Dziêkujê ci za Podziêkowanie Jana Twardowskiego (propozycja metodyczna dla kl. VI)

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Dziêkujê ci za Podziêkowanie Jana Twardowskiego (propozycja metodyczna dla kl. VI)"

Edyta Brzozowska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Joanna Piasta-Siechowicz Miros³awa Iwasiewicz Kielce Dziêkujê ci za Podziêkowanie Jana Twardowskiego (propozycja metodyczna dla kl. VI) Znaczenie poezji w edukacji szkolnej Wprowadzaj¹c ucznia w œwiat liryki, ka dy nauczyciel jêzyka polskiego musi postawiæ sobie pytanie o cel tego dzia³ania, pamiêtaj¹c, e poezja: rozwija wyobraÿniê, uczuciowoœæ, wra liwoœæ, uczy mówiæ o uczuciach i motywuje do wyra ania w³asnych myœli, odczuæ, odkrywa prawdê o naturze ludzkiej, indywidualnoœæ cz³owieka w odczuwaniu, odbiorze wra eñ, budzi refleksje, uczula na piêkno jêzyka, przygotowuje do uczestnictwa w kulturze, wychowuje w tradycji narodowej. Przygotowuj¹c propozycjê metodyczn¹, nauczyciel nie mo e straciæ z pola widzenia adnego z tych celów. Klimat odbioru poezji eby obejrzeæ obraz, najlepiej pójœæ do muzeum, eby obejrzeæ film, najlepiej pójœæ do kina, eby pos³uchaæ muzyki, najlepiej pójœæ na koncert. A jak poznawaæ poezjê? Najwa niejsz¹ rzecz¹ wydaje siê postawa nauczyciela kreatora sytuacji dydaktycznej. Zatem, jak organizowaæ lekcje z poezj¹, jak stworzyæ w szkole klimat do jej odbioru? Proponujê: poprzez w³asn¹ postawê (teatralizacjê wyra on¹ w stroju, gestach, mimice, np. zadumy nad s³owem, modulacjê g³osu, wyra aj¹c¹ emocjonalne zaanga owanie, wagê s³ów, u ycie pauzy jako œrodka wyrazu, stworzenie scenerii wykorzystanie przestrzeni), 89

wyobraÿniê, uczuciowoœæ, wra liwoœæ, uczy mówiæ o uczuciach i motywuje do wyra ania w³asnych myœli, odczuæ, odkrywa prawdê o naturze ludzkiej, indywidualnoœæ cz³owieka w odczuwaniu, odbiorze wra eñ,

2 Jêzyk Polski w Szkole IV VI R. VIII, nr 1 wys³uchanie profesjonalnej recytacji, np. z p³yty, czytanie z podk³adem nagrañ muzycznych (Do œwiêtego Franciszka odg³osy przyrody), wyeksponowanie rekwizytów, np. Pisanie czysta kartka papieru, pióro; Podziêkowanie paleta barw, Œpieszmy siê dogasaj¹ca œwieca, Na chwilê rozerwany sznur korali, List do Matki Boskiej papeteria, Œwiêta Kinga bry³ka soli, solniczka prezentacjê multimedialn¹ dzie³a sztuki, fotografie itp. Indywidualne prze ycie wiersza Realizuj¹c powy sze sugestie, nauczyciel stwarza w klasie sytuacjê, pozwalaj¹c¹ na indywidualne prze ycie wiersza. Z³o y siê na nie: konkretyzacja obrazów poetyckich wra eñ zmys³owych, rozumienie nowych znaczeñ wyrazów i zwi¹zków wyrazowych, odniesienie do w³asnych prze yæ i doœwiadczeñ, odbiór warstwy brzmieñ s³ownych, odczucie nastroju, pobudzenie wra liwoœci emocjonalnej, wywo³ywanie doznañ estetycznych. Praca nad lektur¹ wiersza Uczeñ bêdzie mia³ okazjê zwerbalizowaæ odczucia, wra enia zwi¹zane z odbiorem utworu lirycznego, jeœli odpowie na pytania: Co zobaczy³eœ? Co us³ysza³eœ (dÿwiêki, odg³osy...) Co poczu³eœ? (ciep³o, zimno, dreszcz...) Co pomyœla³eœ? W zwi¹zku z analiz¹ utworów mo emy zaleciæ dzia³ania plastyczne, muzyczne, dramowe i æwiczenia twórczego myœlenia. Odpowiedzi na powy sze pytania i wyniki dzia³ania uczniów mog¹ byæ punktem wyjœcia do analizy wiersza (okreœlenia elementów treœci, sytuacji lirycznej, nastroju, konkretyzacji podmiotu lirycznego, bohatera lirycznego, adresata, oraz jego interpretacji okreœlenia celu wypo- 90

Pisanie czysta kartka papieru, pióro; Podziêkowanie paleta barw, Œpieszmy siê dogasaj¹ca œwieca, Na chwilê rozerwany sznur korali, List do Matki Boskiej papeteria, Œwiêta Kinga bry³ka soli, solniczka

3 wiedzi lirycznej, jej znaczenia, przes³ania). Poni sze pytania pozwol¹ na okreœlenie funkcji u ytych œrodków poetyckich: Dziêki czemu zobaczy³eœ? odczu³eœ? us³ysza³eœ? W jaki sposób autor przekaza³ swoje uczucia i refleksje? Wprowadzenie do czynnego jêzyka ucznia pojêæ teoretycznoliterackich z zakresu liryki powinno byæ procesem, polegaj¹cym na oswojeniu ucznia z naukow¹ terminologi¹. Wyeksponowanie terminów teoretycznoliterackich (np. ka dy termin notujemy na osobnym pasku, na tle dobranym do charakteru wiersza) mo e pomóc uczniowi pos³u yæ siê nimi podczas zajêæ. Dajemy w ten sposób uczniowi narzêdzie, ale te stwarzamy poczucie bezpieczeñstwa. W celu okreœlenia refleksji, przes³ania, idei, zadamy pytania: Co wa nego przekaza³ autor tekstu? Czym siê z tob¹ podzieli³? Czego siê dowiedzia³eœ? PROPOZYCJA METODYCZNA Temat: Dziêkujê ci za Podziêkowanie 1 J. Twardowskiego. Cele operacyjne Uczeñ: redaguje podziêkowanie prywatne i oficjalne (okreœlenie motywacji sk³adania podziêkowañ) okreœla nadawcê, adresata i cel wypowiedzi lirycznej (prze ycie sytuacji wyra ania wdziêcznoœci) odczytuje i formu³uje przes³anie wiersza (odkrywanie prawdy o naturze ludzkiej) Metody/techniki: praca z tekstem, drama, rozmowa kierowana. Forma pracy: zbiorowa Odwo³anie do prze yæ i doœwiadczeñ uczniów. Dziêki temu zadaniu koncentrujemy uwagê ucznia na typowe sytuacje codzienne, które uzmys³awiaj¹, e czêsto zdarza siê coœ, za co mo- emy byæ komuœ wdziêczni, ale nie zawsze o tym pamiêtamy. 1 D. Chwastek, E. Nowosielska, Ogl¹dam œwiat. Jêzyk polski 6. Podrêcznik do kszta³cenia literackiego. Poznañ, ARKA, 2000, s

Wprowadzenie do czynnego jêzyka ucznia pojêæ teoretycznoliterackich z zakresu liryki powinno byæ procesem, polegaj¹cym na oswojeniu ucznia z naukow¹ terminologi¹.

4 Jêzyk Polski w Szkole IV VI R. VIII, nr 1 Przypomnij sobie, za co móg³byœ komuœ podziêkowaæ: w dzisiejszym dniu, w ostatnim roku szkolnym. Przypomnij sobie sytuacjê, kiedy odczuwa³eœ wdziêcznoœæ. Jak¹ formê mo e przyj¹æ okazanie wdziêcznoœci. (ustn¹, pisemn¹, rzeczow¹, np. wrêczenie kwiatów). Doskonalenie pisemnej formy podziêkowania w sytuacjach prywatnych i oficjalnych (przekazanie uczniom kart pracy). KARTA PRACY Uzupe³nij wypowiedzenie.... podziêkowa³/³a... (kto) (komu) (za co) Uzupe³nij podziêkowania , dziêkujê, e , dziêkujê za... Uzupe³nij wniosek. W podziêkowaniu rzeczownik nazwa adresata - wystêpuje zawsze w(nazwij formê przypadka)... Po rzeczowniku w formie wo³acza stawiamy (nazwa znaku interpunkcyjnego)... Uzupe³nij Podziêkowanie 92 za udzia³ w za przygotowanie za wspó³pracê (czym?) (kogo? czego?) (przy czym?)

Doskonalenie pisemnej formy podziêkowania w sytuacjach prywatnych i oficjalnych (przekazanie uczniom kart pracy). KARTA PRACY Uzupe³nij wypowiedzenie.... podziêkowa³/³a.

5 Uzupe³nij podziêkowanie oficjalne. Podziêkowanie dla Pana(i)... (imiê i nazwisko) za Z wyrazami szacunku Organizator Konkursu... (jakiego) (miejscowoœæ, data) (podpis) 3. Zaaran owanie sytuacji sk³adania i odbierania podziêkowañ drama z uwzglêdnieniem s³owa, gestu, mimiki, postawy. 4. Wys³uchanie podziêkowania poetyckiego (J. Twardowski Podziêkowanie). 5. Krótka refleksja uczniów na temat podziêkowañ wyra onych w wierszu. 6. Okreœlenie nadawcy, adresata i celu wypowiedzi lirycznej. Rozmowa kierowana Kim jest nadawca wypowiedzi? (np. osob¹ wierz¹c¹, wra liw¹, mi³oœnikiem przyrody, bacznym obserwatorem przyrody) Uzasadnij swoje zdanie. Kto jest adresatem podziêkowania? Uzasadnij swoje zdanie. (Bóg, Stwórca) Jaki jest cel wypowiedzi lirycznej? (wyra enie wdziêcznoœci) Za co nadawca wypowiedzi dziêkuje? (np. za bogactwo, piêkno, ró - norodnoœæ, zmiennoœæ œwiata. Wymieñ elementy przyrody. 93

Krótka refleksja uczniów na temat podziêkowañ wyra onych w wierszu. 6. Okreœlenie nadawcy, adresata i celu wypowiedzi lirycznej. Rozmowa kierowana Kim jest nadawca wypowiedzi? (np.

6 Jêzyk Polski w Szkole IV VI R. VIII, nr 1 7. Zbiorowe czytanie wiersza Jana Twardowskiego Podziêkowanie (ka dy wers oprócz piêciu ostatnich czyta kolejny uczeñ. Po odczytaniu wyliczeñ, uczniowie podaj¹ w³asne powody do podziêkowania. Na koniec nauczyciel odczytuje ostatnie piêæ ostatnich wersów. 8. Odczytanie przes³ania wiersza (rozdanie uczniom kart pracy). KARTA PRACY Uzupe³nij: Cz³owiek jest:... albo... (nazwy nastrojów)... albo... (nazwy temperamentów, zachowania)... albo... (nazwy uczuæ) Wyjaœnij pojêcie: niesta³oœæ, korzystaj¹c ze s³ownika jêzyka polskiego... Wymieñ, co ulega zmianie w przyrodzie w cz³owieku Wyjaœnij, jak rozumiesz metafory: Niesta³oœæ spe³nia swe zadanie Jesteœmy na z³oœæ stale w kratkê Myœl¹c o konkretnej osobie, wpisz w kratki tabeli cechy osobowoœci (usposobienia, charakteru, umys³u). 94

KARTA PRACY Uzupe³nij: Cz³owiek jest:... albo... (nazwy nastrojów)... albo... (nazwy temperamentów, zachowania)... albo... (nazwy uczuæ) Wyjaœnij pojêcie: niesta³oœæ, korzystaj¹c ze s³ownika jêzyka polskiego.

7 Sformu³uj przes³anie wyp³ywaj¹ce z wiersza, korzystaj¹c z podanego s³ownictwa: ludzie, b³êdy, zmiennoœæ, ró norodnoœæ, uczucia, nastroje, pogl¹dy, upodobania Polecenie pracy domowej. Dziêkujê Napisz wierszem lub proz¹ w³asny tekst podziêkowania. Odszukaj w encyklopediach przyrody informacji na temat zwierz¹t i roœlin wymienionych w wierszu. Przygotuj prezentacjê. 95

Polecenie pracy domowej. Dziêkujê Napisz wierszem lub proz¹ w³asny tekst podziêkowania.

Podobne dokumenty

Regulamin XXVI Konkursu Recytatorskiego im. Wandy Łyczkowskiej

Regulamin XXVI Konkursu Recytatorskiego im. Wandy Łyczkowskiej 1. Konkurs ma na celu: oddanie hołdu patronce Samorządowej Szkoły Podstawowej w Ostojowie Wandzie Łyczkowskiej, rozwijanie zainteresowania