ART BANKING. Ewelina Rudnicka. Patrycja Bracisiewicz

Transkrypt

1 Ewelina Rudnicka Patrycja Bracisiewicz ART BANKING Art banking jest usługą, która obejmuje profesjonalne doradztwo w kolekcjonowaniu dzieł sztuki. Klienci, mogą skorzystać z porad oraz pomocy przy nabywaniu dzieł, ich wycenie oraz potwierdzeniu autentyczności. W ramach oferty Art Banking bank również reprezentuje klienta na aukcjach, negocjuje cenę oraz pozostałe warunki transakcji. Ponadto zapewnia bezpieczny transport, przechowywanie, ubezpieczenie i konserwację eksponatów. W 1904 roku francuski finansista przekonał 12 innych inwestorów, aby każdy z nich zainwestował 212 franków na fundusz skierowany na rynek sztuki nowoczesnej (LaPeau de l'ours). Przez następne 10 lat fundusz zakupił ponad 100 obrazów, łącznie z pracami Picasso i Matisse. 2 marca 1914 roku cała kolekcja została sprzedana w Paryżu za cenę, która była dziesięciokrotnie wyższa od ceny zakupu. Po ostatecznym rozliczeniu okazało się, że partnerzy czterokrotnie pomnożyli swoje początkowe inwestycje. Szacuje się, że w skali roku dzieła sztuki przynoszą średnie zyski na poziomie 1,6%. Istotnym faktem jest także to, że dzieła, które kupowane są w celach inwestycyjnych pozbawione są wartości dodanej. Pomimo tego moda na art investing nadal nabiera rozpędu, ponieważ inspirowana jest kolejnymi publikacjami i rynkowymi analizami. Według szczegółowych obliczeń okazuje się, że przez około 130 lat obrazy na szczycie indeksu przynosiły znaczne dochody, a przez ostatnich 50 lat były tak samo opłacalne jak aukcje. Na rynku sztuki spotykają się zarówno oferenci jak i nabywcy, którzy dokonują transakcji dzieł sztuki, których cena jest uzależniona od wielu czynników i zmienna w sposób mało przewidywalny. Rynek ten zmienia się na własnej, autonomicznej osi czasu, którą regulują takie czynniki jak: utrwalona pozycja twórcy w historii sztuki, autentyczność dzieła, popularność na arenie międzynarodowej, jakość dzieła sama w sobie, tzw. popularność katalogowa dzieła, ogólny stan dzieła, czas, miejsce i okoliczności powstania, panująca moda, kontekst kulturowy. Obrotem arcydzieł zajmują się prywatni kolekcjonerzy jak i dealerzy, brokerzy, aukcje dzieł sztuki oraz inne uprawnione do handlu instytucje takie jak na przykład:

2 muzea i fundacje. Ważną role odgrywa tu przede wszystkim dobór odpowiedniego środowiska, w którym zamierza się ulokować swoje pieniądze. Art Banking zalicza się do alternatywnej formy inwestowania wobec tradycyjnych metod pomnażania kapitału(fundusze inwestycyjne, inwestowanie w nieruchomości). Zysk zależy w dużej mierze od ceny rynkowej dzieła, momentu sprzedaży tzw. Timing oraz od kosztów manipulacyjnych, które czasem osiągają wysokość 20% transakcji (ochrona, konserwacja, odnowienie, transport, wycena, ubezpieczenie, weryfikacja autentyczności). Optymistyczna wersja przewiduje, że sztuka jest dlatego opłacalną inwestycją, ponieważ ceny nie są uzależnione od lokalnej gospodarki, roszad cenowych na giełdach, a poza tym dzieła sztuki są ze swej natury unikalne i trwałe. Znawcy rynku sztuki jednoznacznie stwierdzają, że polska sztuka jest niedoszacowana i przewidują znaczny wzrost jej wartości. W dobie kryzysu jest ona również jedną z bezpieczniejszych lokat. Oferta Art Banking skierowana jest głównie do klientów zamożnych, zdaniem specjalistów na rozpoczęcie budowy dobrej kolekcji wystarczy 100 tys. zł. W ramach usługi Art Bankingu polegającej na współpracy banku z domem aukcyjnym lub galerią sztuki, klientowi wyznaczony zostaje doradca art advisor, gdyż inwestycje tego typu wymagają wiedzy specjalisty oraz doświadczenia. Za narodziny Art Bankingu uznaje się lata 80. XX wieku, kiedy to nowojorski Citibank wprowadził nowoczesną jak na ówczesne czasy ofertę, motywowaną chęcią wyróżnienia elitarnych klientów. Najpotężniejszą dziś instytucją, która zajmuje się obsługą inwestycji w sztukę - również w Polsce - jest UBC - szwajcarski lider wśród banków inwestycyjnych. Poza tym, podobne usługi oferują m.in.: Citibank, Deutsche Bank, ABN Amro, noble Bank. Posiadanie w swojej ofercie usługi Art Bankingu kreuje i wzmacnia wizerunek instytucji, banku. Aby osiągać zysk na zadowalającym poziomie warto przestrzegać kilku określonych zasad: 1)odnaleźć artystę, którego działa nie są znane w szerszym kręgu lecz wzbudzają zainteresowanie,

3 2)gdy brak nam wiedzy w obszarze sztuki, lepiej zainteresować się zakupem fotografii, litografii, mebli lub starodruków. Wartość tych aktywów znaczniej łatwej jest oszacować i jest ona stabilniejsza niż w przypadku obrazów, 3)kupować tylko, to co naprawdę nam się podoba. Oferta Stilnovisti - Wine & Art banking Firma doradcza, która rozpoczęła działalność w 2007 roku specjalizujące się w Wine & Art Bankingu. Jako jedna z pierwszych firm na polskim rynku zaproponowała usługi dot. inwestycji alternatywnych. Oferta kierowana jest do Klientów otwartych na indywidualne rozwiązania w inwestycjach, charakteryzujące się zróżnicowanym poziomem ryzyka, oraz zainteresowanych inwestowaniem w dłuższej perspektywie. Proponowana oferta opiera się gównie na inwestycji w awangardowych artystów jako najbardziej niedowartościowanym segmencie rynku. Strategię inwestycyjną firma opiera na traktowaniu AB jak stricte usługi finansowej oraz stosowaniu narzędzi analizy fundamentalnej. Obszar zainteresowań Stilnovisti to przede wszystkim sztuka współczesna oraz awangardowa. Instytucja ta umożliwia rozpoczęcie inwestowania od relatywnie niewielkich kwot 2-3 tys. zł rocznie. Jedną z proponowanych usług jest Zakup sztuki z funduszem stypendialnym. Polega na zakupie oraz późniejszym dofinansowaniu działań w celu promocji nazwiska artysty. Duża zaleta jest niewielka kwota, gdyż najważniejsza jest konsekwencja w realizacji działań prze planowany okres. Kolekcja Prywatna/instytucjonalna Proponowana najbardziej świadomym inwestorom, który akceptują długi okres inwestycji. Powiązane ze sobą obiekty w kolekcji mogą tworzyć odpowiedni wizerunek właściciela pod warunkiem zachowania reguł zarządzania. Minimalna rekomendowana kwota wynosi 80 tys. zł i świadczona jest jednorazowo, następnie prze kolejne lata może dochodzić 25 tysięcy zł. Inwestycja ta charakteryzuje się Wysokiem stopniem ryzyka, prowizja wynosi od 10 do 30%. Dodatkowymi usługami proponowanymi przez firmę jest inwestycja w pojedyncze obiekty (horyzont czasowy 5 lat, stopień ryzyka wysoki, rekomendowana kwota od 3 tysięcy zł rocznie) oraz pomoc przy budowie kolekcji(kolekcja monograficzna - obejmująca prace jednego artysty, kolekcja problemowa - strategia obejmująca wybrany segment sztuki współczesnej, kolekcja szeroka- obejmująca wysoko oceniane kolekcje ostatnich lat).

4 Rynek sztuki na celowniku globalnej recesji: W przeciągu kilku ostatnich lat można było zaobserwować rozrastanie się światowego rynku sztuki. Jednak obecnie sytuacja na światowym rynku sztuki, szczególnie amerykańskim i brytyjskim uległa pogorszeniu. Kryzys na rynkach finansowych odbił się negatywnie również na rynku sztuki. Domy aukcyjne na świecie bardzo wyraźnie odczuły skutki spowolnienia gospodarczego. Dynamiczny rozkwit zagranicznych rynków sztuki, wraz z nadejściem światowego kryzysu gospodarczego, znacząco wyhamował. Obecnie największe obroty na międzynarodowym rynku sztuki mają Wielka Brytania (35,7%) i Stany Zjednoczone (35,6%). Trzecie miejsce przypisywane jest Chinom z ok. 7% udziałem Zauważa się również nowo wschodzące rynki z wyraźnym trendem wzrostowym, należą do nich m.in.: Rosja, Indie, Środkowy Wschód. Na światowym rynku sztuki bezwzględnie dominują dwa domy aukcyjne: Sotheby`s i Christie`s, które praktycznie zmonopolizowały obrót najbardziej wartościowymi dziełami (78% udział w obrotach działami sztuki na świecie). Kryzys gospodarczy nie pozostaje bez wpływu na rynek sztuki. Pomijając wszystkie negatywne skutki spowolnienia, należy zwrócić uwagę na pozytywne aspekty nowej sytuacji. Możemy oczekiwać pojawienia się na rynku ciekawych prac, które być może od dawna były przechowywane tylko i wyłącznie w kolekcjach prywatnych. Z pewnością wycofanie się z gry

5 wielu zamożnych kolekcjonerów i inwestorów umożliwi udział w licytacjach osobom o mniejszych zasobach finansowych. Jednak trudne czasy nadchodzą dla tych artystów, którzy zbudowali swoją popularność na marketingowych zabiegach, np: Damien Hirst. Niezaprzeczalnie, pozycja znanych twórców, jak Picasso, Warhol, Monet, Renoir czy Rembrandt jest utrwalona, a inwestycje w ich dzieła wciąż obarczone są bardzo niskim ryzykiem. Prace Pabla Picassa królują niepodzielnie od wielu lat na liście najdrożej sprzedanych dzieł jednego autora. Kryzys stał się szansą dla niektórych rynków zagranicznych, np. rynek chińskiej sztuki współczesnej. Pojawiły się nowe dzieła, które osiągają zawrotne ceny (między innymi: Zhang Xiaogang czy Yue Minjum). Można tu mówić o rynkowej rywalizacji, gdyż chińscy kolekcjonerzy są w stanie zapłacić każdą sumę za wartościową sztukę. Trudno jednak przewidzieć to, jak zachowa się międzynarodowy rynek sztuki, gdyż istnieje na nim ogromne zróżnicowanie towarów oraz gustów. Jedno jest jednak pewne: można się spodziewać jeszcze wielu zaskakujących rekordów cenowych oraz dramatycznych spadków, gdyż rynek sztuki zatacza coraz większe kręgi, rozprzestrzeniając się na mało znane do te pory rynki.