Atrakcyjność inwestycyjna nieruchomości komercyjnych w miasteczkach lotniskowych

Transkrypt

1 Atrakcyjność inwestycyjna nieruchomości komercyjnych w miasteczkach lotniskowych nvestment attractiveness of commercial real estates in airport cities AKADEMA 41 Nowy przedmiot zainteresowania inwestorów, poszukujących atrakcyjnych lokalizacji dla inwestycji w nieruchomości komercyjne, stanowią miasteczka lotniskowe (airport cities). Airport city obejmuje obszar zlokalizowany wokół portu lotniczego, w tym pasy startowe, terminale, elementy infrastruktury komunikacyjnej, a także działalność biznesową w jego bezpośrednim sąsiedztwie. dr Wanda Pełka Wyższa Szkoła Handlu i Finansów Międzynarodowych w Warszawie wpelka@wshifm.edu.pl FOTO: ARCH. PRYWATNE Do połowy lat osiemdziesiątych rozwój portów bazował na usługach lotniczych, a inwestycje dotyczyły infrastruktury lotniskowej. W kolejnych latach pasażerowie zaczęli korzystać z dodatkowych usług, co przyczyniło się do rozwoju usług pozalotniczych, które początkowo świadczone były wyłącznie na obszarze terminali portów. Niedostateczna powierzchnia skłaniała do przenoszenia usług na tereny poza terminalem. Jednocześnie rosnący popyt na usługi biurowe, wypoczynkowe i rekreacyjne spowodował pojawienie się hoteli i budynków biurowych, co z kolei sprzyjało lokowaniu się w pobliżu portów filii korporacji międzynarodowych.

2 42 AKADEMA W związku z tym nasuwa się pytanie, czy okolice portów lotniczych stanowią atrakcyjną niszę lokalizacyjną nieruchomości komercyjnych. O atrakcyjności inwestycji w nieruchomości w miasteczkach lotniskowych decyduje wiele czynników. Przede wszystkim należy podkreślić, że na obszarze wokół portu lotniczego powstają centra biznesowe i logistyczne, parki technologiczne, w których w pierwszej kolejności swoją działalność lokalizują przedsiębiorstwa związane z obsługą transportu lotniczego. Obecne są tu firmy, dla których podstawowe znaczenie ma komunikacja oraz szybki dostęp do klientów i partnerów biznesowych dzięki wykorzystaniu transportu powietrznego. Należy podkreślić, że budowa miasteczek lotniskowych jest trendem globalnym. Porty lotnicze na całym świecie wykorzystują tę koncepcję, gdyż rozszerzając ofertę handlowo usługową, generują alternatywne źródło przychodów. Wzrost podaży powierzchni handlowej w obrębie terminali lotniczych jest najbardziej widoczną cechą tego trendu. Powierzchnia handlowa w portach lotniczych generuje średnio 3 4 razy wyższy przychód na m 2 niż inne lokalne centra handlowe. Przychody związane z nieruchomościami osiągają w Europie poziom 3 proc. przychodów portów lotniczych. Do prekursorów wykorzystania koncepcji airport city w Europie należy lotnisko w Amsterdamie. Amsterdam Schiphol jest piątym co do wielkości europejskim lotniskiem. W jego otoczeniu znajduje się sześć dużych parków biznesowych, oferujących różnego rodzaju powierzchnie komercyjne. Sukces miasteczka jest związany z lokalizacją portu w obrębie miasta oraz dobrym połączeniem lotniska z miastem i pozostałą częścią kraju. Jednym z najbardziej znanych parków jest Schiphol Centre, który dysponuje nowoczesną powierzchnią biurową (165 tys. m 2 ). W obrębie parku funkcjonuje wiele obiektów hotelowych, handlowych i rozrywkowych. Rozwiniętym air port city dysponuje Frankfurt. W sąsiedztwie lotniska znajdują się obiekty oferujące ponad 3 tys. m 2 powierzchni biurowej na wynajem, blisko 25 sklepów i restauracji, hotele, centrum konferencyjne oraz dwa kompleksy magazynowe o powierzchni 36 tys. m 2. Zarządzająca portem spółka zabiega o realizację kolejnych inwestycji o charakterze komercyjnym. nteresujący przykład stanowi port lotniczy w Hongkongu. W tym przypadku tworzenie miasteczka lotniskowego zainicjowano już na etapie planowania portu. Port powstał na sztucznej wyspie, a lotnisko zlokalizowane jest w ścisłym centrum jednego z największych obszarów przemysłowych. Element portu stanowi SkyCity, wielofunkcyjny kompleks łączący funkcje biznesowe i rozrywkowe, oparty na koncepcji airport city i aerotropolis, tworzony na obszarze 57 ha w obrębie wyspy. Do czynników mających istotny wpływ na rosnące zainteresowanie inwestycjami w nieruchomości w miasteczkach lotniskowych należy zaliczyć wzrost liczby pasażerów obsługiwanych przez lotniska zlokalizowane zarówno w dużych aglomeracjach, jak i przez lotniska regionalne, bezpośredni dostęp firm do klientów oraz stan istniejącej i rozwijanej infrastruktury transportowej. Rynek lotniczy w Polsce cechuje się dużym potencjałem rozwoju. Wzrost liczby pasażerów oraz towarów transportowanych drogą powietrzną to jedna z przyczyn, dla których coraz większa liczba firm oferujących usługi związane z obsługą transportu powietrznego, jak również przedsiębiorstw często korzystających z tego rodzaju transportu, decyduje się na lokowanie swojej działalności w pobliżu lotnisk. Według danych Urzędu Lotnictwa Cywilnego, w 212 r. polskie porty lotnicze obsłużyły łącznie 24,4 mln pasażerów, co oznacza wynik wyższy w stosunku do roku poprzedniego o 12,5 proc. oraz o 19,4 proc. w stosunku do roku 21. Szacuje się, że do 22 r. liczba pasażerów korzystających z polskich lotnisk wzrośnie do 39 mln osób. Coraz szybciej rozwijają się także regionalne porty lotnicze. Warto zwrócić uwagę na rozwój przewozów krajowych. W 212 r. polskie porty lotnicze obsłużyły ponad 3,5 mln pasażerów podróżujących w ruchu krajowym, tj. o 87 proc. więcej w porównaniu do roku 21 oraz o 56,5 proc. więcej w porównaniu do roku 211. Zainteresowane lokalizacją w pobliżu portu lotniczego są przedsiębiorstwa prowadzące działalność handlową, świadczące usługi dla podróżnych czy pracowników firm funkcjonujących na terenie lotniska. Oznacza to dużą liczbę potencjalnych klientów oraz rynek zbytu dla firm handlowych i usługowych. Kolejną przewagę miasteczka lotniskowego stanowi rozwinięta infrastruktura transportowa i parkingowa, w tym możliwość korzystania ze środków transportu drogowego, kolejowego i lotniczego. Bliskość transportu powietrznego oznacza oszczędność czasu dla firm często z niego korzystających lub powiązanych z biznesem lotniczym. Pracownikom firm daje możliwość dogodnego dojazdu do miejsca pracy z różnych części miasta. Nie bez znaczenia jest także dostępność miejsc parkingowych w porównaniu z lokalizacjami centralnymi. nfrastruktura transportowa stanowi jeden z głównych czynników decydujących o lokalizacji nieruchomości biurowych. W najważniejszych miastach Polski istniejąca oraz planowana powierzchnia biurowa jest zlokalizowana na linii łączącej centrum miasta z portem lotniczym. W Polsce Lotnisko Chopina w Warszawie stanowi najsilniejszy magnes dla inwestorów nieruchomości komercyjnych. O jakości tej lokalizacji świadczy nie tylko fakt dostępu do międzynarodowego transportu lotniczego, ale także duża podaż gruntów inwestycyjnych i poprawiająca się jakość infrastruktury drogowej. W 214 r. Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze rozpoczęło realizację projektu Chopin Airport City pierwszego miasteczka lotniskowego w Polsce, które w ciągu 1 lat powstanie na powierzchni 22,5 ha w pobliżu Terminalu A Lot- FN czerwiec 214 nr 39

3 AKADEMA 43 niska Chopina. Na rzecz realizacji projektu zostanie udostępnione 165 tys. m 2 powierzchni użytkowej. Powstanie 16 biurowców klasy A, w których znajdą się nowoczesne biura, sale konferencyjne i powierzchnia handlowa. Projekt zakłada przekształcenie terenów zlokalizowanych przy lotnisku w nowoczesną dzielnicę biznesową. Biznesowa koncepcja miasteczka wiąże się z przygotowaniem odpowiedniej infrastruktury biurowo konferencyjnej według najwyższych standardów. W 213 r. został uruchomiony pięciogwiazdkowy hotel Renaissance, należący do sieci Marriott i dwugwiazdkowy hotel klasy ekonomicznej Hampton by Hilton. Na terenie przyszłego miasteczka działa już hotel Courtyard by Marriott. Potencjał lotniska wykorzystują ponadto hotele: Aiport Hotel Okęcie, Hotel Gromada Airport, Hotel Witkowski, B&B Hotel Warszawa Okęcie. Należy oczekiwać, że liczba obiektów hotelowych w otoczeniu lotniska będzie się powiększać w kolejnych latach. Bliskość międzynarodowego portu lotniczego przyciąga również inwestorów powierzchni magazynowych. Zainteresowanie powierzchnią magazynową wynika przede wszystkim z korzystnego usytuowania i niewielkiej odległości od centrum Warszawy. Obecność portu lotniczego jest czynnikiem sprzyjającym realizacji inwestycji komercyjnych również w nieco dalszej odległości od lotnisk. Dogodny dojazd do Portu Lotniczego w Warszawie stanowi atut lokalizacji na przykład na Służewcu Przemysłowym, który w ostatnich latach stał się centrum biznesowym. Budynki biurowe oferują wysoki standard, a stawki czynszu dla najlepszych obiektów są na Okęciu o 45 proc. niższe niż stawki obowiązujące w centralnej części miasta. Poza Warszawą swoje miasteczka lotniskowe projektują także inne miasta dysponujące portami lotniczymi. Można już mówić o lokalizacji nieruchomości komercyjnych wokół regionalnych portów lotniczych w Gdańsku, Poznaniu i Wrocławiu. Przykładem projektu mającego na celu tworzenie airport city jest BCB Business Park, będący nowoczesnym parkiem biznesowym, powstający przy nowym terminalu Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy w Gdańsku. W skład kompleksu realizowanego docelowo na 11 ha wejdzie 5 biurowców o powierzchni ponad 45 tys. m 2, centrum usługowo handlowe oraz hotel. Kompleksowość oraz lokalizacja w bezpośrednim sąsiedztwie międzynarodowego lotniska są największymi atutami projektu. nnym projektem biurowym, który powstał blisko gdańskiego lotniska i już zdążył wpisać się w biznesowy krajobraz Trójmiasta, jest Allcon@Park. Potencjał tych terenów jako lokalizacji biznesowych wzrośnie jeszcze bardziej, gdy zostanie uruchomiona Pomorska Kolej Metropolitarna, łącząca port lotniczy z centrum Gdańska i Gdyni. W pozostałych miastach regionalnych położenie portów lotniczych również miało wpływ na decyzje o lokalizacji parków biurowych. W odległości ok. 3 km. od Portu Lotniczego Poznań-Ławica im. Henryka Wieniawskiego powstaje park biurowy Business Garden Poznań. Docelowo park będzie składał się z 9 obiektów o powierzchni najmu blisko 8 tys. m 2. Wśród nowoczesnych parków magazynowych zlokalizowanych w pobliżu lotnisk należy wymienić takie kompleksy, jak Prologis Park Wrocław, zlokalizowany ok. 4 km od nowego terminalu lotniczego we Wrocławiu czy też Kraków Airport Logistics Centre, oddalony o 4 km od lotniska Kraków-Balice. Reasumując, w najbliższej perspektywie nieruchomości stanowić będą istotne źródło przychodów portów lotniczych. W dłuższym okresie, z uwagi na zmianę funkcji portów lotniczych, ich znaczenie może być większe niż przychody osiągane z działalności lotniczej. Wraz z rozwojem rynku usług lotniskowych w Polsce oraz rozwojem niezbędnej infrastruktury, w otoczeniu portów lotniczych należy spodziewać się kolejnych inwestycji o charakterze komercyjnym. Atuty lokalizacji w pobliżu lotnisk powinny przyczynić się do tego, iż w kolejnych miastach również rozwijać się będą dzielnice biznesu tworzące zalążki airport city, podobne do tych, które funkcjonują za granicą.... STRESZCZENE Artykuł prezentuje koncepcję miasteczek lotniskowych jako miejsca inwestycji w nieruchomości komercyjne. W tym celu zaprezentowano czynniki determinujące ich rozwój na świecie. Nowy trend posłużył identyfikacji przewag portów lotniczych jako miejsca lokalizacji hoteli, biur i infrastruktury handlowej. Prezentacja projektu Chopin Airport City w Warszawie pozwoliła sformułować wniosek, że rozwój nowych usług lotniskowych decyduje o atrakcyjności i potencjale inwestycyjnym w sektorze nieruchomości komercyjnych. SŁOWA KLUCZOWE miasteczko lotniskowe, nieruchomości komercyjne, rynek nieruchomości ABSTRACT The article presents the concept of airport cities as investment location for commercial real estates. The factors influencing development of airport cities around the world have been presented for this purpose. New trend was used to identify the advantages of airports for location of hotels, offices and trade infrastructure. A presentation of the project Chopin Airport City in Warsaw enabled the conclusion to be drawn that the increasing demand for new airport services is responsible for attractiveness and investment potential in the sector of commercial real estates. KEY WORDS airport city, commercial real estates, real estate market

4 44 RAPORTY Kredyty mieszkaniowe i ceny transakcyjne nieruchomości w kwartale 214 r. w raporcie AMRON-SARFiN Raport został opracowany w Centrum AMRON, we współpracy z Komitetem ds. Finansowania Nieruchomości ZBP oraz prof. SGH Jackiem Łaszkiem. Dane oraz komentarze zostały przygotowane przez zespoły AMRON i SARFiN. W Raporcie, oprócz danych gromadzonych w Systemach AMRON i SARFiN, wykorzystano również dane z BGK, GUS oraz Narodowego Banku Polskiego. Raport w liczbach zmiana / V ,72 mld zł ogólna kwota zadłużenia z tytułu kredytów mieszkaniowych 1,29% 1,821 mln liczba czynnych umów kredytowych,5% liczba umów zawartych 7,65% 8,854 mld zł wartość umów zawartych 9,35% zł średnia wartość udzielonego kredytu ogółem 1,47% 163,38 pkt. wartość ndeksu Dostępności Mieszkaniowej M3 4,46 pkt. 56,67% udział nowo udzielonych kredytów mieszkaniowych z LtV powyżej 8% 4,62 pkt. proc. 99,48% wartościowy udział nowo udzielonych kredytów w PLN,41 pkt. proc.,51% wartościowy udział nowo udzielonych kredytów w EUR,4 pkt. proc. 62,24% udział nowo udzielonych kredytów na okres od 25 do 35 lat 1,51 pkt. proc całkowita średnia cena transakcyjna mieszkania w Warszawie,5% zł średnia cena transakcyjna za metr kwadratowy mieszkania w Warszawie,12% FN czerwiec 214 nr 39

5 RAPORTY 45 SYTUACJA NA RYNKU KREDYTÓW MESZKANOWYCH Liczba i wartość nowo udzielonych kredytów mieszkaniowych Łączna liczba nowo udzielonych kredytów hipotecznych w pierwszych miesiącach 214 roku wyniosła , co oznacza spadek o 7,65 proc. w porównaniu do poprzedniego kwartału. Pierwszy kwartał bieżącego roku był słabszy również w przypadku wartości nowo podpisanych umów z tytułu kredytów mieszkaniowych, która była niższa o 9,35 proc. w odniesieniu do wartości notowanych w ostatnim kwartale 213 roku. Od stycznia do marca 214 r. wartość nowo podpisanych umów o kredyt hipoteczny wyniosła 8,854 mld zł. Okres kredytowania W strukturze nowo udzielonych kredytów ze względu na okres kredytowania wzrósł udział kredytów o krótszym okresie zapadalności, czyli tych udzielonych na okres do 15 lat (o 1,1 p.p.) oraz od 15 do 25 lat (o,5 p.p.). W badanym kwartale zarejestrowano natomiast spadek (o 1,51 p.p.) w najpopularniejszym segmencie kredytów o okresie zapadalności od 25 do 35 lat stanowiły one ponad 62 proc. łącznej wartości udzielonych kredytów , , WYKRES 1. Liczba nowo podpisanych umów o kredyt kwartalnie w okresie 213 r. 214 r V Źródło: ZBP. WYKRES 2. Wartość nowo podpisanych umów o kredyt kwartalnie w okresie 213 r. 214 r. (mld zł). 9, ,767 V 213 8, Źródło: ZBP. FOTO: FOTOLA Struktura nowo udzielonych kredytów według wysokości kredytu Początek bieżącego roku przyniósł wyraźne zmiany w strukturze nowo udzielonych kredytów. Udział kredytów o wysokości do 1 tys. zł spadł aż o 2,81 p.p., co dało wynik 18,38 proc. nowych kredytów mieszkaniowych. Banki częściej udzielały natomiast kredytów na kwotę mieszczącą się w przedziale od 1 do 4 tys. Najwyższy wzrost (1,36 p.p.) zanotowano w segmencie kredytów na kwotę od 2 do 3 tys. zł. Niezmiennie w 214 r. 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 11,75 23,8 214 WYKRES 3. Struktura nowo udzielonych kredytów ze względu na okres kredytowania w 214 r. 62,24 2,22 powyżej 35 lat od 25 do 35 lat od 15 do 25 lat od do 15 lat Źródło: ZBP.

6 46 RAPORTY WYKRES 6. Porównanie średnich cen transakcyjnych mieszkań w kwartale 214 r. i limitów cen w Programie Mieszkanie dla Młodych. Źródło: BGK, AMRON WYKRES 4. Struktura nowo udzielonych kredytów według wysokości kredytu w kwartale 214 r. Źródło: ZBP % Warszawa 214 r. 35% 3% 25% 2% 15% 1% 5% % ódło: ZBP WYKRES % Białystok % Wrocław 214 średnie ceny transakcyjne (cena za 1 m 2 )* Limity cen w programie MdM (cena za 1 m 2 ) % Gdańsk * średnia cena lokali mieszkalnych o metrażu do 75 m 2 Źródło: BGK, AMRON 18,38 33,53 22,11 13, , 5,88 Transakcje odpowiadające limitom cen w programie MdM (prawa oś) % Kraków % Poznań 5 65 powyżej 1 mln zł od 5 tys. do 1 mln zł od 4 do 5 tys. zł od 3 do 4 tys. zł od 2 do 3 tys. zł od 1 do 2 tys. zł do 1 tys. zł Struktura wskaźnika LtV dla nowo udzielonych kredytów w kwartale 214 r. Źródło: ZBP 65% 6% 56,67 pow. 8% 55% 5% od 5 do 8% 45% 4% 35% 31,1 od 3 do 5% od - 3% 3% 25% 2% 15% 8,96 1% 3,36 5% % 214 ódło: ZBP, % Łódź % 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % najczęściej udzielanymi kredytami były te na kwotę w przedziale od 1 do 2 tys. zł ich udział w strukturze wyniósł w badanym kwartale 33,53 proc. Struktura wskaźnika LtV Udział kredytów o wskaźniku LtV o poziomie powyżej 8 proc. w portfelu nowych kredytów udzielonych w pierwszym kwartale bieżącego roku wyniósł 56,67 proc., co oznacza spadek o 4,62 p.p w porównaniu do V kwartału 213 roku. Na zmiany struktury LtV ograniczony wpływ miała nowelizacja Rekomendacji S, ponieważ maksymalny wskaźnik, z jakim banki mogą udzielać kredytu hipotecznego wynosił 95 proc. W badanym kwartale banki udzieliły więcej kredytów o wskaźniku LtV mieszczącym się w przedziale od 3 do 5 proc. oraz od 5 do 8 proc. odpowiednio o 1,54 p.p. i 3 p.p. w porównaniu do poprzedniego kwartału. Program Mieszkanie dla Młodych Pierwszy kwartał bieżącego roku to początek funkcjonowania Programu Mieszkanie dla Młodych. Nabywcy zainteresowani dopłatą do kredytu musieli wybrać mieszkanie, którego cena odpowiada określonym w Programie limitom. Weryfikacja liczby transakcji dotyczących mieszkań, które kwalifikowały się do Programu w kwartale 214 r. pozwoliła wskazać miasta, w których łatwo było znaleźć odpowiednie mieszkanie i te, w których było to znacznie utrudnione. W najlepszej sytuacji znaleźli się mieszkańcy Łodzi, gdzie 86 proc. transakcji mieściło się w limicie 5 31 zł/m 2. Drugim z kolei miastem był Gdańsk, tam 66 proc. sprzedanych mieszkań mogłoby być kupionych z dofinansowaniem rządowym. Najmniejsze szanse na kredyt w Programie MdM mieli mieszkańcy Krakowa, gdzie limit ceny za 1 m 2 FN czerwiec 214 nr 39

7 RAPORTY 47 mieszkania wynosił zł, natomiast średnia cena mieszkań do 75 m 2 wynosiła 6 52 zł. WYKRES 7. Liczba wniosków zaakceptowanych przez banki Program Mieszkanie dla Młodych. Źródło: BGK. W pierwszych trzech miesiącach bieżącego roku banki zaakceptowały wniosków o kredyt hipoteczny z dofinansowaniem w ramach Programu MdM (czyli 1 proc. całkowitej liczby kredytów udzielonych w tym okresie) na łączną kwotę 98,54 mln zł. SYTUACJA NA RYNKU NERUCHOMOŚC MESZKANOWYCH K styczeń luty marzec Budownictwo mieszkaniowe Wyniki sektora budownictwa mieszkaniowego w pierwszych trzech miesiącach 214 roku wskazują na wyraźne ożywienie rynku. Co prawda w porównaniu kwartalnym liczba wydanych pozwoleń na budowę praktycznie nie zmieniła się, a liczba budów rozpoczętych zwiększyła się o 9 proc. i wyniosła , jednak w porównaniu do analogicznego kwartału 213 roku można zauważyć znaczące zmiany. W kwartale 214 roku liczba nowo rozpoczętych inwestycji zwiększyła się aż o 49 proc. w porównaniu do kwartału 213 roku, natomiast WYKRES 8. Kwota dofinansowania z wniosków zaakceptowanych przez banki (w mln zł) Program Mieszkanie dla Młodych. 2,9 styczeń 37,87 luty 39,77 marzec Źródło: BGK. WYKRES 9. Liczba wydanych pozwoleń na budowę, budów rozpoczętych oraz mieszkań oddanych do użytkowania w okresie 213 r. 214 r. Źródło: GUS. 5 4 wydane pozwolenia 3 budowy rozpoczęte 2 mieszkania oddane do użytkowania GUS 213 V 214

8 48 RAPORTY WYKRES 1. Liczba wydanych pozwoleń na budowę, budów rozpoczętych oraz mieszkań oddanych do użytkowania przez deweloperów w okresie 213 r. 214 r. w ujęciu kwartalnym. Źródło: GUS WYKRES 11. budowy rozpoczęte mieszkania oddane do użytkowania V wydane pozwolenia Średnie ceny transakcyjne metra kwadratowego mieszkania w wybranych miastach w okresie 28 r. 214 r. w ujęciu kwartalnym. Źródło: AMRON. V V V V Białystok Łódź aglomeracja katowicka Gdańsk Poznań Wrocław Kraków Warszawa 5 WYKRES Całkowite średnie ceny transakcyjne mieszkania 4 w wybranych miastach w 214 r Warszawa Kraków Wrocław Gdańsk V Poznań V Białystok Łódź Źródło: AMRON agl. katowicka wzrost liczby nowych pozwoleń wyniósł 16 proc. (w 214 r. wydano pozwoleń). W przypadku mieszkań oddanych do użytkowania odnotowano spadek zarówno w porównaniu kwartalnym (o 4 proc.), jak i rocznym (o 17 proc.). mponujące wyniki przedstawił sektor deweloperski. Od stycznia do marca według wstępnych danych GUS deweloperzy rozpoczęli budowę mieszkań oznacza to wzrost o niespełna 2 proc. w porównaniu do ostatniego kwartału 213 roku, natomiast aż o 62,62 proc. w porównaniu do kwartału ubiegłego roku. W pierwszych trzech miesiącach bieżącego roku wydano pozwoleń na budowę, czyli o 21,88 proc. więcej niż w okresie od października do grudnia 213 roku, natomiast w porównaniu do kwartału 213 r. wzrost liczby pozwoleń wyniósł aż 48,29 proc. Szczególny wpływ na ten wynik miała rekordowa liczba pozwoleń wydanych w marcu tylko w tym miesiącu deweloperzy uzyskali pozwolenia. Wynik ten jest godny podkreślenia tym bardziej, że w ciągu ostatnich pięciu lat jedynie dwa razy odnotowano wyższą sumę wydanych pozwoleń we wrześniu 211 roku (1 155 pozwoleń) oraz w kwietniu 212 roku (9 634 pozwoleń). Średnie ceny transakcyjne mieszkań Stabilizację na rynku nieruchomości mieszkaniowych potwierdzają średnie ceny lokali mieszkalnych w kwartale 214 roku. W porównaniu do ostatniego kwartału 213 roku ceny pozostały na takim samym poziomie w Warszawie i w Gdańsku średnia cena 1 m 2 mieszkania wyniosła w tych miastach odpowiednio zł i zł. Niewielkie wzrosty średniej ceny mieściły się w przedziale od 25 do 95 zł/m 2. Najbardziej 1 m 2 mieszkania zdrożał w Poznaniu, o 95 zł/m 2, a średnia cena wyniosła w tym mieście zł/m 2. atomiast największy spadek średniej ceny (o 44 zł/m 2 ) zarejestrowano w aglomeracji katowickiej.... FN czerwiec 214 nr 39

9