13286/1/14 REV 1 mik/dj/zm 1 DGE 2 A

Transkrypt

1 Rada Unii Europejskiej Bruksela, 24 września 2014 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalne numery referencyjne: 2013/0029 (COD) 2013/0028 (COD) 13286/1/14 REV 1 TRANS 434 CODEC 1837 SPRAWOZDANIE Od: Do: Sekretariat Generalny Coreper/Rada Nr dok. Kom.: ST 5985/13 TRANS 36 CODEC 216 ST 5960/13 TRANS 35 CODEC 209 Dotyczy: Przygotowania do posiedzenia Rady (Transport, Telekomunikacja i Energia) w dniu 8 października 2014 r. Wniosek dotyczący DYREKTYWY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego w odniesieniu do otwarcia rynku krajowych kolejowych przewozów pasażerskich oraz zarządzania infrastrukturą kolejową Wniosek dotyczący ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 w odniesieniu do otwarcia rynku krajowego pasażerskiego transportu kolejowego Debata orientacyjna I. WPROWADZENIE W dniu 30 stycznia 2013 r. Komisja przedstawiła czwarty pakiet kolejowy, który składa się z sześciu wniosków ustawodawczych mających na celu wyeliminowanie istniejących barier na drodze do stworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, przez co przyczyniono by się do zwiększenia udziału kolei w transporcie wewnątrzunijnym /1/14 REV 1 mik/dj/zm 1 DGE 2 A PL

2 W ujęciu bardziej szczegółowym głównym celem tego pakietu ustawodawczego jest podniesienie jakości i zwiększenie efektywności usług transportu kolejowego poprzez wyeliminowanie barier rynkowych, instytucjonalnych i technicznych oraz wspieranie skutecznego funkcjonowania sektora kolejowego i jego konkurencyjności. Pakiet ustawodawczy można podzielić na dwa filary: tzw. filar techniczny oraz rynkowy. II. PRACE NA FORUM RADY Grupa Robocza ds. Transportu Lądowego rozpoczęła analizę dwóch spośród trzech wniosków Komisji wchodzących w skład filara rynkowego w dniu 8 lipca i kontynuowała ją w dniach 15 i 22 lipca oraz 2, 9 i 19 września 2014 r. Podczas tych posiedzeń grupy roboczej poproszono delegacje o rozważenie pewnych pytań sformułowanych przez prezydencję z myślą o debacie orientacyjnej, która odbędzie się na posiedzeniu Rady TTE w dniu 8 października 2014 r. III. WNIOSEK Komitet Stałych Przedstawicieli jest proszony o zatwierdzenie pytań zawartych w załączniku, a ministrowie są proszeni o skupienie swoich wystąpień podczas posiedzenia Rady ds. TTE w dniu 8 października 2014 r. na tych pytaniach /1/14 REV 1 mik/dj/zm 2 DGE 2 A PL

3 ZAŁĄCZNIK Wprowadzenie Czwarty pakiet kolejowy ma na celu utworzenie jednolitego europejskiego obszaru kolejowego, aby urzeczywistnić rynek wewnętrzny transportu kolejowego i uprościć otoczenie prawne, w jakim realizowane są usługi kolejowe w Europie. Filar techniczny pakietu ma na celu wyeliminowanie istniejących wciąż barier rynkowych, w szczególności poprzez wypracowanie wspólnego podejścia do przepisów dotyczących bezpieczeństwa i interoperacyjności oraz wzmocnienie Europejskiej Agencji Kolejowej. Filar rynkowy ma na celu otwarcie krajowego rynku pasażerskich przewozów kolejowych na konkurencję, usprawnienie kontroli nad zarządzaniem infrastrukturą oraz zwiększenie przejrzystości przepływów finansowych. Rada i Parlament Europejski osiągnęły znaczne postępy w odniesieniu do filara technicznego czwartego pakietu kolejowego i prezydencja włoska jest gotowa podjąć negocjacje z nowo mianowanymi sprawozdawcami, mając na uwadze doprowadzenie do przyjęcia tego filara do końca grudnia 2014 r. Prezydencja włoska, traktując czwarty pakiet kolejowy jako całość, rozpoczęła również dyskusje nad filarem rynkowym na forum Grupy Roboczej ds. Transportu Lądowego, mając na uwadze przygotowanie obecnej debaty orientacyjnej. Debata orientacyjna będzie miała strukturę zgodną z załączonym kwestionariuszem. Wnioski Komisji opierają się na dwutorowym i stopniowym podejściu do otwierania rynku: a) Usługi komercyjne, w odniesieniu do których swoboda świadczenia usług zostanie zagwarantowana wszystkim unijnym operatorom kolejowym od roku 2019 (konkurencja na rynku); b) Usługi publiczne, w odniesieniu do których unijni operatorzy kolejowi będą upoważnieni do konkurowania poprzez upowszechnienie konkurencyjnych procedur udzielania zamówień (konkurencja dla rynku). Stopniowe otwieranie rynku krajowego Zdaniem Komisji, aby kolej stała się bardziej atrakcyjną opcją dla pasażerów i aby stworzyć zachęty do przechodzenia na ten rodzaj transportu, konieczna jest poprawa jakości i efektywności usług. Zwiększona konkurencja doprowadzi do zwiększenia efektywności operacyjnej i atrakcyjności kolei i spowoduje, że sektor ten będzie bardziej wychodził naprzeciw potrzebom klientów, co umożliwi operatorom kolejowym konkurowanie z innymi rodzajami transportu. Stworzy ona również zachęty do rozwoju sieci kolejowej. Ponadto Komisja uważa, że przy otwarciu rynku konieczne jest utrzymanie usługi publicznej i niedopuszczenie do tego, by operatorzy skupiali swoje działania na trasach najbardziej dochodowych, co zagroziłoby rentowności kontraktów na usługi publiczne. W tym celu Komisja proponuje przyznać organom regulacyjnym uprawnienia do przeprowadzania (ex-ante) testów równowagi ekonomicznej, aby ograniczyć nowe usługi komercyjne, gdyby miały one w widoczny sposób zagrozić rentowności kontraktów na usługi publiczne. Wnioski Komisji przewidują, że kontrakty na usługi publiczne mogłyby obejmować zarówno trasy dochodowe, jak i niedochodowe /1/14 REV 1 mik/dj/zm 3

4 Efektywne i o wysokiej jakości usługi publiczne w transporcie kolejowym Komisja uważa, że konkurencyjne procedury udzielania zamówień umożliwią właściwym organom zagwarantowanie lepszego wykorzystania pieniędzy publicznych. Na mocy rozporządzenia 1370/2007 właściwe organy mają obecnie możliwość udzielania zamówienia na usługę publiczną na zasadach konkurencyjnych lub z wolnej ręki. Zdaniem Komisji prowadzi to do sytuacji, w której ramy regulacyjne UE są niekompletne i brakuje presji konkurencyjnej co może niekorzystnie oddziaływać na efektywność operacyjną, jakość usług i efektywność wykorzystywania środków publicznych. Komisja zaproponowała zatem wprowadzenie ogólnej zasady konkurencyjnego udzielania zamówień na kolejowe usługi publiczne. Niemniej jednak możliwość udzielenia zamówienia z wolnej ręki może być potrzebna w pewnych sytuacjach, na przykład kiedy zbyt mało podmiotów rynkowych jest zainteresowanych złożeniem oferty, w przypadku niewielkich wolumenów na rynku krajowym lub w przypadku izolacji technicznej bądź fizycznej krajowej sieci kolejowej. Organy mogą również chcieć korzystać z trybu wolnej ręki, aby zmieniać terminy procedur przetargowych, licząc na większe zainteresowanie. Można by wyobrazić sobie jeszcze inne wyjątki, w wąsko wyspecjalizowanych i specyficznych przypadkach. Wzmocnienie roli zarządców infrastruktury Zarządcy infrastruktury mają zasadnicze znaczenie dla sprawnego funkcjonowania rynków kolei w Europie, wraz z organami regulacyjnymi, które zostały już wzmocnione. Zdaniem Komisji, przy bardziej spójnym zakresie odpowiedzialności zarządcy infrastruktury będą mogli zmaksymalizować wykorzystanie swojego majątku, poprawiając w ten sposób efektywność wykorzystywania środków publicznych i zmniejszając zadłużenie zarządców infrastruktury. Komisja proponuje zwiększyć niezależność zarządców infrastruktury. Aby otwarcie rynku zakończyło się sukcesem i aby przyciągnąć nowych operatorów, wszyscy powinni mieć uczciwy i równy dostęp do sieci kolejowej. Dlatego Komisja przewiduje wprowadzenie wobec zarządców infrastruktury wymogów dotyczących zarządzania, niezależnie od tego, czy są oni rozdzieleni, czy stanowią część przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo. Ma to zagwarantować obiektywność, bezstronność i przejrzystość finansową w aspekcie wewnętrznym /1/14 REV 1 mik/dj/zm 4

5 Pytania dotyczące filara rynkowego czwartego pakietu kolejowego 1. Czy P.T. Ministrowie zgadzają się, że otwarcie rynków wewnętrznych zachęci do inwestycji i innowacji w usługach kolejowych i spowoduje, że sektor kolejowy będzie bardziej dynamiczny i zorientowany na klienta, i czy przyczyni się ono do efektywności i jakości w sektorze kolejowym? Jak można skutecznie świadczyć usługi publiczne w kontekście otwarcia rynku? Czy potrzebny jest okres przejściowy? Jeżeli tak, czy potrzebne są dodatkowe szczegółowe środki w okresie przejściowym, aby zapewnić równe szanse poszczególnym przedsiębiorstwom kolejowym? 2. Czy P.T. Ministrowie uważają, że potrzebne są dodatkowe środki, aby zapewnić niedyskryminacyjny dostęp do sieci, przejrzystość finansową i aby wyeliminować konflikty interesów niezależnie od rodzaju struktury (rozdzielona lub zintegrowana pionowo)? Czy widzą Państwo potrzebę wzmocnienia roli również organów regulacyjnych? 3. Czy zgadzają się Państwo, że zasada konkurencyjnego udzielania zamówień powinna być ogólną regułą udzielania zamówień na usługi publiczne w sektorze kolejowym, z wyraźnie zdefiniowanymi i uzasadnionymi wyłączeniami? Czy uważają Państwo za właściwe, by usługi publiczne mogły obejmować linie zarówno dochodowe, jak i niedochodowe? Jak zapewnić przedsiębiorstwom kolejowym niedyskryminacyjny dostęp do taboru? 13286/1/14 REV 1 mik/dj/zm 5