P/07/100 Wrocław, dnia 4 lutego 2008 r. LWR /2007 Pan Andrzej ŁOŚ Marszałek Województwa Dolnośląskiego we Wrocławiu

Transkrypt

1 1 P/07/100 Wrocław, dnia 4 lutego 2008 r. LWR /2007 Pan Andrzej ŁOŚ Marszałek Województwa Dolnośląskiego we Wrocławiu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1 zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu skontrolowała w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego (zwanym dalej Urzędem ) restrukturyzację publicznych zakładów opieki zdrowotnej, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania pomocy publicznej w latach (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym bez zastrzeŝeń, NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Marszałkowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia działania Urzędu w zakresie wspomagania procesu restrukturyzacji w utworzonych przez Województwo Dolnośląskie samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej pomimo wystąpienia uchybień nie mających wpływu na kontrolowaną działalność. 1. Spośród 47 samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (spzoz) podległych w 2005 r. Samorządowi Województwa Dolnośląskiego, 3 nie podlegały ustawie z dnia 15 kwietnia 2005 r. o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej (Dz.U. nr 78, poz. 684 ze zm.), tj. Dolnośląskie Centrum Transplantacji Komórkowych utworzone po r., Zespół Rehabilitacyjny dla Dzieci Czermna Bukowina na dzień r. zatrudniał poniŝej 51 osób, Specjalistyczny Szpital im. Rydygiera jednostka w likwidacji. Specjalistyczny Zespół Gruźlicy i Chorób Płuc w Kowarach nie przystą- 1 t.j. Dz. U. z 2007 r. nr 231, poz. 1701, ze zm.

2 2 pił do restrukturyzacji. Wnioski o zaopiniowanie projektów programów restrukturyzacyjnych złoŝyło 30 jednostek. Projekty programów restrukturyzacyjnych były analizowane przez Zespół Konsultacyjny powołany przez Zarząd Województwa, który ocenił projekty pod względem formalnym i merytorycznym w zakresie źródeł finansowania działań mających na celu poprawę sytuacji ekonomicznej spzoz. W przypadkach 10 przedstawiono negatywną opinię projektów programów restrukturyzacyjnych złoŝonych przez spzoz, wskazując m.in. błędy w zakresie prawidłowości dokonanych wyliczeń wskaźników finansowych i sporządzonych prognoz finansowych na lata , mimo tych uwag wszystkie przedłoŝone projekty programów restrukturyzacyjnych uzyskały pozytywną opinię Zarządu Województwa Dolnośląskiego. 2. Wojewoda Dolnośląski (organ restrukturyzacyjny) wydał dla wszystkich projektów programów postanowienia o wszczęciu postępowania restrukturyzacyjnego, a następnie wydał 25 decyzji o warunkach restrukturyzacji oraz 4 decyzje o umorzeniu postępowania (Okręgowy Szpital Kolejowy we Wrocławiu, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Górze, Specjalistyczny Zespół Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej we Wrocławiu, SPZOZ Obwód Lecznictwa Kolejowego w Jeleniej Górze). W odniesieniu do Szpitala Wojewódzkiego w Legnicy, do czasu zakończenia kontroli NIK, zawieszony był bieg terminu wydania decyzji o warunkach restrukturyzacji w oczekiwaniu na wydanie przez sąd ostatecznego orzeczenia w postępowaniu o uchylenie ugody restrukturyzacyjnej. Do 30 września 2007 r. Wojewoda Dolnośląski wydał 16 decyzji o zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego. Wojewoda Dolnośląski (organ restrukturyzacyjny) nie przekazywał Urzędowi Ŝadnych informacji o ewentualnych stwierdzonych przez siebie nieprawidłowościach dotyczących restrukturyzacji. RównieŜ Urząd z własnej inicjatywy nie podejmował współpracy z organem restrukturyzacyjnym, gdyŝ jak wyjaśniano w toku kontroli, nie było uregulowań prawnych w tym zakresie. 2. Zobowiązania spzoz w 2005 r. były wyŝsze o ,3 tys. zł (o 4,9%) w porównaniu z 2004 r. ( ,0 tys. zł), natomiast w 2006 r. zmniejszyły się do kwoty ,3 tys. zł, a w I półroczu 2007 r. nastąpił dalszy spadek zobowiązań do kwoty ,9 tys. zł. Największe zadłuŝenie w latach wykazały: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy ( , tys. zł spadek o 2,6% w porównaniu do 2005 r.), Okręgowy Szpital Kolejowy we Wrocławiu (87.428,7 tys. zł, wzrost o 0,9% ), Wojewódzki Szpital

3 3 Specjalistyczny w Jeleniej Górze (74.164,1 tys. zł, spadek o 18,6 %), Dolnośląskie Centrum Chorób Płuc we Wrocławiu (61.569,8 tys. zł, spadek o 18,4%), Wojewódzki Szpital Zespolony we Wrocławiu (46,805,1 tys. zł, spadek o 80,4%), Specjalistyczny Szpital Zespolony w Wałbrzychu (46.824,4 tys. zł, spadek o 33,7%). Zobowiązania wymagalne ogółem w spzoz, podległych Samorządowi Województwa zmniejszyły się z kwoty ,2 tys. zł w 2004 r. do ,9 tys. zł na koniec I półrocza 2007 r., tj. o 54%. W ocenie NIK, realizacja procesów restrukturyzacyjnych w badanym okresie nie wpłynęła jednak zasadniczo na poprawę sytuacji ekonomicznej jednostek słuŝby zdrowia podległych Samorządowi Województwa Dolnośląskiego. Pomimo udzielenia restrukturyzowanym jednostkom znacznej pomocy finansowej, takŝe z budŝetu Województwa, nie uzyskały one w pełni zakładanych wyników finansowych oraz nie zrealizowały wszystkich zaplanowanych przedsięwzięć organizacyjnych, mających poprawić ich sytuację ekonomiczną. Na koniec 2005 r. strata na działalności gospodarczej prowadzonej przez spzoz wynosiła ogółem ,2 tys. zł i tylko 19 na ogólną liczbę 47 jednostek (40,4%) nie wykazało straty. W 2006 r. sytuacja ta uległa poprawie, gdyŝ straty spzoz zmniejszyły się do kwoty 5.971,7 tys. zł, a 22 jednostki zakończyły rok zyskiem na działalności gospodarczej (50% ogólnej liczby spzoz). Natomiast w I połowie 2007 r. ponownie zwiększyła się wielkość strat ponoszonych przez spzoz na działalności gospodarczej do sumy ,5 tys. zł i tylko 14 zakładów nie odnotowało strat na tej działalności (32,5%). W ocenie NIK, niŝsze od zakładanych wyniki finansowe restrukturyzowanych jednostek, w tym generowanie strat na ich podstawowej działalności, były istotnym czynnikiem utrzymywania się wysokiego poziomu zadłuŝenia. Wprawdzie w wyniku prowadzonej restrukturyzacji nastąpił wzrost płynności finansowej jednostek uzyskany poprzez odroczenie terminów płatności i rozłoŝenie ich na raty, uregulowanie zobowiązań z tytułu wynagrodzeń, zatrzymanie przyrostu kosztów sądowych i komorniczych oraz uregulowanie zobowiązań z tytułu dostaw i usług, co umoŝliwiło zapewnienie ciągłości dostaw materiałów medycznych i leków. Podkreślić równieŝ przy tym naleŝy, Ŝe z 16 spzoz, w których zakończyły się postępowania restrukturyzacyjne, tylko 5 spzoz, w I połowie 2007 r., odnotowało zyski na działalności gospodarczej. 3. Największe straty, bo wynoszące tys. zł, odnotowały szpitale psychiatryczne, z wyłączeniem Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Lu-

4 4 biąŝu, w którym zostało zakończone postępowanie restrukturyzacyjne i na koniec I półrocza 2007 r. osiągnął zysk w kwocie 1.235,2 tys. zł. Straty 4 pozostałych szpitali psychiatrycznych, w których równieŝ zakończyły się postępowania restrukturyzacyjne, wynosiły ogółem 1.119,8 tys. zł. Stwierdzić przy tym naleŝy, Ŝe dolnośląskie szpitale psychiatryczne generowały straty na działalności gospodarczej mimo udzielonego im ze strony Samorządu Województwa Dolnośląskiego znacznego wsparcia finansowego, zarówno w formie pomocy bezpośredniej, gdyŝ 5 szpitalom przyznano w latach dofinansowanie w łącznej kwocie ,5 tys. zł (18,5% ogólnej sumy pomocy bezpośredniej Urzędu), jak teŝ ustanowionej hipoteki (na kwotę tys. zł) i udzielonego poręczenia kredytu komercyjnego (8.000 tys. zł). Na wyniki finansowe zakładów psychiatrycznych wpływ miała, jak wskazywano w programach restrukturyzacyjnych, wielkość i wartość kontraktów z Dolnośląskim Oddziałem NFZ nie pokrywająca ponoszonych kosztów świadczeń zdrowotnych. Jak wyjaśniano w toku kontroli Urząd nie miał wpływu na wielkość kontraktów zawieranych przez poszczególne spzoz z NFZ, nie monitorował równieŝ wyceny poszczególnych procedur medycznych. 4. Celem uzyskania środków finansowych na restrukturyzację, spzoz zaciągnęły poŝyczkę z budŝetu państwa w kwocie ,3 tys. zł. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe poŝyczki z budŝetu państwa w łącznej kwocie ,6 tys. zł otrzymały równieŝ 4 spzoz, w których postępowanie restrukturyzacyjne zostało umorzone. Ponadto Zarząd Województwa Dolnośląskiego udzielił 10 spzoz w latach poręczenia kredytu na łączną kwotę tys. zł przeznaczonego na restrukturyzację finansową. Dla 7 spzoz ustanowił hipotekę na swoich nieruchomościach uŝytkowanych przez te jednostki na łączną kwotę ,4 tys. zł. Największą pomoc dla restrukturyzowanych spzoz udzielono w formie pomocy bezpośredniej. Z budŝetu województwa wydatkowano na ten cel w latach łącznie tys. zł, wspierając 21 spzoz, przy czym największe wsparcie bo wynoszące ,7 tys. zł (43,9% ogólnej sumy) otrzymały 2 szpitale: Szpital Wojewódzki w Legnicy kwotę tys. zł oraz Wojewódzki Szpital Zespolony we Wrocławiu ,7 tys. zł, które uzyskaną pomoc przeznaczyły na spłatę części swojego zadłu- Ŝenia. W wyniku prowadzonych postępowań restrukturyzacyjnych planowano uzyskanie efektów w postaci umorzeń zobowiązań spzoz na łączną kwotę ,4 tys. zł, w tym zobowiązań: publicznoprawnych na sumę ,0 tys. zł, cywilnoprawnych w kwocie ,0 tys.

5 5 zł, oraz otrzymanej poŝyczki z BGK (z budŝetu państwa) w wysokości ,6 tys. zł. Do czasu zakończenia kontroli NIK restrukturyzowane spzoz uzyskały umorzenia (z powyŝszych tytułów) w łącznej kwocie ,8 tys. zł, tj. 61%. Jednostki (10), które nie posiadały zaległości w spłacie zobowiązań na r. oraz nie podlegały restrukturyzacji finansowej wystąpiły zgodnie z art. 40 cytowanej ustawy z wnioskami o dotacje głównie na remonty, modernizacje, zakup sprzętu, aparatury medycznej w wysokości ,1 tys. zł. Natomiast dotację otrzymało tylko 7 spzoz w łącznej wysokości 5.681,1 tys. zł, co stanowiło 25,13 % wnioskowanej kwoty, która została wykorzystana zgodnie z przeznaczeniem, w tym na wydatki majątkowe w kwocie 4.980,4tys. zł i na wydatki bie- Ŝące 700,7 tys. zł. 5. Kontrola wykazała, Ŝe liczba jednostek, dla których Samorząd Województwa Dolnośląskiego był organem załoŝycielskim zmniejszyła się z 47 (na koniec 2004 r. do 43 (I półrocze 2007 r.), w wyniku podejmowanych działań restrukturyzacyjnych, konsolidacyjnych oraz prywatyzacyjnych. W likwidacji pozostawał ponadto Wojewódzki Szpital Zespolony we Wrocławiu, któremu na restrukturyzację wyraził zgodę Samorząd Województwa Dolnośląskiego mimo, zakładanej juŝ w kwietniu 2005 r., docelowej likwidacji tej jednostki w drodze jej konsolidacji z Wojewódzkim Szpitalem Specjalistycznym przy ul. Kamieńskiego i Wojewódzkim Szpitalem Specjalistycznym im. Gromkowskiego przy ul. Koszarowej. Oddziały łóŝkowe z Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego zostały w większości przeniesione zgodnie z załoŝeniami w programie konsolidacji, natomiast niektóre inne oddziały tego Szpitala: (reumatologii, laryngologii, chirurgii ogólnej, i część oddziału anestezjologii i intensywnej terapii) zostały przeniesione do Okręgowego Szpitala Kolejowego we Wrocławiu nie wskazanego w programie konsolidacji trzech ww. szpitali. Do czasu zakończenia kontroli NIK nie zabezpieczono jednak usług w zakresie neurologii (opieka stacjonarna i ambulatoryjna) świadczonych do 30 kwietnia (oddział) i do 30 czerwca 2007 r. (poradnia) w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym, które wg załoŝeń miały być przeniesione do Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego przy ul. Koszarowej, a wobec nie ukończenia (do czasu zakończenia kontroli NIK) realizacji inwestycji w tym Szpitalu, zostały faktycznie zlikwidowane. Wprawdzie w podjętej przez Sejmik Województwa Dolnośląskiego w kwietniu 2006 r. uchwale w sprawie przekształcenia wzmiankowanego Szpitala Zespolonego, w zakresie zabezpieczenia świadczeń z zakresu neurologii podano, Ŝe dalsze nieprzerwane udzielanie świadczeń zdrowotnych będzie zapewnione

6 6 w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym przy ul. Koszarowej i w SPZOZ Dolnośląskim Szpitalu Specjalistycznym im. Marciniaka oraz w Wojskowym Szpitalu Klinicznym i w ZOZ Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, dla których Samorząd Województwa Dolnośląskiego nie był organem załoŝycielskim, to jednak brak było wzajemnych porozumień w zakresie przejęcia tych usług. Podobnie w przywołanej uchwale Sejmiku wskazano, Ŝe świadczenia w zakresie ambulatoryjnej specjalistycznej opieki neurologicznej (udzielane wcześniej przez poradnię neurologiczną Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego) będą udzielane przez 2 placówki ZOZ Wrocław-Fabryczna (przy ul. Robotniczej i ul. Stabłowickiej) oraz przez niepubliczny Specjalistyczny Zakład Profilaktyczno-Leczniczy, którego lokalizacji w uchwale bliŝej nie określono. 6. Zgodnie z 6 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 listopada 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru nad samodzielnymi publicznymi zakładami opieki zdrowotnej i nad jednostkami transportu sanitarnego 2, Urząd prowadził bieŝący nadzór nad gospodarką finansową jednostek podległych Samorządowi Województwa Dolnośląskiego. Opracowywano co miesiąc zbiorcze informacje na podstawie przekazywanych przez spzoz meldunków dotyczących ich sytuacji finansowej. W badanym okresie przeprowadzono 71 kontroli w spzoz, w tym 69 kontroli finansowych, z których 16 dotyczyło procesu restrukturyzacji. Z przeprowadzonych kontroli sporządzane były protokoły i wystąpienia pokontrolne. W przypadku stwierdzonych w toku kontroli nieprawidłowości w wystąpieniach formułowane były zalecenia. Taki sposób dokumentowania czynności kontrolnych wynikał z obowiązującego Regulaminu Organizacyjnego Urzędu. Przedstawiając Panu Marszałkowi powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli, działając na podstawie art. 60 ust. 2 ustawy o NIK, wnosi o: 1. Dokonanie szczegółowej analizy finansowej podległych spzoz, zadłuŝających się mimo prowadzonego postępowania restrukturyzacyjnego w celu ustalenia przyczyn takiego stanu i podjęcia stosownych działań profilaktycznych. 2. Dalsze monitorowanie procesu restrukturyzacji w spzoz, w których postępowania te nie zakończyły się. 2 Dz. U. Nr 94, poz. 1097

7 7 NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Marszałka w terminie miesięcznym od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora NajwyŜszej Izby Kontroli Delegatury we Wrocławiu umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK o sposobie ich rozpatrzenia.