Wojna trzynastoletnia z zakonem krzyżackim

Transkrypt

1 Wojna trzynastoletnia z zakonem krzyżackim

2 Menu III etap wojny Wojna trzynastoletnia ogólne informacje IV etap wojny Zakon krzyżacki Zakończenie wojny Przyczyny wybuchu wojny II pokój toruński I etap wojny II etap wojny Zakończenie

3 Zakon krzyżacki Zakon krzyżacki pełna nazwa: Zakon Szpitala Najświętszej Maryji Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie - zakon rycerski, jeden z trzech największych, obok joannitów i templariuszy, które powstały na fali krucjat w XI i XII wieku. Sprowadzony, by zapewnić bezpieczeństwo ewangelizacji Prusów, stosując przemoc, na wiele setek lat opanował obszary późniejszych Prus Wschodnich oraz dzisiejszej Łotwy i Estonii tworząc z tych ziem Prusy Zakonne. Zakon podbił także niektóre ziemie Polski i Litwy. Menu

4 Wojna trzynastoletnia ogólne informacje Wojna trzynastoletnia pomiędzy zakonem krzyżackim, a Polską rozpoczęła się 4 lutego 1454, a zakończyła 19 października 1466 roku. I trwała trzynaście lat. Przyczyną było podpisanie przez Kazimierza Jagiellończyka aktu inkorporacji. Wojna rozgrywała się na Pomorzu Gdańskim oraz na Morzu Bałtyckim. Ostatecznym wynikiem było zwycięstwo Polski. Zamek w Malborku, wykupiony przez Polaków w 1457 roku z rąk najemników. cd.

5 Wojna trzynastoletnia ogólne informacje Zakon krzyżacki Strony konfliktu Korona Królestwa Polskiego Bernard Szumborski, Henryk VI Reuss von Plauen, Ludwig von Erlichshaus n, Fritz Raweneck, Kaspar Nostyc Dowódcy Piotr Dunin, Ulryk Czerwonka, Jan Bażyński, Jan Taszka Koniecpols ki, Andrzej Tęczyński, Maciej Hagen Menu

6 Przyczyny wybuchu wojny Po wielkiej wojnie zakończonej Pokojem toruńskim w 1411 roku, Zakon krzyżacki dotknął wewnętrzny kryzys. Wyzyskiwana szlachta oraz miasta Państwa Zakonnego coraz częściej były wrogo nastawiona do Krzyżaków, co znalazło swój wyraz w zorganizowaniu się w utworzonym w 1440 roku Związku Pruskim, który skupiał miasta pruskie, m.in. Gdańsk, Toruń, Chełmno i część rycerstwa. cd.

7 Przyczyny wybuchu wojny Zakon nie był w stanie poradzić sobie ze wzrastającą w siłę organizacją, toteż odwoływał się nawet do papieża, który nałożył na Związek ekskomunikę oraz do cesarza, który w grudniu 1453 roku rozkazał rozwiązać Związek Pruski, nałożył na niego kary finansowe i skazał na śmierć 300 jego członków. Nie przeszkodziło to jednak w znacznym stopniu w kolejnych działaniach antykrzyżackich podjętych przez Związek Pruski. cd.

8 Przyczyny wybuchu wojny Ich kulminacją był wybuch powstania 4 lutego 1454 roku atakiem na zamek krzyżacki w Toruniu, a następnie na Wielki Młyn w Gdańsku i zwrócenie się do panującego wówczas w Polsce Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o włączenie Prus do Korony Polskiej. W odpowiedzi 22 lutego 1454 roku król wypowiedział Zakonowi wojnę, a 6 marca 1454 król podpisał akt inkorporacji Prus. Kazimierz IV Andrzej Jagiellończyk, król Polski w latach Menu

9 I etap wojny ( jesień 1455) Te śmiałe posunięcia nie odzwierciedlały jednak faktycznej siły Polski, która przeżywała wówczas kryzys władzy królewskiej. Niesforna szlachta zwołana pod Cerekwicę zażądała od władcy nadania przywilejów. Kazimierz zmuszony był ugiąć się pod prośbami szlachty, która groziła, że nie przystąpi do wojny. Po satysfakcjonujących dla szlachty decyzjach królewskich, ruszyła ona na twierdzę Chojnice. Bitwa pod Chojnicami stanowiła klęskę wojsk polskich i pokazywała wyższość zaciężnych wojsk zakonnych nad rycerstwem polskim. Kończył się pewien okres w wojskowości Polski potrzebne były reformy armii, na które władca nie miał pieniędzy. Menu

10 II etap wojny ( ) Potrzebne pieniądze król uzyskał dzięki pomocy bogatych miast pruskich. Król zdołał opłacić armię. Jednak pierwsza znacząca bitwa rozegrała się na morzu w pobliżu Bornholmu w 1457 flotylla duńska została rozbita przez gdańskich kaprów. Państwo zakonu krzyżackiego w 1410 roku cd.

11 II etap wojny ( ) Już rok później (1457) Polacy uzyskali Malbork od wojsk czeskich walczących po stronie Zakonu w zamian za żołd, z którym Krzyżacy zalegali. Co prawda miasto utracono bardzo szybko, bo już 28 września, jednak zamek pozostał w ręku wiernego Polsce Ulryka Czerwonki. 2 października 1458 roku zawarto 9-miesięczny rozejm. Menu

12 III etap wojny (lipiec wrzesień 1463) Polacy w 1460 roku odzyskali miasto Malbork. W 1462 roku Krzyżacy przeprowadzili wielką ofensywę i zdobyli zamki Welawa, Bartoszyce, Frydląd, Kętrzyn, Golub i po długim oblężeniu Brodnicę. Polacy w połowie 1462 roku posiadali już tylko Żuławy z Gdańskiem, Elbląg, Frombork, połowę Ziemi chełmińskiej, południowe Pomorze i Nidzicę. W efekcie tych porażek król Kazimierz zerwał ostatecznie z koncepcją wykorzystywania pospolitego ruszenia i mianował nowego wodza burgrabiego krakowskiego Piotra Dunina. Piotr Dunin - ur. ok. 1415, zm cd.

13 III etap wojny (lipiec wrzesień 1463) Przeprowadził on od strony morza desant na Sambię, a następnie odblokował oblężony Frombork i przez Gdańsk ruszył w kierunku Pucka gdzie pod Świecinem 17 września 1462 roku pokonał w bitwie przeważające siły krzyżackie. Bitwa pod Świecinem (1462), w której zaciężną już armią polską dowodził Piotr Dunin zakończyła się zwycięstwem strony polskiej i uważana jest przez historyków za punkt zwrotny w działaniach wojny trzynastoletniej. Menu

14 IV etap wojny - ofensywa polska ( ) W lipcu 1463 r. Dunin rozpoczął oblężenie Gniewu, którego załoga utrudniała komunikację Królestwa z Gdańskiem. Na odsiecz oblężonym ruszyli Krzyżacy czego efektem była, również wygrana dla Polski Bitwa na Zalewie Wiślanym, w której 15 września 1463 roku połączone floty Gdańska i Elbląga rozbiły flotę krzyżacką. Bitwa ta stanowiła dla Zakonu gwóźdź do trumny. cd.

15 IV etap wojny - ofensywa polska ( ) Polacy uzyskali olbrzymią przewagę w działaniach lądowych, oraz absolutną dominację w żegludze wiślanej i bałtyckiej. 1 stycznia 1464 roku poddał się Gniew i połączenie Krzyżaków z zachodem zostało przerwane. 13 grudnia 1463 roku dowódca krzyżacki Bernard Szymborski zdradził Krzyżaków i wszedł w porozumienie z królem. Państwo zakonu krzyżackiego w 1466 roku cd.

16 IV etap wojny - ofensywa polska ( ) 18 marca 1464 roku uznał zwierzchnictwo polskie biskup warmiński Paweł Legendorf. W tym czasie Piotr Dunin zdobył na Pomorzu m.in. Puck, Nowe, Starogard i 21 września 1466 roku w obecności króla zdobył Chojnice, pod którymi wojna się rozpoczęła. Menu

17 Zakończenie wojny Od roku 1464 trwały przerywane co jakiś czas rokowania, zakończone podpisaniem w 1466 II pokoju toruńskiego. Po raz kolejny wyniki rokowań nie odzwierciedlały faktycznej dominacji Polaków nad Krzyżakami, jednakże wystarczyło to do wyeliminowania Zakonu z grupy liczących się w ówczesnej Europie potęg. Polska zaś wchodziła powoli w swój złoty wiek. Menu

18 II pokój toruński II pokój toruński traktat zawarty w Toruniu 19 października 1466 między Polską, a Krzyżakami, kończący wojnę trzynastoletnią, trwającą w latach Oryginał dokumentu przechowywany jest na zamku w Lidzbarku Warmińskim. Obraz M. Jaroczyńskiego II Traktat toruński, 1873 r cd.

19 II pokój toruński Poniżej przedstawione są najważniejsze postanowienia II pokoju toruńskiego: państwo zakonne ze stolicą w Królewcu stało się lennem Polski, zaś każdy wielki mistrz zobowiązany był do składania władcy polskiemu hołdu Polska odzyskała (po 158 latach) Pomorze Gdańskie z Gdańskiem (dokładniej Prusy Królewskie) do Polski wróciła ziemia chełmińska z Toruniem Krzyżacy zrzekają się ziemi michałowskiej, biskupstwa warmińskiego i biskupstwa chełmińskiego Polska uzyskała Malbork, Sztum, Elbląg, Dzierzgoń oraz Warmię zostało utworzone dominium warmińskie. Były to ziemie biskupstwa warmińskiego podlegającego wcześniej Zakonowi. W efekcie doszło zresztą z czasem do sekularyzacji pozostałych Prus Zakonnych. Menu

20 Wojna trzynastoletnia z zakonem krzyżackim Źródła: grafika Google i +MP3/ANTYFONY+MARYJNE+-+CHORA*c5*81+MP3 Autor: Weronika Kubaczyńska Gimnazjum nr 1 w Łęcznej kl. 1e Menu