Mechatronika. Modu 11: Migracje Europejskie. podr czniki, wiczenia i rozwi zania. (pomys ) Andre Henschke Henschke Consulting, Niemcy

Transkrypt

1 Mechatronika Modu 11: Migracje Europejskie podr czniki, wiczenia i rozwi zania (pomys ) Andre Henschke Henschke Consulting, Niemcy Europejski Projekt transferu innowacji dla dodatkowej kwalifikacji Mechatronika dla specjalistów w zglobalizowanej produkcji przemys owej. UE-Projekt Nr. DE/08/LLP-LdV/TOI/ "MINOS + +", okres od 2008 do 2010 r. Ten projekt zosta zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlaj jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialno ci za umieszczon w nich zawarto

2 Partners for the creation, evaluation and dissemination of the MINOS and the MINOS** project. - Chemnitz University of Technology, Institute for Machine Tools and Production Processes, Germany - np neugebauer und partner OhG, Germany - Henschke Consulting, Germany - Corvinus University of Budapest, Hungary - Wroclaw University of Technology, Poland - IMH, Machine Tool Institute, Spain - Brno University of Technology, Czech Republic - CICmargune, Spain - University of Naples Federico II, Italy - Unis a.s. company, Czech Republic - Blumenbecker Prag s.r.o., Czech Republic - Tower Automotive Sud S.r.l., Italy - Bildungs-Werkstatt Chemnitz ggmbh, Germany - Verbundinitiative Maschinenbau Sachsen VEMAS, Germany - Euroregionala IHK, Poland - Korff Isomatic sp.z.o.o. Wroclaw, Polen - Euroregionale Industrie- und Handelskammer Jelenia Gora, Poland - Dunaferr Metallwerke Dunajvaros, Hungary - Knorr-Bremse Kft. Kecskemet, Hungary - Nationales Institut für berufliche Bildung Budapest, Hungary - Christian Stöhr Unternehmensberatung, Germany - Universität Stockholm, Institut für Soziologie, Sweden Zawartość Szkolenia Minos: moduły 1 8 (podręczniki, ćwiczenia i rozwiązania do ćwiczeń dla): Podstawy/ Kompetencje międzykulturowe, zarządzenie projektem/ Fluidyka / Napędy Elektryczne i Sterowanie / Elementy Mechatroniki/ Systemy i Funkcje Mechatroniki/ Logistyka, Teleserwis, Bezpieczeństwo/ Zdalne Zarządzanie, Diagnostyka Minos **: moduły 9 12 (podręczniki, ćwiczenia i rozwiązania do ćwiczeń dla): Szybkie Prototypowanie / Robotyka/ Migracja/ Interfejsy Wszystkie moduły dostępne są w następujących językach: Polski, Angielski, Hiszpański, Włoski, Czeski, Węgierski i Niemiecki W celu uzyskania dodatkowych informacji proszę się skontaktować z Chemnitz University of Technology Dr.-Ing. Andreas Hirsch Reichenhainer Straße 70, Chemnitz phone: + 49(0) fax: + 49(0) minos@mb.tu-chemnitz.de or

3 Partners for the creation, evaluation and dissemination of the MINOS and the MINOS** project. - Chemnitz University of Technology, Institute for Machine Tools and Production Processes, Germany - np neugebauer und partner OhG, Germany - Henschke Consulting, Germany - Corvinus University of Budapest, Hungary - Wroclaw University of Technology, Poland - IMH, Machine Tool Institute, Spain - Brno University of Technology, Czech Republic - CICmargune, Spain - University of Naples Federico II, Italy - Unis a.s. company, Czech Republic - Blumenbecker Prag s.r.o., Czech Republic - Tower Automotive Sud S.r.l., Italy - Bildungs-Werkstatt Chemnitz ggmbh, Germany - Verbundinitiative Maschinenbau Sachsen VEMAS, Germany - Euroregionala IHK, Poland Zawarto Szkolenia Minos: modu y 1 8 (podr czniki, wiczenia i rozwi zania do wicze dla): Podstawy/ Kompetencje mi dzykulturowe, zarz dzenie projektem/ Fluidyka / Nap dy Elektryczne i Sterowanie / Elementy Mechatroniki/ Systemy i Funkcje Mechatroniki/ Logistyka, Teleserwis, Bezpiecze stwo/ Zdalne Zarz dzanie, Diagnostyka Minos **: modu y 9 12 (podr czniki, wiczenia i rozwi zania do wicze dla): Szybkie Prototypowanie / Robotyka/ Migracja/ Interfejsy Wszystkie modu y dost pne s w nast puj cych j zykach: Polski, Angielski, Hiszpa ski, W oski, Czeski, W gierski i Niemiecki W celu uzyskania dodatkowych informacji prosz si skontaktowa z Chemnitz University of Technology Dr.-Ing. Andreas Hirsch Reichenhainer Straße 70, Chemnitz phone: + 49(0) fax: + 49(0) minos@mb.tu-chemnitz.de or

4 Mechatronika Modu 11: Migracje Europejskie podr czniki (pomys ) Andre Henschke Henschke Consulting, Niemcy Europejski Projekt transferu innowacji dla dodatkowej kwalifikacji Mechatronika dla specjalistów w zglobalizowanej produkcji przemys owej. UE-Projekt Nr. DE/08/LLP-LdV/TOI/ "MINOS + +", okres od 2008 do 2010 r. Ten projekt zosta zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlaj jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialno ci za umieszczon w nich zawarto

5 Migracje Europejskie - Podręcznik Spis treści 1 Unia Europejska Historia i motywy Ruch paneuropejski Europejska Wspólnota Obronna (EWO) Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) i Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EWEA, EURATOM) Unia Europejska Instytucje polityczne Unii Europejskiej Rada Europejska Rada Unii Europejskiej (Rada Ministrów) Parlament Europejski Komisja Europejska Europejski Wymiar Sprawiedliwości Europejski Trybunał Obrachunkowy Migracje europejskie Rozwój historyczny od 1945 roku Typy migracji do i z Europy Wędrówki kolonialne i postkolonialne Migracje etniczne Uchodźcy i poszukujący azylu Migracje zarobkowe Migracja elit Międzykulturowe kompetencje odnoszące się do działań w życiu zawodowym Koncepcja kompetencji w kontekście międzykulturowym Rozmiar kompetencji w kontekście międzykulturowym Poziom umiejętności Poziom koordynacji Poziom motywacji Narzędzia do rozwijania umiejętności międzykulturowych Konstruktywne zarządzanie konfliktami Rozpoznawanie różnorodności i różnorodność w społecznościach imigracyjnych Koncepcja otwartych granic kulturowych Pozytywne postrzeganie konfliktu (konflikt jako szansa) Typy konfliktów w pracy i praktyka na co dzień Konstelacje konfliktów Podstawowe typy konfliktów międzykulturowych występujących na co dzień Instrumenty konstruktywnego zarządzania konfliktami Wykrywanie i naświetlanie konfliktów

6 Migracje Europejskie - Podręcznik Podejścia do rozwiązywania konfliktów w codziennym życiu Podsumowanie Unia Europejska 1.1 Historia i motywy Ruch paneuropejski Ruch paneuropejski jest najstarszym, europejskim ruchem zjednoczeniowym. Już na początku XX wieku Richard Nikolaus Graf von Coudenhove-Kalergi głosił potrzebę ukształtowania politycznie i ekonomicznie spójnej, demokratycznej oraz pokojowej Europy. Motywacją do jego rozważań były tragiczne doświadczenia z I wojny światowej ( ). Definicja W 1922 roku apel Coudenhove-Kalergi a ukazał się w wielu europejskich gazetach. W szczególności przemawiał on do intelektualistów. Lęk przed kolejną wojną w Europie przyspieszył rozpowszechnianie się tej wstępnie przyjętej idei. W 1926 roku miał miejsce pierwszy paneuropejski kongres, w którym wzięły udział 24 państwa. Podczas tego kongresu Coudenhove-Kalergi został wybrany na prezydenta Międzynarodowej Unii Paneuropejskiej. Po pierwszym kongresie nowoutworzona Unia Paneuropejska stała się ważnym stowarzyszeniem wprowadzającym unifikację w Europie. Rosnące znaczenie władzy Hitlera zmusza Coudenhove- Kalergi ego do opuszczenia Niemiec. Dalsze wspieranie jego ruchu zostaje powierzone pozostałym stronom stowarzyszenia. Literatura paneuropejska zostaje w Niemczech zakazana, a Unię Paneuropejską rozwiązują Naziści. W 1938 roku Coudenhove Kalergi leci do Szwajcarii stamtąd udaje się do Stanów Zjednoczonych. Niepokój wywołany przez II wojnę światową ( ) 2

7 Migracje Europejskie - Podręcznik obniżył aspiracje Unii Paneuropejskiej. Stała się ona aktywna dopiero później rozwijając Unię Europejską. Na wysiłki zmierzające do zjednoczenia Europy zawsze wpływało tło konfliktów i wojen mających miejsce w Europie. Ważne Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS) Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS, często nazywana też Montanunion ) była pierwszą instytucją, która umożliwiła zjednoczenie Europy. Stanowiła odpowiedź na tak zwany Plan Schumana, sformułowany przez francuskiego ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana. Podstawowym założeniem tego planu było poddanie przemysłu węgla i stali wspólnej koordynacji oraz rezygnacja z cła. Dzięki temu można było osiągnąć wzajemną kontrolę głównych aktywów wykorzystywanych podczas wojny: Definicja węgiel, ruda żelaza, stal, złom. Ponadto realizacja planu umożliwiłaby zabezpieczenie odbudowy zniszczonego przemysłu. Podobnie jak w przypadku ruchu paneuropejskiego motorem napędowym do zjednoczenia był strach przed kolejną wojną w Europie. EWWiS zostało założona 18 sierpnia 1951 roku w ramach traktatu paryskiego. Swoją działalność rozpoczęła 23 lipca 1952 roku. Członkami założycielami EWWiS były: Belgia Republika Federalna Niemiec Francja Włochy Luksemburg Holandia. 3

8 Migracje Europejskie - Podręcznik Europa 1952 roku państwa członkowskie EWWiS Flaga EWWiS w latach założenia Liczba gwiazd oznaczała liczbę państw członkowskich. Dla każdego nowego członka dodawano nową gwiazdę na fladze. Kolor niebieski i czarny symbolizował odpowiednio stal i węgiel. Wymienione dalej instytucje zarządzały Europejską Wspólnotą Węgla i Stali. Wszystkie są prekursorami dzisiejszych jednostek organizacyjnych Unii Europejskiej. 4

9 Migracje Europejskie - Podręcznik Wysoka Władza Wysoka Władza była najwyższym organem wykonawczym EWWiS, założona w Luksemburgu. Jej pierwszym prezydentem był Jean Monnet, który wraz z Robertem Schumanem opracował Plan Schumana. Wysoka Władza składała się z dziewięciu członków, funkcjonariuszy międzynarodowych. Można ją uznać za pierwowzór Komisji Europejskiej. Rada Ministrów Rada Ministrów składała się z ministrów reprezentujących każde z państw członkowskich i pełniących rolę łącznika pomiędzy władzą niezależną, a wyższymi interesami narodowymi państw członkowskich. Jest uznawana za prekursora Rady Ministrów Unii Europejskiej. Zgromadzenie Zgromadzenie skupiało parlamentarzystów z Parlamentów Narodowych państw członkowskich i pełniło rolę kontrolną względem Wysokiej Władzy. Taki parlament został utworzony głównie ze względu na obiekcje Coudenhove-Kalergi w stosunku do Rady Ministrów również powołanej do celów reprezentacji parlamentarnej. Zgromadzenie pełniło rolę dzisiejszego Parlamentu Europejskiego. Trybunał Sprawiedliwości Trybunał Sprawiedliwości składał się z siedmiu członków i posiadał jurysdykcję ponadpaństwową. Stanowił zatem prawo ponad prawami poszczególnych członków. Stanowił pierwowzór dzisiejszego organu Unii Europejskiej nazywanego Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 23 Lipca 2002 roku EWWiS została rozwiązana zgodnie z umową z roku 1952, która miała obowiązywać przez 50 lat. Do tego czasu liczba państw członkowskich stopniowo zwiększała się. Do momentu rozwiązania EWWiS wszyscy członkowie Unii Europejskiej byli także członkami EWWiS. 5

10 Migracje Europejskie - Podręcznik Flaga EWWiS z lat Europejska Wspólnota Obronna (EWO) Po wybuchu zimnej wojny oraz wojny w Korei w 1950 roku rozpoczęto rozwijanie wspólnej europejskiej armii. Francuski Premier Rene Pleven opublikował w formie rozwinięcia Planu Schumana tak zwany Plan Plevena. Definicja Pleven postulował powstanie wspólnej europejskiej armii i w związku z tym rozpoczęto kontrolowaną remilitaryzację Niemiec. Sugerował, że wspólnota obronności powinna powołać państwa członkowskie EWWiS. Jedynie Niemiecka armia miała być w pełni zintegrowana z siłami międzynarodowymi. Siły zbrojne pozostałych państw członkowskich miały nadal być prowadzone przez te państwa. Po intensywnych debatach wewnątrz państw członkowskich, wprowadzenie EWO zostało ratyfikowane przez parlamenty narodowe. Jedynie Zgromadzenie Narodowe Francji w 1954 roku nie ratyfikowało kontraktu i projekt nie mógł być dalej realizowany Do dziś nie istnieje wspólna europejska amia. Dzięki włączeniu Niemiec do NATO (Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego) w 1954 roku bezpieczeństwo w Europie zostało zagwarantowane poprzez wspólny alians militarny. Ważne 6

11 Migracje Europejskie - Podręcznik Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) i Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EWEA, EURATOM) Po porażce związanej z EWO pozostała nadal potrzeba zjednoczenia Europy w obszarze polityki gospodarczej. W szczególności kładziono nacisk na kwestię pokojowego wykorzystania energii nuklearnej. Jean Monnet oraz belgijski Minister Spraw Zagranicznych Paul-Henri Spaak byli głównymi siłami w sprawie integracji polityki zagranicznej. Na konferencji Ministrów Spraw Zagranicznych w Mesynie (1955 rok) ustalono, że wśród państw EWWiS zakłada się: wyrównanie w zakresie gospodarczym stworzenie wspólnego rynku wprowadzenie zharmonizowanej polityki społecznej powstanie wspólnego system pokojowego użycia energii nuklearnej. 25 marca 1957 w Rzymie podpisano tak zwany Traktat Rzymski. Zaczął on obowiązywać w 1958 roku. Podpisali go liderzy sześciu państw członkowskich Wspólnoty Węgla i Stali: Belgia Republika Federalna Niemiec Francja Włochy Luksemburg Holandia. Na mocy Traktatu Rzymskiego powstały dwa nowe organy EWWiS: By the Treaty of Rome, two other supranational constructs came in to force after ECSC: Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) oraz Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EWEA, EURATOM) 7

12 Migracje Europejskie - Podręcznik EWG postawiła swoim sześciu członkom następujące cele: o Wolna Strefa Handlowa tzn. Wspólny rynek (stopniowa abolicja od opłat celnych oraz ograniczenia ilościowe przez okres nie dłuższy niż piętnaście lat) o Unia Celna (wprowadzenie wspólnej taryfy zewnętrznej i wspólnej polityki handlowej wobec państw trzecich) o Wspólny rynek rolniczy o Wspólna polityka transportowa o Spójne zasady konkurencji w zakresie działań antymonopolowych o Harmonizacja warunków pracy i stworzenie Europejskiego Funduszu Socjalnego o Przybliżenie przepisów państwowych w stopniu niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania wspólnego rynku, na tyle na ile to konieczne o Połączenie państw zagranicznych oraz ich terytoriów w celu wzmocnienia rozwoju gospodarczego Utrzymanie EWG było zbliżone do funkcjonowania EWWiS i polegało na założeniu instytucji o zbliżonym zakresie odpowiedzialności: Rada Ministrów Rada Ministrów została ustanowiona jako Rada Ministrów EWWiS, ale pełniła funkcje wykonawcze takie jak Wysoka Władza i spełniała rolę organu reprezentującego interesy państw członkowskich. Komisja Europejska Komisja Europejska była instytucją EWG i jej władze działały niezależnie. Parlament Europejski Ten Parlament składał się z parlamentarzystów pochodzących z państw członkowskich i spełniał rolę organu kontroli. 8

13 Migracje Europejskie - Podręcznik Europejski Trybunał Sprawiedliwości Europejski Trybunał Sprawiedliwości założony w momencie powstania EWWiS był również organem sądowniczym dla EWG. Dodatkowo założono trzy instrument finansowe Wspólnoty: Europejski Fundusz Społeczny Ten fundusz został założony w celu promowania zatrudnienia i poniesienia standardów życia. Nawet dziś wiele projektów jest opartych na finansowaniu Europejskiego Funduszu Socjalnego (skrót ang. ESF). Europejski Bank Inwestycyjny Bank ten został założony w celu wzmocnienia obszarów słabszych pod względem ekonomicznym i strukturalnym. Dzięki temu zagwarantowano stabilizację w państwach EWG. Pożyczki i gwarancje pozwoliły przedsiębiorstwom na tworzenie nowych miejsc pracy. Europejski Bank Inwestycyjny (skrót: EBI) istnieje do dziś. Europejski Fundusz Rozwoju Na tle ery kolonialnej kiedy to narody europejskie kolonizowały odległe państwa pojawiło się zobowiązanie do pomocy za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju (skrót ang.: EDF). Miał on służyć jako wsparcie dla krajów Afryki, Morza Karaibskiego oraz Oceanu Spokojnego. Do dziś państwa europejskie są zaangażowane w spójny rozwój tych obszarów za pośrednictwem EDF. EURATOM Oprócz EWG na mocy Traktatu Rzymskiego utworzono Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Umowa ta zapewniała fundusze na spójny rozwój pokojowego wykorzystania energii atomowej wśród państw członkowskich. 9

14 Migracje Europejskie - Podręcznik Oprócz stworzenia wspólnego obszaru badań najistotniejszym zadaniem było zabezpieczenie pokoju. Rozwiązanie było podobne do użytego w przypadku EWWiS. Energia atomowa była dobrem wspólnym tak więc żaden z krajów nie mógł dokonać zbrojenia atomowego samodzielnie. Traktat dotyczący EURATOM nie był sprecyzowany, ale dziś nie jest on instytucją niezależną. Funkcjonuje jako część Unii Europejskiej. W 1967 roku EWWiS, EWG oraz EURATOM zostały włączone do Wspólnoty Europejskiej (WE, ang. EC) i obecnie posiadają jedynie Komisję oraz Radę. Ważne Ważne Unia Europejska Przez wiele lat Wspólnota Europejska (WE) spełniała swoje funkcje, szczególnie w zakresie wspólnych subsydiów dla rolnictwa. Przyłączało się do niej coraz więcej nowych członków. Jednak idea zawartego porozumienia była nieco głębsza w kontekście dalszych planów. Po zakończeniu zimnej wojny ruch zjednoczeniowy w Niemczech był głównym motorem napędowym do zjednoczenia Europy. Po ponownym zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku z inicjatywy Niemiec i Francji wzmocniono ekspansję polityki kooperacyjnej w Europie. Oprócz wspólnej gospodarki oraz unii monetarnej zakładano także współprace w następującym zakresie: Polityka Środowiskowa Imigracja i azyl polityczny Zdrowie i leki Obywatelstwo europejskie Wspólna polityka zagraniczna I bezpieczeństwo. 7 lutego 1992 podpisano Traktat w Maastricht na mocy którego powstała Unia Europejska (UE). W traktacie państwa UE postawiły sobie cel aby do 1990 roku wprowadzić wspólną walutę. 10

15 Migracje Europejskie - Podręcznik Parlament Europejski został wzmocniony, a funkcjonowanie UE oparto na trzech filarach: Pierwszy filar: Wspólnota Europejska EWG (od 1993 roku jedynie Wspólnota Europejska, WE) Rolnictwo Unia celna i wspólny rynek Konkurencja, wsparcie członków Polityka strukturalna Polityka handlowa Europejska Unia ekonomiczna i monetarna Obywatelstwo Polityka edukacyjno - kulturalna Polityka badań i ochrony środowiska Sieci transeuropejskie Opieka zdrowotna Społeczna polityka konsumencka Polityka imigracyjna I azyli politycznych Ochrona granic zewnętrznych UE. EURATOM Współpraca w zakresie energii nuklearnej EWWiS Kontrola Wspólnoty w zakresie węgla i stali Drugi filar: Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Polityka zagraniczna Współpraca Obserwatorzy wyborów Utrzymanie pokoju Prawa człowieka Demokracja Wsparcie dla państw trzecich Polityka bezpieczeństwa Wspólna polityka ochrony i obrony Rozbrojenie Reagowanie UE Ekonomiczne aspekty armii Przekształcenie bezpieczeństwa europejskiego 11

16 Migracje Europejskie - Podręcznik Trzeci filar: Współpraca policji oraz sądów w sprawach przestępstw Handel bronią i narkotykami Handel ludźmi Terroryzm Przestępstwa wobec dzieci Przestępczość zorganizowana Korupcja i defraudacja Unia Europejska oraz Wspólnota Europejska stopniowo powiększają się w wyniku przyłączenia kolejnych państw. Państwa przyłączały się do WE/UE w następującej kolejności: 1973 o Dania o Irlandia o Wielka Brytania 1981 o Grecja 1986 o Portugalia o Hiszpania 1995 o Austria o Szwecja o Finlandia 2004 o Estonia o Łotwa o Litwa o Polska o Republika Czeska o Słowacja o Węgry o Słowenia o Malta o Cypr 2007 o Bułgaria o Rumunia 12

17 Migracje Europejskie - Podręcznik 1.2 Instytucje polityczne Unii Europejskiej Poniżej zaprezentowano instytucje Unii Europejskiej. Wiele z nich ma swoich historycznych poprzedników tak jak to wspomniano we wcześniejszym fragmencie tekstu. Strukturę instytucji Unii Europejskiej odzwierciedlono za pomocą grafu. 13

18 Migracje Europejskie - Podręcznik Rada Europejska "Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa w tej mierze ogólne kierunki polityczne (Artykuł 4 Traktatu o Unii Europejskiej) Definicja Rada Europejska, głowy państw członkowskich lub premierzy państw członkowskich, a także przewodniczący Komisji biorą udział w zgromadzeniach. Na spotkaniach Rady Europejskiej oprócz głów poszczególnych państw członkowskich lub premierów ich rządu jest obecny minister spraw zagranicznych, a także członkowie Komisji. Rada Europejska powinna zbierać się co najmniej dwa razy w roku pod przewodnictwem głów państw lub premierów, którzy w Radzie Europejskiej obejmują kolejno prezesurę na sześć miesięcy. W praktyce przyjęto, że Rada Europejska spotyka się co najmniej cztery razy w ciągu roku, a czasami zwołuje się także nadzwyczajne spotkania Rady. Po każdym spotkaniu publikowane są wnioski wynikające z jego przebiegu. Rada Europejska pełni rolę nadrzędną w głównych kwestiach politycznych odnoszących się do integracji Europejskiej: 14

19 Migracje Europejskie - Podręcznik nowelizacje traktatów i instytucji, oświadczenia dyplomatyczne związane z wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa itd. W dodatku powinna występować w sytuacjach kryzysowych jako forum do dyskusji na najwyższym poziomie politycznym w poszukiwaniu porozumienia pomiędzy skłóconymi stronami spośród państw członkowskich. Po negocjacjach z państwami członkowskimi po przez konsensus Rada Europejska może: Ustanowić wytyczne o których zawiadamia Radę Ministrów oraz Komisję Europejską z pierwszeństwem Rady Europejskiej w administracji Unii i jej spójnych polityk. Często jest to realizowane w formie ogólnej polityki, wytycznych, harmonogramu oraz konkretnych celów. Deklaracje i rezolucje, w których zawiera się stanowisko głów państw lub premierów w jakiejś kwestii wyrażone w sposób formalny. Rada Europejska nadaje UE niezbędne bodźce do rozwoju I definiuje polityczne, ekonomiczne i społeczne wytyczne we wszystkich obszarach aktywności Unii Europejskiej na poziomie Europejskim oraz międzynarodowym w sposób ustalony. Wytyczne i deklaracje Rady Europejskiej nie mają jednak mocy prawnej. Jeżeli są wdrażane efektywnie muszą przejść przez standardową wspólnotową procedurę legislacyjną, która polega na: Zatwierdzeniu propozycji przez Komisję Europejską Głosowaniu w Parlamencie europejskim oraz Radzie Unii Europejskiej, a na koniec Wdrożeniu na poziomie narodowym Rada Unii Europejskiej (Rada Ministrów) Rada jest głównym organem decyzyjnym UE. Reprezentuje państwa członkowskie. W spotkaniach Rady bierze udział jeden minister z każdego rządu państw UE. Dlatego też Rada jest określana często mianem Rady Ministrów. Definicja 15

20 Migracje Europejskie - Podręcznik Skład Rady zależy od tematów, które mają być dyskutowane. Jeżeli np. agenda przewiduje kwestie dotyczące sądownictwa na spotkaniu obecni są Ministrowie Sprawiedliwości z wszystkich państw UE. Rada jest wówczas protokołowana jako wymiar sprawiedliwości. Stosunki UE z wszystkimi innymi państwami są dyskutowane przez Radę ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych. Rada ta ma również szerszy zakres obowiązków w kwestiach polityk ogólnych, aby każdy rząd mógł wybrać dowolnego Ministra lub Sekretarza Stanu i wysłać go na spotkanie. W sumie istnieje dziewięć różnych konfiguracji Rady Unii Europejskiej: Sprawy Ogólne i Stosunki Zewnętrzne Ekonomia i Finanse Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne Zatrudnienie, Polityka Socjalna, Zdrowie i Ochrona Konsumenta Konkurencja Transport, Telekomunikacja i Energia Rolnictwo i Rybołówstwo Środowisko Edukacja, Kultura Młodych Każdy minister w Radzie jest uprawniony aby zobowiązać rząd do działania. Oznacza to, że podpis ministra jest tożsamy z podpisem całego rządu. Dodatkowo Rada odpowiada przed ministrami w ich narodowych parlamentach oraz przed obywatelami, których politycznie reprezentuje minister. To zapewnia demokratyczną praworządność decyzji Rady. Rada posiada sześć kluczowych obowiązków: Przyjmuje prawodawstwo europejskie. Zapewnia koordynacje szerokich polityk ekonomicznych państw członkowskich Zawiera międzynarodowe porozumienia pomiędzy UE i innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi. Wspólnie z Parlamentem Europejskim zatwierdza budżet UE. 16

21 Migracje Europejskie - Podręcznik Na bazie Rady Europejskiej formułuje ogólne wytyczne związane ze Spójną Polityką oraz Polityką Bezpieczeństwa. Koordynuje współpracę sądów państwowych i policji w sprawach przestępstw. Większość z tych obowiązków odnosi się do wspólnoty tzn. obszarów, w których państwa członkowskie zdecydowały się zrezygnować z suwerenności i mocy decyzyjnej na rzecz instytucji UE. Ten obszar jest pierwszym filarem Unii Europejskiej. Jednak ostatnie dwa, z wyżej wymienionych zadań, odnoszą się głównie do obszarów, w których państwa członkowskie nie delegowały uprawnień, ale współpracują ze sobą. Jest to określane mianem współpracy międzyrządowej. To oznacza odniesienie do drugiego i trzeciego filaru Unii Europejskiej Parlament Europejski Jak wspomniano wcześniej Parlament Europejski był początkowo organem opiniodawczym, do którego wysyłano przedstawicieli z parlamentów narodowych państw członkowskich. Od 1979 roku jego członkowie są wybierani przez obywateli Unii Europejskiej w powszechnych, bezpośrednich wyborach odbywających się co pięć lat. Siedziba Parlamentu Europejskiego znajduje się z Sztrasburgu, gdzie ma miejsce dwanaście okresowych, comiesięcznych sesji plenarnych, włącznie z obradami nad budżetem. Dodatkowe sesje plenarne odbywają się w Brukseli. Parlament Europejski składa się z 785 deputowanych (ang. Members of European Parliment, MEPs). Są oni wybierani w 27 krajach Unii Europejskiej. Od 2009 roku liczba deputowanych uległa zmniejszeniu do 750 plus przewodniczący. 17

22 Migracje Europejskie - Podręcznik Członkowie nie są grupowani pod względem narodowości, ale pod względem podobieństwa politycznego. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego jest wybierany na połowę okresu tzn. dwa i półmroku. Mogą odbyć się ponowne wybory na to stanowisko. Przewodniczący powinien reprezentować Parlament w instytucjach europejskich, państwach członkowskich oraz państwach trzecich. Eurodeputowani należą do różnych komitetów zajmujących się poszczególnymi sprawami Unii Europejskiej co determinuje ich stanowisko w głosowaniu podczas sesji plenarnych. 18

23 Migracje Europejskie - Podręcznik Tematy przewidziane do dyskusji są wstępnie omawiane w grupach. Podczas sesji plenarnej, która ma miejsce w Sztrasburgu Parlament analizuje propozycje legislacyjne i może zmienić ich tekst przed jego przyjęciem. Agenda może zawierać również wyjaśnienia Rady lub Komisji, a także sprawy bieżące odnoszące się do wydarzeń zaistniałych w Unii Europejskiej lub na świecie. Bazując na obserwacjach tych zdarzeń Parlament może przyjmować uchwały. Parlament Europejski traktuje na równi wszystkie języki należące do wspólnoty. Wszystkie dokumenty są publikowane we wszystkich oficjalnych językach Unii Europejskiej, a każdy członek ma prawo przemawiać w swoim ojczystym języku. Sukcesywne zmiany w umowach ciągle poszerzały władzę Parlamentu Europejskiego. Obecnie Parlament jest współprawodawcą, sprawuje władzę nad budżetem i demokratyczną kontrolę nad wszystkimi instytucjami europejskimi. Parlament zyskał władzę ustawodawczą. W wielu obszarach ma ona zastosowanie gdy jest sprawowana wraz z Radą Unii Europejskiej. Odnosi się to do decyzji związanych z tekstami prawnymi. Parlament ma prawo przyjąć, wnieść poprawki lub odrzucić propozycje legislacyjne Komisji Europejskiej. Parlament posiada uprawnienia budżetowe. Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej stanowią dwa instrumenty władz budżetowych Unii Europejskiej. Parlament Europejski ustala wysokość nakładów inwestycyjnych i stopy zwrotu w Unii. Zgodnie z ustaloną procedurą Parlament Europejski z udziałem Rady Unii Europejskiej może zatwierdzać lub odrzucać propozycje budżetu przedłożoną przez Komisję Europejską. Parlament sprawuje kontrolę parlamentarną nad instytucjami europejskimi w szczególności przez Komisję. Parlament zatwierdza lub odrzuca, proponowanego przez państwa członkowskie, przewodniczącego Komisji Europejskiej. 19

24 Migracje Europejskie - Podręcznik Parlament jest zobowiązany do odrzucania lub przyjmowania składu Komisji. Ma on również prawo do przeprowadzenia wotum nieufności wobec Komisji. Dodatkowo Parlament jest upoważniony do sprawowania demokratycznej kontroli aktywności podejmowanych w Unii Europejskiej, powoływania Rzecznika Praw Obywatelskich, wnoszenia spraw do Europejskiego Trybunały Sprawiedliwości oraz kontroli finansowej Komisja Europejska Komisja Europejska (Komisja UE) ma swoją siedzibę w Brukseli I jest organem wykonawczym w Unii. Stoi na straży zawartych Traktatów i jest zobowiązana do zapewnienia państwom członkowskim spełnienia wynikających z nich zobowiązań. Kadencja Komisji trwa pięć lat. Konstruuje propozycje prawa unijnego ( regulacji, dyrektyw, decyzji). Są one później dyskutowane w Radzie Ministrów oraz Parlamencie i kiedy to konieczne poprawiane. Komisja Europejska odpowiada za budżet i sposób zarządzania funduszami według zgodny z ustalonymi w nim założeniami. Każde z państw członkowskich ma w Komisji swojego Komisarza. Składa się ona z 27 Komisarzy, w tym jeden z nich pełni rolę przewodniczącego Komisji. Komisarze odpowiadają randze ministra w rządach poszczególnych państw. Funkcjonują w konkretnych departamentach tematycznych nazywanych Dyrekcjami Generalnymi. Komisja UE posiada biura (podobne do ambasad) w każdym z krajów członkowskich. Głowy państw członkowskich UE oraz ich rządy zgodziły się na naminację przewodniczącego. Kandydatura musi być zatwierdzona przez Parlament Europejski. Wybrany w ten sposób przewodniczący nominuje 27 pozostałych Komisarzy. Komisja jako całość również musi zostać zaaprobowana przez Parlament Europejski. 20

25 Migracje Europejskie - Podręcznik Członkowie Komisji działają w interesie wspólnoty. Ich praca jest niezależna względem interesów poszczególnych państw, z których się wywodzą. Decyzje są podejmowane większością głosów. Przewodniczący określa wytyczne prac politycznych Komisji. Traktat Lizboński wnosi zmianę w zakresie liczby członków Komisji. Liczba ta nie może przekraczać dwóch trzecich liczby państw członkowskich. Zatem w przypadku 27 państw członkowskich powinno być 18 Komisarzy. Ważne Europejski Wymiar Sprawiedliwości Trybunał Sprawiedliwości (ang. The European Court of Justice, ECJ) składa się z 27 sędziów wspieranych przez ośmiu rzeczników generalnych. Zarówno sędziowie jak i rzecznicy generalni są powoływani przez rządy państw członkowskich na okres sześciu lat. Definicja Trybunał Sprawiedliwości spełnia różne funkcje, które są przydzielone do poszczególnych oddziałów systemów prawnych państw członkowskich: Jako Trybunał Konstytucyjny decyduje w sporach pomiędzy instytucjami UE oraz w kwestiach kontroli zgodności z prawem oraz ustawodawstwem w obrębie UE. Jako Sąd Administracyjny dokonuje przeglądu regulacji oraz działań administracyjnych Komisji Europejskiej, a także władz państw członkowskich w świetle prawa UE. Jako Sąd Pracy oraz Bezpieczeństwa Społecznego gdy decyduje w sprawach związanych z obroną praw człowieka, prawem pracy oraz równouprawnienia kobiet i mężczyzn w życiu zawodowym. Jako Trybunał Karny sprawdza decyzje związane z karami grzywny podjęte przez Komisję Europejską 21

26 Migracje Europejskie - Podręcznik Jako Sąd Cywilny osądza jego pozwy i interpretuje w świetle Konwencji Brukselskiej na mocy jurysdykcji uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych. Trybunał Europejski może być powołany przez państwo członkowskie, instytucje Unii Europejskiej, a także bezpośrednio przez indywidualnego obywatela lub jednostkę biznesową. We wrześniu 1988 roku sąd został ustanowiony przez Radę pierwszą instancją i przyłączony do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Zajmuje się on skargami związanymi z prawem służb cywilnych UE, prawem ochrony konkurencji, prawem dotyczącym produkcji węgla i stali, a także wszystkimi sprawami wnoszonymi bezpośrednio przez obywateli i kampaniami przeciwko instytucjom wspólnoty Europejski Trybunał Obrachunkowy Europejski Trybunał Obrachunkowy (ang. The European Court of Auditors, ECA) dokonuje przeglądu wszystkich dochodów i wydatków w instytucjach UE. Został założony w 1977 roku jako zewnętrzna kontrola finansowa w postaci Trybunału Obrachunkowego w Luksemburgu. Od czasu wejścia w życie Traktatu o Unii Europejskiej w 1993 roku Europejski Trybunał Obrachunkowy nazywany też Trybunałem Audytorów funkcjonuje jako pełnoprawna instytucja UE. Definicja Europejski Trybunał Obrachunkowy zapewnia, że środki UE są wydawane, w świetle istniejących przepisów, zgodnie z ich przeznaczeniem. W tym zakresie musi być przestrzegane prawo budżetowe UE. Nawet w państwa spoza Unii, które otrzymują środki z programów UE, Trybunał może przeprowadzić kontrolę ich wykorzystania. Instytucje UE oraz niektóre władze państwowe są zobowiązane do publikowania wszystkich informacji, których wymaga Trybunał Obrachunkowy w celach kontrolnych. Może on odwołać się do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w przypadkach gdy państwo członkowskie nie opublikuje wymaganej przy kontroli dokumentacji lub po dokonaniu analizy Komisja Europejska zakwestionuje dokumentację. 22

27 Migracje Europejskie - Podręcznik Wyniki kontroli są publikowane w corocznym raporcie po zakończeniu okresu obrachunkowego. Raport ukazuje się w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (ang. Official Journal of the European Community, OJEC). Dokument ten jest przekazywany do Parlamentu Europejskiego i Rady Ministrów. Stanowi on podstawę dla decyzji Parlamentu przy przeprowadzaniu tak zwanej procedury udzielania absolutorium Komisji Europejskiej. Proces ten polega na dokładnej analizie rocznego raportu. Braki wskazane przez Trybunał Obrachunkowy i zatwierdzone przez Parlament muszą zostać uzupełnione. Europejski Trybunał Audytorów składa się z 27 członków, po jednym z każdego państwa członkowskiego UE. Są oni przyjmowani przez Radę na okres sześciu lat w wyniku jednomyślnej decyzji Parlamentu Europejskiego. Audytorzy pełnią swoje obowiązki całkowicie niezależnie. 23

28 Migracje Europejskie - Podręcznik 2 Migracje europejskie 2.1 Rozwój historyczny od 1945 roku W większości przypadków trudno ustalić czy narodowość ludzi żyjących w danym państwie na terenie Unii Europejskiej wynika z uprzedniej migracji, czy też nie. W wyniku naturalizacji osób przesiedlonych, uchodźców, pracowników imigracyjnych, a także osiedleńców, żołnierzy, importowanych/repatriantów z wcześniej istniejących kolonii po drugiej wojnie światowej, pierwotne granice pomiędzy państwami i imigrantami zostały zatarte. Od roku 1950 do wczesnych lat 70-tych, liczba obcokrajowców w zachodniej części Europy zwiększyła się trzykrotnie. Ten trend wyraźnie ukazywał internacjonalizację populacji, pracy, rynku i społeczeństw w Europie Zachodniej. W latach 80-tych rozwój uległ stagnacji jednak od lat 90-tych ponownie obserwuje się systematyczny wzrost. W tym czasie wiele dzieci z rodzin imigracyjnych zostało uznane za obywateli większości państw europejskich dlatego określenie aktualnej liczby migrantów w Europie jest zadaniem niezwykle złożonym. Zrozumiałym jest fakt, że Unia Europejska sprzyja trendowi migracji wewnętrznych tzn. migracji w obrębie państw członkowskich UE. Dzięki eliminacji granic oraz unifikacji Europejskiego procesu neutralizacji wymiana pomiędzy państwami stała się prostsza i atrakcyjna dla migrantów wewnętrznych. 2.2 Typy migracji do i z Europy Wędrówki kolonialne i postkolonialne Wędrowcami kolonialnymi lub postkolonialnymi nazywamy ludzi, którzy powrócili, głównie przed drugą połową XX wieku z wcześniejszych kolonii państw europejskich. Dotyczyło to nie tylko żołnierzy, osadników i urzędników. Nawet oddziały wsparcia z kolonii, w których skład wchodzili tamtejsi, rdzenni mieszkańcy osiedlały się z powrotem w rodzimych krajach europejskich. Definicja 24

29 Migracje Europejskie - Podręcznik Ten typ migracji rozwinął się przede wszystkim w dużych miastach państw kolonialnych gdzie istniały społeczności wielokulturowe. Różne grupy etniczne i powiązania sprawiają, że do dziś istnieją efekty imigracji z wcześniejszych kolonii. Wysoki urzędnik Francuzki Salim opuszcza wraz ze swoim pracodawcą rodzimą Algierię w 1962 roku kiedy zyskuje ona niezależność względem Francji. W Paryżu Salim mieszka w okolicy gdzie osiedliło się wielu rodzimych Algierczyków i zakłada rodzinę. W swoim sklepie spożywczym Salim sprzedaje głównie algierskie specjały. Dlatego wciąż pozostaje w ścisłym kontakcie z przyjaciółmi z Algierii. Jeden z jego parterów biznesowych chce teraz przeprowadzić się do Francji aby wspólnie z Salimem kontynuować ekspansję ich pomysłu na biznes w branży spożywczej. Przykład 25

30 Migracje Europejskie - Podręcznik Migracje etniczne Migracje etniczne czyli migracje z określonych grup etnicznych. W przeszłości stanowiły drugą co do wielkości grupę ruchów migracyjnych. Migracje te miały miejsce głównie wtedy, gdy grupa opuszczała swoje rodzime państwo z przyczyn ekonomicznych i politycznych. Wyrazistym przykładem są emigrujący Żydzi. Państwo Izraelskie przyznało prawo do imigracji wszystkim osobom żydowskiego pochodzenia obowiązujące do dziś. W latach około Żydów wyemigrowało z Armenii do Izraela Uchodźcy i poszukujący azylu Uchodźcy i poszukujący azylu emigrują z powodu kryzysu politycznego oraz konfliktów etnicznych w państwach ojczystych. W przeszłości takie ruchy miały miejsce w państwach będących obecnie członkami UE. Przykładami są: Krótko przed reżimem Kádára z pomocą oddziałów Sowieckich odbudowano żelazną kurtynę pomiędzy Węgrami i Austrią Węgrów opuściło swoją ojczyznę. Podczas Praskiej Wiosny Czechów i Słowaków opuściło swój kraj. Przykład Wprowadzono spójną politykę migracyjną i udzielania azylu w UE. W latach 2001 do 2005 zarejestrowano około 1.8 miliona wniosków o azyl w państwach członkowskich UE. 26

31 Migracje Europejskie - Podręcznik Migracje zarobkowe Poza integracją uchodźców, osób przesiedlonych oraz powracających do domu po wojnie, niektóre państwa Europy Zachodniej w połowie lat 50-tych zaczęły zaspokajać zapotrzebowanie na tanią, niskokwalifikowaną siłę roboczą poprzez imigrację z za granicy. Początkowo miało to miejsce w takich państwach europejskich, jak Włochy, Hiszpania i Portugalia, a później również w Maroko, Tunezji i byłej Jugosławii. Rekrutacji dokonywano głównie w ramach umów politycznych pomiędzy państwami, a ruch ten osiągnął swój szczyt na początku lat 70-tych. Kiedy rynek pracy się nasycił, migracje zarobkowe miały stopniowo coraz mniejsze znaczenie i ostatecznie coraz bardziej kontrolowane przez przyznawanie krótkookresowych pozwoleń na pracę. Jednak dotychczasowi imigranci pracowniczy zrównoważyli malejący wskaźnik migracji zarobkowej zakładając rodziny i podnosząc liczbę urodzin w populacji obcokrajowców osiadłych w danym kraju. Obecnie szacuje się że w krajach Europy Zachodniej jest blisko 19 milionów obcokrajowców, którzy znaleźli się w Europie w wyniku tego ruchu migracji zarobkowej. Większość z nich żyje na dolnym poziomie w hierarchii społecznej oraz zawodowej i kształtuje nową klasę niższą. Yozgat Ohanes opuścił Turcję w 1963 roku, aby pracować dla dużej Niemieckiej firmy budowlanej w Monachium. Po czterech latach życia z dala od rodziny udało mu się ją znowu połączyć. Przykład 27

32 Migracje Europejskie - Podręcznik Jego żona i dwie córki również przeprowadziły się do Monachium. W międzyczasie córki Yozgata wyszły za mąż za osoby również będące dziećmi imigrantów zarobkowych. Obie urodziły dzieci i złożyły wniosek o naturalizację Migracja elit Duże grupy przybyszów z elit stanowią migrujący zamożni emeryci. W szczególności emeryci z Wielkiej Brytanii i Niemiec, których znaczna liczba osiedliła się w południowej Portugali, na hiszpańskich i francuskich wybrzeżach morza Śródziemnego i południowych stokach Alp (Włochy, Szwajcaria, Austria). Obecnie istnieje wiele obaw w społecznościach lokalnych związanych z przenikaniem tych imigrantów z zagranicy. Ogromna liczba migracji elit ma miejsce wśród wysoko kwalifikowanych menedżerów i techników, a nie w międzynarodowych korporacjach. W ten sposób naukowcy, dyplomaci, artyści i urzędnicy organizacji międzynarodowych są często przybyszami z elit. Ta grupa ma mniej problemów migracyjnych w państwie docelowym, ponieważ przeważnie przemieszcza się wewnątrz UE uzupełniając niedobory elit w innych krajach. Taka adaptacja oparta na rozwiniętych międzykulturowych kompetencjach jest niezbędna. Nie tylko ułatwia ona imigrantom pozostanie w nowym kraju, ale również stworzenie wspólnoty jego rdzennym mieszkańcom. Elity imigracyjne w wielu przypadkach konkurują z lokalnymi mieszkańcami o pożądane posady oraz domy. Otwarta i zorganizowana interakcja może zapobiegać aktom ksenofobii i przemocy. Politycznie migracje elit są często postrzegane w kontekście trzech podstawowych aspektów: Emigracja wysoko wykwalifikowanych pracowników w niektórych krajach określa się jako drenaż mózgów i postrzega z niepokojem. Jest to bowiem strata wiedzy i umiejętności dla państwa, które elity opuszczają. Istnieje również obawa, że niektórzy eksperci emigrujący do państw trzeciego świata mogą kolaborować przy rozwijaniu broni jądrowej, chemicznej lub biologicznej. 28

33 Migracje Europejskie - Podręcznik Ostatni pogląd na te kwestie odnosi się do odpływu elit z byłych państw członkowskich Wspólnoty Niepodległych Państw ( ang. Commonwealth of Indepednent States, CIS). To zjawisko może spowodować zahamowanie reform w tych krajach z powodu spadku liczby elit. Alfonso Morales z Walencji poszukuje nowej pracy jako mechatronik. Po długim okresie pracy dla jednej z firm z branży inżynierii mechanicznej w Walencji poszukuje nowych wyzwań i ubiega się o stanowisko w całej Europie. Jedna z firm należących do Czeskiej Grupy Motoryzacyjnej zaprasza go na rozmowę kwalifikacyjną w okolice stolicy Czech. Alfonso zostaje przyjęty i podejmuje nowe wyzwanie. Od trzech miesięcy jest w kraju, w którym nigdy wcześniej nie mieszkał i nie pracował. Jednak dzięki temu, że zdobył kompetencje o wymiarze międzykulturowym, czuje się pewnie przy realizacji powierzonych mu zadań. Przykład 29

34 Migracje Europejskie - Podręcznik 3 Międzykulturowe kompetencje odnoszące się do działań w życiu zawodowym Stworzenie pokojowego i spójnego społeczeństwa oraz miejsc pracy dla ludzi z różnych środowisk językowych, religijnych i/lub etnicznych, zawsze stanowiły szczególne wyzwania. Konstruktywna interakcja w kontekście intelektualnym wymaga objęcia szczególną troską następujących czynników o kluczowym znaczeniu: Wartości Potrzeby Korzyści Kierunki działania Nierozpoznane korzyści lub błędna interpretacja wyznawanych przez strony wartości może łatwo doprowadzić do konfliktu. Konflikty mimo, że stanowią ważną część ludzkiej egzystencji mogą również stanowić przeszkodę i blokować działania, szczególnie w środowisku zawodowym. Dlatego powinny być rozwiązywane lub wyjaśniane. Niezidentyfikowane, tłumione czy też błędnie oceniane konflikty interpersonalne mogą stać się źródłem niskiej produktywności lub nawet eskalować i prowadzić do aktów przemocy. 3.1 Koncepcja kompetencji w kontekście międzykulturowym Jak wspomniano wyżej wysokie kompetencje w wymiarze międzykulturowym pozwalają lepiej radzi sobie w życiu zawodowym za granicą. Jednak zanim zostanie zadeklarowany termin międzykulturowe kompetencje należy wspomnieć o kompetencjach w ogóle. We wszystkich przedsiębiorstwach, w zależności od tego czy są to małe, duże czy średniej wielkości jednostki biznesowe, od pracowników wymaga się innych zdolności i umiejętności. Są to często wymagania związane z umiejętnościami dodatkowymi uzupełniającymi wykształcenie techniczne zdobyte podczas szkoleń. Większość tych zdolności i umiejętności jest komplementarna w stosunku do kompetencji zawodowych. 30

35 Migracje Europejskie - Podręcznik Są to następujące czynniki: Pozytywny stosunek do pracy Motywacja Dobry plan pracy Wykonanie Ambicja Przebojowość Kreatywność Elastyczność Krytycyzm Umiejętność pracy w zespole Niezawodność Koncentracja Odpowiedzialność Umiejętność logicznego myślenia Otwartość Umiejętność samodzielnego uczenia się Tolerancja Dlatego ogólna koncepcja trzech poziomów kompetencji składa się z następujących elementów: Poziom kwalifikacji Poziom ten oznacza zdolność wykazywania się wiedzą i umiejętnościami. Wiedza jest niezbędna do zrozumienia zagadnienia natomiast umiejętności umożliwiają wykonanie zadania. Poziom koordynacji Jeżeli biuro ma osiągnąć pewne ustalone cele do maja. Oznacza to, że należy w odpowiednim czasie wykonać pewną pracę. Poziom motywacji Poziom motywacji oznacza wolę. Jest to wyraz wewnętrznej chęci do zrobienia czegoś. 31

36 Migracje Europejskie - Podręcznik W odniesieniu do kompetencji międzykulturowych należy przyjąć, że odznaczają się one jeszcze większą złożonością. Wynika to z faktu, że pomiędzy wszystkimi zaangażowanymi stronami początkowo istnieją trudne do przezwyciężenia różnice. W celu zniwelowania tych różnic niezbędne są, poza wymienionymi wyżej, dodatkowe, powiązane zdolności i umiejętności oraz skuteczne działanie. Taki zestaw jest określany mianem kompetencji międzykulturowych. 3.2 Rozmiar kompetencji w kontekście międzykulturowym Kompetencje międzykulturowe obejmują wszystkie formalne i nieformalne umiejętności i wiedzę, które umożliwiają funkcjonowanie w zróżnicowanym kulturowo środowisku zawodowym i prywatnym, a także jego aktywne i konstruktywne kształtowanie. Zasadnicze znaczenie ma otwartość na różnice kulturowe. Taka wewnętrzna gotowość pojawia się w wyniku samodzielnego dążenia do kontaktu z obcymi językami i kulturami. Brak otwartości prowadzi do ogromnej niepewności. Ta z kolei jest pierwszym krokiem w kierunku eskalacji konfliktów. 32

37 Migracje Europejskie - Podręcznik Kompetencje międzykulturowe oznaczają również zdolność do uczciwego korzystania z różnorodności. Okazje do nauki wynikające z różnorodności i pojawiające się podczas działania w skali międzykulturowej mogą być wyzwaniem, ale również szansą. Dają możliwość stworzenia produktywnego i solidarnego zespołu ludzi wywodzących się z różnych środowisk kulturowych. Wymaga to jednak międzykulturowych umiejętności na wszystkich istniejących poziomach kompetencji Poziom umiejętności Poziom umiejętności w kontekście międzykulturowym może być podzielony na dwa obszary, umiejętności zawodowe i personalne. Kompetencje zawodowe obejmują wszystkie właściwe zdolności, umiejętności i wiedzę interdyscyplinarną i metodologiczną. Definicja Definicja Kompetencje personalne obejmują powiązane aspekty umiejętności społecznych oraz indywidualnych. Kompetencje społeczne w kontekście międzykulturowym obejmują naukę i stosowanie nadających się do przyjęcia norm i wartości międzykulturowych. Charakterystyki behawioralne w tym obszarze przedstawiono poniżej. Należy do nich gotowość aktywnego uczestnictwa i współpracy w społeczności, nawet gdy różnorodność uczestników powoduje początkowo poczucie bezsensu. Akceptowanie pomocy Udzielanie pomocy innym z własnej inicjatywy Odpowiedzialność grupowa, szczególnie jeżeli istnieją kulturalnie uwarunkowane oczekiwania różnych grup lub jednostek. Umiejętności społeczne zorientowane międzykulturowo pozwalają zaangażować się i odczuwać empatię względem innych ludzi. To wymaga chęci radzenia sobie z problemami i z innymi osobami. 33

38 Migracje Europejskie - Podręcznik Takie zachowania pozwalają na międzykulturową współpracę, a także wolną od przemocy i uczciwą społeczną interakcję. Indywidualne kompetencje w tym kontekście oznaczają, że na drodze uspołeczniania tzn. osiedlania się w innym państwie jednostka potrafi odnaleźć swoje miejsce w lokalnej społeczności. Każdy kto chce się zintegrować powinien zacząć od osiągnięcia stanu równowagi własnej osobowości, a także podejmować próby zbalansowania sprzecznych interesów. Krytycyzm i frustracje w stosunku do istniejących różnic należy utrzymywać na możliwie niskim poziomie. Wykorzystywać posiadane zdolności oraz możliwości do konstruktywnego rozwiązywania problemów i jednocześnie rozwijać najważniejsze umiejętności, które pomogą w zaspokajaniu rozmaitych potrzeb. Pomocne w takich okolicznościach są również zdolność samodzielnego podejmowania decyzji, identyfikacji swoich obszarów zainteresowania i mocnych stron, a także kreowania planów życiowych. Wspólne kształtowanie i wzrost w międzykulturowym wzorcu relacji, wynikającej na przykład ze współpracy, wymaga umiejętności emocjonalnych oraz odpowiedzialności. W pierwszej kolejności wymagana jest zdolność do podejmowania samodzielnych działań w kontekście międzykulturowym, a dopiero potem ocenianie na kim spoczywa odpowiedzialność Poziom koordynacji Na tym poziomie są uzgadniane obowiązki i uprawnienia. Ktoś może by kompetentny w znaczeniu posiadania uprawnień np. do informowania lub podejmowania decyzji. Koordynacja jako poziom kompetencji jest szczególnie istotna dla zakładów przemysłowych. Jest uzależniona od tego czy ustalono ich struktury, a także obowiązki w zakresie kontroli i zarządzania zmianami procesów. Definicja W sytuacjach gdy orientacja międzykulturowa jest przedmiotem zmian zagadnienie koordynacji jest szczególnie ważne. Przykładem może być tutaj sytuacja, w której istnieje niewielki odsetek ludzi o pochodzeniu imigracyjnym zajmujących średnie i wyższe szczeble w instytucjach państwowych oraz administracyjnych. Skutkiem tego jest fakt, że migranci często czują się niewystarczająco reprezentowani. Istnieje wiele przyczyn takiego stanu rzeczy. 34

39 Migracje Europejskie - Podręcznik Jedną z przyczyn jest opór większości społeczeństwa przed lepszą integracja imigrantów Poziom motywacji Jest to potrzeba i chęć wchodzenia w interakcje. Jeżeli nie ma wewnętrznej gotowości może się to przekładać na obniżenie pozostałych poziomów kompetycji. Wola współpracy z ludźmi reprezentującymi inne społeczności, środowiska kulturowe i/lub etniczne jest czynnikiem oddziałującym na relacje między pracownikami. Niestety zawsze istnieje tendencja do zatrudniania miejscowych. Rosnące bezrobocie i duży ładunek emocjonalny towarzyszący debacie na temat imigracji wzmacnia to podejście. Definicja Ten problem jest zmniejszony na poziomie elementarnym. Dlatego nie należy uznawać kwestii za rozstrzygniętą, ale otwarcie rozmawiać. Podczas dyskusji pomocne będzie wyjaśnienie problemu z wykorzystaniem takich argumentów jak efekt globalizacji (zniesienie ograniczenia dostępu do dóbr, kapitału i usług) i trendy demograficzne (malejąca liczba wykwalifikowanych pracowników). Są to zjawiska, które będą się pogłębiać. 35