1. Oddziaływanie człowieka na środowisko 4. Wpływ działalności człowieka na pedosferę i biosferę

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "1. Oddziaływanie człowieka na środowisko 4. Wpływ działalności człowieka na pedosferę i biosferę"

Bogusław Dąbrowski
6 lat temu
Przeglądów:

1 V. Relacje człowiek - środowisko 1. Oddziaływanie człowieka na środowisko 4. Wpływ działalności człowieka na pedosferę i biosferę

Erozja gleb występuje w dwóch typach: Erozja gleb erozja wodna polega na

na wywiewaniu cząstek glebowych przez wiatr.

działalność człowieka. Do nasilenia erozji przyczyniają się np.

3 Erozja gleb występuje w dwóch typach: Erozja gleb erozja wodna polega na wymywaniu cząstek glebowych przez wodę, erozja eoliczna (wietrzna) polega na wywiewaniu cząstek glebowych przez wiatr. Na jej przebieg i intensywność wpływają m.in. budowa geologiczna, klimat, rzeźba terenu oraz szata roślinna, a także działalność człowieka. Do nasilenia erozji przyczyniają się np.: niewłaściwie przeprowadzane zabiegi agrotechniczne, wycinanie lasów, zły dobór roślin uprawnych. Jednym ze sposobów ograniczania erozji gleb jest tarasowanie stoków. Takie działanie hamuje spływ powierzchniowy wody.

4 Degradacja gleb Degradacja gleb ściśle związana jest z gospodarką człowieka i polega na zmianie składu chemicznego i właściwości gleb prowadzącego do spadku ich urodzajności. Bardzo niebezpieczne są kwaśne opady powodujące zakwaszenie gleb. Uniemożliwiają one lub utrudniają normalny rozwój mikroorganizmów, co z kolei ogranicza przyswajanie składników pokarmowych przez rośliny. Działalność przemysłowa oraz rozwój transportu powodują wzrost stężenia w glebach metali ciężkich, takich jak ołów, rtęć, cynk, kadm czy miedź. Są one pobierane przez rośliny, a następnie kumulowane w ich tkankach - w ten sposób zostają włączone do łańcucha pokarmowego człowieka. Niekorzystny wpływ ma także niewłaściwie prowadzona gospodarka rolna: uprawy monokulturowe przyczyniające się do wyjałowienia gleby, osuszanie podmokłych terenów i regulacja rzek obniżające poziom wód gruntowych, zbyt intensywne nawożenie, nadmierne stosowanie chemicznych środków owadobójczych, chwastobójczych i grzybobójczych, zbyt intensywny wypas bydła prowadzący do erozji gleby.

5 Erozja i degradacja gleb

Odpowiedzialne są za niego: czynniki przyrodnicze: gorący klimat powtarzające się susze, czynniki antropogeniczne: rabunkowe gospodarka leśna, intensywna gospodarka rolna,

6 Pustynnienie Pustynnienie proces degradacji środowiska przyrodniczego na obszarach suchych i półsuchych, przejawiający się m.in.: wyniszczeniem naturalnej roślinności, erozją gleby. Odpowiedzialne są za niego: czynniki przyrodnicze: gorący klimat powtarzające się susze, czynniki antropogeniczne: rabunkowe gospodarka leśna, intensywna gospodarka rolna, nadmierny wypas bydła. Obecnie szacuje się, że problem pustynnienia występuje w niemal 60 krajach zamieszkiwanych łącznie przez ponad miliard ludzi. Jednym z najbardziej zagrożonych pustynnieniem miejsc na świecie jest Sahel. Nadmierna eksploatacja pastwisk i nieracjonalne prowadzenie upraw skutkują tam zanikaniem sawanny i rozszerzaniem się pustyń.

Bezpośrednią przyczyną spadku liczebności, a nawet wymierania niektórych gatunków, jest nieracjonalna działalność gospodarcza, np.: zbyt intensywne połowy, kłusownictwo, nadmierne wylesianie.

8 Wpływ działalności człowieka na biosferę Największym zagrożeniem dla roślin i zwierząt występujących na Ziemi jest obecnie człowiek. W wyniku jego zbytniej ingerencji w środowisko nie tylko maleje liczba gatunków flory i fauny, lecz także zmniejsza się powierzchnia ich naturalnych siedlisk. Bezpośrednią przyczyną spadku liczebności, a nawet wymierania niektórych gatunków, jest nieracjonalna działalność gospodarcza, np.: zbyt intensywne połowy, kłusownictwo, nadmierne wylesianie. Przyczyną pośrednią jest zanieczyszczenia atmosfery, wód i gleb. Do ograniczenia naturalnej przestrzeni życia roślin i zwierząt przyczynia się rozwój urbanizacji, przemysłu, rolnictwa i transportu. Źle zaprojektowana rozbudowa elementów infrastruktury, np. autostrad, powoduje przecinanie naturalnych korytarzy ekologicznych, czyli szlaków wędrówek zwierząt. Rozwiązaniem jest budowanie naturalnych przejść dla zwierząt.

Zagrożenie bioróżnorodności Bioróżnorodność zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących w określonych ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych.

Zapewnia ona stabilność ekosystemów, poprawia ich produktywność oraz stanowi ważne źródło pożywienia, nowych lekarstw i innych produktów.

Według wielu naukowców zmniejszenie bioróżnorodności jest jednym z największych zagrożeń dalszego istnienia ludzkości na Ziemi.

9 Zagrożenie bioróżnorodności Bioróżnorodność zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących w określonych ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych. Bioróżnorodność dotyczy zróżnicowania w obrębie gatunku (jest to tzw. różnorodność genetyczna), pomiędzy gatunkami lub w obrębie ekosystemów. Zapewnia ona stabilność ekosystemów, poprawia ich produktywność oraz stanowi ważne źródło pożywienia, nowych lekarstw i innych produktów. W wyniku działalności człowieka obserwujemy postępujące jej ograniczanie. Według wielu naukowców zmniejszenie bioróżnorodności jest jednym z największych zagrożeń dalszego istnienia ludzkości na Ziemi. Każdy gatunek roślin i zwierząt zajmuje bowiem swoje miejsce w łańcuchu pokarmowym i zapewnia kontynuację ewolucji. Jednym z głównych zagrożeń bioróżnorodności w skali całego świata są gatunki inwazyjne. Człowiek, przemieszczając się w różne miejsca na Ziemi, celowo lub przypadkowo przenosi ze sobą różne organizmy. W nowych środowiskach, pozbawione swych naturalnych wrogów, świetnie sobie one radzą i często wypierają one rodzime gatunki roślin i zwierząt. Przykładem takiego gatunku w Polsce jest barszcz Sosnowskiego (fot.). Wyhodowany przez naukowców i przeniesiony z plantacji eksperymentalnych w b. ZSRR miał być wartościowym składnikiem paszy dla bydła, a okazał się jednak nieprzydatny i w sposób niekontrolowany rozprzestrzenił się w błyskawicznym tempie. Obecnie jest niezwykle trudny do wytępienia, a jego sok wywołuje zapalenie skóry bliskie poparzenia.

10 Wylesianie Wycinanie lasów, zwłaszcza ogromnych połaci wilgotnych lasów równikowych jest obecnie najważniejszym i najgroźniejszym zagrożeniem biosfery. Zmiany powierzchni leśnej w poszczególnych regionach świata w wybranych latach. Szacuje się, że pierwotna powierzchnia lasów w Amazonii zmniejszyła się o ok. 20%. Do najważniejszych przyczyn tego ubytku należy pozyskiwanie ziemi pod pastwiska i plantacje.

Skutki wylesiania Skutki wynikające z wycinania

i jałowienie gleb, sprzyja występowaniu pożarów,

(obniża wilgotność i sumy opadów), pogłębia susze i

efekt cieplarniany (drzewa są naturalnymi odbiorcami

11 Skutki wylesiania Skutki wynikające z wycinania lasów są bardzo poważne, wylesianie: powoduje erozję i jałowienie gleb, sprzyja występowaniu pożarów, zakłóca warunki klimatyczne na danym obszarze (obniża wilgotność i sumy opadów), pogłębia susze i przyczynia się do nasilenia klęsk głodu (szczególnie w krajach Afryki Zachodniej, tj. Nigeria, Ghana i Wybrzeże Kości Słoniowej), wzmaga efekt cieplarniany (drzewa są naturalnymi odbiorcami dwutlenku węgla). Przyczyny wylesiania Amazonii w latach Wylesianie Amazonii.

Człowiek narusza stabilność ekosystemów Człowiek poprzez swoją ingerencję w

Może to skutkować nieodwracalnymi zmianami w środowisku.

wyginęły także skorupiaki oraz w następstwie także inne gatunki, np.

Rozwój rolnictwa, a także osuszanie podmokłych terenów i zajmowanie ich pod

12 Człowiek narusza stabilność ekosystemów Człowiek poprzez swoją ingerencję w ekosystemy zakłóca ich naturalny rozwój. Może to skutkować nieodwracalnymi zmianami w środowisku. Spryskiwanie powierzchni jezior środkiem DDT w celu zwalczania komarów malarycznych, stosowane dawniej m.in. w Stanach Zjednoczonych, spowodowało, że oprócz żyjących tam larw owadów, wyginęły także skorupiaki oraz w następstwie także inne gatunki, np. żywiącego się głównie skorupiakami szopa pracza. Rozwój rolnictwa, a także osuszanie podmokłych terenów i zajmowanie ich pod uprawy przyczyniły się w południowej Szwecji do niemal całkowitego wyginięcia populacji bociana. Populacja foki szarej w basenie Morza Bałtyckiego, którą jeszcze 100 lat temu tworzyło blisko 100 tys. osobników, liczy obecnie zaledwie 1500 szt. Spadek liczebności związany jest z zanieczyszczeniem morza szkodliwymi związkami chemicznymi, powodującym u fok poważne zaburzenia rozrodu.

13 KONIEC Materiały pomocnicze do nauki Opracowane w celach edukacyjnych (niekomercyjnych) Opracowanie i redakcja: Sławomir Dmowski Kontakt: kontakt@norwid24.waw.pl WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE - KOPIOWANIE ZABRONIONE -

Podobne dokumenty

LEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

LEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Prof. Jan Szyszko Minister Środowiska Sękocin Stary, 14 marca 2017 Plan prezentacji Zrównoważona gospodarka leśna Wylesianie problem globalny