This copy is for personal use only - distribution prohibited.

Transkrypt

1 PROTET. STOMATOL., 2013, LXIII, 1, Streszczenie Odbudowa łuków zębowych u pacjentów z bezzębną szczęką za pomocą stałych uzupełnień protetycznych opartych na śródkostnych implantach jest jedną z najbardziej satysfakcjonujących pacjenta form terapii rekonstrukcyjnej. Celem pracy jest prezentacja finalnych protetycznych procedur w zakresie implantoprotetycznego leczenia pacjentki z bezzębną atroficzną szczęką i zachowanym uzębieniem w żuchwie. Po preimplantacyjnym przygotowaniu podłoża w szczęce i osteointegracji 10 implantowanych filarów wykonano metalowoceramiczne protezy stałe kotwiczone do różnych standardowych łączników (prostych i kątowych). Po wykonaniu implantacji jednego wszczepu w okolicy ostatniego prawego zęba trzonowego w żuchwie oraz z uwagi na periodontologiczne i estetyczne niedoskonałości w 22 Implantoprotetyczne leczenie pacjenta z bezzębną atroficzną szczęką z zastosowaniem licznych wszczepów śródkostnych opis przypadku Implantprosthetic treatment of a patient with an edentulous atrophic maxilla by using numerous intraosseous implants: A case report Ryszard Koczorowski 1, Paweł Białożyk 2, Maciej Koczorowski 3, Piotr Niwiński 2, Aldona Flater 2 1 Klinika Gerostomatologii Katedry Protetyki Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Kierownik: prof. dr hab. R. Koczorowski 2 Oddział Chirurgii SzczękowoTwarzowej, Poradnia Chirurgii SzczękowoTwarzowej Medyczno Stomatologicznego NZOZ w Bydgoszczy Kierownik: dr n. med. P. Białożyk 3 Katedra i Klinika Ortodoncji Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Kierownik: prof. dr hab. T. MatthewsBrzozowska HASŁA INDEKSOWE: bezzębie szczęki, wszczepy śródkostne, protezy stałe KEY WORDS: edentolous maxilla, intraosseous implants, fixed dentures Summary From the patient s point of view the restoration of tooth arches in individuals with an edentulous maxilla by using fixed dentures supported by intraosseous implants is one of the most satisfying and effective forms of prosthetic therapy. The article presents final prosthetic procedures applied in the implantprosthetic treatment of a patient with an edentulous atrophic maxilla and a mandible with many natural teeth. The preimplant preparation of the prosthetic maxillary base and the osteointegration of ten implants were followed by making metalceramic fixed dentures attached to various standard connectors (straight and angular). Due to periodontal and aesthetic imperfections, after insertion of one implant at the end of the tooth arch on the right in the mandible, metalceramic fixed prostheses

2 zakresie uzębionej żuchwy wykonano także metalowoceramiczne protezy stałe rekonstruujące cały dolny łuk zębowy. Blisko 4letni okres obserwacji potwierdza skuteczność podjętej implantoprotetycznej terapii z użyciem metalowoceramicznych protez stałych. Problemy z adaptacją pacjentów do górnej całkowitej protezy ruchomej posiadającej rozległy zasięg płyty stwarzają konieczność rozpatrzenia rekonstrukcji protetycznej o znacznie ograniczonym pokryciu tkanek pola protetycznego (1, 2). Śródkostne wszczepy połączone w sposób sztywny z kością protetycznego podłoża i przenoszące w sposób bezpośredni siły zgryzowe na struktury kostne stwarzają większe możliwości odtwórczego leczenia bezzębnego pacjenta i pozwalają uzyskać bardziej efektywną czynnościową sprawność narządu żucia niż tradycyjne oparte na błonie śluzowej protezy ruchome (36). Protezy stałe oparte wyłącznie na śródkostnych wszczepach należą do najbardziej komfortowych uzupełnień. Wiadomo, że rodzaj i ich konstrukcja w dużym stopniu zależy od liczby i rozmieszczenia implantowanych filarów (7, 8). Wielu autorów uważa, że skuteczna odbudowa łuku bezzębnej szczęki wymaga implantacji nie mniej niż 6 wszczepów śródkostnych rozmieszczonych co najmniej do drugich zębów przedtrzonowych. Inni preferują, w przypadku zachowanego licznego uzębienia własnego w przeciwstawnej żuchwie oparcie rekonstrukcji protetycznej na większej liczbie (od 7 do 10) implantowanych filarów (9). Często jednak implantoprotetyczne rozwiązania tego typu, z uwagi na zaawansowane zaniki wyrostka zębodołowego i znacznie spneumatyzowane, niekiedy aż do kłów, zatoki szczękowe wymagają przedimplantacyjnego przygotowania struktur podłoża. Celem tej pracy jest prezentacja finalnych Implantoprotetyka were made to restore the whole dental arch. Based on a fouryear observation, it was found that the use of metalceramic fixed dentures supported by intraosseous implants in an atrophic maxilla proved to be an effective restorative treatment. protetycznych procedur w zakresie implantoprotetycznego leczenia pacjentki z bezzębną atroficzną szczęką i zachowanym licznym uzębieniem w żuchwie. Przedimplantacyjne i implantologicznie przygotowane u prezentowanej pacjentki podłoże bezzębnej szczęki (10 śródkostnych wszczepów, których implantacja poprzedzona była augmentacją i obustronnym podniesieniem dna zatok szczękowych) oraz uzębionej żuchwy (zastosowano 1 śródkostny wszczep) zakończyło kilkunastomiesięczną fazę przedprotetyczną. Ta część terapii została opublikowana w poprzednim numerze Protetyki Stomatologicznej. W dalszym etapie kontynuowano fazę finalnej rekonstrukcji protetycznej czyli ostatni etap zaplanowanego i zaakceptowanego przez pacjentkę leczenia (ryc. 1, 2). Po 3 tygodniach od założenia śrub gojących i wykonaniu kontrolnego zdjęcia ortopantomograficznego przystąpiono do pobrania wycisków pod modele robocze niezbędne do wykonania stałych uzupełnień protetycznych (ryc. 3). Stosując w szczęce transfery wyciskowe o różnej wysokości wykonano addycyjnymi masami silikonowymi wyciski metodą łyżki otwartej w celu uzyskania modelu roboczego zaopatrzonego w analogi implantów (ryc. 4a, b). Dla optymalizacji odtworzenia warunków na modelu gipsowym szczęki dokonano stabilizujących połączeń transferów za pomocą ligatur i akrylu szybko polimeryzującego przed pobraniem wycisków sytuacyjnych. Ta procedura zapewniała profilaktykę ewentualnego PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 1 23

3 Ryc. 1. Śruby gojące na 10 implantowanych filarach w szczęce. on ly dis tr ibu Ryc. 2. Modele gipsowe przed rozpoczęciem właściwej fazy protetycznej. se lu rso na Ryc. 4a. Analogi implantów zamontowane na transferach w wycisku pobranym metodą łyżki otwartej. pe Ryc. 3. Transfery różnej wysokości na implantowanych filarach. is c op y is for przemieszczenia przenośników w masie wyciskowej lub ich niewielkiej transpozycji podczas przygotowywania modelu. Zęby w żuchwie z uwagi na ich patologiczną ruchomość i nie akceptowaną przez pacjentkę estetykę (przebarwienia, tremy, uszkodzone tkanki twarde i liczne wypełnienia) opracowano pod korony protetyczne i pobrano wycisk dopełniający metodą łyżki otwartej ze względu na umieszczony transfer na pojedynczym implancie wszczepionym w okolicy drugiego zęba trzonowego (ząb 47). Rejestracja warunków okluzyjnoartykulacyjnych dokonana została Th tio np roh ibit ed. R. Koczorowski i inni 24 Ryc. 4b. Model roboczy z analogami implantów zamontowany w artykulatorze. PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 1

4 Ryc. 5b. Kątowe i proste łączniki na filarach implantowanych. on ly dis tr ibu Ryc. 5a. Łączniki filary protetyczne o różnej wysokości zamontowane na filarach. se lu rso na for pe Ryc. 6a. Korony protetyczne na implantowanych filarach (widok z boku). y is op is c Ryc. 6c. Odbudowane łuki zębowe za pomocą protez stałych. Th tio np roh ibit ed. Implantoprotetyka PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 1 Ryc. 6b. Metalowoceramiczne korony (sytuacja w zwarciu). przy użyciu górnego wzornika woskowego przygotowanego na modelu gipsowym z uwidocznionymi śrubami gojącymi. Wzornik ten pozwolił także na określenie przebiegu płaszczyzny zgryzowej w przednim odcinku łuku, ustalenie napięcia wargi górnej oraz wyznaczenie wymiaru pionowego koron protetycznych, których wysokość po stronie prawej pacjentki była niższa niż po lewej stronie z uwagi na niesymetryczny (nierównoległy) przebieg wyrostka zębodołowego w odniesieniu do wargi górnej. Na umieszczonych w artykulatorze modelach 25

5 R. Koczorowski i inni Ryc. 7. Powierzchnia zwarciowa uzupełnienia w szczęce. gipsowych z analogami implantów, w pracowni technicznej dokonano doboru i adaptacji metalowych łączników (prostych i kątowych) oraz przygotowano struktury metalowe dla łuków szczęki i żuchwy pod uzupełnienia stałe (ryc. 5 a, b). Z uwagi na brak równoległości do linii źrenic wyrostka zębodołowego w szczęce struktura metalowa po stronie lewej posiadała wyższe elementy pokrywające łączniki na analogach implantów. Zapewnienie równoległości brzegów siecznych metalowoceramicznych koron protetycznych do linii źrenic wymusiło wykonanie niższych koron po stronie prawej w odniesieniu do strony lewej. Taki przebieg linii dziąsłowej koron nie stwarzał dyskomfortu estetycznego, bowiem pacjentka podczas uśmiechu nie odsłaniała całych koron zębowych (ryc. 6 a,b,c). W żuchwie wykonano ceramiczne uzupełnienie stałe oparte na implancie oraz zębie naturalnym po stronie prawej oraz scalone korony protetyczne szynujące zęby z patologiczną ruchomością. Z uwagi na wykonanie pełnych łuków zębowych z żującą powierzchnią ceramiczną niezbędna jest zawsze optymalizacja warunków zwarciowozgryzowych i systematyczne potencjalne korekty, bowiem nawet nieznaczne przedwczesne kontakty koron opartych na śródkostnych wszczepach skutkować mogą ich mechanicznymi uszkodzeniami (ryc. 7). Coroczne Ryc. 8. Zdjęcie ortopantomograficzne po zakończonym leczeniu. kontrole kliniczne przeprowadzane w okresie blisko 4 lat od chwili zakończenia rekonstrukcji protetycznej a także kontrola radiologiczna potwierdzają skuteczność zastosowanego leczenia implantoprotetycznego i pełne zadowolenie pacjentki w zakresie zastosowanej rekonstrukcyjnej terapii (ryc. 8). Ponieważ w dużym stopniu wieloletni sukces leczniczy zależy od dyscypliny higienicznej, dlatego po zakończeniu leczenia protetycznego przeprowadzono z pacjentką ukierunkowany na uzupełnienia tego typu instruktaż w zakresie higieny dentystycznej. Usatysfakcjonowana pacjentka systematycznie zgłasza się na kontrolę i w pełni realizuje codzienne procedury higieniczne mając w pamięci wielomiesięczne traumatyczne zabiegi chirurgiczne i następowe złożone procedury podczas wykonywania rekonstrukcji protetycznych. Piśmiennictwo 1. Koczorowski R.: Overdentures w bezzębnej szczęce oparte na implantach jako alternatywa dla protez konwencjonalnych. Implantologia Stomatologiczna, 2011, 1, 3, Karavani A.: Leczenie pacjentów z zanikiem wyrostków zębodołowych za pomocą protez całkowitych na podstawie piśmiennictwa. Stomat. Wspólcz., 2001, 8, 3, PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 1

6 3. Sutton D. N., Lewis B. R. K., Patel M., Cawood J. I.: Changes in facial form relative to progressive atrophy of the edentulous jaws. J. Oral. Maxillofac. Surg., 2004, 33, 7, Malo P., de Araújo Nobre M.: A new approach for maxilla reconstruction. Eur. J. Oral. Implantol., 2009, 2, 2, Abarca M., Van Steenberghe D., Malevez C., Jacobs R.: The neurophysiology of osteointegrated oral implants. A clinically underestimated aspect. J. Oral Rehab., 2006, 33, Allen F., McMillan A.: A review of the functional and psychosocial outcomes of edentulousness treated with complete replacement dentures. J. Can.Dent. Assoc., 2003, 69, 10, 662. Implantoprotetyka 7. Pospiech J., Koczorowski R.: Stałe zaopatrzenia bezzębnej szczeki oparte na implantach. Implantoprotetyka, 2005, VI, 2, Veyrune J., TubertJeannin S., Dutheil C., Riordan J.: Impact of new prostheses on the oral health related quality of life of edentulous patients. Gerodontology, 2005, 22, Koczorowski R.: Prosthodontics for the geriatric patients. Conventional and implant prosthetic restorative methods. Publ. House of Poznan University of Medical Sciences, Poznan, 2011, Zaakceptowano do druku 7.XI.2012 r. Adres autorów: Poznań, ul. Bukowska 70 Zarząd Główny PTS PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 1 27