ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 484

Transkrypt

1 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 484 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 11 Data wydania: 31 lipca 2009 r. Nazwa i adres organizacji macierzystej ORLEN LABORATORIUM Spółka z o. o. ul. Bielska Płock Nazwa i adres laboratorium AB 484 ORLEN LABORATORIUM Spółka z o. o. ul. Bielska Płock Dziedzina badań: Chemia Chemia Pobieranie próbek do badań Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Korozja Pobieranie próbek do badań Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Właściwości fizyko-chemiczne Nazwy akredytowanych działów technicznych laboratorium Imię, nazwisko i funkcja osoby / osób autoryzujących raporty z badań Laboratorium Wód Energetycznych LP-1, ul. Chemików 7, Płock mgr Jolanta Majchrzak Kierownik Laboratorium inż. Magdalena Podolska Specjalista Analityk inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Barbara Wasiak Szef Laboratoriów w Płocku Laboratorium Wodno-Ściekowe LP-2, ul. Chemików 7, Płock mgr inż. Maciej Stylski Kierownik Laboratorium mgr inż. Paweł Zbierzchowski Specjalista Analityk mgr inż. Ewa Szychowska Specjalista Analityk inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Barbara Wasiak Szef Laboratoriów w Płocku Laboratorium Paliw i Aromatów LP-3, ul. Chemików 7, Płock mgr inż. Małgorzata Walkiewicz Kierownik Laboratorium mgr inż. Monika Kowalska Specjalista mgr inż. Edyta Grabowska-Szymańska Specjalista Analityk inż. Mariusz Mariański Specjalista ds. Logistyki inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Barbara Wasiak Szef Laboratoriów w Płocku Laboratorium Krakingów, Alkilacji i Olejów Smarowych LP-4, ul. Chemików 7, Płock mgr inż. Agata Budziło Kierownik Laboratorium mgr inż. Anna Rędzińska Specjalista inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Barbara Wasiak Szef Laboratoriów w Płocku KIEROWNIK DZIAŁU AKREDYTACJI LABORATORIÓW BADAWCZYCH TADEUSZ MATRAS Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 1/49

2 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 484 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 11 Data wydania: 31 lipca 2009 r. Chemia Korozja Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Pobieranie próbek do badań Środowisko pracy Chemia Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Korozja Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Korozja Pobieranie próbek do badań Środowisko pracy Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Korozja Pobieranie próbek do badań Właściwości fizyko-chemiczne Laboratorium Przerobu Ropy LP-5, ul. Chemików 7, Płock mgr inż. Anna Myzia Kierownik Laboratorium mgr inż. Anna Szwarczyńska Specjalista Analityk mgr inż. Joanna Witenberg Specjalista ds. Asfaltów inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Barbara Wasiak Szef Laboratoriów w Płocku Laboratorium Badań Środowiskowych LP-6, ul. Chemików 7, Płock mgr inż. Maria Kamińska Kierownik Laboratorium mgr inż. Grzegorz Pudlarz Specjalista analityk mgr inż. Dorota Pijus Specjalista analityk Laboratorium Chromatografii LP-7, ul. Chemików 7, Płock mgr Beata Kukowska Kierownik Laboratorium mgr inż. Paulina Malesa Specjalista Analityk inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Barbara Wasiak Szef Laboratoriów w Płocku Laboratorium Benzenu, Butadienu, Tlenku Etylenu i Fenolu LP-8, ul. Chemików 7, Płock mgr inż. Dorota Wajszczak Kierownik Laboratorium mgr inż. Anna Domańska Specjalista Analityk mgr Joanna Lewandowska Specjalista Analityk inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Barbara Wasiak Szef Laboratoriów w Płocku Regionalne Laboratorium w Ostrowie Wielkopolskim LR-2, ul. Węglowa 1, Ostrów Wielkopolski mgr Katarzyna Przybylak Kierownik Laboratorium mgr Przemysław Jędrzejak Inspektor mgr Ewelina Mała Inspektor mgr inż. Natalia Ball Samodzielny Laborant inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Katarzyna Bylińska Szef Laboratoriów Regionalnych Regionalne Laboratorium w Jedliczu LR-3, ul. Trzecieskiego 14, Jedlicze mgr inż. Małgorzata Brela Kierownik Laboratorium mgr inż. Piotr Janocha Specjalista inż. Ryszard Łuszcz Specjalista mgr inż. Jan Dudek Specjalista inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Katarzyna Bylińska Szef Laboratoriów Regionalnych Regionalne Laboratorium w Katowicach LR-4, ul. Piotrowicka 94, Katowice mgr Janusz Klecki Kierownik Laboratorium technik Elżbieta Winszczyk Starszy Laborant technik Bożena Dolata Starszy Laborant mg inż. Wioletta Górska - Laborant inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Katarzyna Bylińska Szef Laboratoriów Regionalnych KIEROWNIK DZIAŁU AKREDYTACJI LABORATORIÓW BADAWCZYCH TADEUSZ MATRAS Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 2/49

3 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 484 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 11 Data wydania: 31 lipca 2009 r. Chemia Pobieranie próbek do badań Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Pobieranie próbek do badań Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Pobieranie próbek do badań Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Pobieranie próbek do badań Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Pobieranie próbek do badań Właściwości fizyko-chemiczne Chemia Pobieranie próbek do badań Właściwości fizyko-chemiczne Regionalne Laboratorium w Lublinie LR-5, ul. Zemborzycka 116 B, Lublin mgr Barbara Kot-Michalska Kierownik Laboratorium mgr Anna Barczyńska Specjalista mgr Artur Skibicki Samodzielny Inspektor inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Katarzyna Bylińska Szef Laboratoriów Regionalnych Regionalne Laboratorium w Szczecinie LR-8, ul. Górnośląska 5, Szczecin mgr inż. Agnieszka Retfińska p.o. Kierownik Laboratorium technik Anna Swoboda Samodzielny Inspektor technik Jacek Andrulewicz Specjalista inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Katarzyna Bylińska Szef Laboratoriów Regionalnych Regionalne Laboratorium w Warszawie LR-9, ul. Estrady 8, Izabelin mgr Krystyna Brzezińska Kierownik Laboratorium mgr inż. Ireneusz Łysiak Specjalista Analityk mgr inż. Bożena Goca Specjalista mgr inż. Suzan Beraik Laborant inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Katarzyna Bylińska Szef Laboratoriów Regionalnych Regionalne Laboratorium we Wrocławiu LR-10, ul. Swojczycka 44, Wrocław mgr inż. Mariola Ruda Kierownik Laboratorium mgr inż. Jadwiga Balogh Specjalista mgr inż. Magdalena Bencar Inspektor ds. Kontroli Jakości Paliw technik Alicja Kaczmarek Laborant inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Katarzyna Bylińska Szef Laboratoriów Regionalnych Regionalne Laboratorium w Krakowie LR-12, ul. Olszanicka 38 A, Kraków mgr Zdzisław Śpiewla Kierownik Laboratorium technik Emilia Sztark Specjalista technik Beata Kierońska Samodzielny Inspektor ds. Kontroli Jakości Paliw inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Katarzyna Bylińska Szef Laboratoriów Regionalnych Regionalne Laboratorium w Olsztynie LR-14, ul. Gutkowo 54, Olsztyn mgr Roman Mańko Kierownik Laboratorium mgr Dariusz Guzmański Laborant Inspektor ds. Kontroli Jakości Paliw technik Anna Kamińska Specjalista inż. Grażyna Bedyk Kierownik Działu Technicznego mgr inż. Katarzyna Bylińska Szef Laboratoriów Regionalnych KIEROWNIK DZIAŁU AKREDYTACJI LABORATORIÓW BADAWCZYCH TADEUSZ MATRAS Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 3/49

4 Laboratorium Wód Energetycznych LP-1 mgr Jolanta Majchrzak inż. Magdalena Podolska mgr inż. Barbara Wasiak inż. Grażyna Bedyk Woda, ścieki Stężenie: - węgla ogólnego - ogólnego węgla nieorganicznego - ogólnego węgla organicznego (0, ) mg/l Metoda z zastosowaniem automatycznego analizatora z detekcją IR PN-EN 1484:1999 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 4/49

5 Laboratorium Wodno-Ściekowe LP-2 mgr inż. Maciej Stylski mgr inż. Paweł Zbierzchowski mgr inż. Ewa Szychowska inż. Grażyna Bedyk mgr inż. Barbara Wasiak Woda, ścieki oczyszczone Woda, ścieki Stężenie fosforu (0,01 10) mg/l Stężenie substancji rozpuszczonych ( ) mg/l Stężenie chlorków ( ) mg/l Metoda miareczkowa (metoda Mohra) Stężenie metali As, Cr, Cd, Co, Ag, Ba, Sb, Se, Sn (0, ) mg/l Zn, Fe, K, Mg, Ca, Al (0, ) mg/l Cu, Ni, Mn (0, ) mg/l Pb, V, B (0, ) mg/l Na (0, ) mg/l Metoda atomowej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-OES) Indeks fenolowy (0, ) mg/l Stężenie azotu azotanowego (0,01 20) mg/l N NO3 (0,05 88,6) mg/l NO 3 Stężenie azotu amonowego (0,04 5,0) mg/l N NH4+ (0,05 6,4) mg/l NH 4 ChZT ( ) mg/l Metoda miareczkowa Zawiesiny (1 2000) mg/l Suma węglowodorów C 7 C 30 (0, ) mg/l (GC/FID) Stężenie siarczanów (VI) ( ) mg/l PN-EN ISO 6878: /2006/PN-78/C wydanie 2 z dnia r. PN-ISO 9297:1994 PN-EN ISO 11885:2001 PN-ISO 6439:1994 metoda B PN-82/C-04576/08 PN-ISO : /2007/PN-74/C-04578/03 wydanie 1 z dnia r. PN-EN 872:2007+Ap1: /PN-C-04643:1994 wydanie 1 z dnia PN-ISO 9280:2002 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 5/49

6 Woda, ścieki Ścieki Woda Stężenie azotu Kjeldahla (1 1000) mg/l Metoda po mineralizacji z selenem Indeks chemicznego zapotrzebowania tlenu (SP-ChZT) ( ) mg/l Stężenie azotu ogólnego (suma azotu Kjeldahla, azotu azotanowego i azotynów) powyżej 0,1 mg/l Stężenie chromu ogólnego, Stężenie chromu +6, stężenie chromu +3 (0,01 10,00) mg/l Sucha pozostałość ( ) mg/l Pozostałość po prażeniu ( ) mg/l Straty przy prażeniu PN-EN 25663:2001 PN-ISO 15705: /2007 wydanie 1 z dnia r. PN-77/C-04604/02 PN-77/C-04604/08 022/2006/PN-78/C wydanie 2 z dnia r. Stężenie azotu amonowego PN-ISO 5664:2002 (0,97 20) mg/l N NH4+ (1,25 25,8) mg/l NH 4+ Metoda miareczkowa Pobieranie próbek PN-ISO :1997 Indeks nadmanganianowy PN-EN ISO 8467:2001 (0,67 150) mg/l Metoda miareczkowa Zasadowość ogólna i zasadowość wobec fenoloftaleiny (0,50 25) mmol/l Metoda miareczkowa Sumaryczne stężenie wapnia i magnezu (twardość ogólna) (0,15 8) mmol/l Metoda miareczkowa Twardość niewęglanowa i węglanowa oraz stężenie wodorowęglanów od 0,15 mmol/l Stężenie azotynów (0,001 1,0) mg/l N NO2 (0,003 3,29) mg/l NO 2 Stężenie wapnia (twardość wapniowa) (0,12 6) mmol/l Metoda miareczkowa Mętność (0,15 400) NTU/FAU Metoda nefelometryczna Barwa (1 70) mg/l Pt PN-EN ISO :2001+Ap1:2004 PN-ISO 6059: /2007 wydanie 1 z dnia r. PN-EN 26777:1999 PN-ISO 6058:1999 PN-EN ISO 7027:2003 PN-EN ISO 788:2002 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 6/49

7 Osady i gleby Osady ściekowe Produkty naftowe - olej opałowy Estry metylowe kwasów tłuszczowych (FAME) Suma węglowodorów C 10 C 25 (0, ) mg/kg (GC/FID) z ekstrakcją metodą Soxhleta Suma węglowodorów C 7 C 30 (6 2000) mg/kg (GC/FID) z szybką ekstrakcją rozpuszczalnikową Pozostałość po prażeniu suchej masy osadu ściekowego (33,1 90) % s.m. Sucha pozostałość (1,2 25) % (1,5 95) % Zawartość glinu i krzemu (1 10) mg/kg Metoda atomowej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-OES) Zawartość metali grupy I Na (1 10) mg/kg K (1 10) mg/kg Na + K > 1 mg/kg Metoda atomowej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-OES) Zawartość metali grupy II Ca (1 10) mg/kg Mg (1,2 10) mg/kg Ca + Mg > 1 mg/kg Metoda atomowej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-OES) Zawartość fosforu (4 20) mg/kg Metoda atomowej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-OES) 007/2004 wydanie 1 z dnia r. 025/2007 wydanie 1 z dnia r. PN-EN 12879:2004 PN-EN 12880:2004 ISO 10478:1994 PN-EN 14538:2008 PN-EN 14538:2008 PN-EN 14107:2004 Wody podziemne Pobieranie próbek PN-ISO :2004 PN-ISO :2004 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 7/49

8 Laboratorium Paliw i Aromatów LP-3 mgr inż. Małgorzata Walkiewicz mgr inż. Monika Kowalska mgr inż. Edyta Grabowska-Szymańska inż. Mariusz Mariański inż. Grażyna Bedyk mgr inż. Barbara Wasiak Lekkie i średnie destylaty naftowe Paliwa silnikowe benzynowe Produkty naftowe - benzyny Średnie destylaty naftowe Oleje napędowe Prężność par nasyconych powietrzem (9,0 150,0) Kpa Metoda ASVP Skład frakcyjny przy ciśnieniu atmosferycznym - początek destylacji powyżej 0 0 C - koniec destylacji n.w.n C Metoda destylacji normalnej Zawartość ołowiu (0,0026 1,3200) g/l Metoda spektrometrii rentgenowskiej Zawartość ołowiu (2,5 10,0) mg/l Metoda płomieniowej absorpcyjnej spektrometrii atomowej (FAAS) Zawartość tlenowych związków organicznych i całkowita ilość organicznie związanego tlenu (0,17 15,00) % (m/m) Zawartość benzenu (0,1 20,0) % (v/v) Metoda spektrometrii w podczerwieni Odporność benzyn na utlenianie Metoda okresu indukcyjnego ( ) kg/m 3 Metoda z areometrem (600,0 1100,0) kg/m 3 Metoda oscylacyjna z U-rurką Indeks lotności Zawartość żywic Metoda odparowania w strumieniu Liczba oktanowa Metoda badawcza Liczba oktanowa Metoda motorowa Liczba cetanowa Metoda silnikowa PN-EN :2007 (U) PN-EN ISO 3405:2004 ASTM D 5059:07 PN-EN 237:2007 PN-EN 13132:2005 PN-EN 238:2000+A1:2008 PN-ISO 7536:1997+Ap1:2002 PN-EN ISO 3675:2004 ASTM D E2 (Reapproved 2005) PN-EN ISO 12185:2002 ASTM D (Reapproved 2002 E1 ) PN-EN 228:2009 p PN-EN ISO 6246:2001 PN-EN ISO 5164:2007 ASTM D 2699:01a PN-EN ISO 5163:2007 PN-EN ISO 5163:2007/AC:2009 ASTM D 2700:01a PN-EN ISO 5165:2003 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 8/49

9 Badane obiekty / Grupa obiekt Średnie destylaty naftowe Oleje napędowe Produkty naftowe - oleje napędowe - lekkie oleje opałowe Produkty naftowe Zawartość węglowodorów aromatycznych jednopierścieniowe (MAH) (4 40) % (m/m) dwupierścieniowe (DAH) (0 20) % (m/m) - trój- i wielopierścieniowe (T+ AH) (0 6) % (m/m) - wielopierścieniowe (POLY-AH) (0 26) % (m/m) - sumaryczna zawartość (4 65) % (m/m) Metoda chromatografii cieczowej z pomiarem współczynnika refrakcji Stężenie estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAME) (1,7 22,7) % (v/v) Metoda spektroskopii w podczerwieni (600,0 1100,0) kg/m 3 Metoda oscylacyjna z U-rurką Działanie korodujące na miedź 1a 4c (skala) Metoda porównania z wzorcem badanie na płytce miedzianej Zawartość siarki ( ) mg/kg (5 500) mg/kg Metoda rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej z dyspersją fali Zawartość grup węglowodorów - węglowodory aromatyczne (5,0 99,0) % (v/v) - węglowodory olefinowe (0,3 55,0) % (v/v) Metoda absorpcji ze wskaźnikiem fluorescencyjnym Temperatura zapłonu w tyglu zamkniętym (4 110) C Metoda Martensa-Pensky ego Skład frakcyjny do 410 C Metoda destylacji normalnej (600,0 1100,0) kg/m 3 Metoda z areometrem Zawartość siarki całkowitej (0,0150 5,00) % (m/m) Metoda rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej z dyspersją energii PN-EN 12916:2008 PN-EN 14078:2006 PN-EN ISO 12185:2002 ASTM D (Reapproved 2002 E1 ) PN-EN ISO 2160:2004 ASTM D PN-EN ISO 14596:2007 (U) PN-EN ISO 20884:2006 ASTM D PN-C-04100:2004 PN-EN 15553:2007 (U) PN-EN ISO 2719:2007 ASTM D 86-08a ASTM D E1 (Reapproved 2005) PN-EN ISO 3675:2004 ASTM D a Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 9/49

10 Produkty naftowe Ręczne pobieranie próbek ze zbiorników Ręczne pobieranie próbek z dystrybutorów stacji paliw Zawartość siarki całkowitej (3 500) mg/kg (1,0 1000) mg/kg Metoda fluorescencji ultrafioletowej Liczba bromowa (0 200) g/100 g próbki Metoda miareczkowania elektrometrycznego Produkty naftowe Przewodność właściwa - średnie destylaty naftowe (1 2000) ps/m - paliwo lotnicze Lepkość kinematyczna w temp. (-20) C (0,2 100,0) mm 2 /s Paliwo do turbinowych silników Kwasowość lotniczych (0,000 0,1) mg/g KOH Metoda miareczkowa Wartość opałowa Metoda obliczeniowa Produkty naftowe: - benzyna lotnicza - paliwo lotnicze do turbinowych silników lotniczych Produkty naftowe: - paliwo lotnicze do turbinowych silników lotniczych PN-EN ISO 3170:2006 p. 7.3 PN-EN 14275:2005 PN-EN ISO 20846:2006 ASTM D b ASTM D ASTM D a ASTM D ASTM D ASTM D ASTM D (Reapproved 2006) ASTM D Wysokość niekopcącego płomienia (14,7 42,8) mm Stabilność termooksydacyjna ASTM D a Właściwości separacyjne wody ASTM D Smarność paliw lotniczych turbinowych ASTM D przy użyciu aparatu smarnościowego ze skojarzeniem ciernym kula-walec Metoda BOCLE Zawartość siarki merkaptanowej (0,0003 0,01) % (m/m) Metoda potencjometryczna Reakcja paliwa z wodą i ocena powierzchni międzyfazowej Metoda wizualna Temperatura krystalizacji (-80) ºC (+20) ºC Metoda automatyczna Metoda ręczna Zawartość żywic Metoda odparowania w strumieniu Barwa Saybolta (-16) (+30) Metoda kolorymetru Saybolta Zawartość cząstek stałych Metoda filtracji Stężenie węglowodorów naftalenowych (0,03 4,2) % (v/v) Procedura A (0,08 4,2) % (v/v) Procedura B Metoda spektrofotometrii w nadfiolecie ASTM D a ASTM D ASTM D ASTM D ASTM D ASTM D a ASTM D PN-V-04031:2000 ASTM D Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 10/49

11 Produkty naftowe - węglowodory aromatyczne Destylacja normalna do 180 C (30 250) C Metoda Kramera Spilkera Intensywność zabarwienia z kwasem siarkowym według wzorców dwuchromianowych (0,05 5,0) g/l Barwa wyciągu kwaśnego 0 14 Metoda z kwasem siarkowym poprzez porównanie barwy warstwy kwasowej z barwą wzorców barw Temperatura krystalizacji substancji organicznych (-30) C (+250) C Temperatura krzepnięcia benzenu (4 6) C Indeks bromowy poniżej 500 mg/100 g próbki Metoda miareczkowania kulometrycznego Liczba bromowa poniżej 1 g/100 g próbki Metoda miareczkowania potencjometrycznego Zawartość siarki (0,1 200) mg/kg Metoda redukcji niklem Raney`a Odczyn wyciągu wodnego Barwa produktów chemicznych za pomocą skali Hazena (skala platynowo-kobaltowa) Kwasowość benzenu, toluenu, ksylenu i innych przemysłowych węglowodorów aromatycznych Metoda miareczkowania wodorotlenkiem sodowym wobec wskaźnika Czystość benzenu zawartość każdego z zanieczyszczeń poniżej 0,1 % (m/m) czystość benzenu od 99,80 % (m/m) zawartość zanieczyszczeń niearomatycznych (związki niearomatyczne zawierające 9 atomów C lub mniej) (0,001 0,200) % (m/m) zawartość zanieczyszczeń aromatycznych (toluen, aromaty C8) (0,001 0,010) % (m/m) PN-83/C ASTM D (Reapproved 2008) PN-86/C-45300/04 ASTM D PN-81/C ASTM D ASTM D PN-86/C PN-85/C PN-85/C PN-81/C ASTM D ASTM D PN-85/C-45300/05 ASTM D Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 11/49

12 Produkty naftowe węglowodory aromatyczne Węglowodory aromatyczne Alkohole Biopaliwa Czystość toluenu czystość toluenu min. 99 % (m/m) zawartość zanieczyszczeń związkami alifatycznymi poniżej n-dekanu, benzenem i związkami aromatycznymi C8 powyżej 0,01 % (m/m) zawartość zanieczyszczeń: węglowodory niearomatyczne, alifatyczne (zawierające od 1 do10 atomów węgla) (0,001 2,500) % (m/m) węglowodory jednopierścieniowe (zawierające od 6 do 9 atomów węgla) (0,001 1,000) %(m/m) Czystość o-ksylenu Zanieczyszczenia (0,001 2,000) %(m/m) Czystość o-ksylenu od 98 % (m/m) Zawartość śladowych ilości tiofenu 0,5 5,0 mg/kg Czystość p-ksylenu Zanieczyszczenia (0,001 1,000) %(m/m) Czystość p-ksylenu od 99 % (m/m) Barwa produktów chemicznych za pomocą skali Hazena (skala platynowo-kobaltowa) (600,0 1100,0) kg/m 3 Metoda oscylacyjna z U-rurką Zawartość siarki (0,1 200) mg/kg Metoda redukcji niklem Raney a Współczynnik załamania światła 1, temp. (20 30) C 1,33 1,60 temp. 20 C Liczba cetanowa Metoda silnikowa Zawartość siarki (5 500) mg/kg Metoda rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej z dyspersją fali Zawartość siarki całkowitej (3 500) mg/kg (1 1000) mg/kg Metoda fluorescencji ultrafioletowej PN-89/C-45300/08 ASTM D ASTM D ASTM D ASTM D PN-81/C ASTM D ASTM D (Reapproved 2002 E1 ) PN-85/C ASTM D (Reapproved 2007) PN-81/C ASTM D (Reapproved 2004 e1 ) PN-EN ISO 5165:2003 PN-EN ISO 20884:2006 PN-EN ISO 20846:2006 ASTM D b Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 12/49

13 Biopaliwa Gazy suche, opałowe i mokre Gazy wodorowe Frakcje benzynowe Komponenty benzynowe Benzyny (600,0 1100,0) kg/m 3 Metoda oscylacyjna z U-rurką Zawartość grup węglowodorów aromatycznych - MAH (4 40) % (m/m) - DAH (0 20) % (m/m) - T+ AH (0 6) % (m/m) - POLY AH (0 26) % (m/m) - suma węglowodorów aromatycznych (4 65) % (m/m) Metoda wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detektorem współczynnika załamania światła Stężenie estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAME) (1,7 22,7) % (v/v) Metoda spektroskopii w podczerwieni Skład frakcyjny - początek destylacji 0 ºC - koniec destylacji 400 ºC Metoda destylacji normalnej pod ciśnieniem atmosferycznym Działanie korodujące na miedź 1a 4c (skala) Metoda porównania z wzorcem badanie na płytce miedzianej Ręczne pobieranie próbek z dystrybutorów stacji paliw Temperatura zapłonu w tyglu zamkniętym (40 110) C Metoda Martensa-Pensky ego Skład gazów rafineryjnych suchych, opałowych i mokrych Węglowodory C1, C2, C3, C4 (0,1 99,9) % (mol/mol) Parafiny C5 (0,1 99,9) % (mol/mol) Olefiny C5/C6+ (0,1 99,9) % (mol/mol) Tlen (0,1 20,0) % (mol/mol) Azot (0,1 90,0) % (mol/mol) CO 2 (0,1 60,0) % (mol/mol) CO (0,1 20,0) % (mol/mol) na układzie rafinery gas analyzer Skład ciężkich benzyn naftowych od 0,01 % (m/m) PN-EN ISO 12185:2002 ASTM D (Reapproved 2002 E1 ) PN-EN ISO 12916:2008 PN-EN 14078:2006 PN-EN ISO 3405:2004 ASTM D 86-08a PN-EN ISO 2160:2004 PN-EN 14275:2005 PN-EN ISO 2719:2007 UOP ASTM D (Reapproved 2008) Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 13/49

14 Estry metylowe kwasów tłuszczowych (FAME) Skroplony gaz węglowodorowy (LPG) Frakcje węglowodorowe Produkty naftowe i biopaliwa Produkty naftowe, węglowodory aromatyczne, lekkie frakcje naftowe Zawartość alkoholu metylowego (0,01 0,5) % (m/m) Liczba cetanowa Metoda silnikowa Zawartość siarki (5 500) mg/kg Metoda rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej z dyspersją fali Zawartość siarki całkowitej (3 500) mg/kg (1 1000) mg/kg Metodą fluorescencji ultrafioletowej ( ) kg/m 3 Metoda oscylacyjna z U-rurką Działanie korodujące na miedź 1a 4c (skala) Metoda porównania z wzorcem badanie na płytce miedzianej PN-EN 14110:2004 PN-EN ISO 5165:2003 PN-EN ISO 20884:2006 PN-EN ISO 20846:2006 ASTM D b PN-EN ISO 12185:2002 ASTM D (Reapproved 2002) PN-EN ISO 2160:2004 Pobieranie próbek PN-EN ISO 4257:2004 ZN/MG/CN-18:2007 Pozostałość olejowa PN-EN ISO 13757:1999 powyżej 8 mg/kg Metoda wysokotemperaturowa Działanie korodujące na miedź 1a 4c (skala) Metoda porównania z wzorcem badanie na płytce miedzianej Obecność siarkowodoru Metoda wizualna z octanem ołowiu Metoda jakościowa Obecność wody Metoda wizualna Badanie zapachu Suma niearomatów, indywiduów aromatycznych i aromatów C9+ (0,01 90,00) % (m/m) Temperatura zapłonu w tyglu zamkniętym (4 110) C Metoda TAG Śladowe zawartości azotu (0,2 2,0) mg/kg Metoda spalania utleniającego i chemiluminescencji pod obniżonym ciśnieniem Zawartość chlorków (1 25) mg/kg Metoda mikrokulometrii PN-EN ISO 6251:2001 PN-EN ISO 8819:2000 PN-EN 589:2008 p. 6.2 PN-EN 15469:2009 PN-EN 589:2008 p Zał. A ASTM D ASTM D ASTM D (Reapproved 2006) ASTM D Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 14/49

15 Benzyna, Komponenty benzynowe Produkty naftowe, ropa naftowa Zawartość grup węglowodorowych i związków tlenowych całkowita zawartość węglowodorów aromatycznych do 50 % (v/v) całkowita zawartość olefin (1,5 30,0) % (v/v) całkowita zawartość tlenu (1,5 30,0) % (m/m) zawartość benzenu poniżej 2,0 % (v/v) Zawartość chlorków (0,3 1000) mg/kg Metoda mikrokulometrii PN-EN 14517:2005 UOP Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 15/49

16 Laboratorium Krakingów, Alkilacji i Olejów Smarowych LP-4 mgr inż. Agata Budziło mgr inż. Anna Rędzińska inż. Grażyna Bedyk mgr inż. Barbara Wasiak - oleje smarowe - oleje smarowe - oleje opałowe Paliwa pozostałościowe Wskaźnik lepkości na podstawie lepkości kinematycznej w 40 C i w 100 C - dla olejów o WL do 100 metoda A - dla olejów o WL równym 100 i powyżej 100 metoda B Barwa 0,5 8 0,5 4; 5 8 Metoda porównania z wzorcami barwy ( ) kg/m 3 Metoda z areometrem Temperatura zapłonu w tyglu otwartym (79 400) C Metoda Clevelanda Lepkość kinematyczna (2, ,0) mm 2 /s Temperatura płynięcia (+50) C (-38) C Liczba kwasowa (0,0 250,0) mg/g Metoda miareczkowania wobec wskaźników Temperatura zapłonu w tyglu zamkniętym (90 370) C Metoda Martensa-Pensky ego od 0,005 % (m/m) Metoda potencjometryczna Karola Fischera Pozostałość po spopieleniu (0,001 0,180) % (m/m) Zawartość stałych ciał obcych do 0,150 % (m/m) od 0,05 % (v/m) Metoda destylacyjna Zawartość całkowitego osadu do 0,5 % (m/m) Metoda sączenia na gorąco Zawartość całkowitego osadu do 0,5 % (m/m) Metoda z zastosowaniem znormalizowanych procedur starzenia, procedura A starzenie termiczne PN-79/C pkt 2.3 pkt 2.4 ASTM D PN-80/C PN-EN ISO 3675:2004 PN-EN ISO 2592:2008 PN-EN ISO 3104:2004 ASTM D PN-ISO 3016:2005 PN-85/C pkt PN-EN ISO 2719:2007 PN-81/C pkt. 2.1.a PN-EN ISO 6245: /2006/PN-58/C wydanie 2 z dnia r. ASTM D ε1 PN-ISO :2001 ASTM D a PN-ISO :2001 ASTM D ª (Appendix Procedura A) Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 16/49

17 Produkty naftowe (z wyłączeniem benzyn) Gacz parafinowy Wody i ścieki Zawartość węgla (75 87) % (m/m) Metoda detekcji w podczerwieni Zawartość oleju w parafinie, cerezynie i petrolatum do 15 % (m/m) Temperatura krzepnięcia wosków naftowych (20 100) C Metoda galicyjska Stężenie fluorków (0,1 1000) mg/l Metoda potencjometryczna z użyciem elektrody jonoselektywnej ASTM D (Reapproved 2007) PN-80/C ASTM D PN-82/C PN-78/C Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 17/49

18 Laboratorium Przerobu Ropy LP-5 mgr inż. Anna Myzia mgr inż. Anna Szwarczyńska mgr inż. Joanna Witenberg inż. Grażyna Bedyk mgr inż. Barbara Wasiak Oleje napędowe Oleje opałowe Ropa naftowa Inne produkty naftowe Oleje napędowe Oleje opałowe Inne produkty naftowe Średnie destylaty paliwowe - olej napędowy Asfalty i produkty asfaltowe Skład frakcyjny przy ciśnieniu atmosferycznym do 400 C Metoda destylacji normalnej Indeks cetanowy paliw Metoda równania czterech zmiennych ( ) kg/m 3 Metoda oscylacyjna z U-rurką ( ) kg/m 3 Metoda z areometrem Temperatura zapłonu w tyglu zamkniętym (40 220) C Metoda Pensky ego-martensa Zawartość siarki (0,03 5,00) % (m/m) Metoda dyspersyjnej rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej Zawartość siarki całkowitej (1 8000) mg/kg Metoda fluorescencji UV Zawartość znacznika Solvent Yellow 124 p. 2.1 metoda polowa p. 2.2 (wariant A): (1,0 10,0) mg/l p. 2.2 (wariant B): (0,1 1,0) mg/l Odporność na utlenianie (1 100) g/cm 3 Smarność skorygowana średnica śladu zużycia (WS1,4) w temperaturze 60 ºC z użyciem aparatu o ruchu posuwisto-zwrotnym wysokiej częstotliwości (HFRR) ( ) μm Ciągliwość do 100 cm Penetracja igłą do 500 Temperatura mięknienia (30 150) C Metoda Pierścień i Kula PN-EN ISO 3405:2004 ASTM D PN-EN ISO 4264:2007 (U) PN-EN ISO 12185:2002 PN-EN ISO 3675:2004 PN-EN ISO 2719:2007 PN-EN ISO 8754:2007 ASTM D b ZN-02/MG/CN-11 pkt. 2.1, 2.2 PN-ISO 12205:1997+Ap1:2002 PN-EN ISO : /2009/PN-85/C wydanie 1 z dnia r. ASTM D PN-EN 1426:2007 (U) ASTM D 5-06 e1 PN-EN 1427:2007 (U) ASTM D Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 18/49

19 Asfalty i produkty asfaltowe Ropa naftowa Ropa naftowa i produkty naftowe Temperatura łamliwości w ujemnych temperaturach do (-30) C Metoda Fraassa Zawartość parafiny do 10,0 % (m/m) Metoda destylacyjna Rozpuszczalność do 100,00 % (m/m) Odporność na starzenie pod wpływem ciepła i powietrza - procentowa zmiana masy [(-1,5) (+2,0)] % (m/m) - procent pozostałej penetracji do 100 % - wzrost temp. mięknienia do 50 C Metoda RTFOT (test piecowy wałkowania cienkiego filmu) Odporność na twardnienie pod wpływem ciepła i powietrza procentowa zmiana masy [(-1,5) (+2,0)] % (m/m) Metoda TFOT (0 5,0) % (v/v) (0 25,0) % (v/v) Metoda destylacyjna Lepkość dynamiczna w temp. 60 C ( ) Pa. s do 1,0 % (v/v) Metoda destylacyjna (750,0 950,0) kg/m 3 Metoda oscylacyjna z U-rurką i gęstość względna ( ) kg/m 3 Metoda z użyciem piknometru Lepkość kinematyczna (1, ,0) mm 2 /s Metoda kapilarna Temperatura płynięcia do (-50) C Pozostałość po koksowaniu do 30 % (m/m) Metoda Conradsona metoda wagowa Zawartość siarki całkowitej (0,015 2,000) % (m/m) Metoda rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej z dyspersją energii Zawartość zanieczyszczeń (0,01 0,40) % (m/m) Metoda ekstrakcyjna PN-EN 12593:2007 (U) PN-EN :2007 (U) PN-EN 12592:2007 (U) PN-EN :2007 (U) ASTM D PN-EN :2007 (U) ASTM D (Reapproved 2002) ASTM D ε1 PN-EN 12596:2009 PN-EN ISO 9029:2005 ASTM D ASTM D (Reapproved 2005) PN-EN ISO 3838:2008 PN-EN ISO 3104:2004 ASTM D PN-ISO 3016:2005 ASTM D PN-85/C ASTM D a PN-EN ISO 3735:2001 ASTM D ª Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 19/49

20 Produkty naftowe Temperatura zapłonu i palenia w tyglu otwartym (79 400) ºC Metoda Clevelanda Temperatura zapłonu w tyglu zamkniętym (40 220) ºC Metoda Martensa-Pensky ego Zawartość siarki całkowitej (3,0 500) mg/kg Metoda fluorescencji UV Zawartość stałych ciał obcych do 2 %(m/m) ph wyciągu wodnego 4,0 10,0 Pozostałość po koksowaniu (0,01 30,00) % (m/m) Metoda mikro Pozostałość po spopieleniu (0,001 0,180) % (m/m) ( ) mg/kg Metoda miareczkowania kulometrycznego Karola Fischera Temperatura mętnienia do (- 41) ºC Zawartość zanieczyszczeń w średnich destylatach (6 30) mg/kg Działanie korodujące na miedź Metoda porównania z wzorcem Temperatura zablokowania zimnego filtru do (- 45) ºC Ciepło spalania w bombie kalorymetrycznej i obliczanie wartości opałowej ( ) kj/kg od 0,005 %(m/m) Metoda Karola Fischera ( ) kg/m 3 Metoda przy pomocy cyfrowego miernika gęstości Zawartość węgla (75 90) % (m/m) Metoda spektrometrii w podczerwieni Korozja na trzpieniu stalowym Metoda wizualna PN-EN ISO 2592:2008 ASTM D 92-05ª ASTM D PN-EN ISO 20846: /2006/PN-58/C wydanie 2 z dnia r. PN-84/C Metoda A PN-EN ISO 10370:1999 PN-EN ISO 6245:2008 PN-EN ISO 12937:2005 PN-ISO 3015:1997 PN-EN 12662:2008 PN-EN ISO 2160:2004 PN-EN 116:2001 PN-86/C PN-81/C ASTM D 4052:96 (Reapproved 2002) ASTM D (Reapproved 2007) ASTM D ISO 7120:1987 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 20/49

21 Biopaliwa - oleje napędowe - oleje opałowe lekkie Estry metylowe kwasów tłuszczowych (FAME) Biopaliwa: - oleje napędowe - oleje opałowe lekkie Estry metylowe kwasów tłuszczowych (FAME) Alkohole Biopaliwa: - oleje napędowe - oleje opałowe lekkie Biopaliwa: - oleje napędowe Estry metylowe kwasów tłuszczowych (FAME) Produkty naftowe Estry metylowe kwasów tłuszczowych (FAME) Lepkość kinematyczna w temp. 40 ºC (1, ,0) mm²/s Metoda kapilarna Zawartość siarki (3,0 500) mg/kg Metoda fluorescencji w nadfiolecie Pozostałość po koksowaniu (z 10% pozostałości destylacyjnej) (0,01 20,00) % (m/m) Metoda mikro Zawartość zanieczyszczeń w średnich destylatach (6 30) mg/kg Działanie korodujące na miedzi w temp. 50 ºC Temperatura zablokowania zimnego filtra do (- 45) ºC Smarność skorygowana średnica śladu zużycia (WS 1,4) w temperaturze 60 ºC z użyciem aparatu o ruchu posuwistozwrotnym wysokiej częstotliwości (HFRR) ( ) µm w temp. 15 ºC ( ) kg/m 3 Metoda z areometrem w temp. 15 C ( ) kg/m 3 Metoda z U-rurką ( ) mg/kg Metoda miareczkowania kulometrycznego Indeks cetanowy Metoda obliczeniowa równania czterech zmiennych Pozostałość po spopieleniu (0,001 0,180) % (m/m) Skład frakcyjny do 400 ºC Metoda destylacji normalnej pod ciśnieniem atmosferycznym Temperatura zapłonu w tyglu zamkniętym (40 220) ºC Metoda Martensa-Pensky`ego Odporność na utlenianie (1 100) g/m 3 Temperatura zapłonu (20 300) ºC Metoda równowagowa zamkniętego tygla Zawartość popiołu siarczanowego (0,005 0,25) % (m/m) Oznaczanie stabilności oksydacyjnej (test przyspieszonego utleniania) od 0,1 h PN-EN ISO 3104:2004 PN-EN ISO 20846:2006 PN-EN ISO 10370:1999 PN-EN 12662:2008 PN-EN ISO 2160:2004 PN-EN 116:2001 PN-EN ISO :2008 PN-EN ISO 3675:2004 PN-EN ISO 12185:2002 PN-EN ISO 12937:2005 PN-EN ISO 4264:2007 (U) PN-EN ISO 6245:2008 PN-EN ISO 3405:2004 PN-EN ISO 2719:2007 PN-ISO 12205:1997+Ap1:2002 PN-EN ISO 3679:2007 PN-ISO 3987:2005 PN-EN 14112:2004 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 21/49

22 Laboratorium Badań Środowiskowych LP-6 mgr inż. Maria Kamińska mgr inż. Grzegorz Pudlarz mgr inż. Dorota Pijus Środowisko pracy powietrze Środowisko ogólne Środowisko pracy powietrze Środowisko pracy powietrze Pobieranie próbek powietrza Metoda indywidualna Metoda stacjonarna Stężenie amoniaku (4,5 54) mg/m 3 Stężenie butadienu (0,56 13,81) mg/m 3 GC-FID 1,2-dwuchloroetan (0,02 0,07) mg/m 3 GC-ECD Stężenie glikolu etylenowego (2,31 42,06) mg/m 3 GC-FID Stężenie NN-dwumetyloformamidu (0,69 8,33) mg/m 3 GC-FID Stężenie chloru (0,25 1,25) mg/m 3 Stężenie chlorowodoru (1,25 8,75) mg/m 3 Stężenie fenolu (1,0 10,0) mg/m 3 Stężenie fluorowodoru (0,15 2,25) mg/m 3 Stężenie formaldehydu (0,125 2,5) mg/m 3 Stężenie furfurolu (3,0 60,0) mg/m 3 Stężenie manganu (0,1 0,8) mg/m 3 Stężenie pyłu całkowitego (0,04 40,00) mg/m 3 Metoda filtracyjno-wagowa Stężenie pyłu respirabilnego (0,03 20,0) mg/m 3 Metoda filtracyjno-wagowa Zawartość wolnej krystalicznej krzemionki w pyle (0,5 100) % PN-Z :2002+Az1:2004 PN-EN 689: /2007/PN-71/Z wydanie 1 z dnia r. PN-84/Z PN-Z-04237: /2007/PN-88/Z wydanie 1 z dnia r. PN-89/Z PN-75/Z-04037/03 PN-93/Z /2007/PN-70/Z wydanie 1 z dnia r. PN-82/Z PN-76/Z /2007/PN-71/Z wydanie 1 z dnia r. PN-75/Z PN-91/Z PN-91/Z PN-91/Z Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 22/49

23 Środowisko pracy powietrze Stężenie związków organicznych Aceton (0,62 5,92) mg/m 3 Metyloetyloketon (0,28 5,69) mg/m 3 n-butan (0,14 7,16) mg/m 3 Etylobenzen (0,06 6,24) mg/m 3 Benzen (0,03 6,20) mg/m 3 n-heksan (0,05 4,72) mg/m 3 Cykloheksan (0,05 5,37) mg/m 3 Metylocykloheksan (0,06 5,35) mg/m 3 n-heptan (0,05 4,97) mg/m 3 Ksylen (0,06 5,78) mg/m 3 Kumen (0,06 5,94) mg/m 3 n-oktan (0,06 5,06) mg/m 3 Toluen (0,06 5,88) mg/m 3 Alkohol etylowy (0,69 5,56) mg/m 3 Izopentan (0,28 4,58) mg/m 3 n-pentan (0,24 4,67) mg/m 3 Eter metylotertbutylowy (0,26 5,11) mg/m 3 GC-FID Stężenie ołowiu (0,0125 0,2) mg/m 3 Stężenie ozonu (0,025 0,175) mg/m 3 Stężenie dwutlenku siarki (0,32 6,4) mg/m 3 Stężenie siarkowodoru (2,0 10,0) mg/m 3 (0,2 1,0) mg/m 3 Stężenie dwusiarczku węgla (1,0 14,0) mg/m 3 Stężenie tlenków żelaza (1,0 14,0) mg/m 3 Stężenie tlenku etylenu (0,03 1,67) mg/m 3 Stężenie niklu (0,04 0,20) mg/m 3 Metoda kolorymetryczna Stężenie chromu (VI) 0,02 0,20 mg/m 3 Metoda kolorymetryczna 031/2007 wydanie 1 z dnia r. PN-84/Z PN-Z :1994 PN-Z :1996+Ap1:2001 PN-Z :1996 PN-85/Z PN-78/Z PN-Z-04300:2002 PN-85/Z-04124/03 PN-87/Z-04126/02 Wersja strony: B Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 23/49

24 Środowisko pracy oświetlenie elektryczne Środowisko pracy hałas Natężenie oświetlenia elektrycznego ( ) lx Równomierność oświetlenia Poziom dźwięku A L A (RMS) Równoważny poziom dźwięku A L Aeq Minimalna wartość skuteczna poziomu dźwięku A L A min Maksymalna wartość skuteczna poziomu dźwięku A L A max Szczytowy poziom dźwięku C L Cpeak (20 140) db Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8 godzinnego dnia pracy L EX, 8h Poziom ciśnienia akustycznego L w pasmach częstotliwościowych PN-EN : /2007 wydanie 1 z dnia r. PN-N-01307:1994, PN-ISO 9612:2004 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 24/49

25 Laboratorium Chromatografii LP-7 mgr Beata Kukowska mgr inż. Paulina Malesa inż. Grażyna Bedyk mgr inż. Barbara Wasiak Skroplone gazy węglowodorowe Spirytus (alkohol etylowy), bioetanol Woda i ścieki FAME Liczba oktanowa motorowa (MON) obliczana na podstawie składu LPG Całkowita zawartość siarki (1 100) mg/kg Metoda fluorescencji UV Prężność par w temperaturze 40 ºC ( ) kpa Temperatura, w której względna prężność par jest nie mniejsza niż 150 kpa (-10) ºC (+20) ºC Skład węglowodorów (0,1 100) %(m/m) (0,1 100) %(mol) GC-FID Całkowita zawartość drenów (0,1 2,1) %(m/m) (0,1 2,0) %(mol) GC-FID Zawartość alkoholu metylowego (0,002 2,000) g/100 ml (0,003 2,500) % (v/v) GC- FID Zawartość fuzli (0,1 30) g/l (0,01 3,00) % (v/v) GC-FID Stężenie benzenu, toluenu, etylobenzenu, (m+p)-ksylenu, izopropylobenzenu, o-ksylenu (0,003 40,000) mg/l każdego ze składników Suma BTEX powyżej 0,003 mg/l GC-FID Zawartość estrów i estru metylowego kwasu linolenowego Suma estrów (0,1 100,0) % (m/m) Ester metylowy kwasu linolenowego: (0,1 12,0) % (m/m) GC-FID PN-EN 589:2008 załącznik B ASTM D PN-EN ISO 8973:2000 PN-EN 589:2008 załącznik C PN-EN ISO 8973:2000 PN-EN 589:2008 załącznik C PN-ISO 7941:1993+Ap1:2002 PN-ISO 7941:1993+Ap1:2002 PN-A :2000 p. 3.1 PN-A-79521:1999 p /2007/PN-89/C wydanie 1 z dnia r. PN-EN 14103:2004 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 25/49

26 FAME Gaz ziemny Gazy opałowe Gazy odlotowe (próbki zaadsorbowane na węglu aktywnym) Zawartość wolnego i ogólnego glicerolu oraz mono-, di- i triacylogliceroli Monoacyloglicerole (0,01 1,00) % (m/m) Diacyliglicerole (0,01 0,50) % (m/m) Triacyloglicerole (0,05 0,50) % (m/m) Wolny glicerol (0,01 0,05) % (m/m) Ogólny glicerol (0,01 0,50) % (m/m) GC-FID Skład węglowodorowy (0, ,0000) % mol GC-FID Zawartość azotu (0,05 10,00) % GC-TCD Zawartość dwutlenku węgla (0,0010 1,0000) % mol GC-TCD Zawartość siarki (1,0 100,0) mg/kg (0,7 80,0) mg/m 3 Metoda fluorescencji UV (0,5000 1,0000) kg/m 3 (0 º/101,325 kpa) Metoda obliczeniowa Wartość opałowa (20,00 50,00)MJ/m 3 (0 º/,0 º/101,325 kpa) Metoda obliczeniowa Skład węglowodorowy (0,01-100,00) % GC-FID Zawartość azotu (0,05 10,00) % mol GC-TCD Zawartość wodoru (0,01 60) % mol GC-TCD (0,5000-1,0000) kg/m 3 (0 º/101,325 kpa) Metoda obliczeniowa Wartość opałowa (20,00 50,00) MJ/m 3 (0 ºC/0 º/101,325 kpa) Metoda obliczeniowa Zawartość węglowodorów alifatycznych C 6 C 30 (0,6 1236,0) g każdego z węglowodorów GC-FID Zawartość metyloetyloketonu (0,6 9524,0) g GC-FID PN-EN 14105:2004 PN-ISO 7941:1993+Ap1:2002 ASTM D (2006) 048/2009 wydanie 2 z dnia r. p. 1.1 ASTM D PN-EN ISO 6976:2008 PN-EN ISO 6976:2008 PN-ISO 7941:1993+Ap1:2002 ASTM D (2006) ASTM D (2006) PN-EN ISO 6976: /2007 wydanie 1 z dnia r. 050/2007 wydanie 1 z dnia r. Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 26/49

27 Gazy odlotowe (próbki zaadsorbowane na węglu aktywnym) Skroplone gazy węglowodorowe Zawartość benzenu, toluenu, etylobenzenu, (m+p)-ksylenu, o-ksylenu i kumenu Benzen (0,1 3516,0) g Toluen (0,2 3468,0) g Etylobenzen (0,2 3468,0) g (m+p)-ksylen (0,2 7341,0) g Kumen (0,2 3591,0) g o-ksylen (0,2 3667,0) g GC-FID Wartość opałowa od kj/kg Metoda obliczeniowa Całkowita zawartość siarki 0,0001 0,0100 % (m/m) Metoda fluorescencji UV Prężność absolutna par w temp. 15 C (0,100 4,000) MPa Metoda obliczeniowa Prężność absolutna par w temp. 40 C (0,100 4,000) MPa Metoda obliczeniowa Prężność absolutna par w temp. 70 C 0,10 4,00 MPa Metoda obliczeniowa w temp. 15,6 C (0,500 1,000) t/m 3 Metoda obliczeniowa PN-Z :1999 PN-C-96008:1998 p ASTM D PN-C-96008:1998 p PN-C-96008:1998 p Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 27/49

28 Laboratorium Benzenu, Butadienu, Tlenku Etylenu i Fenolu LP- 8 mgr inż. Dorota Wajszczak mgr inż. Anna Domańska mgr Joanna Lewandowska inż. Grażyna Bedyk mgr inż. Barbara Wasiak Gazy węglowodorowe Gazy skroplone C 3 C 4 Skroplone gazy węglowodorowe Paliwo do pojazdów samochodowych LPG Gaz ziemny Gazy opałowe Bioetanol (etanol paliwowy) Bioetanol Spirytus (alkohol etylowy) Spirytus surowy, etanol absolutny, farmaceutyczny, zwykły i paliwowy Spirytus rektyfikowany (alkohol etylowy rolniczy) Alkohol etylowy Bioetanol Obecność siarkowodoru Metoda wizualna Zawartość oleju mineralnego (0,0003 0,0050) % (m/m) Obecność wody Metoda wizualna Obecność amoniaku Metoda wizualna Pozostałość olejowa powyżej 8 mg/kg Metoda wysokotemperaturowa Działania korodujące na miedź 1 4 (skala) Metoda porównania ze wzorcem Obecność siarkowodoru Metoda wizualna z octanem ołowiu (II) Zawartość siarkowodoru (3 1000) mg/m 3 (0,0002 0,0650) % (v/v) Metoda z ditizonem ( ) mg/m 3 (0, ) % (v/v) Metoda z siarczanem kadmu Kwasowość (0,0023 0,05) %(m/m) Metoda miareczkowa Zawartość jonów chlorkowych - zawartość jonów Cl 0,040 g/kg lub zawartość jonów Cl > 0,040 g/kg - zawartość jonów Cl 0,032 g/l lub zawartość jonów Cl > 0,032 g/l Metoda strąceniowa Moc (90 99,9) % (v/v) Metoda przy użyciu alkoholomierza Zawartość aldehydów (0,1 0,25) g/l spirytusu 100 % (v/v) Metoda miareczkowa Sucha pozostałość po odparowaniu (0,0041 0,0090) g/l od 0,005 % (m/m) Metoda K. Fischera PN-C-96008:1998 pkt PN-C-96008:1998 pkt PN-C-96008:1998 pkt PN-C-96008:1998 pkt PN-EN ISO 13757:1999 PN-EN ISO 6251:2001 PN-EN ISO 8819: /2009 wydanie 3 z dnia r. PN-C-04352:2004 PN-A-79521:1999 p PN-A :2007 p. 5.3 PN-A :2000 p. 3.5 PN-A :2000 PN-81/C p. 2.1 a Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 28/49

29 Produkty przetwarzania olejów i tłuszczów Estry metylowe kwasów tłuszczowych (FAME) Biopaliwa Liczba jodowa (5 120) g /100 g J (FAME) Metoda miareczkowa Liczba kwasowa (0,10 1,00) mg/g KOH Metoda miareczkowa PN-EN 14111:2004 PN-EN 14104:2004 Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 29/49

30 Regionalne Laboratorium w Ostrowie Wielkopolskim LR-2 mgr Katarzyna Przybylak mgr Przemysław Jędrzejak mgr Ewelina Mała mgr inż. Natalia Ball inż. Grażyna Bedyk mgr inż. Katarzyna Bylińska Benzyna, Olej napędowy, Olej opałowy Benzyna Olej napędowy Olej opałowy Olej opałowy Olej napędowy ( ) kg/m 3 Metoda oscylacyjna z U-rurką Skład frakcyjny przy ciśnieniu atmosferycznym (0 400) C Metoda destylacji normalnej Zawartość siarki mg/kg Metoda fluorescencji w nadfiolecie Prężność par nasyconych powietrzem (ASVP) (9,0 150,0) kpa Zawartość benzenu 0,1 1,0 % (v/v) Metoda spektroskopii w podczerwieni Zawartość tlenowych związków organicznych i całkowitej zawartości tlenu (0,17 15) % (v/v) % tlenu: do 3,70% z przełączeniem kolumn PN-EN ISO 12185:2002 PN-EN ISO 3405:2004 PN-EN ISO 20846:2006 PN-EN :2007(U) PN-EN 238:2000/A1:2008 PN-EN 13132:2005 Indeks lotności PN-EN 228:2009 p Temperatura zapłonu w tyglu zamkniętym (40 100) C Metoda Martensa-Pensky`ego ( ) mg/kg Metoda miareczkowania kulometrycznego K. Fischera Lepkość kinematyczna (2 6) mm 2 /s Metoda kapilarna Zawartość zanieczyszczeń stałych (1 100) mg/kg Zawartość estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAME) 1,7 22,7 % (v/v) Metoda spektroskopii w podczerwieni Indeks cetanowy paliw Metoda równania czterech zmiennych PN-EN ISO 2719:2007 PN-EN ISO 12937:2005 PN-EN ISO 3104:2004 PN-EN 12662:2003 PN-EN 14078:2006 PN-EN ISO 4264:2007(U) Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 30/49

31 Regionalne Laboratorium w Jedliczu LR-3 mgr inż. Małgorzata Brela mgr inż. Piotr Janocha inż. Ryszard Łuszcz inż. Grażyna Bedyk mgr inż. Katarzyna Bylińska : - benzyny silnikowe, - rozpuszczalniki naftowe : - benzyny silnikowe : - benzyny silnikowe, - oleje napędowe, - oleje opałowe, - rozpuszczalniki naftowe Liczba oktanowa Metoda motorowa Odporność na utlenianie powyżej 60 min Metoda okresu indukcyjnego Zawartość tlenowych związków organicznych i całkowitej zawartości tlenu (0,17 15,00) %(m/m) z przełączeniem kolumn Zawartość ołowiu (2,5 10) mg/l Metoda płomieniowej absorpcyjnej spektrometrii atomowej (FAAS) Indeks lotności Metoda obliczeniowa Prężność par nasyconych powietrzem (9,0 150,0) Kpa Metoda ASVP Zawartość benzenu (0,05 6) %(v/v) ( ) kg/m 3 Metoda z areometrem ( ) kg/m 3 Metoda oscylacyjna z U-rurką Skład frakcyjny przy ciśnieniu atmosferycznym początek dest. powyżej 0 C koniec dest. do 370 C Metoda destylacji normalnej Działanie korodujące na miedź 1a 4c Metoda destylacji normalnej Zawartość siarki (0,03 2,00) % (m/m) Metoda dyspersyjnej rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej Zawartość siarki całkowitej (3 500) mg/kg (1,0 500) mg/kg Metoda fluorescencji UV PN-EN ISO 5163:2007 PN-ISO 7536:1997+Ap1:2002 PN-EN 13132:2005 PN-EN 237:2007 PN-EN 228:2009 p PN-EN :2007 (U) PN-EN 12177:2003 PN-EN ISO 3675:2004 PN-EN ISO 12185:2002 PN-EN ISO 3405:2004 PN-EN ISO 2160:2004 PN-EN ISO 8754:2007 PN-EN ISO 20846:2006 ASTM D b Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 31/49

32 : - olej napędowy, - olej opałowy Ropa naftowa Ropa naftowa Oleje opałowe Płyny niskokrzepnące do układów chłodzenia silników spalinowych Skroplone gazy węglowodorowe (LPG), Biopaliwa Lepkość kinematyczna w temp. 40 C (2,00 15,00) mm 2 /s Metoda kapilarna Temperatura zapłonu w tyglu zamkniętym (40 110) C Metoda Martensa Pensky ego Zawartość zanieczyszczeń (6 30) mg/kg Indeks cetanowy Metoda równania czterech zmiennych Temperatura zablokowania zimnego filtru powyżej (- 40) ºC Temperatura płynięcia powyżej (- 45) ºC Zawartość znacznika Solvent Yellow 124 (0 10) mg/l ( ) mg/kg Metoda miareczkowania kulometrycznego Karla Fischera Temperatura mętnienia powyżej (- 56) C Zawartość estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAME) (1,7 22,7) % (v/v) Metoda spektroskopii w podczerwieni ( ) kg/m 3 Metoda oscylacyjna z U-rurką Skład frakcyjny przy ciśnieniu atmosferycznym początek dest. powyżej 0 C koniec dest. do 370 C Metoda destylacji normalnej Zawartość chlorków (0 2000) mg/l Metoda potencjometryczna Temperatura płynięcia powyżej (- 45) C Zawartość zanieczyszczeń stałych (0,01 0,40) % (m/m) Metoda ekstrakcyjna PN-EN ISO 3104:2004 PN-EN ISO 2719:2007 ASTM D PN-EN 12662:2008 PN-EN ISO 4264:2007 (U) PN-EN 116:2001 PN-ISO 3016:2005 ASTM D ZN-02/MG/CN-11 p. 2.2 PN-EN ISO 12937:2005 PN-ISO 3015:1997 PN-EN 14078:2006 PN-EN ISO 12185:2002 PN-EN ISO 3405: /2007/PN-69/C wydanie 1 z dnia r. PN-ISO 3016:2005 ASTM D PN-EN ISO 3735:2001 Temperatura krystalizacji PN-93/C-40008/10 powyżej (- 55) 0 C Pobieranie próbek PN-EN ISO 4257:2004 ZN/MG/CN-18:2007 Ręczne pobieranie próbek paliw PN-EN 14275:2005 z dystrybutorów stacji paliw Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 32/49

33 Oleje smarowe Smary plastyczne Właściwości przeciwkorozyjne olejów mineralnych (korozja na trzpieniu stalowym) Lepkość kinematyczna w 40 C i 100 C (2 1500) mm 2 /s Metoda kapilarna Temperatura płynięcia powyżej (- 45) C ( ) kg/m 3 Metoda z areometrem Temperatura zapłonu w tyglu otwartym powyżej 79 C Metoda Clevelanda ( ) kg/m 3 Metoda oscylacyjna z U-rurką Pozostałość po spopieleniu (0,001 0,18) % (m/m) Działanie korodujące na miedź 1a 4c Metoda porównania z wzorcem Działanie korodujące na metale Temperatura kroplenia (70 230) C Metoda Ubbelohde`a Temperatura kroplenia ( ) C Penetracja za pomocą penetrometru ze stożkiem do 450 jedn. PN-81/C PN-EN ISO 3104:2004 PN-ISO 3016:2005 PN-EN ISO 3675:2004 PN-EN ISO 2592:2008 PN-EN ISO 12185:2002 PN-EN ISO 6245:2008 PN-EN ISO 2160: /2009/PN-85/C metoda B 096/2008/PN-55/C PN-84/C PN-88/C Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 33/49

34 Regionalne Laboratorium w Jedliczu LR-3 mgr inż. Małgorzata Brela mgr inż. Jan Dudek inż. Grażyna Bedyk mgr inż. Katarzyna Bylińska Środowisko pracy powietrze Środowisko pracy hałas Środowisko pracy oświetlenie elektryczne Pobieranie próbek - związki organiczne - pyły Metoda dozymetrii indywidualnej Stężenie pyłu respirabilnego (0,3 4,0) mg/m 3 Metoda filtracyjno-wagowa Stężenie pyłu całkowitego (0,5 15,0) mg/m 3 Metoda filtracyjno-wagowa Równoważny poziom dźwięku A Maksymalny poziom dźwięku A Wskaźnik sygnalizacji 135 [db] wartości szczytowego poziomu dźwięku C (30 135) db Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do ośmiogodzinnego dnia pracy Natężenie oświetlenia ( ) lx Równomierność oświetlenia PN-Z :2002+Az1:2004 PN-91/Z-04030/06 PN-91/Z-04030/05 PN-N-01307:1994 PN-ISO 9612:2004 PN-EN : /2007/PN-84/E wydanie 1 z dnia r. Dział Akredytacji Laboratoriów Badawczych Wydanie nr 11, 31 lipca 2009 r. str. 34/49