnie go w nowym oknie. Oprócz samego obrazka dostępne są tu przyciski nawigacyjne Poprzedni i Następny oraz przycisk Zamknij zamykający okno. 45

46 Materiały do czytania Funkcjonalność podobna jak obiektu Analiza tekstu. Mamy tu do zastosowania jedną aktywność i zamiast przycisku Pokaż informacje zwrotną, w gotowym materiale występuje przycisk Kliknij tutaj. Obraz z powiększeniem Ten obiekt służy do wprowadzenia pojedynczego obrazu. Oprócz obrazu możemy umieścić komentarz, przy pomocy wcześnie wspominanego edytora i podpisać sam obrazek. Ustalamy tutaj również parametry wyświetlania. Atrakcją jest możliwość powiększania fragmentu obrazu a tym samym zwrócenie uwagi na występujące na nim szczegóły. Rysunek 7 Obraz z powiększeniem Quiz SCORM Jest jednym z obiektów do tworzenia testów. Jego wyniki mogą być umieszone na platformie e-learningowej. Wspomniany zasób to test jednokrotnego wyboru. Można w nim umieścić dowolną liczbę pytań (przycisk Dodaj następne pytanie) i odpowiedzi (przycisk Dodaj następną opcje), z których jedna jest poprawna. Zarówno w pytaniach jak i w odpowiedziach korzystamy z typowego dla programu edytora. Na koniec wybieramy poziom zaliczenia wyrażony w procentach. Po rozwiązaniu testu wyświetla się informacja podająca procentowy wynik poprawnych odpowiedzi. 46

47 Rysunek 8 Obiekt Quiz SCORM RSS (Really Simple Syndication) to format przekazywania nagłówków wiadomości. Aby zastosować ten obiekt, w polu RSS URL wpisujemy adres strony udostępniającej RSS i naciskamy Wczytaj. Wówczas w polu RSS pojawią się nagłówki wiadomości. Obiekt ten, podobnie jak Artykuł z Wikipedii ma możliwość wyświetlenia zasobu w ramce lub bez ramki (opcja Uwydatnianie). 47

48 Rysunek 9 Obiekt RSS Tekst formatowany Obiekt posiada taką samą funkcjonalność jak obiekty Aktywności, Cele lekcji i Co powinieneś już wiedzieć?. Jedyna różnica polega na tym, że opublikowany w nim materiał jest bez ramek. 48

49 Scratch dla najmłodszych Roland Zimek Sympatyczny kotek z programu Scratch zamieszkał w naszych komputerach już na dobre. Od wielu lat chętnie bawi się z nami w różne gry i ochoczo wykonuje nasze polecenia. Dzięki niemu nauka algorytmiki i programowania stała się prostsza i możliwa do nauczania już nawet w najmłodszych klasach. Scratch jest doskonałą podstawą do wprowadzenia bardziej poważnych języków programowania. A dzięki współpracy z programowalnymi klockami Lego pozwala też oswoić się z robotami. O programie Scratch napisano już wiele, choćby i w niniejszym Kwartalniku. Nie wszyscy natomiast wiedzą o wersji programu Scratch dla najmłodszych. Od 2014 roku, na urządzenia mobilne marki Apple, a od wiosny 2015 roku także dla systemu Android, jest dostępna wersja ScratchJr. Według autorów, jest ona przeznaczona dla dzieci w wieku od 5 do 7 lat. Rys. 1. Okno startowe ScratchJr jest znacznie uproszczoną wersją pełnego programu Scratch. Zachowano jednak duże podobieństwo do pierwowzoru. W obu wersjach programu naszym celem jest stworzenie programu przy pomocy odpowiednich bloków z polecaniami, które wybiera się z gotowej listy. Jednak w ScratchJr ograniczono liczbę bloków tylko do najprostszych poleceń. Takie podejście gwarantuje, że gdy dziecko wyczerpie już możliwości oferowane przez ScratchJr, w sposób naturalny będzie mogło pogłębić swoją wiedzę programistyczną w programie Scratch. 49

50 Ekran główny Po uruchomieniu programu możemy zapoznać się z materiałem wideo omawiającym podstawy korzystania programu. W tym celu należy wybrać przycisk ze znakiem zapytania. Wybranie przycisku z domem pozwala przejść do głównego ekranu programu. Rys. 2. Ekran główny programu ScratchJr Ekran główny zorganizowano pod kątem jak największej ergonomii i prostoty, tak aby nawet najmłodsze dzieci w sposób naturalny, z niewielką pomocą osoby dorosłej, były w stanie rozpocząć pracę z programem. Znajdziemy na nim następujące obszary: ❶ Obszar roboczy. Jest to miejsce gdzie będzie rozgrywała się akcja tworzonej animacji. Początkowo znajduje się na niej jedna postać, którą jest kot. ❷ Widok postaci. Zawiera listę postaci i obiektów animacji. Każdy z obiektów umieszczony na tej liście może zostać animowany przy pomocy skryptów. Wskazanie 50

51 znaku pędzla umożliwia wyświetlenie ekranu edycji postaci, dającej możliwość zmiany nazwy oraz wyglądu obiektu. Nowe obiekty można dodawać do widoku poprzez wskazanie znaku plus. Obiekty można usuwać poprzez przytrzymanie postaci. Wyświetli się wtedy symbol X. Rys. 3. Usuwanie postaci Obiekty można kopiować pomiędzy stronami. W tym celu należy przeciągnąć ikonę obiektu do widoku miniatur stron. ❸ Kategorie bloków z poleceniami: (Żółty) polecenia wykonywania skryptów, (Niebieski) polecenia ruchu, (Fioletowy) polecenia widoczności, (Zielony) polecenia dźwiękowe, (Pomarańczowy) polecenia kontrolne, (Czerwony) polecenia zatrzymania skryptów. ❹ Obszar programowania. W tym miejscu należy umieszczać bloki z poleceniami do sterowania animacją. ❺ Bloki z poleceniami. Lista bloków zmienia się w zależności od wybranej kategorii. ❻ Polecenia kontrolne: 51

52 Rys. 4. Polecenia kontrolne ❶ Zapisuje bieżący projekt. ❷ Powiększa obszar roboczy na cały ekran, ❸ Wyświetla na obszarze roboczym siatkę z koordynatami. ❹ Pozwala wybrać lub utworzyć obraz tła obszaru roboczego. ❺ Umieszcza na scenie tytuły i etykiety tekstowe. ❻ Przywraca wszystkie obiekty na ich pozycje wyjściowe na scenie. ❼ Wykonuje wszystkie skrypty, które zaczynają się Zieloną Flagą Startu. ❼ Widok miniatur stron. Pozwala na tworzenie nowych stron, poprzez wskazanie przycisku z plusem, oraz przełączanie widoku obszaru roboczego pomiędzy stronami. Każda strona ma swój własny zestaw obiektów i widoków tła. Aby usunąć stronę, naciśnij i przytrzymaj ją, a następnie wskaż symbol X. Aby zmienić kolejność stron, przeciągnij je do nowego miejsca na liście. ❽ Informacje o projekcie. Umożliwiają zmianę nazwy projektu oraz wyświetlenie listy zapisanych wcześniej projektów. Bloki poleceń Po wybraniu odpowiedniej Kategorii bloków z poleceniami, wyświetli się lista dostępnych bloków. Pozwalają one na wykonanie określonego działania. 52

53 (Żółty) polecenia wykonywania skryptów: Zielona Flaga Startu. Uruchamia skrypt po wskazaniu Zielonej Flagi na liście poleceń kontrolnych. Rozpocznij po Dotknięciu. Uruchamia skrypt po dotknięciu obiektu. Rozpocznij po Kontakcie. Uruchamia skrypt, gdy nastąpi kontakt z innym obiektem. Uruchom Skrypt Komunikatu Koloru. Uruchamia skrypt, gdy zostanie wysłany komunikat o określonym kolorze. Wyślij Komunikat Koloru. Wysyła komunikat o określonym kolorze. Komunikat Koloru jest odpowiednikiem procedury w innych językach programowania. W kodzie programu można umieścić blok Wyślij Komunikat Koloru, który spowoduje wykonanie poleceń umieszczonych skrypcie Komunikatu Koloru. W dolnej części bloku Komunikatu Kolorów umieszczono strzałkę, której wskazanie wyświetla listę sześciu kolorów do wybrania. Umożliwia to stworzenie sześciu niezależnych procedur. Rys. 5. Wybór Komunikatu Koloru (Niebieski) polecenia ruchu: w prawo. Przesuń w Prawo. Przesuwa postać o określoną wartość pól siatki Przesuń w Lewo. Przesuwa postać o określoną wartość pól siatki w lewo. 53

54 Przesuń w Górę. Przesuwa postać o określoną wartość pól siatki do góry. Przesuń w Dół. Przesuwa postać o określoną wartość pól siatki do dołu. Obróć w Prawo. Obraca postać zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara o określoną wartość. Aby ustawić pełny obrót, należy ustawić wartość 12. Obróć w Lewo. Obraca postać przeciwnie do kierunku ruchu wskazówek zegara o określoną wartość. Aby ustawić pełny obrót, należy ustawić wartość 12. w dół. Podskok. Przenosi postać o określoną pól siatki do góry, a następnie Przywróć Położenie. Przywraca położenie postaci do początkowego. Aby zmienić położenie początkowe należy przeciągnąć postać w obszarze roboczym. Większość opisanych powyżej poleceń umożliwia przesunięcie lub obrót obiektu o określoną wartość. Aby wybrać inną, niż domyślna wartość, należy wskazać pole z liczbą, widoczne poniżej bloku. Spowoduje to wyświetlenie przy prawej krawędzi ekranu pola z przyciskami liczb od 0 do 9. Rys. 6. Zmiana wartości dla polecenia Przesuń w Prawo (Fioletowy) polecenia widoczności: Komunikat. Wyświetla określony komunikat w dymku nad postacią. 54

55 Zwiększ Rozmiar. Zwiększa rozmiar postaci. Zmniejsz Rozmiar. Zmniejsza rozmiar postaci. Przywróć Rozmiar. Przywraca domyślny rozmiar postaci. Ukryj. Postać staje się niewidoczna. Pokaż. Przywraca widoczność ukrytej wcześniej postaci. (Zielony) polecenia dźwiękowe: Odtwórz Dźwięk. Odtwarza dźwięk Pop. Odtwórz Nagrany Dźwięk. Odtwarza dźwięk nagrany przez użytkownika. Użytkownik ma możliwość nagrania własnego komunikatu dźwiękowego i odtworzenia go w dowolnym momencie. W tym celu należy wybrać blok polecenia nagrania dźwięku. Pojawi się okno, w którym po wskazaniu przycisku Nagrywanie, należy zarejestrować własny dźwięk. Zakończenie nagrywania jest możliwe dzięki przyciskowi w kształcie szarego kwadratu. Następnie należy zatwierdzić nagranie przyciskiem. Rys. 7. Nagrywanie dźwięku (Pomarańczowy) polecenia kontrolne: 55

56 sekundy). Czekaj. Wstrzymuje skrypt przez określony czas (w dziesiątych częściach Zatrzymaj. Zatrzymuje wszystkie skrypty, wszystkich postaci. z poleceniami. Ustaw Tempo. Ustawia tempo, w jakim wykonywane są bloki Powtórz. Wykonuje bloki z poleceniami umieszczone wewnątrz, określoną liczby razy. Polecenie Ustaw Tempo pozwala zmienić prędkość wykonywania skryptu. W tym celu należy wskazać strzałkę poniżej bloku i wybrać jedyną z trzech dostępnych prędkości. Rys. 8. Ustawienie prędkości wykonywania skryptu Często zachodzi potrzeba kilkukrotnego wykonania określonej sekwencji poleceń. Wystarczy w tym celu jeden raz określić kolejność wykonywania poleceń, a następnie przeciągnąć na nie blok Powtórz. Blok ten otoczy dane polecenia. Można także określić liczbę powtórzeń. Rys. 9. Blok Powtórz, który cztery razy wykona dla postaci sekwencję poleceń (Czerwony) polecenia zatrzymania skryptów: sposób. Koniec. Oznacza koniec skryptu, ale nie wpływa na skrypt w żaden 56

57 Powtórz Nieskończenie. Ponownie uruchamia skrypt od początku. Przejdź do Strony. Wyświetla określoną stronę projektu. Programowanie animacji Aby zaprogramować postać, wskaż ją, wybierając odpowiedni przycisk w Widoku postaci, a następnie wskaż odpowiednią Kategorię bloków z poleceniami. Listy bloków z poleceniami przeciągnij odpowiedni blok do Obszaru programowania. Rys. 10. Umieszczenie bloku z poleceniem w Obszarze programowania Aby zobaczyć w jaki sposób działa dane polecenie wystarczy je wskazać po umieszczeniu w Obszarze programowania. Bloki z poleceniami można także przeciągnąć z Obszaru programowania do Listy bloków z poleceniami. Spowoduje to ich usunięcie ze skryptu do wykonania. 57

58 W każdej chwili, w trakcie pracy nad skryptem, możesz cofnąć wykonane polecenie. Możesz także przywrócić niepotrzebnie cofnięte polecenie. W tym celu wystarczy wybrać odpowiednią strzałkę znajdującą się na końcu Bloku z poleceniami. Rys. 11. Polecenia cofnięcia i przywrócenia ostatniego polecenia Kilka bloków można połączyć w sekwencję bloków do wykonania, przeciągając je w pobliże siebie. Tworzy się w ten sposób skrypt który zostanie przypisany dla danej postaci. Na przykład skrypt nakazujący postaci przemieszczenie się o jedno pole w prawo, następnie w górę, w lewo i w dół powinien wyglądać następująco: Rys. 12. Przykładowy skrypt Jednak aby uruchomić taki skrypt, należy na jego początku umieścić blok Zielonej Flagi Startu. Dzięki temu będzie można uruchomić skrypt przyciskiem Zielonej Flagi na liście poleceń kontrolnych. Warto także odpowiednio oznaczy koniec skryptu blokiem Koniec. Rys. 13. Poprawnie rozpoczęty i zakończony skrypt Dla jednej postaci można przypisać kilka ciągów skryptów, które mogą być wykonywane w określonej sytuacji. W przypadku skryptów pokazanych na rysunku 14, obiekt będzie nieskończoną liczbę razy przemieszczał się tam i z powrotem, za każdym razem pokonując 5 pól i wysyłając Komunikat z kolorem Czerwonym. Wysłanie Komunikatu Czerwonego będzie powodowało pełny obrót zgodnie ze wskazówkami zegara i wyświetlenie dymku 58

59 z tekstem Cześć. W każdym momencie ruchu postaci będzie można ją wskazać na Obszarze roboczym, co spowoduje podskoczenie o 2 pola i odtworzenie dźwięku Pop. Rys. 14. Przykładowy skrypt Rozbudowywanie animacji Dzieci w wieku 5-7 lat bardzo chętnie będą urozmaicać stworzony przez siebie program różnymi postaciami i tłami. W programie ScratchJr zapewniono nie tylko bogatą bibliotekę takich elementów, ale także dostarczono prosty w obsłudze edytor, dzięki czemu szybko można stworzyć dowolne nowe obiekty. Jak już napisałem wcześniej, domyślnie mamy tylko jedną postać, jaką jest kot, znajdujący się na jednej pustej stronie. Aby umieścić na stronie więcej postaci, należy wskazać znaku plus poniżej listy Widoku postaci. 59

60 Rys. 15. Wybór postaci Po wskazaniu postaci należy wybrać przycisk. Tym samym postać zostanie umieszczona w animacji i będzie można dla niej utworzyć niezależny skrypt. Jeżeli nie znajdziemy postaci która by nam odpadała lub chcielibyśmy zmienić wygląd wybranej postaci, należy wskazać znaku pędzla obok nazwy obiektu. Przejdziemy tym samym do okna edycji postaci. 60

61 Rys. 16. Okno edycji postaci Mamy w nim możliwość zmiany nazwy postaci ❶. Narysowania podstawowych figur geometrycznych ❷ lub linii o określonej grubości ❸. Rysowane obiekty mogą mieć jeden ze zdefiniowanych kolorów ❹. Przyciski ❺ umieszczone przy prawej krawędzi ekranu umożliwiają: wskazanie narysowanego obiektu. Wskazany obiekt można edytować lub przesunąć na płótnie, obrót wybranego obiektu, duplikowanie obiektu, poprzez jego wskazanie, usuniecie zaznaczonego obiektu, wskazanie dowolnego obiektu i wypełnienie go zdjęciem wykonanym aparatem fotograficznym zamontowanym w urządzeniu, wypełnienie obiektu dowolnym kolorem. Po zakończeniu edycji postaci, należy wybrać przycisk ❻. 61

62 Obszar roboczy animacji można wypełnić dowolnym tłem. Należy w tym celu wskazać przycisk znajdujący się na górze ekranu. Wyświetlone zostanie okno z dostępnymi tłami. Rys. 17. Tła Aby zastosować tło, należy je wskazać, a następnie wybrać przycisk. Można także edytować jedno z dostępnych teł. Należy w tym celu wybrać przycisk pędzla. 62

63 Rys. 18. Animacja z trzema postaciami i tłem 63