Strategia Rozwoju Gminy Strzelce Krajeńskie

Transkrypt

1

2 SPIS TREŚCI WSTĘP. 4 I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY Informacje ogólne Organizacja wewnętrzna Gminy 7 3. Charakterystyka sfery społecznej Ludność Bezrobocie Pomoc społeczna Przeciwdziałanie patologiom społecznym Sytuacja mieszkaniowa Edukacja Podstawy społeczeństwa informacyjnego Charakterystyka sfery gospodarczej Podmioty gospodarcze Rolnictwo Finanse Infrastruktura Transport Ochrona środowiska Elektroenergetyka Środowisko przyrodnicze Współpraca z zagranicą Upowszechnianie kultury, sportu i turystyki Kultura Sport i turystyka Gmina na tle otoczenia 40 2

3 II. CELE ROZWOJUGMINY Analiza SWOT Identyfikacja mocnych i słabych stron Gminy Strzelce Kraj Szanse rozwoju Gminy Zagrożenia rozwoju Strategiczny cel generalny Cele strategiczne i pośrednie Zadania w ramach założonych celów Rozwój zasobów ludzkich Rozwój infrastruktury technicznej Rozwój obszarów wiejskich Poprawa stanu środowiska naturalnego, warunków życia mieszkańców 55 i bezpieczeństwa publicznego Promowanie walorów naszej Gminy i rozwój funkcji 56 turystycznej Rozwój kultury, kultury fizycznej, sportu oraz współpraca z 56 zagranicą. III. SPIS TABEL.. 57 IV. SPIS WYKRESÓW. 58 3

4 WSTĘP Strategia Rozwoju Gminy jest kompleksowym dokumentem określającym perspektywy rozwoju Gminy Strzelce Krajeńskie na najbliższe 8 lat. Zakłada etapowy proces budowania przyszłości Ziemi Strzeleckiej. Przedstawia sytuację społeczno-ekonomiczną gminy, formułuje cele i zawiera opis strategii zmierzającej do osiągnięcia rozwoju społecznego, gospodarczego. Strategiczną misją programu jest ukształtowanie gminy jako regionu: otwartego dla wszystkich zamierzających inwestować w jego rozwój, racjonalnie i efektywnie wykorzystującego położenie geograficzne i potencjał wytwórczy, sukcesywnie podnoszącego swe walory turystyczne, ekologiczne i rekreacyjne, dbającego o rozwój kultury i zachowanie cennych wartości kulturowych - historycznych, kształtującego kadry dla potrzeb rozwijającej się gminy. Aktualizacja dokumentu została przygotowana na podstawie Studium Zagospodarowania Przestrzennego Gminy, Strategii Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Strzelecko-Drezdeneckiego. Formułując cele oparto się na wnioskach mieszkańców Gminy. Projekt był przedmiotem szczegółowej analizy komisji Rady Miejskiej.. 4

5 I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY 1. Informacje ogólne Region strzelecko - krajeński, położony w północno-wschodniej części województwa lubuskiego stanowi jeden z najciekawszych obszarów krajoznawczych tej części kraju. Leży na pograniczu południowej części wysoczyzny pomorskiej i północnej części pradoliny Noteci. Ogólna wysokość n.p.m. waha się w granicach od 26 do 129 m. 5

6 Jedną z cech stanowiących o malowniczości regionu jest urozmaicona rzeźba terenu, bogate zasoby wód otwartych i śródleśnych. Wielkim naturalnym walorem naszej gminy są lasy zajmujące 36,6% całej powierzchni. Część ich objęta jest ochroną przyrodniczą ze względu na unikalne wartości. Bogactwem regionu jest żyzna ziemia i korzystny mikroklimat. Gmina posiada również bazę surowcową kruszywa naturalnego, którą stanowią złoża żwirowo - piaszczyste i złoża piaszczyste. Dzieje historyczne Strzelec Krajeńskich sięgają daleko w przeszłość. W okresie kształtowania się państwa polskiego nasz obszar zyskał znaczenie strategiczne i handlowe. Powstawały grody broniące szlaków handlowych oraz strzegące granicy. W drugiej połowie XIII wieku w miejscu zniszczonego grodu myśliwskiego założyciel miasta, margrabia Konrad buduje potężne kamienne fortyfikacje, kościół farny i ratusz. Po dziś dzień wspaniale zachowały się mury obronne opasające dookoła miasto, na długości 1640 metrów. Stanowią one wyjątkowej urody atrakcję turystyczną. Mury obronne z XIII wieku Podczas II wojny światowej Strzelce Krajeńskie zostały zniszczone w około 80%. Wyzwolenie regionu strzelecko - krajeńskiego nastąpiło pod koniec stycznia 1945 roku. Jeszcze w czasie trwania działań wojennych przystąpiono do odbudowy zniszczeń i zagospodarowania terenu. 6

7 Strzelce Krajeńskie były siedzibą władz powiatu i należały do województwa poznańskiego, a następnie do zielonogórskiego i gorzowskiego. W wyniku reform administracyjnych znalazły się w granicach województwa lubuskiego. Miasto Strzelce Krajeńskie leży nad jeziorami Górnym i Dolnym, przy międzynarodowej trasie Berlin - Kostrzyn - Gorzów - Gdańsk - Królewiec z dostępem do szlaku kolejowego Kostrzyn - Krzyż - Tczew. Posiada także dogodne połączenia drogowe z resztą kraju. 2. Organizacja wewnętrzna Gminy Gmina Strzelce Krajeńskie zajmuje obszar o powierzchni ha. W zakresie realizacji zadań administracji samorządowej Gmina podzielona jest na 21 sołectw. Do największych siedzib jednostek pomocniczych należą: Bobrówko, Brzoza, Licheń, Lipie Góry, Ogardy, Tuczno i Wielisławice. Ośrodkiem administracji samorządowej stopnia podstawowego i siedzibą powiatu strzelecko-drezdeneckiego są Strzelce Krajeńskie liczące blisko 7

8 11 tysięcy mieszkańców i stanowią one regionalne centrum życia społeczno - gospodarczego i kulturalnego. Ponadto w Gminie funkcjonują instytucje ponadgminne takie jak: Sąd Rejonowy, Prokuratura Rejonowa, Powiatowy Urząd Pracy, Powiatowa Komenda Policji, Powiatowa Straż Pożarna, Nadleśnictwo Strzelce Kraj., PKO BP, Bank PEKAO S.A. grupa PEKAO S.A, Bank Spółdzielczy, PZU. Starostwo Powiatowe Sąd Rejonowy 8

9 Prokuratura Rejonowa Powiatowa Komenda Policji Powiatowy Urząd Pracy Nadleśnictwo Strzelce Kraj. Powiatowa Komenda Straży Pożarnej Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy S.A. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji - Biuro Terenowe Rolnictwa 9

10 3. Charakterystyka sfery społecznej 3.1. Ludność Tereny Gminy Strzelce Krajeńskie należą do ziem odzyskanych po II wojnie światowej. W związku z tym, zamieszkująca Gminę ludność jest napływowa głównie z terenów polski wschodniej, centralnej i południowej. Według danych ewidencji i ruchu ludności na dzień r. ludność miasta i gminy Strzelce Krajeńskie liczyła ogółem mieszkańców, w tym kobiet i mężczyzn. Szczegółowe dane przedstawiają poniższe tabele. Struktura ludności według płci i wieku / r./ Tabela 1 Wiek pow.65 pow.65 Razem Płeć M K M K M K M K M K M K M+K Strzelce Kraj Gmina Razem Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. Ruch naturalny ludności / r./ Tabela 2 Gmina Urodzenia ogółem Zgony ogółem Napływ ludności Odpływ ludności Strzelce Krajeńskie Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. 10

11 3.2. Bezrobocie Kluczowym problemem gospodarczym i społecznym w Gminie jest wysoki poziom bezrobocia z ukształtowaną tendencją wzrostu w ostatnich latach. Gmina już od kilku lat zaliczana jest do gmin zagrożonych bezrobociem strukturalnym. Zjawisko to ma ujemny wpływ na rozwój społeczny i ekonomiczny naszego regionu. W roku 2000 w grupie osób bezrobotnych ok. 1,5% stanowiły osoby z wykształceniem wyższym, w 2001 ok. 1,7%, a w 2002 ok. 2,3% podczas gdy osoby z wykształceniem podstawowym stanowiły w tych latach ok. 40%. Nasila się zjawisko bezrobocia długofalowego. W 2000 r. - 18%, w 2001r. 21,9% a w 2002 r. 25,6% ogółu bezrobotnych w Gminie stanowili bezrobotni długookresowi. Równie niepokojącym zjawiskiem jest utrzymywanie się wysokiego bezrobocia wśród ludzi młodych do 24 roku życia. W 2000 r. stanowili oni ok. 27,8 ogółu bezrobotnych, w 2001 r. ok. 26,9% a w 2002 r. 25,3%. Duży także udział w strukturze bezrobotnych stanowią osoby w wieku lat w 2000 r. 24,2%, w 2001r. 24,4% i w 2002 r. 25,8% ogółu bezrobotnych. Tabela 3 Liczba bezrobotnych Bezrobotni ogółem 2000 rok 2001 rok 2002 rok w tym kobiety Opracowanie własne. Dane z Powiatowego Urzędu Pracy w Strzelcach Kraj. 11

12 Wykres 1: Stopa bezrobocia w Powiecie Strzelecko-Drezdeneckim 40,00% 30,00% 25,03% 30,40% 31,40% 31,03% 20,00% 10,00% 0,00% 1999r. 2000r. 2001r. 2002r. Opracowanie własne. Dane z Powiatowego Urzędu Pracy w Strzelcach Kraj Pomoc społeczna W latach na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej przeznaczono ogółem zł. Tabela 4 Udzielona pomoc społeczna w poszczególnych latach Rok Ilość osób Ilość rodzin Opracowanie własne. Dane z Ośrodka Pomocy Społecznej w Strzelcach Kraj. W wymienionym okresie z wypoczynku letniego skorzystało 339 dzieci. Łącznie na dożywianie dzieci w okresie 4 lat wydano kwotę zł. Tabela 5 Dożywianie dzieci w szkołach Rok Ilość dzieci Ilość placówek Opracowanie własne. Dane z Ośrodka Pomocy Społecznej w Strzelcach Kraj. 12

13 Odrębna pomoc udzielana jest mieszkańcom Gminy w ramach dodatków mieszkaniowych czyli częściowe pokrycie wydatków mieszkaniowych. W sumie w latach wydatkowano na ten cel zł. Dodatki mieszkaniowe Rok Kwota wypłaconych dodatków Tabela 6 Ilość dodatków mieszkaniowych Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. W listopadzie 2001 roku uruchomiona została noclegownia dla bezdomnych wraz z Punktem Pomocy Rodzinie w Kryzysie, dysponująca łącznie 40 miejscami noclegowymi. Prężnie działa również Klub Seniora, który zabezpiecza potrzeby emerytów i rencistów pragnących aktywnie działać w jesieni życia Przeciwdziałanie patologiom społecznym Każdego roku przez Radę Miejską uchwalany jest gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, który swoim zakresem obejmuje lecznictwo odwykowe, działalność profilaktyczną, pomoc dzieciom i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych oraz działalność informacyjno edukacyjną obejmująca teren miasta i gminy. W ramach lecznictwa odwykowego działa Gminna Poradnia Leczenia Odwykowego. Klienci tam mogą uzyskać przede wszystkim pomoc psychologiczną z zakresu psychoterapii uzależnień. 13

14 W zakresie działalności profilaktycznej otwarty jest dla wszystkich mieszkańców Gminny Punkt Konsultacyjny wraz z telefonem zaufania. Punkt oferuje dyżury psychologa, konsultanta do spraw uzależnień od środków psychoaktywnych, terapeuty uzależnień, specjalisty do spraw zdrowia, prawnika, pedagoga i pracownika socjalnego. W ramach pomocy dzieciom i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych dofinansowane jest działanie Sieci Szkolnych Wiejskich Punktów Pomocy Dzieciom, których zadaniem jest pomoc dzieciom w trudnych sytuacjach życiowych. Organizowane są zajęcia psychokorekcyjne i nieobozowe akcje zimowe i letnie dla młodzieży. Częścią programu jest również profilaktyka II stopnia uzależnień od środków psychoaktywnych. Celem programu, opracowanego specjalnie dla niewielkich społeczności jest: dostarczenie młodzieży rzetelnej informacji o zagrożeniu i skutkach uzależnienia się od środków psychoaktywnych i przez to modelowanie ich postaw i świadomości oraz eliminowanie zachowań niepożądanych społecznie Sytuacja mieszkaniowa Potrzeby mieszkaniowe zaspakajane są lokalami uzyskiwanymi przede wszystkim z ruchu ludności. Aktualnie złożonych jest 84 wniosków osób ubiegających się i przydział lokalu mieszkalnego. Zaadaptowano na mieszkania budynki po zlikwidowanych szkołach i budynki biurowe przejęte od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Mieszkania oddane do użytku w 2001 roku Mieszkania ogółem Tabela 7 w tym w budownictwie indywidualnym MIASTO GMINA 5 3 Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. 14

15 Zasoby mieszkaniowe zamieszkane. Strzelce Kraj. Mieszkania zamieszkane razem w tys. W tym zamieszkane na stałe Strategia Rozwoju Gminy Strzelce Krajeńskie Izby w tys. Powierzchnia użytkowa mieszkań w tys. m 2 w mieszkaniach zamieszkałych stale Tabela 8 Ludność w mieszkaniach w tys 5,1 5,1 19,0 324,7 17,4 Miasto 3,1 3,1 11,6 189,4 10,2 Obszar 2,0 2,0 7,4 135,3 7,3 wiejski Dane: Raport z wyników spisów powszechnych 2002, Województwo Lubuskie. Podstawowe wskaźniki warunków mieszkaniowych. Tabela 9 Izb w 1 mieszkaniu Przeciętna liczba Osób w 1 mieszkaniu Osób na 1 izbę Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w m2 w mieszkaniach zamieszkałych stale na 1 osobę w m2 Strzelce Kraj. 3,8 3,44 0,92 64,2 18,6 Miasto 3,8 3,33 0,88 62,0 18,6 Obszar wiejski 3,7 3,61 0,98 67,5 18,6 Dane: Raport z wyników spisów powszechnych 2002, Województwo Lubuskie Edukacja Gmina dysponuje stosunkowo dobrze rozwiniętą siecią placówek oświatowo wychowawczych. Ogółem funkcjonuje sześć szkół podstawowych sześcioklasowych w tym pięć na wsi, jedno gimnazjum dla uczniów z terenu całej Gminy, Szkoła Muzyczna I Stopnia, Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego, Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy, Zespół Szkół, 15

16 Ośrodek Szkolenia i Wychowania Ochotniczego Hufca Pracy, na bazie którego utworzono trzyoddziałowe gimnazjum dla dorosłych, Poradnia Pedagogiczno Zawodowa oraz Punkt Wykładowy Akademii Rolniczej studia zaoczne, inżynierskie o kierunku Technika Rolna i Leśna. Obecnie kształcenie odbywa się w kierunku dwóch specjalności: Informatyka i Doradztwo w Technice Rolnej i Leśnej oraz Zarządzanie i Organizacja w Technice Rolnej i Leśnej. W mieście funkcjonują dwa przedszkola oraz jedno żłobko-przedszkole z jednym oddziałem przedszkolnym. Na terenie wsi w szkołach podstawowych działają przedszkola dla dzieci rocznego przygotowania przedszkolnego. Aktualnie w szkołach prowadzonych przez Gminę uczy się uczniów: - w gimnazjum 849 uczniów, w tym 83 uczniów w oddziałach dla dorosłych - w szkołach podstawowych 1.323uczniów. Do wszystkich przedszkoli uczęszcza 374 dzieci. Kadra pedagogiczna liczy 187 pedagogów. Wykres 2: Ilość uczniów w gimnazjum i szkołach podstawowych w latach / / / / / / / /2007 Gimnazjum Szkoły podstawowe Opracowanie własne. Dane z Zespołu Wychowawczego - Oświatowego w Strzelcach Kraj. 16

17 Do sieci szkół dostosowane jest dowożenie dzieci. Posiadamy cztery własne autobusy oraz wynajmujemy z PKS jako przewozy. Obecnie przewozimy 733 dzieci do gimnazjów 327, do szkół podstawowych 343 i do przedszkoli 63 dzieci. Wszystkie szkoły podstawowe i gimnazjum wyposażone są w komputery z tym, że gimnazjum i dwie szkoły podstawowe posiadają pracownie komputerowe z dostępem do Internetu. Natomiast cztery szkoły podstawowe na terenie wsi posiadają komputery w ilościach od 5 do 6 szt. i nie posiadają dostępu do Internetu. Komputery w tych szkołach były używane przez różne firmy, a przekazano je w formie darowizny. W pewnym zakresie sprzęt tego typu ogranicza możliwości dydaktyczne Podstawy społeczeństwa informacyjnego We wrześniu 1997 roku w Strzelcach Kraj. oddano do użytku nowoczesną cyfrową centralę telefoniczną. Od tego momentu nastąpił duży przyrost abonentów. Porównując rok 1996 do roku 2002 ilość abonentów wzrosła o 414%. Nasycenie siecią telefoniczną w mieście jest zadawalające: 28 na 100 mieszkańców, niższe jest natomiast na terenach wiejskich: 21 na 100 mieszkańców. Wskaźniki te znacznie wzrosną, jeżeli będziemy brali dodatkowo pod uwagę abonentów telefonii komórkowych. Coraz więcej gospodarstw domowych ma dostęp do sieci Internet, poprzez wydzwaniany dostęp do Internetu analogiczny lub cyfrowy oraz poprzez drogę radiową. Ograniczenia w tym zakresie związane są przede wszystkim z kosztem dostępu lub też nieopłacalnością rozbudowy sieci na terenach wiejskich ze względu na małą ilość odbiorców. Na ilość odbiorców na wsi wpływa także niski poziom wykształcenia. W grudniu 2003 roku zostanie uruchomione Gminne Centrum Informacji w ramach Programu Aktywizacji Zawodowej Absolwentów Pierwsza Praca. Umożliwi to naszym mieszkańcom dostęp do szerokiego zakresu informacji. 17

18 Liczba telefonów w Gminie Strzelce Kraj. Tabela 10 Rok Ogółem Miasto Wieś Opracowanie własne. Dane z Urzędu Telekomunikacji w Gorzowie Wlkp. 4. Charakterystyka sfery gospodarczej 4.1. Podmioty gospodarcze Gmina nie posiada, poza nielicznymi wyjątkami większych zakładów przemysłowych. Na naszym terenie szczególna rola przypada przedsiębiorstwom małym i średnim, charakteryzującym się wysoką dynamiką i elastycznością. Rozwój tych przedsiębiorstw napotyka jednak na bariery biurokratyczne oraz na trudną barierę do przezwyciężenia - barierę kapitałową. Niewielkie środki własne oraz drogi i trudny do uzyskania kredyt ukierunkowują te zakłady na produkcję prostą, nie wymagającą dużych nakładów, a więc mało konkurencyjną. Coraz więcej zakładów jest zadłużonych, ogranicza to ich finansową zdolność do inwestowania. Barierą wejścia na strzelecki rynek nowych podmiotów jest także brak odpowiedniej infrastruktury, w tym także teleinformatycznej. Hamuje to rozwój poprzez niemożność wykorzystania podstawowych przewag konkurencyjnych. Konieczna jest w tym zakresie budowa nowej infrastruktury i modernizacja istniejącej. Dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel. Co roku można zauważyć wzrost liczby tych placówek. 18

19 Liczba podmiotów gospodarczych L.p. Rodzaj podmiotu 1. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą Tabela 11 Ilość 2000r. 2002r Spółki prywatne Przedsiębiorstwa zagraniczne drobnej wytwórczości Przedsiębiorstwa komunalne Spółdzielnie 3 3 Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. Tabela 12 Handel / r/ L.p. Placówki 1999 rok 2000 rok Ilość 2001 rok 2002 rok 1. Domy towarowe i handlowe Supersamy Sklepy powszechne /sprzedaż towarów żywnościowych codziennego użytku/ Sklepy wyspecjalizowane /odzieżowe, motoryzacyjne/ Inne sklepy Restauracje Bary Punkty gastronomiczne Apteki Stacje benzynowe Hurtownie Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. 19

20 Wykres 3: Ilość placówek handlowych r. 2000r. 2001r. 2002r. Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. Według danych statystycznych na stan w dniu 31 grudnia 2001 roku w gospodarce narodowej, biorąc pod uwagę faktyczne miejsce pracy, bez osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą i spółek cywilnych, w których liczba pracujących nie przekracza 9 osób ogółem pracowało osób. W mieście 2870 osób, a na obszarze wiejskim 255. Najwięcej osób znalazło zatrudnienie w przemyśle - ogółem osób, następnie w edukacji 379 osób i w handlu 275 osób. Ludność w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym w Gminie Strzelce Kraj. Dane na dzień r. Tabela 13 Ogółem W wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym razem w tym kobiety razem w tym kobiety razem w tym kobiety Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ,6 Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego

21 4.2. Rolnictwo Gmina Strzelce Kraj. posiada typowo charakter rolniczy i dlatego rolnictwo stanowi jedną z głównych gałęzi gospodarki Gminy, wpływającą na poziom rozwoju i standard życia mieszkańców. Wieś jest miejscem zamieszkania dla osób z czego 49,7% stanowią kobiety. Udział ludności wiejskiej wynosi 41,8% ogółu mieszkańców Gminy. W porównaniu z miastem obszar wiejski charakteryzuje większy odsetek dzieci i młodzieży. Należy zaznaczyć, iż 40% mieszkańców wsi stanowi ludność w wieku powyżej 40 lat. Ze względu na niższy stopień mobilności grupa ta prawdopodobnie pozostanie na obszarach wiejskich. W zakresie wykształcenia nastąpiła poprawa, jednak nadal wykształcenie pracujących w rolnictwie pozostaje na bardzo niskim poziomie ogólnym i fachowym. Niski poziom wykształcenia ludności wiejskiej, obok niekorzystnego wpływu na tempo modernizacji rolnictwa, zmniejsza możliwość szerszego rozwinięcia pozarolniczej działalności gospodarczej na wsi jako alternatywnego zatrudnienia dla występujących nadwyżek siły roboczej. W wyniku zmian i przekształceń strukturalnych w Polsce obszary wiejskie zostały dotknięte problemem bezrobocia. Ludność z terenów wiejskich stanowi grupę podwyższonego ryzyka czyli szczególnie narażonych na utratę pracy i długotrwałe pozostawanie bez niej, a proces dopasowania się bezrobotnych do nowych wymagań rynku pracy jest powolny. 50% ogółu bezrobotnych w Gminie zamieszkuje tereny wiejskie z czego 50% to kobiety. Do negatywnych zjawisk można również zaliczyć rosnącą liczbę osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku. Efektem tego jest odpływ młodych ludzi do miast w poszukiwaniu pracy i źródeł dochodu. W porównaniu do miasta znacznie gorsze jest wyposażenie gospodarstw domowych: brak sieci gazowej, brak kanalizacji ogólnospławnej. 21

22 Gospodarka ściekowa oparta jest przede wszystkim na szambach. Mniej mieszkań wyposażonych jest w ciepłą wodę, centralne ogrzewanie, telefony. Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna na wsi stanowi jedną z najpoważniejszych barier wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Nieodpowiedni stopień rozwoju infrastruktury wiejskiej nie tylko obniża standard życia i gospodarowania, lecz także decyduje o słabej atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów. Pomimo odnotowanego w ostatnich latach znacznego tempa rozwoju infrastruktury wsi, potrzeby w tym zakresie są nadal bardzo duże. Ogólna powierzchnia zajmowana przez Gminę Strzelce Kraj. wynosi 31,857 ha w tym: Wykres 4: Struktura podziału ogólnej powierzchni 38% 2% 3% 2% 3% użytki rolne lasy i grunty leśne wody tereny komunikacyjne 52% tereny zabudowane nieużytki i tereny różne Opracowanie własne. Dane na dzień r. z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. W okresie transformacji w strukturze rolnictwa wystąpiły podstawowe zmiany: sektor publiczny uległ znacznemu zmniejszeniu, głównie w wyniku likwidacji państwowych gospodarstw rolnych; sektor prywatny umocnił swoją pozycję, chociaż nie jest jeszcze dominująca, w strukturze użytkowania ziemi rolniczej, ale jako zdolności rozwojowe, szczególnie z uwagi na złą sytuację dochodową w gospodarstwach indywidualnych, są niewystarczające. 22

23 Tabela 14 Powierzchnia użytków rolnych wg form własności. Stan na Lp. Formy własności Wielkość w ha 1. Państwowe Gospodarstwa Leśne Gospodarstwa indywidualne Agencja Nieruchomości Rolnych Mienie komunalne Grunty kościołów Grunty spółek prawa handlowego Ogółem Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. Większość użytków rolnych zajmują grunty rolne. Gleby Gminy wskazują generalnie średnią żyzność. 86% powierzchni użytków rolnych zajmują gleby średnie. Podział użytków rolnych w ha. Dane na r. Tabela 15 Ogółem Grunty rolne Sady Łąki trwałe Pastwiska użytki rolne trwałe Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. Wykres 5: Zestawienie użytków rolnych według klas. 3% 38% 11% 0% 48% Klasa II Klasa III Klasa IV Klasa V Klasa VI Opracowanie własne. Dane na dzień r. z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. 23

24 Gmina charakteryzuje się lesistością na poziomie 38% ogólnej powierzchni tj ha w tym: lasy i grunty leśne ha i grunty zadrzewione i zakrzaczone 194 ha. Według form własności większość stanowią lasy skarbu państwa ha, lasy prywatne 35 ha i mienie komunalne 10 ha. Teren Gminy obfituje w bogactwo gatunków roślin i zwierząt łownych. Wielkość wód powierzchniowych wynosi 2,1% ogólnej powierzchni. Systematycznie wzrasta powierzchnia obszarów chronionych. W 1991 roku został utworzony Barlinecko-Gorzowski Park Krajobrazowy. Ponad 80% jego obszaru pokrywają lasy stanowiące fragment kompleksu Puszczy Gorzowskiej. W stosunku do ogólnej powierzchni gminy Puszcza zajmuje 17,35%, natomiast powierzchnia otuliny ochronnej wynosi 15%. Uprawa zbóż jest domeną Gminy. Znaczący udział w uprawach zajmują także rzepak i ziemniaki. Gmina posiada Elewator Zbożowy o pojemności magazynowej ton. Tabela 16 Powierzchnia zasiewów w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Dane na r. Lp. Zasiewy ha % 1. Zboża ,2 2. Strączkowe na ziarno Ziemniaki 320 3,7 4. Przemysłowe 860 9,9 5. Pastewne 170 1,9 6. Pozostałe uprawy w tym warzywa Opracowanie własne. Dane. z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj ,3 Walory przyrodnicze obszarów wiejskich tworzą warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego w związku z coraz większym zainteresowaniem i zapotrzebowaniem na żywność ekologiczną. Rolnictwo ekologiczne jest 24

25 ważnym czynnikiem zwiększającym zatrudnienie na wsi, dostarcza nowych miejsc pracy oraz daje rolnikom dodatkowe źródło dochodu. Także rozwój działalności agroturystycznej stwarza ludności wiejskiej dodatkowe możliwości pracy, wykorzystanie istniejących zasobów mieszkaniowych, wykorzystanie produkowanej w gospodarstwie żywności o wysokiej jakości, przy jednoczesnym infrastruktury otoczenia, ochrony zabytków i środowiska. podnoszeniu poziomu kultury, Krajobraz kulturowy wsi obfituje w licznie zachowane pierwotne, pojedyncze obiekty o tradycyjnej zabudowie drewnianej, kościoły, kaplice, cmentarze, spichlerze, zespoły folwarczne, pałacowo-ogrodowe. Ich zachowanie i wykorzystanie stanowi doskonałe narzędzie do budowania wizerunku obszarów wiejskich i rolniczych na poziomie lokalnym i regionalnym. Na terenie poszczególnych sołectw znajdują się także obiekty pełniące funkcje kulturalne, rekreacyjne i sportowe, które wymagają często remontu lub doposażenia, a stanowią ważny element w rozwoju społecznokulturalnym wsi. Zachowanie dziedzictwa kulturowego przyczynia się do podkreślania indywidualności i wyjątkowości poszczególnych obszarów. 4.3 Finanse Na dochody Gminy składają się podatki i opłaty, dochody z majątku, subwencja ogólna, dotacje celowe na realizację zadań zleconych oraz na dofinansowanie zadań własnych, wpływy z samoopodatkowania mieszkańców, spadki, zapisy, darowizny i inne dochody. Średnie roczne dochody budżetu Gminy kształtują się w granicach ok zł. W latach dochody Gminy objęły kwotę zł. Zaplanowane wydatki i wydatkowane środki w analogicznym okresie wyniosły zł. Według wskaźnika podstawowych dochodów podatkowych Gminy do liczby mieszkańców gminy w latach średnio dochód wyniósł 217 zł na 1 mieszkańca. 25

26 Dochody budżetu Gminy Tabela 17 Rok Dochody podatkowe /zł/ Sprzedaż mienia /zł/ Subwencje /zł/ Dotacje i inne dochody /zł/ Udziały /zł/ Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. Budżet Gminy Tabela 18 Rok Dochody /zł/ Wydatki /zł/ Zobowiązania /zł/ Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. Wykres 6: Wskaźnik podstawowych dochodów podatkowych Gminy na 1 mieszkańca ,46 217,62 220,72 235, r. 2000r. 2001r. 2002r. Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. 26

27 Zasadniczy wpływ na realizację zadań ma wielkość zobowiązań. W budżecie Gminy stanowią poważną pozycję. Związane są one przede wszystkim z nakładami inwestycyjnymi, które są obecnie podstawą rozwoju Gminy. W latach udział nakładów inwestycyjnych do ogółu wydatków wyniósł zł co stanowi 21,4%. Wysokie jednak zadłużenie ogranicza dalsze możliwości inwestycyjne. Na realizację inwestycji Gmina pozyskała także środki pozabudżetowe. Łączna wysokość uzyskanych bezzwrotnych środków w analizowanym okresie wyniosła zł. W rankingu przeprowadzonym przez gazetę Wspólnota w zakresie ilości pozyskanych dotacji na inwestycje w latach dla miast powiatowych (Wspólnota nr 31-32, 3-10 sierpnia 2002 roku), miasto Strzelce Kraj. osiągnęło 14 pozycję w kraju na ogólną liczbę ponad 240 miast powiatowych. 27

28 Tabela 19 Prognoza kwoty długu Gminy Strzelce Krajeńskie, dane na dzień r. Wykonanie 2002 Projekt 2003 Prognoza 2004 Prognoza 2005 Prognoza 2006 Prognoza 2007 Prognoza 2008 Prognoza 2009 Prognoza 2010 Prognoza 2011 Dochody budżetu % dochodów budżetu (dopuszczalna wysokość zobowiązań) Wysokość zobowiązań na koniec roku 15% dochodów budżetu Łączna kwota zobowiązań przypadająca do spłaty w danym roku Opracowanie własne. Dane z Urzędu Miejskiego w Strzelcach Kraj. 28

29 5. Infrastruktura 5.1. Transport Dobrze rozwinięta jest sieć dróg lokalnych, jednak ich stan techniczny jest zły. Całkowita długość dróg publicznych na terenie Gminy wynosi 257,8 km. Długość dróg gminnych wynosi 136,7 km, z czego 48,4 km o nawierzchni twardej. Zły stan techniczny jest jednym z czynników wzrostu liczby wypadków na drogach. Transport drogowy w Gminie jest dominującą gałęzią całego potencjału transportowego zarówno w przewozach towarowych i pasażerskich. Niepokojącym zjawiskiem jest coraz większa likwidacja połączeń w przewozach pasażerskich obsługiwanych przez PKS, szczególnie na terenach wiejskich Ochrona środowiska Obecny stan środowiska wyznacza konieczność objęcia priorytetami zadania związane z ochroną wód, powietrza atmosferycznego, ziemi oraz zieleni. Działania te zmierzają do ograniczenia skażenia środowiska i powiązane są z koniecznością rozbudowy infrastruktury, a przede wszystkim budowy sieci kanalizacyjnej. Na terenie Gminy mamy 21 wodociągów wiejskich (brak w miejscowości Danków). Jakość wody pitnej jest względnie dobra, z wyjątkiem wód w Lipich Górach, Sokólsku i Żabicku. Woda w tych wodociągach charakteryzuje się dużą zawartością azotanów, które są pozostałością złej gospodarki ściekowej (niefrasobliwe postępowanie z ogromnymi ilościami gnojowicy oraz stosowanie dużej ilości nawozów sztucznych) prowadzonej przez byłe PGR-y i fermy wielkostadne. 29