Co warto wiedzieć o gospodarce :31:21

Transkrypt

1 Co warto wiedzieć o gospodarce :31:21

2 2 Kanada to kraj uprzemysłowiony i zaawansowany technicznie. Tutejsza gospodarka opiera się głównie na bogactwach naturalnych, takich jak surowce mineralne i leśne, a także wymianie handlowej zwłaszcza z USA. Przed II wojną światową gospodarka Kanady miała charakter surowcowy. Później kluczowy wpływ na rozwój miało zbliżenie finansowo-handlowe ze Stanami Zjednoczonymi i uwarunkowania naturalne. Począwszy od lat 50- tych XX wieku nastąpił dynamiczny rozwój przemysłu przetwórczego, zwłaszcza energetyki, hutnictwa metali i przemysłu samochodowego zahamowany pod koniec lat 80-tych w związku z recesją w krajach rozwiniętych, a zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, z którymi Kanada jest najsilniej powiązana gospodarczo. Kanadę łączą z USA silne związki gospodarcze - np. podpisany w 1994 roku z USA i Meksykiem traktat o wolnym handlu (ang. North American Free Trade Agreement). Spowolnienie gospodarcze, które dotknęło kanadyjską gospodarkę w latach , było wynikiem spadku eksportu, związanego z kryzysem na rynku nieruchomości w USA. Wiązało się również z pogorszeniem sytuacji na światowych rynkach finansowych, kryzysem gospodarczym w Stanach Zjednoczonych oraz spadkiem cen surowców naturalnych. Największe kanadyjskie banki wyszły jednak z kryzysu finansowego szybko dzięki tradycyjnie konserwatywnym praktykom kredytowym oraz łatwemu dostępowi do kapitału. Jednocześnie zapewniły sobie renomę najsilniejszych instytucji finansowych na świecie. Pod względem rozwoju gospodarczego Kanada zaliczana jest obecnie do grona jednej z najbardziej rozwiniętych gospodarek świata, a w perspektywie międzynarodowej jej pozycja gospodarcza jest postrzegana korzystnie.

3 3 źródło: Bank Światowy (styczeń 2015 r.) Z publikowanych przez polskie Ministerstwo Gospodarki statystyk wynika, że o ile w 2010 roku kanadyjska gospodarka rozwijała się w tempie 3,2 proc., to rok później wzrost PKB był już niższy, na poziomie 2,5 proc. W 2012 roku gospodarka zwolniła do 1,7 proc., zaś w 2013 roku PKB wzrósł o ok. 1,6 proc. Według danych Banku Światowego, w 2013 roku kanadyjska gospodarka przyspieszyła do 2,0 proc., a inflacja wyniosła 0,9 proc. Na nieco inny poziom inflacji wskazują jednak kanadyjskie wyliczenia; według nich w latach inflacja wyniosła po ok. 1,8 proc., a bezrobocie odpowiednio 7,3 oraz 7,1 proc. To nieco mniej niż kilka lat temu, kiedy wskaźnik ten oscylował koło 8 proc.

4 4 źródło: Bank Światowy (styczeń 2015 r.) Z kolei polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych podaje, że w trzecim kwartale 2014 r. gospodarka Kanady osiągnęła stosunkowo dobre wyniki, chociaż zauważalne było spowolnienie rozwoju w stosunku do poprzedniego kwartału. PKB Kanady wzrósł w trzecim kwartale 2014 r. o 2,8 proc. Największy w tym udział miał rosnący eksport towarów i wydatków gospodarstw domowych. Eksport towarów i usług urósł o 1,7 proc., a import o 1 proc. Popyt krajowy wzrósł o 0,7 proc. Inwestycje w budownictwo mieszkaniowe zwiększyły się o 3 proc. i był to największy wzrost od I kwartału 2012 r. PKB w ujęciu realnym miał wynieść w 2014 r. 2,4 proc., a w 2015 r. 2,6 proc. Niwelując skutki kryzysu gospodarczego w latach , Kanada osiągnęła rekordowy deficyt budżetowy, przekraczający 55 mld dol. kanadyjskich. Władze w Ottawie miały nadzieję, że w 2015 r. po raz pierwszy od 2007 r. uda się uzyskać nadwyżkę budżetową. Taniejąca ropa a gospodarka Niektórzy wyrażają obawy, że na gospodarkę tego kraju w 2015 r. niekorzystnie może wpłynąć spadek cen ropy naftowej - jednego z głównych towarów eksportowych Kanady. Prezes Bank of Canada Stephen Poloz pod koniec grudnia 2014 r. ocenił, że z tego powodu kanadyjski PKB może spaść w 2015 r. o ok. 0,3 proc. Niektórzy analitycy nie wykluczają jednak większego spadku, dochodzącego nawet do 0,5 proc., co spowodowałoby korektę prognozowanego PKB do ok. 2 proc. Główny ekonomista Bank of Montreal Douglas Porter wskazuje, że w 2015 r. może nastąpić największa różnica we wzroście gospodarczym pomiędzy Kanadą i USA od 2003 r. W trzecim kwartale 2014 r. PKB USA wzrósł o 3,9 proc. w ujęciu rocznym, tzw. annualized rate.

5 5 Wartość kanadyjskiego dolara spadła w 2014 r. o 8 proc. wobec dolara. Słaba waluta kanadyjska może jednak poprawić konkurencyjność kraju w zakresie eksportu innych towarów, niż surowce energetyczne. Widać już rosnący popyt ze strony USA, dlatego niskie ceny ropy niekoniecznie muszą wiązać się ze stratami dla kanadyjskiej gospodarki. Dla największego partnera biznesowego Kanady, jakim są Stany Zjednoczone, niskie ceny ropy są natomiast korzystne. Pobudzają gospodarkę i przyczyniają się do większego importu z Kanady. W 2014 roku ceny ropy West Texas Intermediate obniżyły się w Ameryce Północnej o 46 proc. Ceny spadły z ok. 100 dol. za baryłkę na początku 2014 roku do 53 dol. na koniec roku.było to związane ze wzrostem produkcji ropy ze złóż niekonwencjonalnych (m.in. łupkowych) w USA oraz niewielkim popytem na surowiec na rynkach światowych. Z powodu spadających cen ropy część spółek naftowo-gazowych w Kanadzie skłania się w stronę oszczędności - zmniejszają dywidendy, korygują strategie i plany biznesowe. Dotyczy to zarówno małych i średnich przedsiębiorstw i firm serwisowych (np. wiertnicznych), jak i czołowych koncernów zajmujących się produkcją surowca z piasków roponośnych. W styczniu 2015 r. Canadian Natural Resources, jedna z największych kanadyjskich spółek naftowych, zredukowała plan wydatków o prawie 2,5 mld dol. kanadyjskich. Zawiesiła też znaczący projekt eksploatacji piasków roponośnych (Kirby North). Inna firma, Suncor Energy, zapowiedziała zmniejszenie budżetu o 1 mld dol. kanadyjskich, wstrzymanie swoich dwóch projektów oraz redukcję etatów o ok Kolejne firmy - m.in. Husky Energy, Cenvous Energy, MEG Energy, i Baytex Energy - analizują celowość długoterminowych inwestycji w sektorze naftowo-gazowym. Eksperci spodziewają się ograniczenia inwestycji w sektorze ropy i gazu - zwłaszcza tych dotyczących trudnodostępnych, kosztownych w eksploatacji złóż - do czasu ustabilizowania się ceny produktów naftowych nie tylko w samej Kanadzie, ale i na świecie. Z danych Wood MacKenzie wynika, że w 2015 r., wydatki w kanadyjskim sektorze piasków roponośnych obniżą się wobec 2014 r. o blisko 28 proc. do 20 mld dol. kanadyjskich. Bank of Nova Scotia prognozuje z kolei, że prace wiertnicze na znajdujących się we wczesnych fazach rozwoju, kosztownych w eksploracji złożach łupkowych takich jak Duvernay mogą zmniejszyć się o 15 proc. Dla prowincji bogatych w węglowodory prowincji takich jak m.in. Alberta, Kolumbia Brytyjska, Labrador i Nowa Funlandia sytuacja w sektorze naftowym może oznaczać zmniejszenie wpływów budżetowych i konieczność ograniczenia wydatków. Zadłużone kanadyjskie spółki mogą być zmuszone do sprzedaży cześci aktywów lub zgodzić się na przejęcie przez lepiej dokapitalizowanych rywali. Scenariusz ten, mimo zakupu za 8,3 mld dol. (plus kilkumiliardowe zadłużenie) kanadyjskiego Talismana przez hiszpański Repsol, może jednak nie nastąpić szybko. Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne gospodarki Kanady: Wyszczególnienie */ PKB (w mld USD) 1 385, , , ,0 PKB na 1 mieszkańca (w tys USD)

6 6 Wyszczególnienie */ PKB (dynamika w %) 3,2% 2,5% 1,7% 1,6% Całkowity dług publiczny (% PKB) 83,5 87,40 85,4 86,3 Inflacja (Consumer Price Index w %) 1,6 2,9% 1,8% 1,8% Bezrobocie (w %) 8,0 7,5% 7,3% 7,1% Eksport towarów (mld USD) 406,8 463,1 462,9 458,7 Import towarów (mld USD) 406,4 460,7 474,9 471,0 Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Kanadzie (mld CAD) 528,7 576,6 992, ,0 Inwestycje bezpośrednie Kanady za granicą (mld CAD) 602,5 650,4 991, ,0 Źródło: Department of Finance Canada The World Factbook Bogactwa naturalne Kanada posiada największe na świecie zasoby słodkiej wody oraz jedne z największych zasobów uranu. Obfituje w surowce mineralne, takie jak ropa naftowa, gaz ziemny, rudy niklu i miedzi, cynku i ołowiu, molibdenu, kadmu, kobaltu, żelaza. Duże znaczenie dla gospodarki ma także wydobycie metali szlachetnych (głównie złota), siarki, azbestu, soli potasowych. Kanada jest największym na świecie producentem cynku i uranu oraz czołowym wydobywcą takich surowców jak

7 7 złoto, nikiel, aluminium i ołów. Ma też drugie co do wielkości, światowe zasoby ropy naftowej z roponośnych piasków (w Prowincji Alberta), a w atlantyckiej strefie przybrzeżnej znajdują się duże pokłady gazu ziemnego. W Albercie, Brytyjskiej Kolumbii i Quebec odkryto duże zasoby gazu łupkowego, ale nie jest on jeszcze pozyskiwany na skalę przemysłową. Piaski roponośne w prowincji Alberta znacznie zwiększyły sprawdzone rezerwy ropy i Kanada zajmuje 3. miejsce na świecie pod względem potwierdzonych rezerw ropy, za Arabią Saudyjską i Wenezuelą. Dwustronne umowy gospodarcze Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Kanady w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji podpisana w Warszawie dnia 6 kwietnia 1990 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 27, poz. 114) Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Kanady w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku sporządzona w Warszawie dnia 4 maja 1987 r. (Dz.U. z 1990r. Nr. 38, poz. 216) Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Kanady o wspieraniu mobilności młodych obywateli, sporządzona w Warszawie dnia 14 lipca 2008 r.; 1 sierpnia 2009 r. weszła w życie Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzeczpospolitą Polską a Kanadą, podpisana w Warszawie w dniu 2 kwietnia 2008 r. (Dz.U. z 2009 r. nr 133, poz. 1095) Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Kanady o komunikacji lotniczej podpisana w Ottawie dnia 14 maja 1976 roku Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rządem Kanady w sprawie wzajemnych stosunków w dziedzinie rybołówstwa podpisana w Ottawie dnia 14 maja 1982 roku Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Quebecu o współpracy ekonomicznej, naukowej, technologicznej i kulturalnej podpisana w Warszawie dnia 14 marca 1991 roku Porozumienie między Ministerstwem Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Rzeczypospolitej Polskiej i Departamentem Środowiska oraz Departamentem Przemysłu Kanady o współpracy w dziedzinie ochrony środowiska podpisana w Ottawie 12 września 1994 roku.

8 8 źródło: Bank Światowy (styczeń 2015 r.)

9 9