Wojna naftowa. Kto będzie zwycięzcą?

Transkrypt

1 Wojna naftowa. Kto będzie zwycięzcą? Autor: Jan Wyganowski ("Energia Gigawat" - nr 1/2015) Według Międzynarodowej Agencji Energii, jedną z głównych przyczyn obecnego krachu na rynku ropy naftowej jest nadmierna jej podaż o co najmniej 1,1mln baryłek dziennie. Stanowi to 1,2% nadpodaży nad tegorocznym prognozowanym popytem. Katarscy nafciarze uważają zaś, ze nadpodaż sięga już 2 mln baryłek dziennie, czyli 6,7 procent produkcji krajów OPEC. Eksperci wskazują, że wystarczyłoby, aby kraje OPEC zmniejszyły produkcję o 3,7%, by zahamować spadek cen. Także małe spadki produkcji w takich krajach, jak Rosja, Meksyk, Kanada i USA również wpłynęłyby na wzrost cen. Nikt do tego się nie spieszy... Saudyjski książę, miliarder biznesmen, bin Talal Alwaleed, powiedział, że ( ) Szczerze mówiąc, doprowadzić do tego, aby wszystkie kraje OPEC zmniejszyły wydobycie, w tym Rosja i Iran, jest prawie niemożliwe. Nie możemy zaufać wszystkim krajom OPEC. I nie można ufać krajom spoza OPEC, bo inni będą nas oszukiwać. W przeszłości udowodniły one, że gdy Arabia Saudyjska ograniczała produkcję, np. w latach 80. i 90., wszyscy inni oszukiwali i zagarniali nasz udział w rynku. Z kolei według Bloomberga, działania Arabii Saudyjskiej doprowadzą do spadku dochodów innych eksporterów ropy naftowej i zapobiegną rozwojowi produkcji ropy łupkowej w Stanach Zjednoczonych. W tej wojnie naftowej nie chodzi już bowiem tylko o rzucenie na kolana Rosji, ale i zapobieżeniu amerykańskiej ekspansji naftowej na rynki zajmowane obecnie przez producentów z Bliskiego Wschodu. Mimo zachodnich sankcji i kryzysu gospodarczego w 2014 roku, Rosja wyprodukowała największą ilość ropy od czasu upadku ZSRR. Wydobyto ton, czyli średnio mln baryłek dziennie. Średnia dzienna produkcja ropy naftowej w grudniu ubiegłego roku wyniosła baryłek, zakomunikowała 2 stycznia br. Centralna Rada Kontroli Energii (SE "CDU TEK ) Rosji. Przychody Federacji Rosyjskiej z tytułu eksportu ropy naftowej po 11 miesiącach 2014 spadły jednak o 8,6%, do 144,6 miliardów dolarów, a dochody Gazpromu w okresie od stycznia do listopada 2014 spadły, w porównaniu do tego samego okresu roku ubiegłego, o 15,7% do 50,679 miliardów dolarów. Prywatny "Novatek" w 2014 roku zwiększył natomiast produkcję gazu ziemnego o 1,5%, do 62,13 miliardów metrów sześciennych, a węglowodorów ciekłych - o 27%, do ton.

2 Według Reutersa, próg rentowności lub salda budżetowego w krajach - producentach ropy jest następujący: USA: dolarów Katar: 58 dolarów Kuwejt: 59 dolarów ZEA: 90 dolarów Arabia Saudyjska: 92 dolary Angola 94 dolary Irak: 116 dolarów Wenezuela: 117 dolarów Algieria: 119 dolarów Ekwador: 122 dolary Nigeria: 124 dolary Iran: 136 dolarów Rosja: 101 dolarów Rosja nie przejadła jednak pieniędzy zarobionych w czasach drogiej ropy naftowej. Jak podało rosyjskie Ministerstwo Finansów, na dzień 1 stycznia 2015 roku łączna kwota środków na Funduszu Rezerwy wyniosła prawie 5 bln rubli ( dolarów), podczas gdy na 1 grudnia 2014 wynosiła prawie 4,4 bilionów rubli ( dolarów). Rosja ma więc z czego chudnąć. Cięcia produkcji z pewnością docenione byłyby przez takie kraje, jak Ekwador, Nigeria, Iran i Wenezuela, bo przy poziomie 50 dolarów za baryłkę może nastąpić spadek PKB - odpowiednio - o 4%, 12%, 13% i 15%. Rezerwy walutowe tych krajów mogą wyczerpać się po 18 miesiącach takich cen. (Źródło: Oilprice.com). Według oceny międzynarodowej agencji ratingowej Moody s, firmy zajmujące się eksportem ropy naftowej, będą zmuszone ograniczyć swoje wydatki o 30-40%. Do takich środków eksporterzy będą zmuszeni się uciec w przypadku, jeśli ceny ropy pozostaną na niskim poziomie lub będą nadal spadać. Trudności te w mniejszym stopniu dotyczyć będą większych firm, takich jak Schlumberger, Halliburton i Baker Hughes, jednak poważnie wpłyną na te mniejsze. Kłopoty USA Tymczasem także amerykańscy producenci ropy i gazu łupkowego masowo ograniczają wydatki, a nowe zezwolenia na wiercenia w Północnej Dakocie i Teksasie były w listopadzie 2014 roku niższe - odpowiednio - o 40% i 50%, wobec poziomu z 2013 r. Wielu amerykańskich analityków finansowych, w tym Michael Cohen z Barclays, jest zdania, że około 20% "śmieciowego" długu kraju jest własnością branży łupkowej. USA stoi w

3 obliczu kryzysu, jeśli ceny ropy pozostaną na niskim poziomie, pisze w artykule na swojej oficjalnej stronie internetowej szef Centrum Badań w francuskiej Wyższej Szkole Nauk Społecznych, Jacques Sapir. Rentowność przemysłu łupkowego, zdaniem Sapira, zaczyna się w USA od 80 dolarów za baryłkę. Według niego, większość amerykańskich firm zaangażowanych w wydobycie ropy łupkowej, zaciągnęło na rozpoczęcie produkcji duże kredyty. Wiele z nich skorzystało z ubezpieczenia w przypadku niższych cen ropy. Sapir przypomina, że takie umowy ubezpieczenia zawarte są tylko na okres od sześciu miesięcy do roku. Większość z nich została podpisana we wrześniu 2014 (kiedy ceny ropy zaczęły spadać), a ich ważność wkrótce wygaśnie. "Spadek sprzedaży licencji na produkcję ropy łupkowej w USA jest wyraźnym sygnałem, że przemysł już wszedł w kryzys - pisze Jacques Sapir. Wszystko to, zdaniem Sapira, stawia rządowi USA podwójne wyzwanie. Z jednej strony, jest to kryzys produkcji, ponieważ wiele małych firm górniczych, w najbliższych miesiącach. będzie zagrożonych bankructwem. Z drugiej strony, możliwy jest kryzys finansowy, który będzie spowodowany brakiem funduszy na spłatę zadłużenia w bankach. Jacques Sapir uważa, że kwestie te będą miały geopolityczne konsekwencje dla Stanów Zjednoczonych. Władze Stanów Zjednoczonych, mówi Sapir, polegały dotąd na produkcji ropy łupkowej, w celu zmniejszenia uzależnienia od importu ropy naftowej. Ale jeśli ceny ropy będą trzymać się na obecnych poziomach aż do lata 2015 roku, to spowoduje doprowadzenie do gwałtownego spadku produkcji ropy naftowej w kraju i wzrost ceny do 100 USD za baryłkę. "Chodzi o to, zauważa Sapir, czy Rosja i OPEC będą czekać do jesieni 2015 roku i starać się opóźnić przewidywany wzrost cen ropy naftowej. Jeśli tak, to nadzieje USA związane z produkcją ropy łupkowej, rozwieją się w ciągu najbliższych sześciu miesięcy i staną się koszmarem dla Waszyngtonu - konkluduje autor. Według Roberta Plummera, analityka firmy doradczej w sektorze energetycznym, Wood Mackenzie, wśród pierwszych szybów, w których produkcja zostanie wstrzymana w Stanach Zjednoczonych, znajdą się tzw. wyczerpane studnie, dające mniej niż 1,5 m3 ropy dziennie. Według Wood Mackenzie, w USA około jednego miliona baryłek dziennie wydobywa się z szybów, z których każdy daje tylko kilka baryłek dziennie. Koszt produkcji w tych szybach wahają się od 20 dolarów do 50 dolarów za baryłkę. Dlatego też, jeśli cena ropy spadnie poniżej 40 dolarów za baryłkę, niektóre przedsiębiorstwa górnicze będą zmuszone do zatrzymania produkcji. Według badań opublikowanych w styczniu 2015 roku w MoneyRates.com, 5 stanów USA znajduje się w najtrudniejszej sytuacji z powodu niskich ceny ropy naftowej. Są to: Dakota Północna, Wyoming, Alaska (według raportu MoneyRates straci ponad 6 miliardów dolarów w 2015 roku ze względu na niższe ceny ropy naftowej), Oklahoma, Nowy Meksyk. Ten ostatni najmocniej odczuje skutki spadku cen ropy. Stan straci dolarów w 2015 roku ze względu na niższe ceny ropy naftowej, Zwolnienia już zaczęły się.

4 Niemniej jednak, USA nadal notuje najwyższe od 30 lat wydobycie ropy. Osiągnęło ono na przełomie roku baryłek i ma dojść w 2015 roku do 9,5 mln. Ceny nie osiągnęły jeszcze dna? Wood Mackenzie przeanalizował dane na temat produkcji ropy w 2222 złożach ropy naftowej na świecie, aby dociec, kiedy zmniejszająca się cena ropy naftowej powoduje, ze te pola staną się nieopłacalne, czyli kiedy produkcja jest warta więcej niż ceny ropy. Według Wood Mackenzie, tylko 1,6 procent światowych dostaw ropy będzie nieopłacalna z cenami na poziomie 40 dolarów. Jeśli ceny ropy będą spadać, to w pewnym momencie będą na takim poziomie, że produkcja ropy będzie po prostu przestanie być opłacalna. Jednak według tych analityków, ceny nie osiągnęły jeszcze tego poziomu. Według MoneyRates, w cenie poniżej 40 USD za baryłkę, będą zmuszone do podjęcia decyzji o zakończeniu produkcji także firmy, które produkują ropę z w kanadyjskich piasków roponośnych: tam firmy zaczną tracić pieniądze, gdy cena ropy Brent wyniesie 30 dolarów. Wood Mackenzie zakłada natomiast, że firmy eksploatujące brytyjskie złoża ropy naftowej na Morzu Północnym stracą pieniądze, jeśli cena spadnie poniżej 50 dolarów za baryłkę, co już się stało. Problem w tym, że zaprzestanie produkcji może być dość drogie, więc wiele firm może podjąć decyzję o dalszej produkcji na niskim poziomie strat, zamiast wydawać pieniądze na operacje likwidacji, twierdzą brytyjscy analitycy. Już w 2014 roku wydobycie ropy i gazu na brytyjskim szelfie wyniosło tylko 1,2 mln baryłek ekwiwalentu ropy dziennie, to jest aż o 75 proc. mniej od rekordowego wydobycia z 1999 roku. Nawet co trzecia brytyjska giełdowa spółka z sektora naftowego może stanąć w obliczu bankructwa ze względu na niskie ceny ropy - wynika z raportu Company Watch, firmy monitorującej sytuację finansową spółek. Brytyjski rząd ma przedstawić w marcu br. Izbie Gmin projekt ustawy zmniejszającej obciążenia finansowe firm naftowych. Przy 50 dolarów za baryłkę ropy Brent. wydobycie będzie opłacalne w 17 krajach, w tym na części pól w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Tylko baryłek dziennego światowego wydobycia będzie nieopłacalne, co stanowi 0,2% produkcji światowej. Na poziomie 45 dolarów za baryłkę, kolejne 400 tysięcy baryłek dziennie będzie sprzedawanych ze stratą ( 0,4% światowej produkcji). Ponad połowa tej produkcji ma pochodzić z tradycyjnego wydobycia na lądzie w Stanach Zjednoczonych. W cenie 40 dolarów za baryłkę nieopłacalna stanie się sprzedaż do 1,5 mln baryłek dziennie, tj. około 1,6% światowej produkcji. Większość tej ropy jest produkowana z kanadyjskich piasków roponośnych. - Jednak nawet przypadku, gdy produkcja na danym polu staje się nieopłacalna, firmy wydobywcze nie zawsze będą podejmować decyzję o natychmiastowym zawieszeniu produkcji. Pierwszą ich decyzją będzie przechowanie ropy do czasu, gdy cena pójdzie w górę. Producenci w Ameryce Łacińskiej, w tym Wenezueli i Kolumbii, będą tracić pieniądze, a

5 jedno, co mogą zrobić tamtejsze rządy, to zmniejszenie opłat licencyjnych - uważa analityk Wood Mackenzie - Robert Plummer. Traderzy ropy już wynajmują tankowce, by przechowywać ją na morzu. OPEC podejmie jednak decyzję o zmniejszeniu produkcji? Według źródeł OPEC, do końca 2015 roku jest możliwe, że w celu ustabilizowania rynku, nastąpi jednak wzrost cen ropy naftowej do 70 lub 80 dolarów za baryłkę. Legendarny miliarder oraz prezes funduszu hedgingowego BP Capital Management, T. Boone Pickens, powiedział agencji CNBC, że spodziewa się powrotu ceny nawet do 100 USD za baryłkę w ciągu najbliższych miesięcy. 50-letni weteran przemysłu naftowego stwierdził, że jego przewidywania w dużej mierze opierają się na tym, że OPEC będzie zmuszony do podjęcia decyzji o zmniejszeniu produkcji w tym roku, prawdopodobnie na posiedzeniu 5 czerwca br. Oni nie mówią, że nie będą ciąć produkcji, ale OPEC będzie musiał to zrobić. Saudyjczycy posiadają duże rezerwy gotówkowe, które pozwolą im przetrwać, ale nie da się tego zrobić w reszcie OPEC - tłumaczył początkiem stycznia br. dla USA Today.