OD REDAKCJI MATIO 1/1998. O początkach Fundacji MATIO 1/98
|
|
- Szymon Górecki
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2 MATIO 1/1998 Zespół redakcyjny: Stanisław Sitko, Paweł Wójtowicz, Włodzimierz Juchniewicz konsultacja medyczna: lek. med. Bogumiła Jodłowska Adres redakcji: Kraków, os. Słoneczne 11/35 tel. (012) Opracowanie graficzne: Jacek Zieliński Druk: Drukarnia Skleniarz, Kraków Dystrybucja: Medycyna Praktyczna, Kraków (pismo rozprowadzane jest nieodpłatnie) Całkowity koszt wydania niniejszego magazynu ponosi Fundacja MATIO (nakład: 5000 egz.) Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i reklam OD REDAKCJI Drodzy Czytelnicy Mamy zaszczyt zaprezentowania Wam pierwszego numeru magazynu MATIO, pisma Fundacji Pomocy Rodzinom i Chorym na Mukowiscydozę. Magazyn będzie ukazywał się cztery razy w roku. Pismo poruszać będzie problemy dotyczące mukowiscydozy historię genetyki, najnowsze odkrycia w tej dziedzinie dokonane przez przodujące na świecie instytuty naukowe zajmujące się tym zagadnieniem, postępy w leczeniu itp. Prezentować będziemy artykuły o mukowiscydozie oparte o współczesną wiedzę medyczną specjalistów z tej dziedziny w Polsce, ale przede wszystkim będzie to pismo poruszające problemy dotyczące mukowiscydozy z punktu widzenia chorych i ich rodzin. Naszym celem jest spopularyzowanie wiedzy na temat tego ciężkiego schorzenia wśród społeczeństwa oraz udzielanie chorym i ich rodzinom praktycznych informacji i porad niezbędnych w leczeniu tej choroby. Mamy nadzieję, że będzie to magazyn tworzony przez Was i dla Was, bo zawarte w nim problemy najbardziej dotykają właśnie Was, drodzy Czytelnicy. Liczymy na to, że będziecie się dzielić z nami swoimi uwagami, porażkami i sukcesami w leczeniu tej choroby. Czekamy na Wasze opinie i spostrzeżenia, które pomogą niejednej rodzinie w walce o życie najbliższych. O początkach Fundacji kilka słów Pawła Wójtowicza pomysłodawcy, założyciela i fundatora Boże, użycz mi pogody ducha, abym pogodził się z tym, czego nie mogę zmienić, odwagi, abym zmieniał to, co mogę, i mądrości, bym odróżniał jedno od drugiego. Pomysł założenia fundacji powstał w roku 1995, rok po śmierci mojego syna, stąd też nazwa fundacji MATIO (tak nazywaliśmy z żoną naszego synka). Dotknięty tą tragedią zrozumiałem, co przeżywają dzieci chore na mukowiscydozę, a także ich rodzice. Celem powołania Fundacji było stworzenie niezależnej organizacji, na którą mogliby liczyć wszyscy ciężko doświadczeni przez los, by chorzy na mukowiscydozę i ich rodziny nie pozostawali sami z własną tragedią. Innym ważnym zadaniem Fundacji będzie uświadomienie całemu społeczeństwu wagi i skali zjawiska, tego, że mukowiscydoza to nie tylko problem osób nią dotkniętych, ale także tych, którzy jako zdrowi nosiciele mukowiscydozy, mogą o tym dowiedzieć się tylko w najokrutniejszy sposób tracąc własne dziecko. Pierwsze próby zarejestrowania Fundacji były podjęte w 1995 roku, a działalność rozpoczęliśmy r. Zapytacie na pewno, co robiliśmy przez cały ten czas? Przez prawie półtora roku trwały próby rejestracji fundacji i przekonanie odpowiednich władz, że taka organizacja jest potrzebna, pozostały czas zajęło mi dotarcie do ludzi, którzy, podobnie jak ja, rozumieli potrzebę istnienia i działania takiej fundacji. Jestem szczęśliwy, że mi się to udało i że mam przyjemność współpracować z tak wspaniałymi ludźmi. Czas, kiedy powstaliśmy, był bardzo trudny. Na początku musieliśmy się sami wiele nauczyć, jakoś się zorganizować, wypracować własną koncepcję działania i umiejętność pozyskiwania sponsorów. Niemniej jednak jestem dobrej myśli, ponieważ wiem, że wielu ludzi Dobrego Serca żyje wśród nas, a determinacja osób zaangażowanych w działalność naszej Fundacji umożliwi zdobycie środków na pomoc dla potrzebujących. Życzyłbym sobie, aby Fundacja mogła dać Wam i Waszym dzieciom to, co nie było dane mojej rodzinie w czasie choroby naszego synka. Paweł Wójtowicz 2 MATIO 1/98
3 Big Screen Newsletter of the CF Trust s neo-natal screening campaign, April 1997 W 1997 r. nawiązaliśmy kontakty z zagranicznymi organizacjami zajmującymi się mukowiscydozą i uzyskaliśmy zgodę na publikowanie artykułów ukazujących się w wydawanych przez te organizacje czasopismach i biuletynach. Oto obszerne fragmenty pierwszego z nich, omawiającego istotę wczesnego rozpoznania mukowiscydozy na terenie Wielkiej Brytanii. (fot. Big Screen) WYSTARCZY JEDNA KROPLA W Wielkiej Brytanii każdy noworodek jest już objęty badaniem przesiewowym w celu wykrycia takich chorób jak fenyloketonuria i wrodzona niedoczynność tarczycy, które występują rzadziej niż mukowiscydoza. Badanie to polega na analizie krwi pobranej z nakłutej skóry na pięcie dziecka. Ta sama kropla krwi mogłaby być wykorzystana do badania w kierunku mukowiscydozy. Fundacja na rzecz mukowiscydozy (CF Trust) ocenia, że to dodatkowe badanie kosztowałoby 1,5 funta, czyli o wiele mniej niż wynosi koszt częstych wizyt u lekarza i pobytów w szpitalu koniecznych do rozpoznania niespecyficznych objawów tej choroby. Wczesne rozpoznanie mukowiscydozy u dzieci Brytyjska Fundacja na rzecz mukowiscydozy (CF Trust) stawia sobie za cel przekonanie instytucji zarządzających służbą zdrowia w Wielkiej Brytanii o konieczności szybkiego rozpoczęcia badania przesiewowego u wszystkich noworodków w kierunku mukowiscydozy. Fundacja dysponuje dowodami naukowymi uzasadniającymi konieczność podjęcia takiej decyzji. Czołowy pediatra zajmujący się mukowiscydozą, doktor James Littlewood, nadzorujący badania fundacji i przewodniczący komisji doradczej, informuje o projekcie osoby kierujące instytucjami zarządzającymi służbą zdrowia oraz ich doradców, podkreślając wagę rozpoczęcia badania przesiewowego. Jego starania poparte są ważnymi i przekonywającymi wynikami badań klinicznych. Jest to już druga tura kampanii fundacji, mająca na celu wprowadzenie badania przesiewowego na terenie całego kraju. Poprzedziło ją pomyślne rozpoczęcie badań pilotażowych w kwietniu 1996 roku. Od tego momentu środki przekazu poświęcają wiele uwagi prezentowaniu problemów związanych z tą chorobą w głównych dziennikach, czasopismach, a także w radiu i telewizji, włączając w to wiadomości BBC w listopadzie 1996 roku. Ian Thorn, zajmujący się prezentowaniem programu fundacji, stwierdził, że pierwszy etap kampanii powiódł się i skupił uwagę na rodzinach dzieci chorych na mukowiscydozę oraz zapoznał z tym tematem opinię społeczną. Jest to zagadnienie bardzo bliskie rodzinom dotkniętym mukowiscydozą, które doświadczyły problemów związanych z wielomiesięcznym lub nawet kilkuletnim opóźnieniem rozpoznania tej choroby powiedział Ian Thorn. MATIO 1/98 3
4 W drugim etapie naszej kampanii skoncentrujemy się na przekonywaniu osób zarządzających służbą zdrowia i odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji, szczególnie tych, którzy mogą wpłynąć na politykę zdrowotną i ją zmieniać. Istnieje olbrzymi zbiór prac naukowych dowodzących, że wczesne wykrycie mukowiscydozy może poprawić jakość życia dzieci dotkniętych tą chorobą. Doktor Littlewood zgadza się z opinią, że sprawa badań przesiewowych nabrała obecnie bardzo dużego znaczenia. Jego działanie wspierają menedżerowie i lekarze, którzy zainteresowali się tym problemem od momentu rozpoczęcia kampanii. Kontaktowali się ze mną biochemicy i pracownicy resortu zdrowia, zadając wiele pytań na spotkaniach. Rzeczywiście, zainteresowanie tym zagadnieniam jest bardzo duże powiedział. To jest loteria Przegrana Anna i Mark Laing w ciągu pierwszych dwóch tygodni od urodzenia ich córeczki Sonny, podejrzewali, że jest chora, ale tak jak w przypadku 1/3 dzieci chorych na mukowiscydozę, choroba Sonny została rozpoznana dopiero kiedy dziewczynka skończyła pierwszy rok życia. Pomimo licznych wizyt u lekarza i pobytów w szpitalu z powodu biegunki oraz infekcji dróg oddechowych, typowe objawy mukowiscydozy nie zostały rozpoznane. Anna: Kiedy Sonny skończyła pierwszy rok życia, jej włosy zaczęły wypadać, schudła tak, że widać było jej żebra i wyraźnie krzywiły się jej nóżki, tak jak gdyby cierpiała na krzywicę. Stan jej tak się pogorszył, że nie mogliśmy jej obudzić rano, ponieważ była tak osłabiona. Przez cały czas ogromnie cierpieliśmy. Myśleliśmy, że ona umiera. Sonny została przyjęta do szpitala z powodu zapalenia płuc i wypadnięcia odbytnicy, zanim w końcu wykonano badania w kierunku mukowiscydozy. Sonny skończy cztery lata w lutym. 3 lata swojego krótkiego życia spędziła w szpitalu. Jeszcze wciąż nie jest w stanie rozpocząć przygotowania do nauki. Zwycięzca Choroba córki Philipa i Brendy Hamill została rozpoznana w ciągu sześciu tygodni, ponieważ dziewczynka była badana w kierunku mukowiscydozy, kiedy miała parę dni, takie jest bowiem rutynowe postępowanie w Irlandii Północnej, w której zamieszkują Hamillowie. Philip: Byliśmy zdruzgotani. Lekarz przyszedł do nas i powiedział, że jeśli mukowiscydozę rozpozna się wcześnie, to już połowa wygranej. Bardzo potrzebowaliśmy takiego zapewnienia. Holly ma teraz dwa lata i poza trzema krótkimi pobytami w szpitalu nie zapada na częste infekcje, ponieważ jest stale leczona antybiotykami, enzymami i witaminami. Jej rodzice są przekonani, że Holly zyskała bardzo wiele, ponieważ chorobę rozpoznano zanim nastąpiło trwałe uszkodzenia płuc. Rodzice dziecka są szczęśliwi, że mieszkają w kraju, w którym jest prowadzone rutynowe badanie przesiewowe w kierunku mukowiscydozy. Myślę, że takie badanie powinno być wykonywane u wszystkich dzieci mówi Philip Hamill. Nie ma nic gorszego niż bezradność i niepewność, kiedy znowu oddajesz dziecko do szpitala, nie wiedząc, co mu dolega. 4 MATIO 1/98
5 Kampania CF Trust w zarysie Co jest celem kampani? CF Trust chce przekonać władze zdrowotne, by wprowadziły rutynowe badanie przesiewowe wszystkich noworodków pod kątem mukowiscydozy w ciągu paru dni od urodzenia. Dlaczego to badanie jest tak ważne? Mukowiscydoza pozostaje nie rozpoznana u wielu dzieci przez miesiące, a nawet lata. Opóźnienie rozpoznania jest niebezpieczne, ponieważ dzieci nie są poddawane leczeniu, które może zapobiec pogorszeniu stanu zdrowia. Nierozpoznanie mukowiscydozy może doprowadzić do niedożywienia i uszkodzenia płuc. Na czym polega badanie? Na prostej analizie próbki krwi, wykonanej łącznie z testem Guthrie (nakłucie pięty), który jest rutynowo przeprowadzany u noworodków w celu wykrycia innych chorób. Rozszerzenie testu o badanie w kierunku mukowiscydozy kosztowałoby 1,5 funta dla każdego dziecka, czyli o wiele mniej niż wynosi koszt powtarzających się pobytów w szpitalu z powodu niewyjaśnionych objawów. To absolutna konieczność Wyniki pracy szpitala uniwersyteckiego w Leeds, gdzie badania przesiewowe u wszystkich dzieci są prowadzone od 1975 roku, jasno wykazują, że wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia mukowiscydozy umożliwia osiągnięcie lepszego stanu zdrowia i dłuższego życia dzieci. Wśród noworodków badanych do końca 1994 roku aż u 37 stwierdzono mukowiscydozę. Tylko dwoje z nich zmarło jedno miało 2 dni, drugie 17 lat. Stan zdrowia większości z pozostałych 35 dzieci jest bardzo dobry. Obserwuje się u nich wyższy wskaźnik przeżycia niż w większej populacji chorych na mukowiscydozę w Wielkiej Brytanii. Dzieci są poddawane leczeniu, które obejmuje antybiotykoterapię (dożylną i wziewną), leczenie dietetyczne, podawanie enzymów i witamin oraz steroidów wziewnych. Doktor James Littlewood, który kierował badaniami, mówi, że wyniki prac lekarzy z Australii i USA dowodzą, że zakażenia układu oddechowego oraz niewydolność trzustki występują u większości chorych w bardzo wczesnych stadiach życia. Istnieje wiele dowodów uzasadniających prowadzenie badań przesiewowych, mimo tego niektórzy ludzie domagają się dalszych prób oceniających ich wartość. Myślę, że byłoby to nieetyczne. Mukowiscydoza jest chorobą, która pozostawiona bez leczenia prowadzi do śmierci 50% dzieci w ciągu 2 lat, ale w przypadku jego zastosowania możliwe jest osiągnięcie przez chorych wieku średniego. Według ostatnich szacunków przewidywane czasy przeżycia wyniosą ponad 40 lat. Dla mnie i większości pediatrów zajmujących się tą chorobą jest oczywiste, że dzieci powinne być poddane badaniu przesiewowemu. Tak mówi zdrowy rozsądek, niezależnie od wszystkich innych argumentów. Czy ten test jest już przeprowadzany w niektórych krajach? Badania przesiewowe są prowadzone w Anglii Wschodniej, Walii i Irlandii Północnej oraz w Leeds i Northampton. W innych krajach wprowadzono je w części Australii, Nowej Zelandii oraz USA. MATIO 1/98 5
6 Fundacja Matio Wiele osób nie wie, co to takiego mukowiscydoza. W 1997 roku wydaliśmy na ten temat ulotkę informacyjną, w której znalazły się podstawowe informacje na temat tej groźnej choroby. Zamieszczamy treść tej ulotki. Niestety, obecnie nie ma skutecznej metody leczenia mukowiscydozy. Wymienione dalej zabiegi i leki pozwalają jedynie na przedłużenie życia i nadzieję, że w najbliższym czasie odkryty zostanie skuteczny lek. CO TO JEST MUKOWISCYDOZA? Mukowiscydoza (zwłóknienie torbielowate, ang. cystic fibrosis, CF) jest najczęściej występującą chorobą genetyczną u ludzi. Przyczyną choroby jest mutacja genu odpowiedzialnego za syntezę błonowego kanału chlorkowego CFTR (cystic fibrosis transmembrane conductance rebulator). Gen choroby umiejscowiony jest (i przenoszony dziedzicznie) w długim ramieniu chromosomu VII. Istnieje wiele odmian genu mukowiscydozy, w roku 1995 Instytut CFGAC zarejestrował 600 odmian (mutacji). Najczęściej występuje odmiana delta F 508; jest ona prawdopodobnie czynnikiem determinującym ciężki przebieg choroby. Objawia się to tym, że organizm chorego produkuje nadmiernie lepki śluz, który powoduje zaburzenia we wszystkich narządach posiadających gruczoły śluzowe (m.in. płucach, układzie pokarmowym). Mukowiscydoza jest chorobą ogólnoustrojową, objawiającą się przede wszystkim przewlekłą chorobą oskrzelowo-płucną oraz niewydolnością enzymatyczną trzustki z następowymi zaburzeniami trawienia i wchłaniania. Gruczoły potowe wydalają pot o podwyższonym stężeniu chloru i sodu (tzw. słony pot ). Według najnowszych badań co 20. osoba jest nosicielem uszkodzonego genu powodującego mukowiscydozę. Objawy kliniczne Objawy ze strony układu oddechowego (występują u ponad 90% chorych) gęsty i lepki śluz, który zatyka oskrzela i jest podłożem dla rozwoju bakterii występuje suchy i uciążliwy kaszel, niekiedy duszność (pierwsze objawy już w wieku niemowlęcym) nawracające zapalenia oskrzeli i płuc, trudno poddające się typowemu leczeniu, prowadzą do rozstrzeni oskrzeli i włóknienia płuc przewlekłe zapalenie zatok bocznych nosa z polipami (głównie u starszych dzieci) Niektóre inne objawy: opóźnienie rozwoju fizycznego upośledzenie rozwoju mięśni (np. brak pośladków) nadmierna męczliwość Rozpoznanie mukowiscydozy Wymienione objawy kliniczne powinny być wskazaniem do badania, w którym oznaczone zostanie stężenie chlorku sodowego w pocie chorego (w wyspecjalizowanym laboratorium). Podwyższone stężenie chloru i sodu w pocie ( mmol/l) przemawia za mukowiscydozą (norma wynosi mmol/l). Objawy ze strony przewodu pokarmowego (występują u około 75% chorych) gęsty i lepki śluz blokuje przewody trzustkowe i enzymy trawiące, przyjmowane pokarmy nie docierają do jelit występują obfite, nie uformowane, cuchnące, tłuszczowate stolce od wczesnego dzieciństwa powiększenie objętości brzucha, niekiedy wypadanie odbytnicy tak zwana niedrożność smółkowa jelit w okresie noworodkowym Leczenie Leczenie choroby oskrzelowopłucnej w przebiegu mukowiscydozy wymaga: usunięcia gęstej i lepkiej wydzieliny z dróg oddechowych opanowania zaostrzeń przewlekłego procesu zapalnego oraz spowolnienia nieodwracalnych zmian oskrzelowopłucnych antybiotykoterapią 6 MATIO 1/98
7 Oczyszczanie oskrzeli z ropnej plwociny wymaga podawania leków upłynniających wydzielinę i fizjoterapii układu oddechowego. Efektywna fizjoterapia nie tylko poprawia drożność oskrzeli, lecz także przez stałe eliminowanie bakterii, substancji zapalnych i protolitycznych ogranicza nasilenia przewlekłych stanów zapalnych, zwalniając rozwój nieodwracalnych uszkodzeń oskrzeli. Leczenie antybiotykami ma na celu opanowanie zakażenia bakteryjnego oskrzeli i płuc. Leczenie objawów ze strony układu pokarmowego Podstawową zasadą jest korygowanie niedoboru enzymów trzustkowych z zapewnieniem wysoko energetycznej diety, pokrywającej % dobowego zapotrzebowania kalorycznego. Ponadto należy zwiększyć dawkę podawanych witamin, zwłaszcza A, E, D. Niestety, obecnie nie ma skutecznej metody leczenia mukowiscydozy. Wymienione powyżej zabiegi i leki pozwalają jedynie na przedłużenie życia i nadzieję, że w najbliższym czasie odkryty zostanie skuteczny lek. Koszt leczenia jednego chorego dziecka wynosi ponad 4000 zł miesięcznie, nie licząc czasu rodziców (przynajmniej jedno z nich musi zrezygnować z pracy zawodowej) oraz kosztów ponoszonych przez służbę zdrowia. diagnostykę molekularną (genetyczną) transplantację (przeszczep płuc) podawanie chorym UTP w monoterapii lub w skojarzeniu z amilorydem Nowe kierunki leczenia Coraz lepsze zrozumienie mechanizmów choroby pozwala na próby stosowania nowych sposobów leczenia. Do obiecujących należy zaliczyć: inhalacje liposomów pozwalające na upłynnienie śluzu i ułatwiające jego ewakuację; inhalacje rekombimowanych antyproteaz, hamujące uszkodzenia oskrzeli przez enzymy proteolityczne; inhalacje (UTP) zwiększające uwodnienie płynu okołorzęskowego poprzez zwiększenie wydzielania CI do światła oskrzeli; stosowanie cytokin, ograniczające aktywność stanu zapalnego; immunoglobuliny hiperimmunonizowane przeciwko najbardziej szkodliwej bakterii, Pseudomonas aeuroginosa; szczepionki przeciwko P. aeruginosa: doustne, wykorzystujące reakcję tkanki limfatycznej jelit; terapię genową, polegającą na wprowadzeniu prawidłowego genu CFTR do komórek nabłonka oddechowego; od trzech lat trwają próby kliniczne. Dziedziczenie mukowiscydozy Mukowiscydoza jest chorobą dziedziczną, która występuje u osób posiadających nieprawidłowy gen w 7. chromosomie. Gen jest to fragment chromosomu odpowiedzialny za wystąpienie rozmaitych cech (np. koloru włosów i oczu, wzrostu itp.) oraz niektórych chorób. Składa się on z dwóch części (alleli), które są kopiami informacji genetycznej otrzymanej od matki i ojca. Choroba jest dziedziczona w sposób autosomalny, recesywny; autosomalny oznacza, że nie jest związana z chromosomami odpowiedzialnymi za płeć dziecka (X, Y) i może wobec tego wystąpić u dzieci obu płci. Dziedziczenie w sposób recesywny oznacza, że do wystąpienia choroby konieczne są dwie nieprawidłowe części genu (allele) pochodzące od obojga rodziców (osobę posiadającą gen złożony z dwóch takich samych części określa się jako homozygotę), jeżeli gen zawiera tylko jedną nieprawidłową część, to taki człowiek (określany jako heterozygota) nie jest chory, jest natomiast nosicielem nieprawidłowego genu odpowiedzialnego za wystąpienie mukowiscydozy. Nosiciele genu odpowiedzialnego za wystąpienie mukowiscydozy stanowią około 5% ludzi rasy białej. Żłobek, przedszkole, szkoła Przeciwwskazane jest chodzenie do żłobka. Większość dzieci nie może uczęszczać również do przedszkola. Zależnie od stanu zdrowia wskazane może być nauczanie indywidualne w zakresie szkoły podstawowej. Wybór zawodu należy skonsultować z lekarzem specjalistą. Aktualny stan badań nad przyczyną choroby Od 1989 r. datuje się kolosalny wzrost osiągnięć w poznaniu istoty mukowiscydozy. Zakrojone na szeroką skalę w całym świecie badania naukowe stwarzają nadzieję na leczenie przyczynowe w najbliższych latach. Do podstawowych kierunków można zaliczyć: Rys. 1. Według najnowszych badań co 20. osoba jest nosicielem uszkodzonego genu powodującego mukowiscydozę. MATIO 1/98 7
8 Czy dzieci rodziców będących nosicielami genu mukowiscydozy będą również chore? Przypadek 1. Obydwoje rodzice są nosicielami. Każdy z nich posiada tylko jedną nieprawidłową część genu (allel), dlatego prawdopodobieństwo wystąpienia dwóch nieprawidłowych części genu i co za tym idzie wystąpienie mukowiscydozy u ich potomstwa wynosi 25% (rys. 1.). Przypadek 2. Jeden z rodziców jest nosicielem, drugi jest zdrowy, wówczas szanse na urodzenie dziecka zdrowego i nosiciela są równe. Przypadek 3. Jeden z rodziców jest chory na mukowiscydozę, a drugi zdrowy i nie jest nosicielem, wówczas wszystkie dzieci będą nosicielami, lecz nie ma obawy, aby dziecko było chore na mukowiscydozę (rys. 2.). Rys. 2. Przypadek 4. Jeden z rodziców jest chory na mukowiscydozę, a drugi jest nosicielem. W tym przypadku 50% dzieci może być chorych na mukowiscydozę, a 50% być nosicielami (rys. 3.). Są to wyliczenia statystyczne oparte na prawach dziedziczenia i oznaczają jedynie prawdopodobieństwo wystąpienia choroby. Nie oznacza to, że kolejne dziecko na pewno urodzi się zdrowe lub chore, jak wynikałoby ze schematów. Mężczyźni chorzy na mukowiscydozę są w 98% niepłodni, lecz nie powinno się uważać bezpłodności za pewnik. U kobiet mukowiscydoza może powodować zagęszczenie śluzu w drogach rodnych, co utrudnia zapłodnienie. Poza tym mogą występować nieregularne cykle miesięczne (zwłaszcza w przypadku mukowiscydozy w postaci płucnej). U chorych obu płci, hormony płciowe nie są zmienione, rozwój płciowy może być trochę opóźniony, a potrzeby seksualne są normalne. Część o dziedziczeniu opracowana została na podstawie Medical Information: An Introduction to Cystic Fibrosis For Patients and Families wydanej przez Cystic Fibrosis Foundation. Rys. 3. LISTY Otrzymujemy dużo listów od ludzi zainteresowanych naszą inicjatywą. Powstał pomysł by niektóre z nich publikować na łamach tego pisma. W związku z tym, prosimy ludzi, którzy nie mieliby nic przeciwko temu, by ich list został wydrukowany, aby pisząc do nas wyrazili zgodę na jego ewentualne publikowanie. Zdajemy sobie sprawę, że w listach są poruszane sprawy czasami bardzo osobiste, dlatego bez wyraźnej zgody nie będziemy ich publikować. Chcielibyśmy, aby ten kącik był swoistym forum wymiany poglądów, rad, wyrażania swoich refleksji itp. 8 MATIO 1/98
9 Dziękujemy!!! Pani Irenie Cygan i pracownikom z Podgórskiej Biblioteki Publicznej w Krakowie za zbiórkę pieniędzy na rzecz Fundacji; Pani Barbarze Czerkowskiej z Biblioteki w Krakowie Nowej Hucie (os. Stalowe 12) za przekazanie wpłaty na rzecz Fundacji; Pani Marii Muzyk za przekazanie wpłaty na rzecz Fundacji; Panu Włodzimierzowi Juchniewiczowi za wpłatę na rzecz Fundacji; Panu Tomaszowi Kowalskiemu, dyr. Hotelu CRACOVIA Orbis S.A. (oddział w Krakowie) za wpłatę na rzecz Fundacji; Zarządowi BAZARU SZEMBRE- KA Sp. z o.o. za wpłatę na rzecz Fundacji; Panu Stanisławowi Gacowi, dyr. administracyjnemu Akademii Ekonomicznej w Krakowie, za pomoc i przychylność w zorganizowaniu kwesty na rzecz Fundacji; Studiu Modelek MARCEL BELLUCHE za pomoc podczas kwesty na rzecz Fundacji; S.C. DORA za obsługę podatkowoprawną; Drukarni SKLENIARZ za druk materiałów informacyjnych Fundacji; Panu Jackowi Zielińskiemu za projekty i przygotowanie wydawnictw do druku; Państwu Elżbiecie i Mariuszowi Wasilewskim za projekt logo Fundacji; Pani Redaktor Teresie Kasperkiewicz oraz RA- DIU KRAKÓW za zainteresowanie mukowiscydozą oraz emisję audycji radiowej na jej temat; Panu Arkadiuszowi Wojtarowiczowi, prezesowi Zarządu FELIX Polska GmbH Sp. z o.o., za pomoc w zorganizowaniu programu Św. Mikołaj 97 ; Panu Sławomirowi Bortenowi, dyr. HOR- TEX HOLDING S.A. O/ZPOW Filia w Płońsku, za pomoc finansową, dzięki której mogliśmy zrealizować program Św. Mikołaj 97 oraz wydać 1. numer magazynu Matio ; Pani Bożenie Sendor-Lis za pomoc w tłumaczeniu tekstów; Panu Kazimierzowi Kalińskiemu, naczelnikowi Straży Miejskiej Warszawa-Mokotów, za przekazane dary na rzecz Fundacji. Pragniemy podziękować także wszystkim bezimiennym, którzy bezinteresownie pomogli nam w doprowadzeniu do rozpoczęcia działalności naszej Fundacji. DWA SŁOWA O FUNDACJI Fundacjia MATIO została założona przez ludzi dobrej woli w Krakowie. Inicjatorem powstania Fundacji był Pan Paweł Wójtowicz ójtowicz, rodzic dziecka chorego na mukowiscydozę. Dokonał on rejestracji Fundacji pod koniec 1996 r., a działalność swą rozpoczęliśmy r. Pełna nazwa fundacji: Fundacja Pomocy Rodzinom i Chorym na Mukowiscydozę MATIO. Fundacja MATIO jest niezależną organizacją mającą na celu niesienie pomocy dzieciom dotkniętych tą nieuleczalną chorobą oraz ich rodzinom. Mamy zamiar współpracować ze wszystkimi ośrodkami naukowymi w Polsce i za granicą zajmującymi się problemami związanymi z leczeniem mukowiscydozy. Naszym celem jest między innymi: przybliżenie społeczeństwu wiedzy o tej niebezpiecznej chorobie, bezpłatna działalność informacyjna na rzecz chorych i ich rodzin, organizowanie pomocy przy zakupie lekarstw oraz sprzętu rehabilitacyjnego, organizowanie i finansowanie szkoleń dla rodzin dzieci chorych na mukowiscydozę w zakresie opieki domowej nad chorymi, finansowanie publikacji i rozpowszechnianie wiedzy na temat mukowiscydozy, dofinansowanie badań naukowych, opieka nad chorymi i ich rodzinami. Do zespołu założycielskiego Fundacji, oprócz wymienionego wcześniej Pawła Wójtowicza, należą: Stanisław Sitko (prezes zarządu), Andrzej Pietrzak (wiceprezes zarządu), Jan Stachoń (sekretarz zarządu), Włodzimierz Juchniewicz (dyrektor biura warszawskiego), Jerzy Kęsik (wicedyrektor biura warszawskiego), lek. med. Bogumiła Jodłowska (członek Rady Fundacji), Bożena Woźniakiewicz (członek Rady Fundacji), Adam Rakoczy (członek Rady Fundacji). Mamy nadzieję, że uda się osiągnąć założone cele dzięki sponsorom oraz ludziom dobrej woli. Dążeniem naszym jest połączenie się ze wszystkimi w walce z mukowiscydozą. Niech iskierka nadziei, która nam przyświeca, da nam wytrwałość i siłę, aby pokonać tę chorobę, czego wszystkim zaangażowanym życzę. prezes Stanisław Sitko MATIO 1/98 9
10 Włodzimierz Juchniewicz właściciel Biura Rachunkowego w Warszawie Listy w sprawach ulg podatkowych dotyczących osób niepełnosprawnych prosimy kierować na adres: Biuro Warszawskie Fundacji MATIO Dyr. Włodzimierz Juchniewicz ul. Broniewskiego 91 / Warszawa Pomoc psychologiczna W związku z otrzymywanymi od Państwa listami, w których pytacie nas jak poradzić sobie z problemami natury psychicznej, na jakie narażeni są rodzice i dzieci, mając na uwadze powagę problemu i jego indywidualną specyfikę radzimy udać się do odpowiedniej poradni psychologicznej, gdzie otrzymacie fachową poradę i pomoc. W porozumieniu z Ośrodkiem Interwencji Psychologicznej w Krakowie, podajemy adresy takich ośrodków w Polsce, stworzonych po to, by przez całą dobę można było porozmawiać z kimś, kto wysłucha i pomoże (bezpłatnie). Adresy Ośrodków Interwencyjnych na terenie Polski: Bielsko-Biała ul. Ks. Brzózki 3 tel. (033) Chorzów ul. Karpacka 20 tel. (032) Gdynia ul. Gen. Maczka 1 tel. (058) Kraków ul. Reja 8B tel. (012) PORADNIK PRAWNY Niepełnosprawni ulgi w podatku dochodowym Nie wszyscy rodzice dzieci chorych na mukowiscydozę wiedzą o ulgach podatkowych, jakie przysługują podatnikowi mającemu na utrzymaniu osobę niepełnosprawną (ulgi dotyczą także samych niepełnosprawnych). Warunkiem skorzystania z odliczenia jest oficjalne orzeczenie o zaliczeniu do określonej grupy inwalidów (I, II, III). Dzieci do 16. roku życia powinny posiadać orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez lekarza specjalistę lub właściwą przychodnię specjalistyczną społecznej służby zdrowia. Na wstępie chciałbym zaznaczyć istotne zmiany, które obowiązują od r., wynikające z rozporządzenia Ministra Finansów z dn r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 1997 r. Nr. 1 poz. 4). Dzięki zmianie przepisów dotyczących odliczeń wydatków ponoszonych na cele rehabilitacyjne, podatnicy mający na utrzymaniu dzieci niepełnosprawne, będą mogli odliczyć od podstawy opodatkowania wydatki związane z ich dowozem taksówkami lub własnymi samochodami osobowymi na niezbędne zabiegi rehabilitacyjne, a wysokość kwoty przysługującego odliczenia w roku podatkowym 1997 wynosi zł. Udokumentowanie tych wydatków to dowód poniesienia kosztów, czyli rachunek przy używaniu taksówki, oświadczenie w wypadku używania własnego samochodu. Ponadto wprowadzono możliwość odliczenia od dochodów wydatków związanych z pobytem w placówkach szkolno-wychowawczych (udokumentowanie rachunek, dowód wpłaty itp.). Tyle o zmianach. Jednocześnie chciałbym przypomnieć i przybliżyć przepis mówiący o możliwości odliczenia wydatków na lekarstwa, co w przypadku mukowiscydozy ma niebagatelne znaczenie. Odliczenie wydatków na zakup lekarstw istnieje jedynie za miesiące, w których koszt lekarstw przekroczy 74 zł. Ulga na zakup leków to nadwyżka między wydatkiem a kwotą 74 zł. Przykład: podatnik, który w IV 97 r. wydał na lekarstwa 200 zł, odliczy sobie 126 zł od podstawy opodatkowania (dochodu) w zeznaniu podatkowym za rok 1997 (PIT). Tak samo należy obliczyć wydatki w innych miesiącach i sumę nadwyżek do odliczenia w PIT. Aby można było skorzystać z odliczenia, potrzebne jest orzeczenie o niepełnosprawności i zaświadczenie od lekarza specjalisty o konieczności przyjmowania leków (stale lub czasowo). Moja rada, jeśli regularnie przyjmujemy lub podajemy dzieciom kosztowne lekarstwa, kupujmy je rzadziej, za to w większych ilościach (udokumentowanie dowód poniesienia wydatku). UWAGA AGA: Jeśli poniesione wydatki na leczenie zostały zwrócone z innych źródeł (np. PFRN, zakład pracy, gmina itp), odliczeniu podlega nie zwrócona część wydatku. W miarę powstawania nowych ośrodków będziemy zamieszczać ich adresy w każdym numerze MATIO. 10 MATIO 1/98
11
12
13 Krótka informacja na temat dotychczasowej działalności Fundacji i jej najbliższych planów CO OSIĄGNĘLIŚMY od 15 marca 1996 r. Mukowiscydoza i media W czerwcu 1996 pani redaktor Mazurkiewicz z rozgłośni Radia Kraków zaprosiła prezesa Fundacji, założyciela oraz matkę chorych dzieci, panią Bartoszek, na godzinną audycję o problemach związanych z mukowiscydozą. wydaliśmy w nakładzie 3000 egzemplarzy informator o mukowiscydozie nawiązaliśmy kontakty z organizacjami zagranicznymi i polskimi zajmującymi się mukowiscydozą zorganizowaliśmy program Św. Mikołaj 97 dla 135 dzieci przebywających na trzech oddziałach: Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, Specjalistycznego Zespołu Opieki Zdrowotnej nad Matką i Dzieckiem w Gdańsku-Oliwie oraz Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Rabce (prezenty o łącznej wartości ok PLN) rozpoczęliśmy redagowanie i wydawanie Magazynu MATIO, na razie kwartalnika Polskie Towarzystwo Walki z Mukowiscydozą napisało o nas w swoim Biuletynie nr 10/ grudnia 1997 całostronicowy artykuł na temat mukowiscydozy oraz Fundacji zamieścił na swych łamach Express Wieczorny. Andrzej Rosiewicz w czasie występu na pikniku Akademii Ekonomicznej, na którym zorganizowaliśmy kwestę na rzecz Fundacji Fundacja w Internecie Od sierpnia 1997 nasza Fundacja posiada swój fundcf@intercafe.kompit.com.pl oraz matio@friko2.onet.pl, a także swoją stronę www, którą przygotowali koledzy z Warszawy. Serdecznie zapraszamy do jej odwiedzenia: Najbliższe plany uruchomienie programu zakupu spirometru dla jednego z oddziałów pulmunologicznych szpitala warszawskiego opracowanie programów mających na celu przybliżenie społeczeństwu wiedzy o mukowiscydozie pozyskanie sponsorów i funduszy w celu zorganizowania programów Dzień Dziecka 98 i Pomoc losowa MATIO 1/98 13
14
Czym jest mukowiscydoza?
Czym jest mukowiscydoza? Mukowiscydoza (z ang. cystic fibrosis, CF) jest najczęściej występującą chorobą genetyczną w ludzkiej populacji. Według najnowszych badań, co 25 osoba jest nosicielem nieprawidłowego
Bardziej szczegółowoRosnąca wiedza Polaków na temat mukowiscydozy
Rosnąca wiedza Polaków na temat mukowiscydozy Blisko dwie trzecie Polaków deklaruje, że słyszało o mukowiscydozie najczęściej występującej chorobie genetycznej. W porównaniu z wiedzą deklarowaną w analogicznym
Bardziej szczegółowoPrzedmowa do wydania polskiego 11 Wstęp 13 Podziękowania 14
Spis treści Przedmowa do wydania polskiego 11 Wstęp 13 Podziękowania 14 1. Wstęp i ustalanie rozpoznania 15 Co to jest mukowiscydoza? 15 Skąd nazwa mukowiscydoza? 16 Kiedy można podejrzewać występowanie
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZEWLEKŁYCH ZAKAŻEŃ PŁUC U PACJENTÓW
Nazwa programu: Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Załącznik nr 30 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku LECZENIE PRZEWLEKŁYCH ZAKAŻEŃ PŁUC U PACJENTÓW Z MUKOWISCYDOZĄ
Bardziej szczegółowoBadania przesiewowe z kropli krwi dla twojego dziecka
Badania przesiewowe z kropli krwi dla twojego dziecka W pierwszym tygodniu po porodzie zaproponujemy Ci badanie przesiewowe z kropli krwi Twojego dziecka (test bibułkowy). Dlaczego powinnam poddać moje
Bardziej szczegółowoMATIO Fundacja Pomocy Rodzinom i Chorym na Mukowiscydozę KRS : ul. Celna Kraków.
MATIO Fundacja Pomocy Rodzinom i Chorym na Mukowiscydozę KRS : 00000 97 900 ul. Celna 6 30-507 Kraków www.mukowiscydoza.pl #MatioFundacja XVI Ogólnopolski Tydzień Mukowiscydozy (27.02-05.03.2017) Mukowiscydoza
Bardziej szczegółowoSpołeczne aspekty chorób rzadkich. Maria Libura Instytut Studiów Interdyscyplinarnych
Społeczne aspekty chorób rzadkich Maria Libura Instytut Studiów Interdyscyplinarnych Narodowe Plany w EU - zabezpieczenie społeczne Koordynacja pomiędzy sektorem ochrony zdrowia i zabezpieczenia społecznego.
Bardziej szczegółowoBadania przesiewowe z krwi włośniczkowej noworodka
Badania przesiewowe z krwi włośniczkowej noworodka W pierwszym tygodniu życia Twojego dziecka, zostanie Ci zaproponowane przeprowadzenie badania przesiewowego z jego krwi włośniczkowej. Dlaczego należy
Bardziej szczegółowoPodziękowania naszych podopiecznych:
Podziękowania naszych podopiecznych: W imieniu swoim jak i moich rodziców składam ogromne podziękowanie Stowarzyszeniu za pomoc finansową. Dzięki działaniu właśnie tego Stowarzyszenia osoby niepełnosprawne
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii
Bardziej szczegółowoBrak przeszczepów płuc u chorych na mukowiscydozę w Polsce
Brak przeszczepów płuc u chorych na mukowiscydozę w Polsce Dlaczego przeszczep? Płuca chorego na mukowiscydozę ulegają systematycznemu wyniszczeniu, którego przyczyną jest zalegający w nich śluz oraz nawracające
Bardziej szczegółowoULGA REHABILITACYJNA *
ULGA REHABILITACYJNA * WYJAŚNIENIE NAJWAŻNIEJSZYCH POJĘĆ Jeżeli jesteś osobą niepełnosprawną lub masz na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, sprawdź, czy poniesione przez Ciebie wydatki na cele rehabilitacyjne
Bardziej szczegółowoANKIETA PODOPIECZNEGO. I Wstęp
1 ANKIETA PODOPIECZNEGO Numer ankiety * Data otrzymania ankiety * Data przyjęcia do Fundacji * * Pola na szarym tle wypełnia przedstawiciel Fundacji I Wstęp Zadaniem Fundacji Pomocy Dzieciom Pomagamy z
Bardziej szczegółowoCo musisz wiedzieć zanim skorzystasz z ulgi? 1. Kto może skorzystać z ulgi:
Będąc osobą niepełnosprawną lub mającą na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, ponosisz spore wydatki finansowe. Warto wiedzieć, czy poniesione przez Ciebie wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane
Bardziej szczegółowoMariola Winiarczyk Zespół Szkolno-Gimnazjalny Rakoniewice
Mariola Winiarczyk Zespół Szkolno-Gimnazjalny Rakoniewice Szkolny Konkurs Wiedzy o AIDS i HIV obejmuje dwa etapy. Etap pierwszy przeprowadzany jest ok. 25 października. Biorą w nim udział trój osobowe
Bardziej szczegółowoTemat 6: Genetyczne uwarunkowania płci. Cechy sprzężone z płcią.
Temat 6: Genetyczne uwarunkowania płci. Cechy sprzężone z płcią. 1. Kariotyp człowieka. 2. Determinacja płci u człowieka. 3. Warunkowanie płci u innych organizmów. 4. Cechy związane z płcią. 5. Cechy sprzężone
Bardziej szczegółowoUmowa zlecenie oraz sprzedaż mieszkania rozlicza się w PIT-37.Ryczałt to odrębne źródło dochodu.
Jeżeli jeszcze nie rozliczylismy sie z fiskusem, to jeszcze możemy skorzystać z porady fachowców! W najbliższy czwartek,23 kwietnia, dyżur w redakcji plus50.pl będą pełnić eksperci III Urzędu Skarbowego
Bardziej szczegółowoWIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV Wątroba to największy i bardzo ważny narząd! Produkuje najważniejsze białka Produkuje żółć - bardzo istotny czynnik w procesie trawienia
Bardziej szczegółowoWstępne informacje o chorobie Parkinsona
Wstępne informacje o chorobie Parkinsona A quick introduction to Parkinson s Polish Jeśli chorują Państwo na chorobę Parkinsona lub znają kogoś kto na nią cierpi, najprawdopodobniej mają Państwo wiele
Bardziej szczegółowoMUTACJE GENETYCZNE. Wykonane przez Malwinę Krasnodębską kl III A
MUTACJE GENETYCZNE Wykonane przez Malwinę Krasnodębską kl III A Mutacje - rodzaje - opis Mutacje genowe powstają na skutek wymiany wypadnięcia lub dodatnia jednego albo kilku nukleotydów. Zmiany w liczbie
Bardziej szczegółowoROCZNY RAPORT MERYTORYCZNY ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI FUNDACJI UDARU MÓZGU ZA 2009 ROK
ROCZNY RAPORT MERYTORYCZNY ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI FUNDACJI UDARU MÓZGU ZA 2009 ROK Zarząd Fundacji Udaru Mózgu Łódź 0 1. Dane rejestracyjne fundacji a) Fundacja Udaru Mózgu powstała w 2009 roku. b) Siedzibą
Bardziej szczegółowoMASZ DAR UZDRAWIANIA DRUGIE ŻYCIE
MASZ DAR UZDRAWIANIA DRUGIE ŻYCIE Organizm człowieka jest zbudowany z narządów i tkanek. Czasem mogą być uszkodzone od urodzenia (np. w skutek wad genetycznych), częściej w ciągu życia może dojść do poważnego
Bardziej szczegółowoPraca magisterska o stwardnieniu rozsianym nagrodzona w konkursie "Otwarte drzwi"
Praca magisterska o stwardnieniu rozsianym nagrodzona w konkursie "Otwarte drzwi" Praca magisterska Barbary Wiszniewskiej, absolwentki Państwowej Wyższej Szkoły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży,
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY GAUCHERA ICD-10 E
załącznik nr 19 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: LECZENIE CHOROBY GAUCHERA ICD-10 E 75 Zaburzenia przemian sfingolipidów i inne zaburzenia spichrzania
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoRodzinna gorączka śródziemnomorska
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Rodzinna gorączka śródziemnomorska Wersja 2016 2. DIAGNOZA I LECZENIE 2.1 Jak diagnozuje się tę chorobę? Zasadniczo stosuje się następujące podejście: Podejrzenie
Bardziej szczegółowoPoradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
Bardziej szczegółowoPOMAGAMY ZUZI OSZUKAĆ GENETYKĘ
APEL O POMOC H/8 ZUZIA HAJNCE POMAGAMY ZUZI OSZUKAĆ GENETYKĘ Zuzia urodziła się w Poznaniu 27.07.2010 roku jako pozornie zdrowa dziewczynka. Wyniki badań i opinie lekarzy nie wskazywały na żadne nieprawidłowości.
Bardziej szczegółowoDziedziczenie recesywne
12 Zakład Genetyki Medycznej Instytut "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka" telefon 022 815 74 50 (sekretariat) 022 815 74 51 (poradnia) Dziedziczenie recesywne, Szpital Dziecięcy, Dziekanów Leśny k/o Warszawy
Bardziej szczegółowoFundacja TAM I Z POWROTEM
Fundacja TAM I Z POWROTEM NASZE ZADANIA Wspieranie finansowe polskiej onkologii poprzez rozmaite formy zbiórki pieniędzy i realizacje niezbędnych projektów. Szeroko pojęte działanie informacyjno promocyjne,
Bardziej szczegółowoGIMNAZJUM SPRAWDZIANY SUKCES W NAUCE
GIMNAZJUM SPRAWDZIANY BIOLOGIA klasa III SUKCES W NAUCE II GENETYKA CZŁOWIEKA Zadanie 1. Cechy organizmu są warunkowane przez allele dominujące i recesywne. Uzupełnij tabelę, wykorzystując poniższe określenia,
Bardziej szczegółowoJednostka chorobowa. 235200 HFE HFE 235200 Wykrycie mutacji w genie HFE odpowiedzialnych za heterochromatozę. Analiza mutacji w kodonach: C282Y, H63D.
Jednostka chorobowa Jednostka Oznaczenie Chorobowa testu OMIM TM Badany Gen Literatura Gen OMIM TM Opis/cel badania Zakres analizy Materiał biologiczny Czas analizy [dni roboczych] Cena [PLN] HEMOCHROMATOZA
Bardziej szczegółowoRAPORT Z PRZEBIEGU BADAŃ PRZESIEWOWYCH MOJE DZIECKO NIE CHRAPIE WYKONYWANEGO PRZEZ FUNDACJĘ ZDROWY SEN. PROGRAM POD PATRONATEM
RAPORT Z PRZEBIEGU BADAŃ PRZESIEWOWYCH MOJE DZIECKO NIE CHRAPIE WYKONYWANEGO PRZEZ FUNDACJĘ ZDROWY SEN. PROGRAM POD PATRONATEM WIELKIEJ ORKIESTRY ŚWIĄTECZNEJ POMOCY Warszawa dnia 2014-05-08 Opracowanie:
Bardziej szczegółowoBadanie w ramach programu pt. Audyt społeczny leczenia w AMD w Polsce realizowanego przez Stowarzyszenie Retina AMD Polska
Dane demograficzne: Badanie w ramach programu pt. Audyt społeczny leczenia w AMD w Polsce realizowanego przez Stowarzyszenie Retina AMD Polska Opracowanie: dr n. med. Anna Kieszkowska-Grudny 1. Inicjały
Bardziej szczegółowoSamodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Brzesku
1 Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Brzesku W Brzesku rozmawiano o przyszłości transplantacji Społeczne i medyczne aspekty transplantacji - to tytuł konferencji jaka odbyła się w Regionalnym
Bardziej szczegółowoWsparcie i. informacje o. chorobie Parkinsona. Parkinson s information and support Polish
Wsparcie i informacje o chorobie Parkinsona Parkinson s information and support Polish Diagnoza choroby Parkinsona może wywróci życie do góry nogami - dlatego warto zwrócić się do nas Jeśli chorują Państwo
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Praktyczny przewodnik WSTĘP Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii dla
Bardziej szczegółowoAMULET BROSZURA DLA PERSONELU MEDYCZNEGO
Projekt AMULET: Nowy model opieki medycznej z wykorzystaniem nowoczesnych metod nieinwazyjnej oceny klinicznej i telemedycyny u chorych z niewydolnością serca jest realizowany przez Konsorcjum Naukowe,
Bardziej szczegółowoWNIOSEK osoby ubiegającej się o umieszczenie w Domu Pomocy Społecznej Misericordia ul. ks. prał. Mariana Szczęsnego 5, Ełk
... WNIOSEK osoby ubiegającej się o umieszczenie w Domu Pomocy Społecznej Misericordia ul. ks. prał. Mariana Szczęsnego 5, 19-300 Ełk 1. Imię i nazwisko... 2. Data i miejsce urodzenia... 3. Adres zamieszkania...
Bardziej szczegółowoMukowiscydoza i pierwotna dyskineza rzęsek. Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM
Mukowiscydoza i pierwotna dyskineza rzęsek Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM Mukowiscydoza, zwłóknienie torbielowate (cystis fibrosis, CF) najczęstsza choroba genetycznie uwarunkowana
Bardziej szczegółowoJarosław Niebrzydowski. Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów Poradnik dla chorych
Jarosław Niebrzydowski Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów Poradnik dla chorych Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by Jarosław Niebrzydowski, 2012 Wszelkie
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Nadmierne wydzielanie śluzu w drogach
Bardziej szczegółowoPRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) POChP jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych z wszystkich i najczęstsza przewlekłą chorobą układu oddechowego. Uważa się, że na POChP w Polsce choruje
Bardziej szczegółowoCo robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG
Co robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG -Czym jest HIV? -HIV jest wirusem. Jego nazwa pochodzi od: H human I immunodeficiency ludzki upośledzenia odporności V virus wirus -To czym
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoUZASADNIENIE WNIOSKU* (wypełnia osoba ubiegająca się o umieszczenie lub jej przedstawiciel ustawowy)
Miejscowość,... data... W N I O S E K osoby ubiegającej się o umieszczenie w domu pomocy społecznej Imię i nazwisko... Data i miejsce urodzenia... Adres zamieszkania... Nr PESEL... Na podstawie art. 54
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjentów i rodzin
12 Zakład etyki Medycznej Instytut "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka" telefon 022 815 74 50 (sekretariat) 022 815 74 51 (poradnia) Dziedziczenie sprzężone z chromosomem X, Szpital Dziecięcy, Dziekanów Leśny
Bardziej szczegółowoKolejny udany, rodzinny przeszczep w Klinice przy ulicy Grunwaldzkiej w Poznaniu. Mama męża oddała nerkę swojej synowej.
Kolejny udany, rodzinny przeszczep w Klinice przy ulicy Grunwaldzkiej w Poznaniu. Mama męża oddała nerkę swojej synowej. 34-letnia Emilia Zielińska w dniu 11 kwietnia 2014 otrzymała nowe życie - nerkę
Bardziej szczegółowoULGA DLA HONOROWYCH KRWIODAWCÓW 1
www.mf.gov.pl Ministerstwo Finansów ULGA DLA HONOROWYCH KRWIODAWCÓW 1 POMOŻESZ INNYM I ZMNIEJSZYSZ DOCHÓD DO OPODATKOWANIA Podatnik, który w roku podatkowym oddał honorowo krew, ma prawo skorzystać ze
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie
brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY RAKA JELITA GRUBEGO BYWAJĄ CZĘSTO UKRYTE
WCZESNE OBJAWY RAKA JELITA GRUBEGO BYWAJĄ CZĘSTO UKRYTE SPOŚRÓD CHORYCH NA RAKA JELITA GRUBEGO UDAJE SIĘ POKONAĆ CHOROBĘ POD WARUNKIEM JEJ WCZESNEGO WYKRYCIA. Rak jelita grubego jest trzecim najczęściej
Bardziej szczegółowoGRYPA CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ NA TEN TEMAT? CZY WYKORZYSTAŁŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI BY USTRZEC SIĘ PRZED GRYPĄ?
GRYPA CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ NA TEN TEMAT? CZY WYKORZYSTAŁŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI BY USTRZEC SIĘ PRZED GRYPĄ? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ! SZCZEPIONKA PRZECIW GRYPIE CZYM JEST
Bardziej szczegółowoPrzewlekła obturacyjna choroba płuc. II Katedra Kardiologii
Przewlekła obturacyjna choroba płuc II Katedra Kardiologii Definicja Zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe.
Bardziej szczegółowoZ ulgi rehabilitacyjnej może skorzystać wyłącznie podatnik będący osobą niepełnosprawną lub podatnik, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.
Z ulgi rehabilitacyjnej może skorzystać wyłącznie podatnik będący osobą niepełnosprawną lub podatnik, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Istnieją dwa rodzaje odliczeń: limitowane kwotowo (limit
Bardziej szczegółowoPaństwo i Społeczeństwo
Państwo i Społeczeństwo ROK XII 2012 nr 2 POD REDAKCJĄ FILIPA GOŁKOWSKIEGO I STANISŁAWA KWIATKOWSKIEGO Kraków 2012 Państwo i Społeczeństwo czasopismo Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Bardziej szczegółowoInformacje na temat badania krwi noworodka pobieranej z pięty
Informacje na temat badania krwi noworodka pobieranej z pięty Informacje dla rodziców i opiekunów W pierwszym tygodniu życia dziecka rodzice otrzymają propozycję wykonania badania przesiewowego krwi dziecka.
Bardziej szczegółowoCzy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia
Bardziej szczegółowoSkorzystaj z ulgi podatkowej na dzieci
Skorzystaj z ulgi podatkowej na dzieci www.finanse.mf.gov.pl www.szybkipit.pl 1 Wychowujesz dziecko? Składasz roczne zeznanie podatkowe na formularzu PIT-36 lub PIT-37? Dzięki uldze podatkowej na dziecko
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 136/16 Rady Gminy Celestynów z dnia 9 marca 2016 roku
Uchwała Nr 136/16 Rady Gminy Celestynów z dnia 9 marca 2016 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki Chorób Układu Oddechowego na 2016 rok Na podstawie art. 18 ust.1 w związku z art.7 ust.1
Bardziej szczegółowoPIT Last Minute: 9 sposobów na obniżenie podatku
PIT Last Minute: 9 sposobów na obniżenie podatku Autor: Agata Szymborska-Sutton, Tax Care 28.04.2012. Portal finansowy IPO.pl To już ostatni moment na roczne rozliczenie z fiskusem i jednocześnie ostatnia
Bardziej szczegółowozdrowia Zaangażuj się
Ochrona Twojego zdrowia Zaangażuj się Niniejszy projekt jest finansowany przez Ochrona Twojego zdrowia Zaangażuj się www.oha.com 1. Zainteresuj się ochroną swojego zdrowia. Jeśli masz pytania lub wątpliwości
Bardziej szczegółowoRodzaj ulgi Wysokość ulgi Podstawa Uwagi. Nadwyżka wydatków ponad 100 zł miesięcznie. Do 2.280 zł limit roczny
I. Odliczenia od dochodu LIMITY ODLICZEŃ W PODATKU DOCHODOWYM OD OSÓB FIZYCZNYCH OBOWIĄZUJĄCE W ROZLICZENIACH ZA 2009 r. (na podstawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych -
Bardziej szczegółowoREGULAMIN UDZIELANIA ZAPOMÓG ZDROWOTNYCH DLA NAUCZYCIELI I EMERYTÓW KATOWICKIEGO CENTRUM EDUKACJI
KATOWICKIE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ KATOWICE, TECHNIKÓW 11 REGULAMIN UDZIELANIA ZAPOMÓG ZDROWOTNYCH DLA NAUCZYCIELI I EMERYTÓW KATOWICKIEGO CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ Załącznik do Statutu Katowickiego
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
CEL/75/11/09 Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym
Bardziej szczegółowoInformacja prasowa. Ruszył drugi cykl spotkań edukacyjnych dla chorych na szpiczaka mnogiego
Informacja prasowa Ruszył drugi cykl spotkań edukacyjnych dla chorych na szpiczaka mnogiego Warszawa, 28 października Chorzy na szpiczaka mnogiego w Polsce oraz ich bliscy mają możliwość uczestniczenia
Bardziej szczegółowoStreszczenie rozprawy doktorskiej lekarz Katarzyny Zybert
Streszczenie rozprawy doktorskiej lekarz Katarzyny Zybert Badania przesiewowe noworodków w kierunku mukowiscydozy - analiza algorytmów diagnostycznych i konsekwencji klinicznych Mukowiscydoza jest wrodzoną,
Bardziej szczegółowoTy i Twoje dziecko Wirusowe zapalenie wątroby typub
Ty i Twoje dziecko Wirusowe zapalenie wątroby typub Jeżeli chorujesz na wirusowe zapalenie wątroby typu B i jesteś w ciąży, planujesz ciążę, właśnie urodziłaś, albo masz już dzieci, ta ulotka dostarczy
Bardziej szczegółowoPolish Patients with MRSA. Informacja dla pacjentów cierpiących na MRSA
Polish Patients with MRSA Informacja dla pacjentów cierpiących na MRSA Wersja 1 Sierpień 2008 Co to jest MRSA? Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) to często spotykana bakteria. Około 30% zdrowych
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych
Bardziej szczegółowodla Mariusza Krótka historia o z łosiem w tle.
Krótka historia o życiu z łosiem w tle. Kim jest Mariusz? Mariusz Kowalczyk - Mario Przystojny 34 letni brunet o niebieskoszarych oczach, pasjonat muzyki i życia W jego życiu liczą się trzy kobiety: żona
Bardziej szczegółowoŚwiatowy Dzień Zdrowia 2016 - Pokonaj cukrzycę!
Światowy Dzień Zdrowia 2016 - Pokonaj cukrzycę! Cukrzyca logo -międzynarodowy symbol walki z cukrzycą Tło slajdów: http://www.scitecnutrition.com/pl/catalog/guide_to_vitamins/images/guide_to_vitamins-07.jpg?v=2
Bardziej szczegółowoDecyzje dotyczące resuscytacji krążeniowooddechowej
Resuscytacja Szpitale Uniwersyteckie Coventry i Warwickshire NHS Trust Decyzje dotyczące resuscytacji krążeniowooddechowej Informacje przeznaczone dla pacjentów szpitali Coventry and Warwickshire, ich
Bardziej szczegółowoWejście w życie: 24 grudnia 2013 r., 1 stycznia 2014 r.
Świadczenia gwarantowane z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej. Dz.U.2015.1658 t.j. z dnia 2015.10.21 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 21 października 2015
Bardziej szczegółowoNIEDOBÓR ALFA-1 ANTYTRYPSYNY
NIEDOBÓR ALFA-1 ANTYTRYPSYNY Diagnoza. I co dalej? POMOC CHORYM LECZENIE PROFILAKTYKA CO TO JEST NIEDOBÓR A1AT OBJAWY NIEDOBORU A1AT DZIEDZICZENIE CHOROBY NIEDOBÓR A1AT Niedobór alfa-1 antytrypsyny (A1AT)
Bardziej szczegółowoWYŁĄCZNIE DLA OSÓB, KTÓRE W FORMULARZU APLIKACYJNYCM (ZAŁ.
Załącznik nr 3 -ankieta kwalifikacyjna- WYŁĄCZNIE DLA OSÓB, KTÓRE W FORMULARZU APLIKACYJNYCM (ZAŁ. 1) ZAZNACZĄ POTRZEBĘ UDZIAŁU W TURNUSACH DZIENNYCH/CAŁODOBOWYCH W RAMACH OPIEKI WYRĘCZAJĄCEJ/WYTCHNIENIOWEJ
Bardziej szczegółowoZakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów
Zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów Health Protection Scotland Co to są zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A? Paciorkowce z grupy A (ang. Group A Streptococcus,
Bardziej szczegółowoANKIETA KWALIFIKACYJNA Centrum Opieki Wyręczającej dla Przewlekle i Nieuleczalnie Chorych Dzieci im. Hanny Chrzanowskiej w Krakowie
ANKIETA KWALIFIKACYJNA Centrum Opieki Wyręczającej dla Przewlekle i Nieuleczalnie Chorych Dzieci im. Hanny Chrzanowskiej w Krakowie Wypełnioną ankietę wraz z załącznikami prosimy przesyłać: - e-mail: centrum@mhd.org.pl,
Bardziej szczegółowoOpinia Doradcza: Badanie, Diagnoza oraz Skierowanie
Opinia Doradcza: Badanie, Diagnoza oraz Skierowanie Informacje Ogólne IBLCE otrzymała kilka zapytań w zakresie diagnostyki choroby oraz procesów chorobowych, dotyczących m.in. ankyloglosji, pleśniawek
Bardziej szczegółowoROCZNY RAPORT MERYTORYCZNY ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI FUNDACJI UDARU MÓZGU ZA 2016 ROK
ROCZNY RAPORT MERYTORYCZNY ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI FUNDACJI UDARU MÓZGU ZA 2016 ROK Zarząd Fundacji Udaru Mózgu Łódź 1. Dane rejestracyjne fundacji a) Fundacja Udaru Mózgu (FUM) powstała w 2009 roku. b)
Bardziej szczegółowoWymagania z biologii dla klasy VII. Kryteria sukcesu w języku uczniów (na podstawie szczegółowych treści nauczania z podstawy programowej):
Wymagania z biologii dla klasy VII Kryteria sukcesu w języku uczniów (na podstawie szczegółowych treści nauczania z podstawy programowej): Podstawowe (na ocenę dopuszczającą i dostateczną): I. Biologia
Bardziej szczegółowoPORADNIK DLA PACJENTKI
PORADNIK DLA PACJENTKI Walproinian Antykoncepcja i ciąża: Co powinna Pani wiedzieć Niniejsza broszura jest skierowana do kobiet i dziewcząt, które przyjmują jakikolwiek lek zawierający walproinian, lub
Bardziej szczegółowoJeśli odpowiedź sprawia Ci trudność, możesz poprosić członka rodziny, pielęgniarkę lub badacza o pomoc w wypełnianiu kwestionariusza.
Samoocena Szanowni Państwo, Ta ankieta pomoże Twojemu lekarzowi uzyskać lepszy obraz konsekwencji, jakie dla Ciebie niesie choroba. To ważne informacje, które są nam potrzebne, aby dostosować naszą opiekę
Bardziej szczegółowoDarmowe badania w kierunku HCV dla Pań w ciąży
Darmowe badania w kierunku HCV dla Pań w ciąży Szanowna Pani, Do listopada 2014r. kobiety ciężarne mają możliwość bezpłatnego przebadania się w kierunku zakażenia wirusem zapalenia wątroby C (HCV). Stanowią
Bardziej szczegółowoPrzeziębienia - badanie ankietowe dotyczące zagadnień związanych z infekcjami sezonowymi.
Raport z badania ankietowego Przeziębienia - badanie ankietowe dotyczące zagadnień związanych z infekcjami sezonowymi. Strona 1/32 Spis treści Komentarz autora..................................................
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoMacierzyństwo a choroby reumatyczne. Ines Pokrzywnicka - Gajek
Macierzyństwo a choroby reumatyczne Ines Pokrzywnicka - Gajek Co to jest choroba reumatyczna? Choroby reumatyczne to różnorodna pod względem objawów grupa obejmująca ponad 300 odrębnych jednostek. Większość
Bardziej szczegółowoFundusz ratunkowy jako perspektywa dla leczenia osób z chorobami rzadkimi
Fundusz ratunkowy jako perspektywa dla leczenia osób z chorobami rzadkimi Wiesław Wiktor Jędrzejczak Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoDziedziczenie dominujące
12 Zakład Genetyki Medycznej Instytut "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka" telefon 022 815 74 50 (sekretariat) 022 815 74 51 (poradnia) Dziedziczenie dominujące, Szpital Dziecięcy, Dziekanów Leśny k/o Warszawy
Bardziej szczegółowoCzęstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.
GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),
Bardziej szczegółowoPlan szkoleń wewnętrznych na 2019r. Szpital Obserwacyjno-Zakaźny ul. Krasińskiego 4/4a
Plan szkoleń wewnętrznych na 2019r. Szpital Zakaźny ul. Krasińskiego 4/4a Lp. Nazwa Oddziału Temat szkolenia Grupa zawodowa Miesiąc 1. Izba Przyjęć Postępowanie z pacjentem po ekspozycji na zakażenie krwiopochodne.
Bardziej szczegółowoZ dn. 01.09.2011r Procedura kierowania wniosków do Zespołu Orzekającego w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Środzie Wlkp.
Z dn. 01.09.2011r Procedura kierowania wniosków do Zespołu Orzekającego w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Środzie Wlkp. 1. Rodzice lub prawni opiekunowie dziecka występują do Zespołu Orzekającego
Bardziej szczegółowoWniosek o wydanie orzeczenia/opinii przez Zespół Orzekający działający w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Zabierzowie
WNIOSEK NR.. (pieczęć poradni) Wpłynęło:... Przyjmujący:... Zespół Orzekający Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Zabierzowie Wniosek o wydanie orzeczenia/opinii przez Zespół Orzekający działający w
Bardziej szczegółowoBóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana?
Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? W skali od 1 do 10 (gdzie 10 jest najwyższą wartością) określ, w jakim stopniu jesteś zaniepokojony faktem, że większość młodzieży należącej do Kościoła hołduje
Bardziej szczegółowoVigantol j.m./ml krople 10 ml
Vigantol 20000 j.m./ml krople 10 ml Cena: 10,59 PLN Opis słownikowy Postać Krople Producent MERCK Promocje Wybór Farmaceuty Rodzaj rejestracji Lek Substancja czynna Cholecalciferolum Opis produktu Nazwa
Bardziej szczegółowoTemat: Higiena i choroby układu oddechowego.
Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. 1. Sprawność układu oddechowego - ważnym czynnikiem zdrowotnym. a) zanieczyszczenia powietrza Pyły miedzi, aluminium, żelaza, ołowiu, piaskowe, węglowe, azbestowe,
Bardziej szczegółowo