Znakowanie ekologiczne. Metody i techniki propagowania wiedzy o środowisku cz. II.

Transkrypt

1 Znakowanie ekologiczne Metody i techniki propagowania wiedzy o środowisku cz. II.

2 Znakowanie ekologiczne eko-znakowanie (eco-labelling ang.) Jednym z elementów unijnej polityki ochrony środowiska jest ekologiczne znakowanie towarów. W ten sposób promuje się produkty najbardziej przyjazne dla środowiska.

3 Znakowanie ekologiczne CELE Celem znakowania ekologicznego jest: stworzenie zapotrzebowania na wyroby, które są najbardziej pożądane ze względów środowiskowych oraz dostarczanie przez producentów takich właśnie wyrobów, a przez to stwarzanie możliwości ciągłego, stymulowanego przez rynek doskonalenia działalności pro-środowiskowej producentów.

4 Eko-znakowanie -FUNKCJE marketingowa (konkurencji) - oznaczanie towarów ekoetykietą ma na celu zwiększenie obrotu towarami o proekologicznym charakterze; polityczna - jedno z podstawowych narzędzi prewencyjnej polityki ochrony środowiska. (szerzenie modelu konsumpcji, który zmniejszałby presję na środowisko naturalne i angażował całość społeczeństwa w procesy ochrony środowiska przez nabywanie produktów przyjaznych środowisku); środowiskowa - ekoetykieta służy poprawie stanu środowiska naturalnego, ponieważ promuje produkty najmniej dla niego uciążliwe;

5 Eko-znakowanie - FUNKCJE informacyjna - ekoetykieta informuje konsumentów o przyjaznych dla środowiska cechach produktu, stymulacyjna - istnienie systemu ekoetykiet winno zachęcać producentów do podejmowania działań proekologicznych: zmniejszenia emisji zanieczyszczeń, zużycia energii itp. edukacyjna - ekoetykieta wzbogaca wiedzę konsumentów o prośrodowiskowych towarach i ich cechach, co przyczynia się do poprawy stanu świadomości ekologicznej społeczeństw.

6 Znakowanie ekologiczne Eko-znakowanie jest dobrowolne. Coraz częściej jednak kontrahenci wymuszają na producentach posiadanie certyfikatów ekologicznych. Eko-znaki są potrzebne konsumentom. Mogą motywować klientów nadając kierunek ich postępowaniu i wyborom jako źródło argumentów pro- i kontra oraz racjonalizować ich zachowanie. Tylko dzięki wyborowi klientów, którzy kupują chętniej jedne produkty, a inne bojkotują producentom zależy na uzyskaniu eko-oznakowania, (np. w Szwecji ok. 90% proszków posiada eko-znaki). W Polsce certyfikaty ekologiczne posiada niewiele firm. Małe i średnie firmy mogą liczyć na znaczne zniżki na przeprowadzenie certyfikacji ekologicznej.

7 Eko-znakowanie - historia Idea eko-znakowania powstała w latach 70. XXw. i szybko zdobyła uznanie. Pierwsze kraje stosujące ekoetykiety: Niemcy (Niebieski Anioł, 1978), Kanada (Environmental Choice Label Scheme, 1988), kraje skupione w Radzie Nordyckiej (Biały Łabędź, 1989), Austria (Eko-znak, 1991) oraz Holandia (Eko-znak, 1992). W latach 90. nowy rodzaj ekoetykiet, związany z rosnącą popularnością ruchu ekologicznego i ruchu wyzwolenia zwierząt. Firmy kosmetyczne zaczęły umieszczać na swoich produktach symbol nie-testowane na zwierzętach (po raz pierwszy w Wielkiej Brytanii)

8 Najpopularniejsze międzynarodowe eko-znaki Błękitny Anioł (Der Blaue Engel) - Niemcy Często spotykany także w Polsce niemiecki "Niebieski Anioł. Najstarsza tego typu inicjatywa europejska, wprowadzony w 1977 roku z inicjatywy niemieckiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Environmental Choice Label Scheme, Kanada

9 Najpopularniejsze eko-znaki w EU Łabędź (Svanen) Od 1989 roku najbardziej znany, wspólny dla krajów skandynawskich ekologiczny znak towarowy "Svanen" (Łabędź). Produkty oznaczone tym znakiem mają mniejsze negatywne oddziaływanie na ludzi i środowisko naturalne niż inne towary z tej samej grupy o takim samym przeznaczeniu. System "Svanen" jest oceniany jako jeden z najlepszych, najbardziej kompleksowych i obiektywnych sposobów ekoetykietowania na świecie.

10 Eko-znakowanie w krajach UE W krajach UE eko-znakowanie stosuje się ustawowo od 1993 roku i jest administrowane przez European Union Ecolabelling Board (EUEB). W Komisji zasiadają przedstawiciele przemysłu, organizacji konsumenckich, ekologicznych, związków zawodowych itp. Aby danemu produktowi został nadany eko-znak opracowane przez EUEB kryteria, które musi spełniać, zostają przesyłane do Komisji Europejskiej. Eko-znak dla danego produktu jest przeważnie przyznawany na okres 3 lat.

11 Eko-znakowanie w Polsce W Polsce eko-znakowanie od 1998 roku. Kryteria certyfikacji polskiego Eko-znaku oparte są na kryteriach szwedzkich (Szwedzki Instytut Normalizacji) Koszty certyfikacji w Polskim Centrum Badań i Certyfikacji mają charakter promocyjny i są ok. 2x niższe niż w firmach zagranicznych. Promocja taka ze względu na: dążenie do tego, aby jakość krajowych wyrobów była konkurencyjna wobec najlepszych wyrobów światowych i zachęcająca dla zagranicznych nabywców, spełnienie europejskich standardów ekologicznych.

12 Najpopularniejsze eko-znaki w Polsce Ekoland (Polska) - Najbardziej znanym i rozpoznawalnym na rynku krajowym znakiem, kojarzonym z żywnością ekologiczną, jest logo Stowarzyszenia Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi "Ekoland". Prawo do używania tego znaku na swych wyrobach mają producenci, przetwórcy i handlowcy spełniający wymagania ustawy o rolnictwie ekologicznym, posiadający certyfikat nadany przez uprawnioną jednostkę i jednocześnie będący członkami "Ekolandu".

13 Najpopularniejsze eko-znaki w Polsce Znak informujący, że dany produkt pochodzi z obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski. Warunkiem otrzymania Znaku jest: wytwarzanie towarów i usług na obszarze Zielonych Płuc Polski wykazanie, że są one przyjazne środowisku i produkowane przez zakład działający zgodnie z zasadami ochrony środowiska naturalnego.

14 Inne nie koniecznie eko-znaki polskie

15 Znaki na opakowaniach (Polska - ustawodawstwo) "Art Producent, importer i dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia opakowańmogą je znakować. 2. Producent, importer i dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia opakowań, którzy je znakują, są obowiązani stosować oznakowanie określające: 1) rodzaj materiałów wykorzystanych do produkcji opakowania, 2) możliwość wielokrotnego użytku opakowania - w przypadku opakowań wielokrotnego użytku, 3) przydatność opakowania do recyklingu - w przypadku opakowań przydatnych do recyklingu. 3. Oznakowanie umieszcza się na opakowaniu lub na naklejonej na nim etykiecie, a jeżeli rozmiary opakowania na to nie pozwalają - na dołączonej do niego ulotce informacyjnej, w sposób, który nie stanowi przeszkody dla recyklingu odpadów opakowaniowych. 4. Oznakowanie powinno być wyraźne, widoczne, czytelne i trwałe również po otwarciu opakowania. 5. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wzory oznakowania opakowań, kierując się potrzebą prawidłowej gospodarki odpadami i odpadami opakowaniowymi."; Wg Ustawa z dn. 18 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. z dn. 27 stycznia 2004 r.).

16 Znaki na opakowaniach (Polska) Wzór oznakowania opakowań określający możliwość wielokrotnego użytku opakowania Wzór oznakowania opakowań określający przydatność opakowania do recyklingu Wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dn w sprawie określenia wzorów oznakowań opakowań

17 Znaki na opakowaniach (Polska) Aluminium Politereftalan etylenu Wzory oznakowań opakowań określające rodzaj materiałów wykorzystanych do produkcji opakowania Wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dn w sprawie określenia wzorów oznakowań opakowań

18 Znaki na opakowaniach (Polska) Polietylen dużej gęstości Polichlorek winylu Wzory oznakowań opakowań określające rodzaj materiałów wykorzystanych do produkcji opakowania Wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dn w sprawie określenia wzorów oznakowań opakowań

19 Znaki na opakowaniach (Polska) Polietylen małej gęstości Polipropylen Wzory oznakowań opakowań określające rodzaj materiałów wykorzystanych do produkcji opakowania Wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dn w sprawie określenia wzorów oznakowań opakowań

20 Znaki na opakowaniach (Polska)! Znaki określające rodzaj materiałów opakowania pomocne dla producentów przy sortowaniu, nic nie mówi konsumentom Polistyren Wzory oznakowań opakowań określające rodzaj materiałów wykorzystanych do produkcji opakowania Wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dn w sprawie określenia wzorów oznakowań opakowań

21 Oznakowania na opakowaniach kosmetyków Nowe zasady oznakowania kosmetyków obowiązują od 11 marca 2005 r. Konsumenci, którzy kupią źle oznakowane lub nieodpowiedniej jakości produkty mają prawo złożyć reklamację w sklepie. lub "BWC" (Beauty Without Cruelty), Not Tested on Animals ; Animal Friendly! Od 1.X.2004 zakaz testowania kosmetyków na zwierzętach

22 Nowe oznakowania na opakowaniach detergentów W dniu 8 października 2005 r. weszło nowe rozporządzenie UE dot. obowiązków producentów środków powierzchniowo czynnych oraz detergentów. Nowe informacje i sposób oznakowania produktów dotyczą: wykazu składników, oznakowania zalecanej ilości prań z jednego opakowania, dozowania środków do prania oraz wskazanie źródeł, gdzie można uzyskać więcej informacji (adresu strony internetowej, telefonu i adresu producenta).! Nowe zarządzenie korzystny dla konsumentów, którzy: mogą łatwiej porównać produkty różnych firm, dozować efektywniej detergenty (ochrona środowiska efektywniejsza)

23 Międzynarodowe eko-znaki Stylizowana "Margerytka" z dwunastoma gwiazdkami, alternatywa dla państwowych ekologicznych znaków towarowych krajów zrzeszonych. Gwarantuje określoną jakość. Przyznawana na podstawie skróconej analizy cyklu życia produktu. Została on przyznany 19 grupom produktów (z wyłączeniem produktów żywnościowych i lekarstw).

24 Międzynarodowe eko-znaki Sokół (Falkon) - Szwecja znak "Dobry Ekologiczny Wybór" (Good Environmental Choice) Przy atestacji brane są pod uwagę wyłącznie ekologiczne cechy towaru. Obecnie funkcjonuje na rynku około 200 produktów oznaczonych znakiem "Falkon", m.in. mydła, szampony, środki czyszczące, baterie, papier toaletowy, pieluszki i inne. Krav - Szwecja Ekologiczny znak "Krav". Oznaczone nim artykuły żywnościowe zostały wytworzone bez stosowania nawozów sztucznych oraz chemicznych środków ochrony roślin.

25 Międzynarodowe eko-znaki znak stosowany na komputerach energooszczędne, przyjazne środowisku (Niemcy) Niemiecka Firma, promująca obniżenie ilości odpadów opakowaniowych (nie stricte eko-znak)

26 Międzynarodowe eko-znaki Symbol na różnych opakowaniach, głównie papierowych. Oznacza, że można je poddawać recyklingowi. Nie posiadają certyfikacji

27 Międzynarodowe eko-znaki produkt, który może być poddany recyklingowi: papier, plastik, szkło, stal, (Francja), aluminium

28 Międzynarodowe eko-znaki

29 Żywność organiczna/ekologiczna Polska2x, UE, USA; Francja, Szwecja, Belgia, Anglia

30 Żywność organiczna/ekologiczna żywność organiczna (Dania, Niemcy) znak Demeter - rolnictwo zrównoważone (Niemcy, znak międzynarodowy, zapoczątkowany w Australii)

31 Ekologiczne połowy ryb

32 Inne (eko-) oznakowania (1) Opakowanie ma stosowny atest dopuszczający je do kontaktu z żywnością (2) Znak na kosmetykach. Do ich testowania nie wykorzystywano zwierząt Produkty (głównie aerozole, urządzenia chłodnicze) nie zawierające chloro- i fluorowęglowodorów niszczących warstwę ozonową

33 Inne oznakowania Olej w opakowaniu nadający się do ponownego wykorzystania Symbole na opakowaniu szklanym oznaczający, że opakowanie nadaje się do powtórnego użytku

34 Inne oznakowania Nie zaśmiecaj środowiska

35 Inne znaki nie koniecznie ekoznaki

36 Wiarygodność eko-znakowania Jeśli nie jest to znak powszechnie znany (np. z któregoś z krajów należących do General Ecolabelling Network) i nie napisano wyraźnie jaka instytucja bierze na siebie odpowiedzialność za jego przyznanie to znak nie wiarygodny Często eko-znaki nic nie znaczące umieszczane są celowo na produktach przez producentów, aby nadać produktom i opakowaniom wrażenie bardziej ekologicznych np. symbole kropli, kwiatów, fok, liści, drzew. Te symbole nie mówią nic o składzie produktu jak i właściwościach ekologicznych produktu i opakowania. W rzeczywistości wprowadzają one konsumentów w błąd.

37 Każdy konsument powinien oglądnąć ten film

38 Metody i techniki propagowania wiedzy o środowisku cz. II.

39 SYMULACJA Symulacja to naśladowanie (udawanie) rzeczywistości, ćwiczenie najbardziej efektywnych zachowań w bezpiecznych warunkach Najbardziej znane symulacje to tzw. gry wojenne wykorzystywane do ćwiczenia żołnierzy w wojsku Cel: doskonalenie konkretnych umiejętności uczenie się na błędach popełnionych w bezpiecznej sytuacji ćwiczeniowej

40 SYMULACJA - przebieg Wybranie problemu do symulacji (od prostych np. symulacja rozmowy telefonicznej po skomplikowane np. debata rady miejskiej), Ustalenie celów (co gra ma dać słuchaczom), Opracowanie scenariusza (rozdzielenie roli, ustalenie proporcji czasu), Ustalenie przepływu informacji (wierność i prawdziwość informacji), Ustalenie i przygotowanie rekwizytów, Omówienie (ewaluacja).

41 Drama Drama polega na wczuwaniu się w role, improwizacji angażującej ruch i gest, mowę, myśli i uczucia. Dostarcza bezpośredniego doświadczenia przekraczającego zakres zwykłej informacji, wzbogacającego umysł, poruszającego emocje tak samo jak umysł. Drama różni się od inscenizacji ponieważ: Nie ma podziału na aktorów i widzów, Najważniejsze jest wczucie się w rolę Uczestnicy koncentrują się a na określonej sytuacji, a nie na sposobie gry (dykcji, mimice, geście)

42 Drama - przebieg Wprowadzenie (przedstawienie ustne lub pisemne zdarzenia), Przygotowanie się uczestników do wejścia w role (rozmowy, dyskusje), Odgrywanie ról przez uczestników, Omówienie (pytania, rozmowy, komentarze) W zakres dramy wchodzą: rozmowa, wywiad, etiuda pantomimiczna, improwizacja, rzeźba, żywy obraz. Dlatego można ją stosować w wielu sytuacjach, a w szkole na niemal wszystkich przedmiotach.

43 Projekt Proszę o dostarczenie poprawionych projektów OSOBIŚCIE (pokój ) lub MAILEM pod dwa adresy: (1) grodz@eko.uj.edu.pl i (2) j.cent@eko.uj.edu.pl do dnia 10 maja 2007 (czwartek). Na wykładzie 14 maja oddamy Państwu poprawione projekty. Pozostanie wtedy Państwu 2 tygodnie na przeprowadzenie badań. Termin oddania projektów pozostaje nie zmieniony 28 maja 2007 na wykładzie. Grupy, które będą przeprowadzały badania w szkołach proszone są o podanie numeru i adresu szkoły wraz z poprawionym projektem.

44 Harmonogram najbliższych zajęć wykład: znakowanie ekologiczne wykład: rolnictwo ekologiczne (oddanie poprawionych projektów) wykład: polityka ekologiczna państwa warsztaty (zaproszeni goście z różnych instytucji i organizacji zajmujących się edukacją ekologiczną). Uwaga!!! Obecność obowiązkowa Oddanie projektu zaliczenie podanie wyników zaliczenia poprawa zaliczenia dla tych, którzy nie zaliczyli w 1-szym terminie