CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA SWOISTYCH IgE W POPULACJI DZIECI Z REGIONU ZACHODNIOPOMORSKIEGO W BADANIACH WIELOLETNICH
|
|
- Mikołaj Krajewski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Folia Univ. Agric. Stetin. 27, Agric., Aliment., Pisc., Zootech. 259 (4), Elżbieta KUCHARSKA, Joanna BOBER 1, Paweł GONERKO 2, Edyta BALEJKO, Małgorzata SPRAWKA CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA SWOISTYCH IgE W POPULACJI DZIECI Z REGIONU ZACHODNIOPOMORSKIEGO W BADANIACH WIELOLETNICH FREQUENCY OF SPECIFIC IgE IN CHILDREN POPULATION FROM WESTPOMERANIAN REGION IN LONG-TERM STUDY Zakład Podstaw Żywienia Człowieka, Akademia Rolnicza ul. Papieża Pawła VI 3, Szczecin 1 Zakład Biochemii, Pomorska Akademia Medyczna, ul. Powstańców Wlkp. 72, Szczecin 2 Oddział I Pediatrii, Alergologii i Pulmonologii, ul. Mączna 4, 7-78 Szczecin-Zdroje Abstract. The number of patients with food allergy has increased fivefold during last twenty years in some countries. Symptoms of hipersensitivity the most often are as a result of overlapping of various types of allergy, or they manifest in a subsequent order. The level of severity of symptoms is different. Recently there have been a few press articles about the cases of anaphylaxis ending in death of a patient. In this situation nutrition law has been changed. Since it has been mandatory in many countries to label 8 most provoking inflammatory-allergic reactions nutrition products. High level of IgE is characteristic, besides genetic markers in atopic diseases (inherited allergy). A study of 12 sera samples from Westpomaranian children with atopic diseases has showed that, the most frequent allergens have been: cow milk, eggs, meat (beef, pork) and gluten. The most manifesting symptoms have been from digestive and upper respiratory tract with presence of increased specific IgE levels. On the other hand hiper IgE levels, do not always co-exit with the presence of the disease but it may indicate the development of allergy in the future. Słowa kluczowe: alergia pokarmowa, swoiste IgE. Key words: food allergy, specific IgE. WSTĘP Alergia pokarmowa jest schorzeniem, którego częstość występowania w niektórych krajach wzrosła pięciokrotnie w ciągu ostatnich 2 lat. Rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie w wyniku kontaktu z nowymi składnikami żywności i nadmiernej przepuszczalności błony śluzowej układu pokarmowego. W pierwszym roku życia chorobowość wynosi około 6 8%. W miarę dojrzewania układu immunologicznego w większości przypadków następuje złagodzenie objawów lub rozwija się tolerancja pokarmowa przeciętnie około 3. roku życia (rż.). Częstość występowania alergii pokarmowej i nadwrażliwości niealergicznej na podstawie europejskich badań populacyjnych, potwierdzonych próbami prowokacyjnymi u części badanych, wynosi od 1,4 do 2,4%. Objawy uczulenia są najczęściej spowodowane nakładającymi się na siebie typami alergii lub mogą kolejno występować w czasie (Zakrzewska 21). Stopień zaawansowania objawów jest różny. W ostatnich latach pojawiają się doniesienia o przypadkach anafilaksji zakończonych śmiercią. Aby temu zapobiec, w wielu krajach zmieniono prawo żyw-
2 76 E. Kucharska i in. nościowe, nakazując szczegółowe oznakowanie 8 składników pożywienia najczęściej prowokujących reakcje zapalno-alergiczne (Rudzik 1998) W chorobach atopowych (wrodzonej postaci alergii), oprócz markerów genetycznych, charakterystyczną cechą jest podwyższone stężenie IgE (Ołdak 2). Pojawienie się Ig E w minimalnych ilościach stwierdzano już u płodów w drugim trymestrze ciąży (Warner 24). MATERIAŁ I METODY Badania przeprowadzono na Oddziale I Pediatrii, Alergologii i Pulmonologii w Szczecinie-Zdrojach. Analizie poddano 12 oznaczenia, w tym 114 z lat , 152 z lat , 17 z lat , 175 z lat 2 21 oraz 391 z lat 22 i 23. Przebadano 439 dziewcząt i 563 chłopców. Nie u wszystkich pacjentów wystąpiły objawy choroby alergicznej. Część dzieci hospitalizowano z powodu ostrych, zapalnych niealergicznych chorób układu oddechowego. U wszystkich dzieci badania wykonano jednorazowo, używając testu: TURBO-MICRO-EAST (Enzym-Alergo-Sorbent dr Fooke). Jest to metoda immunoenzymatyczna (Elisa) służąca do określenia jakości i ilości swoistych pokarmowych i wziewnych IgE w surowicy ludzkiej (Wutrich 23). Do oznaczeń użyto antygenów zaadsorbowanych na krążkach bibuły. W czasie inkubacji wiązały się z nimi swoiste przeciwciała IgE z badanych surowic. Powstawały kompleksy Ag-IgE. Po odpłukaniu niezwiązanych z krążkami przeciwciał dodano surowicę anty IgE znakowaną fosfatazą alkaliczną, a po kolejnym płukaniu substrat parafosforan nitrofenylowy. Po zatrzymaniu przebiegu reakcji 1N NaOH mierzono absorbancję kolorowego produktu reakcji, która była wprost proporcjonalna do stężenia swoistych IgE w surowicy krwi. Używano długości fali 45nm. Stężenie IgE w badanej próbce odczytano z krzywej analitycznej, przyjmując za podwyższone miano powyżej 1 JU. Ze względu na kompletność zgromadzonych danych materiał badawczy podsumowano w dwóch częściach. W pierwszej części omówiono wyniki badań z lat , w drugiej części dane z lat 22 i 23: część pierwsza badań z lat wśród dzieci wyodrębniono 3 grupy wiekowe: I 3 lat (w wieku żłobkowym) 293 dzieci (13 chłopców i 163 dziewczynki), II 3 6 lat (w wieku przedszkolnym) 197 dzieci (16 chłopców i 91dziewcząt), III 7 18 lat (w wieku szkolnym) 12 dzieci (59 chłopców i 61dziewcząt), część druga badań z lat 22 i 23 dostarczyła mniej danych. Dzieci podzielono na dwie grupy: I 3 lat ( w wieku żłobkowym) 232 dzieci (15 chłopców i 82 dziewczynki), II powyżej 3. roku życia 159 dzieci (81 chłopców i 78 dziewczynek). WYNIKI Na rysunku 1 przedstawiono zależność pomiędzy wiekiem dzieci (z I części badań), u których stwierdzono podwyższone stężenie IgE na alergeny pokarmowe i wziewne. W najmłodszej grupie wiekowej (. 3. rż.) podwyższony poziom przeciwciał wystąpił u 293 dzieci, co stanowi 48,%, w grupie drugiej (3. 7. rż.) u 197 dzieci (32,3%), a w grupie trzeciej ( rż.) u 12 dzieci, co stanowi 19,7%.
3 Częstość występowania swoistych IgE w populacji dzieci Liczba dzieci z podwyższonym IgE Number of children with increasing level total IgE lat 3 7 lat 7 18 lat Wiek dzieci Age of children Rys.1. Zależność między wiekiem a liczbą dzieci z podwyższonymi swoistymi IgE Fig 1. The relation between number of children and increasing specific IgE Liczba dzieci z podwyższonym IgE Number of children with increasing level total IgE Rok hospitalizacji Year of hospitality Rys. 2. Liczba dzieci z podwyższonym stężeniem surowiczych IgE, hospitalizowanych w latach Fig. 2. Number of children with increasing level of serum IgE hospitalised in each years Dokonano również porównania liczby dzieci hospitalizowanych w poszczególnych latach. W latach 2 21 było 175 małych pacjentów, w latach , w latach , a w latach (rys. 2). Rysunki 3, 4 przedstawiają częstość występowania swoistych IgE w grupach wiekowych.
4 78 E. Kucharska i in. Częstotliwość występowania Frequency [%] 6 52, , ,7,3,3 1,4 3,1 15,7 6,8 7,2 5,1 3,4 6,1 1,4 1,4,7 12, 8,9 4,4 1,4,4 2,1 4,8 2,7 2,7 18,1 1, F1 F2 F3 F4 F5 F8 F9 F14 F25 F26 F27 F31 F35 F44 F52/15 F73 F75 F79 F83 F195 Fx3 Fx4 Fx8 Fx9 Fx12 Fx2/15 FS11 Typ alergenu Allergen type Rys. 3. Zależność między rodzajem alergenu a występowaniem podwyższonego stężenia swoistych IgE u dzieci od. do 3. roku życia Fig. 3. The relationship between allergens and increasing level of specific IgE in group of children 3 years old Częstotliwość występowania Frequency [%] 45 42, ,4 22, ,1, 2, 1,5 12,7 13,2 11,2 9,6 6,6 5,6 6,6 3,6 4,1 3,6 3,6 3,1 1,5, 1, 2,,5 7,1 3,1 1,1 F1 F2 F3 F4 F5 F8 F9 F14 F25 F26 F27 F31 F35 F44 F52/15 F73 F75 F79 F83 F195 Fx3 Fx4 Fx8 Fx9 Fx12 Fx2/15 FS11 Typ alergenu Allergen type Rys. 4. Zależność między alergenami a występowaniem podwyższonego stężenia swoistych IgE u dzieci od 3. do 7. roku życia Fig. 4. The relationship between allergens and increasing level of specific IgE in group of children 3 7 years old W grupie pierwszej, w przedziale wiekowym pomiędzy. 3. rż. (rys. 3), u 154/293 (52,6%) dzieci wystąpiły swoiste IgE na mleko krowie (F2), u 63/293 (21,5%) na białko jaja (F1), u 53/293 (18,1%) na żywność (test Fx2/FS15). Test Fx2/FS15 jest testem
5 Częstość występowania swoistych IgE w populacji dzieci złożonym, pozwalającym określić stężenie IgE na: białko, mleko, mięso dorsza, pszenicę, orzeszki ziemne, soje, truskawkę, seler. U 46/293 dzieci, co stanowi (15,7%), wykazano obecność swoistych IgE na wołowinę (F27), u 35/293 (12%) na żółtko jaja (F75), u 26/293 (8,9%) na gluten (F79), u 21/293 (7,2%) na wieprzowinę (F26). U mniejszej liczby dzieci, tj. u 2/293 (6,8%) odnotowano obecność swoistych IgE skierowanych przeciwko soi (F14), u 18/293 (6,1%) przeciwko ziemniakom (F35), u 15/293 (5,1%) przeciwko pomidorom (F25). Wystąpiły też swoiste IgE u 14/293 (4,8%) dzieci skierowane przeciwko antygenom mięsa (Fx8), u 13/293 (4,4%) przeciwko antygenom mięsa kurczaka (F83), u 1/293 (3,4%) przeciwko antygenom marchwi (F31), u 9/293 (3,1%) przeciwko antygenom ryżu (F9), u 8/293 (2,7%) przeciwko pszenicy (F4) i owocom (Fx9) oraz drobiowi (Fx12), u 6/293 (2,1%) przeciwko pokarmom (białku jaja, mleku, pszenicy, orzechom ziemnym), 4/293 (1,4%) przeciwko soi (Fx4) oraz przeciwko kukurydzy (F8), truskawkom (F44), czekoladzie (F52/15), u 3/293 (1%) przeciwko mleku sojowemu (F195), u 2/293 (,7%) przeciwko orzechom (FS11) i kakao (F73), u 1/293 (,3%) przeciwko mięsu dorsza (F3), żytu (F5) i owocom morza, a także rybom (Fx3). Reasumując, dzieci w przedziale wiekowym 3 lat najczęściej wytwarzały swoiste IgE przeciwko mleku, białku jaja, wołowinie, żółtku jaja, glutenowi, wieprzowinie, soi i ziemniakom. W grupie drugiej, u dzieci w wieku 3 7 lat (rys. 4) u 84/197 (42,6%) wystąpiły swoiste IgE na mleko krowie (F2), u 52/197 (26,4%) na białko jaja (F1), u 44/197 (22,3%) na żywność (przesiew Fx2/FS15), u 26/197 (13,2%) na żółtko jaja (F75), u 25/197 (12,7%) na wieprzowinę (F26), u 22/197 (11,2%) na wołowinę (F27), u 19/197 (9,6%) na gluten (F79), u 18/197 (9,1%) na pszenicę (F4), u 14/197 (7,1%) na owoce (Fx9), u 13/197 (6,6%) na pomidory (F25), na mięso kurczaka (F83), u 11/197 (5,6%) na ziemniaki (F35), u 8/197 (4,1%) na soję (F14), u 7/197 (3,6%) na ryż (F9), czekoladę (F52/15) oraz na pokarmy (białko jaja, mleko, pszenicę, orzechy ziemne, soję Fx4), u 6/197 (3,1%) na marchew (F31), na drób (Fx12), u 4/197 (2%) na żyto (F5), mięso (Fx8), u 3/197 (,%) na mięso dorsza (F3), truskawki (F44), u 2/197 (1,1%) na mleko sojowe (F195), orzechy (FS11), a u 1/197 (,5%) na owoce morza ryby (Fx3). Podsumowując, u dzieci w wieku 3 7 lat zwiększone ilości swoistych IgE były skierowane przeciwko: mleku krowiemu, białku jaja, żółtku jaja, wieprzowinie, wołowinie, glutenowi, pszenicy, pomidorom i mięsu kurczaka. W grupie najstarszych dzieci, pomiędzy 7. a 18. rż., odnotowano obecność swoistych IgE u 41/12 (34,2%) na mleko krowie (F2), u 28/12 (23,3%) na żywność (Fx2/FS15), u 17/12 (14,2%) na pszenicę (F4), u 16/12 (13,3%) na białko jaja (F1), u 14/12 (11,7%) na wieprzowinę (F26) i wołowinę (F27), u 12/12 (1%) na pokarmy (białko jaja, mleko, pszenicę, orzechy ziemne, soję (Fx4), u 11/12 (9,2%) na gluten (F79), u 9/12 (7,5%) na czekoladę (F52/15), żółtko jaja (F75) oraz na owoce (Fx9), u 8/12 (6,7%) na pomidory (F25), u 7/12 (5,8%) na mięso kurczaka (F83), u 6/12 (5%) na kukurydzę (F8) i ryż (F9), u 5/12 (4,2%) na marchew (F31) oraz ziemniaki (F35), u 3/12 (2,5%) na truskawki (F44), mięso (Fx8), drób (Fx12), u 2/12 (1,7%) na soję (F14), owoce morza ryby (Fx3), u 1/12 (,8%) na żyto (F5) i kakao (F73). W grupie dzieci pomiędzy 7. a 18. rż. dominowały swoiste IgE skierowane przeciwko mleku krowiemu, pszenicy, białku jaja, wołowinie, wieprzowinie, glutenowi, czekoladzie i żółtku jaja.
6 8 E. Kucharska i in. Ogółem na 61 badanych dzieci, podejrzanych o alergię pokarmową w wieku od jednego miesiąca życia do 18 lat, u: 279 (45,74%) (F2) wystąpiły swoiste IgE na mleko krowie, 131 (21,48%) (F1) na białko jaja, 125 (2,49%) na żywność (przesiew Fx2/FS15), 82 (13,44%) na wołowinę (F27), 7 (11,48%) (F5) na żółtko jaja, 6 (9,84%) (F26) na wieprzowinę, 56 (9,18%) (F79) na gluten, 43 (7,5%) (F4) na pszenicę, 36 (5,9%) (F35) na pomidory, 34 (5,57%) (F35) na ziemniaki, 33 (5,41 %) (F83) na mięso kurczaka, 31 (5,1%) (Fx9) na owoce, 3 (4,92%) (F14) na soję, 25 (4,1%) (F4) na pokarmy, 22 (3,61%) (F9) na ryż, 21 (3,44%) (F39) na marchew i mięso, 2 (3,28%) (F52/15) na czekoladę, 17 (2,8%) (F12) na drób, 13 (2,13%) (F8) na kukurydzę, 1 (1,64%) (F44) na truskawki, 6 (1%) (F5) na żyto i mleko sojowe, 5 (,82%) (FS11) na orzechy, 4 (,66%) (Fx3) na owoce morza ryby, 3 (,49%) (F73) na kakao, u 1 (,3%) (F3) na mięso dorsza. Natomiast objawy alergii wystąpiły u ponad 5% chłopców i ponad 4% dziewcząt w przedziale wiekowym. 18. roku życia (rys. 5). Kolejnym elementem oceny stały się objawy kliniczne manifestowane w grupach dzieci z podwyższonym stężeniem swoistych IgE Liczba dzieci Number of children [%] 53,61 46,39 55,5 44,7 53,8 46,2 49,2 5, Ogółem Total Grupa I Group I Grupa II Group II Grupa III Group III chłopcy boys dziewczynki girls Rys. 5. Odsetek dzieci z podwyższonymi swoistymi IgE zależne od płci i od wieku Grupa I dzieci w wieku od. do 3. roku życia, grupa II dzieci w wieku od 3. do 7. roku życia, grupa III dzieci w wieku od 7. do 18. roku życia. Fig. 5. Relationship between percentage of children with increasing specific IgE, age and sex. Group I children 3 years old, group II children 3 7 years old, group III children 7 18 years old. Ponieważ nie wszystkie przypadki opisano, dokonano analizy tylko ich części. W pierwszej grupie na 97 opisanych dzieci u 68 wystąpiły objawy skórne, u 28 objawy ze strony układu oddechowego w postaci: kataru, kaszlu, zapalenia oskrzeli, a u 16 ze strony układu pokarmowego (biegunki, zespół złego wchłaniania, zapalenie jamy ustnej). W drugiej grupie na 77 przebadanych dzieci w wieku przedszkolnym u 37 stwierdzono objawy skór-
7 Częstość występowania swoistych IgE w populacji dzieci ne, u 22 ze strony układu oddechowego, u 27 ze strony układu pokarmowego. U jednego dziecka wystąpił zespół nerczycowy. U 4 dzieci w wieku szkolnym zanotowano manifestacje kliniczne, wśród których 22 dotyczyły skóry, 15 układu oddechowego, 11 układu pokarmowego. U jednego dziecka zaobserwowano łysienie i zapalenie spojówek. Najczęściej więc podwyższonym stężeniom swoistych pokarmowych Ig E towarzyszyły objawy skórne, a następnie z układu oddechowego. Dopiero trzecie, pod względem częstości występowania, były zaburzenia pokarmowe. W drugiej części badań, obejmującej lata 22 i 23, podobnie jak w pierwszej części podsumowano liczbę dzieci z podwyższonymi swoistymi IgE. Odnotowano 391 przypadków z objawami i bez symptomów chorób związanych z alergią. W 22 i 23 r. większość podwyższonych stężeń całkowitych Ig E stwierdzano u dzieci do 3. rż. 85%, powyżej 3. rż. zaledwie u około 15% dzieci. W obydwu grupach dominowali chłopcy, stanowiąc 55% dzieci do 3. rż. i około 6% dzieci powyżej 3. rż Częstość występowania Suing by the frequency [%] 27, ,14 16,2 5 5,57 3,4 4,5 3,54 2,53 5,32 4,56 3,29 4,5 3,8 2,28 2,78 F-1 F-2 F-4 F-9 F-14 F-31 F-52 F-75 Fx-2 Fx-12 Fx-4 F-79 F-85 F-25 F-52 Typ alergenu Allergen type Rys. 6. Częstość występowania alergenowo swoistych IgE w latach 22 i 23 Fig. 6. Frequency of alergen specific IgE in 22 and 23 Ze względu na brak danych, dotyczących wieku u około 3% dzieci, nie przeprowadzono analizy występowania swoistych pokarmowych IgE w poszczególnych grupach. Częstość występowania swoistych pokarmowych Ig E (rys. 6) w grupie dzieci od. do 18. rż., liczącej 391 osób, w latach 22 i 23 była następująca u: 14 (27,85%) (F2) wystąpiły swoiste IgE na mleko krowie, 64 (16,2%) na żywność (przesiew Fx2/FS15), 44 (11,44%) (F1) na białko jaja, 22 (6,67%) (F14) na soję, 24 (5,32%) (F75) na żółtko jaja, 18 (4,56%) (Fx12) na drób, 16 (4,5%) (F79) na gluten, 16 (4,5%) (F9) na ryż, 15 (3,8%) (F25) na pomidory, 14 (3,54%) (F52) na czekoladę, 13 (3,5%) (Fx 4) na pokarmy (białko jaja, mleko, pszenice, orzechy ziemne, soję), 12 (3,4%) (F4) na pszenicę, 14 (2,78%) (F5) na żyto, 9 (2,28%) (F85) na seler.
8 82 E. Kucharska i in. Reasumując, najczęściej podwyższone miano swoistych pokarmowych Ig E występowało na: mleko krowie, żywność (białko jaja kurzego, mleko krowie, mięso dorsza, mąkę pszenną, orzeszki ziemne, soję, truskawki, seler), białko jaja kurzego, soję, żółtko jaja, drób, gluten, ryż, pomidory, czekoladę, pszenicę i seler. DYSKUSJA Oznaczanie stężenia swoistych pokarmowych IgE jest wykonywane standardowo. W przeprowadzonych badaniach wykazano, że największą grupę z podwyższonymi swoistymi IgE i z objawami alergii pokarmowej stanowiły dzieci w przedziale wiekowym do 3. rż. Było to zgodne z doniesieniami z innych krajów. Częstość zachorowań wśród niemowląt polskich i francuskich była zbliżona (Cudowski i in. 1997; Ołdak 1997; Chmielewska i in. 2; Hofman 2). W miarę upływu lat malała liczba dzieci z podwyższonym stężeniem pokarmowych IgE. Grupa dzieci przedszkolnych była o około 1 przypadków mniejsza od grupy żłobkowej ( 3 lat). Trzecia grupa dzieci, pomimo dużego przedziału wiekowego ( rż.), stanowiła mniej niż połowę grupy pierwszej. Można przypuszczać, że zgodnie ze spostrzeżeniami innych autorów, alergia pokarmowa mogła zmienić się w inny rodzaj alergii (Romański 1998; Chmielewska i in. 2; Hofman 2) lub że dzieci wyrosły z alergii na skutek uszczelnienia śluzówki przewodu pokarmowego lub rozwoju mechanizmów immunosupresyjnych. Najczęstszymi alergenami pokarmowymi wieku dziecięcego, podawanymi przez wielu autorów, są: mleko, jaja kurze, wołowina, czekolada, cytrusy, zboża i orzechy, choć istnieją dość duże rozbieżności między alergenami uczulającymi dzieci w Europie i Ameryce (Ignyś i in. 1995; Cudowski in. 1997; Ołdak 1997; Czaja-Bulsa i Bachórska 1998; Hofman 2; Moneret-Vautrin i in. 23). W badaniach własnych wykazano, że najczęściej występującymi alergenami pokarmowymi w regionie zachodniopomorskim były: mleko, białko jaja, wołowina, żółtko jaja, wieprzowina, gluten, pszenica, pomidory, mięso kurczaka, owoce i ziemniaki. Przedstawione wyniki są zbliżone do wyników włoskich badań, w których czynnikami uczulającymi były: mleko krowie, mąka pszenna i jaja kurze, podobnie jak w Polsce (Kamar 2). Natomiast w Ameryce częstą przyczyną uczulenia są orzechy i soja. W wielu krajach po spożyciu lodów, chipsów, chrupek, zawierających alergeny orzechów, obserwowano zgony z powodu wstrząsu anafilaktycznego. Stwierdzono, że szczególnie niebezpiecznie jest stołować się w miejscach publicznych ze względu na nieznany skład pożywienia; wskazano orzechy, soję, ziarno sezamowe, mleko krowie, owoce morza jako najczęstszą przyczynę alergii IgE-zależnej (Rudzik 1998). W Polsce soja jest uważana za produkt rzadko alergizujący. Preparaty sojowe stosuje się w dietach eliminacyjnych przy uczuleniu na białka mleka, ponadto jako substancje poprawiające właściwości niektórych pokarmów (Czerwionka- Szaflarska 1998; Hofman 1998). W badaniach własnych wykazano obecność podwyższonych swoistych Ig E na soję w grupie dzieci do 3. rż. W Szwajcarii ujawnienie się anafilaksji najczęściej powodowały następujące pokarmy: seler, mleko i sery, marchew, jaja, ryby, kraby, mięso wieprzowe, wołowe, pietruszka (pomimo obróbki cieplnej, czasem zmniejszającej alergenowość). W 22 roku zmieniono
9 Częstość występowania swoistych IgE w populacji dzieci więc prawo żywnościowe, nakazując oznakowywanie pokarmów, jeśli ilość potencjalnego alergenu przekracza 1 g kg 1. Dotyczy to produktów otrzymanych ze zbóż zawierających gluten, mleko, jaja, ryby, lub kraby, soję, orzechy, sezam i seler, zwłaszcza sól selerową. We Francji przyczyn uczulenia zagrażającego życiu upatrywano w alergenach: orzechów, ryb, owoców z grupy lateksu (avocado, kiwi, figach, bananach), w roślinach strączkowych, mące, selerze, sezamie, mleku i brzoskwiniach generujących alergie IgE-zależne (Kurek 24). Oprócz różnic w wykazie najczęściej uczulających pokarmów, występujących pomiędzy krajami, zauważano niejednakową przyczynę podwyższonych pokarmowych IgE w różnych regionach Polski. Według Hofman (2) najczęstszymi alergenami pokarmowymi w regionie Wielkopolski były kolejno: mleko krowie, mąka pszenna, jaja kurze, soja, orzechy, pomidory, kukurydza. W samym Poznaniu dzieci wykazywały podwyższone stężenia swoistych IgE na mleko i białka mleka, kazeinę i laktoglobulinę, także na białko jaja, pszenicę i żółtko jaja. Najrzadziej czynnikiem immunogennym były: wieprzowina, soja, marchew i mięso dorsza (Bochenek 1999). Badania, przeprowadzone w 1998 roku w rejonie Pomorza Zachodniego w grupie dzieci uczulonych na pyłki, wykazały, że objawom astmy towarzyszyło podwyższone stężenie swoistych IgE na mleko, a następnie na jaja, wołowinę, czekoladę, orzechy i zboża. Przyczyną różnic między niektórymi regionami Polski oraz Polski i świata mogły być zwyczaje żywieniowe, jak również okresy, w których badania prowadzono. Interesujący był fakt wystąpienia swoistych IgE przeciw orzechom w grupie najmłodszych dzieci. Uwagę na to zwrócili także inni autorzy (Czerwionka-Szflarska 1998; Hofman 1994, 1998). Stwierdzono, że w mieszankach mlecznych, a także w witaminie D 3 w kroplach może wystąpić alergen orzechowy (Hofman 1994, 1998; Kamar 2). Efektem uczulenia, jak podaje Hofman (1994, były silnie wyrażone objawy alergii pozostającej na całe życie. Stwierdzenie podwyższonego stężenia swoistych IgE w surowicy nie wystarcza do rozpoznania alergii, natomiast stanowi zagrożenie wystąpienia choroby w przyszłości (Kaczmarski 2; Kurek 24). Sugeruje też obecność uwarunkowań genetycznych atopowych. Część autorów uważa, że obiektywnego dowodu uczulenia dostarcza jedynie dodatni wynik bezpośredniej prowokacji alergenem błony śluzowej żołądka, chociaż wynik badania nie jest łatwy do powtórzenia i interpretacji (Hofman 1998; Bochenek 1999; Ołdak 2). W badaniach własnych objawy alergii w grupie dzieci pochodziły głównie ze skóry, następnie z układu oddechowego i z układu pokarmowego. Za klasyczne objawy alergii pokarmowej podane w literaturze uznaje się głównie zaburzenia żołądkowo-jelitowe i zmiany zapalne skóry (Ołdak 1997; Kaczmarski 2), chociaż mogą one dotyczyć innych układów (Yunginger 21; Kurek 24). Oceniono również zróżnicowanie częstości występowania podwyższonych stężeń swoistych IgE w zależności od płci dzieci. W przeprowadzonych badaniach wyraźnie częściej hospitalizowani byli chłopcy. Wśród nich stwierdzono wyższy odsetek z alergenowo swoistymi IgE (Ignyś 1995; Kamar 2; Yunginger 21). Jak podkreśla Kurek (24), wysokie stężenia swoistych IgE bywają powodem bezkrytycznego, zbędnego, eliminowania pokarmów przy braku objawów uczulenia. Konsekwencją może być gorszy rozwój fizyczny dzieci.
10 84 E. Kucharska i in. WNIOSKI 1. W ciągu ponad dziesięciu lat obserwacji stwierdzono wzrost liczby dzieci z podwyższonym stężeniem całkowitych Ig E w surowicy krwi. 2. Wśród dzieci z regionu zachodniopomorskiego wystąpiły podwyższone stężenia swoistych IgE na: mleko krowie, białko jaja kurzego, wołowinę, żółtko jaja, wieprzowinę i gluten. 3. Najczęstszymi objawami, towarzyszącymi podwyższonym stężeniom swoistych pokarmowych IgE, były dolegliwości skórne, z układu pokarmowego i układu oddechowego. 4. Podwyższone stężenie alergenowo swoistych IgE nie zawsze współistnieje z chorobą. PIŚMIENNICTWO Bochenek A Alergia pokarmowa i żywienie w Poznańskim. Nowa Med. 1, 1. Boznański A Wybrane aspekty farmakogenetyczne i immunologiczne chorób alergicznych u dzieci. AM, Wrocław. Chmielewska-Szewczyk D., Zawadzka-Krajewska A., Bielecka-Zylbersztejn M. 2. Alergia u dzieci. Poradnik. Bart, Warszawa. Cudowski B., Kaczmarski M., Koral D Ocena porównawcza występowania alergii pokarmowej w Polsce i we Francji w zależności od ewolucji zwyczajów żywieniowych w obu krajach. Allergol. Clin. Immunol. 3 Supl. 2, 83. Czaja-Bulsa G., Bachórska J Alergia pokarmowa u dzieci z pyłkowicą w regionie Pomorza Zachodniego. Pol. Merk. Lek. 5 (3), Czerwionka-Szaflarska M Alergia na białko mleka krowiego. Pol. Merk. Lek. 5 (3), Hofman T. 2. Występowanie alergii wziewnej wśród dzieci chorych na alergię pokarmową. Pol. Merk. Lek. 9 (52), Hofman T Analiza występowania alergii pokarmowej u dzieci do 5 lat z regionuwielkopolski. Pol. Merk. Lek. 5 (3), Hofman T Swoiste przeciwciała IgE przeciwko orzechom u niemowląt. Pol. Tyg. Lek. 49 (14/15), Ignyś I., Bartkowiak M., Bączyk I., Targońska B., Krawczyński M Udział alergii pokarmowej w patogenezie przewlekłych bólów brzucha u dzieci. Pediatr. Pol. 7 (4), Kaczmarski M. 2. Wieloaspektowe polskie osiągnięcia związane z nadwrażliwością pokarmową u dzieci i młodzieży. Acta Pneumol. Allergol. Pediatr. Sesja VI 3 (1) Supl., Kamar B Badania nad przyczynami i patogenezą nadwrażliwości na pokarm u niemowląt i małych dzieci. Rozprawa habilitacyjna. WAM, Łódź. Kurek M Alergia pokarmowa i objawy ją naśladujące [w: Postępy w alergologii]. T. II. Pod red. T. Płusy. Wydaw. Medpress, Warszawa. Moneret-Vautrin D.A., Kanny G., Morisset M., Parisot L. 23. The Food Anaphylaxis Vigilance Network in France. ACI International. 15 (4), Ołdak E The incidence and clinical manifestation of food allergy in unselected Polish infants: Follow-up study from birth to one year of age. Rocz. AM Białyst. 42 (1), Ołdak E., Kurzątkowska B., Stosiak-Barmuta A. 2. Natural course of sensitization in children: Follow-up study from birth to 6 years of age. Rocz. AM Białyst. 45,
11 Częstość występowania swoistych IgE w populacji dzieci Romański B Alergia IgE zależna na pokarmy, patomechanizm, klinika, nowe perspektywy terapii. Pol. Merkur. Lek. 5 (3), Rudzik E Co ludzi uczula i jak tego unikać. Med. Prakt., Kraków. Wütrich B. 23. Lethal or Life-Threatening food anaphylaxis. Notes From the Lay Press. Allergy Clin. Immunol. Int. (15), Yunginger J.W., Ahlstedt S., Eggleston P.A., Homburger H.A., Nelson H.S., Ownby D.R., Platts-Mills T.A.E., Sampson H.A., Sichers S.H., Weinstein A.M., Williams B., Wood R.A., Zaiger R.S. 21. Metody ilościowej oceny przeciwciał IgE stosowane w alergologii. Alergia. Astma. Immunol. 6 (3), Zakrzewska A., Gryczyńska D., Gęsicki T., Malicka M. 21. Diagnostyka alergologiczna i ocena stanu zdrowia dzieci skierowanych do poradni laryngologiczno-alergologicznej w ramach programu prewencji astmy i chorób alergicznych. Alergia. Astma. Immunol. 6 (4), Warner O. 24. Can we prevent allergies and asthma? Allergy. Clin. Immunol. Int. 16 (5),
pteronyssinus i Dermatophagoides farinae (dodatnie testy płatkowe stwierdzono odpowiednio u 59,8% i 57,8% pacjentów) oraz żółtko (52,2%) i białko
8. Streszczenie Choroby alergiczne są na początku XXI wieku są globalnym problemem zdrowotnym. Atopowe zapalenie skóry (AZS) występuje u 20% dzieci i u ok. 1-3% dorosłych, alergiczny nieżyt nosa dotyczy
Bardziej szczegółowoDieta eliminacyjna czy prowokacja. dr. Agnieszka Krauze Stadion Narodowy Warszawa
Dieta eliminacyjna czy prowokacja dr. Agnieszka Krauze Stadion Narodowy Warszawa 14.03.2015 Alergeny pokarmowe w grupie dzieci mleko krowie jaja soja gluten ryby owoce morza orzeszki Naturalny przebieg
Bardziej szczegółowoDraft programu Sympozjum Alergii na Pokarmy 2015
20.03.2015 Piątek GODZ. 12.50 13.00 GODZ. 13.00 14.30 Ceremonia Inauguracyjna Sesja Inauguracyjna Alergia pokarmowa w 2015 roku co dalej? 1. Czy rzeczywiście nastąpił wzrost alergii pokarmowych, 13.00-13.30
Bardziej szczegółowoIndywidualny skrócony wynik
Indywidualny skrócony wynik Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej 60-129 Poznań, ul. Sielska 10 Tel.: 061 862 63 15 www.instytut-mikroekologii.pl Strona 1 IMIĘ I NAZWISKO Numer badania : Data urodzenia
Bardziej szczegółowoSymptomatologia chorób alergicznych u dzieci marsz alergiczny
PODYPLOMOWA SZKOŁA PEDIATRII / POSTGRADUATE SCHOOL OF PAEDIATRICS 141 Symptomatologia chorób alergicznych u dzieci marsz alergiczny The symptomatology of allergic diseases in children allergic march Grażyna
Bardziej szczegółowoAUTOIMMUNOLOGIA- SZCZEGÓŁOWA OFERTA BADAŃ PRZETESTUJ SWOJĄ ALERGIĘ
PRZETESTUJ SWOJĄ ALERGIĘ LM stworzył specjalną ofertę skierowaną do pacjentów zainteresowanych badaniami w kierunku stwierdzenia, bądź potwierdzenia alergii. Krew pobrana od pacjenta jest poddawana badaniu
Bardziej szczegółowoAlergie pokarmowe a diety eliminacyjne Korzyści i zagrożenia
Alergie pokarmowe a diety eliminacyjne Korzyści i zagrożenia DANUTA GAJEWSKA EWA LANGE KATEDRA DIETETYKI, WYDZIAŁ NAUK O ŻYWIENIU CZŁOWIEKA I KONSUMPCJI, SGGW Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 21 czerwca
Bardziej szczegółowoIgE specyficzne w panelach: panele pokarmowe
IgE specyficzne w panelach: panele pokarmowe panel pokarmowy V (150,00zł) panel pokarmowy I (180,00zł) panel pokarmowy III (90,00zł) 1 f17 orzech laskowy 1 f1 białko jaja kurzego 1 f2 mleko krowie 2 f13
Bardziej szczegółowoNIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA
NIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA Nietolerancja i alergia pokarmowa to dwie mylone ze sobą reakcje organizmu na pokarmy, które dla zdrowych osób są nieszkodliwe. Nietolerancja pokarmowa w objawach przypomina
Bardziej szczegółowoRada Przejrzystości. Agencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 29/2012 z dnia 11 czerwca 2012 r. w sprawie zasadności finansowania środka spożywczego specjalnego przeznaczenia
Bardziej szczegółowo20.03.2015 Piątek. 1. Diagnostyka in vitro co trzeba wiedzieć 14.30-14.50. 2. Testy skórne przydatność i interpretacja 14.50-15.10
20.03.2015 Piątek GODZ. 12.50 13.00 GODZ. 13.00 14.30 Ceremonia Inauguracyjna Sesja Inauguracyjna Alergia pokarmowa w 2015 roku co dalej? Prof. Bolesław Samoliński 1. Czy rzeczywiście nastąpił wzrost alergii
Bardziej szczegółowoIgE specyficzne w panelach: panele pokarmowe
IgE specyficzne w panelach: panele pokarmowe panel pokarmowy I (150,00zł) panel pokarmowy II (180,00zł) panel pokarmowy III (90,00zł) 1 f17 orzech laskowy 1 f1 białko jaja kurzego 1 f2 mleko krowie 2 f13
Bardziej szczegółowoProfilaktyka alergii co nowego w 2015 roku. Prof. Hania Szajewska Klinika Pediatrii WUM hanna.szajewska@wum.ed.pl
Profilaktyka alergii co nowego w 2015 roku Prof. Hania Szajewska Klinika Pediatrii WUM hanna.szajewska@wum.ed.pl Interwencje żywieniowe w zapobieganiu alergii Dieta w czasie ciąży lub laktacji Karmienie
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoPokarmy uzupełniające. Kiedy? Jakie? Dlaczego? Prof. dr hab. med. Hanna Szajewska Warszawski Uniwersytet Medyczny
Pokarmy uzupełniające. Kiedy? Jakie? Dlaczego? Prof. dr hab. med. Hanna Szajewska Warszawski Uniwersytet Medyczny WPROWADZENIE Żywienie niemowląt, a zwłaszcza odpowiedź na pytania: co? kiedy? jak? budzi
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Rekomendacja nr 21/2012 Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych z dnia 11 czerwca 2011 r. w sprawie objęcia refundacją środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego Nutramigen 1 LGG, preparat
Bardziej szczegółowo3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII
3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, charakteryzującą się nawracającymi atakami duszności, kaszlu i świszczącego oddechu, których częstotliwość
Bardziej szczegółowoCZĘSTOTLIWOŚĆ WYSTĘPOWANIA NADWRAŻLIWOŚCI POKARMOWYCH WŚRÓD OSÓB W WIEKU LAT BADANIA ANKIETOWE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVIII, 2015, 3, str. 248 253 Renata Bieżanowska-Kopeć, Barbara Piekło, Teresa Leszczyńska, Joanna Kapusta-Duch CZĘSTOTLIWOŚĆ WYSTĘPOWANIA NADWRAŻLIWOŚCI POKARMOWYCH WŚRÓD OSÓB
Bardziej szczegółowoPewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM
Pewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM Pewnego razu w gabinecie Niemowlę 10.miesięczne CII PII SN; masa ur. 3600 Wywiad rodzinny bez obciążeń Pewnego razu w gabinecie
Bardziej szczegółowoEpidemiologia wybranych chorób alergicznych u dzieci w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2007 2010
378 Hygeia Public Health 212, 47(3): 378-382 Epidemiologia wybranych chorób alergicznych u dzieci w województwie warmińsko-mazurskim w latach 27 21 Epidemiology of selected allergic diseases in children
Bardziej szczegółowoSpecyfikacja produktu
1. INFORMACJE OGÓLNE Nr artykułu: Określenie produktu: Mieszanka do wyrobu ciastek Opis produktu: Mieszanka w proszku do wyrobu wysokiej jakości ciastek 2. STOSOWANIE / DOZOWANIE 1000 g mieszanki do wyrobu
Bardziej szczegółowoEpidemiologia chorób alergicznych u pacjentów starszych wyzwaniem medycyny XXI wieku
Epidemiologia chorób alergicznych u pacjentów starszych wyzwaniem medycyny XXI wieku dr hab. n. med. Andrzej Bożek 1,2 lek. Krzysztof Kołodziejczyk 2 1 Katedra i Kliniczny Oddział Chorób Wewnętrznych,
Bardziej szczegółowoNowe kierunki w diagnostyce alergii
Nowe kierunki w diagnostyce alergii Alergie IgG zależne i molekularna diagnostyka komponentowa mgr Paweł Krzemień 4 typy nadwrażliwość Coombs oraz Gell (1963) Typ I Typ II Typ III Typ IV Tekst Reakcja
Bardziej szczegółowoISBN 978-83-7277-441-5
Copyright by Wydawnictwo ASTRUM Sp. z o.o. Wrocław 2005 Wszelkie prawa zastrzeżone Redakcja Iwona Huchla Redakcja techniczna Elżbieta Bursztynowicz Projekt okładki Andrzej Szot Wydanie II Żadna część tej
Bardziej szczegółowo4. Wyniki streszczenie Komunikat
4. Wyniki streszczenie Komunikat Aby przygotować powyższe zestawienia objęliśmy programem ponad 22.700 osób w 9 regionach kraju, z czego prawie ¼ przeszła szczegółowe badania lekarskie. Program ten jest
Bardziej szczegółowoZespół jelita nadwrażliwego a celiakia
Celiakia 47 Zespół jelita nadwrażliwego a celiakia Choroba trzewna (celiakia) jest chorobą zapalną jelita cienkiego, wywołaną spożywaniem glutenu przez osoby z genetycznie uwarunkowaną nietolerancją glutenu.
Bardziej szczegółowoNumer ogłoszenia: 306670-2014; data zamieszczenia: 15.09.2014 OGŁOSZENIE O ZMIANIE OGŁOSZENIA
Strona 1 z 8 Ogłoszenie powiązane: Ogłoszenie nr 297284-2014 z dnia 2014-09-08 r. Ogłoszenie o zamówieniu - Łódź Dostawa odczynników do wykonania badań dla Centrum Medycznej Diagnostyki Laboratoryjnej
Bardziej szczegółowoKOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ
KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ Charakterystyka problemu zdrowotnego Alergia uznawana jest za chorobę cywilizacyjną XX wieku. W wielu obserwacjach
Bardziej szczegółowoPraca doktorska Ewa Wygonowska Rola badań diagnostycznych w ustaleniu czynnika wywołującego pokrzywkę przewlekłą.
Praca doktorska Ewa Wygonowska Rola badań diagnostycznych w ustaleniu czynnika wywołującego pokrzywkę przewlekłą. STRESZCZENIE Wprowadzenie Pokrzywka jest to zespół chorobowy charakteryzujący się występowaniem
Bardziej szczegółowoLeczenie farmakologiczne i dietetyczne alergii pokarmowych. Joanna Lange
Leczenie farmakologiczne i dietetyczne alergii pokarmowych Joanna Lange Zagadnienia związane z dietą eliminacyjną Czy ściśle przestrzegana dieta eliminacyjna jest właściwą metodą leczenia nadwrażliwości
Bardziej szczegółowoCzy owoce morza stanowią istotny alergen pokarmowy na Górnym Śląsku?
ARTYKUŁY ORYGINALNE 139 Czy owoce morza stanowią istotny alergen pokarmowy na Górnym Śląsku? Is seafood dangerous for Silesian population? BARBARA RYMARCZYK, JOANNA GLÜCK, BARBARA ROGALA Katedra i Klinika
Bardziej szczegółowo11.03.2016 Piątek. 1. Alergia a nietolerancja pokarmowa co trzeba wiedzieć? 13.00-13.30
11.03.2016 Piątek GODZ. 12.45 Ceremonia Inauguracyjna GODZ. 13.00 14.45 Sesja Inauguracyjna Alergia pokarmowa w 2016 roku co dalej? Prof. Maciej Kaczmarski 1. Alergia a nietolerancja pokarmowa co trzeba
Bardziej szczegółowoLAKTOZA I BIAŁKA MLEKA Z CZYM MAM PROBLEM?
LAKTOZA I BIAŁKA MLEKA Z CZYM MAM PROBLEM? Pacjenci często mylą reakcje organizmu związane z alergią i nadwrażliwością niealergiczną na białka mleka a nietolerancją laktozy. Mimo wielu publikacji w Internecie,
Bardziej szczegółowoSzczepienie przeciwko MMR i grypie u dzieci uczulonych na jajko
Szczepienie przeciwko MMR i grypie u dzieci uczulonych na jajko Dr n. med. Anna Zawadzka- Krajewska Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM w Warszawie Kierownik Kliniki:Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoRozpoznawanie alergii pokarmowej- jak może nam w tym pomóc badanie Sensitest?
Rozpoznawanie alergii pokarmowej- jak może nam w tym pomóc badanie Sensitest? Kiedy należy rozważać podejrzenie alergii pokarmowej? Objawy alergii pokarmowej nie są swoiste i mogą naśladować inne choroby
Bardziej szczegółowoRelacja z Sympozjum alergii pokarmowej w Bydgoszczy
Relacja z Sympozjum alergii pokarmowej w Bydgoszczy W dniu 3 lutego 2012 roku odbyło się pierwsze w Polsce Sympozjum Alergii na Pokarmy postępowanie i wytyczne 2012, w ramach rozpoczynającego się cyklu
Bardziej szczegółowoAlergie pokarmowe. Zeszyty Naukowe nr 705 Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Maria Krełowska-Kułas. 1. Wprowadzenie
Zeszyty Naukowe nr 705 Akademii Ekonomicznej w Krakowie 2006 Katedra Towaroznawstwa Żywności Alergie pokarmowe 1. Wprowadzenie Termin alergia wywodzi się z języka greckiego i został utworzony z dwóch słów:
Bardziej szczegółowoAlergia. Ciesz się pełnią życia z Systemem oczyszczania powietrza Atmosphere Sky!
Alergia Ciesz się pełnią życia z Systemem oczyszczania powietrza Atmosphere Sky! 01 Wprowadzenie Alergie są często występującym schorzeniem, a liczba dotkniętych nimi osób rośnie z każdym rokiem. Ponad
Bardziej szczegółowoWpływ diety hipoalergenowej stosowanej przez matki karmiące piersią na występowanie kolki jelitowej
Wpływ diety stosowanej przez matki karmiące piersią na występowanie kolki jelitowej Dr n. med. Alina Trojanowska Mgr pielęgniarstwa Katarzyna Oleszek Katedra i Zakład Pielęgniarstwa Pediatrycznego UM w
Bardziej szczegółowoMay 21-23, 2012 Białystok, Poland
6 th International Forum May 21-23, 2012 Białystok, Poland Advances in prevention of allergic diseases of the respiratory system based on population screening of children and adolescents in the Grodno
Bardziej szczegółowoIgE specyficzne w panelach: panele pokarmowe
IgE specyficzne w panelach: panele pokarmowe panel pokarmowy I (0,00zł) 0 0 f f f f0 f f f f f f f f f f f f f f0 f f orzech włoski krowie krewetka panel pokarmowy II (0,00zł) 0 0 0 f f0 f f f f f f f
Bardziej szczegółowo160 Alergia Astma Immunologia 2007, 12(3): 160-164 Czêstoœæ wystêpowania dodatnich testów skórnych na alergeny pokarmowe w specjalistycznej poradni alergologicznej Frequency of appearing positive skin
Bardziej szczegółowoTabelaryczne zestawienie informacji o źródłach i potrzebnych ilości witamin w życiu codziennym
Tabelaryczne zestawienie informacji o źródłach i potrzebnych ilości witamin w życiu codziennym Witaminy rozpuszczalne w wodzie Nazwa witaminy Źródło witamin w postaci pożywienia Zalecane dzienne zapotrzebowanie
Bardziej szczegółowoLek. Joanna Marciniak
Lek. Joanna Marciniak Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we lekarz rezydent Wpływ atopowego zapalenia skóry na jakość życia chorych dzieci
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoNowe wymagania UE w znakowaniu żywności TOMASZ DOŁGAŃ
Nowe wymagania UE w znakowaniu żywności TOMASZ DOŁGAŃ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z 25 października 2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Ta Charakterystyka Produktu Leczniczego, oznakowanie opakowań i ulotka
Bardziej szczegółowoPodstawy immunologii. Odporność. Odporność nabyta. nieswoista. swoista
Podstawy immunologii dr n. med. Jolanta Meller Odporność nieswoista mechanizmy obronne skóry i błon śluzowych substancje biologicznie czynne: interferon, lizozym, dopełniacz leukocyty (fagocyty) swoista
Bardziej szczegółowoSpecyfikacja produktu
1. INFORMACJE OGÓLNE Nr artykułu: Określe produktu: Mieszanka do wyrobu muffinek czekoladowych Opis produktu: Proszek do produkcji wysokiej jakości wilgotnych muffinów 2. STOSOWANIE / DOZOWANIE 1000g mieszanki
Bardziej szczegółowoGdańsk 10.10.2015 r.
Celiakia- czy nadążamy za zmieniającymi się rekomendacjami Gdańsk 10.10.2015 r. prof. dr hab. n. med. Barbara Kamińska Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdański
Bardziej szczegółowoJadłospis DANIE OBIADOWE DATA. KOMPOT 28 V 2019 r. KOTLET MIELONY SMAŻONY, ZIEMNIAKI, SURÓWKA, KOMPOT 29 V 2019 r. ZUPA CHŁODNIK, BUŁKA,
DATA Jadłospis DANIE OBIADOWE 27 V 2019 r. ZUPA POMIDOROWA, DROŻDŻÓWKA, 28 V 2019 r. KOTLET MIELONY SMAŻONY, ZIEMNIAKI, SURÓWKA, 29 V 2019 r. ZUPA CHŁODNIK, BUŁKA, 30 V 2019 r. LECZO PO WĘGIERSKU, PIECZYWO,
Bardziej szczegółowoALERGIA POKARMOWA. Dr hab. n. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM
ALERGIA POKARMOWA Dr hab. n. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM Czy choroby alergiczne są problemem? Częstość wzrasta Obraz kliniczny zmienia się (FPIES; EZP) Diagnostyka trudna Leczenie dieta
Bardziej szczegółowoPostępowanie w alergii pokarmowej w praktyce
11.03.2016 Piątek 12.45 CEREMONIA INAUGURACYJNA 13.00 14.45 SESJA INAUGURACYJNA Alergia pokarmowa w 2016 roku co dalej? Prof. Maciej Kaczmarski 13.00 13.30 Alergia a nietolerancja pokarmowa co trzeba wiedzieć?
Bardziej szczegółowoOdżywiamy się zdrowo! PREZENTACJA DLA PRZEDSZKOLAKÓW
Odżywiamy się zdrowo! PREZENTACJA DLA PRZEDSZKOLAKÓW CO POWINNY JEŚĆ DZIECI WITAMINY PRODUKTY ZBOŻOWE PRODUKTY POCHODZENIA ROŚLINNEGO PRODUKTY POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO PRZETWORY MLECZNE ZASADY ZDROWEGO
Bardziej szczegółowoWELLMUNE. (składnik IMMUNOSTART) BADANIA KLINICZNE
WELLMUNE (składnik IMMUNOSTART) BADANIA KLINICZNE KLINICZNE #1 Grupa otrzymująca 250mg Beta-Glukanów w formie płynnej Wellmune w stosunku do grupy placebo odznaczała się: 45% mniejszymi objawami zapalenia
Bardziej szczegółowobadania laboratoryjne - alergologia i toksykologia
badania laboratoryjne - alergologia i toksykologia Antygen HLA B-27 202,50 Borany w surowicy ilościowo 94,50 CDA 166,50 Cyklosporyna 97,50 d1 roztocze kurzu domowego D. pteronyssinus 42,00 d2 roztocze
Bardziej szczegółowoO D P O R N O Ś Ć R Ó W N O W A G A N A D E W S Z Y S T K O
O D P O R N O Ś Ć R Ó W N O W A G A N A D E W S Z Y S T K O By Patrol110 - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2447169 S Z C Z E P I
Bardziej szczegółowoTesty prowokacji pokarmowej w diagnostyce alergii i nietolerancji białek mleka krowiego u niemowląt
1 z 7 2013-06-24 00:18 Medycyna Praktyczna - portal dla lekarzy Testy prowokacji pokarmowej w diagnostyce alergii i nietolerancji białek mleka krowiego u niemowląt ABC zabiegów diagnostycznych i leczniczych
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA ALERGII. Badanie Materiał Cena Czas oczekiwania na wynik
DIAGNOSTYKA ALERGII Badanie Materiał Cena Czas oczekiwania na wynik Test nietolerancji pokarmowej (181 antygenów) surowica 700,00 zł IgE całkowite (immunoglobulina E) surowica 40,00 zł Diaminooksydaza
Bardziej szczegółowoXI Konferencja Naukowo-Szkoleniowa ALERGIA ASTMA IMMUNOLOGIA KLINICZNA ŁÓDŹ 2011
XI Konferencja Naukowo-Szkoleniowa ALERGIA ASTMA IMMUNOLOGIA KLINICZNA ŁÓDŹ 2011 Czwartek, 2 czerwca 2011 Otwarcie Konferencji 9:45-10:00 Sesja główna I 10:00-11:30 Alergia pokarmowa i anafilaksja u dzieci
Bardziej szczegółowo12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna: Wyciągi alergenowe, kurz domowy; Kod ATC: V01AA03
SUBSTANCJA CZYNNA (INN) GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC) PODMIOT ODPOWIEDZIALNY NAZWA HANDLOWA PRODUKTU LECZNICZEGO, KTÓREGO DOTYCZY PLAN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna:
Bardziej szczegółowoGluten. Jeść, albo nie jeść. Oto jest pytanie! Choroby związane z glutenem. dr Maciej Starachowski www.swiatzdrowia.pl
Gluten Jeść, albo nie jeść. Oto jest pytanie! Choroby związane z glutenem dr Maciej Starachowski www.swiatzdrowia.pl Spis treści 1. Wstęp 2. Podział chorób związanych z glutenem 3. Jaka jest różnica pomiędzy
Bardziej szczegółowoPodsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Dobenox przeznaczone do publicznej wiadomości.
VI.2 Plan Zarządzania Ryzykiem dla produktów kwalifikowanych jako "Well established use" zawierających Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu leczniczego Dobenox przeznaczone do publicznej
Bardziej szczegółowoVIII POMORSKIE WARSZTATY ALERGOLOGICZNE Szczecin wrzesień 2009
VIII POMORSKIE WARSZTATY ALERGOLOGICZNE Szczecin 18-19 wrzesień 2009 Pod patronatem Rektora Pomorskiej Akademii Medycznej JM Przemysława Nowackiego Komitet Organizacyjny Przewodniczący: prof. dr hab. med.
Bardziej szczegółowoNOWE PRZEPISY. ZNAKOWANIE ŻYWNOŚCI PAKOWANEJ i NIEOPAKOWANEJ
NOWE PRZEPISY ZNAKOWANIE ŻYWNOŚCI PAKOWANEJ i NIEOPAKOWANEJ I. ROZPORZADZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 pa ździernika 2011 W dniu 12 grudnia 2011 r. weszło w życie rozporządzenie
Bardziej szczegółowoPolitechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności. Ćwiczenie 3. Oznaczanie β laktoglobuliny za pomocą techniki ELISA.
Politechnika Łódzka Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności Ćwiczenie 3 Oznaczanie β laktoglobuliny za pomocą techniki ELISA. Wprowadzenie Alergia pokarmowa jest uznawana przez WHO jako 4 najważniejszy
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoOBECNOŚĆ POTENCJALNYCH ALERGENÓW W WYBRANEJ GRUPIE GOTOWYCH DAŃ DLA NIEMOWLĄT
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 869 873 Jadwiga Stankiewicz OBECNOŚĆ POTENCJALNYCH ALERGENÓW W WYBRANEJ GRUPIE GOTOWYCH DAŃ DLA NIEMOWLĄT Akademia Morska w Gdyni Katedra Towaroznawstwa i Zarządzania
Bardziej szczegółowoMolekularna diagnostyka alergii. nowe możliwości diagnostyczne
Molekularna diagnostyka alergii nowe możliwości diagnostyczne Diagnostyka alergii rys historyczny Czym jest biochip Biochip (mikromacierz) jest to stałe podłoże (płytka szklana, plastikowa) na której zostały
Bardziej szczegółowoCzy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia
Bardziej szczegółowoNakładem Wydawnictwa ASTRUM ukazały się także książki:
Nakładem Wydawnictwa ASTRUM ukazały się także książki: Paweł Albrzykowski, Kuchnia koreańska Małgorzata Borgman, Jedz zgodnie ze swoim charakterem Artur Ciesielka, Kuchnia włoska z przyprawami leczącymi
Bardziej szczegółowoAlergia pokarmowa u dzieci
Kaszel klasyfikacja i leczenie Dr n. med. Przemys³aw Nowak Specjalista pediatra Ketedra i Zak³ad Farmakologii ŒAM w Zabrzu 22 We współczesnym świecie alergia jest zjawiskiem powszechnym; wg różnych autorów
Bardziej szczegółowo11. Liebhard J., Małolepszy J., Wojtyniak B. i wsp. Prevalence and risk factors for asthma in Poland: Results from the PMSEAD Study.
1. Wstęp Alergia uznawana jest za chorobę cywilizacyjną XX wieku. W wielu obserwacjach epidemiologicznych stwierdzono znaczący wzrost częstości występowania alergicznego nieżytu nosa i astmy oskrzelowej
Bardziej szczegółowoAtopowe zapalenie skóry
Rozdział 5 Atopowe zapalenie skóry Atopowe zapalenie skóry, zwane również egzemą atopową, coraz częściej pojawia się w krajach uprzemysłowionych. W ciągu ostatnich 40 lat liczba zachorowań prawdopodobnie
Bardziej szczegółowoANKIETA DLA RODZICÓW dotycząca ALERGII oraz NIETOLERANCJI ŻYWIENIOWYCH dla uczestników obozów organizowanych przez SportFun
NAZWISKO i IMIĘ DZIECKA Data urodzenia dziecka MIEJSCE i TERMIN turnusu TELEFON do rodzica/opiekuna ANKIETA DLA RODZICÓW dotycząca ALERGII oraz NIETOLERANCJI ŻYWIENIOWYCH dla uczestników obozów organizowanych
Bardziej szczegółowoWytyczne Światowej Organizacji Gastroenterologicznej dotyczące celiakii, 2012
Wytyczne Światowej Organizacji Gastroenterologicznej dotyczące celiakii, 2012 Autorzy: Julio C. Bai, Michael Fried, Gino Roberto Corazza, Detlef Schuppan, Michael Farthing, Carlo Catassi, Luigi Greco,
Bardziej szczegółowoAlergologia w praktyce
Krzysztof Sładek Zygmunt Nowacki Alergologia w praktyce poradnik dla pacjentów i ich rodzin 3 Polskie Towarzystwo Zwalczania Chorób Alergicznych Alergologia w praktyce poradnik dla pacjentów i ich rodzin
Bardziej szczegółowoPrelegent : Agnieszka Sowa Stanowisko: Specjalista ds. Zdrowotnych Baz Danych
Prelegent : Agnieszka Sowa Stanowisko: Specjalista ds. Zdrowotnych Baz Danych KLUCZ DO NOWOCZESNEJ PROFILAKTYKI 2 KLUCZ DO NOWOCZESNEJ PROFILAKTYKI Medycyna naprawcza Medycyna zapobiegawcza Koszty leczenia
Bardziej szczegółowoAlergia na pokarmy u 3,5 letniego chłopca
Alergia na pokarmy u 3,5 letniego chłopca Lek med. Małgorzata Czarnecka Oddział Alergologii I Chorób Płuc Szpital Dziecięcy Polanki im. M.Płażyńskiego ordynator: Dr n med. Teresa Małaczyńska O P I S P
Bardziej szczegółowoJadłospis DATA DANIE OBIADOWE ALERGENY STROGONOW WIEPRZOWY, PIECZYWO, KOMPOT (2, 4) ZUPA KRUPNIK Z ZIEMNIAKAMI, DROŻDŻÓWKA (2)
Jadłospis DATA DANIE OBIADOWE ALERGENY 01.10.2018 STROGONOW WIEPRZOWY, PIECZYWO, KOMPOT (2, 4) 02.10.2018 ZUPA KRUPNIK Z ZIEMNIAKAMI, DROŻDŻÓWKA 03.10.2018 04.10.2018 05.10.2018 GULASZ Z INDYKA W SOSIE
Bardziej szczegółowoEpidemiologia i diagnostyka chorób alergicznych
Epidemiologia i diagnostyka chorób alergicznych Plan prezentacji 1. Wstęp definicje ważnych pojęć 2. Epidemiologia i najczęstsze objawy 3. Diagnostyka alergologiczna Rodzaje metod diagnostycznych Wady
Bardziej szczegółowoZESPOŁY KLINICZNE ALERGII POKARMOWEJ DR N.MED. WIOLETTA ANNA ZAGÓRSKA
ZESPOŁY KLINICZNE ALERGII POKARMOWEJ DR N.MED. WIOLETTA ANNA ZAGÓRSKA KLINIKA PNEUMONOLOGII I ALERGOLOGII WIEKU DZIECIĘCEGO WUM ? KLASYFIKACJA NADWRAŻLIWOŚCI POKARMOWEJ wg EAACI (2001rok) Nadwrażliwość
Bardziej szczegółowoCo piąte dziecko w Polsce ma AZS. Atopowe Zapalenie Skóry to przewlekła choroba skóry o podłożu alergicznym.
Co piąte dziecko w Polsce ma AZS. Atopowe Zapalenie Skóry to przewlekła choroba skóry o podłożu alergicznym. Jest objawem atopii, czyli wyrazem patologicznej reakcji immunologicznej. Pojawia się najczęściej
Bardziej szczegółowoSZPITAL SPECJALISTYCZNY
SZPITAL SPECJALISTYCZNY im. Edmunda Biernackiego w Mielcu ul. Żeromskiego 22 39-300 Mielec KRS: 0000002538 NIP 817-17-50-893 centrala 17 78 00 100 tel/fax. 17 78 00 146 http://www.szpital.mielec.pl SzP.ZP.271.106-1.18
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoCzy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych
Bardziej szczegółowoTesty dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Bardziej szczegółowoBól brzucha u malucha może mieć wiele przyczyn
Ból brzucha u malucha może mieć wiele przyczyn Rozmowa z dr n. med. Magdaleną Pyś Spychałą, pediatrą, gastrologiem z Centrum Ginekologii, Położnictwa i Neonatologii w Opolu - Z jakimi problemami i pytaniami
Bardziej szczegółowoDługotrwałe efekty immunoterapii alergenowej.
Długotrwałe efekty immunoterapii alergenowej. Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Kowal Klinika Alergologii i Chorób Wewnętrznych Zakład Alergologii i Immunologii Doświadczalnej UM Białystok T E R A P I A
Bardziej szczegółowoAlergeny wziewne. DO ZAPAMIĘTANIA Podstawowym alergenem wziewnym u psa jest roztocze z gatunku Dermatophagoides
4 Alergie na alergeny wziewne Alergie na alergeny wziewne 69 DO ZAPAMIĘTANIA Podstawowym alergenem wziewnym u psa jest roztocze z gatunku Dermatophagoides W alergologii weterynaryjnej najczęstszą przyczyną
Bardziej szczegółowoPlan żywieniowy: Tydzień
Plan żywieniowy: Tydzień 27.12.2018-28.12.2018 Ile dni: 2 Termin rozpoczęcia: 2018-12-27 Posiłki: 1. I śniadanie 2. II śniadanie 3. obiad 4. podwieczorek Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla
Bardziej szczegółowoCzęść praktyczna: Metody pozyskiwania komórek do badań laboratoryjnych cz. I
Ćwiczenie 1 Część teoretyczna: Budowa i funkcje układu odpornościowego 1. Układ odpornościowy - główne funkcje, typy odpowiedzi immunologicznej, etapy odpowiedzi odpornościowej. 2. Komórki układu immunologicznego.
Bardziej szczegółowoCzęstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.
GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),
Bardziej szczegółowoAkademia wiedzy Synevo zaprasza na szkolenie online
Akademia wiedzy Synevo zaprasza na szkolenie online 1 Szkolenie online organizowane we współpracy z: Serologiczna diagnostyka alergii z elementami diagnostyki molekularnej Prof. Piotr Kuna Kliniki Chorób
Bardziej szczegółowoWygrać z atopią. Zasady rozpoznawania i leczenia atopowego zapalenia skóry u psów, kotów i koni
Wygrać z atopią Zasady rozpoznawania i leczenia atopowego zapalenia skóry u psów, kotów i koni Koordynator projektu Ilona Rybak-Korzec Redakcja i korekta Małgorzata Chuchla Redaktor techniczny Zbigniew
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
Bardziej szczegółowo