Resonance between territories and ways of life.what architectures for sustainable cities?

Transkrypt

1

2 Po co raport? Europan 11: rozwój zrównoważony Rozwój zrównoważony jest możliwy tylko przy jednoczesnym rozwoju miejsca na tych trzech wymiarach: Relacja pomiędzy zasobami miejsca, a stylami życia. Jakiej architektury potrzebują zrównoważone miasta? Tematem przewodnim EUROPANU 11 jest rozwój zrównoważony (architectures for sustainable cities), dlatego przeprowadziliśmy badania dotyczące trzech zasadniczych wymiarów zrównoważonej społeczności: społecznego, ekonomicznego oraz środowiskowego. Warunki zrównoważonego rozwoju przedstawione w raporcie mogą posłużyć uczestnikom konkursu, jako jeden z poradników zrównoważonego planowania przestrzennego. Zadaniem badań jest dostarczenie uczestnikom Europanu 11 informacji na temat funkcjonowania społeczno-przestrzennego obszaru studyjnego. Istniejące braki w dopasowaniu jego zasobów do stylu życia mieszkańców i odwrotnie powinny stać się jednym z kierunków rozwiązań projektowych na obszarze konkursowym (project site) oraz uzupełnień obszaru studyjnego (study site). Wszystko również po to, by uczestnicy poczuli się jak tubylcy, mogli głęboko zrozumieć style życia i wynikające z nich z potrzeby mieszkańców. Poznanie kontekstu społecznego, zjednoczenie sił architektów i psychologów środowiskowych ma sprzyjać zaproponowaniu kompleksowych rozwiązań. W badaniach wykorzystaliśmy trzy metody: kwestionariusz, mapowanie emocji i aktywności oraz modelowanie przestrzenne, po raz pierwszy w Polsce łącząc w projekcie nieakademickim metody psychologicznych badań ludzi i przestrzeni z analizą morfologiczną opartą o teorię space syntax. Poniżej przedstawiamy krótkie przykłady wniosków i wynikających z nich rekomendacji. Zachęcamy do udziału w konkursie! 2

3 Modelowanie przestrzenne Na czym polega modelowanie przestrzenne? Modelowanie przestrzenne opiera się na architektonicznej teorii space syntax i bada wzajemny wpływ struktury przestrzeni i życia społecznego: interakcji, ruchu, ekonomii, bezpieczeństwa. spatial accessibility wysokie spatial accessibility to miara analiz space syntax. Większa dostępność przestrzenna związana jest z obecnością ludzi. Do ulicy o większej spatial accesibility dociera więcej osób. through movement to miara analiz space syntax tzw. potencjał ruchu przez, związana jest pozytywnie z przechodzeniem przez nią ludzi i z samym ruchem pieszym. Ulica o większym through movement staje się elementem ścieżki ruchu większej grupy ludzi. Obszar studyjny cechuje się szczególnie dobrymi poziomami spatial accessibility w kontekście całego miasta. Bardzo wysoki poziom dostępności charakteryzuje ulicę Grochowską, którą można uznać za element tworzący rdzeń obszaru studyjnego. Ulica Mińska ma bardzo duży potencjał, aby stać się popularnym miejscem tranzytowym (dla pieszych), ale też do pewnego stopnia celem samym w sobie. Interesowała nas również różnego rodzaju dostępność do wiedzy. Na obszarze studyjnym placówki oświatowe są rozproszone. Zasadniczo nie są zlokalizowane w miejscach o dużej dostępności. Handel i usługi dystrybuowane są głównie wzdłuż osi o najwyższych wartościach spatial accessibility. Dotyczy to również dwóch rynków położonych na tym obszarze. Przeprowadziliśmy też symulację, jak spatial accessibility i through movement zmieni się na terenie konkursu w związku z planowanymi inwestycjami (ulica Tysiąclecia i nowa stacja metra). Ulica Podskarbińska posiada znaczący potencjał lokalny. To tutaj znajduje się rdzeń aktywności obszaru studyjnego obejmujący jeden z najbardziej popularnych sklepów spożywczych, lokalny park oraz lokalne instytucje kulturalne. Sporządzona mapa axial map obejmuje obszar około 414 km 2 oraz promień o długości około 10,5 km, którego środek znajduje się w centrum Warszawy. spatial accessibility wysokie niskie Local spatial accessibility obecnie niskie Modelowanie przestrzenne Warszawy spatial accessibility wysokie niskie Local spatial accessibility po uruchomieniu nowej stacji metra Usługi wrażliwe na ruch należy lokować przy ciągach o wyższej spatial accessibility i through movement. Ulica Podskarbińska z uwagi na odpowiedni poziom spatial accessibility i through movement ma potencjał, by lokować przy niej usługi. 3

4 Kwestionariusze Z kim rozmawialiśmy? Celem badań było stworzenie wstępnych charakterystyk mieszkańców obszaru studyjnego. Naszymi rozmówcami było 80 osób w wieku od 12 do 87 lat. W badaniach postanowiliśmy się skupić na samych mieszkańcach, jako głównych podmiotach zmian. Zdefiniowaliśmy cztery charakterystyczne grupy mieszkańców: Zadomowieni, Zapracowani i wymagający, Dynamiczni i pozytywnie nastawieni, Różnorodni. Wyróżniliśmy je za pomocą analiz statystycznych pod względem stylu życia, form spędzania wolnego czasu, sposobu poruszania się, korzystania z usług, charakterystyki demograficznej, opinii, stosunku do zmian. Na przykład, mieszkańcy Zadomowieni to najstarsza grupa. Spędzają czas wolny w domu lub spacerując. Przebywają w parkach lub miejscach koncentracji usług. Chcą być bardziej aktywni. Dynamiczni i pozytywnie nastawieni bardzo lubią tu mieszkać, dla nich wszystko jest tanie oprócz benzyny, bo podróżują samochodami. Narzekają na nudę i brak inwestycji. Potrzeby społeczne mają dla nich szczególne znaczenie ale na spotkania ze znajomymi wyjeżdżają poza obszar studyjny. Czas wolny spędzają uprawiając sport. Mieszkańcy najczęściej przemieszczają się na lewą stronę Wisły: komunikacją publiczną - bo wygodniej i taniej. Samochodem jeżdzą głównie po najbliższej okolicy (!) - bo szybciej. Co na obszarze studyjnym jest najdroższe (grupy mieszkańców, ważone)? Wskazane zalety mieszkania na obszarze studyjnym Teren studyjny zamieszkują różnorodne grupy mieszkańców, decyzje planistyczne powinny wynikać ze zrozumienia ich stylów życia i potrzeb. Na przykład, powinny prowadzić do zwiększenia aktywności i przestrzeni życiowej Zadomowionych. Główne miejsce ich aktywności to Park Obwodu Praga AK oraz skrzyżowanie ulicy Podskarbińskiej i Kobielskiej. Jego potencjał powinien być wykorzystany by promieniować na okoliczne miejsca, tak, aby ich zachęcić do przebywania w nich. Należy stworzyć miejsca, które umożliwiają aktywność fizyczną i jednocześnie spotkania. Sposoby spędzania czasu wolnego przez różne grupy mieszkańców. Gdzie i jakim środkiem transportu przemieszczają się mieszkańcy? 4

5 Mapowanie emocji i aktywności Na czym polega mapowanie emocji? Mieszkańcy zaznaczali na mapach charakterystyczne według nich obszary: miejsca lubiane, uczęszczane, miejsca bezpieczne i niebezpieczne oraz miejsca wyjątkowe - do zachowania a także obszary, które wymagają zmiany. Przestrzeń obszaru badanego jest niejednorodna i jej różne obszary są odmiennie postrzegane, doświadczane i oceniane. W szczególności obszar na północ od ulicy Mińskiej zarysowuje się, jako przestrzeń nielubiana i oceniana, jako niebezpieczna. Z kolei okolice ulicy Grochowskiej, a w szczególności ulokowany przy niej Park Obwodu Praga AK, oceniane są pozytywnie. Istnieją znaczące różnice pomiędzy pracującymi kobietami i mężczyznami. Kobiety pracują więcej godzin w tygodniu, mają mniej czasu wolnego. Zaznaczają zdecydowanie mniej obszarów lubianych niż mężczyźni. Brakuje im podstawowych usług. Tereny RKS Orzeł to ważne miejsce na mapie przestrzeni życiowej Dynamicznych i pozytywnie nastawionych. Uprawiają tam sport i spotykają się ze znajomymi. Jednak wielu, choć to w większości młodzi mężczyźni, nie czuje się tam bezpiecznie. Z tego powodu należy dążyć do zwiększenia poczucia bezpieczeństwa w tym miejscu. lubiane nielubiane Mapa ewaluatywna obszarów lubianych i nielubianych przez kobiety bezpieczne niebezpieczne Mapa ewaluatywna obszarów bezpiecznych i niebezpiecznych dla Zadomowionych lubiane nielubiane Mapa ewaluatywna obszarów lubianych i nielubianych przez mężczyzn bezpieczne niebezpieczne Mapa ewaluatywna obszarów bezpiecznych i niebezpiecznych dla Dynamicznych Należy zintensyfikować ruch pieszy na ulicach o wysokiej dostępności przestrzennej i jednocześnie postrzeganych jako niebezpieczne, w szczególności ulicy Mińskiej. Można to osiągnąć poprzez lokowanie tam ośrodków aktywności i poprawę ogólnej jakości tej przestrzeni. Poczucie bezpieczeństwa wzrasta wraz z obecnością kobiet i dzieci, dlatego warto o tych grupach pomyśleć przy zmianach tych ulic (ale jednocześnie muszą to być działania zintegrowane i całościowe). Należy szczególnie zadbać o mieszkanki obszaru studyjnego; zarówno poprzez rozwiązania przestrzenne jak i wprowadzenie instytucji, programów wspierających czy miejsc spotkań. bezpieczne niebezpieczne Mapa ewaluatywna obszarów bezpiecznych i niebezpiecznych lubiane nielubiane Mapa ewaluatywna obszarów lubianych i nielubianych 5

6 Mapowanie emocji i aktywności Jakie aktywności mapowaliśmy? Analiza GIS pozwoliła nam określić miejsca aktywności na obszarze studyjnym. Uwzględniliśmy następujące aktywności: - robienie zakupów, - spotkania z przyjaciółmi, - sport i aktywność fizyczna, - wydarzenia kulturalne oraz aktywność związana z kulturą, - obiekty przeznaczone dla dzieci i ich opiekunów. Dane przestrzenne poddano analizie w systemie GIS. Wyniki są pokazane za pomocą kolorowych ikon różnych wielkości. liczba wskazań zakupy Miejscami integracji różnych grup mieszkańców są przede wszystkim miejsca koncentracji handlu (skrzyżowanie ulicy Mińskiej oraz ulicy Grochowskiej, rondo Wiatraczna), dwa parki (park Skaryszewski oraz Park Obwodu Praga AK) oraz Centrum Promocji Kultury. Obydwa parki oraz Centrum Promocji Kultury niejako zbierają funkcję integracyjną z całego obszaru. Jest to szczególnie ważne w kontekście tego, że 61,5% mieszkańców powiedziało nam, że tu nie ma miejsc do spotkań. Zasięg przestrzeni życiowej na obszarze studyjnym jest największy dla mieszkańców Zapracowanych i Wymagających. Zaznaczają jednak najwięcej obszarów nielubianych. Pracują najwięcej i mają najmniej czasu wolnego. Starają się jednak spędzać go aktywnie. Zgłaszają potrzebę samorealizacji: dostępu do wiedzy i kultury. Grochowska jest najbardziej dostępną przestrzennie ulicą. Określając używane obszary, mieszkańcy wskazywali ją często. Jednak zapytani o używane usługi, zaznaczyli ich niewiele. Może to oznaczać, że ta ulica wykorzystywana jest głównie jako trasa piesza/komunikacyjna. Warto wykorzystać potencjał i zwiększyć zasięg oddziaływania istniejących centrów aktywności: rogu ulic Mińskiej i Grochowskiej oraz Kobielskiej i Podskarbińskiej. Należy zachęcić Zapracowanych i Wymagających do wyjścia w przestrzeń dla przyjemności. W tym celu należy rozszerzyć dostęp do wiedzy i kultury zarówno poprzez tworzenie nowych miejsc, jak i nowych atrakcji. Miejsca używane przez Zadomowionych, Zapracowanych i wymagających, Dynamicznych i Pozytywnie nastawionych oraz Różnorodnych wydarzenia kulturalne spotkania ze znajomymi dla dzieci i ich opiekunów aktywność fizyczna liczba wskazań Mapa przestrzeni życiowej Zapracowanych i wymagających zakupy wydarzenia kulturalne spotkania ze znajomymi dla dzieci i ich opiekunów aktywność fizyczna 6

7