Analiza sytuacji osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia na zachodniopomorskim rynku pracy w latach

Transkrypt

1 Analiza sytuacji osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia na zachodniopomorskim rynku pracy w latach Wydział Badań i Analiz Szczecin 2011 r.

2 Wstęp Kategoria osób powyżej 50 roku życia należy do grupy bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy za osobę bezrobotną powyżej 50 roku życia uznaje się osobę bezrobotną, która od dnia zastosowania wobec niej usług i instrumentów rynku pracy ukończyła co najmniej 50 rok życia. Podstawowymi przyczynami wpływającymi na poziom bezrobocia wśród osób w wieku 50+, są: aktualna sytuacja na rynku pracy (wzrost lub spadek bezrobocia ogółem), a także panujące stereotypy na temat starszych pracowników. W świetle tych przekonań starsi pracownicy postrzegani są jako osoby, które są mniej elastyczne, mobilne, mają niższą motywację do szkoleń i podnoszenia kwalifikacji, a także braki w znajomości nowych technologii oraz języków obcych. Atutem takich pracowników jest za to ich doświadczenie, znajomość branży oraz posiadane umiejętności i wiedza. Problem bezrobocia w analizowanej grupie osób może się nasilać także ze względu na postępujące się starzenie polskiego społeczeństwa, natomiast wydłużanie się okresu poszukiwania pracy może powodować wycofanie się tych osób z rynku pracy. Ze względu na swój wiek w tej zbiorowości częściej występują choroby i kłopoty zdrowotne, w związku z tym nie wszystkie oferty pracy mogą być skierowane do tej grupy osób. W analizowanej zbiorowości występuje także zjawisko przechodzenia na wcześniejszą emeryturę, świadczenia i zasiłki przedemerytalne co wpływa na obniżenie aktywności ekonomicznej. Wysoki poziom bezrobocia wśród osób powyżej 50 roku życia niesie negatywne konsekwencje dla całego społeczeństwa, ponieważ nie przekazują oni zdobytej przez lata wiedzy oraz doświadczeń. Zdarza się jednak, że pracodawcy decydują się na zatrudnienie młodszych osób, gdyż obawiają się inwestować w pracowników, którzy za kilka lat odejdą na emeryturę. Opracowanie zawiera informacje statystyczne pozyskane przede wszystkim ze sprawozdań o rynku pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, wykorzystane zostały także dane Głównego Urzędu Statystycznego. 2

3 W Polsce na koniec grudnia 2010 roku zarejestrowanych było 421,6 tys. bezrobotnych powyżej 50 roku życia, ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 21,6%. Największy udział osób z kategorii wiekowej 50+ w zbiorowości wszystkich bezrobotnych wystąpił w województwie dolnośląskim (27,2%), najmniejszy natomiast odnotowano w podkarpackim (16,1%), w zachodniopomorskim wyniósł on 25,4%. Z porównania lat 2009 i 2010 wynika, iż wzrost udziału bezrobotnych z analizowanej zbiorowości wystąpił we wszystkich województwach. Wykres 1. Udział bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 15,0% 16,1% 16,9% 17,3% 16,8% 17,7% 17,9% 19,0% 19,1% 19,4% 19,5% 19,7% 19,8% 20,8% 20,8% 21,5% 20,7% 21,6% 21,6% 22,3% 22,3% 22,9% 22,9% 23,4% 22,3% 23,5% 23,4% 24,2% 23,6% 25,1% 24,5% 25,4% 26,0% 27,2% 0,0% Źródło: opracowanie własne WUP na podstawie danych GUS. W końcu czerwca 2010 roku liczba osób powyżej 50 roku życia w Zachodniopomorskiem wyniosła 593 tys., stanowiąc ponad 1 / 3 ludności w województwie. Porównując analizowaną grupę ze względu na płeć, odnotowano wyraźną przewagę w liczbie kobiet (331 tys. osób) nad mężczyznami (261 tys.), natomiast biorąc pod uwagę kryterium miejsca zamieszkania 73% osób z kategorii wiekowej 50+ zameldowanych jest w mieście, pozostałą cześć stanowią mieszkańcy wsi. Tabela 1. Liczba ludności w województwie zachodniopomorskim stan na dzień 30 czerwca 2010 r. Wyszczególnienie Ogółem Osoby powyżej 50 roku życia Udział osób powyżej 50 roku życia w ogółem (3 : 2) Liczba ludności ,0% w tym Mężczyźni ,9% Kobiety ,0% Zamieszkali w mieście ,0% w tym Mężczyźni ,4% Kobiety ,2% Zamieszkali na wsi ,7% w tym Mężczyźni ,5% Kobiety ,0% Źródło: opracowanie własne WUP na podstawie danych GUS. 3

4 W województwie zachodniopomorskim w 2005 roku bezrobotni powyżej 50 roku życia stanowili 18% wszystkich bezrobotnych tj osób. Przez kolejne 3 lata udział osób powyżej 50 roku życia wzrastał, pomimo iż liczba bezrobotnych w tej grupie zmniejszała się. Na koniec 2008 roku ilość zarejestrowanych bezrobotnych w tej zbiorowości była niższa od stanu na koniec 2005 roku o ponad 10 tys. W roku 2010 liczba niepracujących powyżej 50 roku życia wyniosła osób, stanowiąc ponad 1 / 4 ogółu osób pozostających bez zatrudnienia. Z danych statystycznych przedstawionych na wykresie 3 wynika, iż w latach wahania w liczbie bezrobotnych wystąpiły również wśród kobiet powyżej 50 roku życia. Według stanu na koniec grudnia 2010 roku w rejestrach urzędów pracy pozostawały kobiety z kategorii 50+, w ogólnej liczbie bezrobotnych powyżej 50 roku życia Panie stanowiły ponad 40%. Wykres 2. Liczba osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia i ich udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w latach ,3% 21,2% 24,1% 24,4% 23,6% 25,1% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% ,0% 0,0% Liczba bezrobotnych powyżej 50 roku życia Udział bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych Wykres 3. Liczba bezrobotnych kobiet powyżej 50 roku życia oraz ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych powyżej 50 roku życia ,8% 46,2% 50,0% 44,2% 42,6% 39,6% 40,3% 45,0% ,0% ,0% ,0% 25,0% 20,0% ,0% 10,0% 5,0% 0,0% Liczba bezrobotnych kobiet powyżej 50 roku życia Udział kobiet powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych powyżej 50 roku życia 4

5 W 2010 roku udział bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych wyniósł 25,1% i był wyższy w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego o 1,5 punktu procentowego. Największy udział osób pozostających bez zatrudnienia z tej zbiorowości odnotowano w Koszalinie (33,7%), Świnoujściu (29,7%), a także w Szczecinie (29,3%), natomiast najmniejszy w powiatach: choszczeńskim (20,6%), stargardzkim (20,9%) oraz gryfińskim (21,2%). Na rysunku 1 zostały umieszczone mapy województwa zachodniopomorskiego przedstawiające udział osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych. Rysunek 1. Udział bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych w latach WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE ( 23,6% ) WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE ( 25,1% ) Udział procentowy (%) stan na koniec 2009 roku Od 33,2 do 37,0 Od 29,4 do 33,2 Od 25,6 do 29,4 Od 21,8 do 25,6 Od 18,0 do 21,8 stan na koniec 2010 roku Wykres 4 przedstawia liczbę bezrobotnych powyżej 50 roku życia w powiatach województwa zachodniopomorskiego w latach W większości tych jednostek samorządu terytorialnego odnotowano wzrost w liczbie osób pozostających bez zatrudnienia w grupie wiekowej 50+. Spadki wystąpiły w następujących powiatach: drawskim (z bezrobotnych na koniec 2009 r. do na koniec 2010 r.) oraz choszczeńskim (z 850 do 813). Wykres 4. Liczba bezrobotnych powyżej 50 roku życia w powiatach województwa zachodniopomorskiego stan na koniec grudnia

6 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% Wykres 5. Udział bezrobotnych powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych w powiatach stan na koniec grudnia 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 19,2% 20,6% 18,4% 20,9% 19,3% 21,2% 20,6% 21,3% 19,1% 22,5% 20,9% 23,1% 20,8% 23,1% 22,9% 23,5% 22,7% 23,6% 23,6% 23,8% 23,5% 24,0% 23,4% 24,4% 23,4% 25,1% 23,6% 25,1% 24,2% 25,3% 25,5% 25,5% 25,0% 25,8% 26,1% 28,4% 28,4% 28,4% 27,9% 29,3% 29,2% 29,7% 31,0% 33,7% 0,0% Tabela 1 przedstawia bilans zarejestrowanych osób bezrobotnych ogółem oraz powyżej 50 roku życia w latach 2009 i Osoby wyłączone z ewidencji bezrobotnych w okresie sprawozdawczym podjęcia (w. pracy w do okresie 79) sprawozdawczym niesubsydiowanej w tym pracy sezonowej subsydiowanej z tego z przyczyn z tego z tego rozpoczęcia szkolenia Wyszczególnienie Tabela 1. Bilans bezrobotnych 2009 r. Powyżej 50 roku Ogółem życia Ogółem życia razem kobiety razem kobiety prac interwencyjnych robót publicznych podjęcia działalności gospodarczej podjęcia pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego inne rozpoczęcia stażu rozpoczęcia przygotowania zawodowego w miejscu pracy rozpoczęcia pracy społecznie użytecznej rozpoczęcia realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjecia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy niepotwierdzenia gotowości do pracy dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego podjęcia nauki ukończenia 60/65 lat nabycia praw emerytalnych lub rentowych nabycia praw do świadczenia przedemerytalnego innych Bezrobotni według stanu w końcu okresu sprawozdawczego 2010 r. Powyżej 50 roku w tym zarejestrowani po raz pierwszy

7 Główną przyczyną wyłączeń z ewidencji bezrobotnych powyżej 50 roku życia w analizowanym okresie było podjęcie pracy, w 2010 roku liczba osób, które podjęły pracę w tej zbiorowości wyniosła i była wyższa w porównaniu z rokiem poprzednim o Zmniejszyła się natomiast liczba wyrejestrowań z powodu niepotwierdzenia gotowości do pracy oraz odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy. W 2010 roku, w porównaniu z rokiem poprzednim zwiększyła się liczba wyłączeń z ewidencji osób bezrobotnych m.in. z powodu: rozpoczęcia pracy społecznie użytecznej, stażu, szkolenia, a także nabycia praw do świadczenia przedemerytalnego, praw emerytalnych lub rentowych oraz ukończenia 65 lat (w przypadku kobiet 60 lat) Wykres 6. Przyczyny wyłączeń z ewidencji bezrobotnych powyżej 50 roku życia w województwie zachodniopomorskim w latach 2009 i podjęcia pracy niepotwierdzenia dobrowolnej gotowości do pracy rezygnacji ze statusu bezrobotnego rozpoczęcia pracy społecznie użytecznej rozpoczęcia szkolenia rozpoczęcia stażu odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjecia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy nabycia praw do świadczenia przedemerytalnego nabycia praw ukończenia 60/65 lat emerytalnych lub rentowych W tabeli 2 przedstawione zostały dane na temat liczby bezrobotnych powyżej 50 roku życia zarejestrowanych w kolejnych miesiącach lat 2009 i 2010, zsumowana została także liczba rejestracji w okresie od stycznia do grudnia poszczególnych analizowanych lat. Dane te zostały zestawione dla wszystkich powiatów województwa zachodniopomorskiego. Największą liczbę rejestracji osób w tej kategorii bezrobotnych, w okresie od stycznia do grudnia 2010 r., odnotowano w Szczecinie tj (2009 r ) oraz w powiecie szczecineckim osób (2009 r ). Najmniejsza ilość rejestracji w ciągu całego roku 2010 wystąpiła w powiecie pyrzyckim 753 (2009 r. 777), a także w Świnoujściu 836 osób (2009 r. 766). W 2010 roku tylko w 5 powiatach województwa zachodniopomorskiego zmniejszyła się liczba włączeń do ewidencji bezrobotnych z kategorii 50+. Największy spadek (o 100 osób) zanotowano w powiecie koszalińskim. 7

8 Tabela 2. Liczba rejestracji osób powyżej 50 roku życia w miesiącu sprawozdawczym w latach 2009 i 2010 Powiat Rok styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień styczeń-grudzień Białogardzki Choszczeński Drawski Goleniowski Gryficki Gryfiński Kamieński Kołobrzeski Miasto Koszalin Koszaliński Łobeski Myśliborski Policki Pyrzycki Sławieński Stargardzki Szczecinecki Świdwiński Miasto Świnoujście Wałecki Miasto Szczecin Zachodniopomorskie Tabela 3. Liczba wyłączeń z ewidencji bezrobotnych powyżej 50 roku życia w miesiącu sprawozdawczym w 2009 i 2010 r. Powiat Rok styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień styczeń-grudzień Białogardzki Choszczeński Drawski Goleniowski Gryficki Gryfiński Kamieński Kołobrzeski Miasto Koszalin Koszaliński Łobeski Myśliborski Policki Pyrzycki Sławieński Stargardzki Szczecinecki Świdwiński Miasto Świnoujście Wałecki Miasto Szczecin Zachodniopomorskie

9 Analizując różnicę pomiędzy liczbą rejestracji oraz wyłączeń z ewidencji bezrobotnych powyżej 50 roku życia odnotowano, iż w większości powiatów w latach 2009 i 2010 wynik ten był dodatni. W 2010 roku zmianę in minus odnotowano jedynie w powiecie choszczeńskim (spadek o 37 osób), natomiast w 2009 roku w białogardzkim (32 osoby) i drawskim (68 osób). Wykres 7. Różnica między liczbą rejestracji, a liczbą wyłączeń z ewidencji bezrobotnych powyżej 50 roku życia w latach 2009 i Liczba bezrobotnych powyżej 50 roku życia w styczniu 2010 roku wyniosła , w 2009 roku zarejestrowanych było osób pozostających bez pracy z tej zbiorowości. Najniższą liczbę bezrobotnych z kategorii 50+ w roku 2010 odnotowano na koniec sierpnia , natomiast rok wcześniej, na koniec lipca W obydwu analizowanych latach najwięcej bezrobotnych figurowało w rejestrach urzędów pracy według stanu na koniec każdego z tych lat, było to odpowiednio w 2010 r. oraz w roku Wykres 8. Liczba bezrobotnych powyżej 50 roku życia w latach 2009 i 2010 stan na koniec miesiąca sprawozdawczego styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 9

10 Na wykresie 9 została przedstawiona liczba rejestracji oraz wyłączeń z ewidencji osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia w poszczególnych miesiącach lat Największą liczbę rejestracji, zarówno w roku 2009 i 2010 odnotowano w styczniu (odpowiednio oraz osób), z kolei najniższa liczba wyłączeń z ewidencji wystąpiła w przypadku dwóch analizowanych lat w grudniu (1 469 w 2009 r. i w 2010 r.). Z zestawienia danych wynika także, iż w miesiącach od kwietnia do lipca 2009 roku oraz od marca do sierpnia 2010 roku liczba wyłączeń przewyższa ilość rejestracji bezrobotnych. Związane jest to z występującą na rynku pracy sezonowością, czyli zwiększonym popytem na pracę w okresie letnim. Wykres 9. Liczba rejestracji oraz wyłączeń z ewidencji bezrobotnych powyżej 50 roku życia w latach I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII rejestracje wyłączenia z ewidencji Do urzędów pracy, w ciągu 2010 roku, zgłosiło się osób poszukujących zatrudnienia należących do kategorii wiekowej 50+ (o więcej niż w przeciągu roku 2009). Wśród bezrobotnych nowo zarejestrowanych w 2010 roku osób, tj. 90,3% stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny (przed rokiem było to 90,6%). W tabeli 4 wyszczególnione zostały także specjalne instrumenty i usługi rynku, z których skorzystali bezrobotni powyżej 50 lat. Spośród bezrobotnych zarejestrowanych w 2010 roku osób stanowili powracający do rejestrów po robotach publicznych (w 2009 r osoby), po odbyciu szkolenia (w 2009 r ), po pracach społecznie użytecznych (w ) oraz po zakończeniu programu stażu (w 2009 r. 581 osób). W 2010 roku w sprawozdaniu pojawiła się kategoria, w której uwzględnione zostały osoby po zakończeniu indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub kontraktu socjalnego. 10

11 Tabela 4. Bilans rejestracji bezrobotnych w latach 2009 i 2010 stan na koniec grudnia Wyszczególnienie Powyżej 50 roku życia Powyżej 50 roku życia Bezrobotni zarejestrowani w okresie sprawozdawczym z tego po raz pierwszy po raz kolejny (od 1990 r.) razem kobiety razem kobiety po pracach interwencyjnych po robotach publicznych po stażu po odbyciu przygotowania zawodowego w miejscu pracy po szkoleniu po pracach społecznie użytecznych po zakończeniu indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub kontraktu socjalnego x x Z posiadanych przez WUP danych statystycznych wynika, iż w zbiorowości bezrobotnych powyżej 50 roku życia dominują mężczyźni, zdecydowana przewaga Panów wystąpiła wśród bezrobotnych, którzy przepracowali 30 lat i więcej oraz legitymujących się wykształceniem zasadniczym zawodowym (w obu kategoriach mężczyźni stanowili ponad 70% bezrobotnych). Jednakże odnotowano także takie grupy osób pozostających bez zatrudnienia, w których zarejestrowano więcej kobiet niż mężczyzn, według stanu na koniec grudnia 2010 roku były to: osoby z wykształceniem ogólnokształcącym (udział kobiet 74,8%), policealnym i średnim zawodowym (52,9%), a także, których staż pracy wynosi od 5 do 10 lat (50,7%) oraz od 10 do 20 lat (50,4%). Czas pozostawania bez pracy w miesiącach Wykształcenie Staż pracy ogółem Tabela 5. Struktura bezrobotnych ogółem oraz powyżej 50 roku życia Wyszczególnienie Liczba bezrobotnych razem Ogółem stan na koniec IV kwartału 2009 r. stan na koniec IV kwartału 2010 r. Udział kobiet kobiety powyżej 50 roku kobiety powyżej Liczba powyżej powyżej życia w ogólnej powyżej 50 roku bezrobotnych 50 roku 50 roku liczbie bezrobotnych 50 roku życia razem życia życia powyżej 50 roku życia życia Udział kobiet powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie bezrobotnych powyżej 50 roku życia do 1 m-ca ,3% ,8% 1-3 m-cy ,9% ,2% 3-6 m-cy ,9% ,4% 6-12 m-cy ,1% ,7% m-cy ,0% ,6% pow. 24 m-cy ,1% ,1% wyższe ,7% ,4% policealne i średnie zawodowe ,5% ,9% średnie ogólnokształcące ,1% ,8% zasadnicze zawodowe ,1% ,1% gimnazjalne i poniżej ,7% ,9% do 1 roku ,0% ,2% 1-5 lat ,2% ,2% 5-10 lat ,2% ,7% lat ,0% ,4% lat ,0% ,9% 30 lat i więcej ,1% ,7% bez stażu ,5% ,9% ,6% ,3% 11

12 Wykres 10. Struktura bezrobotnych powyżej 50 roku życia stan na koniec IV kwartału 2009 i 2010 r. bez stażu lat i więcej Czas pozostawania bez pracy w miesiącach Wykształcenie Staż pracy ogółem lat lat 5-10 lat 1-5 lat do 1 roku gimnazjalne i poniżej zasadnicze zawodowe średnie ogólnokształcące policealne i średnie zawodowe wyższe pow. 24 m-cy m-cy 6-12 m-cy 3-6 m-cy 1-3 m-cy do 1 m-ca Poddając analizie strukturę bezrobotnych powyżej 50 roku życia odnotowano, iż w tej grupie przeważały osoby legitymujące się wykształceniem gimnazjalnym i poniżej (45% z ogółu bezrobotnych w kategorii 50+), pozostające bez pracy od 12 do 24 miesięcy (21%), których staż pracy wynosił od 20 do 30 lat (34%). Do najmniej licznej grupy należeli bezrobotni, którzy legitymowali się dyplomami uczelni wyższych (3%), czas, w którym pozostawali bez zatrudnienia nie przekraczał jednego miesiąca (9%) oraz nie miało stażu zawodowego (5%). Wykres 11. Struktura bezrobotnych powyżej 50 roku życia według wykształcenia w województwie zachodniopomorskim stan na koniec grudnia 2010 r. wyższe 784 3% gimnazjalne i poniżej % policealne i średnie zawodowe % średnie ogólnokształcące % zasadnicze zawodowe % 12

13 Wykres 12. Struktura bezrobotnych powyżej 50 roku życia według czasu pozostawania bez pracy stan na koniec grudnia 2010 r. pow. 24 m-cy % do 1 m-ca % m-cy % 1-3 m-cy % 6-12 m-cy % 3-6 m-cy % Wykres 13. Struktura bezrobotnych powyżej 50 roku życia według stażu pracy w województwie zachodniopomorskim stan na koniec grudnia 2010 r. bez stażu % 30 lat i więcej % do 1 roku % 1-5 lat % 5-10 lat % lat % lat % 13

14 Podsumowanie W Polsce na koniec grudnia 2010 roku zarejestrowanych było osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia, którzy stanowili 21,6% ogółu bezrobotnych. W tym samym okresie w województwie zachodniopomorskim liczba niepracujących powyżej 50 roku życia wyniosła osób, ich udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych wyniósł 25,1% i był wyższy w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego o 1,5 punktu procentowego. Największy udział osób pozostających bez zatrudnienia z tej zbiorowości odnotowano w Koszalinie (33,7%), natomiast najmniejszy w powiecie choszczeńskim (20,6%). Główną przyczyną wyłączeń z ewidencji bezrobotnych w grupie 50+ w latach było podjęcie pracy. Największą liczbę rejestracji, zarówno w roku 2009 i 2010 odnotowano w styczniu (odpowiednio oraz osób), z kolei najniższa liczba wyłączeń z ewidencji wystąpiła w przypadku dwóch analizowanych lat w grudniu (1 469 w 2009 r. i w 2010 r.). Poddając analizie strukturę bezrobotnych w tej zbiorowości odnotowano, iż w tej grupie przeważały osoby legitymujące się wykształceniem gimnazjalnym i poniżej (45%) pozostające bez pracy od 12 do 24 miesięcy (21%), których staż pracy wynosił od 20 do 30 lat (34%). 14