May 21-23, 2012 Białystok, Poland

Transkrypt

1 6 th International Forum May 21-23, 2012 Białystok, Poland Advances in prevention of allergic diseases of the respiratory system based on population screening of children and adolescents in the Grodno region with the perspective of comparative studies in the Podlasie Andrei Shpakou Yanka Kupala Grodno State University (Belarus) Forum is co-financed by European Union from European Social Fund

2 Postępy profilaktyki chorób alergicznych układu oddechowego na podstawie badań przesiewowych populacji dzieci i młodzieży w rejonie Grodzieńskim z perspektywą porównawczych badań na terenie Podlasia Andrzej Szpakow kierownik katedry Medycyny Sportowej I Rehabilitacji Uniwersytet państwowy im. Janki Kupały w Grodnie

3 Aktualność Diagnostyka objawów alergicznych u dzieci i czynniki ryzyka rozpowszechnienia alergii są dobrze znanym priorytetem zdrowia publicznego i badań naukowych.

4 Ustalone przez lekarza rozpoznanie astmy, spastycznego zapalenia oskrzeli, alergicznego nieżytu nosa, atopowego zapalenia skóry wskazuje tendencję do zbyt rzadkiego diagnozowania tych chorób pomimo obecności ich objawów.

5 Nie wiele jest danych epidemiologicznych na ten temat na Białorusi

6 Potwierdza to ogromną rozbieżność między faktycznym i zgłoszonymi przypadkami astmy według Ministerstwa Zdrowia Republiki Białoruś, częstość występowania astmy nie przekracza 0,5-1%, w zależności od regionu. Jednak wiele przypadków chorób alergicznych i astmy pozostaje nierozpoznanych.

7 Wyniki badan na świecie wskazują, że w różnych krajach choroby alergiczne występują u 10-20% populacji. Zwiększenie ich częstotliwości. 10,1% 7,6 10,0% 5,1 7,5% 2,5 5,0% 5,0% Nature Reviews Immunology 2006; 6: doi: /nri ,5% Asher MJ, Weiland SK. The International Study of Asthma and Allergies in Childchood (ISAAC). ISAAC Steering Committee. Clin Exp Allergy 1998, 28 suppl.:

8 BUPAS: Białoruś-Ukraina- Polska Astma Study. Celem Programu BUPAS jest poznanie rozpowszechnienia uwarunkowań astmy u dzieci i porównanie czynników ryzyka tej choroby w trzech krajach, a także przygotowanie naukowych podstaw do opracowania i wdrożenia programu profilaktycznego.

9 BUPAS na Białorusi Wdrożono zunifikowane, populacyjne badanie kwestionariuszowe 5028 respondentów w reprezentatywnych grupach dzieci miejskich i wiejskich w wieku 6-16 lat w rejonie Grodzieńskim. Litwa Polska

10 Cele Podstawą podjęcia przesiewowych astmy badań była próba realizacji następujących celów:

11 1. Ocena częstości występowania astmy i jej głównych objawów wśród dzieci w Grodnie i Rejonie Grodzieńskim.

12 2. Porównanie wyników badania epidemiologicznego z wynikami podobnych badan w krajach sąsiadujących.

13 3. Zbadanie częstości występowania objawów oddechowych u dzieci i rodzinnych i środowiskowych korelat astmy i objawów.

14 Metodologia badań ISAAC Zastosowana metodologia badań ISAAC sprawia, że staje się możliwa analiza porównawcza wyników badań ankietowych z danymi przedstawianymi przez innych badaczy, opierających w sąsiadujących krajach.

15

16 WYNIKI

17 Wyniki badań w Grodnie i rejonie Grodzieńskim wykazały niską częstotliwość występowania astmy, diagnozowanej przez lekarza, która wynosiła w mieście i na wsi - 1.4% dzieci. asthma % 2 1,5 1 Występowanie rozpoznanej choroby w grupach wiekowych 1,59 1 1,76 1,11 1,39 0, lat 9-10 lat lat lat lat Wiek dzieci i nastolatków

18 We wszystkich grupach wiekowych astma częściej występowała u chłopców, niż u dziewczynek ,7 2,2 1,1 0,6 0,5 0,8 2 2,7 1,3 1,1 1,7 0,6 2 2,5 1,5 Ogółem Płeć męska Płeć żeńska lat 9-10 lat lat lat lat

19 Nie ustalono różnicy w deklarowaniu astmy u dzieci na wsi i w mieście w grupach wiekowych, za wyjątkiem wieku 9-10 lat (astma częściej diagnozowana na wsi) i wieku lat (odwrotna sytuacja) ,7 1,3 2 0,6 0,4 1, ,1 1,8 1,5 2 1,5 1,4 Ogółem Miasto Wies lat 9-10 lat lat lat lat

20 2. Według światowych badań ISAAC w Europie Północnej i Wschodniej odpowiednio rozpoznanie astmy jest w 5,9% wśród dzieci lat i 4,5% wśród dzieci 6-7 lat. W Polsce częstość występowania astmy mieści się w przedziale od 5.8% do 6.8%

21 Porównanie Wyniki III fazy projektu ISAAC dotyczące krajów Europy Wschodniej wykazały, że częstość występowania astmy u dzieci na Ukrainie, Łotwie, w Estonii wynosiła odpowiednio - 5.8%, 5.6% i 4.0%. W Rosji, u dzieci lat wahała się między 3.9% a 7.4%. Na Litwie częstość występowania astmy wśród dzieci w wieku 6-7 lat wynosiła 2.6% i lat 3,3%

22 2. W Europie Zachodniej częstość występowania astmy u dzieci w wieku lat %, w wieku 6-7 lat - 9.1%. Jednocześnie, dane epidemiologiczne sugerują wyższą występowania objawów oddechowych i objawów chorób alergicznych u dzieci w Europie Zachodniej w porównaniu z Północnej i Wschodniej.

23 Badania ISAAC i ECAP , ,1 5,8 6, ,6 3,3 Grodno Polska Wroclaw Bialystok Litwa Ukraina Europa Zachodnia 4,3 5,8 9,1 6-7 lat lat

24 2. W odniesieniu do przewlekłych schorzeń układu oddechowego objawy sugerujące astmę, które miały miejsce w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Na przykład świsty w klatce piersiowej, stwierdzono u 9,7% dzieci.

25 chest wheeze attacks of dyspnea at rest symptoms of hay fever episodes of sneezing recurrent itchy rush % lat 9-10 lat lat lat lat Wiek dzieci i nastolatków

26 Świsty lub piski w klatce piersiowej w ciągu ostatnich 12 miesięcy 14,5 14,7 13,5 13, ,4 6,7 8,6 7,4 10, Grodno Polska Litwa Ukraina Rosja Niemcy 6-7 lat lat

27 Występowanie przewlekłego spastycznego lub obturacyjnego zapalenia oskrzeli stwierdzono przez lekarza u 339 dzieci (6.7%) Wśród chłopców diagnoza stawiana była częściej, niż wśród dziewczynek. Nie ujawniono różnicy statystycznej między grupami badanych w mieście i na wsi.

28 Występowanie przewlekłego spastycznego lub obturacyjnego zapalenia oskrzeli stwierdzono przez lekarza u 339 dzieci (6.7%) Sytuacja jest podobna do rozpowszechnienia astmy ustalonej przez lekarza. To może wskazywać na częstsze używanie tej definicji, nie ujawniające rozpoznania astmy.

29 Analizie poddano także związek pomiędzy znanymi czynnikami rozwoju i ekspresji astmy.

30 3. Najsilniejszym czynnikiem ryzyka u dzieci okazała się obecność astmy w wywiadzie rodzinnym. Dzieci z takim wywiadem miały średnio 3 razy częściej objawy astmy, niż ich rówieśnicy bez takich obciążeń.

31 3. W grupach z ustalona astma i bez wykazano związek z narażeniem na wilgoć. Obecność zwierząt domowych, narażenie na dym tytoniowy. Jednak używanie kuchni gazowych nie miały związku z występowaniem astmy wśród dzieci.

32 3. Po uwzględnieniu wieku i płci, diagnozowanie astmy wiązało się (p<0.05) z astmą u rodziców (OR=4.82) i wilgocią w domu (OR=2.2). Spastyczne zapalenie oskrzeli u dzieci bez jednoczesnego rozpoznania astmy było związane (p<0.05) z astmą u rodziców (OR=2.18), rodzajem ogrzewania (zużycie ogrzewania opartego na węglu) i obecnością wilgoci w domu (OR=1.68).

33 Wnioski Głównym efektem wdrażania badań jest to, że względu na nieznane częstości występowania astmy u dzieci mieszkających w zachodnim rejonie Białorusi, po raz pierwszy przeprowadzono badanie i ocenę częstości występowania astmy i głównych objawów oddechowych u dzieci w wieku 6-16 lat, oparte na ocenie ryzyka rodzinnych i środowiskowych korelat i porównane z wynikami badan w krajach sąsiadujących.

34 Wnioski Stwierdzona niska częstość występowania astmy wśród miejskich i wiejskich dzieci (1.4%, znacznie niższe niż oczekiwano, w porównaniu do innych krajów).

35 Wnioski Ilość konkretnych danych liczbowych uzyskanych w badaniu znacząco różniła się od danych obserwacji w innych badaniach w podobnej populacji dzieci w sąsiadujących krajach.

36 Wnioski Ponieważ rozpoznawanie astmy u dzieci w oparciu o diagnozowanie przez lekarza jest niskie, nie można wykluczyć ze to odzwierciedla niedodiagnozowanie choroby.

37 Wnioski Astma u dzieci jest głównie związana z historią rodziny w kierunku rozpoznawania alergii i obecnością wilgoci w domu. Spastyczne zapalenie oskrzeli bez jednoczesnego rozpoznania astmy było tez związane z astmą u rodziców, obecnością wilgoci w domu i dodatkowo z rodzajem ogrzewania.

38 Wnioski Zgromadzone dane o rozpowszechnieniu astmy i chorób alergicznych wieku dziecięcego i tendencjach w zakresie epidemiologii tej patologii, także w odniesieniu do sytuacji na Białorusi, uzasadniają potrzebę nowoczesnych i unifikowanych badań z zakresu epidemiologii, opracowania i wdrożenia skutecznych programów diagnostycznych i profilaktycznych.

39 Perspektywa współpracy Przeprowadzenie takich badań na terenach przygranicznych na Białorusi i w Polsce pozwalają, na co najmniej, dwie znaczące obserwacje dotyczące epidemiologii astmy i chorób alergicznych.

40 Perspektywa współpracy Głównym celem projektu może być ocena częstości występowania chorób alergicznych, głównych objawów alergicznych i oddechowych wśród miejskich i wiejskich dzieci w rejonie Grodna i Białegostoku.

41 Perspektywa współpracy Drugim celem proponowane znalezienie rodzinnych i środowiskowych korelat tych chorób i objawów dla ujawnienia czynników ryzyka, charakteryzujących alergię dzieciństwa i w perspektywie przygotowanie zwalidowanego programu badań przesiewowych dzieci w kierunku astmy oskrzelowej i innych przewlekłych chorób układu oddechowego.

42 6 th International Forum May 21-23, 2012 Białystok, Poland Advances in prevention of allergic diseases of the respiratory system based on population screening of children and adolescents in the Grodno region with the perspective of comparative studies in the Podlasie Andrei Shpakou Yanka Kupala Grodno State University (Belarus) Forum is co-financed by European Union from European Social Fund