Wymagania edukacyjne z chemii w zakresie rozszerzonym. str. 1. Temat (rozumiany jako lekcja)

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne z chemii w zakresie rozszerzonym Temat (rozumiany jako lekcja) Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca 1. Substancje chemiczne Opisywanie doświadczeń chemicznych Substancje proste, związki i mieszaniny Metody rozdzielania mieszanin wymienia nazwy podstawowego sprzętu laboratoryjnego wymienia elementy, z jakich składa się opis doświadczenia podaje definicję substancji prostej, związku chemicznego i mieszaniny wymienia występujące między nimi różnice wymienia i definiuje podstawowe metody rozdzielania mieszanin wymienia nazwy bardziej zaawansowanego sprzętu laboratoryjnego opisuje proste doświadczenie podaje przykłady substancji prostych, związków chemicznych i mieszanin wymienia i definiuje bardziej złożone metody rozdzielania mieszanin opisuje bardziej złożone doświadczenie opisuje podstawowe fizyczne substancji na podstawie obserwacji dla danej mieszaniny wskazuje metodę jej rozdziału opisuje zaproponowane doświadczenie i opisuje doświadczenie proponuje przykłady substancji o danych ach wskazuje metody rozdziału bardziej złożonych mieszanin podaje kryteria, jakie muszą spełniać składniki mieszaniny, i opisuje ciąg doświadczeń, wykorzystujących przemiany chemiczne i zjawiska fizyczne przewiduje substancji na podstawie ich wzorów chemicznych i opisuje sposób wykorzystania procesu chemicznego do rozdzielenia mieszaniny str. 1

2 Pierwiastki chemiczne Tlenki nazewnictwo i metody otrzymywania Charakter chemiczny tlenków Ćwiczenia w zapisywaniu równań tlenków wymienia podstawowe metale i niemetale podaje ich najważniejsze cechy fizyczne podaje nazwy i wzory podstawowych tlenków wymienia metody otrzymywania tlenków wymienia rodzaje tlenków ze względu na ich charakter chemiczny podstawowych wymienia więcej przykładów metali i niemetali wskazuje na różnice w ich ach fizycznych podaje nazwę dla tlenku o danym wzorze i wzór dla tlenku o podanej nazwie otrzymywania podstawowych tlenków podaje przykłady tlenków poszczególnych rodzajów definiuje poszczególne rodzaje tlenków większości tlenków kwasowych i wyjaśnia, jak zmieniają się fizyczne metali i niemetali w zależności od ich położenia w układzie okresowym otrzymywania większości tlenków, ilustrujące zachowanie tlenków względem wody na podstawie opisu słownego zapisuje równania, aby można je było rozdzielić daną metodą dla konkretnych metali i niemetali porównuje fizyczne, wynikające z położenia w układzie okresowym opisuje warunki fizyczne procesu otrzymania tlenku doświadczenie, prowadzące do otrzymania tlenku i opisuje doświadczenie, pozwalające określić charakter chemiczny tlenku i opisuje doświadczenie, ilustrujące podaje cechy fizyczne charakteryzujące konkretne metale i niemetale (wykazuje się pewną wiedzą tablicową) zna warunki otrzymywania konkretnych tlenków dla tlenków kwasowych i zasadowych podaje związek pomiędzy budową tlenku a jego charakterem chemicznym równania mniej typowych tlenków str. 2

3 kwasowych i zasadowych Tlenki amfoteryczne Wodorotlenki i zasady Właściwości chemiczne wodorotlenków tlenków kwasowych i zasadowych wymienia przykłady tlenków amfoterycznych i definiuje ten rodzaj tlenków omawia budowę wodorotlenków podaje nazwy i wzory podstawowych wodorotlenków wymienia metody otrzymywania wodorotlenków wymienia rodzaje wodorotlenków ze względu na charakter chemiczny oraz definiuje je zasadowych tlenków amfoterycznych z kwasami podaje nazwy i wzory większości wodorotlenków otrzymywania podstawowych wodorotlenków zna pojęcie wody amoniakalnej wodorotlenków zasadowych ilustrujące tlenków kwasowych i zasadowych tlenków amfoterycznych z zasadami otrzymywania większości wodorotlenków wodorotlenków amfoterycznych zachowanie tlenków kwasowych i zasadowych względem kwasów i zasad doświadczenie, potwierdzające amfoteryczny charakter tlenku i opisuje doświadczenie, pozwalające na otrzymanie wodorotlenku i opisuje doświadczenie, potwierdzające zasadowy lub amfoteryczny charakter wodorotlenku kwasowych z zasadami i proponuje nazwy powstających soli wyjaśnia budowę związków kompleksowych, tworzonych w tlenków amfoterycznych z zasadami podaje przykłady innych substancji o ach zasadowych i charakteryzujące je równania wyjaśnia związek pomiędzy budową wodorotlenku a jego charakterem chemicznym Nazewnictwo podaje wzory i podaje wzory i wymienia kwasy omawia zależność str. 3

4 i otrzymywanie kwasów Właściwości kwasów Reakcje kwasów z metalami Metody otrzymywania soli nazwy podstawowych kwasów wymienia metody otrzymywania kwasów beztlenowych i tlenowych podaje zabarwienie wskaźników kwasowozasadowych w roztworach kwasów wymienia reakcje, jakim ulegają kwasy kwasu solnego i rozcieńczonego roztworu kwasu siarkowego (VI) z metalami aktywnymi podaje wzory i nazwy podstawowych soli wymienia metody otrzymywania soli nazwy większości kwasów otrzymywania kwasów tlenowych i beztlenowych zapisuje dla kwasów równania z wodorotlenkami i tlenkami oraz rozkładu wymienia kwasy utleniające i nieutleniające opisuje różnice w ich reaktywności względem metali podaje wzory i nazwy większości soli otrzymywania podstawowych soli mocne opisuje fizyczne podstawowych kwasów na podstawie opisu słownego zapisuje równania, ilustrujące kwasów stężonego roztworu kwasu siarkowego (VI) z metalami otrzymywania większości soli doświadczenie, pozwalające otrzymać kwas i opisuje doświadczenie, ilustrujące chemiczne kwasów i opisuje doświadczenie, ilustrujące reakcje kwasów z metalami kolejnych przemian, prowadzących do otrzymania soli mocy kwasu od jego budowy wymienia inne substancje o charakterze kwasowym i zapisuje równania ich kwasu azotowego (V) z metalami opisuje zjawisko pasywacji metali zna nietypowe sposoby otrzymywania soli i zapisuje równania ich Doświadczalne opisuje przebieg opisuje przebieg opisuje przebieg i opisuje i opisuje str. 4

5 otrzymywanie soli Wodorosole, hydroksosole i sole uwodnione Podsumowanie wiadomości o związkach nieorganicznych strąceniowej, prowadzącej do otrzymania soli opisuje budowę wodoro- i hydroksosoli podaje wzory i nazwy podstawowych związków nieorganicznych wymienia metody otrzymywania podstawowych związków nieorganicznych wymienia najprostsze reakcje podstawowych związków nieorganicznych 2. Ilościowe aspekty molekularnej budowy substancji Pojęcie mola. Liczba Avogadra pojęcie mola procesu zobojętnienia, prowadzącego do otrzymania soli otrzymywania wodoro- i hydroksosoli w procesie zobojętniania podaje wzory i nazwy większości związków nieorganicznych otrzymywania podstawowych związków nieorganicznych, jakim ulegają podstawowe związki nieorganiczne przelicza liczbę moli na liczbę cząstek i odwrotnie innych, prowadzących do otrzymania soli podaje wzory i nazwy wodoro- i hydroksosoli otrzymywania większości związków nieorganicznych, jakim ulega większość związków nieorganicznych oblicza liczbę atomów w znanej liczbie moli doświadczenie, pozwalające na otrzymanie soli opisuje różnice we ach fizycznych soli bezwodnych i uwodnionych doświadczenia, pozwalające otrzymać związki nieorganiczne oraz ilustrujące ich na podstawie obliczeń porównuje liczbę atomów w dwu nietypowe sposoby otrzymywania soli wymienia i omawia zastosowania wodoroi hydroksosoli oraz hydratów mniej typowych związków nieorganicznych oraz zna warunki tych procesów opisuje sposób, w jaki wyznaczono liczbę Avogadra str. 5

6 Obliczenia związane z pojęciem mola Masa molowa Objętość molowa gazów w warunkach normalnych Objętość gazów w dowolnych warunkach ciśnienia i temperatury Obliczenia związane z pojęciem mola, masą i objętością molową gazów określa liczbę moli atomów w 1 molu cząsteczek oblicza masy molowe związków chemicznych pojęcie objętości molowej charakteryzuje warunki normalne równanie Clapeyrona zależności pomiędzy liczbą moli i masą oraz objętością substancji oblicza liczbę moli atomów w znanej liczbie moli cząsteczek przelicza masę substancji na liczbę moli i odwrotnie przelicza liczbę moli gazu na objętość i odwrotnie oblicza objętość danej liczby moli gazu w określonych warunkach ciśnienia i temperatury przelicza liczbę moli substancji na masę i objętość cząsteczek oblicza stosunki molowe atomów w cząsteczce oblicza liczbę cząsteczek substancji na podstawie jej masy oblicza liczbę cząsteczek gazu w znanej objętości oblicza liczbę cząsteczek gazu w danej objętości i określonych warunkach ciśnienia i temperatury znając masę i objętość substancji, oblicza liczbę cząsteczek próbkach cząsteczek na podstawie obliczeń określa, która z próbek zawiera większą liczbę moli atomów oblicza stosunki masowe pierwiastków w związku chemicznym oblicza gęstość gazu i mieszaniny gazów w warunkach normalnych oblicza gęstość gazu w dowolnych warunkach ciśnienia i temperatury porządkuje próbki substancji pod względem rosnącej liczby cząsteczek oblicza procentową zawartość molową danego pierwiastka w związku chemicznym oblicza masy pojedynczych atomów i cząsteczek, wyrażone w gramach porównuje objętość substancji w stanie ciekłym i gazowym oraz interpretuje różnicę porównuje tablicowe i obliczone gęstości gazów oraz interpretuje różnice porównuje tablicowe gęstości ciał stałych i interpretuje różnice między nimi, wykonując niezbędne obliczenia Molowa interpretacja określa molowe oblicza liczby moli oblicza liczby oblicza liczbę moli na podstawie str. 6

7 przemian chemicznych Obliczanie masy i objętości reagentów Obliczenia ilości reagentów w przypadku mieszanin niestechiometrycznyc Typy roztworów. Stężenie procentowe zależności pomiędzy reagentami określa masowe i objętościowe zależności pomiędzy reagentami interpretuje pojęcie warunków niestechiometryczny ch interpretuje pojęcie nadmiaru i niedomiaru wymienia rodzaje roztworów i wskazuje odpowiednie przykłady wzór na stężenie procentowe roztworu reagentów niezbędne do chemicznej na podstawie mas substratów oblicza masę produktów na podstawie objętości substratów oblicza objętość produktów wykonuje obliczenia, pozwalające określić, który reagent występuje w nadmiarze, a który w niedomiarze wymienia różnice pomiędzy danymi typami roztworów oblicza stężenie procentowe roztworu, masę substancji i masę roztworu atomów i cząsteczek niezbędne do chemicznej na podstawie mas substratów oblicza objętość produktów i odwrotnie na podstawie mas substratów oblicza masę produktów na podstawie objętości substratów oblicza objętość produktów wyjaśnia zjawisko Tyndalla oblicza stężenie molowe roztworu, uzyskanego przez zatężenie, rozcieńczenie lub zmieszanie innych roztworów substratu, stanowiącą nadmiar stechiometryczny łączy w obliczeniach masy, objętości, liczby moli i liczby cząsteczek reagentów na podstawie mas substratów oblicza objętość produktów i odwrotnie oblicza stężenie procentowe roztworu na podstawie znanej liczby moli lub objętości substancji znanych stosunków molowych reagentów zapisuje równanie chemicznej proponuje warunki przeprowadzenia danego procesu wraz z niezbędnymi masami lub objętościami reagentów przewiduje alternatywny przebieg chemicznej w przypadku niedostatecznej ilości jednego z substratów wykonuje obliczenia dla roztworów niewodnych z uwzględnieniem gęstości rozpuszczalnika str. 7

8 Obliczenia dotyczące rozpuszczalności Stężenie molowe Przeliczanie stężeń Rozcieńczanie, zatężanie i mieszanie roztworów pojęcie rozpuszczalności odczytuje wartość rozpuszczalności danej soli, posługując się wykresem rozpuszczalności wzór na stężenie molowe roztworu zna wzór na przeliczanie stężeń lub inny sposób, pozwalający przeliczać stężenia oblicza stężenie procentowe roztworu, powstałego przez zmieszanie dwu roztworów o znanej procentowości oblicza masę soli w roztworze nasyconym oblicza stężenie molowe roztworu i liczbę moli substancji oblicza stężenie molowe na podstawie procentowego i odwrotnie oblicza stężenie procentowe roztworu, powstałego przez dodanie substancji lub rozpuszczalnika do roztworu o znanej procentowości oblicza rozpuszczalność soli na podstawie stężenia procentowego roztworu nasyconego oblicza masę wody i masę substancji, niezbędne do przygotowania roztworu o danym stężeniu molowym i danej gęstości wyprowadza wzór, łączący stężenie molowe i procentowe oblicza masę substancji i masę/objętość rozpuszczalnika, niezbędne do zmiany stężenia procentowego lub oblicza masę soli, jaką należy dodać/jaka wykrystalizuje przy zmianie temperatury roztworu nasyconego oblicza stężenie molowe roztworu, powstałego przez pochłonięcie w wodzie znanej objętości gazu łączy w obliczeniach stężenie procentowe, molowe i rozpuszczalność substancji oblicza stężenie molowe roztworu, powstałego przez zatężenie lub rozcieńczenie roztworu o znanym stężeniu oblicza masę soli uwodnionej, jaką należy dodać/jaka wykrystalizuje przy zmianie temperatury roztworu nasyconego oblicza stężenie molowe roztworu, otrzymanego poprzez reakcję danej masy substancji z wodą interpretuje pojęcie stężenia molowego czystych substancji (wody, etanolu itd.) i oblicza wartości tych stężeń oblicza stężenie procentowe lub molowe roztworu, otrzymanego na skutek większej liczby operacji str. 8

9 Przygotowanie roztworów o określonym stężeniu Obliczenia dotyczące hydratów oblicza stężenie molowe roztworu, powstałego przez zmieszanie dwu roztworów o znanych stężeniach molowych zna i prawidłowo stosuje sprzęt laboratoryjny, niezbędny do przygotowania roztworu przygotowuje roztwór o danym stężeniu procentowym, dysponując substancją i wodą oblicza masę soli bezwodnej w 1 molu hydratu oblicza stężenie molowe roztworu, powstałego przez dodanie substancji lub rozpuszczalnika do roztworu o znanym stężeniu molowym przygotowuje roztwór o danym stężeniu molowym, dysponując substancją i wodą oblicza masę soli bezwodnej w określonej masie hydratu molowego roztworu przygotowuje roztwór o danym stężeniu procentowym przez rozcieńczenie innego roztworu o znanej procentowości przygotowuje roztwór o danym stężeniu molowym przez rozcieńczenie innego roztworu o danej molowości oblicza masę hydratu, niezbędną do przygotowania roztworu o danym stężeniu procentowym i molowym procentowym przygotowuje roztwór o danym stężeniu procentowym przez rozcieńczenie roztworu o danej molowości przygotowuje roztwór o danym stężeniu molowym przez rozcieńczenie roztworu o danej procentowości oblicza rozpuszczalność hydratu w wodzie, znając rozpuszczalność soli bezwodnej proponuje metody doświadczalnego wyznaczenia stężenia procentowego i molowego roztworu oblicza rozpuszczalność soli bezwodnej w wodzie, znając rozpuszczalność hydratu Reakcje zachodzące w na podstawie dla reagentów dla reagentów dla reagentów przewiduje inny str. 9

10 roztworach stężeń i mas/objętości roztworów oblicza masy/liczby moli reagentów, biorących udział w 3. Budowa atomów jądra atomowe Cząstki tworzące wymienia i atom. Izotopy charakteryzuje rodzaje cząstek elementarnych podaje skład atomu pierwiastka na podstawie znanej liczby atomowej i Naturalne przemiany promieniotwórcze Promieniotwórczość sztuczna. Szybkość przemian masowej wymienia i charakteryzuje naturalne przemiany promieniotwórcze charakteryzuje promieniowanie α, β i γ pojęcie czasu półtrwania zmieszanych w stosunku stechiometrycznym oblicza masę produktu podaje definicję izotopów, wskazuje przykłady izotopów przemian α i βˉ wymienia zastosowania nuklidów promieniotwórczych uzupełnia równania przemian promieniotwórczych zmieszanych w stosunku niestechiometryczny m oblicza masę/objętość produktu podaje skład jonu tworzonego przez pierwiastek na podstawie liczby atomowej i masowej pierwiastka podaje symbole nuklidów, powstających w wyniku kilku przemian promieniotwórczych pojęcie szeregu promieniotwórczego zapisuje równanie przemiany β+ rysuje wykres zmieszanych w stosunku niestechiometryczny m oblicza skład roztworu poreakcyjnego wyjaśnia różnice we ach izotopów oblicza średnią masę atomową pierwiastka omawia wpływ budowy atomu na jego zdolność do rozpadu promieniotwórczego z wykresu odczytuje masę nuklidu, pozostałą po przebieg w przypadku zmieszania reagentów w stosunku niestechiometryczny m, proponuje produkty i oblicza ich masy przeprowadza obliczenia molowe dla cząsteczek złożonych z ciężkich izotopów pierwiastków przeprowadza obliczenia stechiometryczne dla przemian promieniotwórczych wyprowadza zależność matematyczną, str. 10

11 promieniotwórczych na podstawie czasu półtrwania porównuje szybkość rozpadu dwu nuklidów 4. Budowa atomów powłoki elektronowe Rozwój wyobrażeń na temat budowy atomu Współczesny model budowy atomu Kolejność wypełniania orbitali atomowych wymienia najistotniejsze teorie atomistyczne podaje najważniejsze założenia teorii Bohra zna pojęcie orbitalu wymienia typy orbitali zapisuje konfiguracje elektronowe dla atomów H-Be, z uwzględnieniem rozkładu elektronów na podpowłokach i konstruuje tabelę, przedstawiającą zależność masy nuklidu od czasu jego przechowywania wyjaśnia, od czego zależy wielkość atomu; porównuje promienie atomów tej samej grupy układu okresowego pojęcie energii jonizacji opisuje kształty orbitali poszczególnych typów porządkuje orbitale zgodnie z rosnącą energią zapisuje konfiguracje elektronowe dla atomów pierwszych dwu okresów układu okresowego, z uwzględnieniem zależności masy nuklidu od czasu przechowywania porównuje wartości energii jonizacji atomów tej samej grupy układu okresowego zasadę nieoznaczoności pojęcie dualizmu korpuskularnofalowego zna treść reguły Hunda i zakazu Pauliego zapisuje konfiguracje elektronowe dla atomów pierwszych określonym czasie, czas niezbędny na rozpad określonej części nuklidu oraz czas półtrwania pojęcie wzbudzenia wskazuje różnice między klasycznym i kwantowym modelem budowy atomu przedstawia graficznie rozmieszczenie elektronów wokół atomu dla atomów pierwszych trzech okresów układu pozwalającą obliczyć masę nuklidu, pozostałą po całkowitej liczbie okresów półtrwania łączy barwy światła, emitowanego przez wzbudzone atomy, z energią wzbudzenia interpretuje pojęcie gęstości elektronowej rysuje wykres zależności gęstości elektronowej od odległości od jądra atomu dla orbitalu 1s omawia, w jaki sposób elektrony, rozmieszczone na orbitalach bliższych jądra, wpływają na rozkład gęstości elektronowej na str. 11

12 Zapisywanie konfiguracji elektronowych Konfiguracja elektronowa skrócona powłokach oraz systemu klatkowego zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwszych dwu okresów układu okresowego zapisuje konfiguracje elektronowe skrócone atomów pierwszych dwu okresów układu okresowego wskazuje elektrony walencyjne i zapisuje wzory Lewisa tych atomów rozkładu elektronów na podpowłokach i powłokach oraz systemu klatkowego zapisuje konfiguracje elektronowe atomów grup głównych pierwszych czterech okresów układu okresowego zapisuje konfiguracje elektronowe skrócone atomów grup głównych pierwszych czterech okresów układu okresowego wskazuje elektrony walencyjne i zapisuje wzory Lewisa tych atomów trzech okresów układu okresowego, z uwzględnieniem rozkładu elektronów na podpowłokach i powłokach oraz systemu klatkowego zapisuje konfiguracje elektronowe atomów wszystkich grup pierwszych czterech okresów układu okresowego zjawisko promocji elektronowej zapisuje konfiguracje elektronowe skrócone atomów wszystkich grup pierwszych czterech okresów układu okresowego wskazuje elektrony walencyjne i zapisuje wzory Lewisa tych atomów okresowego zapisuje konfiguracje elektronowe wybranych atomów, położonych w dalszych okresach układu okresowego zapisuje konfiguracje elektronowe skrócone wybranych atomów, położonych w dalszych okresach układu okresowego wskazuje elektrony walencyjne i zapisuje wzory Lewisa tych atomów dalszych orbitalach omawia zjawisko nieregularności promocji elektronowej wyjaśnia przyczyny promocji elektronowej na podstawie konfiguracji pełnej proponuje konfigurację skróconą dla dowolnego pierwiastka układu okresowego Bloki s, p, d, f zna pojęcie bloku wyjaśnia związek zapisuje w postaci zapisuje interpretuje zapis str. 12

13 w układzie okresowym Właściwości pierwiastka a jego położenie w układzie okresowym energetycznego wskazuje bloki s, p, d w układzie okresowym omawia zmianę promienia atomu w grupach układu okresowego porównuje elektroujemność dwu pierwiastków na podstawie układu okresowego budowy elektronowej atomu z przynależnością do danego bloku w układzie okresowym podaje wzory trwałych jonów, tworzonych przez atomy bloków s i p pojęcie elektroujemności ogólnej konfiguracje elektronów walencyjnych pierwiastków bloków s, p, d zapisuje konfiguracje elektronów walencyjnych pierwiastków pierwszych czterech okresów układu okresowego bez konieczności rozpisywania konfiguracji wszystkich elektronów zapisuje konfiguracje elektronowe jonów, tworzonych przez pierwiastki bloków s i p porównuje promienie atomów i jonów konfiguracje elektronów walencyjnych dowolnych pierwiastków bloków s, p, d bez konieczności rozpisywania konfiguracji wszystkich elektronów wskazuje podobieństwa we ach pierwiastków danego bloku omawia zmiany I energii jonizacji i promienia atomu w okresie układu okresowego konfiguracji elektronowej pierwiastków bloku f wskazuje dla tych pierwiastków elektrony walencyjne wyjaśnia, dlaczego pierwiastki bloku d i f tworzą często dwudodatnie jony zapisuje konfiguracje elektronowe jonów pierwiastków bloku d 5. Wiązania chemiczne Wiązania str. 13

14 kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane i jonowe Wiązanie koordynacyjne Zapisywanie wzorów elektronowych Kształty cząsteczek Określanie kształtu cząsteczek definicję wiązania kowalencyjnego, kowalencyjnego spolaryzowanego i jonowego definicję wiązania koordynacyjnego elektronowe prostych połączeń jonowych oraz cząsteczek dwuatomowych wymienia kształty, przyjmowane przez cząsteczki, i ilustruje je odpowiednim rysunkiem określa kształty najprostszych cząsteczek elektronowe H ₂, HCl i NaCl wymienia przykłady cząsteczek, zawierających wiązanie elektronowe prostych tlenków i wodorków podaje przykłady cząsteczek o określonym kształcie określa kształty prostych cząsteczek, których atomy centralne nie posiadają wolnych par elektronowych innych prostych związków jonowych i cząsteczek dwuatomowych elektronowe prostych cząsteczek, zawierających wiązanie elektronowe wodorotlenków i kwasów wyjaśnia związek pomiędzy liczbą wiążących i niewiążących par elektronowych atomu centralnego a kształtem cząsteczki określa kształty cząsteczek, których atomy centralne zawierają wolne pary elektronowe pojęcie wspólnej pary elektronowej, wiązania σ oraz π interpretuje procesy wzbudzenia atomów, tworzących wiązania koordynacyjne elektronowe soli kwasów tlenowych elektronowe jonów wyjaśnia wpływ obecności wolnych par elektronowych na odchylenia od idealnego kształtu cząsteczki określa kształty cząsteczek o dwu atomach centralnych pojęcie orbitalu molekularnego wiążącego i antywiążącego elektronowe jonów typu H₃O + i NH ₄+; omawia proces ich powstawania elektronowe mniej typowych związków przewiduje mniej typowe kształty cząsteczek określa i przedstawia rysunkiem kształty większych cząsteczek str. 14

15 Hybrydyzacja orbitali Hybrydyzacja orbitali a wiązania wielokrotne Ćwiczenia w określaniu hybrydyzacji i kształtu cząsteczek Polarność cząsteczek Określanie polarności cząsteczek zna i krótko omawia zjawisko hybrydyzacji wymienia typy hybrydyzacji podaje liczbę wiązań σ i π w cząsteczce o wiązaniach wielokrotnych określa kształt najprostszych cząsteczek definicję polarności podaje przykłady cząsteczek polarnych ocenia polarność cząsteczek dwuatomowych, wskazując bieguny wiąże typ hybrydyzacji z kształtem cząsteczki określa typ hybrydyzacji atomów centralnych w najprostszych cząsteczkach o wiązaniach wielokrotnych określa kształt i hybrydyzację dla cząsteczek o wiązaniach pojedynczych ocenia polarność cząsteczek dwuatomowych ocenia polarność prostych cząsteczek, wskazując bieguny dodatni i ujemny określa typ hybrydyzacji w cząsteczkach, których atomy centralne nie zawierają wolnych par elektronowych określa typ hybrydyzacji atomów centralnych w większości cząsteczek o wiązaniach wielokrotnych określa kształt i hybrydyzację dla cząsteczek, zawierających wiązania wielokrotne ocenia polarność prostych cząsteczek płaskich wyznacza wypadkowy moment dipolowy w cząsteczkach płaskich określa typ hybrydyzacji w cząsteczkach, których atomy centralne zawierają wolne pary elektronowe przedstawia rozkład orbitali zhybrydyzowanych i niezhybrydyzowanyc h w cząsteczce przedstawia graficznie kształt cząsteczki i rozkład orbitali wskazuje cząsteczki płaskie i liniowe ocenia polarność prostych cząsteczek tetraedrycznych wyznacza wypadkowy moment dipolowy w cząsteczkach wiąże kształt i energię orbitali zhybrydyzowanych z odpowiednimi parametrami orbitali pierwotnych omawia zjawisko delokalizacji wiązania dla dużych cząsteczek wskazuje fragmenty liniowe oraz płaskie, z uwzględnieniem delokalizacji wiązań wyjaśnia różnice w zachowaniu się cząsteczek polarnych i niepolarnych w zewnętrznym polu elektrostatycznym porównuje polarność dwu cząsteczek o bardziej złożonej budowie str. 15

16 Rodzaje oddziaływań międzycząsteczkowyc Budowa cząsteczki a związku dodatni i ujemny wymienia rodzaje oddziaływań międzycząsteczkowy ch i porządkuje je zgodnie z rosnącą mocą podaje ogólne zasady, dotyczące rozpuszczalności cząsteczek w wodzie i ich lotności 6. Właściwości ciał stałych, cieczy i gazów Alotropia wyjaśnia pojęcie pierwiastków alotropii chemicznych Budowa ciał stałych pojęcie sieci krystalicznej wymienia podstawowe kryształów podaje przykłady cząsteczek oddziałujących na siebie siłami dipoldipol wyjaśnia charakter tego oddziaływania wskazuje cząsteczki dobrze i słabo rozpuszczalne w wodzie wymienia odmiany alotropowe węgla i krótko charakteryzuje ich wymienia rodzaje kryształów, podając przykłady odpowiednich substancji podaje przykłady cząsteczek tworzących wiązania wodorowe wyjaśnia charakter tego oddziaływania porównuje lotność związków na podstawie analizy budowy cząsteczek wymienia odmiany alotropowe siarki i fosforu oraz charakteryzuje ich wymienia typowe dla danego rodzaju kryształu tetraedrycznych omawia wpływ wiązań wodorowych na substancji, głównie wody wyszukuje w tablicach informacje, potwierdzające określoną rozpuszczalność i lotność związku wyjaśnia różnice we ach odmian alotropowych węgla i fosforu wyjaśnia związek kryształu z jego budową interpretuje pojęcie energii sieci krystalicznej 7. Kinetyka, termodynamika i równowaga chemiczna Szybkość Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: wyjaśnia mechanizm powstawania sił van der Waalsa przewiduje trwałość związków, zdolność do sublimacji i inne cechy na podstawie budowy cząsteczek omawia zjawisko alotropii na przykładzie innych pierwiastków różnicuje sieci krystaliczne ze względu na budowę komórki elementarnej str. 16

17 chemicznej Mechanizm, rzędowość i cząsteczkowość Obliczenia oparte na równaniu kinetycznym pojęcie szybkości wymienia sposoby przyspieszenia chemicznej omawia krótko pojęcie mechanizmu wyjaśnia pojęcie reakcja prosta oblicza zmianę szybkości przy danej zmianie stężeń reagentów podaje przykłady szybkich i wolnych wymienia czynniki, od których zależy szybkość wymienia podstawowe rodzaje mechanizmów interpretuje pojęcie cząsteczkowości prostej oblicza zmianę szybkości przy danej zmianie ciśnień reagentów gazowych lub zmianie objętości przestrzeni reakcyjnej zapisuje wzór na szybkość rozróżnia szybkość średnią i chwilową omawia teorię zderzeń i kompleksu aktywnego interpretuje pojęcie rzędowości kinetyczne dla I i II rzędu oblicza zmianę stężeń lub ciśnień reagentów, wywołującą daną zmianę szybkości rysuje wykres zależności energii wewnętrznej reagentów od czasu omawia wpływ katalizatora interpretuje wpływ czynników na szybkość w świetle teorii zderzeń i teorii kompleksu aktywnego wyprowadza jednostkę stałej szybkości w I i II rzędu oblicza szybkość, wykorzystując równanie Clapeyrona do wyznaczenia stężeń reagentów omawia szczegółowo wpływ katalizatora na przebieg podaje przykłady o mechanizmach złożonych interpretuje, które elementy równania kinetycznego są odpowiedzialne za zmianę szybkości przy zmianie objętości, ciśnienia, temperatury i dodaniu katalizatora Reakcje I rzędu z wykresu konstruuje wykres oblicza stężenie na podstawie str. 17

18 Obliczenia dla I rzędu Entalpia Obliczenia oparte na prawie Hessa definicję I rzędu wymienia przykłady przemian I rzędu oblicza zmianę ilości substratu po upływie całkowitej liczby czasów półtrwania pojęcie zmiany entalpii wiąże dodatnią lub ujemną wartość zmiany entalpii z endo- lub egzotermicznością procesu prawo Hessa zależności stężenia reagenta od czasu odczytuje ilość substratu pozostałą po upływie danego czasu interpretuje pojęcie czasu półtrwania oblicza liczbę okresów półtrwania niezbędną do zaniku określonej ilości substratu odczytuje wartość zmiany entalpii z wykresu zmiany energii reagentów w czasie oblicza zmianę entalpii metodą sumowania zależności stężenia reagenta od czasu porównuje szybkość dwu procesów na podstawie wykresów zależności stężenia reagenta od czasu oblicza wartość stałej szybkości na podstawie czasu półtrwania przeprowadza inne obliczenia dla I rzędu, dotyczące czasu i stężenia substratu oblicza wartość zmiany entalpii na podstawie ciepła oblicza zmianę entalpii metodą sumowania substratu pozostałe po upływie całkowitej liczby czasów półtrwania oblicza ilość produktu, powstałego w danym czasie od rozpoczęcia oblicza wartość zmiany entalpii na podstawie energii wiązań oblicza zmianę entalpii metodą sumowania wykresu zależności stężenia substratu od czasu możliwie dokładnie oblicza początkową szybkość oraz szybkość po pewnym czasie od jej rozpoczęcia oblicza skład procentowy mieszaniny reakcyjnej w danym czasie od rozpoczęcia oblicza wartość zmiany entalpii na podstawie energii wiązań z uwzględnieniem procesów parowania i sublimacji oblicza zmianę entalpii metodą układania str. 18

19 Entalpia tworzenia i spalania Dalsze obliczenia termochemiczne Entropia i entalpia swobodna Gibbsa Stan równowagi definicję entalpii tworzenia i spalania zapisuje równanie tworzenia i spalania związku oblicza zmianę entalpii, posługując się tylko entalpiami tworzenia reagentów interpretuje pojęcie entalpii swobodnej Gibbsa jako miary samorzutności procesu interpretuje pojęcie stanu równowagi równań (dla dwu sumowanych równań) oblicza zmianę entalpii na podstawie entalpii tworzenia wszystkich reagentów oblicza zmianę entalpii, posługując się tylko entalpiami spalania reagentów oblicza wartość entalpii swobodnej Gibbsa zapisuje wyrażenie na stałą równowagi równań (dla większej liczby sumowanych równań) oblicza zmianę entalpii na podstawie entalpii spalania wszystkich reagentów oblicza zmianę entalpii metodą sumowania równań, dysponując różnorodnymi danymi interpretuje pojęcie entropii i oblicza zmianę wartości entropii w chemicznej zapisuje równanie odwracalnej i równań (z uwzględnieniem procesów fizycznych, takich jak parowanie czy sublimacja) konstruuje prosty cykl termochemiczny oblicza zmianę entalpii, mając dane zarówno entalpie tworzenia, jak i spalania oblicza ciepło procesu dla konkretnych mas reagentów, posługując się entalpiami tworzenia i spalania interpretuje zmianę wartości entalpii Gibbsa wraz z temperaturą omawia wpływ zmiany warunków na jej samorzutność interpretuje wielkość stałej cyklu termochemicznego, złożonego z przynajmniej trzech interpretuje wartość entalpii tworzenia związku w świetle jego trwałości termodynamicznej oblicza energię wiązania, posługując się entalpiami tworzenia, spalania, parowania i sublimacji wyjaśnia rolę czynnika entropowego i entalpowego w zachodzeniu chemicznej interpretuje wartość K = 1, K > 1 i K < 1 str. 19

20 Obliczenia związane ze stałą równowagi Reguła przekory dynamicznej zapisuje wyrażenie na stałą równowagi, przebiegającej w fazie gazowej na podstawie stężeń równowagowych oblicza wartość stałej równowagi prostej treść reguły przekory ocenia wpływ zmiany stężeń reagentów na położenie równowagi 8. Reakcje w roztworach wodnych Dysocjacja krótko elektrolityczna charakteryzuje proces dysocjacji dysocjacji soli, zachodzącej z udziałem reagentów stałych oblicza stężenia początkowe substratów na podstawie wartości stężeń równowagowych ocenia wpływ zmiany temperatury na położenie równowagi dysocjacji wodorotlenków metali 1. i 2. grupy układu okresowego określa stany skupienia typowych reagentów konstruuje bilans materiałowy oblicza stężenia równowagowe reagentów (bez zastosowania równania kwadratowego) ocenia wpływ ciśnienia i innych czynników na położenie równowagi dysocjacji kwasów wieloprotonowych równowagi jako miary wydajności procesu oblicza stężenia równowagowe reagentów (z zastosowaniem równania kwadratowego) podaje maksymalną liczbę sposobów zwiększenia wydajności procesu interpretuje etapowość i odwracalność procesu dysocjacji oblicza stężenia równowagowe reagentów, stosując metodę przybliżonego rozwiązywania równań wyższych rzędów omawia przykłady, w których wzrost wydajności nie idzie w parze ze wzrostem szybkości; proponuje optymalne warunki przeprowadzania tych procesów proponuje inne poza wodą rozpuszczalniki, umożliwiające proces dysocjacji ocenia łatwość str. 20

21 Zapisywanie równań dysocjacji i nazywanie jonów Stała i stopień dysocjacji Prawo rozcieńczeń Ostwalda dysocjacji soli i nazywa powstałe jony pojęcie stałej i stopnia dysocjacji porządkuje kwasy jednoprotonowe zgodnie z rosnącą mocą na podstawie wartości stopnia lub stałej dysocjacji interpretuje zależność stopnia dysocjacji od stężenia roztworu dysocjacji jednoprotonowych kwasów dysocjacji wodorotlenków metali 1. i 2. grupy układu okresowego oraz kwasów jednoprotonowych i nazywa powstałe jony przeprowadza obliczenia, związane ze stopniem dysocjacji zna wzór Ostwalda przeprowadza obliczenia z wykorzystaniem postaci uproszczonej dysocjacji kwasów wieloprotonowych i nazywa powstałe jony przeprowadza obliczenia, związane ze stałą dysocjacji, niewymagające użycia równania kwadratowego przeprowadza obliczenia z wykorzystaniem pełnej postaci wzoru Ostwalda doświadczenie, potwierdzające obecność elektrolitu w roztworze wodnym podaje nazwy jonów o podanych wzorach oraz wzory jonów o podanych nazwach przeprowadza obliczenia, związane ze stałą dysocjacji, wymagające użycia równania kwadratowego zna warunki stosowania uproszczenia przewiduje, czy uproszczenie może być zastosowane wyprowadza wzór Ostwalda dysocjacji kwasów i zasad w tych rozpuszczalnikach proponuje nazwy i wzory sumaryczne nietypowych jonów przeprowadza nietypowe obliczenia, związane ze stałą i stopniem dysocjacji przeprowadza nietypowe obliczenia, posługując się wzorem Ostwalda str. 21

22 Skala ph jako miernik kwasowości i zasadowości roztworu Obliczanie ph Reakcje jonowe w roztworach wodnych Doświadczalna interpretacja procesów jonowych interpretuje wartość ph jako miarę kwasowości roztworu zna wartości ph, odpowiadające roztworom kwasowym, obojętnym i zasadowym oblicza wartość ph roztworów mocnych kwasów jednoprotonowych jonowe procesów zobojętniania mocnych kwasów mocnymi zasadami jonowe procesów strącania osadów z roztworów soli opisuje doświadczenie, polegające na proces autodysocjacji wody określa zależności pomiędzy stężeniami jonów wodorowych i wodorotlenkowych w roztworach kwasowych, obojętnych i zasadowych oblicza wartość ph roztworów mocnych zasad jonowe procesów zobojętniania z udziałem słabych kwasów i zasad opisuje doświadczenie, polegające na zna wzór na ph oblicza stężenia jonów wodorowych i wodorotlenkowych, posługując się iloczynem jonowym wody oblicza wartość ph roztworów o znanym stężeniu jonów wodorowych oblicza wartość ph roztworów słabych kwasów, posługując się wartością stopnia dysocjacji jonowe innych, przebiegających w roztworach (roztwarzania tlenków, metali, wydzielania gazów) opisuje doświadczenie, ilustrujące inne oblicza wartość ph i poh roztworów o znanym stężeniu jonów wodorotlenkowych oblicza wartość ph roztworów słabych kwasów i zasad, posługując się wartością stałej dysocjacji zapisuje równanie jonowe, ilustrujące określoną przemianę opisaną słownie doświadczenie, ilustrujące dany wyjaśnia zmiany wartości iloczynu jonowego wody wraz z temperaturą przeprowadza mniej typowe obliczenia, dotyczące wartości ph jonowe mniej typowych, zachodzących w roztworach ciąg doświadczeń, pozwalających na str. 22

23 Proces hydrolizy soli Czynniki wpływające na moc kwasów i zasad Teorie kwasowozasadowe Iloczyn rozpuszczalności zobojętnieniu mocnego kwasu mocną zasadą lub strąceniu osadu z roztworów soli krótko omawia proces hydrolizy soli z uwzględnieniem wpływu na odczyn roztworu porównuje moc kwasów tlenowych o różnych atomach centralnych teorię Arrheniusa wymienia kwasy i zasady w teorii Arrheniusa pojęcie iloczynu zobojętnieniu z udziałem słabych kwasów i zasad wskazuje sole hydrolizujące hydrolizy soli w postaci cząsteczkowej określa odczyn roztworu porównuje moc kwasów tlenowych, różniących się strukturą reszty kwasowej teorię Brönsteda- Lowry ego wymienia kwasy i zasady w teorii Brönsteda-Lowry ego zapisuje wyrażenie na iloczyn procesy jonowe, zachodzące w roztworach hydrolizy w postaci jonowej wskazuje niekorzystne zjawiska, będące efektem hydrolizy proponuje metody cofania hydrolizy porównuje moc kwasów beztlenowych porównuje moc zasad wskazuje substancje, będące zarówno kwasami, jak i zasadami Brönsteda-Lowry ego zgodnie z tą teorią oblicza rozpuszczalność soli, proces jonowy doświadczenie, ilustrujące proces hydrolizy soli wymienia i odpowiednio grupuje czynniki wpływające na moc kwasów i zasad porównuje moc kwasów i zasad Brönsteda-Lowry ego ustala, przeprowadzając realizację kolejnych procesów jonowych określa, na podstawie wartości stałych dysocjacji, odczyn roztworu soli, pochodzącej od słabego kwasu i słabej zasady przewiduje moc kwasów i zasad o nietypowej strukturze zna inne teorie kwasowo-zasadowe; wskazuje przykłady odpowiednich kwasów i zasad przeprowadza bardziej str. 23

24 rozpuszczalności soli słabo rozpuszczalnej porównuje rozpuszczalność soli, posługując się wartościami ich iloczynów rozpuszczalności 9. Procesy zachodzące z wymianą elektronów Stopień utlenienia pojęcie stopnia utlenienia oblicza stopnie utlenienia atomów w prostych cząsteczkach Reakcje redox pojęcie utlenienia, redukcji, utleniacza i reduktora wskazuje procesy Uzgadnianie współczynników redox redox przeprowadza bilans elektronowy i uzgadnia współczynniki w najprostszych równaniach redox rozpuszczalności soli oblicza stopnie utlenienia atomów w bardziej złożonych cząsteczkach w danej wskazuje utleniacz, reduktor, proces utlenienia i redukcji przeprowadza bilans elektronowy i uzgadnia współczynniki w bardziej rozbudowanych posługując się wartością iloczynu rozpuszczalności oblicza stopnie utlenienia atomów w jonach wymienia typowe rodzaje chemicznych będących procesami redox przeprowadza bilans elektronowy i uzgadnia współczynniki w takich równaniach redox, jak obliczenia, czy nastąpi wytrącenie osadu przewiduje stopień utlenienia pierwiastka na podstawie konfiguracji elektronowej na przykładzie najprostszych jonowych omawia zjawisko wymiany elektronów przeprowadza bilans elektronowy i uzgadnia współczynniki w organicznych równaniach redox skomplikowane obliczenia, łączące wartość ph i iloczynu rozpuszczalności oblicza stopnie utlenienia na podstawie wzoru elektronowego wiąże zdolność przyjmowania lub utraty elektronów przez atom pierwiastka z jego konfiguracją elektronową dobiera współczynniki w nietypowych równaniach redox (o większej liczbie utleniaczy i str. 24

25 Jonowe równania redox Właściwości metali i ich związków Właściwości związków manganu przeprowadza bilans elektronowy i uzgadnia współczynniki w najprostszych jonowych równaniach redox charakteryzuje metale jako pierwiastki zdolne do oddawania elektronów wymienia najważniejsze stopnie utlenienia manganu podaje przykłady odpowiednich związków równaniach redox przeprowadza bilans elektronowy i uzgadnia współczynniki w bardziej rozbudowanych jonowych równaniach redox porównuje aktywność metali 1. i 2. grupy układu okresowego charakteryzuje utleniające Mn(VII) określa środowisko kwasowe jako sprzyjające redox dysproporcjonacja i synproporcjonacja w bilansie elektronowym wykorzystuje jonowe równania połówkowe uzasadnia różnice w aktywności metali na podstawie ich budowy elektronowej zna produkty redukcji Mn(VII) w zależności od środowiska; podaje odpowiednie obserwacje bilansuje odpowiednie równania redox określa tendencję w zmianach charakteru na podstawie jonowego równania redox proponuje postać cząsteczkową doświadczenie, porównujące aktywność metali charakteryzuje najważniejszych metali i ich związków uzupełnia równania redox, ilustrujące utleniające Mn(VII) reduktorów) dobiera współczynniki w nietypowych jonowych równaniach redox (o większej liczbie utleniaczy i reduktorów) charakteryzuje mniej popularnych metali i ich związków omawia inne związków manganu str. 25

26 Właściwości związków chromu Właściwości związków azotu Właściwości związków siarki wymienia najważniejsze stopnie utlenienia chromu podaje przykłady odpowiednich związków wymienia najważniejsze związki azotu, zawierające azot na różnych stopniach utlenienia wymienia najważniejsze związki siarki, zawierające siarkę charakteryzuje utleniające Cr(VI) omawia i ilustruje równaniami zasadowe amoniaku omawia podstawowe HNO ₃ i HNO₂ omawia i ilustruje równaniami kwasowe siarkowodoru chemicznego tlenku w zależności od stopnia utlenienia pierwiastka zna produkt redukcji Cr(VI) w środowisku kwasowym; opisuje odpowiednie doświadczenie opisuje trwałość jonów, zawierających Cr(VI) w zależności od środowiska; opisuje odpowiednie doświadczenie omawia utleniające HNO ₃, zna przebieg procesu dla kwasu stężonego i metali szlachetnych i półszlachetnych omawia utleniające H₂SO ₄, zna przebieg procesu dla różnych stężeń zapisuje i bilansuje odpowiednie równania, ilustrujące związków Cr(VI) zna przebieg HNO ₃ z metalami w pozostałych przypadkach omawia zjawisko pasywacji omawia proces produkcji H₂SO₄ omawia inne związków chromu omawia nietypowy przebieg HNO ₃ z metalami omawia innych związków siarki str. 26

27 Właściwości chloru, bromu i jodu Właściwości tlenu i wodoru Popularne utleniacze i reduktory podsumowanie 10. Elektrochemia Szereg elektrochemiczny na różnych stopniach utlenienia porównuje fizyczne chloru, bromu i jodu omawia fizyczne tlenu i wodoru omawia chemiczne metody otrzymywania wodoru wymienia najważniejsze związki będące silnymi utleniaczami lub silnymi reduktorami Uczeń: porównuje aktywność metali, posługując się omawia podstawowe H₂SO ₃ i H₂SO wskazuje sole beztlenowe, zawierające chlor, brom i jod interpretuje pojęcia woda chlorowa i woda bromowa omawia utleniające tlenu i redukujące wodoru, podaje odpowiednie przykłady wymienia przykłady związków, mogących pełnić zarówno funkcję utleniacza, jak i reduktora omawia zmianę utleniających i redukujących w kwasu i różnych metali porównuje aktywność chemiczną chloru, bromu i jodu; opisuje odpowiednie doświadczenie omawia chemiczne metody otrzymywania tlenu łączy utleniające i redukujące związku ze stopniem utlenienia omawia zmianę utleniających i redukujących w doświadczenie, pozwalające porównać aktywność chemiczną chloru, bromu i jodu doświadczenie, pozwalające otrzymać tlen lub wodór przewiduje produkty redukcji lub utlenienia typowych związków i jonów doświadczenie, porównujące omawia inne związków chloru, bromu i jodu omawia inne tlenu i wodoru oraz ich mniej typowych związków uzupełnia i dokańcza równania redox proponuje przebieg redox, posługując się szeregiem str. 27

28 Budowa ogniwa Daniella Ogniwa podobne do ogniwa Daniella Inne rodzaje ogniw szeregiem aktywności opisuje ogólnie budowę ogniwa Daniella opisuje ogólnie budowę ogniw podobnych do ogniwa Daniella omawia budowę elektrody wodorowej szeregu aktywności metali ocenia możliwość zachodzenia redox na podstawie szeregu aktywności metali dla ogniwa Daniella wskazuje katodę, anodę, ich znaki oraz kierunek przepływu prądu i elektronów elektrodowych wskazuje katodę, anodę, ich znaki oraz kierunek przepływu prądu i elektronów w konkretnych ogniwach elektrodowych omawia budowę i działanie ogniwa szeregu elektrochemicznym wskazuje silniejszy reduktor/utleniacz ocenia możliwość zachodzenia redox na podstawie szeregu elektrochemicznego zapisuje schemat ogniwa Daniella i oblicza jego SEM zapisuje schematy ogniw i oblicza SEM omawia budowę elektrody redox utleniające i redukujące różnych substancji i jonów wyjaśnia zmiany masy elektrod oraz zmiany stężeń roztworów elektrodowych w trakcie pracy ogniwa Daniella wyjaśnia zmiany mas elektrod oraz zmiany stężeń roztworów elektrodowych w trakcie pracy ogniw omawia budowę i działanie ogniwa elektrochemicznym określa efekt zestawienia szeregowo i równolegle kilku ogniw Daniella określa efekt zestawienia różnych ogniw szeregowo lub równolegle omawia budowę i działanie innych str. 28

29 Konstruowanie ogniw Obliczenia dotyczące ogniw Korozja metali definiuje elektrodę wodorową jako wzorzec potencjału opisuje budowę skonstruowanego ogniwa określa zależność potencjału półogniwa od stężenia roztworu elektrodowego definiuje zjawisko korozji wymienia czynniki sprzyjające korozji metali Volty Leclanchego rodzajów ogniw dla konkretnego ogniwa zapisuje schemat, równania elektrodowych oraz podaje wzory produktów wydzielających się na elektrodach zna i stosuje wzór Nernsta do obliczania potencjału półogniwa oblicza SEM ogniwa, korzystając ze wzoru Nernsta porównuje łatwość zachodzenia korozji dla poszczególnych metali omawia szczelne proponuje sposób skonstruowania ogniwa zgodnego ze schematem proponuje taką zmianę stężeń roztworów elektrodowych, która zapewnia maksymalne SEM omawia budowę i działanie ogniwa stężeniowego oblicza zmiany mas elektrod w trakcie pracy ogniwa omawia stosowanie powłok metalicznych w celu ochrony przed korozją omawia proponuje sposób skonstruowania ogniwa, w którym zachodzi dana reakcja oblicza zmiany stężeń roztworów elektrodowych w trakcie pracy ogniwa oblicza zmiany SEM ogniwa w trakcie jego pracy doświadczenia, ilustrujące proces korozji i ochronę przed korozją budowę ogniwa, pozwalającego na uzyskanie określonego napięcia, z wykorzystaniem połączeń równoległych określa wpływ takich procesów, jak kompleksowanie jonów metali oraz strącanie osadów, na SEM ogniwa proponuje metodę określania składu produktów korozji str. 29

30 Proces elektrolizy Doświadczalne badanie elektrolizy Obliczenia dotyczące elektrolizy Zastosowania elektrolizy definiuje proces elektrolizy elektrolizy stopionych soli opisuje proces elektrolizy wodnego roztworu soli typu CuCl 2 określa, od czego zależy czas wydzielania określonej masy substancji na elektrodzie podaje wzory podstawowych gazów i metali pozyskiwanych elektrolitycznie powłoki jako metodę przed korozją wskazuje katodę, anodę, określa ich znaki elektrolizy stopionych tlenków i wodorotlenków opisuje proces elektrolizy wodnych roztworów prostych soli podaje wzory produktów elektrolizy oblicza masę substancji, wydzielonej na pojedynczej elektrodzie omawia proces tworzenia powłok galwanicznych 11. Zależność między budową cząsteczek a ami związku chemicznego powstawanie mikroogniw w tego typu układach elektrolizy soli, kwasów i wodorotlenków w roztworach wodnych omawia zmiany odczynu w przestrzeni katodowej i anodowej pracującego elektrolizera uzależnia liczbowo masy substancji wydzielonych na elektrodach omawia proces elektrorafinacji metali omawia zachodzenie procesów konkurencyjnych w przypadku elektrolizy wodnych roztworów soli doświadczenie ilustrujące zjawisko elektrolizy przeprowadza obliczenia, wykorzystując wydajność prądową elektrolizy omawia proces wytwarzania wodorotlenku sodu w elektrolizie wodnego roztworu NaCl definiuje napięcie rozkładowe i szacuje jego wartość dla procesu elektrolizy konkretnego układu układ, pozwalający na wykorzystanie elektrolizy do galwanicznego pokrywania metali oblicza zmiany stężenia i składu roztworu poddanego elektrolizie omawia inne zastosowania elektrolizy str. 30

31 Budowa cząsteczek związków organicznych Właściwości związków organicznych, wynikające z ich budowy 12. Węglowodory Budowa cząsteczek alkanów Izomeria konstytucyjna alkanów na podstawie wzorów strukturalnych związków organicznych zapisuje ich wzory elektronowe ocenia rozpuszczalność najprostszych związków organicznych w wodzie i rozpuszczalnikach niepolarnych omawia budowę węglowodorów nasyconych rysuje wzory strukturalne najmniejszych alkanów definiuje i interpretuje pojęcie izomerów konstytucyjnych określa hybrydyzację atomów w cząsteczkach związków organicznych ocenia rozpuszczalność większości prostych związków organicznych w wodzie i rozpuszczalnikach niepolarnych definiuje i interpretuje pojęcie szeregu homologicznego zna nazwy i wzory sumaryczne pierwszych 20 alkanów izomerów konstytucyjnych najmniejszych dla niewielkich cząsteczek określa ich kształt, przedstawia go odpowiednim rysunkiem oraz ocenia polarność cząsteczki porównuje lotność najprostszych związków organicznych omawia ogólne fizyczne alkanów w zależności od liczby atomów węgla w cząsteczce izomerów konstytucyjnych większych alkanów określa kształt, przedstawia go odpowiednim rysunkiem i ocenia polarność większych cząsteczek związków organicznych porównuje lotność bardziej złożonych związków organicznych na przykładzie etanu omawia pojęcie konformacji oraz porównuje energię skrajnych konformacji porównuje zdolność do tworzenia oddziaływań międzycząsteczkowyc proponuje budowę cząsteczek związków organicznych na podstawie wzoru sumarycznego przewiduje typy kryształów, tworzonych przez związki organiczne, i na tej podstawie określa ich przedstawia rysunkiem kształt cząsteczek większych alkanów i proponuje najkorzystniejsze konformacje porównuje trwałość izomerów na podstawie ich budowy przestrzennej str. 31

32 Nazewnictwo i fizyczne alkanów Otrzymywanie i reakcje alkanów Mechanizm chlorowania alkanów wśród związków o podanych wzorach strukturalnych wskazuje izomery podaje nazwy systematyczne najprostszych alkanów podaje źródła naturalne alkanów spalania alkanów definiuje chlorowanie alkanów jako substytucję wolnorodnikową alkanów określa rzędowość atomów węgla w ich cząsteczkach podaje nazwy systematyczne większości alkanów o prostej budowie określa ogólne fizyczne alkanów zapisuje równanie otrzymywania metanu metodą laboratoryjną definiuje reakcję substytucji wyjaśnia, na czym polega reakcja łańcuchowa wyjaśnia rolę światła w chlorowania alkanów podaje nazwy systematyczne alkanów o bardziej złożonej budowie określa fizyczne wybranych alkanów Würtza chlorowania i bromowania alkanów opisuje, zapisując równania, etap inicjacji, propagacji i terminacji w chlorowania metanu h przez izomery interpretuje proces spalania alkanów i porównuje łatwość spalania węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych uwzględnia różnorodność produktów w reakcjach chlorowania i bromowania alkanówa podaje produkty uboczne, świadczące o mechanizmie na przykładzie chlorowania metanu porównuje paliwa gazowe, ciekłe i stałe pod względem ilości pary wodnej powstającej w procesie spalania; proponuje rozwiązania techniczne niezbędne w instalacjach służących do spalania wskazuje produkt główny w chlorowania i bromowania konkretnego alkanu porównuje trwałość rodników w zależności od ich budowy Budowa i omawia budowę podaje nazwy omawia trwałe str. 32