PROGRAMY AFFINITY I ROZWIĄZANIA DLA PRACOWNIKÓW BIULETYN MARSH 2/2014

Transkrypt

1 PROGRAMY AFFINITY I ROZWIĄZANIA DLA PRACOWNIKÓW BIULETYN MARSH 2/2014

2 Szanowni Państwo, zapraszamy do lektury czerwcowego Biuletynu Marsh, którego tematem przewodnim są Programy Affinity oraz rozwiązania dla pracowników firmy. Poniżej prezentujemy krótki przegląd treści publikowanych artykułów: Programy Affinity można w najprostszy sposób zdefiniować jako programy masowe wspierające między innymi rozwój sprzedaży, produkty szyte na miarę, adresowane dla potrzeb różnych sektorów przemysłu i usług. Głównym celem programów masowych jest wspieranie działań sprzedażowych firmy, dbałość o portfel klientów, dostarczanie produktów i rozwiązań niedostępnych dla odbiorcy w indywidualnym procesie zakupowym. Zespół Marsh od wielu lat tworzy i obsługuje masowe programy ubezpieczeniowe dla firm działających w Polsce oraz innych krajach na świecie. W Biuletynie przedstawiamy główne korzyści z wdrożenia Programów Affinity dla klientów firmy (konsumentów, pracowników, dostawców, itd.). Nasi eksperci opisują podstawowe aspekty działania takich programów, istotne elementy wpływające na ich opracowanie oraz późniejszą obsługę, jak również wskazują na wybrane rozwiązania stosowane przez podmioty działające w różnych sektorach gospodarki - prezentujemy krótki przegląd produktów oferowanych przez firmy działające w wybranych branżach: telekomunikacyjnej, finansowej oraz motoryzacyjnej. Jednym z kluczowych powodów tworzenia Programów Affinity jest budowanie długotrwałych relacji i wzmacnianie zaufania klientów do produktów danej firmy czy marki. Dlatego firmy coraz częściej tworzą dedykowane rozwiązania także dla swoich pracowników. Oferty grupowe są dziś popularnym narzędziem motywacji - warto zanznaczyć, że programy pracownicze mogą obejmować różne produkty i usługi, nie tylko ubezpieczeniowe. W tym wydaniu Biuletynu skupiliśmy się na zaprezentowaniu dwóch rozwiązań oferowanych pracownikom firmy: systemach kafeteryjnych oraz pracowniczych programach emerytalnych. Systemy kafeteryjne w ubezpieczeniach osobowych umożliwiają taką konstrukcję świadczeń, która zakłada, że pracownik w ramach przyznanego mu przez pracodawcę budżetu samodzielnie decyduje o tym, na jakie świadczenia pieniądze mają być spożytkowane. Pomimo, iż benefity tego rodzaju nie są w Polsce jeszcze tak popularne, dają pracownikom unikalną możliwość tworzenia oraz modyfikowania programu zgodnie z własnymi oczekiwaniami i potrzebami. Eksperci Mercer Marsh Benefits opisują podstawowe zasady i korzyści wynikające z oferowania planów kafeteryjnych pracownikom firmy. Na zakończenie opowiadamy o możliwościach oszczędzania w oparciu o pracownicze programy emerytalne. W artykule znajdziecie Państwo przegląd oraz opis kluczowych zalet produktów inwestycyjnych dostępnych w PPE. Zachęcamy do lektury Biuletynu, Zarząd Marsh BIULETYN MARSH 2/2014 CZERWIEC 2014

3 NASI EKSPERCI KRZYSZTOF ZABOROWSKI EKSPERT - PROGRAMY AFFINITY Krzysztof Zaborowski pełni funkcję szefa Działu Marsh Affinity. Jest odpowiedzialny za tworzenie i obsługę rozwiązań programów masowych adresujących potrzeby klientów indywidualnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Współpracuje i aktywnie wspiera Klientów z sektorów: finansowych, telekomunikacyjnych, motoryzacyjnych, handlu i usług. Posiada również doświadczenie w zakresie wykorzystania kanału sprzedaży bezpośredniej Direct. DOROTA BANASZEK SPECJALISTA, PROGRAMY AFFINITY Od ponad 7 lat aktywnie uczestniczy przy wdrażaniu programów masowych dla wybranych klientów. Posiada doświadczenie w tworzeniu rozwiązań Affinity dla telefonii komórkowej, obsługuje i prowadzi programy ubezpieczeń grupowych na życie, ubezpieczeń kredytów i leasingów z gwarancją spłaty zadłużenia dla instytucji bankowych/ finansowych i leasingowych. KRZYSZTOF NOWAK PARTNER, MERCER MARSH BENEFITS Krzysztof Nowak pełni funkcję szefa Polskiego biura Mercer. Bezpośrednio realizuje projekty z zakresu doradztwa emerytalnego dla firm i instytucji finansowych oraz organów administracji państwowej. Od ponad 10 lat jest wykładowcą Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu. Felietonista Rzeczpospolitej (internetowe wydawnictwo poświęcone zagadnieniom emerytalnym). Absolwent Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. MARCIN KOWALSKI DYREKTOR DEPARTAMENTU UBEZPIECZEŃ, MERCER MARSH BENEFITS Marcin Kowalski związany jest z Mercer od roku Uczestniczył i prowadził wiele projektów z zakresu świadczeń pracowniczych - ubezpieczeń, planów kafeteryjnych, opieki medycznej, planów oszczędnościowych. Od 2007 pełni funkcje kierownicze i jest odpowiedzialny za prowadzenie Departamentu Ubezpieczeń. BIULETYN MARSH 2/2014 CZERWIEC 2014

4 PRZEDE WSZYSTKIM RELACJE... PROGRAMY UBEZPIECZENIOWE AFFINITY Próbując zdefiniować pojęcie Programów Affinity konieczne jest odwołanie się do marketingowych źródeł. Najogólniej rzecz ujmując mówimy o projektach, których celem jest wzmocnienie lojalności wobec marki poprzez aktywne wykorzystanie istniejących już relacji - pomiędzy oferującym dany program, a jego klientami. Efektywnie skonstruowane Programy Affinity zachęcają konsumentów do nabywania kolejnych usług i produktów firmy, co przekłada się również na wzrost świadomości danej marki. Z drugiej strony, oferta powinna również dostarczać dodatkowe korzyści w postaci warunków/zakresów/cen itp., których uzyskanie (indywidualnie) byłoby niemożliwe. Programy Affinity odgrywają ważną rolę w obszarze masowej sprzedaży ubezpieczeń. Wymagają zindywidualizowanego i szczegółowego podejścia - zarówno w fazie projektowania, jak również realizacji konkretnego projektu, a ich kluczowym celem jest dostarczenie rozwiązań zwiększających satysfakcję i bezpieczeństwo klienta. Warto zwrócić uwagę, że firmy o limitowanej ofercie tylko w niewielkim stopniu mogą wpływać na stopień przywiązania i zaangażowania klienta w budowanie silnych relacji. Mogą natomiast stale i systematycznie pracować nad tym, by klient przywiązał się do marki i miał poczucie, że jest ważnym ogniwem łączącym ich współpracę. Istotnym elementem Programów ubezpieczeniowych Affinity jest ich prawidłowe umiejscowienie w całościowej strategii firmy i jej podejściu do klienta. Bardzo ważne rolę odgrywa poprawne zdefiniowanie celów, które mają zostać osiągnięte przy zastosowaniu tego narzędzia. Programy Affinity docierają do umysłu klienta, wzbudzając poczucie, że został on wyróżniony i może z tego tytułu czerpać konkretne profity. Program można skonstruować w dowolnym obszarze działalności biznesowej i pozabiznesowej, w której dla wyodrębnionej grupy klientów, odbiorców, dostawców usług czy produktów, chcemy wprowadzić dodatkowy element zwiększający jej atrakcyjność i konkurencyjność. CZERWIEC 2014 BIULETYN MARSH 2/2014

5 Programy Affinity można najprościej zdefiniować jako programy masowe wspierające między innymi rozwój sprzedaży, szyte na miarę adresowane dla potrzeb różnych sektorów przemysłu i usług. Głównym celem masowych programów ubezpieczeniowych jest wspieranie działań sprzedażowych firmy, utrzymanie portfela Klientów, dostarczanie produktów i rozwiązań niedostępnych dla odbiorcy w indywidualnym procesie zakupowym. Podczas tworzenia tego rodzaju rozwiązań największy nacisk kładziony jest na osiągnięcie wyznaczonych przez firmę celów, w tym m.in.: utrzymanie istniejącego lub zdobycie nowego portfela klientów. Programy ubezpieczeniowe Affinity mogą zostać opracowane i wdrożone przez firmę samodzielnie, bądź we współpracy z wykwalifikowanymi doradcami posiadającymi doświadczenie w realizacji tego typu projektów oraz know-how, zapewniające ich odpowiednie przygotowanie oraz końcową skuteczność. Przy konstruowaniu programu należy przede wszystkim opierać się na badaniu potrzeb klienta, m.in. poprzez określenie czego oczekuje - zarówno od samego produktu, jak i od roli, którą pełni on (klient) oraz podmiot oferujący w całym procesie. W przypadku korzystania z usług zewnętrznego doradcy, pierwszym etapem współpracy jest analiza celów i założeń projektu zdefiniowanych przez firmę, które będą podstawą do opracowania strategii i zweryfikowania rzeczywistego zapotrzebowania klientów na dany produkt/usługę/rozwiązanie. Doradca zapewnia wsparcie w wyborze produktu ubezpieczeniowego, który będzie odpowiedni i dopasowany do profilu odbiorcy, jak również sprawdzenia możliwości prawno-organizacyjnych firmy (m.in. analiza zaplecza informatycznego do wdrożenia produktu i posiadanych przez klienta możliwych kanałów sprzedaży). Dostarczanie rozwiązań obejmuje z kolei negocjowanie warunków z zakładami ubezpieczeń, nadzór nad przygotowaniem umów, pośredniczenie w ich zawieraniu, negocjacje z Ubezpieczycielami (promocja i badanie konkurencyjności ofert). Należy podkreślić, że działania doradców-ekspertów nie kończą się na podpisaniu umów. Cały czas aktywnie wspierają klienta i nadzorują cykl życia wdrożonego programu. Rozwiązania oferowane przez doradców mogą obejmować m.in.: Monitorowanie efektywności wdrożonego programu, Administrację, obejmującą przygotowanie raportów sprzedażowych i składkowych, Opracowanie procedur operacyjnych dla menedżerów, Zorganizowanie szkoleń dla sieci sprzedaży, Obsługę infolinii numer dedykowany dla danego produktu, Pełną likwidację szkód. Model współpracy z doradcą może zapewnić m.in.: Wsparcie w wyborze produktu. Tworzenie procesów (ofertowanie, raportowanie, pobieranie i rozliczanie składek, proces likwidacji szkód). BIULETYN MARSH 2/2014 CZERWIEC 2014

6 KORZYŚCI Z WDROŻENIA PROGRAMU: Rozpoczynając proces tworzenia dedykowanych rozwiązań w ramach Programów Affinity należy dokładnie przeanalizować cele i korzyści, które mogą zostać osiągnięte przez firmę w przypadku wdrożenia takiego programu. Poniżej przedstawiamy kilka, często wskazywanych przez firmy, argumentów wpływających na zastosowanie Programów Affinity w firmie, czy też dla danej marki: Wzmocnienie relacji z klientami i partnerami firmy, Dodatkowe źródła dochodów, Budowanie lojalności marki, Objęcie ochroną ubezpieczeniową grupy konsumentów jednym programem ubezpieczeniowym, Poszerzenie podstawowej /istniejącej oferty firmy, Wzrost sprzedaży i zaufania do firmy/marki, Produkty dedykowane dla danej grupy (niedostępne w indywidualnym procesie zakupowym), Budowanie silnych relacji pomiędzy kupującym produkt klientem, jak również podmiotami współpracującymi. CZERWIEC 2014 BIULETYN MARSH 2/2014

7 PROGRAMY AFFINITY NA POLSKIM RYNKU PRZEGLĄD WYBRANYCH ROZWIĄZAŃ Na polskim rynku Programy Affinity cieszą się obecnie największą popularnością w segmencie B2C (Business-to-Consumer). Do ich grona na pewno należą: firmy telekomunikacyjne, cała branża finansowa, motoryzacyjna czy też duże sieci handlowe. Coraz większe zainteresowanie tego typu rozwiązaniami zaczynają również wykazywać organizacje i stowarzyszenia, jak również firmy z sektora B2B. Warto podkreślić, że na rynkach zagranicznych programy te dostarczane są również przez dostawców mediów, duże sieci stacji benzynowych, branżę medyczną, czy przez producentów i usługodawców. OPERATORZY TELEKOMUNIKACYJNI I TELEFONII KOMÓRKOWEJ Programy Affinity powszechnie działają w branży telekomunikacyjnej, gdzie głównym produktem jest ubezpieczenie telefonów w sieciach telefonii komórkowej. Jest to przykład rozwiązania, które stanowi wartość dodaną do głównej oferty firmy - zabezpiecza nabywcę od uszkodzeń mechanicznych powstałych z winy użytkownika, od kradzieży i rabunku z włamaniem i nieuprawnionego użycia. Wachlarz produktów oferowanych w tym kanale jest dużo szerszy i chroni klienta na wypadek nieautoryzowanych rozmów czy utraty pracy oraz innych nieprzewidzianych zdarzeń związanych z płaceniem abonamentu i rachunków. Wraz ze wzrostem oferty produktowej pojawiły się dodatkowe rozwiązania dla innych urządzeń mobilnych. Oferta na rynku usług telekomunikacyjnych jest stale uatrakcyjniana - m.in. poprzez możliwość ubezpieczenia własnego sprzętu AGD czy RTV, mieszkania, samochodu a nawet życia. BIULETYN MARSH 2/2014 CZERWIEC 2014

8 BANKI I INSTYTUCJE FINANSOWE Drugim sektorem aktywnie angażujących się w programy masowe są finanse: instytucje bankowe, finansowe, czy leasingowe. Na tym rynku istnieje duża różnorodność oferowanych produktów od ubezpieczeń na życie czy nieszczęśliwych wypadków (z gwarancją spłaty zadłużenia) do różnego rodzaju produktów bankowych typu: kredyty, karty kredytowe, pożyczki. Banki wprowadzają Programy Affinity, by ułatwić realizację dodatkowych zabezpieczeń - oferując m.in.: ubezpieczenia mieszkania, nieruchomości czy samochodu. W przypadku leasingu bądź kredytu samochodowego polisa grupowa daje gwarancję spłaty zadłużenia na dzień zaistnienia zdarzenia ubezpieczeniowego. Ubezpieczenie obejmuje trwałą i czasową niezdolność do pracy, hospitalizację i ochronę spłaty na wypadek śmierci ubezpieczonego kredytobiorcy/leasingobiorcy. Coraz częściej ubezpieczenia stają się produktem, który pozwala wyróżnić grupę prestiżowych klientów. Ubezpieczenia na życie, usługi dodatkowe w postaci assitance czy concierge pozwalają na uatrakcyjnienie oferty platynowych kart czy kont bankowych. Niektóre instytucje dla swoich ważnych kientów wprowadzają także możliwość skorzystania z usług szklarza, hydraulika, dostarczenia kwiatów czy też zamówienia biletów na ważne wydarzenia sportowe. IMPORTERZY I DEALERZY SAMOCHODOWI Szeroką grupą rozwiązań oferowanych w ramach programów masowych są ubezpieczenia Przedłużonych/Rozszerzonych Gwarancji. Producenci samochodów, sieci dealerskie czy handlowe tworzą Programy Affinity o zróżnicowanym zakresie ochrony, obejmujące m.in. koszty usunięcia awarii czy usterek. Rozwiązania te mają zwiększyć komfort klienta w przypadku długotrwałego wykorzystania nabytego produktu. Daje to możliwość praktycznie pełnej kontroli budżetu i uchronienia się przed innymi, nieprzewidzianymi wydatkami, np. nieprzewidzianej awarii sprzętu po okresie gwarancji producenta, czy też jego kradzieży. Oferta może zostać wzbogacona o możliwość nabycia różnych produktów indywidualnych, które dzięki udostępnieniu ich w tej formule (program masowy) pozwalają na uzyskanie bardzo konkurencyjnych warunków cenowych. Innym przykładem jest powszechnie już znana oferta ubezpieczeń komunikacyjnych dla samochodów nowych, która jest najtańsza w momencie zakupu polisy bezpośrednio od dealera sprzedającego nam samochód. Dlaczego? Importer zadbał, by klient jego marki uzyskał pełen kompleksowy pakiet i mógł bezpiecznie wyjechać z salonu zakupionym autem. Na rynku polskim innowacją w zakresie ubezpieczeń w programach masowych jest ochrona prawna dla grup. Ubezpieczenia te są w fazie rozwoju i coraz częściej stają się sposobem finansowania usług prawniczych. Jest to nowoczesny i prestiżowy produkt ubezpieczeniowy, gwarantujący pokrycie kosztów obsługi prawnej osoby ubezpieczonej, pokrycie kosztów sądowych oraz zabezpieczenie przed ryzykiem finansowym przegrania procesu sądowego. CZERWIEC 2014 BIULETYN MARSH 2/2014

9 GRUPOWE PROGRAMY DLA PRACOWNIKÓW Oferty dedykowane dla pracowników i partnerów firmy mogą obejmować różnorodne produkty ubezpieczeniowe - m.in.: ubezpieczenia komunikacyjne, turystyczne, mieszkaniowe, czy na życie. Wprowadzając masowy program ubezpieczeń należy rozważyć przede wszystkim: Możliwości oferowania produktów w formie benefitów pracowniczych, Możliwości oferowania dodatkowych zniżek i promocji, Stworzenie kompleksowej oferty sprzedażowej i obsługowej wdrożonego programu, Dostarczenie produktów ubezpieczeniowych pierwszej potrzeby. Wypracowane, we współpracy z zakładami ubezpieczeń programy dają możliwość zaproponowania firmom zaintesresowanym ich wdrożeniem kompleksowej obsługi z zakresu ubezpieczeń na życie i NNW, kosztów leczenia i ubezpieczeń zdrowotnych. Równolegle, przy masowych programach pracowniczych można aranżować polisy indywidualne: turystyczne, grupowe i rodzinne, jak również komunikacyjne i ubezpieczenie mienia. Wymienione i opisane w tej części Programy Affinity to jedynie wybrane przykłady. Dalsza lista mogłaby dotknąć kolejnych branż, ryzyk, produktów i usług. Wystarczy wspomnieć chociażby rozwiązania związane z ochroną zdrowia - programy masowe dla grup zawodowych w zakresie ubezpieczeń medycznych, kosztów leczenia szpitalnego, kosztów leczenia w podróży i NNW, jak również produkty, które stanowią część oferty dla pracowników, partnerów biznesowych czy dostawców. BIULETYN MARSH 2/2014 CZERWIEC 2014

10 SYSTEMY KAFETERYJNE DLA PRACOWNIKÓW FIRMY CZERWIEC 2014 BIULETYN MARSH 2/2014

11 SYSTEMY KAFETERYJNE W UBEZPIECZENIACH OSOBOWYCH Marcin Kowalski Program kafeteryjny to pojęcie z zakresu benefitów pracowniczych, oznaczające taką konstrukcję świadczeń pracowniczych, która zakłada, że pracownik w ramach przyznanego mu przez pracodawcę budżetu samodzielnie decyduje o tym, na jakie świadczenia pieniądze mają być spożytkowane. W tradycyjnych programach pracodawca sam, odgórnie definiuje świadczenia, określając ich strukturę, zasady, a następnie przyznaje je pracownikom, którzy mogą z nich co najwyżej zrezygnować. Z punktu widzenia pracodawców programy kafeteryjne mają wiele zalet. Z przeprowadzonego przez Mercer kilka lat temu badania wynika, iż programy flexible benefits (inna nazwa planów kafateryjnych) wpływają pozytywnie na: Postrzeganie firmy przez pracowników (jest to najczęściej wskazywany przez respondentów badania efekt wprowadzenia programu flexible benefits), Retencję pracowników, Większą motywację pracowników oraz, co bardzo ważne - łatwiejsze i bardziej efektywne komunikowanie pracownikom wartości benefitów. Niepopularne, bo niestandardowe Pomimo wielu zalet, programy kafeteryjne nie są w Polsce popularne. Wydaje się, że jedną z przyczyn może być ograniczona podaż po stronie dostawców benefitów. Z punktu widzenia pracodawców, obawy budzi zwłaszcza proces administracji programem kafeteryjnym, niepokoi również sam proces negocjacji z dostawcami: nie są pewni, czy uda się osiągnąć kompromis z dostawcami w zakresie oferowanych świadczeń pasujących do koncepcji programu i zakładanych przez firmę budżetów. Obawy dostawców Główną obawą jest to, że nie wiadomo, ile osób zdecyduje się wydać pieniądze otrzymane od pracodawcy na benefit, który konkretny dostawca (ubezpieczyciel, kantyna, ośrodek sportowy) oferuje. Mamy więc do czynienia ze znanym w odniesieniu do ubezpieczeń grupowych zagadnieniem partycypacji. W zasadzie sprowadza się to do umiejętnego uzależnienia kształtu oferty od przewidywanego poziomu przystępowalności do świadczenia i określenia ryzyka związanego z tym, że przystępowalność będzie niższa niż zakładana. Typowy plan kafeteryny przewiduje zazwyczaj, że każdy z benefitów dostępny jest w kilku wariantach - na prykład: - ubezpieczenie na życie: opcja A: wysokie sumy ubezpieczenia i wąski zakres. opcja B: niskie sumy ubezpieczenia, ale szeroki zakres. - opieka medyczna : opcja A: bez stomatologii. opcja B: ze stomatologią. Do natury planów kafeteryjnych należy to, że pracownik wybiera dowolnie opcję. Konsekwencją tego jest kolejne zjawisko znane z praktyki ubezpieczeń grupowych: negatywna selekcja. Jest to zagadnienie szczególnie istotne dla klinik medycznych oferujących świadczenia zdrowotne. BIULETYN MARSH 2/2014 CZERWIEC 2014

12 PRZYKŁADOWY UBEZPIECZENIOWY PROGRAM KAFETERYJNY Jak mógłby wyglądać przykładowy program kafeteryjny oferowany pracownikom firmy? Z pewnością powinien obejmować: ubezpieczenie na życie, ubezpieczenie zdrowotne i plan oszczędnościowy. Wydaje się, że minimalną kwotą miesięcznego budżetu benefitowego akceptowalną finansowo dla pracodawców, a jednocześnie pozwalającą na zapewnienie realności wyboru pomiędzy świadczeniami będzie ok. 200 zł. Wspomniana realność wyboru jest bardzo ważna z punktu widzenia motywacyjnych cech programu kafeteryjnego, gdyż trudno byłoby spodziewać się zadowolenia pracowników, którym pracodawca oddaje do rozdysponowania kwotę np. 30 zł miesięcznie, do przeznaczenia na 5 rodzajów benefitów. Dla dalszych rozważań przyjmijmy zatem za kwotę budżetu benefitowego stawkę 210 zł. Każdy z benefitów pogrupujmy w 3 warianty: Minimalny (stawka 70 zł miesięcznie), Standardowy (stawka 140 zł miesięcznie), Pełny (stawka 210 zł miesięcznie). Powyższe kwoty muszą oczywiście znaleźć odzwierciedlenie w tym, co dany wariant benefitu zawiera. W praktyce już taki zestaw świadczeń oraz ich wariantów umożliwi zbudowanie wystarczającej liczby pakietów, spośród których każdy pracownik będzie mógł wybrać optymalny dla siebie. W materiale wykorzystano fragmenty felietonu opublikowanego w Miesięczniku Ubezpieczeniowym w 2009 roku. CZERWIEC 2014 BIULETYN MARSH 2/2014

13 OSZCZĘDZAJMY W PRACOWNICZYCH PROGRAMACH EMERYTALNYCH Krzysztof Nowak Bez pracowniczych programów emerytalnych (PPE) nigdy nie powstanie w Polsce silny dobrowolny filar systemu emerytalnego. Niewiele na świecie jest dowodów na to, że na bazie indywidualnych oszczędności (których przykładem są w Polsce są Indywidualne Konta Emerytalne IKE oraz Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego - IKZE) można zbudować odpowiednio wysokie emerytury. Z tej perspektywy Polska z pewnością nie będzie wyjątkiem. Stopa oszczędności dobrowolnych i generalnie skłonność do oszczędzania są w Polsce bardzo niskie (co częściowo wytłumaczyć można poziomem zamożności), a tym samym potencjał do oszczędzania w przyszłości jest również niewielki. Właściwie każde badanie potwierdza, że liczba osób systematycznie oszczędzających na emeryturę jest niewielka. Słabość indywidualnych produktów emerytalnych potwierdzają również dane Komisji Nadzoru Finansowego - w PPE mamy dzisiaj zgromadzone dwa razy więcej środków, niż łącznie w obu produktach indywidualnych - na PPE zgromadziliśmy ponad 8,3 mld złotych (dane na koniec 2012 roku), podczas gdy na IKE 3,5 mld zł - o IKZE nawet nie warto w tym kontekście wspominać. Wydaje się, że to właściwie określa potencjał każdego z tych produktów dobrowolnego filaru naszego systemu emerytalnego. Oczywiście z perspektywy wartości zgromadzonych aktywów (ponad 150 mld zł) OFE jeszcze długo będą dominującym elementem systemu kapitałowego. Jednak ich potencjał wydaje się znacznie niższy niż PPE. Na ten potencjał warto spojrzeć z perspektywy pracowników, czyli indywidualnych uczestników systemu emerytalnego, koncentrując się na zaletach tej formy oszczędzania. Większość z nich wynika z grupowego charakteru programów. Poniżej przedstawiono trzy kluczowe zalety produktów inwestycyjnych dostępnych w PPE, a szerzej w planach zakładowych: 1. Niższe koszty, jakie w większości przypadków towarzyszą programom emerytalnym (w porównaniu do oferty kierowanej do inwestora indywidualnego). 2. Możliwość wykorzystania w PPE technik inwestycyjnych zasadniczo niedostępnych w innych formach oszczędzania. 3. Zwolnienie dochodów realizowanych w ramach PPE z podatku Belki. W efekcie to właśnie od planów emerytalnych zakładanych przez pracodawców (do których zaliczymy zarówno PPE, jak i tzw. plany pozaustawowe, czyli programy organizowane przez pracodawców, ale poza ustawą o PPE) zależeć może w przyszłości skala dobrowolnych oszczędności gromadzonych w systemie emerytalnym. Poniekąd potwierdza to również los otwartych funduszy emerytalnych i stopniowe ograniczanie ich znaczenia. BIULETYN MARSH 2/2014 CZERWIEC 2014

14 Pierwsza kwestia jest absolutnie oczywista. Dzięki niższym kosztom inwestor może osiągać większy dochód. W jaki sposób w praktyce zasada ta realizowana jest w PPE? Po pierwsze w zdecydowanej większości programów środki w nich inwestowane nie są obciążane opłatami od składek, po drugie koszty zarządzania (a więc te obciążające aktywa wszystkie środki inwestora) są znacząco niższe niż w inwestycjach detalicznych (i to nawet przy wykorzystaniu bardzo popularnych elektronicznych platform zakupu jednostek funduszy inwestycyjnych typu mbank, które i tak już obniżają istotnie koszty inwestowania). Znaczenie różnic w kosztach zarządzania można przedstawić na prostym przykładzie - załóżmy, iż fundusz (szerzej produkt inwestycyjny, który wykorzystujemy w naszych inwestycjach) jest tańszy od dostępnego na rynku o 1.5% rocznie (dla przykładu może to oznaczać, że opłata za zarządzanie w naszym funduszu inwestycyjnym wynosi 2%, podczas, gdy taki sam fundusz, ale dostępny w detalu pobiera od inwestorów 3.5%). Przekładając różnicę w kosztach na różnicę w zyskach, po 5 latach osiągamy wynik inwestycyjny lepszy o 7.7%, po 10 latach o 16.1%, a po 20 latach aż o 1/3 (34.7%). Jak widać, dbałość o niskie koszty przynosi wymiermy i pewny efekt. Po 20 latach, niezależnie od sytuacji na rynku nasz fundusz będzie zawsze lepszy od funduszu droższego o 35%. Odnośnie drugiego punktu to warto podkreślić, iż dzięki systematyczności w oszczędzaniu możemy skorzystać z szeregu technik inwestycyjnych, niedostępnych w tradycyjnych inwestycjach. Warto wskazać przynajmniej trzy takie techniki: 1. Inwestowanie tzw. stałej kwoty. 2. Korzystanie z podejścia life cycle. 3. Reinwestowanie dochodów. Inwestowanie tzw. stałej kwoty pozwala inwestorom na kupowanie większej liczby akcji (innych instrumentów), gdy są tanie przy jednoczesnym automatycznym ograniczaniu zakupów w sytuacji, gdy interesujące nas akcje (instrumenty) są drogie. Taki właśnie efekt osiągamy w przypadku inwestowania stałej kwoty. Inwestując - przykładowo 100 zł miesięcznie w okresie, gdy akcje są tanie (np.kosztują 20 zł) kupujemy ich 5 w każdym miesiącu. Gdy drożeją (ich cena rośnie np. do 40 zł) kupujemy jedynie 2.5 miesięcznie. W ten sposób realizujemy klasyczną strategię inwestowania na rynku tanim i ograniczania inwestycji w momentach, gdy na rynku ceny rosną. W ramach drugiej z technik podejścia life cycle dopasowujemy sposób inwestowania do wieku inwestora. W efekcie w jej ramach ludzie młodzi mogą inwestować bardziej agresywnie ponieważ zawsze będą mieli czas na odrobienie strat, w przypadku osób starszych zaleca się natomiast ostrożniejsze inwestowanie - takie, które gwarantuje niższy, ale pewniejszy zysk. Kluczem jest automatyzm strategii oraz właściwa budowa portfela. Na kwestię dopasowania struktury inwestycji do wieku inwestora można również spojrzeć z innej perspektywy. Otóż w przypadku systematycznego inwestowania w pierwszym jego okresie o stanie konta inwestora decydują inwestowane środki (w naszym przypadku składki na PPE). W efekcie oszczędzający może sobie pozwolić na większe ryzyko, strata wciąż dotyczyć będzie bowiem stosunkowo niewielkiej kwoty. Dlatego też, nie narażając znacząco przyszłych aktywów inwestor może pozwolić sobie na bardziej ryzykowny sposób inwestowania. Jednak po kilkunastu, czy kilkudziesięciu latach inwestowania sytuacja jest inna posiadamy już stosunkowo dużo środków i bieżące zyski mają dla naszej sytuacji ogromne znaczenie bywa, że jednoroczny zysk jest równy składce z kilku lat. W efekcie inwestor w naturalny sposób (wierząc lub nie wierząc w zasadę life cycle ) zaczyna inwestować konserwatywnie, w pierwszym rzędzie starając się chronić kapitał, a dopiero w drugiej kolejności poszukując okazji do ponad przeciętnych zysków. Temat reinwestowania dochodów to najbardziej oczywista i prosta do wytłumaczenia korzyść inwestowania systematycznego. Dzięki systematyczności nasze środki pracują dłużej, w efekcie osiągamy wyższy dochód niżby to wynikało jedynie z prostej stopy zwrotu. CZERWIEC 2014 BIULETYN MARSH 2/2014

15 Odnośnie trzeciej zalety zwolnienia dochodów realizowanych w ramach PPE z podatku Belki to na efekt tej ulgi możemy spojrzeć na dwa sposoby: Po pierwsze: opłacając podatek w trakcie okresu inwestowania (np. w sytuacji zmiany strategii, której celem jest natychmiastowe zwiększenie udziału akcji w naszym portfelu - możliwe do osiągnięcia np. jedynie poprzez umorzenie jednostek funduszu dłużnego) pozbawiamy się szansy reinwestowania zysków część z nich pochłania bowiem sam podatek. Po drugie: nawet opłacając podatek na koniec okresu inwestowania, pozbawiamy się blisko 1/5 osiągniętych dochodów. Pamiętajmy także, że w inwestycjach długoterminowych ta 1/5 może oznaczać bardzo dużą kwotę. Znowu, aby wykazać dotkliwość podatku możemy sobie łatwo wyobrazić, że w praktyce pozbawiamy się w ten sposób - na przykład rocznej lub kilkuletniej składki. Na koniec warto wskazać, że aby skorzystać z którejkolwiek z prezentowanych powyżej zalet PPE musimy zaakceptować fakt, że (co do zasady) nasze inwestycje będą zamrożone na kilkanaście lub kilkadziesiąt lat. I na koniec dwa zdania na temat powszechności dobrowolnego oszczędzania w PPE. Ze statystyk Komisji Nadzoru Finansowego za 2012 rok wynika, że łączna liczba programów to prawie Uczestniczy w nich ponad 350 tys. Polaków, którzy na swoich kontach zgromadzili ponad 8 mld. złotych. Średnio, na jednego uczestnika przypada więc blisko 24 tys. zł. Średnia roczna składka opłacona przez pracodawcę wyniosła w 2012 roku zł, podczas gdy średnia składka pracownika to zł. Podsumowując te dane można jednoznacznie stwierdzić, że w niewielkim stopniu odzwierciedlają one potencjał tkwiący w PPE. Żeby rzeczywiście upowszechnić PPE potrzebnych jest obok czasu i przede wszystkim dobrej koniunktury gospodarczej szereg innych działań, których znaczna część powinna być zainicjowana przez rząd, w tym m.in. postulowane przez szereg środowisk zmiany w systemie podatkowym i wprowadzenie większej liczby zachęt do oszczędzania w PPE. Zgodnie z ustawą o PPE warunkiem wypłaty środków jest osiągnięcie wieku 60 lat oznacza to, że właśnie z taką perspektywą musi się liczyć inwestor chcący skorzystać z dobrodziejstwa PPE. Z drugiej strony nie sposób jednak nie wspomnieć, że przepisy prawa umożliwiają wcześniejszą wypłatę można to zrobić transferując środki z PPE (po ustaniu zatrudnienia z firmą, która prowadziła dla nas to PPE) na IKE (Indywidualne Konto Emerytalne), a następnie dokonują tzw. zwrotu środków z IKE. Warto jedynie zauważyć, że w takim przypadku inwestor zapłaci cały zaległy podatek Belki (a więc pozbawiamy się jednej z zalet wskazanych powyżej), a dodatkowo z jego konta w IKE ZUS zabierze 30% środków wcześniej wpłaconych do PPE przez pracodawcę środki te zostaną przetransferowane na indywidualne konto ubezpieczonego w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (I filar systemu emerytalnego) i będą czekać, aż osoba ubezpieczona nabędzie uprawnienie do ich wypłaty (67 lat). W materiale wykorzystano fragmenty felietonu opublikowanego w internetowym wydaniu Rzeczpospolitej w 2012 roku. BIULETYN MARSH 2/2014 CZERWIEC 2014

16 KONTAKT W przypadku pytań lub zainteresowania naszymi rozwiązaniami, prosimy o kontakt: PROGRAMY AFFINITY: KRZYSZTOF ZABOROWSKI krzysztof.zaborowski@marsh.com DOROTA BANASZEK dorota.banaszek@marsh.com MERCER MARSH BENEFITS: KRZYSZTOF NOWAK krzysztof.nowak@mercer.com MARCIN KOWALSKI marcin.kowalski@mercer.com Marsh is one of the Marsh & McLennan Companies, together with Guy Carpenter, Mercer, and Oliver Wyman. This document is not intended to be taken as advice regarding any individual situation and should not be relied upon as such. The information contained herein is based on sources we believe reliable, but we make no representation or warranty as to its accuracy. Marsh shall have no obligation to update this publication and shall have no liability to you or any other party arising out of this publication or any matter contained herein. Any statements concerning actuarial, tax, accounting, or legal matters are based solely on our experience as insurance brokers and risk consultants and are not to be relied upon as actuarial, accounting, tax, or legal advice, for which you should consult your own professional advisors. Any modeling, analytics, or projections are subject to inherent uncertainty, and the Marsh Analysis could be materially affected if any underlying assumptions, conditions, information, or factors are inaccurate or incomplete or should change. Marsh makes no representation or warranty concerning the application of policy wordings or the financial condition or solvency of insurers or re-insurers. Marsh makes no assurances regarding the availability, cost, or terms of insurance coverage. Copyright 2014 Marsh Inc. All rights reserved.