The Global Startup Ecosystem Ranking 2015

Transkrypt

1 1 The Global Startup Ecosystem Ranking 2015 Ze wstępem Startup Poland z serii raportów o ekosystemach startupowych od Compass.co (wcześniej znany jako Startup Genome)

2 2 Spis treści Wstęp 3 Wprowadzenie do rankingu ekosystemów startupowych w roku 2015 Startupowa rewolucja 6 Wielkie Przejście: od rewolucji przemysłowej do informacyjnej 8 Upadek Blue Chip 13 Startupy wchodzą do gry 19 Kluczowa rola startupowego ekosystemu Globalny ranking 25 Witaj w części Startup Ecosystem Report 26 Podstawowe części składkowe każdego elementu 26 Czym jest Compass? 27 Rosnące społeczno-ekonomiczne znaczenie ekosystemów startupowych 29 Główne ustalenia 30 Ranking ekosystemów startupowych 31 Wskaźniki zrostu wyjściowego 31 Wskaźnik wzrostu kapitału 32 Najbardziej znaczące zmiany w rankingu ekosystemów od 2012 roku 32 Indywidualne osiągnięcia poszczególnych ekosystemów starupowych 35 Najważniejsze porady dla każdej grupy interesariuszy

3 Wprowadzenie do rankingu ekosystemów startupowych w roku Szybko rosnące spółki z branży technologicznej dotarły do praktycznie wszystkich obszarów społeczeństwa i stają się głównym wyznacznikiem innowacyjności gospodarczej danego kraju. Narastające społeczno-ekonomiczne znaczenie ekosystemów startupowych powoduje, że instytucje rządowe na całym świecie szukają najlepszych rozwiązań wspierania innowacyjnej przedsiębiorczości. Poniższy raport tłumaczy genezę rozkwitu Przedsiębiorczego Oświecenia, drogę od rewolucji przemysłowej do informacyjnej i fenomen eksplozji startupów, który ze sobą przyniosła. Analiza pozwala w bardzo przystępny sposób zrozumieć, dlaczego startupy technologiczne powinny być postrzegane jako główny motor napędowy gospodarki opartej na wiedzy i informacji oraz dlaczego pielęgnowanie startupowych ekosystemów może utrzymać świat na drodze do większego dobrobytu. Trzymając się języka biologii, pojęcie ekosystemu oznacza nic innego jak układ wspierający rozwój przedsiębiorczości, składający się m.in. z instytucji otoczenia biznesu, uczelni, środowiska inwestorów i korporacji, ale też sprzyjający kreatywności klimat. Próba zdefiniowania magicznej formuły idealnego ekosystemu od paru lat jest tematem dyskusji ekspertów.

4 W drugiej części znajduje się zaktualizowany i odnowiony ranking ekosystemów startupowych. Globalny Indeks Ekosystemów analizuje i klasyfikuje 20 najlepszych startupowych ekosystemów świata, porównując je do wyników z 2012 roku. Każdy z nich został opisany i sklasyfikowany według wyników startupów na podstawie finansowania i końcowej wyceny firmy, wielkości i dostępności kapitału od funduszy venture capital, talentu w branży technologicznej, zasięgu rynkowego oraz doświadczenia startupowców. 4 Stary Kontynent pnie się w rankingu wśród europejskich miast najwyżej znalazł się Londyn (6 miejsce), Berlin (spektakularny skok na 9 miejsce), Paryż (11) oraz Amsterdam (19). Polskich miast w klasyfikacji zabrakło i choć raport zdecydowanie pokazuje, że nie ma powodów, dla których przyszłość miałaby się kształtować jedynie na Uniwersytecie Stanforda lub Dolinie Krzemowej, kraj nad Wisłą nie wiedzie prymu w rozwoju startupów. Tym bardziej warto przestudiować poniższy dokument może być pomocny różnego rodzaju interesariuszom w znalezieniu odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące ich działalności w ekosystemie. Raport jest także znakomitym wstępem do pierwszego raportu sceny startupowej w Polsce, który Fundacja Startup Poland opublikuje w październiku Warto przeczytać, co wpływa na sukces 20 najlepszych ekosystemów i zastanowić się, jak przenieść poszczególne rozwiązania na polski grunt. Zachęcam do lektury! Eliza Kruczkowska Prezes Fundacji Startup Poland

5 5 STARTUPOWA Część 1 Wielkie Przejście: Od rewolucji przemysłowej do informacyjnej Część 2 Upadek Blue Chip Część 3 Startupy wchodzą do gry Część 4 Kluczowa rola startupowego ekosystemu REWOLUCJA

6 Startupowa rewolucja 1 6 Wielkie Przejście: od rewolucji przemysłowej do informacyjnej Czy dotarliśmy do punktu krytycznego w przejściu od Ery Przemysłowej do Ery Informacji? Trudno zdefiniować konkretny moment, w którym kończy się jedna epoka, a rozpoczyna druga. Jest coraz więcej dowodów na to, że firmy zakładane w Erze Przemysłu oraz takie, które działają według jej zasad, stają się coraz mniej istotne. Nietrudno jednocześnie dostrzec niesamowity rozwój Ery Informacji. Jeśli popatrzeć na wyniki spółek, które przez wieki żywiły gospodarkę, to zauważymy niepokojące tendencje. Raport Shift Index 7, przygotowany przez Deloitte Center for the Edge, wskazuje na 75-procentowy spadek wskaźnika rentowności aktywów dla amerykańskich spółek ostatnich 45 lat, pomimo rosnącej produktywności siły roboczej w tym samym okresie. Sukcesy liderów rynku stają się coraz bardziej ograniczone czasowo, a okres obecności danej firmy w rankingu S&P 500 skrócił się o prawie 80%. W ciągu ostatnich 15 lat znaczący odsetek wzrostu zatrudnienia i wzrostu gospodarczego w USA był efektem działalności szybko rosnących spółek z branży technologicznej, takich jak Apple, Amazon, Google, Salesforce, VMware, Facebook, Twitter, Groupon czy Zynga. Mimo, że firma Apple została powołana do życia w 1977 roku, to dopiero po powrocie Steve a Jobsa 30 lat później spółka narodziła się na nowo. Było to skutkiem przełomowego sposobu zarządzania technologicznego, który doprowadził do powstania iphone a, ipada oraz zestawu ekosystemów aplikacji dla nich stworzonych. Te innowacje produktowe przekształciły Apple ze zmagającej się z trudnościami firmy w spółkę o największej wartości giełdowej na świecie, która czterokrotnie zwiększyła swoją wartość w ciągu pięciu ostatnich lat. Zwróć uwagę: Amerykańskie PKB wynosi 15 bilionów dolarów. Dziewięć grubych ryb świata technologii, które 15 lat temu praktycznie nie istniały, wspólnie wypracowało prawie bilion dolarów w nowych dobrach. Czy trend, w którym warte miliardy technologiczne startupy mają nieproporcjonalny wpływ na wygląd światowej gospodarki, utrzyma się? Podczas dyskusji nad opracowaniami okaże się, że wiele znaków zdaje się potwierdzać tę tezę. Wirtualna eksplozja na rynku startupów jest na tyle istotna, że The Economist niedawno porównał ją do przełomu kambryjskiego w ewolucji gatunków 8. Jesteśmy świadkami przejścia od jednej epoki gospodarczej do innej. Nie zdarza się to często, a wpływa na wszystkie aspekty życia społecznego: rząd, biznes, finanse, edukację, medycynę, energię, technologię, sztukę i naukę wszystkie zostają ulepszone. Większość naukowców twierdzi, że w historii ludzkości były tylko trzy tego rodzaju przemiany: 1. od zbieractwa i łowiectwa do ogrodnictwa; 2. od ogrodnictwa do rolnictwa; 3. od rolnictwa do przemysłu. Rewolucja Przemysłowa była ostatnią wielką zmianą społeczną obejmującą wszystkie elementy, a Naukowe Oświecenie, które zapoczątkowała, wpłynęło na rozwój współczesności. Z dwoma miliardami internautów i miliardami smartfonów, które wchodzą właśnie do obiegu, Era Informacji dysponuje wszystkimi narzędziami, aby rozpocząć się na dobre i objąć nie tylko świat technologii, a zmienić całe społeczeństwo. W związku z tym rola przedsiębiorczości w dziedzinie nowych technologii jest dziś ważniejsza niż kiedykolwiek. To oczywiste, że będzie ona głównym motorem napędowym w nowej erze gospodarczej. 7 Hagel, J., Brown, J.S. & Davidson, L. (2009) 8 Siegele, L. (2014)

7 7 Internet przechodził fazy rozwoju i porażki i wielu uważa, że tak samo będzie z dzisiejszym technologicznym odrodzeniem. Takie myślenie może generować pełne wątpliwości przewidywania, a tempo zmian rośnie, szczególnie w przypadku zmian epokowych. Aktualne tendencje niekoniecznie muszą zwiastować nadchodzący kryzys raczej długoterminowy wzrost wartości, który nastąpi w ciągu następnych dekad. Gwałtowny wzrost wartości na horyzoncie nie powinien wywoływać nadmiernego optymizmu. Przejście z jednej ery do drugiej wiąże się z niebezpiecznym okresem przejściowym, w którym społeczeństwo może albo pogrążyć się w chaosie, albo ostrożnie, ale z odwagą, przygotować się na nową rzeczywistość. Rewolucja będzie wymagała porzucenia instytucji, biznesów, kultury i tradycji przemysłowej. Taka zmiana niesie za sobą wiele trudności. Adaptacja zakłada rezygnację z wielu rzeczy, które dotychczas były znajome, bezpieczne i wygodne. Jeżeli uda nam się nauczyć nowych umiejętności, przyjąć nowe przekonania i wartości właściwe dla Ery Informacji, to będziemy mogli skutecznie wykorzystać jej możliwości. Skutkiem Rewolucji Przemysłowej były nieznane dotąd bogactwo i dobrobyt. W 1750 roku kapitał świata szacowany był na 126 miliardów dolarów. Dziś jest to ponad 70 bilonów. Problem polega na tym, że strategie, sposoby myślenia i zachowania właściwe dla Ery Przemysłowej nie zaprowadzą nas dalej. Należy stworzyć na nowo dużą część społeczno-gospodarczej tkanki społeczeństwa, aby udało się przejść do Ery Informacji. Jeśli nie dostosujemy się do nowych warunków i nie odrzucimy archaicznych praktyk i sposobów myślenia Ery Przemysłowej, to mroczne czasy kryzysu z 2008 roku mogą powrócić. Możemy tego uniknąć, należy tylko przestać żyć przeszłością i skupić się na przyszłości, mając na uwadze, że najważniejsza era w historii ludzkości stoi przed nami otworem. Raport o Stanie Startupowego Ekosystemu skupia się na tym, dlaczego postrzegamy startupy technologiczne jako główny motor napędowy Ery Informacji oraz dlaczego kultywowanie startupowych ekosystemów może poprowadzić świat do większego dobrobytu. Wspólnie możemy położyć fundamenty pod sukces przejścia w nową społecznogospodarczą epokę Erę Informacji. Do roboty.

8 Startupowa rewolucja 2 8 Upadek Blue Chip Mamy za sobą punkt zwrotny między Erą Przemysłową a Erą Informacji albo nieuchronnie do niego zmierzamy. Skupimy się teraz na procesie, w wyniku którego stara wiedza biznesowa i ekonomiczna przestaje mieć zastosowanie w kontekście zaufanych spółek giełdowych (blue chip). Przestają one być bezpiecznym miejscem do inwestowania, którym były przez lata. Na początek dobre wieści. Od 1965 roku produktywność siły roboczej zwiększyła się ponad dwukrotnie. Ekonomiści bazują na liczbie przepracowanych godzin (dane wejściowe) oraz wzroście przemysłu (dane wyjściowe). W niektórych gałęziach przemysłu, takich jak technologie czy telekomunikacja, produktywność siły roboczej wzrosła o ponad 800%. Produktywność jest zwykle uważana za kluczowy wskaźnik wzrostu gospodarczego, zatem teraz firmy powinny rozwijać szybciej niż kiedykolwiek, prawda 9? Nie tak szybko. W tym samym okresie spółki zanotowały 75-procentowy spadek wskaźnika rentowności aktywów oraz skrócenie o 80% obecności spółki w rankingu S&P 500. Lepsza produktywność, a gorsze wyniki. Coś musi dziać się za kulisami tych zjawisk i doprowadzać do różniących się wyników. Odpowiedzi szukamy w monumentalnym dziele Shift Index, opublikowanym w 2009 roku przez Johna Hagela, Johna Seely Browna i Langa Davidsona z Deloitte Center for the Edge, które dokumentuje długoterminową, obniżającą się rentowność biznesów. Raport dotyczy wyłącznie amerykańskich przedsiębiorstw (kwestia dostępności danych), jednak niesłuszne byłoby twierdzenie, że to wyłącznie amerykański problem. Wręcz przeciwnie, wnioski płynące z raportu mają zastosowanie we wszystkich gałęziach Ery Przemysłu na świecie 10. Przykład: Produktywność siły roboczej ( ) Źródło: Compustat, Deloitte analysis Autorzy raportu wyodrębnili dwie tendencje, których nie wolno ignorować: spadającą efektywność spółek oraz coraz szybsze tempo, w którym poszczególne firmy tracą pozycję lidera. Najpierw odpowiedzmy na pytanie co jest przyczyną?, później przejdziemy do dlaczego tak się dzieje? Hagel, J., Brown, J.S. & Davidson, L. (2009) 10 Siegele, L. (2014)

9 9 Obniżająca się efektywność spółek Podczas gdy istnieje szereg sposobów na zbadanie wskaźników wzrostu (jak np. zwrot z inwestycji), autorzy Shift Index postanowili skupić się na wskaźniku rentowności aktywów, czyli ROA, ponieważ wskazuje on, co dana firma jest w stanie zrobić z tym, co posiada. Innymi słowy, ile jest w stanie zarobić, przekształcając swój kapitał w zyski. Nikt nie spodziewał się spadku rentowności o 75% był to szok zarówno dla autorów, którzy analizowali dane z ostatnich 45 lat, jak i dla społeczeństwa. Kryzysy z lat 2001 i 2008 przyczyniły się do tego wyniku, jednak przedstawione na wykresie wyniki pokazują, że długoterminowa tendencja, którą zaobserwowano, będzie równie trudna do wyjaśnienia, co jej skutki 11. Każdy, kto zna się na statystykach wie, że średnie mogą z jednej strony pomóc w osiągnięciu odpowiednio szerokiej perspektywy, a z drugiej strony mogą także skrzywić wnioski, jeśli niewielka ilość danych znacznie różni się od reszty. W związku z tym, aby zyskać lepszą perspektywę, autorzy podzielili spółki na kwartyle ze względu na efektywność. Wyniki z Shift Index pokazały, że luka efektywnościowa ROA pomiędzy najlepszymi i najgorszymi powiększyła się z czasem, podczas gdy najlepsi z trudnością zachowywali swoją pozycję, a najgorsi notowali ogromne spadki 12. Czyli nie tylko najmniej efektywne spółki notowały spadki, ale także najlepsi mieli problemy, żeby utrzymać się na stałym poziomie. Przykład: Economy-wide Asset Profitability ( ) Źródło: Compustat, Deloitte analysis 5.0% 4.5% 4.0% 3.5% 3.0% 2.5% 2.0% 1.5% 1.0% 0.5% 0.0% 4.7% Autorzy piszą, że po kilkukrotnym zakwestionowaniu naszych danych i hipotez doszliśmy do tych samych wniosków. Tendencja spadkowa w efektywności spółek jest faktem, hipotezy są rozsądne, a dalsze analizy potwierdzają dominację tych trendów. 0.5% Coraz szybsze tempo w którym poszczególne spółki tracą pozycję lidera Spadająca efektywność nie jest jedynym problemem spółek. Sukces liderów na rynku wydaje się coraz bardziej ograniczony czasowo. 11 Hagel, J., Brown, J.S. & Davidson, L. (2009) 12 ibidem

10 10 Na poniższym wykresie wskaźnik utraty pozycji lidera zdefiniowany jest jako skłonność liderów rynkowych to bycia zrzuconym z najwyższych pozycji w rankingu S&P 500 i tym samym wytypowany do usunięcia z listy. Autorzy w taki sposób tłumaczą znaczenie tego procesu: W latach 30. XX wieku firma, która trafiła na listę amerykańskiego indeksu S&P 500 mogła spodziewać się, że zostanie na niej przez najbliższe 65 lat. Przykład: Economy-wide Asset Profitability quartile ( ) Źródło: Compustat, Deloitte analysis 20% 15% 10% 5% 0% 20% 0% -20% -40% -60% 12.9% 11.0% 1.2% -14.7% Rotacja spółek w najniższym decylu (0 10 percentyla) od dawna się obniża, sugerując, że mniej firm radzi sobie tak źle, żeby spaść na dno, jednak te, które mają takie problemy, są ofiarami długich, przewlekłych upadków 14. Można to interpretować następująco: zmieniły się kluczowe zasady, które obowiązywały w Erze Przemysłu, a spółki, które nie były w stanie się do nich dostosować, tym bardziej nie będą w stanie poradzić sobie z Erą Informacji. W związku z tym czeka je marna przyszłość, która wkrótce zakończy się bankructwem lub rozpadem firmy. Przykład: Economy-wide Firm Topple Rate ( ) Źródło: Thomas C.Powell and Reinhart, Rank friction: an ordinal approach to persistent profitability. Compustat, Deloitte analysis % -100% W ciągu ostatnich lat średni okres obecności spółki na liście S&P 50 obniżył się do mniej więcej 15 lat (spadek o 80% 13 ). Legend 0: Ranks Perfectly Stable = Perfectly Sustainable Competitive Advantage 1: Ranks Change Randomly = Complete Absence of Sustained Competitive Advantage Trzeba się uczyć pokory Ci, którzy dziś są na szczycie, mogą bardzo szybko z niego spaść. A co z parterem rynku? 13 Hagel, J., Brown, J.S. & Davidson, L. (2009) 14 Siegele, L. (2014)

11 11 Dlaczego efektywność spada? Wiemy już, że mamy do czynienia ze spadkiem efektywności. Pora odpowiedzieć na najważniejsze pytanie: dlaczego tak się dzieje? Wydaje się, że to sprzeczna tendencja rosnąca produktywność, której towarzyszą coraz gorsze wyniki. Czynnikiem sprawczym takiej sytuacji jest ciśnienie. W Erze Przemysłu spółki były w pewnym sensie ogłuszone brakiem konkurencji, niewielkim dostępem do informacji, a także rosnącą konsumpcją. Era Informacji sprawiła, że te bariery są już nieaktualne. Przykład: Churn Rate in 90th-100th Decile ( ) Źródło: Compustat, Deloitte analysis 65% Przyjrzyjmy się dokładniej trzem nowym czynnikom nacisku konkurencyjnego, którym podlegają spółki. Czynnik 1: Większa konkurencja Konkurencja w ciągu ostatnich 40 lat wzrosła ponad dwukrotnie. Widać to po koncentracji rynku, znikających barierach wejścia i liberalizacji gospodarki. Znikające bariery wejścia na rynek: kiedyś założenie firmy było znacznie trudniejsze. Produkcja była bardzo powolna i droga, trudno było znaleźć klientów, a dotarcie do nich było kosztowne. Dzięki technologii, dzisiaj firmę można założyć szybko i tanio, opierając się na serwisach działających w chmurze, freelancerach i technologiach typu plug and play. Dzięki temu mamy znacznie więcej wejść na rynek, a konkurencja rośnie niezwykle szybko. 55% 45% 45% 53% Wolność gospodarki sprawia, że żyjemy w świecie podlegającym ciągłym procesom globalizacji. Komunikacja i logistyka ogólnoświatowa są nieproporcjonalnie łatwiejsze niż kiedykolwiek w historii. W wielu przypadkach, gdy firma zacznie działać, na rynek globalny można dotrzeć praktycznie od razu. Spółki nie konkurują już tylko na lokalnym rynku, lecz z firmami z całego świata. 42% 41% 35%

12 12 Czynnik 2: Przejrzystość informacji Świat zmienił się tak bardzo, że dziś trudno przypomnieć sobie czasy, kiedy wszystkie informacje o produkcie pochodziły z reklamy w telewizji albo z ust lokalnego sprzedawcy. To były złote czasy brandingu, w których spółki mogły same określić swój wizerunek, nie zważając na krytykę, a później promować go w brawurowy sposób tak długo, na ile starczało im funduszy na reklamy. Ta przewaga dużych spółek zniknęła bezpowrotnie w dobie przejrzystości informacji. Konsumenci mogą znaleźć najtańszy lot w serwisie Kayak, a najtańszy produkt w Google. Coraz częściej informacje o kosztach dostępne są w miejscu zakupu, ceny są obniżane, a marże zmniejszane. Konsumenci mogą znaleźć najlepiej ocenianych dostawców usług na Yelp i najlepiej ocenione towary na Amazonie, które zostały ocenione przez setki innych konsumentów. Tak samo sprawa wygląda w sektorze B2B, gdzie narzędzia do porównania cen i jakości dostępne są dla każdej gałęzi przemysłu. Jeśli wciąż istnieje jakaś nieprzejrzysta nisza, to na pewno ktoś pracuje już nad tym, by ją wypełnić. Czynnik 3: Spadająca konsumpcja Po długim okresie powojennego wzrostu konsumpcji, ludzie zaczęli kupować mniej. Z jednej strony krach gospodarczy z 2008 roku uszczuplił portfele klasy średniej. Z drugiej strony konsumenci rozwinęli się emocjonalnie i zaczęli więcej uwagi przykładać do wrażeń i stałych związków, które postrzegane są jako źródło spełnienia i jednocześnie obniżają potrzebę kupowania nowych gadżetów. Konsumenci ponadto coraz częściej sprzedają lub wynajmują aktywa trwałe, których nie używają. Craigslist i ebay to świetnie prosperujące rynki dóbr używanych. ZipCar pokazał, że posiadanie samochodu nie jest konieczne, a AirBnB zbudowało swój biznes bazując na nieużywanych dotychczas gościnnych sypialniach. Te tendencje niosą za sobą nie tylko oszczędności, ale także coraz bardziej świadomą populację, która chce zminimalizować swój negatywny wpływ na środowisko poprzez ponowne używanie przedmiotów, które zostały już wyprodukowane. Kreowanie wizerunku marki nadal jest istotne, jednak nie jest już najważniejszą kwestią w budowaniu zaufania i lojalności klienta. Shift Index wskazuje, że 47% ludzi, nie ma problemu ze zrezygnowaniem z jednej marki na rzecz drugiej, ponieważ nie wiążę się to z żadnym kosztem. Skutki przejrzystości informacji można podsumować w poniższy sposób: w Erze Przemysłu sprzedaż i marketing były najważniejszymi elementami każdej dobrze sobie radzącej organizacji. Natomiast w Erze Informacji rządzą design i technologia, wygrywa produkt najlepszy.

13 13 Startupowa rewolucja 3 Startupy wchodzą do gry To trzecie opracowanie z cyklu Startupowa rewolucja. W pierwszej części sugerowaliśmy, że ludzkość może zbliżać się do punktu zwrotnego pomiędzy Erą Przemysłu, a Erą Informacji albo już przekroczyła ten punkt. W drugiej części dostarczyliśmy danych, które pokazują, że w ciągu ostatnich 50 lat większość wielkich spółek oddanych zasadom Ery Przemysłu straciło swoje znaczenie i możliwości ponownego wzrostu. Kto więc je zastąpi? Ten wpis skupi się na biznesach Ery Informacji, które najlepiej zaadaptowały się w tym nowym, darwinistycznym środowisku biznesowym. Oto startupy. Eksplozja startupów Na globalnym rynku pojawiło się ostatnio tyle startupów, że The Economist porównał ten nagły wzrost przedsiębiorczości do kambryjskiej eksplozji z biologicznej historii Ziemi. Szybko rosnące spółki z branży technologicznej dotarły właściwie do wszystkich obszarów społeczeństwa. Każdej odsuwającej się w cień lub ulegającej przekształceniom spółce z Ery Przemysłu odpowiada wschodząca gwiazda Ery Informacji, lub cała grupa nowych spółek. Nawiązując do słów Marca Andressena: Oprogramowanie zjada świat 15. Kodak > Instagram (Fotografia) Borders Books > Amazon (Książki) Tower Records > Apple, Spotify (Muzyka) Sieci hotelowe > Airbnb (Podróże) Taksówki > Uber/Lyft (Transport) Rekrutacja i CV > LinkedIn (HR) Gazety > Social media (Konsumpcja Informacji) Sklepy > ecommerce (Zakupy) Jak istotny jest ten trend? Pomiar zmiany w trakcie jej trwania nie daje wymiernych rezultatów, jednak wskaźniki sugerują, że wzrost kategorii startupowej najlepiej określa kij hokejowy. Wykres poniżej przedstawia wzrost Przemysłu Innowacji w porównaniu z tradycyjnymi gałęziami przemysłu z Doliny Krzemowej. Przykład: Innovation Industries and Overall Economy Silicon Valley ( ) Źródło: Moody s Analytics Analiza: Collaborative Economics Innovation Industries Oto lista największych spółek Ery Informacji, które odniosły sukces w wyniku ulepszenia produktów i procesów Ery Przemysłu: Rest of Silicon Valley Industries Andreessen, M. (2011)

14 14 Skąd ta eksplozja startupów? Do jakiego stopnia ta rewolucja to tylko rozdmuchany do granic możliwości hype? Czy ta bańka pęknie tak, jak poprzednie? Nikt z nas nie może precyzyjnie przewidzieć przyszłości, możemy jednak podpisać się pod słowami z The Economist: Dzisiejszy boom przedsiębiorczy stoi na dużo solidniejszych fundamentach niż Internetowa Bańka z lat 90. i ma spore szanse utrzymać aktualny stan w najbliższej przyszłości. Co dzieje się za kulisami? Jak wygląda poparcie dla tej nagłej eksplozji? Wiele czynników stopniowo zyskiwało na znaczeniu. Steve Blank, przedsiębiorca, znawca tematu i wykładowca Stanford oraz Berkeley, zdefiniował cztery powody eksplozji startupów. 1. Dziś startup można stworzyć za tysiące, nie za miliony dolarów Koszt rozwoju produktu spadł dziesięciokrotnie w ciągu ostatniej dekady. Kod dostępny jest w postaci darmowych fragmentów, integracja jest łatwa dzięki interfejsom API, rozwój jest niedrogi dzięki tymczasowym freelancerom, którzy dysponują sprzętem typu plug & play, a serwery, które niegdyś były drogie, ustąpiły miejsca płatnościom ratalnym. startupów. Niewielki budżet starcza na sfinansowanie wielu elementów, nie ma więc konieczności poszukiwania zewnętrznych inwestorów, aż do momentu przejścia na wyższy poziom rozwoju. Jeszcze dekadę temu taka sytuacja była nie do pomyślenia. 3. Przedsiębiorczość rozwija własną dziedzinę zarządzania W 1602 roku Holenderska Kompania Wschodnioindyjska założyła pierwszą międzynarodową korporację na świecie. Ok. 300 lat później Frederick Taylor, Henry Ford i Alfred Sloan położyłli fundamenty pod współczesną Naukę o Zarządzaniu i rozprzestrzenili swoją wiedzę poprzez szkoły biznesowe i studia MBA na całym świecie. Pierwsza fala spółek programistycznych Ery Informacji finansowanych z funduszy venture ruszyła w latach 70. XX wieku. Przez pierwszych kilka dekad przedsiębiorcy i inwestorzy ze społeczności startupowej w nieodpowiedni sposób stosowali w swoich biznesach sformalizowane zasady, których nauczyli się w szkołach biznesowych. 2. Szerszy zakres działania sektora finansowania venture VC wydaje miliony dolarów na inwestycje, a lokuje pieniądze w zaledwie kilku miejscach. Jednak obniżenie wielkości kapitału potrzebnego do założenia firmy programistycznej otworzyło pole do popisu dla innych rodzajów inwestorów: aniołów biznesu, akceleratorów i podmiotów mini-vc. Czeki, które wypisują, opiewają na mniejsze kwoty, zwykle w przedziale i dolarów. Oznacza to, że mogą zainwestować pieniądze w większej ilości miejsc i pomóc w założeniu większej liczby

15 15 Przykład: Progression of Early Stage Investment Silicone Valley Based Startups For companies that Lauched 2006, 2009 and 2012 Źródło: CB Insights Analiza: Collaborative Economics Pre-A Series A Series B Series C Series D Z biegiem czasu wielu przedsiębiorców zaczęło zauważać, że grają w nową grę, w której stare reguły nie pasują do nowego kontekstu. 40 lat od początku ery współczesnych startupów, Steve Blank w książce The Four Steps to the Epiphany oraz Eric Ries w Metodzie Lean Startup stworzyli fundamenty pod Naukę Zarządzania dla Przedsiębiorczości, która funkcjonuje jako Ruch Lean Startup. 2 Filozofia Lean Startup w sposób formalny zaznacza, że startupy nie są pomniejszonymi wersjami dużych spółek (Eric Ries nazywa to błędnym rozumowaniem Startupowego Domu dla Lalek ), w których nie działają fundamentalne zasady Ery Przemysłu, takie jak hierarchiczność organizacji czy sztywne długoterminowe plany, a to z powodu gwałtownie zmieniających się i niepewnych warunków rynku Ery Informacji. Wraz z rozwojem i rozprzestrzenieniem się praktyk i zasad Lean Startup, przedsiębiorcy stali się bardziej świadomi i lepsi w zakładaniu startupów. Przedsiębiorcy, którzy przyswoili sobie metodę Lean Startup, rozumieją, że niepoprawne założenia to nie katastrofa, a okazja do zmiany perspektywy. Niedokończone produkty nie są ukrywane za zamkniętymi drzwiami, lecz nazywane publicznymi wersjami beta. Rozwój nie rozpoczyna się od segregatora pełnego wytycznych, ale od elastycznej listy ulepszeń, gdzie priorytety określane są na nowo co dwa tygodnie na podstawie reakcji konsumentów. Compass działał na podobnej zasadzie analizując dane w celu określenia, jakie struktury, procesy i ludzie są najbardziej przydatne do osiągnięcia sukcesu w startupie. The Startup Genome Report dostarczył pierwszych twardych danych dotyczących czynników, które powiększają prawdopodobieństwo sukcesu startupu począwszy od krytycznej roli mentorów, a skończywszy na budowie grupy założycielskiej. Z kolei teksty Why Startups Fail czy Premature Scaling badały problem od innej strony, sugerując, że głównym powodem porażki są zbyt wczesne próby rozbudowania spółki podejmowane przed osiągnięciem dopasowania produktowego lub rynkowego. Raport Startup Ecosystem Report z 2012 roku był pierwszą mapą ekspansji szybko rosnących biznesów z branży technologicznej, którą obejrzało ok. 10 milionów ludzi, a którą cytowała administracja Obamy, kanclerz Merkel i niezliczeni przywódcy z całego świata.

16 16 4. Tempo adaptacji konsumentów do nowych technologii The Economist pisał, że Internet jest dziś szybki, uniwersalny i bezprzewodowy. Podobnie jak czcionka Gutenberga pomogła w powstaniu pierwszych wydawnictw, tak technologia Internetu zapewnia mechanizmy dla startupów, które umożliwiają niedrogą dystrybucję ich produktów i usług na cały świat w sposób praktycznie natychmiastowy. Startup może od pierwszego dnia istnienia stać się jak nazwał ją Steve Blank mikro-międzynarodową spółką. Duże firmy zazwyczaj dość wolno przyswajają technologie dostarczane przez startupy. Stare biznesowe porzekadło nikogo nie zwolnili za wybór IBM czy McKinsey dobrze opisywało ich proces decyzyjny. W ciągu ostatnich lat zaczęły stosować wygodniejsze i tańsze rozwiązania wypracowane przez startupy. Ułatwiony dostęp do użytkowników i klientów w skali globalnej oraz zwiększające się tempo przyswajania technologii przez konsumentów i biznesy, umożliwiły startupom znacznie szybszy niż wcześniej wzrost. Jakie jest znaczenie startupów we wzroście gospodarczym i tworzeniu miejsc pracy Podczas gdy największe startupy technologiczne ostatnich dwóch dekad w rodzaju Google, Facebooka czy Amazona sprawiają wrażenie mocnych graczy w światowej gospodarce, bardzo prawdopodobne, że kluczowi gracze, którzy będą rządzić światową gospodarką w 2025 roku to spółki, których nazw jeszcze nie znamy. Wiele z nich jeszcze nie istnieje. Powstaną przede wszystkim w Dolinie Krzemowej, ale także w bardziej zaskakujących lokalizacjach, takich jak Bengaluru, Sao Paolo czy Singapur. Pojawią się także w innych startupowych ekosystemach na świecie, które toczą szaloną walkę o idealne części składowe magicznej kombinacji dolarów na inwestycje, założycieli, talentu i kultury, dzięki którym ten rynek rozkwitnie. Wraz z bilionami dolarów z PKB w stawce, nie powinno dziwić, że rządy bardzo dokładnie przyglądają się temu procesowi. Poza bogactwem, startupy zapewniają także miejsca pracy. W zasadzie to jedyne jednostki, które wpływają na wzrost ilości miejsc pracy. Wpływowy raport Kauffmana pokazuje, że w ciągu ostatnich 28 lat to startupy były odpowiedzialne za utworzenie wszystkich nowych miejsc pracy w USA. W tym samym okresie spółki Ery Przemysłu średnio likwidowały więcej miejsc pracy niż były w stanie stworzyć, podczas gdy startupy nieustannie tworzyły nowe. Co więcej, zgodnie z wynikami wspomnianych badań, startupy wypadały lepiej także w poszczególnych latach. Przez 21 lat z badanych 28 (czyli 75%), to startupy odpowiadały za wyłączne tworzenie nowych miejsc pracy 16. Wniosek z analizy powyższych okoliczności jest następujący: w nadchodzących dekadach ekosystemy z najlepiej zapowiadającymi się startupami będą mogły pochwalić się najlepiej prosperującą gospodarką. 16 Kane, T. (2010)

17 17 Jakie jest znaczenie startupów dla struktur władzy W pierwszym rozdziale pisaliśmy, że ludzkość nieczęsto jest świadkiem przejścia od jednej ery do drugiej, jednak gdy już do tego dochodzi, zmieniają się wszystkie aspekty społeczeństwa. Wraz z gwałtownym rozwojem Ery Informacji możemy zaobserwować równie wielki wpływ, jaki ma ona na nowe wartości związane z polityką i władzą. W niedawno opublikowanym w Harvard Business Review artykule, analizowano zmiany kulturowe zachodzące w czasie rzeczywistym. Stara władza jest w rękach nielicznych i pilnie strzeżona, natomiast nowa władza zakłada uczestnictwo i udział wielu 17. Nowe struktury i wartości władzy z coraz większą siłą wpływają, zastępują i przekształcają stare struktury, które bazowały wyłącznie na konsumpcji. Nowe struktury władzy wiążą się z nowymi ideałami społeczeństwa Ery Informacji: ludzie oczekują, że będą współdzielić, kształtować, finansować, produkować i dzielić prawa własności do spółek, produktów, pomysłów, rządów, a nawet sztuki. Czują niezbywalne prawo do uczestnictwa i doceniania procesu nieformalnego podejmowania decyzji, współpracy, ideałów DIY, przejrzystości, a także nieformalnej przynależności, bardziej, niż długotrwałej wierności. Przykład: The Participation Scale Źródło: Jeremy Heimans and Henry Timms SHARING CONSUMING Traditional consumption Sharing other people content or ideas SHARING Remixing or adapting content or ideas FUNDING Crowfunding or Endorsing with money PRODUCING Creating or delivering content or assets within peer community like Etsy or Airbnb Jakie znaczenie dla społeczeństwa mają startupy CO OWNING Having partial or complete ownership in content or assets (Wikipedia) Innowacje nigdy nie są czyste ani linearne. Rozwój w Erze Informacji na pewno będzie charakteryzował się ciągłymi wybojami i nowymi początkami. Będą też błędne decyzje. Wciąż czekamy na osobiste plecaki odrzutowe obiecywane przez wizjonerów z przeszłości. Nie zatrzymamy jednak fali zmian. Podczas gdy artykuł w The Harvard Business Review sugeruje, że niektóre ze starych struktur władzy są konieczne do nadania zmianom rozmachu (jak pokazały nieudane akcje ruchu Occupy Wall Street czy nieudane próby wprowadzenia trwałych zmian przez TEA Party), nie ma wątpliwości, że wartości Ery Informacji gruntownie zmieniają oczekiwania struktur władzy Ery Przemysłu. Aby osiągnąć sukces w przyszłości, obie struktury muszą uczyć się od siebie nawzajem. 17 Heimans, J., & Timms, H. (2014)

18 18 Przykład: A World of Difference Źródło: Jeremy Heimans and Henry Timms OLD POWER VALUES NEW POWER VALUES Przykład: Evolution of Silicon Valley Źródło: Employment Development Department, Labor Market Information Division Analytics: Collaborative Economics Managerialism, institutionism, representative governance Exclusivity, competition, authority, resource consolidation Informal, opt-in decision making; self-organization; networked governance Open source collaboration, crowd wisdom, sharing 1976 Commercialization of the Intergrated Circuit 1991 Cold War Defense Cuts 1993 Internet Commercialization 2001 Internet Bubble Burst 2008 Recession Discretion, confidentiality, separation between private and publlic spheres Radical transparency 1.8 Professionalism, specialization Do-it-yourself, maker culture.16 Long-term affilitation and loyality, less overall participation Short-term, conditional affliation; more overall participation 1.4 Nadszedł czas, aby w obiektywny sposób przeanalizować dane, racjonalnie ocenić ich implikacje i odważnie przyjąć ukryte sugestie w celu zapewnienia i zmaksymalizowania dobrobytu w przyszłości Musimy być gotowi na ciągłą ewolucję, przetrwanie cykli rozkwitu i kapitulacji, patrząc dalej w przyszłość i zdając sobie sprawę, że co innego jest motorem napędowym wzrostu dziś, a co innego będzie nim jutro. Historia innowacji w Dolinie Krzemowej to dobry przykład. Z dzisiejszej perspektywy, jutro wydaje się nieznane, jest jednak jedna rzecz, której jesteśmy pewni. Nasza przyszłość zostanie z budowana z elementów stworzonych w Erze Informacji. Kiedy to czytasz, przedsiębiorcy na całym świecie tworzą naszą przyszłość na swoich laptopach. Witaj w świecie, w którym rządzi startup.

19 Startupowa rewolucja 4 19 Kluczowa rola startupowego ekosystemu Skoro cała przyszłość globalnej gospodarki zależy od naszej zdolności do wspomagania rozwoju startupów, jak możemy pomóc im dobrze prosperować? Poprzez wspieranie ewolucji i rozwoju ekosystemów, w których powstały. Ale jak to? Czy biznesy internetowe nie są globalne? Czyż narzędzia takie jak Skype czy Slack nie sprawiły, że lokalizacja jest nieistotna? Skoro startupy powstają codziennie na całym świecie, dlaczego potrzebują naszego wsparcia na poziomie lokalnego ekosystemu? Jeśli jesteś doświadczonym przedsiębiorcą, to opisane wyzwania mogą wydawać Ci się znajome. Dla reszty świata, która wciąż stara się zrozumieć skomplikowane czynniki wpływające na rozwój startupów, poniższe informacje powinny rzucić trochę światła na znaczenie startupowych ekosystemów. Różnica pomiędzy startupami i małymi firmami Szybko rosnące startupy z branży technologicznej znacznie różnią się od innych biznesów. Jeśli założysz tradycyjną małą firmę, Twoje szanse na sukces w pierwszych dwóch latach działalności są stosunkowo wysokie i wynoszą ok. 75%. Z kolei jeśli założysz startup, będziesz miał świetny pomysł, zespół i produkt, a plany będą na tyle obiecujące, że pozyskasz inwestora VC, to wciąż masz 75% szans na porażkę 18. Sytuacja wygląda tak, że, nigdy nie znajdziesz sklepu z częściami samochodowymi, który trafi na listę 500 największych spółek albo zatrudni pracowników, natomiast setki startupów w szybkim tempie starają się dobić do tych najwyższych szczebli rozwoju. Jest to na tyle istotne, że startupy rzadko odnoszą sukces, jednak gdy im się to udaje, jest to sukces olbrzymi. Inne potrzeby finansowe Banki udzielają pożyczek tradycyjnym małym firmom. Jeśli chcesz założyć pralnię, bez problemu przekonasz bank, że cel pożyczki to pewna inwestycja. Bank może porównać Twoje przewidywania z milionami innych pralni i ocenić je według wskaźnika relacji zużycia do zysku, używanego do przydzielania pożyczek. Dla dobrze zarządzanego banku to jak bycie kasynem. Możesz trochę przegrać, a potem trochę wygrać. Wiadomo jednak, że wszystko przemawia na Twoją korzyść i ostatecznie zyskasz znacznie więcej niż stracisz. Firmy typu Venture Capital inwestują w startupy o ugruntowanej pozycji na dalszym etapie rozwoju. Jeśli Twój startup stał się rentowny i możesz pochwalić się wykresem wzrostu kija hokejowego, będziesz musiał wynająć grupę ochroniarzy, żeby opędzić się od firm VC z całej planety, które będą chciały sfinansować kolejny etap Twojego wzrostu w zamian za kawałek Twojej firmy. Firmy VC są tak skonstruowane, aby inwestować miliony w niewielką liczbę zaawansowanych startupów, które w ten sposób przejdą od wysokich do najwyższych wyników. Jeśli chcesz stworzyć startup od zera, możesz ponieść porażkę zanim jeszcze znajdziesz chwytliwą nazwę. Poza tym, każdy standardowy bank stwierdzi, że Twój model biznesowy jest na tyle nowatorski, że nie ma go z czym porównać, przez co jesteś obarczony nieakceptowalnym poziomem ryzyka. Z perspektywy firm VC jesteś z kolei zbyt młody, żeby być wartym uwagi. Kto więc wypełnia niszę sponsorów młodych startupów? 82 Blank, S. (2013)

20 20 Drużyna A: Anioły i Akceleratory Anioły biznesu rozdzielają swoje inwestycje pomiędzy dużą liczbę młodych startupów, w zamian biorąc spory procent udziałów. Ogromna większość inwestycji to porażki. Zawsze pozostaje nadzieja, że los w końcu się odwróci i taki inwestor stanie się posiadaczem sporych udziałów w nowym ZenDesku czy Salesforce. Model biznesowy centrów akceleratorów skupia się wokół hackowania otoczenia finansowania wczesnego szczebla poprzez przygotowywanie spółek do pierwszej inwestycji, która zwykle ma miejsce w ciągu trzech miesięcy od zakończenia programu. Inwestują one zgodnie z zasadami rynkowymi, zapewniają dostęp do mentorów i szkoleń związanych ze startupami. W zamian biorą 5 10% udziałów w firmie. W jaki sposób anioły i akceleratory decydują, jak zainwestować swoje środki gdy przedsiębiorca startupowy nie ma ani wieloletnich wyników świadczących o solidności jego spółki ani nie wyznaje standardowego modelu biznesowego? Czy wystarczy genialny pomysł, żeby zawładnąć ich wyobraźnią? co różni zwycięzców od przegranych to ciężka praca, która przejawia się w działaniu, a nie w wymyślaniu nowych pomysłów. Co, jeśli nikt z Drużyny A nie zainwestuje w Twoje plany, wyniki czy pomysły? Pozostają ludzie. Mimo wszystkich współczesnych narzędzi Ery Informacji, inwestycje w startupy na wczesnym etapie rozwoju wciąż zależą przede wszystkim od starej dobrej sieci zaufanych ludzi. Wideokonferencje sprawiają, że możliwa jest komunikacja z ludźmi z daleka jest jednak hack pozwalający na zbudowanie u drugiego człowieka zaufania wciąż nie został odkryty. Większość inwestycji na wczesnym etapie istnienia startupów jest efektem zaufanych kontaktów z innymi ludźmi. Gdzie twórcy startupów mogą spotkać inwestorów wczesnego etapu? W świetnie prosperującym ekosystemie startupowym. Genialny pomysł to prawdopodobnie najbardziej mityczny i źle rozumiany element w całym startupowym uniwersum. Zapytaj kogokolwiek w Dolinie Krzemowej każdy powie Ci, że dziś już nie ma nowych pomysłów. Skryte społeczeństwo lat 90. które działało na podstawie 10-stronicowych umów o zachowaniu poufności i hierarchii tajnej wiedzy rodem z NSA, zastąpiła kultura, która zdaje sobie sprawę z tego, że wykonanie pobudza nowe pomysły. Wystarczy, że wejdziesz do jakiejkolwiek kawiarni na południu San Francisco, a usłyszysz tuzin całkowicie jawnych prezentacji, wyzwań, propozycji wartości, docelowych klientów czy potrzeb finansowych. Nie chodzi o to, że pomysły nie mają znaczenia, tylko o to, że w Dolinie Krzemowej ludzie zrozumieli,