BEZROBOCIE REJESTROWANE NA TERENACH WIEJSKICH WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W 2014 ROKU

Transkrypt

1 BEZROBOCIE REJESTROWANE NA TERENACH WIEJSKICH WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W 2014 ROKU OPRACOWANIE: WYDZIAŁ BADAŃ I ANALIZ SZCZECIN 2015

2 Spis treści Wstęp Aktywność ekonomiczna ludności według miejsca zamieszkania Bezrobocie rejestrowane na terenach wiejskich województwa zachodniopomorskiego w 2014 roku Liczba osób bezrobotnych zamieszkujących obszary wiejskie Bilans osób bezrobotnych z terenów wiejskich Struktura osób bezrobotnych z terenów wiejskich Bezrobotni według wieku Bezrobotni według wykształcenia Bezrobotni według staŝu pracy Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy Podsumowanie Aneks statystyczny

3 Wstęp Województwo zachodniopomorskie powstało w wyniku reformy administracyjnej w 1999 roku, z połączenia dawnych województw: szczecińskiego i koszalińskiego oraz części: gorzowskiego, pilskiego i słupskiego. Obecnie region składa się z 21 powiatów 18 ziemskich i trzech miastach na prawach powiatu (Szczecin, Koszalin i Świnoujście) oraz 114 gmin. Obszar województwa wynosi ,48 km 2, według danych z dnia 31 grudnia 2013 roku teren ten zamieszkiwało 1 718,9 tys. osób, z czego 1 107,8 tys. w wieku produkcyjnym. Region charakteryzuje się wysokim poziomem urbanizacji 68,6% (Polska 60,4%). Na obszarach wiejskich według danych z końca 2013 roku mieszkało 31,4% populacji regionu (539,2 tys. osób). Spośród powiatów najwyŝszy udział zamieszkujących wieś notowano w powiecie koszalińskim 78,9%. Na koniec 2014 roku według rejestru REGON w województwie zachodniopomorskim funkcjonowało 219,4 tys. podmiotów gospodarki narodowej, co stanowiło 5,3% wszystkich podmiotów w Polsce. Liderem pod względem liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej jest największe miasto regionu Szczecin, gdzie swoją działalność prowadzi 67,3 tys. podmiotów, tj. 30,7%. Najmniejsza liczba przedsiębiorstw ma siedzibę na terenie powiatu łobeskiego 3,3 tys. (1,5% podmiotów z regionu). W niniejszym opracowaniu przedstawiono stan i strukturę osób bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego, a takŝe bilans i skalę aktywizacji w tej grupie bezrobotnych. Dla porównania zaprezentowano takŝe sytuację osób bezrobotnych zamieszkujących miasta w regionie. Źródłem danych i informacji były wyniki z badania aktywności ekonomicznej ludności Głównego Urzędu Statystycznego, a z obszaru bezrobocia rejestrowanego sprawozdania o rynku pracy MPiPS-01 i załącznik 5 do tego sprawozdania. 3

4 1. Aktywność ekonomiczna ludności według miejsca zamieszkania Zgodnie z wynikami Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS w IV kwartale 2014 roku współczynnik aktywności zawodowej 1 mieszkańców województwa zachodniopomorskiego kształtował się na poziomie 53,3% wobec 53,8% w analogicznym okresie 2013 roku. Aktywność zawodową ludności róŝnicuje miejsce zamieszkania. Wśród osób z terenów wiejskich w ostatnim kwartale 2014 roku powyŝszy wskaźnik wyniósł 55,0% i był o 0,3 pkt proc. niŝszy niŝ w analogicznym okresie 2013 roku. Mieszkańcy miast charakteryzowali się niŝszym współczynnikiem aktywności zawodowej wynoszącym w IV kwartale 2014 roku 52,4%, o 0,6 pkt proc. mniej niŝ przed rokiem i o 2,6 pkt proc. mniej niŝ w grupie osób z obszarów wiejskich. Na wykresie 2 zaprezentowano wskaźnik zatrudnienia 2 mieszkańców województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania. Wśród mieszkańców terenów wiejskich na koniec IV kwartału 2014 roku wynosił 49,9% wobec 48,8% w analogicznym okresie ubiegłego roku tj. o 1,1 pkt proc. więcej. Wskaźnik zatrudnienia wśród mieszkańców miast był niŝszy niŝ w grupie rezydentów obszarów wiejskich i wyniósł w IV kwartale 2014 roku 48,4%, o 0,2 pkt proc. mniej niŝ przed rokiem. Wyniki badania aktywności ekonomicznej ludności z IV kwartału 2014 roku informują o poprawie sytuacji na rynku pracy. Stopa bezrobocia (liczona według metodologii BAEL GUS) dla ludności ogółem w województwie zachodniopomorskim zmniejszyła się o 1,5 pkt proc. w stosunku do danych z IV kwartału 2013 roku. Pozytywne zmiany notowano zarówno w przypadku mieszkańców miast, jak i wsi. Bezrobocie na wsi w analizowanym okresie wyniosło 9,4% wobec 12,2% przed rokiem, co informuje o spadku o 2,8 pkt proc. W przypadku mieszkańców miast spadek bezrobocia nie był juŝ tak wyraźny i wyniósł 0,7 pkt proc., z 8,2% na 7,5%. Wykres 1. Współczynnik aktywności zawodowej ludności województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania w latach (IV kwartał) % 58,0 56,0 54,0 52,0 50,0 48,0 54,4 53,5 48,9 51,1 50,2 51,4 51,7 50,0 54,6 52,9 48,8 48,9 53,2 52,4 55,3 53,0 55,0 52,4 ogółem w miastach na wsi 46,0 46,8 44,0 44,4 42,0 40, r r r r r r r r r. Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie wyników BAEL GUS. 1 Współczynnik aktywności zawodowej to procentowy udział aktywnych zawodowo danej kategorii w ogólnej liczbie ludności danej kategorii (wyróŝnianej m.in. ze względu na wiek, poziom wykształcenia, stan cywilny). 2 Wskaźnik zatrudnienia to procentowy udział pracujących danej kategorii w ogólnej liczbie ludności danej kategorii. 4

5 Wykres 2. Wskaźnik zatrudnienia ludności województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania w latach (IV kwartał) % 51,0 49,0 47,0 45,8 47,5 46,0 49,0 47,5 48,8 49,9 47,2 48,6 48,4 ogółem w miastach na wsi 45,0 43,6 43,9 45,4 43,0 43,4 41,0 40,9 41,2 41,6 41,8 41,5 39,0 39,2 37,0 35, r r r r r r r r r. Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie wyników BAEL GUS. Wykres 3. Stopa bezrobocia ludności województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania w latach (IV kwartał) % 25,0 20,0 19,8 23,5 ogółem w miastach na wsi 15,0 14,0 15,7 11,6 11,0 13,2 14,4 15,2 14,7 12,2 10,0 5,0 8,8 7,6 11,1 10,3 10,2 9,9 8,2 9,4 7,5 0, r r r r r r r r r. Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie wyników BAEL GUS. W tabeli 1 zestawiono wyŝej opisane wskaźniki GUS przedstawiające sytuację osób z terenów wiejskich na rynku pracy według województw w ostatnim kwartale 2014 roku. Z zaprezentowanych danych wynika, Ŝe wartości poszczególnych wskaźników dla województwa zachodniopomorskiego róŝnią się od tych obrazujących sytuację w Polsce i w pozostałych województwach. Współczynnik aktywności zawodowej ludności wiejskiej w Polsce w IV kwartale 2014 roku wyniósł 56,2% wobec 56,3% w analogicznym okresie ubiegłego roku. NajwyŜszy współczynnik aktywności zawodowej notowano w województwie mazowieckim 60,2%, a najniŝszy w województwie warmińsko mazurskim 50,3%. Wskaźnik zatrudnienia mieszkańców obszarów wiejskich wahał się od 46,0% w województwie warmińsko mazurskim do 55,6% w województwie mazowieckim. NajwyŜszą stopę bezrobocia w anulowanej grupie w IV kwartale 2014 roku notowano w województwie podkarpackim 13,6%, zaś najniŝszą w województwie opolskim 5,9%. 5

6 Tabela.1. Współczynnik aktywności zawodowej, wskaźnik zatrudnienia i stopa bezrobocia osób zamieszkujących obszary wiejskie według województw w IV kwartale 2013 i 2014 roku Współczynnik aktywności zawodowej (%) Wskaźnik zatrudnienia (%) Stopa bezrobocia (%) Województwo 2013 r. wzrost/ spadek w pkt proc r. wzrost/ spadek w pkt proc r. wzrost/ spadek w pkt proc. POLSKA 56,3 56,2-0,1 50,8 51,4 0,6 9,7 8,5-1,2 DOLNOŚLĄSKIE 55,2 54,5-0,7 49,7 49,1-0,6 9,9 10,0 0,1 KUJAWSKO-POMORSKIE 56,6 57,5 0,9 49,1 51,5 2,4 13,6 10,5-3,1 LUBELSKIE 57,1 57,0-0,1 52,4 51,9-0,5 8,2 9,0 0,8 LUBUSKIE 51,4 52,5 1,1 46,9 49,3 2,4 8,8 6,7-2,1 ŁÓDZKIE 59,7 57,9-1,8 54,1 53,6-0,5 9,5 7,7-1,8 MAŁOPOLSKIE 55,4 55,0-0,4 50,0 51,2 1,2 9,8 7,0-2,8 MAZOWIECKIE 57,4 60,2 2,8 52,2 55,6 3,4 9,1 7,6-1,5 OPOLSKIE 53,5 54,3 0,8 50,0 51,2 1,2 7,1 5,9-1,2 PODKARPACKIE 57,3 53,9-3,4 48,8 46,5-2,3 14,9 13,6-1,3 PODLASKIE 54,8 55,1 0,3 51,7 51,7 0,0 6,2 6,1-0,1 POMORSKIE 55,0 54,9-0,1 48,1 49,9 1,8 12,6 9,2-3,4 ŚLĄSKIE 52,9 51,8-1,1 49,0 47,5-1,5 7,4 8,3 0,9 ŚWIĘTOKRZYSKIE 56,9 58,8 1,9 51,3 53,5 2,2 9,7 9,1-0,6 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 50,4 50,3-0,1 45,6 46,0 0,4 9,7 8,6-1,1 WIELKOPOLSKIE 59,9 59,1-0,8 55,4 54,9-0,5 7,3 7,0-0,3 ZACHODNIOPOMORSKIE 55,3 55,0-0,3 48,8 49,9 1,1 12,2 9,4-2,8 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie wyników BAEL GUS. W stosunku do wyników badania aktywności ekonomicznej ludności wiejskiej z IV kwartału 2013 roku sytuacja osób zamieszkujących tereny wiejskie województwa zachodniopomorskiego poprawiła się w zakresie zatrudnienia tj. wzrost wskaźnika zatrudnienia o 1,1 pkt proc. oraz spadek stopy bezrobocia o 2,8 pkt proc. Wyraźny spadek bezrobocia w analizowanej grupie wyróŝniał region na tle pozostałych województw. Nie był on największy ale zauwaŝalny, przewyŝszający spadek dla całego kraju o 1,6 pkt proc. Ponadto nie we wszystkich województwach notowano korzystne tendencje. Do województw w których zaobserwowano wzrost bezrobocia wśród osób zamieszkujących obszary wiejskie naleŝały następujące: dolnośląskie, lubelskie, śląskie. 2. Bezrobocie rejestrowane na terenach wiejskich województwa zachodniopomorskiego w 2014 roku 2.1. Liczba osób bezrobotnych zamieszkujących obszary wiejskie Na koniec 2014 roku w rejestrach powiatowych urzędów pracy z województwa zachodniopomorskiego znajdowało się łącznie 38,6 tys. osób zamieszkujących wieś, stanowiących 40,9% wszystkich bezrobotnych. W stosunku do danych z końca 2013 roku liczba bezrobotnych z obszarów wiejskich zmniejszyła się w regionie o 15,2%, a ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych utrzymał się na zbliŝonym poziomie. 6

7 Wykres 4. Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie oraz ich udział proc. w ogólnej liczbie bezrobotnych w województwie zachodniopomorskim w latach ,9 43,7 45,1 42,2 41,4 41,3 40,7 41,0 40,9 50,0 45,0 % ,3 40,0 35, , , , ,0 10, ,0 0,0 Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie na koniec roku Udział % bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie w ogólnej liczbie bezrobotnych Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. Wśród wszystkich bezrobotnych z terenów wiejskich na koniec 2014 roku znajdowało się blisko 21,2 tys. kobiet, stanowiących 54,8% analizowanej grupy. W stosunku do końca 2013 roku liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich w województwie zachodniopomorskim zmniejszyła się o 13,8%, a w przypadku ich udziału w ogóle bezrobotnych z terenów wiejskich notowano wzrost o 0,9 pkt proc.. Wykres 5. Liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich oraz ich udział proc. w ogólnej liczbie bezrobotnych z terenów wiejskich w województwie zachodniopomorskim w latach ,0 % ,0 56,9 60,7 60,1 53,4 53,5 55,7 54,1 53,9 54,8 60,0 50, , , , ,0 0,0 Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie na koniec roku Liczba bezrobotnych kobiet zamieszkujących tereny wiejskie na koniec roku Udział % bezrobotnych kobiet zamieszkujących tereny wiejskie w ogólnej liczbie bezrobotnych z terenów wiejskich Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. Na koniec 2014 roku najwięcej bezrobotnych z terenów wiejskich zamieszkiwało powiat koszaliński 3,9 tys. osób, a ponad 3 tys. zarejestrowanych notowano ponadto w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Szczecinku. Wśród powiatów zauwaŝalne są duŝe róŝnice w udziale osób zamieszkujących tereny wiejskie w ogólnej liczbie zarejestrowanych. Zarówno na koniec 2013, jak i 2014 roku zdecydowanie największy udział analizowanej grupy notowano w powiecie koszalińskim, odpowiednio 79,5% i 79,9% (niski poziom urbanizacji powiatu). Na koniec 2014 roku udział tej grupy bezrobotnych poniŝej 50% i tym samym przewagę ludności z obszarów miejskich zaobserwowano w sześciu powiatach, spośród których najniŝszy notowano w powiecie białogardzkim 41,6% (40,0% w 2013 roku). W ciągu 12 miesięcy spadek liczby bezrobotnych z terenów wiejskich notowano we wszystkich powiatach ziemskich w regionie, od 7,2% w powiecie białogardzkim do 24,9% w powiecie polickim. 7

8 Tabela 2. Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie województwa zachodniopomorskiego według powiatów w 2013 i 2014 roku 2013 r. Powiat Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich Liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich Udział % bezrobotnych z terenów wiejskich Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich Liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich Udział % bezrobotnych z terenów wiejskich Zmiana liczby bezrobotnych z terenów wiejskich (w %) Białogardzki , ,6-7,2 Choszczeński , ,7-18,1 Drawski , ,5-8,7 Goleniowski , ,6-23,8 Gryficki , ,2-15,9 Gryfiński , ,9-17,1 Kamieński , ,5-13,8 Kołobrzeski , ,0-9,9 Koszaliński , ,9-16,9 Łobeski , ,8-15,5 Myśliborski , ,7-17,9 Policki , ,8-24,9 Pyrzycki , ,0-20,7 Sławieński , ,3-10,8 Stargardzki , ,7-11,0 Szczecinecki , ,5-10,4 Świdwiński , ,7-15,3 Wałecki , ,7-18,1 Zachodniopomorskie , ,9-15,2 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS Bilans osób bezrobotnych z terenów wiejskich W 2014 roku do rejestrów urzędów pracy na terenie województwa zachodniopomorskiego wprowadzono łącznie blisko 53 tys. osób zamieszkujących obszary wiejskie, podczas gdy w tym okresie wyłączono z ewidencji 59,8 tys. osób z tej grupy. Dane składające się na bilans bezrobotnych informują o poprawie sytuacji osób zamieszkujących wieś nie tylko w stosunku do lat wcześniejszych. W analizowanym roku liczba rejestracji była wyraźnie niŝsza niŝ w 2013 roku, a liczba wyłączeń z ewidencji przewyŝszyła liczbę rejestracji o prawie 7 tys. osób. Dla porównania przed rokiem wyrejestrowano tylko 219 osób więcej niŝ zarejestrowano. 8

9 Wykres 6. Liczba rejestracji, wyłączeń z ewidencji i podjęć pracy bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego w latach Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. rejestracje wyłączenia z ewidencji podjęcia pracy W 2014 roku głównym powodem wyłączeń z ewidencji osób z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego było podjęcie pracy 28 tys. osób tj. 46,8% wyrejestrowań o 1 pkt proc. mniej niŝ rok wcześniej. Kolejną liczną grupę bezrobotnych wyłączono z powodu niepotwierdzenia gotowości do pracy 15,6 tys. osób tj. 26,1% wykreśleń i 736 osób więcej niŝ przed rokiem (25,4% w 2013 roku). Ze statusu bezrobotnego dobrowolnie zrezygnowało około 3,5 tys. osób zamieszkujących wieś czyli 5,9% wszystkich wyłączonych. W porównaniu z danymi dotyczącymi struktury wyłączeń z ewidencji osób zamieszkujących miasta zauwaŝyć naleŝy, Ŝe w tej grupie bezrobotnych odsetek wyrejestrowanych z powodu podjęcia pracy był niŝszy niŝ wśród mieszkańców wsi. Drugim znaczącym motywem wyłączeń mieszkańców miast było równieŝ niepotwierdzenie gotowości do pracy i udział takich osób był wyŝszy niŝ w przypadku analizowanej grupy bezrobotnych. Tabela 3. Powody wyłączeń z ewidencji bezrobotnych z terenów wiejskich i miejskich województwa zachodniopomorskiego w 2012 i 2013 roku Wyszczególnienie 2013 r. udział % w wyłączeniach udział % w wyłączeniach Zmiana (w osobach) bezrobotni z terenów wiejskich podjęcie pracy , ,8-97 rozpoczęcie szkolenia , ,7-302 rozpoczęcie staŝu , ,5 471 rozpoczęcie przygotowania zawodowego dorosłych 10 0,02 8 0,01-2 rozpoczęcie pracy społecznie uŝytecznej , ,2-70 rozpoczęcie realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego 142 0, ,4 69 odmowa bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy 895 1, ,4-50 niepotwierdzenie gotowości do pracy , ,1 736 dobrowolna rezygnacji ze statusu bezrobotnego , ,9 281 podjęcie nauki 87 0, ,2 13 ukończenie 60/65 lat 205 0, ,4 57 nabycie praw emerytalnych lub rentowych 680 1, ,0-73 nabycie praw do świadczenia przedemerytalnego 425 0, ,7-14 Inne , ,7 48 bezrobotni z terenów miejskich podjęcie pracy , ,7-376 rozpoczęcie szkolenia , ,3 87 rozpoczęcie staŝu , ,3 384 rozpoczęcie przygotowania zawodowego dorosłych 25 0, ,02-7 9

10 Wyszczególnienie 2013 r. udział % w wyłączeniach udział % w wyłączeniach Zmiana (w osobach) rozpoczęcie pracy społecznie uŝytecznej , ,8-41 rozpoczęcie realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego 222 0, ,3 97 odmowa bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy , ,8 32 niepotwierdzenie gotowości do pracy , , dobrowolna rezygnacji ze statusu bezrobotnego , ,7 672 podjęcie nauki 278 0, ,3-31 ukończenie 60/65 lat 450 0, ,7 193 nabycie praw emerytalnych lub rentowych , ,9-248 nabycie praw do świadczenia przedemerytalnego , ,2 31 inne , ,0 184 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W stosunku do 2013 roku w analizowanym roku zaobserwowano poprawę sytuacji w zakresie aktywizacji osób bezrobotnych z terenów wiejskich w kwestii liczby skierowań na programy staŝu, wzrost o 471 osób. Na program szkolenia skierowano o 302 osoby mniej, a prace społecznie uŝyteczne rozpoczęło o 70 osób mniej niŝ w 2013 roku. Pracę niesubsydiowaną podjęło blisko 24 tys. osób zamieszkujących obszary wiejskie województwa zachodniopomorskiego, co stanowiło 85,7% wszystkich podjęć pracy. Z zatrudnienia subsydiowanego skorzystało 4 tys. osób czyli pozostałe 14,3% wyłączonych w związku z podjętym zatrudnieniem. W ramach pracy niesubsydiowanej sezonowej, pracę w analizowanym roku znalazło 3,2 tys. osób zamieszkujących wieś 3. Z subsydiowanych form zatrudnienia w 2014 roku największą grupę skierowano do pracy w ramach robót publicznych około 1,5 tys. osób (36,5% pracy subsydiowanej). Do prac interwencyjnych skierowano 830 osób (20,8% zatrudnienia subsydiowanego), 806 osób podjęło pracę w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego (20,2%), 798 osób rozpoczęło działalność gospodarczą (20,0%), a pozostałe 104 osoby skorzystały z innych form zatrudnienia oferowanych przez urzędy pracy (2,6%). W porównaniu z bezrobotnymi zamieszkującymi tereny miejskie w województwie zachodniopomorskim, mieszkańcy wsi częściej podejmowali pracę w ramach zatrudnienia sezonowego. Wyraźna róŝnica zauwaŝalna jest w liczbie i udziale pracy sezonowej, w przypadku wyłączeń z powodu podjęcia niesubsydiowanej pracy sezonowej. W 2014 roku z powodu pracy sezonowej wyłączono 3,2 tys. osób z terenów wiejskich (13,4% niesubsydiowanego zatrudnienia) wobec około 3 tys. osób z miast (7,9% niesubsydiowanego zatrudnienia). Z analizy porównawczej skali podjęć zatrudnienia subsydiowanego w ramach poszczególnych form aktywizacji oferowanych przez urzędy pracy wynika, Ŝe w przypadku mieszkańców miast większy udział miało podjęcie działalności gospodarczej i podjęcie pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego. Mieszkańców wsi częściej kierowano do prac interwencyjnych i robót publicznych. Tabela 4. Podjęcia pracy osób bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego w 2013 i 2014 roku Wyszczególnienie 2013 r. udział % w podgrupie udział % w podgrupie Zmiana (w osobach) bezrobotni z terenów wiejskich podjęcie pracy x x -97 niesubsydiowanej , ,7-307 w tym pracy sezonowej , ,4-340 subsydiowanej , ,3 210 prace interwencyjne , , Informacja pochodzi ze sprawozdań MPiPS-01 o rynku pracy dot. bezrobocia rejestrowanego, w tym rejestracji i wyłączeń z ewidencji urzędów pracy. 10

11 Wyszczególnienie 2013 r. udział % w podgrupie udział % w podgrupie Zmiana (w osobach) roboty publiczne , ,5-13 podjęcie działalności gospodarczej , ,0 40 podjęcie pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego , ,2 267 inne 17 0, ,6 87 bezrobotni z terenów miejskich podjęcie pracy x x -376 niesubsydiowanej , ,2-629 w tym pracy sezonowej , ,9-523 subsydiowanej , ,8 253 prace interwencyjne , ,6-179 roboty publiczne , ,7-104 podjęcie działalności gospodarczej , ,3-15 podjęcie pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego , ,3 409 inne 107 1, ,1 142 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W 2014 roku na subsydiowanych miejscach pracy zatrudniono o 210 osób z terenów wiejskich więcej niŝ w roku wcześniejszym. Największy wzrost odnotowano w grupie z refundacją kosztów zatrudnienia bezrobotnego (o 267 osób). O 40 osób więcej zdecydowało się na podjęcie działalności gospodarczej. Mniej osób niŝ w 2013 roku skierowano do prac interwencyjnych i robót publicznych Struktura osób bezrobotnych z terenów wiejskich Bezrobotni według wieku Na koniec 2014 roku najwięcej osób z terenów wiejskich zarejestrowanych w urzędach pracy w województwie zachodniopomorskim było w wieku lata tj. 10,2 tys. osób, stanowiących 26,5% analizowanej zbiorowości. ZbliŜona grupa bezrobotnych znajdowała się w przedziałach wiekowych lata i lata (od 19 do 19,8%). Osoby bezrobotne do 25 roku Ŝycia stanowiły 18,3% bezrobotnych z terenów wiejskich. W stosunku do danych z końca 2013 roku liczba bezrobotnych zwiększyła się tylko w najstarszej grupie wiekowej tj. 30 lat i więcej, o 11%. Spadki w liczbie bezrobotnych wahały się od 11,4% w przedziale wiekowym lat do 18,9% w przedziale lata. W przypadku najmłodszych bezrobotnych notowano takŝe spadek ich udziału w strukturze wiekowej bezrobotnych z terenów wiejskich o 0,8 pkt proc. Wykres 7. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według wieku na koniec 2013 i 2014 roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2013 r. 19,1 27,0 19,5 19,6 11,3 3,5 18,3 26,5 19,8 19,0 11,8 4, lata lat i więcej Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS

12 Porównanie struktury bezrobotnych według wieku z uwzględnieniem miejsca zamieszkania pozwala zauwaŝyć wyraźne róŝnice. Zarówno w grupie bezrobotnych ze wsi, jak i z miast największe grupy tworzą osoby w wieku lata. Największa róŝnica w udziale bezrobotnych zauwaŝalna jest w najmłodszej grupie wiekowej tj. 18,3% na wsi wobec 12,0% w miastach. W strukturze wiekowej bezrobotnych z obszarów miejskich mniejszy udział notowano w przypadku bezrobotnych do 35 roku Ŝycia, a większy udział miały osoby w najstarszych grupach wiekowych Bezrobotni według wykształcenia Analiza danych z końca 2014 roku pozwala stwierdzić, Ŝe najwięcej bezrobotnych z terenów wiejskich posiadało wykształcenie gimnazjalne lub niŝsze około 16 tys. osób stanowiących 41,3%, a następnie zasadnicze zawodowe 11,2 tys. osób tj. 28,9%. Dyplom uczelni wyŝszej posiadało 2,1 tys. osób zamieszkujących wieś tj. 5,5% zarejestrowanych. W ciągu roku odnotowano spadki liczby bezrobotnych z obszarów wiejskich na kaŝdym z poziomów wykształcenia, od 0,8% wykształceniem wyŝszym (wzrost udziału w strukturze o 0,4 pkt proc.) do 17,7% z zasadniczym zawodowym (spadek udziału w strukturze o 0,6 pkt proc.). Wykres 8. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według wykształcenia na koniec 2013 i 2014 roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2013 r. 5,1 15,7 8,6 29,5 41,1 5,5 15,4 9,0 28,9 41,3 wyŝsze policelane i średnie zawodowe średnie ogółnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Z zestawienia struktury bezrobotnych według miejsca zamieszkania wynika, Ŝe osoby zamieszkujące obszary miejskie są lepiej wykształcone i mają większy udział w grupie z wykształceniem wyŝszym (o 8 pkt proc. więcej), policealnym i średnim zawodowym oraz średnim ogólnokształcącym. W przypadku bezrobotnych mieszkańców terenów wiejskich przewaga zauwaŝalna jest wśród osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz gimnazjalnym i niŝszym (róŝnica 13,5 pkt proc.). Na poziom wykształcenia bezrobotnych ma wpływ dostępność do odpowiednich szkół, uczelni zlokalizowanych w największych ośrodkach miejskich Bezrobotni według staŝu pracy Wśród 38,6 tys. osób bezrobotnych z terenów wiejskich na koniec 2014 roku najwięcej posiadało staŝ pracy od roku do 5 lat 9 tys. osób (23,4%). Liczną grupę tworzyły takŝe osoby nie posiadające staŝu pracy 6,9 tys. osób (17,9%) i dokumentujące roczny staŝ pracy 6,8 tys. osób (17,6%). W stosunku do danych z końca 2013 roku liczba bezrobotnych zmniejszyła się w kaŝdym przedziale dotyczącym długości doświadczenia zawodowego, od 11,6% w grupie z rocznym doświadczeniem do 18,2% wśród bezrobotnych bez staŝu pracy. Natomiast odnotowano zmiany w strukturze, 12

13 o 0,7 pkt proc. zwiększyła się grupa bezrobotnych z terenów wiejskich z rocznym doświadczeniem, a o 0,6 pkt proc. zmniejszył się udział grupy bez staŝu pracy. Wykres 9. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według staŝu pracy na koniec 2013 i 2014 roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2013 r. 16,9 23,6 14,1 14,7 9,6 18,5 2,5 17,6 23,4 14,3 14,9 9,3 17,9 2,5 do 1 roku 1-5 lat 5-10 lat lat lat 30 lat i więcej bez staŝu Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Z analizy staŝu pracy bezrobotnych z uwzględnieniem miejsca zamieszkania wynika, Ŝe wśród zarejestrowanych zamieszkujących wieś największy udział mają osoby ze staŝem od jednego roku do 5 lat, a w grupie bezrobotnych z miast na czołowym miejscu plasują się osoby z rocznym staŝem pracy i ze staŝem od roku do 5 lat. W przypadku mieszkańców miast większy odsetek zauwaŝalny jest w grupach z ponad 20 letnim doświadczeniem zawodowym. Grupa bez staŝu pracy jest wyraźnie wyŝsza wśród bezrobotnych z terenów wiejskich 17,9% wobec 14,4% w grupie rezydentów miast Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Na koniec 2014 roku najwięcej osób z terenów wiejskich pozostawało w ewidencji urzędów pracy od jednego do 3 miesięcy 8,1 tys. osób tj. 21,0%. NajdłuŜej w ewidencji urzędów pracy ponad 24 miesiące znajdowała się kolejna liczna grupa 8,2 tys. bezrobotnych tj. 20,3% zarejestrowanych. W ciągu 12 miesięcy spadki liczby bezrobotnych notowano w kaŝdym przedziale według długości pozostawania bez pracy od 4,3% w grupie poszukujących zatrudnienia od dwóch lat do 26,9% wśród znajdujących się w rejestrach od 6 do 12 miesięcy. W porównaniu z końcem 2013 roku odnotowano w strukturze bezrobotnych z terenów wiejskich wzrost udziału korzystających z pomocy urzędów pracy od ponad 24 miesięcy, o 2,3 pkt proc. Wykres 10. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według czasu pozostawania bez pracy na koniec 2013 i 2014 roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2013 r. 10,3 19,9 16,9 17,4 17,6 17,9 10,7 21,0 15,6 15,0 17,4 20,3 do 1 miesiąca 1-3 miesiące 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy miesiące powyŝej 24 miesięcy Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Analizując strukturę bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy z podziałem na miejsce zamieszkania naleŝy stwierdzić, Ŝe w obydwu przypadkach jest ona zbliŝona, a większe róŝnice w odsetkach bezrobotnych z poszczególnych grup nie występują. Największy udział stanowią osoby pozostające bez pracy od jednego do 3 miesięcy, 13

14 a następnie od powyŝej 24 miesięcy. W ostatniej najbardziej niepokojącej grupie długotrwale bezrobotnych osoby z terenów wiejskich stanowiły 20,3% wobec 19,9% wśród bezrobotnych z miast Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy W tabeli numer 5 zestawiono dane dotyczące osób bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy z podziałem na miejsce zamieszkania. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe w poniŝszej analizie opierano się na danych ze starych formularzy statystycznych obowiązujących do końca 2014 roku. Zgodnie z nowelizacją ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku kategoria bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy obejmuje juŝ inne grupy bezrobotnych. Według danych z końca 2014 roku osoby zamieszkujące wieś stanowiły 40,9% wszystkich bezrobotnych w regionie, a pozostałe 59,1% zamieszkiwało miasta. W większości grup mieszkańcy miast których jest więcej w województwie przewaŝają w poszczególnych grupach bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy, stanowiąc od 52,6% w grupie bezrobotnych bez wykształcenia średniego do 67,2% wśród zarejestrowanych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia. Wyjątek stanowili kategoria bezrobotnych do 25 roku Ŝycia, z której 51,4% zamieszkiwało wsie, a 48,6% miasta. Tabela 5. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy według miejsca pracy w województwie zachodniopomorskim na koniec 2014 roku Liczba bezrobotnych Udział % w ogółem Udział % w grupie Wyszczególnienie ogółem zamieszkali na wsi zamieszkali w mieście ogółem zamieszkali na wsi zamieszkali w mieście zamieszkali na wsi zamieszkali w mieście Bezrobotni ogółem ,0 100,0 100,0 40,9 59,1 do 25 roku Ŝycia ,6 18,3 12,0 51,4 48,6 długotrwale ,9 57,8 54,7 42,2 57,8 powyŝej 50 roku Ŝycia ,6 26,4 31,9 36,4 63,6 bez kwalifikacji zawodowych ,7 36,6 28,3 47,2 52,8 bez doświadczenia zawodowego ,7 25,2 21,0 45,3 54,7 bez wykształcenia średniego ,5 70,2 53,9 47,4 52,6 samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku Ŝycia ,4 15,3 13,7 43,5 56,5 którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia ,8 2,3 3,2 32,8 67,2 niepełnosprawni ,9 4,0 5,5 33,6 66,4 po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego ,1 0,2 0,1 45,8 54,2 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01 i załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Analiza udziału poszczególnych grup bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy w ogólnej liczbie bezrobotnych w regionie informuje, Ŝe największy na koniec 2014 roku miały osoby bez wykształcenia średniego 60,5% wszystkich bezrobotnych. Wyraźna róŝnica udziału powyŝszej grupy bezrobotnych zauwaŝalna jest w przypadku uwzględniania miejsca zamieszkania zarejestrowanych. Wśród mieszkańców wsi osoby bez wykształcenia średniego stanowiły 70,2% bezrobotnych z obszarów wiejskich wobec 53,9% w przypadku mieszkańców miast, tj. róŝnica 16,3 pkt proc. Ponad połowa bezrobotnych, zarówno zamieszkujących wieś, jak i miasta to osoby długotrwale bezrobotne, odpowiednio 57,8% i 54,7%. Wśród bezrobotnych z miast wyŝszy odsetek notowano w grupach: powyŝej 50 roku Ŝycia, po odbyciu kary pozbawienia wolności i niepełnosprawnych. 14

15 Podsumowanie Z wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS z IV kwartału 2014 roku wynika, Ŝe współczynnik aktywności zawodowej ludności wiejskiej województwa zachodniopomorskiego kształtował się na poziomie 55,0% wobec 55,3% w analogicznym okresie ubiegłego roku i był wyŝszy niŝ wśród mieszkańców miast, o 2,6 pkt proc i o 1,7 pkt proc. wyŝszy niŝ w całej badanej zbiorowości. W stosunku do wyników badania przeprowadzonego w IV kwartale 2013 roku zaobserwowano takŝe wzrost wskaźnika zatrudnienia o 1,1 pkt proc. Warto zaznaczyć, Ŝe w tym czasie wśród mieszkańców miast powyŝszy wskaźnik zmniejszył się o 0,2 pkt proc. Pozytywne zmiany zauwaŝalne są ponadto w przypadku analizy zmian stopy bezrobocia (liczonego według metodologii BAEL GUS). Wśród mieszkańców obszarów wiejskich w IV kwartale bezrobocie kształtowało się na poziomie 9,4% wobec 12,2% w analogiczny okresie roku ubiegłego (spadek o 2,8 pkt proc.). W przypadku mieszkańców miast takŝe odnotowano spadek bezrobocia, jednakŝe nie był on juŝ tak znaczny i wyniósł 0,7 pkt proc. Mimo pozytywnych tendencji na rynku pracy w regionie sytuacja osób z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego jest wyraźnie trudniejsza niŝ w większości województw w Polsce. Dane z bezrobocia rejestrowanego informują, Ŝe na koniec 2014 roku 38,6 tys. osób bezrobotnych zamieszkiwało obszary wiejskie, o 15,2% mniej niŝ na koniec 2013 roku. Ich udział w ogóle zarejestrowanych wyniósł 40,9% i w ostatnich latach pozostaje na zbliŝonym poziomie. Większość bezrobotnych zamieszkujących wieś stanowiły kobiety 54,8% (o 0,9 pkt proc. więcej niŝ na koniec 2013 roku). W 2014 roku wyłączono z ewidencji wyraźnie więcej osób z terenów wiejskich niŝ zarejestrowano. Analiza struktury wyłączeń z ewidencji w 2014 roku informuje, Ŝe najwięcej bezrobotnych z terenów wiejskich wyrejestrowano z powodu podjęcia pracy 46,8%, a kolejną przyczynę stanowiło niepotwierdzenie gotowości do pracy 26,1%. W stosunku do danych z 2013 roku wyłączono więcej osób z terenów wiejskich na czas uczestniczenia w programach staŝu i w przypadku tego powodu notowano wzrost udziału z 6,8 do 7,5% (wzrost liczby rozpoczynających staŝ o 471 osób). Z danych z końca 2014 roku wynika, Ŝe bezrobotni z terenów wiejskich to głównie osoby w wieku lata (26,5%), posiadające wykształcenie gimnazjalne lub niŝsze (41,3%), dokumentujące staŝ pracy od roku do 5 lat (23,4%), korzystające ze wsparcia urzędów pracy od jednego do 3 miesięcy (21,0%). W porównaniu z bezrobotnymi mieszkańcami miast wyraźnie wyŝszy udział w strukturze bezrobotnych ze wsi zauwaŝalny był w grupie wiekowej lata, wśród zarejestrowanych dokumentujących wykształcenie gimnazjalne i niŝsze, w grupie bez staŝu pracy. Struktura bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy z uwzględnieniem miejsca zamieszkania była w obydwu grupach zbliŝona. Bezrobotni z terenów wiejskich charakteryzują się niŝszym poziomem wykształcenia, Osoby z wykształceniem wyŝszym stanowią 5,5%, podczas gdy wśród mieszkańców miast odsetek ten wyniósł 13,5%. Wykształcenia średniego nie posiadało 70,2% badanej grupy (53,9% w grupie bezrobotnych z miast). WyŜszy odsetek w przypadku bezrobotnych z terenów wiejskich zauwaŝalny jest takŝe w grupie bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych i bez doświadczenia zawodowego. 15

16 Aneks statystyczny Tabela 1. Podstawowe dane dotyczące bezrobotnych z terenów wiejskich w województwie zachodniopomorskim Zamieszkali na wsi Zarejestrowani na koniec 2013 r. Zarejestrowani na koniec w tym z prawem w tym z prawem ogółem ogółem do zasiłku do zasiłku razem kobiety razem kobiety razem kobiety razem kobiety Źródło: sprawozdanie MPiPS-01. Tabela 2. Bilans bezrobotnych z terenów wiejskich w województwie zachodniopomorskim w 2013 i Wyszczególnienie 2013 r. razem kobiety razem kobiety Bezrobotni z terenów wiejskich zarejestrowani w ciągu roku z tego po raz pierwszy po raz kolejny po pracach interwencyjnych po robotach publicznych po staŝu po odbyciu przygotowania zawodowego dorosłych po szkoleniu po pracach społecznie uŝytecznych po zakończeniu indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub kontraktu socjalnego Osoby z terenów wiejskich wyłączone z ewidencji bezrobotnych w ciągu roku podjęcia pracy w ciągu roku niesubsydiowanej w tym pracy sezonowej subsydiowanej prac interwencyjnych robót publicznych podjęcia działalności gospodarczej podjęcia pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego inne rozpoczęcia szkolenia rozpoczęcia staŝu rozpoczęcia przygotowania zawodowego dorosłych rozpoczęcia pracy społecznie uŝytecznej rozpoczęcia realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego z tego z przyczyn z tego z tego odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy niepotwierdzenia gotowości do pracy dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego podjęcia nauki ukończenia 60/65 lat i więcej nabycia praw emerytalnych lub rentowych nabycia praw do świadczenia przedemerytalnego innych Źródło: sprawozdanie MPiPS

17 Tabela 3. Bezrobotni i poszukujący pracy zamieszkali na wsi na koniec 2013 i 2013 r. Wyszczególnienie Liczba bezrobotnych zamieszkałych na wsi Liczba bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi Bezrobotni w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki Liczba poszukujących pracy Liczba bezrobotnych zamieszkałych na wsi Liczba bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi Bezrobotni w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki Liczba poszukujących pracy razem kobiety razem kobiety Czas pozostawiania bez pracy Wiek Wykształcenie StaŜ pracy ogółem do 1 miesiąca m-ce m-cy m-cy m-cy x x pow. 24 m-cy x x x lat i więcej x x 24 7 wyŝsze policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej do 1 roku lat lat lat lat lat i więcej x 4 2 bez staŝu Ogółem Źródło: załącznik 5 do sprawozdania MPiPS

18 Tabela 4. Bezrobotni z terenów wiejskich będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy na koniec Będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy Wyszczególnienie Liczba bezrobotnych zamieszkałych na wsi będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy do 25 roku Ŝycia długotrwale pow. 50 roku Ŝycia bez kwalifikacji zawodowych bez doświadczenia zawodowego bez wykształcenia średniego samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku Ŝycia którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia niepełnosprawni po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego Czas pozostawiania bez pracy Wiek Wykształcenie StaŜ pracy ogółem do 1 miesiąca m-ce m-cy m-cy m-cy pow. 24 m-cy x x x x x x x x x lat i więcej x x wyŝsze x 604 x x policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące x x zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej do 1 roku lat x lat x lat x x lat x x lat i więcej 969 x x x bez staŝu Ogółem Źródło: załącznik 5 do sprawozdania MPiPS

19 Tabela 5. Bezrobotne kobiety z terenów wiejskich będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy na koniec Będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy Wyszczególnienie Liczba bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy do 25 roku Ŝycia długotrwale pow. 50 roku Ŝycia bez kwalifikacji zawodowych bez doświadczenia zawodowego bez wykształcenia średniego samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku Ŝycia którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia niepełnosprawni które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego Czas pozostawiania bez pracy Wiek Wykształcenie StaŜ pracy ogółem do 1 miesiąca m-ce m-cy m-cy m-cy pow. 24 m-cy x x x x x x x x x lat i więcej 135 x 98 x x 8 9 x wyŝsze x 432 x 208 x x policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące x x 596 x zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej do 1 roku lat x lat x lat x x lat 943 x x x lat i więcej 194 x x x 12 1 x bez staŝu Ogółem Źródło: załącznik 5 do sprawozdania MPiPS