- 1 - P/08/074 Wrocław, dnia 4 czerwca 2008 r. LWR /2008 Jego Magnificencja prof. dr hab. Leszek PACHOLSKI Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego

Transkrypt

1 - 1 - P/08/074 Wrocław, dnia 4 czerwca 2008 r. LWR /2008 Jego Magnificencja prof. dr hab. Leszek PACHOLSKI Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu, skontrolowała Uniwersytet Wrocławski, zwany w dalszym ciągu Uniwersytetem, bądź UWr. w zakresie organizacji i finansowania studiów podyplomowych w latach (semestr zimowy). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w podpisanym bez zastrzeŝeń protokole kontroli, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Rektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie z nieprawidłowościami organizację i finansowanie prowadzonych przez Uniwersytet studiów podyplomowych. Nieprawidłowości i uchybienia stwierdzono m.in. w zakresie nie uchwalenia przez Senat Uczelni wytycznych dla Rad Wydziałów w zakresie kształcenia podyplomowego, przyjmowania na studia podyplomowe studentów, niewypełnienia wymogów programowych studiów podyplomowych. PowyŜsza ocena znajduje uzasadnienie w niŝej sformułowanych ocenach cząstkowych i uwagach. 1. W badanym okresie na 10 Wydziałach UWr. oraz w 2 jednostkach międzywydziałowych (Centrum Edukacji Nauczycielskiej i Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. W.Brandta) rozpoczęto 185 edycji studiów podyplomowych (SP). Z ogólnej liczby 185 studiów podyplomowych rozpoczętych w badanym okresie, 88 było studiami podyplomowymi dającymi słuchaczom państwowe uprawnienia kwalifikacyjne. W tym samym okre-

2 - 2 - sie, przy zmniejszeniu się ogólnej liczby studentów Uniwersytetu o 2,6% (tj. z osób w 2006 r. do w 2007 r.), liczba słuchaczy studiów podyplomowych równieŝ nieznacznie się zmniejszyła, tj. z w 2006 r. do osób w 2007 r. Zgodnie z art. 61 ust 1 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyŝszym 1, zwanej dalej Prawem o szkolnictwie wyŝszym, tryb oraz zasady organizacji i uczestnictwa w prowadzonych przez Uniwersytet studiach podyplomowych uregulowane zostały w uchwalonym przez Senat w listopadzie 2006 r. Regulaminie studiów podyplomowych. Natomiast Senat nie uchwalił, do czego był zobowiązany na podstawie art.62 ust.1 pkt 4 ustawy w związku z art.13 ust.1 pkt 6 ww. ustawy, wytycznych dla rad wydziałów Uniwersytetu w zakresie wykonywania podstawowych zadań uczelni, tj. kształcenia w celu zdobywania i uzupełnienia wiedzy. 2. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia przestrzeganie przepisów prawa i postanowień uregulowań wewnętrznych przy organizacji i prowadzeniu uruchomionych studiów podyplomowych, pomimo stwierdzenia nieprawidłowości oraz uchybień natury formalnej. Nie wnosi przy tym uwag co do jakości nauczania na tych studiach. Szczegółową kontrolą w powyŝszym zakresie objęto 73 edycji studiów podyplomowych, tj. 39,5% ogólnej liczby SP rozpoczętych w badanym okresie. Analizując dokumenty programowe badanych SP stwierdzono, Ŝe w programie Kwalifikacyjnego Studium Podyplomowego Wiedzy o Społeczeństwie dla nauczycieli szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w edycjach 2005/2006/2007, 2006/2007/2008, 2007/2008/2009, nie uwzględniono modułu Wychowania do Ŝycia w rodzinie wymaganego do nauczania Wiedzy o społeczeństwie w gimnazjum zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół 2. Uczestnicy wzmiankowanego SP nie uzyskali przez to kwalifikacji do nauczania tego przedmiotu w szkołach gimnazjalnych, co zmuszało ich do ukończenia dodatkowego studium podyplomowego w zakresie Wychowania do Ŝycia w rodzinie. 1 Dz.U. nr 164, poz ze zm. 2 Z dnia 26 lutego 2002 r. (Dz. U. nr 51, poz. 458 ze zm.)

3 - 3 - Pozostałe prowadzone studia podyplomowe dające słuchaczom uprawnienia kwalifikacyjne wypełniały wymagania programowe stawiane przez ww. rozporządzenie, jak równieŝ stawiane przez postanowienia rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie standardów kształcenia nauczycieli 3 na studiach podyplomowych w zakresie przygotowania pedagogicznego, przygotowania do pracy w szkołach specjalnych i w ośrodkach specjalnych oraz w rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej w sprawie specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia fakt, iŝ na studia podyplomowe były przyjmowane osoby nie legitymujące się dyplomem ukończenia studiów wyŝszych (studenci) wymaganym postanowieniami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie standardów kształcenia nauczycieli oraz wewnętrznymi zarządzeniami Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego powołującymi studia podyplomowe. Stwierdzono, Ŝe w badanym okresie w 3 edycjach Kwalifikacyjnego SP w zakresie przygotowania pedagogicznego organizowanego przez Centrum Edukacji Nauczycielskiej, 48 słuchaczy (na ogólną liczbę 190), tj. 25,3% było studentami. Słuchacze ci otrzymywali świadectwo ukończenia studiów podyplomowych, dopiero po przedłoŝeniu odpisu dyplomu ukończenia studiów wyŝszych. Ponadto na SP przyjmowano osoby nie spełniające warunków dotyczących kierunkowego wykształcenia określonych w wewnętrznych zarządzeniach Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego powołującymi dane studia podyplomowe, w tym na: Kwalifikacyjnym Studium Podyplomowym Wiedzy o Społeczeństwie prowadzonym przez Wydział Nauk Społecznych, 5 słuchaczy na ogólną liczbę 72 (6,9%) nie posiadało wymaganego kierunkowego wykształcenia uprawniającego do przyjęcia na to SP, tj. wyŝszego o kierunkach: politologia, socjologia, filozofia, stosunki międzynarodowe, historia, prawo i administracja. Studium Podyplomowym - Matematyki z informatyką prowadzonym przez Wydział Matematyki i Informatyki, wykształcenia wyŝszego o kierunkach zbliŝonych do matematyki (informatyka, fizyka, chemia, nauki techniczne i pokrewne), nie posiadało w badanym 3 Z dnia 7 września 2004 r. (Dz. U. nr 207, poz.2110 ze zm.) 4 z dnia 22 września 2004 r. (Dz. U. nr 219, poz. 2224)

4 - 4 - okresie 22 słuchaczy (14,3%), a wymaganych do przyjęcia na to SP uprawnień pedagogicznych nie posiadało 8 osób (5,2%) na ogólną liczbę 154 słuchaczy tego SP. Studium Podyplomowym - Geografii dla Nauczycieli prowadzonym przez Wydział Nauk Przyrodniczych w roku akademickim 2005/2006/ słuchaczy, na 35 (57,1%), nie posiadało wymaganego wykształcenia uprawniającego do przyjęcia na te studia, tj. wyŝszego o kierunkach zbliŝonych do geografii, lecz pedagogiczne (13 osób), historyczne (6 osób), teologiczne (1 osoba); Studium Podyplomowym - Biologii dla Nauczycieli prowadzonym przez Wydział Nauk Przyrodniczych w roku akademickim 2006/2007/ słuchaczy, na 28 (7,1%), nie posiadało wymaganego wykształcenia, tj. wyŝszego o profilu przyrodniczym (Uniwersytet, Akademia Rolnicza, Akademia Medyczna, Akademia Wychowania Fizycznego), lecz jedynie chemiczne politechniczne. 4. W latach Uniwersytet Wrocławski odnotował straty na działalności dydaktycznej wynoszące odpowiednio: 4.324,0 tys. zł w 2005 r. i 8.220,5 tys. zł w 2006 r., natomiast 2007 r. zakończono zyskiem w kwocie 8.470,7 tys. zł (zysk w 2007 r. wynikał z księgowego wyodrębnienia inwestycji budowy biblioteki uniwersyteckiej). Będąca jej częścią działalność dotycząca prowadzenia studiów podyplomowych zakończyła się zyskiem w całym badanym okresie. Zysk na prowadzeniu studiów podyplomowych, wynoszący 531,9 tys. zł w 2005 r., 619,3 tys. zł w 2006 r. i 511,9 tys. zł w 2007 r., stanowił odpowiednio 6,7%, 6,3% i 5,4% rocznych przychodów uzyskanych z tytułu ich prowadzenia. Dodatni wynik finansowy był efektem m.in. określenia w kosztorysach studiów podyplomowych pozycji zysku (m.in. dla SP Public Relations 2006/2007 w kwocie 30 tys. zł, SP Studium przekładu 2005/2006 w kwocie 20 tys. zł), bądź zawyŝenia kosztów określonych w kosztorysie (np. na SP Studium kryminalistyki w roku akademickim 2005/2006 zawyŝenie kosztów wyniosło 16,1 tys. zł, a na SP Psychologii zarządzania 2006/ ,4 tys. zł). PowyŜsze wskazuje na brak bieŝącej aktualizacji kosztorysów poszczególnych studiów podyplomowych. Kosztorysy te były podstawą dla określenia wysokości odpłatności za poszczególne studia podyplomowe, która wynosiła od 900 zł do zł z semestr.

5 - 5 - Prowadzona w systemie finansowo - księgowym UWr., ewidencja kosztów działalności dydaktycznej pozwalała na rozliczenie kosztów w układzie wymaganym 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych 5. Na podstawie ewidencji kosztów studiów podyplomowych rozpoczętych od roku akademickiego 2005/2006 do 2007/2008, (semestr zimowy), stwierdzono, Ŝe narzut kosztów wydziałowych i kosztów ogólnouczelnianych stanowiących w sumie od 10% do 50% kosztów bezpośrednich związanych z prowadzeniem SP, wyniósł łącznie 3.730,6 tys. zł i został rozdzielony pomiędzy Wydziały prowadzące dane studia podyplomowe i Uczelnię w równych częściach (po 1.865,3 tys. zł.). Ponadto naleŝy wskazać, iŝ do pozycji kosztów SP, oznaczonych jako delegacje krajowe zaliczono wydatki wykładowców (zatrudnionych na podstawie umowy o dzieło) związane z podróŝą słuŝbową (koszty dojazdu, noclegu, diety i ryczałty). śadne z postanowień umowy na prowadzenie wykładów nie ujmowało pokrywania kosztów dojazdu i noclegu wykładowców. Ponadto przepisy w sprawie podróŝy słuŝbowych nie przewidują pokrywania kosztów dojazdu do siedziby pracodawcy. Podkreślenia równieŝ wymaga fakt, iŝ w kaŝdym przypadku dokonywano zwrotu wydatków związanych z podróŝą słuŝbową na podstawie polecenia wyjazdu słuŝbowego nie wystawionego przez Uniwersytet Wrocławski, a przez pracodawcę wykładowcy, który występował do Uniwersytetu z Ŝądaniem zwrotu kosztów podró- Ŝy słuŝbowej wykładowcy. Uniwersytet Wrocławski z tytułu ww. podróŝy słuŝbowych wydatkował na SP organizowane przez Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ( SP Prawo karne i gospodarcze i SP Ubezpieczeń gospodarczych ) łącznie kwotę 5.709,79 zł. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi Jego Magnificencji, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o:. 1. Uchwalenie przez Senat UWr, zgodnie z wymogiem określonym w art. 62 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo o szkolnictwie wyŝszym, wytycznych dla Rad Wydziałów Uczelni w zakresie kształcenia, w tym dotyczących sporządzania i uchwalania programów i planów studiów podyplomowych. 5 Dz.U. nr 246, poz

6 Przyjmowanie na słuchaczy studiów podyplomowych jedynie osób z kierunkowym wyŝszym wykształceniem, tj. spełniających wymogi określone w zarządzeniach wewnętrznych Rektora Uniwersytetu powołujących dane studia podyplomowe. 3. Dostosowanie programu studium podyplomowego Wiedzy o społeczeństwie, prowadzonym przez Wydział Nauk Społecznych, do wymogów określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. 4. Uaktualnianie kosztorysów studiów podyplomowych uwzględniających faktyczne koszty tych SP, jak równieŝ określanych na ich podstawie odpłatności za studia podyplomowe oraz zaprzestanie pokrywania kosztów delegacji słuŝbowych wykładowców nie wynikających z zawartych umów o dzieło. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Rektora, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią artykułu 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego ma Pan Rektor prawo zgłosić do dyrektora Delegatury NIK we Wrocławiu, umotywowane zastrzeŝenia w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK o sposobie ich rozpatrzenia.