PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH

Transkrypt

1 Kancelaria-Środowiska Sp. z o.o. ul. Groszkowskiego 5 lok Warszawa PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH NA WYKONANIE OTWORU OBSERWACYJNEGO SIECI OBSERWACYJNO- POMIAROWEJ WÓD PODZIEMNYCH PAŃSTWOWEJ SŁUśBY HYDROGEOLOGICZNEJ W MIEJSCOWOŚCI RUDA ŁAŃCUCKA, GMINA NOWA SARZYNA, POWIAT LEśAJSKI, WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Autorzy:.. mgr Alina Jasińska upr. nr V mgr Maciej Cypel.. Warszawa, lipiec 2010 r.

2 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP PODSTAWY PRAWNE WYKONANIA PROJEKTU CEL PROJEKTOWANYCH PRAC INFORMACJE OGÓLNE DOTYCZĄCE FUNKCJONOWANIA SIECI OBSERWACYJNO-POMIAROWEJ ROZPOZNANIE GEOLOGICZNE W REJONIE PROJEKTOWANYCH PRAC CHARAKTERYSTYKA TERENU PROJEKTOWANYCH PRAC Lokalizacja Zagospodarowanie terenu Morfologia i hydrografia Budowa geologiczna Warunki hydrogeologiczne PRZEDSTAWIENIE MOśLIWOŚCI OSIĄGNIĘCIA CELU PRAC GEOLOGICZNYCH Opis i uzasadnienie liczby, lokalizacji i rodzaju projektowanych wyrobisk Opis opróbowania otworu Wskazówki dotyczące zamykania horyzontów wodonośnych Schematyczna konstrukcja otworu wiertniczego Technika wiercenia Filtrowanie otworu Zabezpieczenie otworu obudową i uprzątnięcie terenu prac Zakres obserwacji i badań terenowych Obserwacje poziomów wodonośnych Pompowanie oczyszczające i pomiarowe Zakres badań laboratoryjnych Prace geodezyjne Określenie sposobu postępowania w przypadku nie osiągnięcia celu geologicznego HARMONOGRAM PROJEKTOWANYCH PRAC WYMAGANIA TECHNICZNE I TECHNOLOGICZNE ORAZ ORGANIZACYJNE PROWADZENIA ROBÓT GEOLOGICZNYCH WNIOSKI I ZALECENIA WYKORZYSTANE MATERIAŁY ARCHIWALNE...16 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW GRAFICZNYCH 1. Mapa dokumentacyjna w skali 1: Plan sytuacyjno-wysokościowy w skali 1: Wycinek Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1: Wycinek Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1: Przekrój hydrogeologiczny wzdłuŝ linii II-II 6. Profile najbliŝszych otworów wiertniczych 7. Projekt geologiczno techniczny otworu badawczego 8. Projekt typowej obudowy otworu badawczego w skali 1:10 9. Pismo dotyczące zgody właściciela działki na wykonanie na jego gruncie otworu badawczego

3 1. WSTĘP Niniejszy projekt opracowany został w firmie Kancelaria-Środowiska Sp. z o.o., ul. Groszkowskiego 5 lok. 52, Warszawa na zlecenie Państwowego Instytutu Geologicznego-Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB), ul. Rakowiecka 4, Warszawa. Podstawą opracowania projektu jest umowa nr 01/07/10 zawarta pomiędzy firmą Kancelaria-Środowiska Sp. z o.o., a PIG-PIB w dniu roku. Projekt opisuje prace geologiczne, których celem jest wykonanie otworu obserwacyjnego sieci obserwacyjno-pomiarowej wód podziemnych. Projektowany otwór obserwacyjny wykonany zostanie w miejscowości Ruda Łańcucka, w gminie Nowa Sarzyna, powiecie leŝajskim, województwie podkarpackim, na terenie działki o numerze ewidencyjnym 533/6. W/w działka jest własnością gminy Nowa Sarzyna. Projektowana głębokość otworu wynosi 15 m. W otworze prowadzone będą obserwacje zwierciadła wody ujętej warstwy wodonośnej i pobierane będą próbki wody do analiz fizykochemicznych. Podstawowe informacje dotyczące funkcjonowania punktów sieci obserwacyjno-pomiarowej opisano w rozdziale 4. Opracowanie projektu oraz realizacja opisanych w nim prac finansowana jest ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). 2. PODSTAWY PRAWNE WYKONANIA PROJEKTU Podstawę prawną do sporządzenia niniejszego projektu stanowią: - Ustawa z dnia 4 grudnia 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U Nr 228 poz. 1947) z późniejszymi zmianami, - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie projektów prac geologicznych (Dz.U. Nr 153, poz. 1777). 3. CEL PROJEKTOWANYCH PRAC Celem projektowanych prac jest: wykonanie otworu obserwacyjnego w zachodniej części JCWP nr 127 w celu prowadzenia obserwacji wód podziemnych pierwszej od powierzchni terenu warstwy wodonośnej - rozbudowa sieci obserwacyjno-pomiarowej wód podziemnych, rozpoznanie wykształcenia litologicznego ujętej warstwy wodonośnej, wykonanie badań jakościowych wody z ujętej warstwy wodonośnej. 3

4 4. INFORMACJE OGÓLNE DOTYCZĄCE FUNKCJONOWANIA SIECI OBSERWACYJNO-POMIAROWEJ Zgodnie z zapisami ustawy Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229), za funkcjonowanie sieci obserwacyjno-pomiarowej wód podziemnych odpowiada państwowa słuŝba hydrogeologiczna. Zgodnie z ustawą, państwową słuŝbę hydrogeologiczną pełni Państwowy Instytut Geologiczny- Państwowy Instytut Badawczy. Sieć obserwacyjno-pomiarową wód podziemnych stanowią otwory hydrogeologiczne (stacje hydrogeologiczne), w szczególności piezometry, studnie wiercone i źródła. W ramach Sieci funkcjonują stacje hydrogeologiczne I-go i II-go rzędu. Na stacjach I-go rzędu zwykle obserwowanych jest kilka poziomów wodonośnych. Stacje hydrogeologiczne II-rzędu to przewaŝnie pojedyncze punkty. Obecnie sieć obserwacyjno-pomiarowa wód podziemnych liczy ok. 830 czynnych punktów monitoringowych. W myśl ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz z późniejszymi zmianami), punkty sieci obserwacyjno-pomiarowej wód podziemnych podlegają ochronie prawnej. W punktach sieci obserwacyjno-pomiarowej prowadzone są pomiary, obserwacje i badania hydrogeologiczne wód podziemnych, polegające między innymi na pomiarach połoŝenia zwierciadła wody wykonywanych z określoną częstotliwością i prowadzeniu badań jakościowych wody z ujętych warstw wodonośnych. Prowadzone pomiary, obserwacje i badania słuŝą do analiz i ocen sytuacji hydrogeologicznej, opracowywania prognoz zmian wielkości zasobów i stanu oraz zagroŝeń wód podziemnych. 5. ROZPOZNANIE GEOLOGICZNE W REJONIE PROJEKTOWANYCH PRAC Projektowany otwór zlokalizowany jest na terenie objętym Szczegółową Mapą Geologiczną Polski w skali 1: (Wieczorek D., 2001) oraz Mapą hydrogeologiczną Polski w skali 1: (Bielec B., Badacz G., Operacz T.,1998) arkusz LeŜajsk (956). NajbliŜej miejsca projektowanych prac, tj. około 0,5 km w kierunku zachodnim, znajduje się otwór hydrogeologiczny studnia wiercona wodociągu miejskiego o głębokości 27 m odwiercona w 1977 roku (nr według banku HYDRO ). W otworze przeprowadzono pompowania pomiarowe, na podstawie których obliczono parametry hydrogeologiczne warstwy wodonośnej oraz pobrano wodę do badań laboratoryjnych. W odległości ok. 0,8 km w kierunku południowo-zachodnim znajduje się inna studnia ujęcia miejskiego o głebokości 26,5 m odwiercona w 1972 roku (nr według banku HYDRO ). Pozostałe studnie ujęcia miejskiego połoŝone są dalej na południe od studni nr 4

5 Podobnie, jak w przypadku poprzedniej studni (nr ) w otworze nr wykonano badania hydrogeologiczne i pobrano wodę do analizy fizykochemicznej. W odległości ponad 1 km w kierunku południowym znajduje się jeden z kilku otworów badawczych zlokalizowanych w rejonie Zakładów Chemicznych Organika-Sarzyna S.A. (otwór obecnie zlikwidowany nr wg banku HYDRO ). Otwór odwiercony został w 1976 roku do głebokości 24 m. W przypadku otworu nr brak jest danych dotyczących parametrów hydrogeologicznych warstwy wodonośnej i jakości wody. We wszystkich w/w otworach przewiercono osady czwartorzędowe. W spągu czwartorzędu występują mioceńskie iły krakowieckie. Z uwagi na mało skomplikowaną budowę geologiczną czwartorzędu, rozpoznanie geologiczne na potrzeby niniejszego projektu naleŝy uznać za wystarczające. 6. CHARAKTERYSTYKA TERENU PROJEKTOWANYCH PRAC 6.1. Lokalizacja Lokalizacja projektowanego otworu wskazana została przez Zamawiającego Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy. Otwór zostanie odwiercony na działce o numerze ewidencyjnym 533/6, w miejscowości Nowa Sarzyna, w gminie Nowa Sarzyna, powiecie leŝajskim, w województwie podkarpackim. Działka nr 533/1 połoŝona jest przy drodze gminnej biegnącej z Rudy Łańcuckiej do wsi Łukowo. Projektowany otwór zlokalizowany będzie w południowo-wschodnim naroŝniku działki. Dojazd do miejsca wiercenia moŝliwy jest przez teren szkoły (otoczenie boiska) lub drogą nieutwardzoną poza ogrodzeniem działki (od strony południowej). W przypadku dojazdu drogą nieutwardzoną konieczna będzie rozbiórka płotu betonowego. Lokalizacja projektowanego otworu została przedstawiona na planie sytuacyjno wysokościowym w skali 1:5000 (załącznik 3) oraz na mapie dokumentacyjnej w skali 1 : (załącznik 1). Współrzędne geograficzne projektowanego otworu w układzie WGS-84 odczytane z odbiornika GPS w terenie wynoszą: 22:21:22,2 50:19:24, Zagospodarowanie terenu Teren projektowanych prac połoŝony jest w obrębie zwartej zabudowy wsi Ruda Łańcucka. Zabudowę wsi tworzą typowe gospodarstwa wiejskie. Działkę nr 533/6 stanowi teren Szkoły Podstawowej w Rudzi Łańcuckiej. Na działce znajduje się budynek szkoły z salą gimnastyczną, boiska, utwardzony parking i tereny 5

6 zagospodarowe zielenią (trawniki). Teren szkoły jest ogrodzony. Działka graniczy z drogą gminną i zabudowywanym działkami. Przez południową część działki nr 533/6 przebiega wodociąg Morfologia i hydrografia Zgodnie z podziałem geograficznym Polski, omawiany teren znajduje się w obrębie mezoregionu Dolina Dolnego Sanu, wchodzącego w skład jednostki wyŝszego rzędu Kotliny Sandomierskiej, która z kolei wchodzi w skład podprowincji Kotliny Podkarpackie Zachodnie. Dolina Dolnego Sanu rozciąga się pasem szerokości kilku kilometrów po obu stronach rzeki San. Dolinę tworzą tarasy plejstoceńskie i holoceńskie. Taras plejstoceński w rejonie Rudy Łańcuckiej nachylony jest w kierunku północno-wschodnim. Rzędne wysokościowe wynoszą tu ok m n.p.m. Powierzchnia tarasu urozmaicona jest wydmami i polami piasków przewianych, których największe skupiska znajdują się między innymi w rejonie Rudy Łańcuckiej (załącznik 4). Powierzchnie tarasów plejstoceńskich urozmaicane są miejscami płytkimi zagłębieniami, często bezodpływowymi, wypełnionymi osadami organicznymi. Rzędna terenu w miejscu projektowanego otworu wynosi 167 m n.p.m. Teren działki jest płaski. Sieć hydrograficzną w rejonie projektowanych prac tworzą rowy melioracyjne, zagłębienia bezodpływowe oraz przepływająca w odległości ok. 0,6 km w kierunku północno-zachodnim rzeka Trzebośnica lewobrzeŝny dopływ Sanu. Koryto rzeki San znajduje się w odległości ok. 3 km w kierunku północno-wschodnim Budowa geologiczna Opis budowy geologicznej w rejonie projektowanych prac opracowany został w oparciu o następujące materiały archiwalne: Szczegółową mapę geologiczną Polski w skali 1: arkusz LeŜajsk (956) (Wieczorek D., 2001), Mapę hydrogeologiczną Polski w skali 1: (Bielec B., Badacz G., Operacz T.,1998) arkusz LeŜajsk (956), profile najbliŝej połoŝonych otworów wiertniczych (bank HYDRO). Przedmiotowy obszar połoŝony jest w centralnej części zapadliska przedkarpackiego, struktury geologicznej powstałej w neogenie w wyniku ruchów górotwórczych orogenezy alpejskiej. Struktura ta wypełnioniona jest osadami miocenu, które z kolei przykryte są utworami czwartorzędowymi. Osady miocenu reprezentowane są przez łupki, mułowce i piaskowce badenu - tzw. warstwy baranowskie oraz iły i łupki ilaste z wkładkami piaskowców, piasków i mułowców sarmatu warstwy przeworskie (iły krakowieckie). 6

7 Na opisywanym terenie, na iłach krakowieckich zalegają utwory czwartorzędowe reprezentowane przez utwory piaszczyste zlodowaceń środkowo- i północnopolskiego. Litologicznie są to: piaski, mułki i Ŝwiry rzecznych tarasów nadzalewowych. MiąŜszość tych utworów w rejonie projektowanych prac wynosi ok. 20 m (załącznik 5). Według Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1: arkusz LeŜajsk (956), miejsce projektowanych prac znajduje się na granicy wydzieleń piaski i mułki piaszczyste stozków napływowych oraz iłów, mułków i piasków pyłowatych (mady), rzecznych tarasów zalewowych na piaskach, mułkach i Ŝwirach rzecznych tarasów nadzalewowych (załącznik 4). W najbliŝej połoŝonym otworze hydrogeologicznym (nr wg banku HYDRO) zlokalizowanym w odległości ok. 0,5 km w profilu czwartorzędu stwierdzono piaski drobno- i średnioziarniste, pyły oraz Ŝwiry. PoniŜej, na głębokości 23,8 m nawiercono strop utworów miocenu iłów krakowieckich. Na podstawie materiałów archiwalnych SMGP i profili z banku Hydro, na potrzeby niniejszego projektu, w miejscu projektowanego otworu obserwacyjnego, przyjmuje się następujący profil geologiczny: 0,0-15,0 piaski drobno- i średnioziarniste z wkładkami piasków pylastych i pyłów Przewidywany profil geologczny w formie graficznej przedstawiono w załączniku Warunki hydrogeologiczne Projektowany otwór zostanie wykonany w obrębie jednolitej części wód podziemnych (JCWP) nr 127. Według podziału na regiony hydrogeologiczne B. Paczyńskiego, red. (1995) obszar projektowanego otworu badawczego wód podziemnych połoŝony jest w regionie XIII zapadlisko przedkarpackie. Według Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1: arkusz LeŜajsk (956), teren projektowanych prac połoŝony jest w obrębie jednostki hydrogeologicznej o symbolu 2 aqiii. Główny poziom wodonośny jest tu zbudowany z osadów akumulacji rzecznej, przewaŝnie piasków, mułków i Ŝwirów rzecznych z okresu zlodowacenia środkowo- i północnopolskiego. Strop tego poziomu występuje na głębokości od 5 do 15 m, a miąŝszość warstwy wodonośnej wynosi m (załącznik 3). Zwierciadło wód ma charakter swobodny (załącznik 6). Przepływ wód głównego poziomu uŝytkowego następuje w kierunku północnowschodnim. Wartość przewodności hydraulicznej wynosi m2/24h, a wydajność potencjalna studni znajduje się w przedziale m 3 /h. 7

8 Projektowane prace będą prowadzone na obszarze o wysokim stopniu zagroŝenia głównej warstwy uŝytkowej (GPU). Jakość wód GPU określono jako średnią, woda wymaga prostego uzdatnienia. W najbliŝszym otworze wiertniczym (nr wg banku HYDRO) znajdującym się ok. 0,5 km od projektowanych prac, do eksploatacji ujęto pierwszą od powierzchni warstwę wodonośną, która na omawianym obszarze jest jednocześnie główną uŝytkową warstwą wodonośną. Strop tej warstwy znajduje się na głębokości około 4,0 m p.p.t. (załącznik 5, 6). W profilu otworu stwierdzono piaski drobno- i średnioziarniste, pyły oraz, w spągowej części warstwy wodonosnej, Ŝwiry. Spąg warstwy stwierdzono na głębokości 23,8 m p.p.t. W spągu warstwy wystepują mioceńskie iły krakowieckie. Współczynnik filtarcji omawianej warstwy, obliczony na podstawie próbnego pompowania otworu nr , wynosi 0, m/s. Wydajność eksploatacyjna omawianej studni wynosiła 72,3 m 3 /h, przy depresji 5,6 m. Wydajność jednostkowa wyniosła 2,5 m 3 /h*1m*s. 7. PRZEDSTAWIENIE MOśLIWOŚCI OSIĄGNIĘCIA CELU PRAC GEOLOGICZNYCH 7.1. Opis i uzasadnienie liczby, lokalizacji i rodzaju projektowanych wyrobisk Niniejszy projekt opracowano w celu wykonania pojedynczego otworu obserwacyjnego (punktu sieci obserwacyjno-pomiarowej), który słuŝył będzie do prowadzenia obserwacji i badań wody ujętej warstwy wodonośnej. Otwór wykonany zostanie w związku z rozbudową sieci o dodatkowe punkty monitoringowe. Rozbudowę sieci realizuje Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy wykonując zadanie: Reorganizacja, rozwój i przystosowanie sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych do wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej. Prace prowadzone są w oparciu o Program monitoringu wód podziemnych (Kazimierski B. i inni, 2005 z późniejszymi uzupełnieniami). W Programie uwzględniono podział kraju pod względem hydrogeologicznym na jednolite część wód podziemnych (JCWP). Program określa między innymi liczebność i rodzaj punktów monitoringowych jakie powinny znajdować się w danej JCWP. Według Programu monitoringu, na terenie JCWP nr 127 istnieje konieczność rozszerzenia sieci o dodatkowe punkty. Konieczność wykonania otworu obserwacyjnego w miejscowości Ruda Łańcucka podyktowana jest brakiem w zachodniej części JCWP nr 127 punktów sieci obserwacyjnopomiarowej, w których moŝna obserwować pierwszą od powierzchni terenu warstwę wodonośną. 8

9 7.2. Pobieranie próbek geologicznych W trakcie wykonywania prac wiertniczych naleŝy pobierać próbki gruntu z przewiercanych warstw geologicznych. Próbki naleŝy pobierać z kaŝdej warstwy wyróŝniającej się litologicznie, nie rzadziej jednak niŝ co jeden metr. Pobrane próbki naleŝy pobierać do znormalizowanych skrzynek o objętości 1 dm 3. Zgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra środowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie gromadzenia i udostępniania próbek i dokumentacji geologicznych (Dz.U. Nr 153, poz. 1770) próbki uzyskane w trakcie prac opisanych w niniejszym projekcie nie są próbkami trwałego przechowywania. Pobrane próbki gruntu naleŝy przechowywać w magazynie próbek, odpowiednio zabezpieczone przed zanieczyszczeniem i zniszczeniem do czasu przyjęcia przez organ administracji geologicznej dokumentacji powykonawczej. Do przechowywania próbek zobowiązany jest wykonawca prac geologicznych. Z likwidacji próbek naleŝy sporządzić protokół likwidacji. Nie przewiduje się pobierania próbek trwałego przechowywania Wskazówki dotyczące zamykania horyzontów wodonośnych Niniejszy projekt zakłada ujęcie pierwszej od powierzchni terenu warstwy wodonośnej. Nie zachodzi więc konieczność odcinania, występujących powyŝej zafiltrowanej warstwy, innych warstw wodonośnych Schematyczna konstrukcja otworu wiertniczego Przed przystąpieniem do prac związanych z wykonaniem przedmiotowego otworu, powinno odbyć się komisyjne przekazanie terenu w obecności przedstawiciela Zamawiającego, geologa kierującego pracami, wykonawcy wiercenia i właściciela terenu. Przekazanie terenu powinno odbyć się na podstawie protokołu. Prace wiertnicze powinny być dokumentowane w dziennych raportach wiertniczych i zestawieniu zbiorczym wykonanych prac (karcie otworu). Za prowadzenie dziennych raportów wiertniczych odpowiedzialny jest kierownik robót. Zestawienie zbiorcze wykonanych prac - karta otworu, powinna być uzupełniana w miarę postępu wiercenia przez geologa dozoru geologicznego Technika wiercenia Projektowany otwór obserwacyjny naleŝy wykonać techniką udarowo-okrętną bez uŝycia płuczki wiertniczej. Wiercenie prowadzić naleŝy świdrem rurowym i łyŝką wiertniczą pod rury osłonowe Ø 194 mm. Otwór wykonany zostanie do głębokości 15,0 m p.p.t. Po odwierceniu i zafiltrowaniu otworu, rury Ø 194 mm naleŝy usunąć z otworu. 9

10 Filtrowanie otworu Przed zafiltrowaniem otworu, powinien odbyć się komisyjny odbiór filtra, w obecności przedstawiciela inwestora, wykonawcy i geologa kierującego pracami. Odbiór filtra powinien odbyć się na podstawie protokołu. W otworze naleŝy zabudować kolumnę filtrową PCV o średnicy zewnętrznej Ø 110 mm. Kolumnę naleŝy posadowić na głębokości 15,0 m p.p.t. Konstrukcja kolumny filtrowej wyglądać będzie następująco: Rura nadfiltrowa PCV dł. 10,0 m Filtr właściwy PCV (filtr szczelinowy) dł. 4,0 m Rura podfiltrowa PCV dł. 1,0 m Wokół kolumny filtrowej naleŝy wykonać obsypkę Ŝwirową o średnicy ziarn 0,8-1,4 mm. Obsypkę naleŝy wykonać w strefie głębokości 15,0-9,0 m. PowyŜej, przestrzeń między ścianą otworu, a kolumną filtrową, naleŝy wypełnić pastą urobkowo - cementową do ok. 1,5 m p.p.t. i zaprawą cementową powyŝej, instalując jednocześnie obudowę piezometru z rury stalowej Ø 124 mm. Schemat obudowy przedstawiono na załączniku 8. Schemat techniczny wiercenia i projektowaną konstrukcję otworu przedstawiono na załączniku 7. Ostateczną głębokość i konstrukcję projektowanego otworu wiertniczego naleŝy dostosować do warunków geologicznych stwierdzonych podczas wykonywania prac wiertniczych. Zostanie ona ustalona przez geologa kierującego pracami na podstawie rzeczywistych warunków geologicznych Obudowanie otworu i przywrócenie terenu do pierwotnego stanu. Po odwierceniu i zafiltrowaniu otworu naleŝy wykonać obudowę zabezpieczającą przed czynnikami atmosferycznymi i dostępem osób niepowołanych. Projektuje się zastosowanie standardowej obudowy metalowej wykorzystywanej w innych punktach Sieci. Schemat obudowy zamieszczono w załączniku 8. Obudowa wykonana jest z metalowej rury Ø 124 mm z kotwami zabezpieczającymi przed wyrwaniem z ziemi. Zamknięcie obudowy stanowi zdejmowany metalowy huczek z zamkiem. Po zakończeniu wszystkich prac związanych z wykonaniem projektowanego otworu, teren prac naleŝy uprzątnąć i doprowadzić do stanu poprzedniego. Teren wokół otworu naleŝy wyrównać, urobek wywieźć i zutylizować. NaleŜy odtworzyć warstwę humusową i ewentualnie odtworzyć zniszczoną roślinność (trawę). Za uprzątnięcie i doprowadzenia terenu do stanu z przed rozpoczęcia prac, odpowiedzialny jest wykonawca robót. Przekazanie terenu po zakończeniu prac powinno odbyć się komisyjnie, w obecności przedstawiciela zamawiającego, geologa kierującego pracami, wykonawcy wiercenia i właściciela terenu. Przekazanie terenu powinno odbyć się na podstawie protokołu. 10

11 7.5. Zakres obserwacji i badań terenowych Obserwacje poziomów wodonośnych W projektowanym otworze wystąpi jeden poziom wodonośny (warstwa wodonośna). Zwierciadło wody ujętego poziomu zostanie zmierzone po zafiltrowaniu otworu i wykonaniu w nim zabiegów usprawniających. Nie ma konieczności wykonywania tzw. stójki w trakcie wiercenia Pompowanie oczyszczające i pomiarowe Po zafiltrowaniu otworu przeprowadzone w nim zostanie pompowanie wstępne oczyszczające, połączone z zabiegami usprawniającymi, a następnie pompowanie pomiarowe. Zrzut wody z pompowań: oczyszczającego i pomiarowego odbywał się będzie na wolny wylew, na teren działki nr 533/6, około 20 m w kierunku zachodnim. Woda nie będzie zanieczyszczona płuczką, ani innymi substancjami oddziaływującymi negatywnie na środowisko. W myśl ustawy Prawo Wodne (Dz. U. Nr 115, poz z późniejszymi zmianami) odprowadzanie wody z pompowania próbnego nie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Zabiegi usprawniające powinny polegać na oddziaływaniu hydraulicznym (zmiennymi wydajnościami) na strefę okołofiltrową warstwy wodonośnej. O konieczności usprawnienia otworu zdecyduje geolog kierujący pracami. Po przeprowadzniu zabiegów usprawniających naleŝy przeprowadzić pompowanie oczyszczające trwające do czasu uzyskania całkowicie czystej, pozbawionej zawiesiny i klarownej wody. Czas i sposób pompowania oczyszczającego ustali geolog kierujący pracami w zaleŝności od uzyskiwanych wyników (postępu oczyszczania). W trakcie pompowania oczyszczającego naleŝy rejestrować maksymalną osiągniętą wydajność i obserwować depresję w otworze. Po zakończeniu pompowania oczyszczającego otwór naleŝy zdezynfekować wodnym roztworem środka odkaŝającego - podchlorynu wapnia i pozostawić ten środek w otworze na 24 godziny. Pompowanie pomiarowe naleŝy przeprowadzić w miarę moŝliwości na trzech stopniach dynamicznych. Czas pompowania na poszczególnych stopniach dynamicznych ustali geolog kierujący pracami, w dowiązaniu do wyników pompowania oczyszczającego. Wydajności na kolejnych stopniach pompowania powinny wzrastać według schematu: Q1 = 1/3 Qmax, Q2 = 2/3 Qmax, Q3 = Qmax. 11

12 Wyniki próbnego pompowania powinny być zamieszczone w dzienniku próbnego pompowania Zakres badań laboratoryjnych Zakres badań laboratoryjnych określony został przez Zamawiającego (PIG-PIB). Zakres badań obejmuje badanie granulometryczne reprezentatywnej próbki / próbek gruntu z przewiercanej warstwy wodonośnej oraz badanie laboratoryjne wody pobranej po zafiltrowaniu otworu i wykonaniu pompowania oczyszczającego i pomiarowego. Badania gruntu W trakcie wiercenia naleŝy pobrać do badania laboratoryjnego reprezentatywną dla ujmowanej części warstwy wodonośnej próbkę gruntu, w celu wykonania analizy sitowej. W oparciu o wyniki analizy, geolog kierujący pracami określi szerokość szczelin filtra, jaki zostanie zabudowany w otworze oraz granulację obsypki filtracyjnej. W zaleŝności od róŝnorodności wykształcenia warstwy, naleŝy pobrać jedną lub więcej próbek. O ilości próbek zdecyduje geolog kierujący pracami. Badania wody Pod koniec pompowania pomiarowego naleŝy pobrać próbki wody do badań fizykochemicznych i bakteriologicznych. Zakres badań analizy fizykochemicznej obejmował będzie następujące oznaczenia: amoniak, antymon, arsen, azotany, azotyny, bar, barwa, beryl, bor, brom, chlorki, chrom, CHZT, cyjanki, cynk, elektryczna przewodność właściwa, fluorki, fosforany, glin, indeks fenolowy, kadm, kobalt, lit, krzemionka, magnez, mangan, mętność, miedź, molibden, nikiel, odczyn, ołów, potas, rtęć, selen, siarczany, sód, srebro, stront, substancje powierzchniowo czynne anionowe, suma substancji rozpuszczonych, tal, TOC, tytan, twardość, uran, wanad, wapń, wodorowęglany, zasadowość ogólna (mineralna, dwutlenek węgla wolny), Ŝelazo. Zakres analizy bakteriologicznej obejmować powinien następujące oznaczenia: ogólna liczba mikroorganizmów w 1 ml wody w temperaturze 36 0 C po 48 h, ogólna liczba mikroorganizmów w 1 ml wody w temperaturze +w 22 0 C po 72 h, liczba bakterii grupy coli w 100 ml wody, liczba bakterii Escherichia coli w 100 ml wody Prace geodezyjne Po wykonaniu wszystkich prac związanych z wykonaniem otworu, naleŝy przeprowadzić pomiary geodezyjne, których wyniki naleŝy przedstawić w formie operatu geodezyjnego. Operat geodezyjny powinien zawierać: mapę sytuacyjno-wysokościową z naniesionym otworem obserwacyjnym, współrzędne otworu (w państwowym układzie odniesienia), 12

13 rzędą wysokościową terenu w miejscu wykonanego otworu oraz rzędna punktu pomiarowego (punktu od którego prowadzone będą pomiary zwierciadła wody w otworze). Punkt pomiarowy oznaczony będzie na kryzie rury nadfiltrowej lub kryzie obudowy Określenie sposobu postępowania w przypadku nie osiągnięcia celu geologicznego W przypadku braku warstwy wodonośnej do głębokości 15 m p.p.t., wystąpienia warstwy wodonośnej charakteryzującej się niskim współczynnikiem filtracji, lub wystąpienia jedynie sączeń w obrębie utworów słaboprzepuszczalnych, geolog kierujący pracami podejmie decyzję o przegłębieniu otworu lub zakończeniu wiercenia. W przypadku decyzji o nie filtrowaniu otworu, otwór naleŝy zlikwidować urobkiem pochodzącym z wiercenia. Likwidację naleŝy przeprowadzić w taki sposób, aby moŝliwie najpełniej odtworzyć profil geologiczny. 8. HARMONOGRAM PROJEKTOWANYCH PRAC Projektowane prace naleŝy wykonywać w kolejności określonej poniŝej i zgodnie z poniŝszym harmonogramem: Zadanie 1. Wiercenie i filtrowanie otworu (w tym czas poświęcony na analizę sitową gruntu) 2. Pompowanie oczyszczające i pomiarowe 3. Badania laboratoryjne próbek wody pobranej z otworu 4. Opracowanie powykonawczej dokumentacji geologicznej Prognozowany czas realizacji 6 dni 4 dni 14 dni 30 dni Razem 54 dni 9. WYMAGANIA TECHNICZNE I TECHNOLOGICZNE ORAZ ORGANIZACYJNE PROWADZENIA ROBÓT GEOLOGICZNYCH Roboty geologiczne naleŝy prowadzić w sposób zapewniający bezpieczeństwo powszechne, bezpieczeństwo pracy i ochronę środowiska. W tym celu naleŝy spełnić następujące wymagania: prace objęte niniejszym projektem mogą być prowadzone w oparciu o decyzję zatwierdzającą projekt prac geologicznych, pod kierunkiem osób posiadających wymagane prawem uprawnienia, 13

14 przy lokalizowaniu otworu naleŝy uwzględnić uzbrojenie naziemne i podziemne terenu, zachowując odpowiednią odległość od napowietrznych linii energetycznych, a instalacje podziemne rozpoznać na podstawie planów z uzbrojeniem terenu, lokalizowanie otworu, cementowanie, przyjęcie filtra oraz zakończenie próbnego pompowania studni powinno odbywać się komisyjnie i protokolarnie, zastosowane urządzenia wiertnicze w tym stan sprzętu, sposób jego instalowania i uŝytkowania powinny spełniać warunki zawarte w normie PN-87/G-2310 Polska Norma 87/G Wiercenia geologiczno poszukiwawcze małośrednicowe i wiercenia hydrogeologiczne urządzeniami wiertniczymi - wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, pracownicy zatrudnieni przy prowadzeniu robót winni być przeszkoleni w zakresie prawidłowego wykonywania pracy, w tym jedna w zakresie udzielania pierwszej pomocy, przy obsłudze maszyn i urządzeń mogą być zatrudnione wyłącznie osoby mające wymagane uprawnienia i kwalifikacje, prac wiertniczych nie naleŝy prowadzić w okresie burzy, śnieŝycy, ulewy, gołoledzi i przy silnym wietrze, teren wokół prowadzonych prac powinien być ogrodzony lub oznakowany celem niedopuszczenia w pobliŝe prac osób postronnych, wykonywanie robót geologicznych powinno odbywać się w sposób najmniej uciąŝliwy dla środowiska, a w szczególności: naleŝy ograniczyć uciąŝliwość w zakresie emisji hałasu do otoczenia (uciąŝliwość dla okolicznych mieszkańców) poprzez prowadzenie prac sprawnym urządzeniem wiertniczym i jedynie w porze dnia, wykluczyć moŝliwość zanieczyszczenia wód podziemnych w trakcie prac wiertniczych i filtrowania otworu poprzez właściwą eksploatację urządzenia wiertniczego, monitorowanie awarii, eliminowanie wycieków oraz nie stosowanie paliw i smarów w bezpośrednim sąsiedztwie otworu wiertniczego (uzupełnianie paliwa i smarów winno odbywać się podczas postoju urządzenia wiertniczego i sprzętu), w przypadku powstania awarii lub jakiegokolwiek zagroŝenia naleŝy wstrzymać ruch i niezwłocznie w sposób zorganizowany przystąpić do usuwania awarii i likwidacji zagroŝenia, zminimalizować oddziaływanie prowadzonych prac na otaczającą zieleń poprzez właściwą organizację placu budowy (zabezpieczenie drzew, zieleni ozdobnej), po zakończeniu prac Wykonawca robót geologicznych powinien zutylizować urobek, a powierzchnię ziemi w miejscu robót przywrócić do stanu poprzedniego. 14

15 10. WNIOSKI I ZALECENIA 1. Niniejszy projekt opracowano w firmie Kancelaria-Środowiska Sp. z o.o., ul. Groszkowskiego 5 lok. 52, Warszawa na zlecenie Państwowego Instytutu Geologicznego-Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB), ul. Rakowiecka 4, Warszawa. Podstawą opracowania projektu jest umowa nr 01/07/10 zawarta pomiędzy firmą Kancelaria-Środowiska Sp. z o.o., a PIG-PIB w dniu roku. 2. Projekt dotyczy wykonania otworu obserwacyjnego sieci obserwacyjno-pomiarowej wód podziemnych w miejscowości Ruda Łańcucka, gmina Nowa Sarzyna, powiat leŝajski, województwo podkarpackie, na terenie działki o numerze ewidencyjnym 533/6. W/w działka jest własnością gminy Nowa Sarzyna. Projektowana głębokość otworu wynosi 15 m. 3. W projektowanym otworze wiertniczym ujęta zostanie pierwsza od powierzchni terenu warstwa wodonośna wykształcona w utworach czwartorzędowych piaskach, mułkach i Ŝwirach tarasów nadzalewowych zlodowaceń środkowo- i północnopolskiego. Zwierciadło wody ma charakter swobodny, warstwa pozbawiona jest izolacji od powierzchni terenu, a przepływ wód następuje w kierunku północno-wschodnim, do rzeki San. Współczynnik filtracji przedmiotowej warstwy wodonośnej określony na podstawie próbnego pompowania najbliŝszego otworu hydrogeologicznego wynosi 0, m/s. 4. Otwór odwiercony będzie mechanicznie, techniką okrętno-udarową. Wiercenie w strefie saturacji prowadzone bedzie w rurach osłonowych Ø 194 mm. W otworze, na głębokości 15,0 m p.p.t., posadowiona będzie kolumna filtrowa Ø zewn. 110 mm. Długość części czynnej filtra wyniesie 4,0 m. Zastosowany zostanie filtr szczelinowy. Po zafiltrowaniu otworu przeprowadzone zostanie pompowanie oczyszczające i pomiarowe. Pod koniec pompowania pomiarowego pobrana będzie próbka wody do badania laboratoryjnego. Zakres analiz przedstawiono w rozdziale 7.7. Otwór zabezpieczony zostanie obudową z rury stalowej zamykaną metalowym huczkiem. 5. Przejęcie terenu przez wykonawcę prac, odbiór filtra, badanie szczelności rur osłonowych (jeśli zachodzi konieczność odcięcia wyŝszych poziomów wodonośnych) i odbiór terenu po zakończeniu prac powinny odbywać się komisyjnie, na podstawie protokołów. 6. Zobowiązuje się wykonawcę prac do prowadzenia dziennych raportów wiertniczych i zestawienia zbiorczego wykonanych prac (karty otworu). Za prowadzenie dziennych raportów wiertniczych odpowiedzialny będzie kierownik robót. Zestawienie zbiorcze wykonanych prac - karta otworu, powinna być uzupełniana w miarę postępu wiercenia przez geologa dozoru geologicznego. 15

16 7. Kierownictwo prac geologicznych pełnić powinien geolog posiadający stwierdzone odpowiednie kwalifikacje (uprawnienia geologiczne). 8. Wnioskuje się o upowaŝnienie geologa kierującego pracami do wprowadzania zmian w głębokości i konstrukcji projektowanego otworu w zaleŝności od stwierdzonego profilu geologicznego i warunków hydrogeologicznych. Geolog w oparciu o wyniki pompowania oczyszczającego, ustali czas i sposób wykonania pompowania pomiarowego. 9. Właściwą dokumentacją powykonawczą, jaką naleŝy sporządzić po zakończeniu prac opisanych w niniejszym projekcie, jest dokumentacja geologiczna inna. Przypadki, w których naleŝy sporządzić dokumentację inną niŝ dokumentacja złoŝa kopaliny, hydrogeologiczna lub geologiczno-inŝynierska, określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 czerwca 2005 r. w sprawie określenia przypadków, w których jest konieczne sporządzenie innej dokumentacji geologicznej (Dz. U. Nr 116, poz. 983). 10. Organem administracji geologicznej właściwym do zatwierdzenia niniejszego projektu jest Starosta Powiatu LeŜajskiego. Niniejszy projekt naleŝy złoŝyć w Urzędzie Starostwa w 4 egzemplarzach. 11. Wnioskuje się o zatwierdzenie niniejszego projektu z terminem waŝności do roku. 11. WYKORZYSTANE MATERIAŁY ARCHIWALNE 1. Bielec B., Badacz G., Operacz T., Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1: arkusz LeŜajsk (956), CAG PIG Warszawa, 2. Kazimierski B. i inni, 2005 z późniejszymi uzupełnieniami Program monitoringu wód podziemnych. PIG-PIB Warszawa, 3. Kondracki J., 2000 Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa, 4. Paczyński B., (red) 1995 Atlas hydrogeologiczny Polski 1: cz. II Zasoby, jakość i ochrona zwykłych wód, PIG-PIB Warszawa, 5. Profile geologiczne otworów - bank HYDRO, 6. Wieczorek D., 2001 Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1 : , arkusz LeŜajsk (956), CAG PIG Warszawa. 16

17 MAPA DOKUMENTACYJNA W SKALI 1 : projektowany otwór Załącznik 1

18 PLAN SYTUACYJNO-WYSOKOŚCIOWY W SKALI 1 : 5000 projektowany otwór Załącznik 2

19 Załącznik 3 WYCINEK MAPY HYDROGEOLOGICZNEJ POLSKI W SKALI 1 : II b Q II 5 18 fragment Mapy hydrogeologicznej Polski arkusz Leżajsk (956) Objaśnienia: lokalizacja projektowanego otworu granice jednostek hydrogeologicznych 160 hydroizohipsy głównego poziomu wodonośnego (m n.p.m.) kierunki przepływu wód II II Q 2 4 linia przekroju hydrogeologicznego (wg MhP 956) granica pięter wodonośnych dział wodny (cyfra oznacza rząd zlewni) Mn zasięg obszaru, na którym wskaźniki jakości przekraczają wymagania dla wód pitnych aqi Tr symbol jednostki hydrogeologicznej 4 - numer jednostki, Q - symbol stratygraficzny użytkowego piętra wodonośnego, a - stopień izolacji, I - przedział wielkości zasobów dyspozycyjnych jednostkowych; pogrubiony symbol stratygraficzny (Q) dotyczy głównego użytkowego pięrta/poziomu wodonośnego Stopień izolacji: a - brak izolacji, b - izolacja słaba, c - izolacja dobra Symbole stratygraficzne użytkowych pięter wodonośnych: Q - czwartorzęd, Tr - trzeciorzęd, Q-Tr - połączone piętra wodonośne Zasoby dyspozycyjne jednostkowe m3/24h/km2: I - < 100, II Otwory hydrogeologiczne i inne punkty dokumentacyjne: czwartorzędowe studnia kopana Ogniska zanieczyszczeń: magazyny paliw płynnych zakłady przemysłowe miejsce zrzutu ścieków przemysłowych

20 Załącznik 4 WYCINEK SZCZEGÓŁOWEJ MAPY GEOLOGICZNEJ POLSKI W SKALI 1 : fragment Szczegółowej mapy geologicznej Polski arkusz Leżajsk (956) Objaśnienia: PLEJSTOCEN CZWARTORZĘD lokalizacja projektowanego otworu

21 .m. rzut projektowanego otworu na podstawie Mapy hydrogeologicznej Polski arkusz Le żajsk (956)

22 Załącznik 6

23 Załącznik 6

24 Załącznik 6

25 Czwartorzęd Stratygrafia PROJEKT GEOLOGICZNO - TECHNICZNY OTWORU BADAWCZEGO Inwestor: Lokalizacja: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy ul. Rakowiecka 4, Warszawa Ruda Łańcucka, działka o nr ewidencyjnym 533/6 gm. Nowa Sarzyna, pow. leżajski, woj. podkarpackie Współrzędne w układzie WGS84: E 22 21' 22,2 N 50 19' 24,1 Załącznik 7 Rzędna: CZĘŚĆ GEOLOGICZNA 167,0 m n.p.m. CZĘŚĆ TECHNICZNA Skala 1:200 Poziom wody Profil geologiczny Opis litologiczny Konstrukcja otworu 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 4,00 15,0 m piasek droboziarnisty i piasek średnioziarnisty z wkładkami piasku pylastego i pyłu 10,0 m 14,0 m 15,0 m uszczelnienie cementem uszczelnienie pastą urobkowo-cementową rura nadfiltrowa 110 = mm ślad po rurach 194 mm prowadnice dystansowe obsypka piaskowa (ziarna 0,8-1,4 mm) część czynna filtra 110 mm, filtr szczelinowy szczelina 0,5 mm rura podfiltrowa 110 mm wiercenie udarowo-okrętne, w rurach śr. 194 mm, stosowane narzędzia: szapa wiertnicza, szlamówka, rury wiertnicze 18,0 20,0 22,0 24,0 26,0 28,0 30,0 32,0 34,0 36,0

26 12 mm PROJEKT TYPOWEJ OBUDOWY OTWORU BADAWCZEGO W SKALI 1:10 Załącznik 8 Zaczep do rygla Ślepy huczek Otwór 30 mm Wieczko Rygiel obrotowy pod klucz kwadratowy 160 mm Śruba zabezpieczająca ślepy huczek Zawias Ucho do zawieszania urządzeń pomiarowych Otwór dla śruby zabezpieczającej Zaczepy do rygli (po obu stronach rury osłonowej) Bolce zabezpieczające pow. terenu wylewka betonowa Rura osłonowa 124mm 0,8 mb. pow. terenu Kotwy Kolumna filtrowa 110 mm 0,36 m

27 Załącznik 9