PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH

Transkrypt

1 PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH NAGROBEK Ś. P. KAROLA JULIANA WIENIAWY DŁUGOSZOWSKIEGO Z 1922 ROKU NA ZABYTKOWYM CMENTARZU PRZY UL. KRAKOWSKIEJ W KROŚNIE Wykonawca dokumentacji: Hubert Lipka Krosno 2016

2 1. KARTA TYTUŁOWA A. IDENTYFIKACJA OBIEKTU - RODZAJ: NAGROBEK - imię i nazwisko artysty: nieznany - czas powstania pomnika: po 1922 roku - określenie obiektu: nagrobek wykonany z betonu wygładzany drobnoziarnistą gładzią cementową, na dwustopniowym obramieniu znajduje się betonowy cokół na którym znajdował się żeliwny krzyż ażurowy z inskrypcją zmarłego. Obecnie zachowany jest na nagrobku jego mały fragment. - ogólne wymiary: wysokość nagrobka, bez zachowanego krzyża: 110 cm wymiary krzyża wg karty obiektu z 1990 roku: wys.70 cm, szer. nieznana Wymiary obramienia : pierwszy stopień wys. 20 cm, szer. 220 x 120 cm drugi stopień wys. 20 cm, szer. 180 x 80 cm - adres przechowywania: zabytkowy cmentarz przy ul. Krakowskiej w Krośnie - użytkownik obiektu: Miasto Krosno - inwestor: Miasto Krosno B. DANE DOTYCZĄCE DOKUMENTACJI Autor dokumentacji wstępnej do prac konserwatorskich : Hubert Lipka mgr sztuki, absolwent A. S. P. Warszawa, Konserwator Dzieł Sztuki w zakresie Konserwacji i Restauracji Rzeźby Kamiennej i Elementów Architektury. Opisowa: 7 stron, format A4, Fotograficzna: 8 sztuk formatu 10 x 15 cm. 2. STAN ZACHOWANIA I PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ OBIEKTU Nagrobek Karola Juliana Wieniawy Długoszowskiego usytuowany jest na starym cmentarzu w Krośnie przy głównej alei w centralnej części cmentarza. Do naszych czasów zachował się w bardzo złym stanie i powinien zostać odnowiony. Opis przedstawienia: Obiektem przeznaczonym do konserwacji jest pomnik wykonany z betonu którego głównym elementem dekoracyjnym był ażurowy krzyż z owalną tablicą epitafijną odlany z

3 żeliwa. Grób posiada proste geometryczne kształty uzyskane poprzez szalowanie formy w trakcie jego budowy. Składa się z dwustopniowego obramienia mogiły na którym wylano cokół prostopadłościenny również dwustopniowy o czterospadowym zwieńczeniu w którym był zatopiony żeliwny krzyż. Obecnie do naszych czasów został się jego dolny fragment ze sceną przedstawiającą ś. w. Józefa z Jezusem. Rdzeń nagrobka zbudowano z betonu o dużej zawartości kruszyw skalnych z wierzchu wykańczany natomiast gładzią cementowo piaskową. Warstwa którą był wygładzany nagrobek obecnie odpada od betonowo - kamiennego rdzenia, który także znajduje się w złym stanie. Przez ubytki tynku widać że składniki sztucznego kamienia są rozluźnione na skutek wymywania się i zwietrzenia spoiwa cementowego. Prawdopodobnie konstrukcja betonu nie jest też zbrojona stalą lub uległa korozji, ponieważ obecnie cały nagrobek jest spękany. Pomnik jest zapadnięty nierówno w ziemi najbardziej zapadła się tylna część z cokołem. Karol Julian Wieniawa Długoszowski prawdopodobnie był krewnym Bolesława Wieniawy Długoszowskiego znanego dyplomaty, lekarza i osobistego adiutanta Józefa Piłsudskiego. Rodzina Długoszowskich posiadała dwór i majątek ziemski w Bobowie w okolicy Gorlic. Wg karty obiektu z 1990 roku znajdującej się WUOZ z Delegaturą w Krośnie nagrobek miał jeszcze wówczas inskrypcję na żeliwnym krzyżu która brzmiała: Ś P KAROL JULIAN WIENIAWA DŁUGOSZOWSKI PRZEŻYŁ LAT 62. ZMARŁ 25 / PROSI O ZDROWAŚ MARYJA! 3. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH A. WNIOSKI I ZAŁOŻENIA KONSERWATORSKIE Grób Karola Juliana Wieniawy Długoszowskiego znajduje się w centralnej części cmentarza przy głównej alei na przeciwko monumentalnego pomnika poświęconego powstańcom styczniowym. Ze względu na skromne wykonanie obiektu jest mało ciekawy artystycznie. Jego dekorację stanowił żeliwny ażurowy krzyż, który prawdopodobnie został celowo wyłamany z obiektu. W chwili obecnej na grobie nie ma żadnej inskrypcji poświęconej zmarłemu, bo ta znajdowała się na trzonie krzyża. Cały pomnik zapadł się do tyłu, jego struktura jest zwietrzała, a warstwa tynku od niego odpada. Priorytetem w odnowieniu pomnika jest rekonstrukcja żeliwnego krzyża wraz z inskrypcją. Należy to wykonać w oparciu o zdjęcie z 1990 roku znajdujące się na karcie obiektu WUOZ z Delegaturą w Krośnie oraz próbie odlezienia i powiększenia oryginalnego negatywu. Po przygotowaniu modelu trójwymiarowego modelu rekonstrukcji i zatwierdzeniu go

4 przez komisję konserwatorską wykonać odlew w odlewni żeliwa z zachowanym fragmentem istniejącym na obiekcie. Naprawę betonowego nagrobka należy rozpocząć od jego nieznacznego podniesienia wypoziomowania go na stalowych dwuteownikach i ubicia pod nim stabilnego fundamentu z betonu. Rekonstrukcje jego zwietrzałej struktury i gładzi tynkarskiej wykonać należy ze specjalistycznych zapraw i preparatów do wzmacniania betonu firm specjalizujących się w produkcji materiałów do naprawiania betonu. Ponieważ obiekt znajduje się przy alei można rozważyć opracowanie jego otoczenia i dojście z alei do niego kruszywem skalnym. B. PROPONOWANE POSTĘPOWANIE KONSERWATORSKIE REKONSTRUKCJA BRAKUJACEGO AŻUROWEGO KRZYŻA Z ŻELIWA 1. Wykonanie dokumentacji wstępnej opisowej i fotograficznej i jej kontynuacja do momentu zakończenia prac. 2. Demontaż zachowanego dolnego fragmentu krzyża z przedstawienień św. Józefa z Jezusem. 3. Wykonanie rysunku technicznego w odniesieniu się do zachowanych materiałów fotograficznych i wymiarów z karty obiektu z 1990 roku. 4. Wykonanie na rysunku technicznym modelu krzyża z wykorzystaniem pierwotnego fragmentu. 5. Wykonanie formy silikonowej i odlanie modelu z materiału twardego np. gips ceramiczny. 6. Odlanie docelowego pozytywu z żeliwa w odlewni. 7. W zależności od stopu żeliwa zabezpieczenie jego powierzchni farbą podkładową i z zawartością grafitu firmy Eddi Schmid lub równoważną. 8. Montaż do cokołu nagrobka. KONSERWACJA I NAPRAWA BETONOWEJ CZĘŚCI NAGROBKA 1. Odkopanie wokół i w polu pochówku fundamentów i sprawdzenie posadowienia betonowego grobu. 2. Prawidłowe wypoziomowanie całości nagrobka polegające na jego podniesieniu i podłożeniu ok. 4 stalowych dwuteowników i ubiciu nowego fundamentu pod nagrobkiem z betonu klasy b Naprawa betonowej struktury betonu za pomocą gruntu wzmacniającego Silicatfestger Firmy Remmers lub równoważnej. 4. Rekonstrukcja dużych ubytków betonowego rdzenia nagrobka zaprawą do betonu Betofix R4 firmy Remmers lub równoważnej. 5. Szpachlowanie i zacieranie warstwy wierzchniej nagrobka zaprawą drobnoziarnistą do

5 renowacji betonu Betofix RM firmy Remmers lub równoważnej. 6. Zabezpieczenie hydrofobowe betonu impregnatem Funcosil WS firmy Remmers lub równoważnym. 7. Wypłnienie pola pochówku i wokół niego kruszywem skalnym na agro- włókninie lub wcześniejszą ziemią. 8. Wykonanie dokumentacji końcowej fotograficznej i opisowej.