Miesięczny komunikat: gospodarka Polski i województwa mazowieckiego w styczniu 2013 r.

Transkrypt

1 Miesięczny komunikat: gospodarka Polski i województwa mazowieckiego w styczniu 213 r. w listopadzie 212 Warszawa

2 W I 213 zdecydowana poprawa wyników produkcji sprzedanej przemysłu w skali kraju: wzrost o,3% r/r w cenach stałych. Poprawa także po uwzględnieniu czynników sezonowych. Wzrost produkcji w segmencie konsumpcyjnych dóbr nietrwałych (korzystny wpływ eksportu) oraz związanych z energią; stagnacja lub spadek w pozostałych. Dalszy spadek zamówień w przemyśle. W woj. mazowieckim również poprawa dynamiki produkcji sprzedanej przemysłu w porównaniu z XII 212, a tempo wzrostu znacznie wyższe niż w skali kraju (6,4% r/r). Znaczne wzrosty w kilku najważniejszych dla Mazowsza branżach (w tym, energetycznej, spożywczej, chemicznej). W budownictwie w skali kraju dalszy ciąg recesji. W I 213 spadek produkcji budowlano-montażowej mniej głęboki niż przed miesiącem (-16,1% r/r w cenach stałych, tj. -17,2% r/r w cenach bieżących), jednak wyłącznie z powodu większej liczby dni roboczych. Spadek produkcji we wszystkich głównych segmentach rynku budowlanego. W woj. mazowieckim w I 213 spadek produkcji budowlano-montażowej znacznie mniej głęboki niż w XII 212 (-21,7% r/r w cenach bieżących), ale nieco większy, niż w skali kraju. Wzrost w zakresie budowy obiektów inżynierii lądowo-wodnej na tle spadków w pozostałych segmentach rynku. W I 213 w skali kraju sezonowe osłabienie koniunktury w handlu detalicznym, ale wzrost w ujęciu rocznym (3,1% r/r w cenach bieżących, tj. o 2,4% r/r w cenach stałych wynik korzystniejszy niż w XII 212). Najsilniejszy wzrost sprzedaży w supermarketach. W woj. mazowieckim również sezonowe osłabienie handlu detalicznego, ale w ujęciu rocznym niewielki wzrost (1,9% r/r, niższy niż w skali kraju, ale stanowiący poprawę w stosunku do wyniku z XII 212). Największy wzrost sprzedaży w salonach samochodowych oraz w sklepach z odzieżą i obuwiem. W skali kraju dalsze pogorszenie sytuacji na rynku pracy: pogłębienie spadku zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw (-,8% r/r), podobnie w przypadku ogółu pracujących; nasilający się wzrost stopy bezrobocia w ujęciu rocznym (o 1, pkt. proc. do poziomu 14,2%) zarówno z powodu przyrostu liczby osób aktywnych zawodowo, jak i spadku liczby pracujących. Brak wzrostu średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (,4% r/r w dużej mierze efekt statystyczny; realny spadek na poziomie -1,3% r/r). Wskaźniki rynku pracy dla woj. mazowieckiego gorsze niż w skali kraju. W woj. mazowieckim przyspieszenie spadku zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw do -1,3% r/r; spadek ogólnej liczby pracujących podobny (-1,1% r/r). Wzrost liczby bezrobotnych i stopy bezrobocia (do 1,8%, a więc o 1,1 pkt. proc. r/r) głównie z powodu redukcji miejsc. Zerowy wzrost średniego wynagrodzenia (,3% r/r, spadek w ujęciu realnym o ponad 1% r/r). W I 213 dalszy spadek inflacji CPI (do 1,7% r/r) w efekcie spowolnienia dynamiki cen wszystkich głównych agregatów dóbr i usług; przyczyną korzystne tendencje światowe, a także umocnienie się złotego i osłabienie popytu konsumpcyjnego. Obniżka stóp NBP do 3,2% (stopa refinansowa) najniższy poziom w historii. W I 213 nieznaczna poprawa bieżących nastrojów konsumenckich, ale pogorszenie ocen w zakresie prognoz. W II 213 lekka poprawa nastrojów również odnośnie prognozy. W I 213 spadek wskaźnika syntetycznego koniunktury w gospodarce w porównaniu z XII 212, a także I 212. W II 213 dalsze pogorszenie nastrojów wśród przedsiębiorców. 2

3 Przemysł Wynik produkcji sprzedanej przemysłu w skali kraju był w I 213 znacznie korzystniejszy niż w XII 212: wzrost o,3% r/r wobec -9,6% r/r (dotyczy firm zatrudniających powyżej 9 osób). Ta znaczna zmiana tempa wzrostu wiąże się jednak w całości z czynnikami sezonowymi, w tym głównie odmienną dynamiką liczby dni roboczych: w XII 212 miał miejsce ich spadek, w I 213 wzrost. W uchwyceniu tendencji w przemyśle pomagają dane oczyszczone z sezonowości, zgodnie z którymi w I 213 istotnie obserwowaliśmy lekką poprawę w przemyśle: spadek produkcji o 2,1% r/r wobec -4,% r/r w XII 212. Poprawa dotyczyła wszystkich czterech działów przemysłu, z tym, że ujemna dynamika miała nadal miejsce w przypadku przetwórstwa (-,4% r/r); w pozostałych (górnictwo, energetyka, dostawa wody) zanotowano wzrost. W podziale na główne grupy towarów najszybciej rosła produkcja konsumpcyjnych dóbr nietrwałych (7% r/r), a następnie dóbr związanych z energią (4% r/r). Produkcja konsumpcyjnych dóbr trwałego użytku znajdowała się w stagnacji. Natomiast malała produkcja dóbr zaopatrzeniowych (-3% r/r) i inwestycyjnych (% r/r), chociaż spadki te były mniejsze niż przed miesiącem. Na dość wysoki wzrost produkcji dóbr konsumpcyjnych nietrwałych wpływa nie tyle silny popyt krajowy, co raczej wysoki eksport do Europy Wschodniej (zwłaszcza Rosji i Ukrainy) w IV kw. jego wzrost wyniósł 23% w PLN, a dodatnią dynamikę sprzedaży odnotowano w przypadku kierowanych głównie na te rynki żywności (11% r/r), tłuszczy (31% r/r) oraz napojów i tytoniu (4% r/r), na tle niskiego wzrostu lub spadków w pozostałych grupach towarów. Spośród 2 wyszczególnionych branż dodatnią dynamikę w I 213 odnotowano w z nich. Zróżnicowanie tempa wzrostu było jednak duże: od -18% r/r (przemysł elektroniczny) do +17% r/r (pozostały sprzęt transportowy, tj. inny niż pojazdy). Wykres 1. Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu w Polsce (PL) i woj. mazowieckim (MAZ), w cenach stałych, r/r (%) PL MAZ Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS i WUS 1

4 Spośród branż produkujących towary konsumpcyjne nietrwałe najwyższe wzrosty odnotowano w przemyśle farmaceutycznym (12% r/r, po prawie 2-letniej recesji), tytoniowym (12% r/r), spożywczym (7% r/r) i poligraficznym (6% r/r); spadki dotyczyły natomiast produkcji napojów i odzieży (po % r/r). W przemyśle skórzanym, po dużym spadku w XII ub.r. obserwowaliśmy lekki wzrost (2% r/r). Wzrost notowano we wszystkich sektorach związanych z energią, w tym zwłaszcza w górnictwie węgla (1% r/r), w sekcji wytwarzania energii elektrycznej, gazu oraz gorącej wody (4% r/r), a także w dostawie wody i przemyśle rafineryjnym (po 2% r/r). Stagnacja w branżach produkujących towary konsumpcyjne trwałego użytku to wypadkowa względnie umiarkowanie dobrej koniunktury w przemyśle urządzeń elektrycznych (% r/r) i mebli (2% r/r) na tle ujemnej dynamiki w przemyśle samochodowym (-6% r/r) oraz wspomnianym elektronicznym (-18% r/r). Spadek w branżach produkujących dobra zaopatrzeniowe wynikał z silnie ujemnej dynamiki produkcji sprzedanej w przemyśle wyrobów z surowców mineralnych (głównie materiałów budowlanych: -1% r/r) i przemyśle metalowym (-9% r/r), a także chemicznym (-3% r/r) i gumowym (-2% r/r). Te niekorzystne tendencje, związane głównie z osłabieniem eksportu i inwestycji, były częściowo rekompensowane wzrostami w przemyśle tekstylnym (8% r/r), papierowym (7% r/r) i drzewnym (3% r/r). Słabnący popyt inwestycyjny (krajowy i zagraniczny) już od ponad pół roku powoduje spadki w branżach produkujących dobra inwestycyjne. W I 213 dotyczyło to zwłaszcza przemysłu samochodowego (-6% r/r) oraz maszyn i urządzeń (% r/r). Dynamiczny wzrost ponad 17% r/r (utrzymujący się od ponad 2 lat) notowano jedynie w branży produkującej sprzęt transportowy inny niż pojazdy. Od pół roku wyniki produkcji sprzedanej przemysłu w woj. mazowieckim są korzystniejsze niż w skali kraju. W I 213 odnotowano wzrost o 6,4% r/r w cenach stałych (wobec zerowej dynamiki dla Polski ogółem). Tu również nastąpiło odbicie po słabym wyniku z XII 212 (spadek o prawie 6% r/r). Wzrost odnotowano w (niewielkiej) większości branż występujących na Mazowszu (w 17 spośród 32). Wśród 11 najważniejszych branż, dla których prezentowane są dane miesięczne, w 7 dynamika była dodatnia, ale zróżnicowanie sytuacji znaczne. Wysokie wzrosty miały miejsce w największych działach gospodarki, stanowiących łącznie 6% produkcji sprzedanej: w sektorze energetycznym (11% r/r), spożywczym (9% r/r), chemicznym (9% r/r), urządzeń elektrycznych (1% r/r) i gumowym (9% r/r). Wyniki te są znacznie korzystniejsze niż w skali kraju. Największa jednak różnica dotyczy produkcji maszyn i urządzeń, gdzie pomimo spadku nakładów inwestycyjnych sprzedaż wzrosła o 23% r/r (wobec % r/r w Polsce ogółem). Wszystkie powyższe branże są w dużym stopniu nastawione na rynki zagraniczne, więc najprawdopodobniej to popyt zagraniczny jest przyczyną wysokich wzrostów. To z kolei świadczyłoby o prężnie działających w tych branżach podmiotach gospodarczych, które znajdują nisze na zagranicznych rynkach w dobie kolejnej fali recesji w UE. Natomiast niekorzystne tendencje utrzymywały się w branży napojów (-8% r/r, chociaż skala spadku zbliżyła się po wielu miesiącach do krajowego poziomu), a także w branży wyrobów z surowców 2

5 mineralnych (-12% r/r) i wyrobów z metali (% r/r). Produkcja elektroniczna notuje od wielu miesięcy spadki znacznie niższe niż średnio w kraju (-2% r/r w I 213). Budownictwo W I 213 miał miejsce dalszy spadek produkcji budowlano-montażowej w skali kraju, choć już nie tak głęboki, jak przed miesiącem (-16,1% r/r wobec -24,9% r/r w XII 212 w cenach stałych; -17,2% w cenach bieżących). Ta poprawa rocznej dynamiki to jednak wyłącznie efekt czynników sezonowych. Po ich wyeliminowaniu (tj. głównie różnicy w liczbie dni roboczych) spadek produkcji budowlanomontażowej rok do roku był prawie tak samo głęboki, jak przed miesiącem (-17,% r/r). Spadek dotyczył wszystkich głównych segmentów rynku. W najmniejszym stopniu zmalała sprzedaż usług przy budowie obiektów inżynierii lądowej i wodnej (-1% r/r); w znacznie większym dotyczyła robót specjalistycznych (-16% r/r), a w największym budowy budynków (-21% r/r). Szczegółowe dane o pracach budowlanych jeszcze w IV kw. 212 wskazywały na dodatnią dynamikę w segmencie budowy budynków mieszkalnych (za sprawą domków jednorodzinnych) i niemieszkalnych (za sprawą inwestycji przedsiębiorstw w hotele, biurowce oraz budynki przemysłowe i magazynowe). Najwyraźniej oczekiwany przez nas spadek nakładów firm w 213 r. zaczyna negatywnie wpływać na wyniki budownictwa. Natomiast spadki w segmencie inżynierii lądowo-wodnej są niespójne z wysoką dynamiką wykorzystania środków unijnych w programach typowo inwestycyjnych. Bardziej szczegółowa analiza sugeruje, że przyczyną jest duży (blisko 2-procentowy w IV kw. 212) spadek nakładów budżetu centralnego. Wykres 2. Dynamika produkcji sprzedanej budowlano-montażowej w Polsce (PL) i woj. mazowieckim (MAZ), w cenach bieżących, r/r (%) 4, 3, 2, 1,, -1, -2, -3, -4,, PL MAZ MAZ trend 12-miesięczny Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS i WUS W I 213 w woj. mazowieckim wynik produkcji budowlano-montażowej był nieco gorszy niż w skali kraju (spadek o 21,7% r/r, w cenach bieżących, w firmach zatrudniających powyżej 9 osób, ale za to również mniej głęboki, niż w XII 212). 12- miesięczny trend (eliminujący dużą zmienność dynamiki produkcji budowlano- 3

6 montażowej na Mazowszu w poszczególnych miesiącach, większą niż dla Polski) wskazuje na nasilającą się tendencję spadkową. Sprzedaż detaliczna W I 213 w skali kraju miał miejsce sezonowy spadek sprzedaży detalicznej w porównaniu z XII 212. Jednakże w ujęciu rocznym (tj. w porównaniu ze I 212) sprzedaż wzrosła (o 3,1% r/r, tj. o 2,4% r/r realnie), co stanowiło poprawę w stosunku do dynamiki grudniowej. Poprawa dynamiki miała miejsce w przypadku wszystkich głównych rodzajów placówek oprócz handlujących meblami i sprzętem RTV/AGD. Przez cały 212 r. obserwowaliśmy wysokie wzrosty sprzedaży, które wiązały się z wyposażaniem dużej fali mieszkań oddanych do użytku w ciągu roku, a także z zakupami sprzętu na EURO 212. Zgodnie z wypowiedziami handlowców po EURO trwała wyprzedaż nadmiernie zgromadzonych zapasów, aczkolwiek dane o inflacji wskazują na utrzymujący się (niski co prawda) wzrost cen w tym segmencie rynku. W I 213 miał miejsce spadek sprzedaży mebli i sprzętu RTV/AGD (o prawie 2% r/r, po raz pierwszy od trzech lat), który zwiastuje utrzymywanie się negatywnej dynamiki w całym 213 r. wobec braku impulsów wzrostowych (brak efektu EURO, pogarszająca się Czynniki spadku produkcji budowlanomontażowej rozłożyły się na Mazowszu nieco inaczej niż w skali kraju. Podobnie, jak w XII 212, miał miejsce bardzo głęboki spadek sprzedaży usług związanych z budową budynków (2% r/r). Z danych o budownictwie mieszkaniowym wynika, że utrzymuje się niska (ale dodatnia) dynamika mieszkań oddawanych do użytku (3% r/r), pogłębia się natomiast spadek liczby mieszkań, których budowę rozpoczęto w danym miesiącu (-43% r/r). Na tak słabe wyniki produkcji budowlanej w segmencie budynków musiało więc wpłynąć drastyczne ograniczenie inwestycji budowlanych przedsiębiorstw; dane za IV kw. 212 nie są jeszcze dostępne. W mniejszym stopniu zmalał popyt na usługi specjalistyczne (-14% r/r). Natomiast w segmencie budowy obiektów inżynierii lądowej i wodnej odnotowano wzrost (9% r/r), co oznacza, że budowlane firmy z Mazowsza biorą relatywnie większy udział w kontynuacji unijnych projektów infrastrukturalnych. sytuacja dochodowa gospodarstw domowych, oczekiwany spadek mieszkań oddawanych do użytku). Najbardziej dynamicznie rosła sprzedaż w supermarketach (17% r/r), co wskazuje, że szczególnie w czasie trudnej sytuacji dochodowej konsumenci koncentrują swoje zakupy w wielkopowierzchniowych sklepach, gdzie z reguły jest taniej. Z powyższego powodu malała sprzedaż w mniejszych sklepach specjalizujących się w handlu żywnością i napojami (-,4% r/r). W I 213 przyspieszyło tempo sprzedaży farmaceutyków i kosmetyków (13% r/r po zerowym wzroście w XII 213). Utrzymywało się również dodatnie tempo wzrostu sprzedaży odzieży i obuwia (7% r/r), gdzie niezmiennie pod wpływem importu z Azji notowany jest spadek cen. Biorąc pod uwagę, iż malała sprzedaż prasy i książek oraz artykułów w pozostałych wyspecjalizowanych placówkach (-3% r/r), jak też tzw. sprzedaż pozostała obejmująca głównie Internet i bazary (-4% r/r), można stwierdzić, że w sytuacji osłabionego popytu konsumpcyjnego gospodarstwa domowe koncentrują się na towarach pierw- 4

7 szej potrzeby (żywność, lekarstwa, odzież i obuwie). W tym kontekście zaskakuje 12- proc. wzrost sprzedaży samochodów (i to pomimo skoku sprzedaży w I 212). Z danych o sprzedaży w cenach bieżących i stałych nie wynika, by salony prowadziły silną politykę rabatową (zerowy wzrost cen). Tym bardziej dziwi duży popyt na samochody w obecnej sytuacji dochodowej społeczeństwa. Powolny wzrost sprzedaży paliw (o 1% r/r, tj. o ponad 2% r/r realnie w sytuacji malejących cen) wskazuje na niskie tempo działalności gospodarczej. Wykres 3. Dynamika sprzedaży detalicznej w Polsce (PL) i woj. mazowieckim (MAZ), w cenach bieżących, r/r (%) 2 PL MAZ Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS i WUS W woj. mazowieckim roczna dynamika sprzedaży detalicznej w I 213 również była dodatnia, ale nieco mniejsza niż w skali kraju (1,9% r/r w cenach bieżących). Podobnie, jak w Polsce ogółem, styczniowy wynik jest korzystniejszy od grudniowego spadku sprzedaży. Tendencje w handlu na Mazowszu odbiegały jednak w wielu aspektach od krajowych. Najbardziej dynamicznie rosła sprzedaż w salonach samochodowych (21% r/r, prawie 2-krotnie szybciej niż w Polsce ogółem), co podobnie, jak w skali kraju jest dość sprzeczne z niekorzystną sytuacją dochodową ludności również na Mazowszu. Okazuje się, że wyprzedaże roczników 212 mają swoich amatorów. Jest to jednak efekt krótkotrwały w II 213 wzrost liczby zarejestrowanych samochodów był już bliski zeru. Natomiast, w przypadku innych dóbr trwałego użytku, tj. mebli oraz sprzętu RTV/AGD, na Mazowszu również mieliśmy do czynienia ze zmianą tendencji: spadek sprzedaży w I 213 (o %) nastąpił po ponad rocznym okresie wysokich wzrostów. Przyczyny powyższej zmiany tendencji są takie same, jak w całej Polsce (wygaśnięcie efektu EURO oraz wyprzedaży sprzętu po EURO, szybko słabnąca fala mieszkań oddawanych do użytku). Na Mazowszu utrzymywał się dość silny popyt na odzież i obuwie (wzrost sprzedaży o 11% r/r, prawie 2 razy wyższy niż w skali kraju, nakręcany wysokimi wzrostami w stolicy) oraz na farmaceutyki i kosmetyki (6% r/r, 2-krotnie niższy niż w Polsce ogółem). Sprzedaż w sklepach z żywnością i napojami rosła w umiarko-

8 wanym tempie 1,% r/r. Natomiast wysoki spadek sprzedaży odnotowały supermarkety (-9% r/r) odwrotnie, niż w Polsce ogółem, gdzie w tym segmencie rynku detalicznego sprzedaż rosła najszybciej. Zakupy w supermarketach ograniczyli zarówno mieszkańcy Warszawy (o 8% r/r), jak i pozostałych podregionów mazowieckich. Zmalała również tzw. pozostała sprzedaż (głównie przez Internet i na bazarach): o 8% r/r, a więc w większym stopniu, niż w Polsce ogółem. Powoli rosła sprzedaż prasy, książek i artykułów w pozostałych wyspecjalizowanych sklepach Rynek pracy W Polsce ogółem w całym sektorze przedsiębiorstw (w przeliczeniu na pełne etaty, firmy powyżej 9 zatrudnionych) odnotowano w I 213 dalszy, powolny spadek zatrudnienia (-,8% r/r). GUS na potrzeby wyliczenia stopy bezrobocia oszacował, że łączna liczba pracujących (a więc razem z zatrudnionymi w małych firmach w sektorze usług nierynkowych i samozatrudnionymi) zmalała w podobnym stopniu (o,6% r/r). W I 213 trzeci miesiąc z rzędu przyrost liczby bezrobotnych odzwierciedla w prawe równym stopniu dalszy napływ na rynek pracy osób dotąd nieaktywnych, co tracących pracę. Stopa bezrobocia wzrosła do 14,2%, a jej roczny przyrost (o 1, pkt. proc. w porównaniu ze I 212) nasila się. Sytuacja na rynku pracy uległa więc dalszemu pogorszeniu. (2% r/r), a umiarkowany popyt na paliwa (4% r/r, w tym o 1% r/r w stolicy) odzwierciedlał bardziej dynamiczną działalność gospodarczą niż w pozostałych województwach. Podsumowując, konsumenci na Mazowszu wydają się być w lepszej kondycji finansowej niż w pozostałych województwach, gdyż w większym stopniu nabywali dobra trwałego i półtrwałego użytku oraz w mniejszym stopniu poszukiwali tańszych produktów na bazarach i w supermarketach. Ogólnie jednak i tu mamy do czynienia ze spowolnieniem konsumpcji. W I 213 wzrost średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw wyhamował prawie do zera (,4% r/r), chociaż jest to częściowo efekt statystyczny wysokiego wzrostu w I 212 przed wprowadzeniem podwyższonej stawki rentowej. Równoległy spadek inflacji osłabił nieco wpływ na płacę realną (-1,3% r/r). W rezultacie dochody z zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw zmalały realnie o 2,1% r/r najsilniej od początku bieżącego spowolnienia gospodarczego. Te niekorzystne tendencje są łagodzone przez relatywnie silny wzrost rent i emerytur (wpływ waloryzacji z 212 r. przekraczającej obecnie niską inflację). Łączne dochody z zatrudnienia i świadczeń emerytalno-rentowych zwiększyły się realnie o,% r/r (a więc uległy dalszemu spowolnieniu). Ich niska dynamika tłumaczy słaby wzrost sprzedaży detalicznej. W I 213 w Polsce ogółem skala spadku zatrudnienia w przemyśle nieznacznie osłabła (-1,% r/r). Przy nieznacznym wzroście produkcji sprzedanej wydajność pracy lekko wzrosła (o ponad 1% r/r). Tendencja do ograniczania zatrudnienia przeważa w większości branż przemysłu. W 9 spośród 2 branż odnotowano wzrost zatrudnienia, ale tylko w 3 z nich wzrost przekroczył 1% r/r (w przemyśle samochodowym i produkcji wyrobów z metali pomimo słabej koniunktury: po 3% r/r, w dostawie wody: 2% r/r). Największe redukcje personelu (nie zawsze związane ze słabą koniunkturą) miały miejsce w przemyśle elektronicznym (-1% r/r), 6

9 w sektorze energetycznym (-8% r/r), w przemyśle skórzanym i napojów (po -7% r/r). Wykres 4. Dynamika zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw w przemyśle, w Polsce (PL) i woj. mazowieckim (MAZ), r/r (%) PL MAZ Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS i WUS Wykres. Dynamika średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w przemyśle, w Polsce (PL) i woj. mazowieckim (MAZ) oraz inflacja (CPI) dla Polski, r/r (%) 1,2 1,,8,6,4,2, -,2 -,4 PL MAZ CPI (PL) 4279 zł 3737 zł Uwaga: (1) obok linii podano wartość średniego wynagrodzenia w przemyśle dla Polski i woj. mazowieckiego w I 213; (2) różnica pomiędzy dynamiką średniego wynagrodzenia i inflacji CPI obrazuje realny wzrost płacy W I 214 w skali kraju nastąpił spadek średniego wynagrodzenia w przemyśle (o,7% r/r). Wynika on głównie z dość głębokiej redukcji płac w górnictwie Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS i WUS (o 1% r/r) i sektorze energetycznym (-11% r/r). W przetwórstwie wzrost średniego wynagrodzenia był wyższy niż w gospodarce ogółem (1,9% r/r, a więc 7

10 nieco powyżej inflacji). Spadek inflacji spowodował, że w większości branż przetwórstwa miał miejsce realny wzrost płac. Najwyższy w przemyśle elektronicznym (ponad 7% r/r realnie pomimo słabych wyników sprzedaży produkcji), a także rafineryjnym (blisko 6% r/r realnie). Największe z kolei cięcia odnotowano w przemyśle tytoniowym (prawie 16% r/r realnie) i wyrobów z metali (-4% r/r). Generalnie, w większości branż ( na 2) dostosowanie kosztów pracy (zatrudnienia i/lub płac) nadążało za wynikami produkcji sprzedanej, tworząc oszczędności w danej branży. Największe niedopasowanie polityki kadrowej i wyników sprzedaży miało miejsce w przemyśle elektronicznym (spadek sumy wynagrodzeń o 4% realnie r/r przy spadku produkcji o ponad 18% r/r), samochodowym (wzrost sumy płac o 3% r/r przy spadku produkcji o 6% r/r) i chemicznym (odpowiednio 2% r/r i -3% r/r). W pozostałych branżach dostosowanie w postaci cięć zatrudnienia i/lub płac były zbyt małe w stosunku do spadku produkcji. Należy jednak pamiętać, że o ile powyższe decyzje wpływają realnie na przychody przedsiębiorstw, to jednak wyniki jednego miesiąca nie muszą świadczyć o braku właściwej strategii przedsiębiorstw. W I 213 proces redukcji zatrudnienia w budownictwie w skali kraju przyspieszył (-6,6% r/r), choć nadal jest niewspółmiernie mały w stosunku do skali recesji w tej branży. Jednocześnie firmy budowlane zmniejszyły płace (średnio o ponad 1% r/r, co oznacza realny spadek o blisko 3% r/r). W rezultacie zmniejszenie realnego funduszu płac wyniosło ponad 9% r/r wobec 16- proc. spadku produkcji, co dalej pogarsza sytuację finansową firm budowlanych. Wykres 6. Dynamika zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw w budownictwie, w Polsce (PL) i woj. mazowieckim (MAZ), r/r (%) 1 PL MAZ W woj. mazowieckim w I 213 spadek zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw przyspieszył trzeci miesiąc z rzędu i był nieco wyższy niż w skali kraju (-1,3% r/r). Zgodnie z szacunkami WUS na potrzeby Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS i WUS wyliczenia stopy bezrobocia liczba samozatrudnionych oraz pracujących w mikroprzedsiębiorstwach i podmiotach usług nierynkowych również malała, w wyniku czego łączna liczba pracujących zmniejszy- 8

11 ła się o 1,1% r/r (a więc tak samo, jak w XII 212, po korekcie WUS). Głównie z tego powodu wzrosła liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia (do 1,8%, tj. o 1,1 pkt. proc. r/r). Podobnie zatem, jak w całej Polsce, głównym czynnikiem bezrobocia nie jest już sam napływ na rynek pracy osób dotąd nieaktywnych zawodowo (w I 213 na bardzo małą skalę), ale głównie redukcja miejsc pracy. Tempo przyrostu stopy bezrobocia w ujęciu rocznym nasila się i jest od kilku miesięcy wyższe od ogólnokrajowego. W I 213 średnie wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, podobnie, jak w Polsce, wyhamowało prawie do zera (,3% r/r). Przyjmując inflację ogólnokrajową oznacza to realny spadek średniego wynagrodzenia o ponad 1% r/r, a całego funduszu płac o prawie 3% r/r. Na Mazowszu z pewnością renty i emerytury z powodu indeksacji również łagodziły niekorzystne tendencje w dochodach z zatrudnienia, jednak należy pamiętać, że w województwie mazowieckim jest relatywnie mniej osób w wieku emerytalnym, stąd i rola ich dochodów odpowiednio mniejsza. Ponadto, biorąc pod uwagę tendencje w handlu detalicznym (sugerujące względnie lepszą kondycję finansową konsumentów) należy się domyślać, że dochody z pozostałych źródeł (w tym, samozatrudnienia) rosły odpowiednio szybciej. Wykres 7. Dynamika średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w budownictwie, w Polsce (PL) i woj. mazowieckim (MAZ), r/r (%) PL MAZ CPI (PL) 339 zł 463 zł Uwaga: (1) obok linii podano wartość średniego wynagrodzenia w budownictwie dla Polski i woj. mazowieckiego w XII 212; (2) różnica między dynamiką średniego wynagrodzenia i inflacji CPI obrazuje realny wzrost płacy Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS i WUS Tempo spadku zatrudnienia w przemyśle na Mazowszu przyspieszyło w I 213 do -1,3% r/r i było wyższe niż w skali kraju (o 1% r/r), chociaż redukcja miejsc pracy rozpoczęła się tu później (w XI 212). Spadek zatrudnienia i dość silnie dodatnia dynamika produkcji sprzedanej spowodowały w mazowieckim przemyśle dość znaczny wzrost wydajności pracy (o blisko 8% r/r). W I 213 średnie wynagrodzenie w mazowieckim przemyśle zmalało w stopniu podobnym do krajowego (o,% r/r), co oznacza kolejny miesiąc spadku realnej 9

12 płacy (o ponad 2% r/r). Łącznie fundusz płac zmniejszył się realnie o ponad 3% r/r, co oznacza spore oszczędności dla firm przemysłowych w województwie (wobec wzrostu produkcji sprzedanej o ponad 6% r/r). W I 213 po raz pierwszy od początku spowolnienia gospodarczego zmalało zatrudnienie w mazowieckim budownictwie (-6,% r/r, a więc bardzo podobnie, jak średnio w kraju). Tu również skala dostosowania zatrudnienia była zbyt mała w stosunku do spadku produkcji budowlano-montażowej. W rezultacie wydajność pracy zmalała o ponad 16% r/r. Firmy budowlane wolą zatrzymać część pracujących, oferując im niższe płace. Średnie wynagrodzenie w budownictwie zmalało o ponad 4% r/r (prawie 6% r/r w ujęciu realnym). Łącznie fundusz płac zmniejszył się o ponad 1% r/r, co jednak wobec ponad 2-krotnie wyższego spadku produkcji budowlano-montażowej, oznacza dużą presję na finanse mazowieckich firm budowlanych. Wskaźniki cenowe Wykres 8. Inflacja cen konsumpcyjnych (CPI), cen produkcji przemysłowej (PPI) i cen budowlano-montażowych w Polsce, r/r (%) CPI PPI Ceny budowlano-montażowe ,7-1,2-1, W I 213 inflacja CPI w skali kraju spowolniła siódmy miesiąc z rzędu (do 1,7% r/r). GUS nie udostępnił jeszcze wszystkich szczegółowych danych, ale opublikowane informacje wskazują na dalsze osłabienie dynamiki cen wszystkich głównych agregatów towarów i usług, w tym zwłaszcza żywności (do 3,% r/r), kosztów transportu (spadek o,7% r/r) i użytkowania mieszkań (do 2,6% z powodu obniżek cen gazu i wyhamowania inflacji pozostałych Źródło: GUS źródeł energii). Istotnym czynnikiem dezinflacyjnym jest umocnienie się złotego (o ponad % r/r wobec euro i ponad 8% r/r wobec dolara), które obniża koszt wszystkich importowanych dóbr i usług. Najważniejszą jednak przyczyną malejącej inflacji jest osłabienie popytu konsumpcyjnego (w IV kw. spadek o 1% r/r). Inflacja po 21 miesiącach znalazła się wreszcie w przedziale celu NBP (2,% +/- 1 1

13 pkt. proc.) i zbliżyła się do jego dolnej granicy. Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała się na początku III 213 na kolejną (piątą z rzędu) obniżkę stóp NBP, tym razem aż o pkt. bazowych (stopa refinansowa na poziomie 3,2% najniższa w historii III RP). RPP zasugerowała, że ostatnia decyzja raczej kończy cykl obniżek stóp. W I 213 nasilił się spadek cen produkcji sprzedanej przemysłu (PPI) (w skali kraju o 1,2% r/r). Jest to efekt pogłębienia spadku cen w górnictwie (-9% r/r, głównie w ślad za malejącymi cenami węgla na światowych rynkach) oraz spowolnienia dynamiki cen w sekcji energetycznej (do 2,% r/r) i sekcji dostawy wody (do 2,1% r/r). Natomiast w przetwórstwie skala spadku nieco zmalała (do -1,1% r/r). Podobnie, jak w poprzednich miesiącach, na spadek cen PPI wpływa malejący popyt na produkcję przemysłową i aprecjacja złotego. Wskaźniki ufności konsumenckiej Niewielka poprawa wskazań bieżącego wskaźnika BWUK ufności konsumenckiej (BWUK) w I 213 (z -31, w XII 212 do poziomu -3,8) znalazła odzwierciedlenie w powrocie sprzedaży detalicznej w I 213 na wzrostową ścieżkę. Warto zaznaczyć, że w ujęciu rocznym wskaźnik zwiększył się (nieznacznie) po raz pierwszy od ponad 2 lat). Z makroekonomicznego punktu widzenia konsumenci nie mieli jednak zbyt wielu powodów do spadku pesymizmu (wzrost bezrobocia, spadek zatrudnienia i realnych wynagrodzeń). Ze struktury W I 213 znów nieznacznie pogłębił się spadek cen produkcji budowlanomontażowej (do -1,4% r/r), co wiąże się z recesją w tym sektorze. W XII 212 (ostatnie dostępne dane) w skali kraju obserwowaliśmy dalsze spowolnienie inflacji cen transportu i gospodarki magazynowej (do 2,8% r/r), które dotyczyło wszystkich segmentów rynku. Główną przyczyną był spadek inflacji cen paliw, a także spowolnienie gospodarcze i malejący popyt na przewozy osób (-12% r/r w XII 212) i towarów (-8% r/r w XII 212). Nadal jednak utrzymywał się dość wysoki wzrost cen w transporcie wodnym (1% r/r) oraz magazynowaniu i działalności wspomagającej transport (6% r/r). W telekomunikacji skala spadku cen drugi miesiąc z rzędu nieznacznie się zmniejszyła (do 3,% r/r w XII 212). Wskaźniki cen towarów innych niż konsumpcyjne nie są dostępne na poziomie województw. wskaźnika wynika, że zmniejszyła się nieco liczba negatywnych ocen ogólnej sytuacji ekonomicznej kraju w ostatnim roku, jak też sytuacji finansowej swojego gospodarstwa domowego. Pogorszyły się natomiast nastroje odnośnie dokonywania ważnych zakupów (spadek wskaźnika do -24 pkt. proc. obrazujący skalę przewagi ocen negatywnych nad pozytywnymi). BWUK dostępny z wyprzedzeniem 1-miesięcznym wskazuje na dalszą lekką poprawę nastrojów w II 213 (wskaźnik na poziomie - 28,9). 11

14 Wykres 9. Bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej BWUK (wartość dla PL i zmiana r/r, pkt. proc.) Uwaga: zmiana r/r oznacza różnicę pomiędzy bieżącym wskaźnikiem i jego wartością w analogicznym miesiącu poprzedniego roku; kolumna położona poniżej zera to pogorszenie wskaźnika r/r Zmiana r/r (prawa skala) Wskaźnik BWUK (lewa skala) Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS Wykres 1. Wyprzedzający wskaźnik ufności konsumenckiej WWUK (wartość dla PL i zmiana r/r, pkt. proc.) Uwaga: zmiana r/r oznacza różnicę pomiędzy bieżącym wskaźnikiem i jego wartością w analogicznym miesiącu poprzedniego roku; kolumna położona poniżej zera to pogorszenie wskaźnika r/r Zmiana r/r (prawa skala) Wskaźnik WWUK (lewa skala) Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS 12

15 Wskaźniki koniunktury Pogorszenie ocen koniunktury w I 213 we wszystkich czterech badanych sektorach jest bardziej zbieżne z sezonowym obniżeniem tempa działalności gospodarczej, niż z faktem, iż wzrost wyników w poszczególnych sektorach w ujęciu rocznym uległ w skali kraju poprawie (produkcja przemysłowa, budowlano-montażowa, sprzedaż detaliczna.) Badania koniunktury wśród podmiotów gospodarczych, dostępne z 1-miesięcznym wyprzedzeniem w stosunku do twardych danych, wskazują, że w II 213 nastąpiło dalsze pogorszenie nastrojów wskaźnik syntetyczny koniunktury gospodarczej zmalał zarówno w stosunku do I 213, jak też II 212. W ujęciu rocznym pogorszeniu uległy oceny we wszystkich czterech badanych sektorach, a zwłaszcza w handlu i usługach. Chociaż zbieżność z wynikami makro nie zawsze następuje z dokładnością co do miesiąca, to jednak istotna jest tendencja, a tu nieprzerwanie od wielu miesięcy ma miejsce pogorszenie wskaźników. Przetwórstwo przemysłowe Wykres 11. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w przetwórstwie wartość dla PL i zmiana r/r, pkt. proc.) Uwaga: zmiana r/r oznacza różnicę pomiędzy bieżącym wskaźnikiem i jego wartością w analogicznym miesiącu poprzedniego roku; kolumna położona poniżej zera to pogorszenie wskaźnika r/r zmiana r/r (prawa skala) Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury - przetwórstwo (lewa skala) Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS W przetwórstwie wskaźnik ogólnego klimatu uległ w I 213 poprawie (-8,9 pkt. proc.), na co wpłynęła korzystniejsza ocena przyszłości. Pogorszyły się natomiast oceny sytuacji bieżącej, zwłaszcza w zakresie zamówień i produkcji (wskaźniki na poziomie (-22) (-23) pkt. proc.). Istotnie, w skali makro nowe zamówienia malały w I 213 kolejny miesiąc z rzędu (o 6% r/r). Firmy przemysłowe z mniejszym pesymizmem niż przed miesiącem oceniały poziom zamówień i produkcji, jak też swojej sytuacji finansowej w perspektywie najbliższych 12 miesięcy. Stopniała także 13

16 przewaga pesymistów odnośnie ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju, co może się wiązać z zapowiedziami stopniowego ożywienia gospodarki w II połowie roku. Wskaźnik ogólny i wszystkie cząstkowe były jednak bardziej ujemne niż przed rokiem, co świadczy o negatywnym trendzie w branży. Dotyczy to także zatrudnienia firmy w większym stopniu, niż w XII 212 i przed rokiem, spodziewają się redukcji miejsc pracy. W II 213 miała miejsce dalsza poprawa wskaźnika ogólnego (-8, pkt. proc.), jednak w ujęciu rocznym utrzymywała się tendencja malejąca. Tym razem poprawie uległy również oceny bieżące, a w kwestii portfela zamówień i poziomu produkcji w najbliższych 12 miesiącach przeważyła (lekko) grupa optymistów. Wskaźnik dla portfela zamówień był nawet nieznacznie wyższy niż przed rokiem. To dobry prognostyk na nadchodzący rok, chociaż skala optymizmu jest jeszcze mała. Budownictwo Wykres 12. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie (wartość dla PL i zmiana r/r, pkt. proc.) zmiana r/r (prawa skala) Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury - budownictwo (lewa skala) Uwaga: zmiana r/r oznacza różnicę pomiędzy bieżącym wskaźnikiem i jego wartością w analogicznym miesiącu poprzedniego roku; kolumna położona poniżej zera to pogorszenie wskaźnika r/r Wskaźniki w budownictwie pozostawały w I 213 najbardziej ujemne ze wszystkich analizowanych sektorów. W porównaniu z XII 212 nastąpiła jednak niewielka poprawa wskaźnika ogólnego (-33 pkt. proc.), wynikająca podobnie, jak w przetwórstwie, z korzystniejszej oceny przyszłości niż przed miesiącem. Pomimo, iż w I 213 skala spadku produkcji budowlanomontażowej zmalała, wszystkie bieżące Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS oceny branżowe (zamówienia, produkcja, sytuacja finansowa) uległy znacznemu pogorszeniu w stosunku do XII 212 (do prawie pkt. proc.). Miejmy nadzieję, że jest to efekt sezonowego spadku popytu na usługi budowlane. W ujęciu rocznym wszystkie wskaźniki uległy pogorszeniu w stopniu większym, niż przed miesiącem. Recesja w budownictwie zatem nasila się. Wzrost optymizmu odnośnie przyszłości 14

17 był zbyt mały, by istotnie zmieniły się oceny w branży. Przewaga pesymistów nadal pozostaje spora (wskaźniki na poziomie 3-4 pkt. proc. poniżej zera). Skala pogorszenia w ujęciu rocznym niewiele się różni od tej sprzed miesiąca, więc raczej sezonowa poprawa ocen nie zwiastuje na razie przełomu w recesji. Skala podmiotów w branży planująca redukcje zatrudnienia jest wysoka (przewaga nad firmami nie planującymi zwolnień o ponad 3 pkt. Handel i naprawa pojazdów samochodowych proc.). W skali makro spadek zatrudnienia jest na razie niewielki, więc należy oczekiwać nasilenia się zwolnień w trakcie roku. W II 213 wskaźnik uległ dalszej poprawie (do -29,9 pkt. proc.) w wyniku poprawy ocen przyszłości. Skala ich pogorszenia w ujęciu rocznym zmalała. Oby oceny te były zwiastunem lepszej koniunktury w branży, chociażby w oparciu o projekty współfinansowane ze środków unijnych. Wykres 13. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w handlu (wartość dla PL i zmiana r/r, pkt. proc.) Uwaga: zmiana r/r oznacza różnicę pomiędzy bieżącym wskaźnikiem i jego wartością w analogicznym miesiącu poprzedniego roku; kolumna położona poniżej zera to pogorszenie wskaźnika r/r zmiana r/r (prawa skala) Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury - handel (lewa skala) W I 213 nastąpiło nieco większe, niż w poprzednim miesiącu, pogorszenie wskaźnika ogólnego w ujęciu miesięcznym i rocznym (do poziomu -16,8 pkt. proc.). Z analizy poprzednich lat wynika, że styczeń z reguły jest pod tym względem najgorszy, mamy więc do czynienia z sezonowym osłabieniem nastrojów. Generalnie przyszłość oceniana jest w handlu z większą dozą pesymizmu niż teraźniejszość (wskaźniki na poziomie pkt. proc. poniżej zera). Firmy narzekały też na bieżącą sytuację finansową z pewnością Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS w dobie osłabionego popytu konsumpcyjnego maleją marże handlowe. Wszystkie wskaźniki były niższe od zanotowanych przed rokiem, oprócz prognozy popytu. Poprawa jest jednak zbyt mała, by sugerowała wiarę w odbudowę konsumpcji gospodarstw domowych w nadchodzącym roku. Przewaga firm planujących w tym roku redukcję zatrudnienia jest dość niewielka (na poziomie 11 pkt. proc.), aczkolwiek nieco większa niż przed rokiem.

18 Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w II 213 uległ poprawie (-13,8 pkt. proc.) wyłącznie w wyniku lepszej oceny przyszłości. Sytuację bieżącą oceniano gorzej niż w I 213 i przed rokiem. Należy się więc spodziewać niezbyt korzystnych wyników handlu w Iutym. Pozostałe usługi Wykres 14. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w sektorze finansowoubezpieczeniowym (wartość i zmiana r/r dla PL, pkt. proc.) Uwaga: zmiana r/r oznacza różnicę pomiędzy bieżącym wskaźnikiem i jego wartością w analogicznym miesiącu poprzedniego roku; kolumna położona poniżej zera to pogorszenie wskaźnika r/r zmiana r/r (prawa skala) Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury - finans-ubezp. (lewa skala) Spośród wszystkich analizowanych sektorów nastroje w działalności finansowej i ubezpieczeniowej nadal pozostają najlepsze (wskaźnik ogólny na poziomie 2, pkt. proc.), aczkolwiek w I 213 wszystkie wskaźniki uległy niewielkiemu pogorszeniu. Jednakże skala tego pogorszenia (zwłaszcza w ujęciu rocznym) była bardzo niewielka, a dla niektórych nastąpiła w ujęciu rocznym poprawa (w przypadku bieżącej sprzedaży i oczekiwanej sytuacji finansowej). Najwyraźniej podsumowanie roku 212 wypadło w sektorze dość pomyślnie. Nadal dziwi mocno pozytywna ocena bieżącej sytuacji gospodarczej w kraju (wskaźnik na poziomie 31 pkt. proc.), która poza niewielkimi wahaniami utrzymuje się na tym samym poziomie Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS pomimo wyraźnego spowolnienia gospodarczego. Ocena ta podnosi znacząco wskaźnik ogólny. Opinie odnośnie branży są już mniej optymistyczne, choć wskaźniki nadal dodatnie. Najwyższe wskaźniki dotyczą przyszłej sprzedaży (18 pkt. proc.) i bieżącej sytuacji finansowej ( pkt. proc.), chociaż w porównaniu z 211 r. (ostatnim rokiem wysokiego wzrostu PKB) ich poziom jest obecnie znacznie niższy. W I 213 znacząco pogorszyły się natomiast deklaracje redukcji zatrudnienia (spadek wskaźnika do -16 pkt. proc.). Zatem pomimo dobrej sytuacji finansowej w większości podmiotów przewiduje się restrukturyzację. 16

19 W II 213 wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury praktycznie nie uległ zmianie, a oceny bieżącego i przyszłego popytu i sprzedaży poprawiły się, pomimo powszechnej rewizji w dół prognoz dla popytu na kredyty, jak też dla sytuacji dochodowej społeczeństwa. W zakwaterowaniu i gastronomii ogólny wskaźnik uległ w I 213 wyraźnej poprawie (-1,1 pkt. proc.) na skutek spadku pesymizmu odnośnie przyszłości. Wskaźniki dotyczące prognozowanego popytu, sprzedaży i sytuacji finansowej z poziomu poniżej -2 pkt. proc. wzrosły do zaledwie kilku pkt. proc. poniżej zera. W branży przybyło optymistów odnośnie bieżącej i przyszłej sytuacji gospodarczej w kraju (ujemne wartości tych wskaźników wzrosły o połowę, tj do ok. -1 pkt. proc.). Oceny bieżącej sytuacji w branży pozostają jednak słabe (poniżej -2 pkt. proc.) podobnie do przetwórstwa przemysłowego i transportu, ale znacznie lepsze niż w budownictwie. Prawie wszystkie wskaźniki uległy poprawie w ujęciu rocznym (jedyna taka branża wśród wszystkich badanych), aczkolwiek pogorszenie ocen w I 212 stanowi niską bazę i częściowo tworzy efekt czysto statystyczny bieżącej poprawy. Jednocześnie z miesiąca na miesiąc topnieje pesymizm odnośnie zmian w zatrudnieniu (wskaźnik na poziomie -1 pkt. proc.). W II 213 ogólny wskaźnik uległ dalszej poprawie z powodu znacznie lepszej oceny przyszłości (w tym zwłaszcza w ujęciu rocznym). Miejmy nadzieje, że wiąże się to z rezerwacjami turystycznymi na rok bieżący. Końcówka ubiegłego roku w obiektach noclegowych była umiarkowanie pomyślna liczba udzielonych noclegów wzrosła w IV kw. 212 o 3% r/r, w tym dla turystów zagranicznych o 12% r/r (w samych hotelach odpowiednio 6% r/r i 16% r/r). Wykres. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w zakwaterowaniu i gastronomii (wartość dla PL i zmiana r/r, pkt. proc.) Uwaga: zmiana r/r oznacza różnicę pomiędzy bieżącym wskaźnikiem i jego wartością w analogicznym miesiącu poprzedniego roku; kolumna położona poniżej zera to pogorszenie wskaźnika r/r zmiana r/r (prawa skala) Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury - zakw.i gastr. (lewa skala) Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS 17

20 Ogólny wskaźnik koniunktury w sekcji obsługi rynku nieruchomości w I 213 wzrósł do zera, a skala spadku w ujęciu rocznym skurczyła się w porównaniu z kilkoma poprzednimi miesiącami. Wyniki te wskazują na względną stabilizację w branży obsługi nieruchomości, choć jest to dość zastanawiające z punktu widzenia zastoju na rynku mieszkaniowym. Oceny branżowe dotyczące sytuacji bieżącej i przyszłości są zbliżone, więc firmy nie spodziewają się poprawy w roku bieżącym. W II 213 oceny nie uległy większym zmianom. Redukcje zatrudnienia planowane są w niewielkiej przewadze firm (wskaźnik na poziomie -4 pkt. proc. najkorzystniejszy ze wszystkich analizowanych sektorów). Wykres 16. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w obsłudze rynku nieruchomości (wartość dla PL i zmiana r/r, pkt. proc.) Uwaga: zmiana r/r oznacza różnicę pomiędzy bieżącym wskaźnikiem i jego wartością w analogicznym miesiącu poprzedniego roku; kolumna położona poniżej zera to pogorszenie wskaźnika r/r zmiana r/r (prawa skala) Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury - obsł. nieruch. (lewa skala) Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS W transporcie w I 213 ogólny wskaźnik koniunktury uległ lekkiej poprawie (-13,1 pkt. proc.) za sprawą wskaźników prognostycznych. Jednak w ujęciu rocznym skala spadku indeksu ogólnego zwiększyła się, co wskazuje na chwilowy charakter tej poprawy. Diagnoza bieżącej sytuacji w branży jest dość negatywna (wskaźniki dla popytu i sprzedaży na poziomie ok. -2 pkt. proc.), co koresponduje ze słabnącym nadal wolumenem przewozu towarów, jak i pasażerów. Nieco bardziej optymistycznie oceniany jest popyt i sprzedaż w najbliższym roku (-16 pkt. proc. i -14 pkt. proc.). Wszystkie wskaźniki są jednak bardziej ujemne niż przed rokiem. W II 213 wskaźnik ogólny uległ dalszej poprawie (-9 pkt. proc.) z powodu korzystniejszej oceny sytuacji w branży, zwłaszcza w okresie prognozy. Poprawa nastąpiła także w ujęciu rocznym. W I i II 213 zmalał nieco pesymizm odnośnie zatrudnienia w branży, chociaż nadal był większy, niż przed rokiem. 18

21 Wykres 17. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w transporcie (wartość dla PL i zmiana r/r, pkt. proc.) Uwaga: zmiana r/r oznacza różnicę pomiędzy bieżącym wskaźnikiem i jego wartością w analogicznym miesiącu poprzedniego roku; kolumna położona poniżej zera to pogorszenie wskaźnika r/r zmiana r/r (prawa skala) Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury - transport (lewa skala) Źródło: zestawienie własne na podstawie GUS Podsumowując, w I 213 tendencje były dość zróżnicowane. W większości analizowanych sektorów nastąpiła poprawa ocen bieżących, jednak głównie w części dotyczącej ogólnej sytuacji w kraju, niż danej branży. W połowie z nich (budownictwo, transport oraz zakwaterowanie i gastronomia) zmalał w stosunku do XII 212 udział prognoz pesymistycznych w zakresie popytu, sprzedaży i sytuacji finansowej. Nadal jednak prawie wszystkie wskaźniki pozostawały gorsze niż przed rokiem. W II 213 wyższe oceny deklarowali przedstawiciele wszystkich branż, choć w połowie nadal zaważyła na tym korzystniejsza opinia na temat ogólnej sytuacji w kraju, niż w branży. Wszystkim (oprócz przedstawicieli przetwórstwa) poprawiły się prognozy popytu i sprzedaży w najbliższych 12 miesiącach. W dwóch branżach wskaźniki zaczęły być korzystniejsze niż przed rokiem (transport oraz zakwaterowanie i gastronomia). Optymizmem napawa jednak fakt, że we wszystkich prawie branżach wskaźniki prognostyczne są mniej pesymistyczne / bardziej optymistyczne niż bieżące (oprócz obsługi rynku nieruchomości, gdzie są zbliżone, oraz oprócz handlu, gdzie pesymizm w prognozach jest wyższy niż w ocenach bieżących). Natomiast z porównania prognoz w II 213 wynika, że stosunkowo najwięcej pesymizmu w prognozach jest w budownictwie (znajdującym się w głębokiej recesji) i handlu (obawiającym się dalszego spowolnienia konsumpcji gospodarstw domowych). Skala przewagi ocen pesymistycznych nad optymistycznymi w transporcie i obsłudze rynku nieruchomości jest bardzo niewielka, zaś w przetwórstwie, zakwaterowaniu i gastronomii oraz działalności finansowoubezpieczeniowej dominuje lekki optymizm (dość znaczny w tym ostatnim sektorze). Bardziej pesymistyczne prognozy dotyczą rynku pracy, gdyż we wszystkich analizowanych sektorach w 213 r. planowane są redukcje zatrudnienia. 19