Załącznik nr 3. do wniosku o wszczęcie postępowania habilitacyjnego. dr inż. Grzegorza Chodaka. Autoreferat. 1. Imię i nazwisko Grzegorz Chodak

Transkrypt

1 Załącznik nr 3 do wniosku o wszczęcie postępowania habilitacyjnego dr inż. Grzegorza Chodaka Autoreferat 1. Imię i nazwisko Grzegorz Chodak 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe Dyplom magistra inżyniera W 1992 rozpocząłem studia na Wydziale Podstawowych Problemów Techniki Politechniki Wrocławskiej na Kierunku Matematyka Stosowana. Ze względu na moje zainteresowania związane z informatyką, po ukończeniu pierwszego semestru, przeniosłem się na Wydział Informatyki i Zarządzania, na Kierunek Informatyka, Specjalność Systemy Informacji Naukowo Technicznej. Studia ukończyłem w roku 1997 z wynikiem bardzo dobrym, broniąc pracę magisterską pod tytułem Języki wewnętrzne edytorów tekstu i arkuszy kalkulacyjnych pod kierunkiem prof. dra hab. Czesława Daniłowicza, uzyskując stopień magistra nauk informatycznych. Stopień doktora nauk ekonomicznych W roku 1997 rozpocząłem studia doktoranckie na Wydziale Informatyki i Zarządzania w Instytucie Organizacji i Zarządzania. W marcu 2002r. obroniłem rozprawę doktorską pt. System wspomagania decyzji w gospodarce magazynowej w sferze dystrybucji pisaną pod kierunkiem prof. dra hab. Witolda Kwaśnickiego. 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych : asystent, Instytut Organizacji i Zarządzania, Wydział Informatyki i Zarządzania, Politechnika Wrocławska; 2002 do 30 września 2014: wykładowca, Instytut Finansów, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie; 2004 do dziś: adiunkt, Instytut Organizacji i Zarządzania, Wydział Informatyki i Zarządzania, Politechnika Wrocławska. 1

2 4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.): a) Monografia: Chodak G. Wybrane zagadnienia Logistyki w sklepach internetowych modele, badania rynku, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 2014 b) omówienie celu naukowego wyżej wymienionej monografii i osiągniętych wyników, wraz z omówieniem ich potencjalnego wykorzystania. Omówienie celu naukowego pracy etapy procesu badawczego Rozpoczęcie badań nad zagadnieniami z zakresu logistyki w środowisku sklepów internetowych, zostało zapoczątkowane poprzez zwrócenie uwagi na kilka faktów. Po pierwsze w ostatniej dekadzie handel elektroniczny w Polsce zaczął się bardzo dynamicznie rozwijać, osiągając w niektórych latach dynamikę na poziomie 30%. Rosła liczba podmiotów handlowych w Internecie i wzrastała konkurencja. Po drugie w literaturze spotkać można wiele publikacji skupiających się na stronie popytowej sklepów internetowych, natomiast niewiele z nich dotyczy strony kosztowej, w tym w szczególności zagadnień logistycznych, można więc mówić o powstaniu luki badawczej. Prowadząc badania dotyczące sklepów internetowych, zwróciłem uwagę, że środowisko handlu elektronicznego posiada swoje cechy charakterystyczne, które powinny być uwzględniane również w zarządzaniu logistycznym. Problemem badawczym, stało się w tym wypadku określenie i przeanalizowanie jakie, specyficzne dla handlu elektronicznego, rozwiązania logistyczne stosują sklepy internetowe oraz zaproponowanie modeli wspomagających zarządzanie logistyczne. Pytania badawcze, które sobie postawiłem były następujące: Jakie wyróżniki handlu elektronicznego są najistotniejsze, z punktu widzenia zarządzania logistycznego? Jakie rozwiązania logistyczne są charakterystyczne dla sklepów internetowych? Jakie kryteria przyjąć przy określaniu, czy sklep internetowy powinien posiadać magazyn, czy korzystać z outsourcingu logistycznego? Jakie kryteria i metody należy stosować przy doborze asortymentu i określaniu poziomu zapasów w sklepach internetowych? 2

3 Jakie cechy charakterystyczne posiada popyt w sklepach internetowych i w jaki sposób go prognozować? Jak przebiega proces realizacji zamówień w sklepach internetowych i które elementy tego procesu są newralgiczne? Jakie istnieją metody zmniejszania problemu ostatniej mili? Jakie metody dostarczania towarów stosują sklepy internetowe? Przy prowadzeniu badań z tego zakresu, postawiłem sobie kilka celów: opracowanie wyróżników handlu elektronicznego w stosunku do handlu tradycyjnego, mających istotne znaczenie w zarządzaniu logistycznym; sklasyfikowanie i szczegółowa charakterystyka typowych dla handlu elektronicznego rozwiązań logistycznych w sklepach internetowych; opracowanie modeli umożliwiających symulację przepływu towarów w sklepach internetowych; opracowanie wielokryterialnych wskaźników pozwalających na optymalizację doboru asortymentu w sklepie internetowym; wskazanie cech charakterystycznych popytu w sklepie internetowym oraz opracowanie modelu prognozowania popytu w e-sklepie, uwzględniającego jego nieregularność; dokonanie dekompozycji procesu realizacji zamówienia w sklepach internetowych wskazanie metod radzenia sobie z problemem ostatniej mili, zarówno przez konsumentów, jak i przez sklepy internetowe. Druga grupa celów, komplementarna z powyższymi dotyczyła przeprowadzenia badań polskiego rynku sklepów internetowych, w celu: określenia jak e-sklepy zarządzają asortymentem; analizy metod dostarczania towarów, w tym wskazanie struktury rynku i tendencji zmian; określenie stopnia wykorzystania narzędzi do prognozowania popytu przez polskie sklepy internetowe; analizy czasu realizacji zamówień i określenia czynników wpływających na ten czas; analizy rynku usług dotyczących problemu ostatniej mili. Ogólnym celem opracowanej monografii było zebranie badań autora dotyczących wybranych zagadnień logistyki sklepów internetowych i stworzenie zwartej publikacji naukowej na ten temat. 3

4 Przyjęto następujące hipotezy badawcze: Handel elektroniczny posiada wyróżniki w stosunku do handlu tradycyjnego, które wymagają zastosowania modeli logistycznych uwzględniających cechy środowiska sklepów internetowych. Zarządzanie logistyczne w sklepach internetowych różni się od zarządzania logistycznego w handlu tradycyjnym, ze względu na występowanie specyficznych uwarunkowań handlu elektronicznego. Wielokryterialna analiza ABC, uwzględniająca cechy charakterystyczne środowiska sklepów internetowych jest odpowiednią metodą, która pozwala, przy pewnych założeniach, optymalizować dobór asortymentu w sklepie internetowym, biorąc pod uwagę kryteria popytowe i kosztowe. Stopień wykorzystania zaawansowanych narzędzi informatycznych do prognozowania popytu jest w polskich sklepach internetowych bardzo niewielki. Popyt w sklepach internetowych charakteryzuje się dużą nieregularnością, ze względu na heterogeniczność klientów, dlatego model wykorzystujący algorytmy genetyczne jest jednym z możliwych modeli pozwalających na prognozowanie popytu przy akceptowalnym błędzie prognozy. Problem ostatniej mili często bywa jednym z kluczowych elementów procesu realizacji zamówienia w sklepie internetowym. Czas realizacji zamówienia w sklepie internetowym wykazuje znaczną wrażliwość na sposób zarządzania zapasami i dobór liczby pozycji asortymentowych. Metody badawcze Metody badawcze z zakresu logistyki w sklepach internetowych podzielono na następujące pięć kategorii (Rysunek 1). 4

5 Budowa modeli optymalizacyjnych Optymalizacja stanów magazynowych Optymalizacja asortymentu Prognozowanie popytu Budowa modeli symulacyjnych Symulacja obrotów magazynowych Badania istniejących sklepów internetowych Badania ankietowe Analiza witryn Dekompozycja procesów realizowanych w e-sklepach Badania klientów sklepów internetowych Analiza procesu realizacji zamówień Analiza determinantów decyzji konsumenckich Badanie podmiotów współpracujących ze sklepami internetowymi Badanie firm kurierskich obsługujących sklepy internetowe Badanie problemu ostatniej mili Rysunek 1. Zastosowane metody badawcze procesów logistycznych w sklepach internetowych Pierwsza metoda badawcza polegała na budowie modeli optymalizacyjnych, których celem jest optymalizacja zawartości magazynu, w tym stanów magazynowych oraz dobór asortymentu. W celu budowy modeli optymalizacyjnych wykorzystano zarówno analizę wielokryterialną oraz modelowanie symulacyjne, jak również techniki sztucznej inteligencji takie jak algorytmy genetyczne. Budowa zrealizowanych modeli symulacyjnych umożliwia przeprowadzenie symulacji obrotów magazynowych oraz analizę typu what-if, w rozwiązaniach charakterystycznych dla handlu elektronicznego. Do budowy modeli zastosowano autorskie oprogramowanie, natomiast do projektów części modeli użyto narzędzia Stella, pracującego zgodnie z metodologią dynamiki systemów Forrestera. Kolejny kierunek badań stanowiła analiza istniejących sklepów internetowych. Przeprowadzono kilkukrotne badania ankietowe na reprezentatywnej grupie sklepów internetowych (Tabela 1). Badanie objęło dużą próbę badawczą, dzięki współpracy autora z największym w Polsce katalogiem sklepów internetowych Sklepy24.pl. Tabela 1. Czas badania oraz wielkość próby badawczej w przyprowadzonych badaniach ankietowych sklepów internetowych Numer badania Czas badania Wielkość próby badawczej liczba w pełni wypełnionych ankiet 1. październik/listopad czerwiec/lipiec październik/listopad maj

6 Następną metodę badań stanowiła analiza witryn sklepów internetowych. Przebadano 1200 polskich sklepów pod kątem cech dotyczących logistyki. Dzięki zastosowaniu podziału sklepów na kategorie analogiczne do stosowanych przez katalog Sklepy24.pl, możliwe było powiązanie wyników badań witryn sklepów z badaniami ankietowymi sklepów. Czwartym kierunkiem badań była analiza podmiotów zaangażowanych w procesy logistyczne realizowane przez sklepy internetowe. Przeprowadzono pilotażowe badania dotyczące problemu ostatniej mili, wśród pracowników przedsiębiorstw kurierskich. Piąty kierunek naukowych eksploracji stanowiły badanie ankietowe klientów sklepów internetowych, przeprowadzone w kontekście procesu realizacji zamówień oraz determinantów podejmowanych decyzji zakupowych. Układ pracy Monografia składa się z 6 rozdziałów. W pierwszym rozdziale scharakteryzowano handel elektroniczny w kontekście logistyki, ze wskazaniem wyróżników e-commerce. Przeanalizowano również problematykę sklepu internetowego, jako dodatkowego kanału dystrybucji. W drugim rozdziale omówiono charakterystyczne dla handlu elektronicznego modele logistyczne. W pierwszej kolejności omówiono dropshipping, wskazując jego cechy charakterystyczne oraz zalety i wady, a także przedstawiono autorski model symulacyjny dropshippingu. Następnie ukazano model podwójnego detalisty, jako nietypowego zachowania rynku, związanego z rozpowszechnianiem się handlu elektronicznego. Kolejny podrozdział zawiera szeroką analizę modelu długiego ogona, w tym jego zalety i wady, a także wskazania dotyczące zarządzania długim ogonem. Ostatnia część tego podrozdziału zawiera autorski model symulacyjny. Kolejny podrozdział prezentuje model decyzyjny dotyczący wyboru odpowiedniej strategii logistycznej w sklepie internetowym. Rozdział trzeci dotyczy zarządzania asortymentem i sterowania zapasami w sklepie internetowym. Pierwsza część tego rozdziału zawiera autorski wskaźnik in-stock umożliwiający optymalizację magazynowanego asortymentu. Następna część prezentuje rozszerzenie wielokryterialnej analizy ABC o kryteria charakterystyczne dla handlu elektronicznego. Kolejna część zawiera autorski model obrotów magazynowych w sklepie internetowym. Ostatnia część trzeciego rozdziału prezentuje wyniki badań sklepów internetowych realizowanych przez autora w kontekście 6

7 zarządzania asortymentem i sterowania zapasami. Analizy zawierają również wskazanie tendencji zmian na rynku polskich sklepów internetowych. Rozdział czwarty prezentuje autorską analizę dotyczącą prognozowania popytu w sklepie internetowym. W pierwszej części przedstawiono cechy charakterystyczne popytu w handlu elektronicznym. Następnie zaprezentowano metodę wykorzystującą algorytmy genetyczne do prognozowania popytu. Ostania część rozdziału zawiera wyniki badań polskich sklepów internetowych w kontekście prognozowania popytu. Piąty rozdział prezentuje wyniki badań autora dotyczących dostarczania przesyłek przez polskie sklepy internetowe. W pierwszej części przeanalizowano liczbę zamówień realizowanych przez polskie e-sklepy, a następnie przedstawiono, jakimi metodami są dostarczane. Szczególnie dużo uwagi poświęcono rynkowi przedsiębiorstw kurierskich, w tym ocenie jakości usług, a także wskazania czynników wpływających na wybór firmy kurierskiej. W ostatnim rozdziale szczegółowej analizie poddano czas realizacji zamówienia. Pierwsza część rozdziału zawiera dekompozycję procesu realizacji zamówienia w sklepie internetowym. Następnie omówiono problem ostatniej mili i metody jego rozwiązywania. W kolejnym podrozdziale zaprezentowano wyniki badań autora zrealizowane w 1200 polskich sklepach internetowych, w których badano następujące cechy: informacje o dostępności towaru, czas realizacji zamówienia, podawanie konkretnego stanu magazynowego. Analizie poddano również badane cechy w odniesieniu do średnioważonego odsetka towaru posiadanego w magazynie. Kolejna część prezentuje wyniki badań autora dotyczących terminu wysyłki towaru w sklepach internetowych. Przedstawiono również rezultaty badań konsumentów w kontekście czasu realizacji zamówienia. Osiągnięte wyniki i możliwości ich wykorzystania Rozważania zawarte w monografii rozpoczęto od podania wyróżników handlu elektronicznego wobec tradycyjnego kanału dystrybucji. Określono dwuetapowość procesu sprzedaży i wirtualną prezentację towaru oraz efektywne wyszukiwarki, jako główne przyczyny odmiennego funkcjonowania sklepów internetowych w kontekście zarządzania logistycznego. Podane różnice stanowiły podstawę dalszych analiz pokazujących, że zarządzanie logistyczne w sklepach internetowych może i powinno się różnić, ze względu na występowanie charakterystycznych dla handlu elektronicznego modeli. Przedstawiono analizę zalet i wad sklepów internetowych z punktu widzenia klientów i właścicieli oraz oszacowano ich znaczenie dla zarządzania logistycznego. Określono, że wśród zalet największe znaczenie dla zarządzania logistycznego mają duże możliwości wyszukiwania, oszczędności związane z wynajmem i obsługą powierzchni sklepowej, likwidacja ogniw 7

8 pośrednich dystrybucji, potencjalnie prawie nieograniczona liczba artykułów w ofercie wirtualnej oraz niższe koszty magazynowania. Z przeprowadzonych badań ankietowych polskich sklepów internetowych wynika, że znaczna część polskich przedsiębiorstw sprzedających w Internecie równolegle posiada tradycyjny kanał sprzedaży. Przedstawione wyniki pokazują, że liczba zatrudnionych w tradycyjnym kanale dystrybucji przewyższa liczbę zatrudnionych w kanale internetowym. Biorąc pod uwagę znaczną dynamikę wzrostu sprzedaży internetowej można założyć, że coraz większa liczba podmiotów gospodarczych będzie otwierać internetowy kanał sprzedaży. W pracy omówiono zarówno korzyści jak i zagrożenia jakie niesie ze sobą taka decyzja. Wskazano kilka niejednoznacznych zalet dodatkowej sprzedaży przez Internet oraz omówiono problem kanibalizmu międzykanałowego. Opracowano klasyfikację rozwiązań logistycznych w sklepach internetowych, jako kryterium podziału przyjmując odsetek towarów posiadanych w magazynie przez e-sklep. W pierwszej kolejności omówiono outsourcing logistyczny, wskazując jego wady i zalety. Przedstawione badania pokazały, że pełna wersja outsourcingu logistycznego typu 3PL lub 4PL jest rzadko stosowana w polskich sklepach internetowych. Kolejnym charakterystycznym dla handlu elektronicznego modelem, który został omówiony szczegółowo, był dropshipping. Przedstawione cechy tej formy outsourcingu logistycznego pokazały, że ze względu na niskie bariery wejścia jest to idealne rozwiązanie dla mikroprzedsiębiorstw. Dropshipping jest modelem logistycznym, którego rozwój w najbliższych latach może zmienić oblicze polskiego handlu elektronicznego. Zaproponowany model symulacyjny dropshippingu, umożliwiający przeprowadzenie analizy typu what-if, może być wykorzystywany zarówno do celów edukacyjnych, np. przez studentów uczęszczających na przedmioty dotyczące handlu elektronicznego, jak również przez menedżerów. W monografii dużo uwagi poświęcono modelowi długiego ogona, który jest charakterystyczny dla horyzontalnych sklepów internetowych. Zaskakującą kwestią dotyczącą problemu długiego ogona, jest nie funkcjonowanie Prawa Pareto w przypadku, gdy długi ogon, a nie bestsellery, generuje większość zysków. Jednak, jak wynika z przeprowadzonych badań, tysiąc pozycji asortymentowych, to zbyt mała liczba, aby można mówić o długim ogonie - przy takiej liczbie produktów Prawo Pareto wciąż jest spełnione. Można zauważyć, że w skali globalnej handel elektroniczny zmienia strukturę asortymentową popytu - sprzedaż produktów niszowych wypycha sprzedaż bestsellerów. Właściwe zarządzanie długim ogonem może przynieść znaczne zyski przedsiębiorstwu (tak jak ma to miejsce na przykład w przypadku sklepu Amazon.com), lecz także może stać się źródłem problemów (tak jak w przypadku opisanego przypadku sklepu Silvertobacco.pl), dlatego szczegółowo opisano wady i zalety długiego ogona w sklepie internetowym oraz zasady funkcjonowania ekonomii długiego ogona. Zaproponowana implementacja modelu długiego ogona wydaje się być odpowiednim narzędziem, 8

9 umożliwiającym symulację typu what-if i może być wykorzystywana jako narzędzie szkoleniowe, pokazujące pewne mechanizmy związane z rozwijającymi się rynkami e-commerce, takie jak np. wpływ liczby pozycji asortymentowych na poziom zysków e-sklepu. Zaproponowany model decyzyjny pozwala na określenie odsetka towaru z oferty, jaki sklep powinien posiadać w magazynie. Jest próbą sformalizowania wiedzy dotyczącej modeli logistycznych w sklepach internetowych, a także zwrócenia uwagi na cechy charakterystyczne handlu elektronicznego, które powinny mieć odzwierciedlenie w stosowanych rozwiązaniach logistycznych. Zaproponowany model decyzyjny wydaje się być użyteczny zarówno z punktu widzenia zastosowań praktycznych, jak również stanowi krok naprzód w dziedzinie teorii zarządzania logistycznego w sklepach internetowych. Omawiając problematykę dotyczącą zarządzania asortymentem i sterowania zapasami w sklepie internetowym przedstawiono dwa autorskie modele służących optymalizacji zawartości magazynu. Opracowując wielokryterialną analizę ABC przeznaczoną dla sklepu internetowego, zwrócono uwagę na dodatkowe kryteria dotyczące handlu elektronicznego, które dotąd nie były brane w literaturze pod uwagę. Autorski zestaw kryteriów pozwolił uzyskać model, który jest lepiej przystosowany do warunków internetowych. Kolejny model opracowany przez autora, symuluje obroty magazynowe w sklepie internetowym. Zaproponowany symulator realizujący analizę what-if może stać się pomocnym narzędziem dla menedżera, przedsiębiorstwa posiadającego sklep internetowy, jak również stanowi narzędzie dydaktyczne, pozwalające na ukazanie obrotów magazynowych w środowisku handlu elektronicznego. Obszerna część monografii prezentuje wyniki kilkuletnich badań przeprowadzanych przez autora w polskich sklepach internetowych. W analizowanych sklepach można zaobserwować zróżnicowany poziom odsetka towarów dostępnych w magazynie. Jest to element charakterystyczny dla sklepów internetowych i autor nie spotkał w literaturze podobnych badań. Odsetek ten zależy od kilku aspektów, z których przeanalizowano: branże, w których działają sklepy, liczbę zatrudnionych pracowników i czas istnienia sklepów. Z przeprowadzonych badań wynika, że średnioważony odsetek asortymentu dostępny w magazynie maleje wraz z liczbą oferowanych pozycji asortymentowych, rośnie natomiast wraz z liczbą zatrudnionych pracowników. Inny interesujący wynik, który warto tu przytoczyć, pokazuje, że sklepy czysto internetowe (ang. pure play) znacznie częściej stosują najbardziej skrajne rozwiązania logistyczne dotyczące magazynu (mniej niż 10% towarów z oferty dostępnych w magazynie oraz wszystkie towary dostępne w magazynie). Rozwiązania pośrednie są częściej stosowane w przedsiębiorstwach posiadających również tradycyjny kanał sprzedaży. 9

10 Analizie poddano również popyt w sklepach internetowych. Wskazano wyróżniki dotyczące handlu elektronicznego takie, jak: heterogeniczność konsumentów, brak ograniczeń geograficznych, a także znaczące wahania popytu związane z internetowymi narzędziami marketingowymi, takimi jak mailing, czy kampanie w serwisach społecznościowych. Ze względu na nieregularny charakter popytu w sklepach internetowych zaproponowano model wykorzystujący algorytmy genetyczne, charakteryzujący się dużą liczbą identyfikowanych parametrów krzywej popytu, w celu uzyskania jak najmniejszych błędów prognozy. Zaprezentowano również wyniki badań przeprowadzonych wśród polskich sklepów internetowych, dotyczące prognozowania popytu. Wyniki z lat 2009, 2010 i 2012 pokazują, że na przestrzeni 4 lat nie nastąpiły znaczące zmiany w metodach prognozowania popytu stosowanych przez polskie sklepy internetowe. Stwierdzono również, że stopień wykorzystania zaawansowanych narzędzi informatycznych przy prognozowaniu popytu w polskich sklepach internetowych jest niewielki i nie zaobserwowano tendencji rosnącej. Tym bardziej wskazana jest popularyzacja takich rozwiązań, jak opracowany autorski model wykorzystujący algorytmy genetyczne. Newralgicznym elementem przepływów logistycznych dotyczących sklepów internetowych jest dostarczenie przesyłki do klienta końcowego, dlatego zagadnieniu temu poświęcono osobny rozdział monografii. Ten istotny wyróżnik handlu elektronicznego w stosunku do handlu tradycyjnego jest źródłem wielu problemów i często decyduje o ocenie sklepu przez klienta. Terminowość dostawy, jej cena, a także trudno mierzalne czynniki, takie jak stopień uprzejmości kuriera, czy stan paczki w momencie doręczenia są istotnymi czynnikami decydującymi o poziomie obsługi klienta. Zdecydowana większość badanych sklepów internetowych dostawę przesyłki do klienta zleca zewnętrznym firmom przewozowym pocztowym lub kurierskim, dlatego też wybór odpowiedniego partnera logistycznego można uznać za strategiczny z punktu widzenia realizacji zamówień przez sklep internetowy. Jak wynika z przeprowadzonych badań, zdecydowana większość sklepów internetowych pozytywnie ocenia współpracę z firmą kurierską. Wysoki poziom usług kurierskich jest wymuszony konkurencyjnością rynku, który przypomina bardziej konkurencję monopolistyczną niż oligopol, ze względu na liczbę podmiotów i stopień koncentracji rynku, jak również znaczne zróżnicowanie cen poszczególnych operatorów kurierskich. Rynek e-commerce z roku na rok generuje coraz większy popyt na usługi pocztowo-kurierskie. Do tej pory silną pozycję na polskim rynku e-handlu zdobyli: Poczta Polska oraz firmy kurierskie takie jak UPS Polska, DPD Polska oraz DHL Express. Sklepy internetowe, aby przyciągnąć jak największą liczbę klientów, starają się coraz lepiej dopasować wachlarz dostępnych form wysyłki oferowanych towarów. Przeprowadzono szczegółową dekompozycję procesu zamawiania. Zwrócono tu uwagę na różne warianty procesu kompletacji zamówienia, które wiążą się z dostępnością lub brakiem 10

11 poszczególnych składowych realizowanego zamówienia. Przeanalizowano również problem ostatniej mili, dokonując klasyfikacji jego przyczyn, ze względu na jego źródło. Określono, że część przyczyn leży po stronie przewoźnika lub sklepu internetowego, część po stronie klienta, a część to przyczyny zewnętrzne. Wskazano, że kierunkiem, w którym zmierzać będzie rozwój metod dostawy będą punkty odbioru paczek (ang. collection delivery points CDPs). Wśród innych, niezwykle istotnych elementów zarządzania logistycznego, które mogą wpływać na ograniczenie problemów ostatniej mili, są: informowanie klienta o stanie realizacji zamówienia, udostępnienie klientowi trackingu paczki, udostępnienie klientowi danych kontaktowych przewoźnika paczki. Przeprowadzone analizy 1200 polskich sklepów internetowych, w kontekście czasu realizacji zamówień, pozwoliły na wysunięcie kilku ogólnych wniosków. Biorąc pod uwagę średni minimalny czas realizacji zamówienia stwierdzono, że zdecydowana większość sklepów nastawiona jest na natychmiastową realizację zamówień, przynajmniej w przypadku części swojego asortymentu. Zdecydowana większość sklepów informuje o dostępności towarów w magazynie, natomiast tylko niewielki odsetek sklepów podaje klientowi konkretny stan magazynowy produktu. Biorąc pod uwagę analizowane zależności pomiędzy badanymi zmiennymi stwierdzono występowanie wysokiej korelacji między odsetkiem sklepów informujących o czasie realizacji zamówienia na stronie produktu, a minimalnym czasem realizacji zamówienia. Stwierdzono również dodatnią korelację między średnioważonym odsetkiem towaru w magazynie, a odsetkiem sklepów informujących o dostępności towaru oraz podających konkretny stan magazynowy, a także ujemną korelację między średnioważonym odsetkiem towaru w magazynie, a minimalnym czasem realizacji zamówienia. Wyniki badań konsumentów wskazały, że trzy czwarte klientów sprawdza czas realizacji zamówienia, natomiast dla co piątego klienta czas realizacji zamówienia ma decydujące znaczenie przy zakupie towaru. W ponad 90% przypadków konsumenci uznali, że czas realizacji zamówienia był zawsze lub zwykle zgodny z podanym na stronie sklepu, co pozytywnie świadczy o terminowości dostaw. Reasumując, poznanie różnic między zarządzaniem logistycznym w sklepach internetowych i handlu tradycyjnym, pozwala optymalizować sterowanie zapasami, zarządzanie asortymentem a także usprawnić proces realizacji zamówień. Omawiana tematyka jest bardzo szeroka i warto ją wciąż pogłębiać w wielu kierunkach. Rozwój handlu elektronicznego, który nastąpi w najbliższych latach, spowoduje zapewne wzrost popytu na tego typu opracowania, które obecnie można uznać za niszowe. Opracowana monografia ma charakter naukowy, lecz warto podkreślić również praktyczne możliwości wykorzystania opisanych badań przez menedżerów zajmujących się handlem elektronicznym. 11

12 Osiągnięte wyniki, oraz przyjęte założenia poddawane były dyskusji naukowej podczas szeregu wystąpień na krajowych i międzynarodowych konferencjach (Tabela 2). Tabela 2. Konferencje naukowe oraz tytuły wystąpień powiązanych bezpośrednio z monografią Lp. Nazwa konferencji Tytuł wystąpienia Rok 1. Szkoła Symulacji Systemów Propozycja modelu symulacyjnego 2003 Gospodarczych wspomagającego zarządzanie zapasami w sklepie internetowym 2. Szkoła Symulacji Systemów Propozycja modelu pośrednika 2006 Gospodarczych internetowego i tradycyjnego. 3. Szkoła Symulacji Systemów Problem długiego ogona. Propozycja 2007 Gospodarczych modelu e-sklepu 4. Szkoła Symulacji Systemów Model dropshippingu w sklepie 2008 Gospodarczych internetowym. 5. System Architecture and Technology Genetic algorithms in forecasting of 2009 internet shops demand 6. Szkoła Symulacji Systemów System wspomagania decyzji w zakresie 2010 Gospodarczych 7. IADIS International Conference E- Society 2011 logistyki sklepów internetowych ABC analysis in an internet shop : a new set of criteria Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych Jestem autorem lub współautorem 68 publikacji naukowych (59 po uzyskaniu stopnia doktora nauk ekonomicznych), oraz jednej publikacji popularno-naukowej i dwóch raportów. Wśród publikacji naukowych są 32 artykuły z punktacją MNiSW (Tabela 3). Tabela 3. Zestawienie liczbowe publikacji Publikacje naukowe Liczba publikacji Liczba publikacji po obronie doktoratu ogółem monografie 1 1 rozdziały w książkach zasięg międzynarodowy 4 4 rozdziały w książkach zasięg krajowy artykuły z punktacją MNiSW referaty zasięg międzynarodowy 5 3 referaty zasięg krajowy 4 3 redaktorstwa zasięg krajowy 1 1 publikacje indeksowane w Web of Science (od 2009 r.):

13 W sumie uzyskałem 354 punktów liczonych zgodnie z punktacją MNiSW (333 po obronie doktoratu), natomiast odliczając punkty współautorów osiągnąłem odpowiednio: 242,1 oraz 225,1 punkty (Tabela 4). Tabela 4. Zestawienie punktów zgodnie z punktacją MNiSW Całkowita liczba punktów Sumaryczna liczba punktów zgodnie z punktacją MNiSW po obronie doktoratu od 2002r ,1 Sumaryczna liczba punktów zgodnie z punktacją MNiSW ,1 (*) Punkty wyliczono zgodnie z udziałami podanymi załączniku 4. Po odjęciu punktów przypadających na współautorów (*) Przed uzyskaniem doktoratu moje zainteresowania badawcze dotyczyły systemów wspomagających zarządzanie zapasami, w tym systemów wspomagania decyzji oraz wykorzystania modelowania symulacyjnego w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Po uzyskaniu stopnia doktora nauk ekonomicznych, moje zainteresowania naukowe zaczęły ewoluować w kierunku handlu elektronicznego. Elementy dotyczące zarządzania logistycznego w e-handlu zostały zawarte w monografii, jednak oprócz podejmowanych w niej tematów moje zainteresowania naukowe objęły również kilka innych obszarów, które zostaną opisane poniżej. W publikacji [54] opisałem sklepy internetowe jako szansę rozwoju dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Przedstawiłem również autorską propozycję kryteriów służących ocenie konkurencyjności sklepów internetowych [16]. Opracowałem również strukturę funkcjonalną sklepów internetowych [13]. Oprócz sklepów internetowych analizowałem rynek aukcji internetowych, omawiając strukturę rynku oraz jego szanse rozwoju i zagrożenia [55]. Badałem także rynek internetowych serwisów porównywania cen dokonując ich klasyfikacji, omawiając modele przychodów i funkcjonalności, jak również ich wpływ na strukturę rynku [20]. W [5] dokonałem klasyfikacji internetowych serwisów usługowych, oraz omówienia zalet i wad sprzedaży usług przez Internet. Obserwując dynamikę rozwoju handlu elektronicznego, starałem się określić determinanty rozwoju rynku e-commerce w Polsce [15]. Uwagę badawczą skupiłem także na opracowaniu modelu klienta sklepu internetowego. Zaproponowany model zachowania klienta można przybliżyć w postaci grafu opisującego możliwe do podjęcia przez niego akcje. Jako węzły grafu przyjęto strony www, będące pewną instancją sklepu, określającą środowisko decyzyjne klienta. Model został opisany w: [14]. Swoje zainteresowania naukowe kierowałem także w kierunku wykorzystywania Internetu przez polskie przedsiębiorstwa. Wraz z dr Edytą Rupuszyńską-Surmą przeprowadziłem badania, których 13

14 celem było określenie zakresu wykorzystania Internetu w aptekach na Dolnym Śląsku. Na przełomie 2005 i 2006 roku zrealizowaliśmy badania ankietowe oraz wywiady z pracownikami aptek i firm tworzących oprogramowanie dla aptek. Dane statystyczne udostępniła również Wrocławska Izba Aptekarska i Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Farmaceutycznej we Wrocławiu. Do analiz zostało zakwalifikowanych 261 poprawnie wypełnionych ankiet, badaniem więc objęto prawie 30% wszystkich aptek na Dolnym Śląsku. W badaniach określono również zakres zastosowania elektronicznych systemów zamawiania leków (ESZL) w aptekach dolnośląskich oraz rodzaje wykorzystywanych programów gospodarki magazynowej. Przeanalizowano korzyści oraz niedogodności dostrzeżone przez użytkowników ESZL. Szczególną uwagę zwrócono na wpływ ESZL na proces zamawiania leków oraz zarządzanie gospodarką magazynową. Przeprowadzone badania, skutkowały publikacją czterech artykułów: [31], [32], [33], [34]. Zainteresowania badawcze skierowałem także ku analizie sprzedaży zagranicznej realizowanej przez sklepy internetowe. Jak pokazałem w artykule [41] handel elektroniczny w swojej istocie jest predestynowany do obsługi klientów z całego świata, stanowi więc szansę dla polskich przedsiębiorstw, które zamierzają wejść na rynki zagraniczne. W pracy [23] określiłem kroki, jakie musi przejść przedsiębiorstwo, które zamierza wejść na rynki zagraniczne dzięki wykorzystaniu sklepu internetowego. Badania sprzedaży zagranicznej realizowanej przez polskie sklepy internetowe, przeprowadzone wspólnie z mgr Łukaszem Latusem pokazały, że sprzedaż wewnątrz-wspólnotowa do krajów UE oraz eksport stanowią margines obrotów e-sklepów [49]. Pojawiła się więc potrzeba opracowania listy barier, które utrudniają ekspansję polskich sklepów internetowych na rynki zagraniczne [50] (artykuł zrealizowany również z mgr Łukaszem Latusem). Swoje zainteresowania badawcze skupiłem również na bardzo istotnym elemencie sklepów internetowych, jakim jest system rekomendacji. Zwróciłem uwagę, że większość dostępnych w literaturze rozwiązań koncentruje się na optymalizacji pod kątem popytu, natomiast strona kosztowa, związana z towarami zalegającymi w magazynie jest praktycznie pomijana. Pomysł zbudowania wielokryterialnego systemu rekomendacji, który brałby pod uwagę nie tylko potencjał popytowy, ale również koszty magazynowania towarów, został zrealizowany w publikacji [3], napisanej wspólnie z dr Grażyną Suchacką. Od maja 2014r. jestem wykonawcą w grancie NCN, zatytułowanym Ekonomiczne konsekwencje kształtowania się opinii i podejmowania decyzji przez konsumentów: Modelowanie agentowe dyfuzji innowacji (OPUS, panel HS4), w charakterze eksperta od handlu elektronicznego. Mój zakres badawczy obejmuje analizę dyfuzji innowacji na przykładzie książek elektronicznych (e-booków). 14

15 W tabeli 5 zawarłem indeksy cytowań, opracowane przez Google Scholar, natomiast w Tabeli 6 indeksy cytowań na podstawie danych z systemu Publish or Perish. Posiadam dwa cytowania w bazie Web of Science. Tabela 5. Indeksy cytowań na podstawie Google Scholar Wszystkie Od 2009 Cytowania h-indeks 5 4 źródło: (dane na dzień r) Tabela 6. Indeksy cytowań na podstawie Publish or Perish Cytowania 72 h-indeks 5 g-indeks 6 hc-indeks 3 źródło: Publish or Perish dane na dzień r. Podczas swojej aktywności zawodowej brałem udział w 14 konferencjach naukowych, w tym w siedmiu nie powiązanych z monografią (nie zawartych w Tabeli 2). Tabela 7. Udział w konferencjach nie powiązanych z monografią Nazwa konferencji Międzynarodowa konferencja Information Systems Architecture and Technology 1999 Informatyka w Zarządzaniu, Marketingu i Inżynierii Produkcji, Zakopane 1999 Międzynarodowa konferencja Information Systems Architecture and Technology '2000 Szkoła Symulacji Systemów Gospodarczych 2004r. I Konferencja Europeistyczna Polska w przededniu wejścia do Unii Europejskiej. System wyborczy Gospodarka Samorząd. 2004r. Szkoła Symulacji Systemów Gospodarczych 2005r. Międzynarodowa konferencja Computer Networks, 2013r. Rodzaj wystąpienia referat referat referat referat referat referat 15

16 Uczestniczyłem również w konferencjach branżowych dla praktyków, w charakterze zaproszonego eksperta (referat proszony): 1. Forum Handlu Elektronicznego DOBRY KUPIEC 2008 wygłoszony referat Z magazynem czy bez? A jeśli z magazynem, to jaka powinna być jego zawartość? 2. I Konferencja Nadawców Przesyłek Pocztowych i Kurierskich 2011 wygłoszony referat Struktura rynku e-commerce w Polsce, w tym liczba i metody dostarczania przesyłek Moja działalność naukowa została wyróżniona trzema nagrodami Rektora (Tabela 8). Tabela 8. Przyznane nagrody Rektora Rodzaj nagrody Rok uzyskania Nagroda zespołowa Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej 2007 w Nysie Nagroda indywidualna II stopnia Rektora Politechniki Wrocławskiej 2009 Nagroda indywidualna II stopnia Rektora Politechniki Wrocławskiej